Instytucje europejskie 1 wykład
Pokój 1.12
Dyżur poniedziałek 15-16.30
Egzamin – forma pisemna, krótka i zwięzła odpowiedz. Przykładowe zagadnienia w
sylabusach.
12 pytan , 7 pytan by zaliczyć.
Podstawą do egzaminu jest wykład
Podręcznik : system instytucjonalny i prawny unii europejskiej j.maliszewska Torun 2010
Maria Magdalena Kenig Witkowska- Prawo instytucjonalne ue warszawa 2017
2 traktaty – o unii europejskiej i o funkcjonowaniu ue – dziennik urzedowy ue 2016 nr. C202
Eurlex- strona internetowa z traktatami
1.Charakter i istota UE
Najwazniejsze przepisy dotyczące istoty ue:
-traktat o unii ue (TUE) przepisy o charakterze konstytucyjnym, cel organizacji,mozliwosci
przystąpienia do ue i wystąpienie.Podstawy prawne nawazniejeszych instytucji ue.
Podpisany w 1992 r . luty Mastricht. Podstawa działania ue
- traktat o funkcjonowaniu ue (TfUE)- przepisy szczegółowych dziedzin działalności ue ,
zakres materialny.Postanowienia w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego. Ochrona
konsumentow, przyjecie regulacji określonych kwot dla migrantów. Wczesniej ,,traktat o
europejskiej unii gospodarczej” w marcu 1952 r w Rzymie. Traktat w Lizbonie zmienil jego
nazwe.
Art. 1 . ak 3 TUE- Podstawe ue stanowi niniejszy traktat oraz traktat o funkcjonowaniu ue.
Oba te traktaty mają taka samą moc prawna! Przyznaja unii określone kompetencje.Unia
utworzona na wielostronnym traktacie.
Art.1 ust 2 TfUE- Niniejszy traktat oraz traktat o ue sa traktatami stanowiącymi podstawe
unii. Oba traktaty majace taka sama moc prawna ,okreslane sa mianem ,,traktatow”
Art1 ak 2 TUE- wyznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz scislejszego związku
miedzy narodami Europy, w którym decyzje podejmowane sa z możliwie najwyższym
poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli.
Art. 47. TUE ,,unia ma osobowość prawna”
Art. 335 TfUE – ,,w każdym z państw członkowskich unia posiada zdolność prawna i
zdolność do czynności prawnych o najszerszym zakresie przyznanym przez ustawodowstwa
krajowe osobom prawnym, może ona zwłaszcza nabywac lub zbywac mienie ruchome i
nieruchome oraz stawac przed sądem”
3 koncepcje dotyczące istoty UE:
1. Ue jako organizacja miedzynarodowa (sui generis)- podstawa prawna działania ue
sa traktaty (2) zawarte przez państwa członkowskie, państwa członkowskie okreslily
cele ue, państwa członkowskie ustanowily organy ue, państwo czlonkowskie może
wystapic z ue, ue posiada osobowość prawna. Ma pewne cechy odrozniajace od
innych: charakter ponadnarodowy wskazuje specyfikę, może być stosowane
bezpośrednio, prawo ue ma prymat w razie kolizji z prawem krajowym, (niektóre)
organy ue sa niezależne od państw członkowskich- organy te dzialaja w interesie
ue. Przykladem organu jest komisja europejska= 28 czlonkow dzialaja w interesie
unii.Kolejny przykład : Trybunal sprawiedliwosci , ue posiada (czesciowa) autonomie
finansowa- posiada system zasobow własnych,sprawy płacone sa z składek, państwa
mogą wstrzymać wplate składek., obligatoryjna jurysdykcja Trybunalu
sprawiedliwości ue- państwa członkowskie nie będą oddawaly sporow miedzy
panstwami do innych sadow niż trybunal sprawiedliwości- wszystkie wyroki będą
wykonywane w dobrej wierze.
2. Ue jako związek państw ( campound of states Staatenverbund)- wyrok federalnego
trybunalu konstytucyjnego – jest to cos więcej niż konfederacja ale jeszcze nie
państwem federalnym. Pojecie związku obejmuje scisla, dlugotrwala relacje
państw, które pozostają suwerenne, sam związek na mocy traktatow pełni władze
zwierzchnia, której polityczny porządek podstawowy pozostaje w dyspozycji państw
członkowskich i w którym narody tzn. obywatele państw członkowskich, pozostają
podmiotami legitymacji demokratycznej.
3. Ue jako federacja państw- suwerenność państwa jest podzielna i można przekazac
jej częsc na Ue (tak jak w USA). – idea federalna zakłada ze pomiędzy konfederacja
a federacja mogą istnieć inne relacje pomiędzy centrum a częściami składowymi.
4. Ue jako państwo federalne-
Decydującym kryterium co wybrac jest praktyka państw członkowskich- umowy
międzynarodowe zawierane przez państwa członkowskie obejmują tzw klauzule
organizacji integralnej gospodarczej. Ma to umozliwiwc unii by mogla być strona,
jako organizacje miedzynarodowa.
- org utworzona przez państwa której przekazaly one komptencje w zakresie
określonych spraw
Wyklad 2
Kompetencje unii europejskiej:
1. Art. 1 ( ak.1) TUE- zasada specjalności
Niniejszym traktatem wysokie umawiające się strony ustanawiają miedzy sobą unie
europejska zwana dalej unia, ktorej państwa czlonkowskie przyznają kompetencje
do osiagniecia ich wspólnych celów. Organizacje sa to wtorne wytwory i tylko maja
takie kompetencje które im przyznano.
2. Cele ue:
Art. 3 tue:
1.wspieranie pokoju wartości i dobrobytu narodowe u.
2. zapewnienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic
wewn
3.ustanowienie rynku wewn
4. ustanowienie unii gospodarczej i walutowej której waluta jest euro
5. cele w stosunkach zewn
Cele sformułowane sa bardzo ogolne = czyli deklaracje intencji.Musza one być w
traktatach skonkretyzowane.
Ad.5 -Cele w stosunkach zewn ( art. 22 ust 1 tue) Na podstawie zasad i celów
wymienionych w art. 21 rada europejska określa strategiczne interesy i cele unii.=
umacnianie i wspieranie demokracji, państwa prawnego,praw czlowieka, zasad
prawa międzynarodowego
- utrzymanie pokoju, zapobieganie konfliktom,
Kompetencje ue to dziedziny w ramch których unia eu może uchwalać akty prawne.
Zasada przyznania komptenecji ( principle of conferral)
- unia działa wyłącznie w granicach komptencji przyznanych przez państwa
członkowskie w traktatach.Wszytskie komptencje nieprzyznane unii w traktatach
naleza do państw członkowskich ( art 5 tue)
Konst rp art. 90 ustawa 1:
Rp może na podstawie umowy międzynarodowej przekazac organizacji
międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu komptencje organow władzy
państwowej w niektórych sprawach. Przekazanie to może być odwołalne.Panstwa
członkowskie mogą czesc kompetencji unii odebrać lub je ograniczać. Unia nie
posiada własnych komptencji.
Komptenecje ue ( zakres)
*kompetencje ue to : dziedziny w ramach których unia eu może uchwalać akty
prawne .
1. komptemecje spcejalne (tematyczne w odniesnieu do poszczególnych dziedzin )
2.kompteencje ogolne mogą dotyczytc wszystkiego :
a) harmonizacyjne ich podstwa jest art. 144 tfue
b) pozostale( rezydualne) art., 352 tfue
1.Kompetencje specjalne(tematyczne) :
* Traktaty nie wymieniają komptenencji ue w jednym przepisie ale przekazują ue
możliwość stanowienia prawa w odniesieniu do każdej polityki i działania ue , o
których mowa w części 3 tfue.
* Komptenecje tematyczne ue w dziedzinie środowiska naturalnego
* art. 191 tfue – cele polityki ue w dziedzinie sr naturalnego
* art. 192 tfue – komptetencje legislacyjne,, parlament europejski i rada stanowiąc
zgodnie z zwykla pr0cedura ustawodawcza i po konsultacji z komitetem
ekonomiczno- społecznym oraz komitetem regionow decydują o działaniu sluzacym
osiagnieciu celów określonych w artykule 191.
Art. 193 tfue – srodki stosowane przez państwa członkowskie
- kompetencje tematyczne w dziedzinie wspólnej polityki azylowej :
- art. 78 ust 1 tfue – cele wspólnej polityki azylowej
- art. 78 ust 3 tfue- komptecnje legisacyjne
W przypadku gdy jendo lub więcej państw czlonkowsich znajdzie się nadzwyczajnej
sytuacji charakteryzującym się nagłym napływem obywateli państw trzecich, rada
na wniosek komisji może przyjąć srodki tymczasowe na korzyść zaintesresowanego
państwa lub państw członkowskich.Rada stanowi po konsulatcji z parlamentem
europejskim.
Decyzja rady ue 2015/2016 ustanwiajaca srodki tymczasowe w obszarze
ochrony miedzynarodwej na rzecz wloch i grecji.
2.Kompetencje ogolne:
a) Harmonizacyjne art. 114 tfue
Ue może uchwalać przepisy dotyczące zbliżenia przepisów ustawowycyh,
wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich które maja na celu
ustanoweinie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
OGRANICZENIA:
- przepis ue który pozostwia ustawodawstwo krajowe bez zmian nie może być
uznany za harmonizacyjny
- niewielkie roznice ustawodawastw krajowych nie uzasadaniaja odwołania się
do art. 114 tfue.
- akty ue musza w sposób rzeczywisty przyczynić się do eliminacji barier dla
swobodnego przepływu lub ograniczenia konkurencji
b) pozostale ( rezydualne) art. 352 tfue OGRANICZENIA:
- orzecznictwo tsue
- na podtawie art. 352 tfue nie można przyjmować aktow które doprowadzilyby
do zasadniczych jakościowych zmian, których skutki miałyby charakter
ustrojowy i wykraczalyby ze swej istoty poza zakres zastosowania art. 352 tfue.
Jeżeli działanie w ramach polityk określonych w traktatach jednego z celów o
ktoryvh mowa w traktatach a traktaty nie przewidziały uprawnien do działania
wymaganego w tym celu. Rada stanowiąc jednomyślne na wniosek komisji i po
uzyskaniu zgody parlamentu europejskiego przyjmuje stosowne przepisy.
- kompetencje pozostale art. 352 ust 5 tfue
- niniejszy artykul nie może sluzyc jako podstawa osiagnecia celów związanych
ze wspolna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
- art. 352 ust 2 tfue
Komisja zwraca uwagę parlamentow narodowych na wnioski których podstawa
jest niniejszy artykul.
Kategorie komptetencji ue ( art.,2 tfue)
- wyłączne ( exclusive)
- dzielone z innymi państwami (shared)
- kompetencje w zakresie prowadzenia dzialan w celu wspierania ,
koordynowania lub uzepleniania dzialan państw członkowskich czyli tzw
wspierające (supporting)
1.Komptetencje wyłączne w których traktaty przyznają ue wylacznosc
stanowenia prawa oraz przyjmowania aktow prawnie wiazacych, państwa
czlonkowksie mogą to czynic tylko wtedy gdy maja upowaznienia ue lub w celu
wykonania aktow ue.
Pojecie to zostało wprowadzone w Lizbonie w 2009 r. Obowiazek negatywny
czyli powstrzymanie się od zbędnych dzialan które naleza do komptecnji
wyłącznych.
Dziedziny komptecnji wyłącznych :
- unia celna
- ustanowienie regul konkurenji
- polityka pieniezna w odniesieniu do państw których waluta jest euro
- zachowane morskich zasobow biologicznych
- wspolna polityka handlowa
2.Kompetencje dzielone ue:
- zarówno unia jak i państwa członkowskie mogą stanowic i przyjmować akty
prawne wiazace w takiej dziedzinie. Panstwa członkowskie wykonują swoja
komptenecje w zakresie w jakim ue nie wykonala swojej komptencji .
- państwa czlonkowksie wykonują swoja komptenecje w zakresie w jakim ue
zaprzestala wykonywania swoich kompetencji.
Dziedziny komptencji dzielonych:
a)rynek wewn
b) Polityka spoleczna w odniesnieu do aspektow określonych w traktatch
c) Transport
d) Energia
e) Sieci transeuropejskie
f) Przestrzen wolności
g) Ochrona konsumentow
h) Rolnictwo i rybolowstwo
3. kompetencje wspierające ue :
Dziedziny których unia ma komptemecje w zakresie prowadzenia dzialan w celu
wspierania, koordynowania lub uzupełniania dzialan państw członkowskich, nie
zastepujac jednak ich komptetencji w tych dziedzinach.
Dziedziny kompetencji wspierajacyh :
a) Ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego
b) Przemysl
c) Kultura
d) Turystyka
e) Edukacja, kształcenie zawodowe, mlodziez i sport
f) Wspolpraca adm
g) Ochrona ludności
Zasada pomocniczości(subsydiarność) – w dziedzianch które nie naleza do jej
wyłącznych komptencji , ue może podejmowac działania tyko wówczas i
tylko w takim zakresie w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać
osiagniete w sposób wystraczający przez państwa, zarówno na poziomie
centralnym jak i regionalnym oraz lokalnym i jeśli ze względu na rozmiary
lub skutki proponowanego dzialnia, możliwe jest lepsze ich osiagniecie na
poziomie unii . ( art.5 ust 3 tue)
Zasada proporcjonalnosci- zakres i forma działania unii nie wykracza poza to
co jest konieczne do osiagniecia celów traktatow . ( art. 5 ust 4 tue) zasada
ta wymaga aby akty prawne instytucji unii były odpowiednie do realizacji
zgodnych z prawem celów zamierzonych przez dane uregulowanie i nie
wykraczaly poza to co konieczne do realizacji tych celów, przy czym tam
gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich
rozwiazan należy stosować najmniej dotkliwe a wynikające z tego
niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów.
Kontrola stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności
- protokol nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporconalnosci
- system ,, zoltych kartek
- System,,pomarańczowych” kartek
- każdy z parlamentow narodowych otrzymal 2 glosy w związku ze
stosowaniem systemu ,, zoltych „ i ,, pomarańczowych” kartek .
- kontrola legislacji UE ex ante przez parlamenty narodowe.
Protokol ( nr 2) w sprawie stosowania zasad pomocniczości i
proporcjonalności
- system ,, zoltych” kartek , jeżeli jedna trzecia parlamentow narodowych
wyrazi sprzeciw wobec propozycji komisji to wtedy projekt musi zostać
poddany ponownej analizie.
- system ,, pomarańczowych” kartek , jeżeli co najmniej zwykla większość
parlamentow narodowych wyrazi sprzeciw wobec komisji to wtedy projekt
musi zostać poddany ponownej analizie. Jeżeli komisja postanowi
podtrzymać wniosek to musi przedstawić uzasadniona opinie okreslajaca
przyczyny dla których uważa się ze przedstawiony projekt jest zgodny z
zasada pomocniczości.
Wyklad 3
Zrodla prawa i zasady unii europejskiej
Charakter porządku prawnego unii europejskiej
1. Prawo ue jako automatyczny porzadek prawny
2. Prawo ue jako czesc prawa międzynarodowego publicznego
3. Prawo ue jako prawo ponadnarodowe (międzynarodowo-krajowe)
Trakaty zalozycielksie unii ustanwiaija w odróżnieniu od zwykłych umow
międzynarodowych nowy pozradek prawny dysponujący własnymi
instytucajmi na rzecz.
Zakres prawa ue:
Art. 19, traktatu o ue
Trybunal spraw ue zapewnia poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu
traktatow
Art. 1 traktatu o ue
Podst ue stanowi tue oraz tfue
Art. 267 . traktatu o ue
Ts ue jest wlasciwy do orzekania w trybie prejudyncjalnym
A) O wykładni traktatow
B) O waznosci i wykładni aktow przjetych przez instytucje, organy lub
jednostki organizacyjne ue.
Prawo ue :
1.prawo pierwotne
2.Prawo pochodne( brak przepisów ustanawiających hierarachie zrodel prawa)
Prawo ue podzielone na przedmiot :
a) Instytucjonalne- nazywane konstytucyjnym tej org. Dotyczy ono struktury i budowy
ue, zasad działania jej instytucji i innych organow, zrodel prawa ue,oraz
szczególnych jego zasad stosowania np. zasada prymatu inaczej pierwszeństwa.
Prawo instytucjonalne określa wzajemne relacje instytucji unijnych , stosunki
pomiędzy unia a jej państwami członkowskimi a także relacje wewn unii wobec
panstw trzecich i innych org międzynarodowych
b) Proceduralne – inaczej administracyjne . Dotyczy zasad kontroli sadowej
wykonywanej w unii europejskiej – czyli podstawy wnoszenia skarg do trybunalu spr,
warunki skarg które się opieraja na konkretnym przepisie,
c) Materialne – nazywane gospodarczym , obejmuje normy prawne które ustanowiono
dla realizacji roznego rodzaju polityk i dzialan ue.
Prawo pierwotne ue :
1. Stoi na szczycie systemu prawnego ue i z tego względu przyrównywane jest
czasami do konstytucji ue
2. Jego autorami sa w wiekszosci państwa członkowskie ue
3. Prawo pierwotne stanowi podstawe uchwalania prawa pochodnego
Prawo pierwotne obejmuje normy : pisane i niepisane:
a) Pisane – traktaty stanowiące podstawe unii art. 49 tue
b) Traktaty o unii europejskiej tue
c) Traktat o funkcjonowaniu unii eu (tfue)
Protokoly stanowią ich integralna czesc i będą nalezec do pierwotnego
prawa gdyż maja taka sama moc jak traktaty
d) Traktaty rewizyjne które były kiedyś zmieniane . podobnie jak traktaty sa
wielostronne np. jednolity akt europejski albo traktat z Lizbony 2009
grudzień ostatni rewizyjny .
Uproszczona zmiana traktatow może być wprowadzana na podstawie decyzji
rady ue, które musza być potem ratyfikowane przez państwa czlonkowskie
ue.Zmiana z 2011 r rada przyjela zmiane przed dodanie nowego paragrafu o
funkcjonowaniu funkcji – ustep o mozlisowci powolania nowego
mechanizmu.
e) Traktaty akcesyjne – art. 49 kazde państwo ue które szanuje wartości i
zobowiazuje się je wspierać może zlozyc wniosek o przystąpienie do unii
f) Inne akty prawa pierwotnego np. decyzja rady z 20.09 1976 w sprawie
bezpośrednich wyborow do paralamentu eu.
g) Karta praw podst ue – została proklamowana na konferencji w nicei .Nie jest
umowa miedzynarodowa tylko porozumienie międzyinstytucjonalne np.
miedzy parlamentem
h) Art. 6 (1) tue
i) Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w kracie praw podts ue z 7
grudnia 2000 r w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 r w Strasburgu
która ma taka sama moc prawna jak traktaty, postanowienia karty w żaden
sposób nie rozszrezaja kompetencji ue okreslonych w traktatach
Charakter prawny kart praw podst
– proklamowana przez 3 insttucje ue w nicei
- wlaczona jako czesc 2 do projektu trakatatu konst
- poprawiona i ponowanie przyjeta w 12 , 12, 2007 r w strasburgu jako akt 3
isntytucji (PE<rada , komisja)
Polska a karta praw podst
- protokol nr 30
- art. 1
- deklaracja rp odnoszaca się do stosowania protokolu brytyjskiego
- rp oswiadczaa ze z względu na tradycje ruchu spol ,,solidarnosc” i jego
znaczący wkla w walke o prawa społeczne i pracownicze .W pełni szanuje
prawa społeczne i pracownicze ustanowione prawem ue w szczególności
prawa potwierdzone w tytule 4 karty praw podst ue.
- protokol nr 30 nie podwaza zastosowania karty wobec zjednoczonego
królestwa czy wobec polski.
- przepis art. 20 kart praw podst nie może być samodzielna podst do
wniesienia srodka zaskarżenia bez wskazania który przepis regulujący
problemtyke.
- problemyka nie może być wskazana w każdej sprawie tylko w takiej gdy
sprawa ma element prawa unijnego.
Prawo ue pisane :
- ogolne zasady prawa tworzone przez trybunal spr w jego orzecznictwie –
Niepisane, wyinterpretowane sadowo normy , które mogą być następnie
skodyfikowane w formie traktattow lub postanowien
Charakteryzuje je ogolnosc strukturalna brak dokładnie zdefiniowanej
zwartości, oraz ogolnosc zakresowa ( zasady maja wszechogarniajcy zakres i
wychodzą poza dana dziedzine prawa ue) Sa 3 typy :
1. prawa podstawowe – zagwarantowane w europejskiej konwencji o
ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z
tradycji konstytucyjnych wspólnych państwom członkowskim stanowią
czesc prawa unii jako zasady ogolne prawa.
2. Zasady administracyjne – w dziedzinie odp pozaumownej unia powinna
naprawić zgodnie z zasadmi ogolnymi wspólnymi dla praw państw
czlonkowskich szkody warzadzone przez jej instytucje lub jej
pracowników przy wykonywaniu ich tradycji.
3. Zasady konstytucyjne: najwieksze znaczenie dla stosowania praw ue
– zasada bezpośredniego skutku
– zasada pierwszeństwa ue
- prawo zwyczajowe- art. 10
Przedstawiciele państw członkowskich bipracy udział w pracach instytucji
unii , ich doradcy i eks[erci technicnzi korzystają w czasie wykonywania
swoich funkcji i w czasie podrozy do i z miesjca obrad, ze zwyczajnych
przywilejow, immunitetow i udogodnień.
Art. 16
Prawo pochodne ue
- umowy międzynarodowe zawarte przez ue- art. 216 umowy zawarte przez unie wiaza
instytucje unii i państwa czlonkowskie
- akty prawne nazwane w traktatach – akty wymienione w art. 288 ( rozporzadzenie,
dyrektywa, decyzja, zalecenie, opinia. Akty wymienione w innych traktatch ) np. art. 295
tfue porozumienia miedzyinstytucjnalne art. 218 (2) tfue wytyczne negocjacyjne
-Akty prawne nienazwane w traktatach- deklaracja , rezolucja, komunikat, kodeks
postepowania , biala ksiega , zielona ksiega, list, timetable. Moc wiazaca nie jest
przewidziana w aktach , wiec może być kwestionowana, wiekoszosc z nich nie posiada
mocy.Niekore przypadki sa określone jako prawo miękkie - ,soft low” maja moc dla
adresata ale nie sa wiazace.
Akty nazwane – 1.rozporządzenie – ma zasieg ogolny, wiaze w calosci i jes bezposrednio
stosowane w wszystkich państwach członkowskich.Wynikaja z tego cechy :
- zasieg ogolny – akt noramtywny nie jest dla okresonego okręgu tylko dla ogolu , może
dzialac na przyszlosc
- wiaze w calosci – wiaza wszystkie jego postanowienia wraz z załącznikiem
- bezpośrednio stosowane – ze nie wymaga przyjmowania srodkow krajowych
- bezpośredni skutek – ze może być podstawa dochodzenia roszczeń przez jednostki przed
organami krajowymi. Rozparzadzenie może stanowic podstawowy dokument przed
jednostkami krajowymi.
- postanowienia rozporzadzen mogą również nakladac na jednostki obowiązki a także kary
adm
- np. wykluczenie możliwości ubiegania się przez rolnika o pomoc z budżetu ue
2.Dyrektywa- wiaze kazde państwo członkowskie do którego jest kierowana w odniesieniu
do rezultatu, który ma zostać osiagniety, pozostawia organom krajowym swobodne wybory
formy i srodkow jej wprowadzenia w zycie. Wiazaca dla państw.Nie maja bezpośredniego
stosowania , wymaga by ja wcielic do prawa krajowego w drodze przyjęcia odpowiedniego
ustawodawstwa krajowego.Nie maja one zasiegu ogolnego, specyficzny akt unii. Dyrektywy
zawierają szczegółowy opis rezultatu. Dyrektywy ramowe- szeroki opis rezultatu po ich
uchwaleniu nastepuje ich uszczegolowienie w postaci dalszych srodkow materialnych .
Odpowiedzialnosc odszkodowawcza państwa członkowskiego – prawo unijne nie uzaleznia
odp odszkodowawzcej państw członkowskiego od uprzedniego stwierdzenia wyrokiem tr spr
naruszenia tego prawa.
Decyzje- wiaze w calosci, decyja która wskazuje adresatow tylko ich wiaze, dzieli się na
skierowane do adresatow ale także bez adresata:
1. decyzje skierowane do jednostek niepaństwowych
2.Decyzje nadzorcze kierowane do państw członkowskich
3. Decyzje zapewniające jednolite wykonanie zharmonizowanego prawa materialnego
4. Decyzje jako instrument abstrakcyjno- generalnej regulacji
Decyzje mogą być stosowane bezpośrednio nie jest konieczne ich recepcja do prawa
krajowego
- decyzje adresowane do państw członkowskich – mogą
- zalecenia
- opinie
Wyklad 4
12.03
Pojęcie systemu 2 elementy:
1. Istnienie różnego typu „organów lb jej jednostek organizacyjnych UE”
2. Istnienie systemu zasad według których „organy lub jednostki organizacyjne UE
działają”
Obecny kształt – wieloletni proces rozwoju. Rozpoczął się 1951 – wraz z powstaniem
pierwszej wspólnoty – Wspólnota Węgla i Stali. Zapoczątkowało to proces systemu
instytucjonalnego.
Zwiększyła się liczba organów(coraz to nowych organów, a z drugiej strony – poszerzenie
zakresu kompetencji. Coraz nowsze organy, realizujące coraz to szersze kompetencje.
Różne kategorie organów. Kilka grup i zestawu zasad.
Art. 13 ust. 1 – potwierdzenie systemu unii
Grupy w hierarchicznym podporządkowaniu
1. Instytucje wykonujące kompetencje UE – art. 12 TUE
•
Rada Europy
•
PE
•
KE
•
TS UE
•
Europejski Bank Centralny
•
To
- w karcie ONZ – nazywane, jako organy główne
Instytucje – ma podkreślić znaczenie tych organów głównych. Organy główne posiadają
kompetencje o wiele dalej idące, niż organizacje inne. Wykonują szczególna role,
nieporównywalne większe kompetencje, niż organy innych organów, w innych instytucjach.
M. in wymieniony rzecznik praw obywatelskich – na stronie internetowej, ale formalnie nie
zalicza się. Bierzemy pod uwagę TUE!
Rada Europejska – skład: szefowie państw lub rządów(prezydenci, premierzy),
Przewodniczący Rady Europejskiej, Przewodniczący Komisji Europejskiej
Najważniejsze zadanie: nadawanie Unii impulsów niezbędnych do jej rozwoju i określanie
ogólnych kierunków i priorytetów politycznych.
Rada Europejska – składy innych instytucji również.
Naczelny organ, które podejmuje decyzje, na bardzo długofalowe skutki. Przykładem może
być - pogłębianie integracji w jakiejś dziedzinie
Parlament Europejski:
Skład: 751 posłów + przewodniczący - wybranych w bezpośrednich wyborach przez
obywateli UE
Zadania prawodawcze” budżetowe(nie decyduje o dochodach, tylko na co pieniądze unii
zostaną wydane), kontrolne(polityczna – może np. odwołać komisje europejska, prawna –
może korzystać ze systemu skarg wnoszących do UE na inne instyguje),
konsultacyjne(opinie co do projektów. Pinie nie są wiążące dla Rady.
Problem demokratycznej legitymizacją – parlament(kompetencje poszerzane) – jedna z
części prawodawczej unii
Rada – Rada Unii Europejskiej – przynęt interesów narodowych
Skład: ministrowie rządów państw członkowskich
Zadania prawodawcze: budżetowe, określania polityki UE, koordynacyjne(międzynarodowe
zwiane z reperowaniem UE na zewnątrz), zawieranie umów.
Kompetencje umniejszane na rzecz Rady Europejskiej.
Komisja Europejska – INTERESY UNII, JAKO TAKIEJ, A NIE PPOSZCZEGOLNYCH PANSTW
CZŁONKOWSKICH.
Skład: 28 niezależnych członków – komisarzy
Zadania: wspieranie ogólnego interesu Unii, czuwanie nad stosowaniem Traktatów,
nadzwyczajnie stosowania prawa Unii pod kontrola Trybunału Sprawiedliwości(czy
wykonują wszystkie swoja zobowiązania, zgodnie z tym, co powinni – wtedy może powołać
TS żeby się tym zajął i może wnieść o kary dla tych członków) – np. oczyszczanie ścieków w
Grecji – nałożenie kar niedawno, wykonywanie budżetu i zarządzanie programami
reprezentowania Unii na zewnątrz(przez traktat z Lizbony ograniczone)
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej:
Skład: 2 organy sądownicze
•
Trybunał Sprawiedliwości(28)
•
Sąd(47) – skargi wnoszacze przez jednostki(osoby prawne, fizyczne) - ilość spraw
jest większa, niż w TS
Zadania: – art. 19 – zapewnianie poszanowania prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów
Trybunał Obrachunkowy
Skład: 28 członków
Zadania kontrola rachunków wszystkich dochodów i wydatków Unii Europejskiej, ale także
prawidłowości, rzetelności
Europejski Bank Centralny:
Posiada osobowość prawną i własne organy wewnętrzne(np. Zarząd)
Zadania prowadzenie polityki pieniężnej Unii Europejskiej, wydawanie opinii w odniesieniu
do projektów aktów prawnych posiadających konsekwencje finansowe.
Charakter prawny – trybunał konstytucyjny oceniał – jak się do ich mocy odnieść? Organy
mogą zadawać pytania EBC
Poza organami głównymi:: - organy doradcze, konsultacyjne – art. ust. 4 TUE
1. Komitet Ekonomiczno-Społeczny – wspólny na Unii i Energii Atomowej – 350
członków – różnych grup życia zawodowego i społecznego
2. Komitet regionów – po Maastricht powstaje (350 członków)
a. Reprezentuje interesy władz lokalnych i regionalnych
Zanim instytucje uchwalą jakiś akt, to musza najpierw zasięgnąć opinii przedstawicieli
pewnych grup, skorych ten akt potem będzie dotyczył(np. przedsiębiorców, rolników, czy
władzy lokalnej, albo regionalne) – zanim dojdzie, do wprowadzenia – możliwość
wypowiedzenia się do ewentualnych skutków. – Organy doradcze – dla Rady
Organy finansowe(autonomiczne) UE
•
Europejski Bank Inwestycyjny – art. 308 TFUE
o
Posiada osobowość prawną
o
Członkami EBI są państwa członkowskie do Traktatów(nr5)
•
Posiada własny statut, statut tez posiada EBC!
o
Zadania EBI – art. 309 UE
Posiada niezależność – chroniona aspektów politycznych – autonomia ma chronić zakres
zadań EBI
Posiada osobowość prawną – prawa międzynarodowego, jak iż dolność do czynności
prawnych w krajach członkowskich.
Podpisał umowę z – europejski bank i rozwoju(Londyn – zamierzenia finansować projekty w
Europie wschodniej)
Zadania EBI – art. 309 TFUE
Przyczynianie się, poprzez odwołania…? :<
Wyselekcjonowanie grupy projektów – finansowe do rozwoju regionów mniej
rozwiniętych(2/3 budżetu). Może przyrzniach się do modernizacji przedsiębiorstw
PRYCZYNIAC SIĘ DO współfinansowania interesów, które są w interesie kilku państw
członkowskich, np. linie kolejowe, korytarze transportowe w interesie kilki państw
członkowskich.
EBI – nie jest ukierunkowany na zysk, wiec tanie pożyczki
4 grupa – Urzędy europejskie(organy międzyinstytucjonalne)
Zwane inaczej urzędy europejskie – np., urząd publikacji, Urząd doboru kadr, urząd
administracji i wypłacania należności indywidulanych
EUDK – zajmuje się doborem kard, przeprowadzenie konkursu na preferowane stanowiska
Agencje i organy zdecentralizowane UE
•
Są to organy realizujące zadania o charakterze technicznym, naukowym,
operacyjnym lub regulacyjnym, administracyjnym, co umożliwia instytucjom UE
skonkretyzowanie się na kształtowaniu polityk
•
Np. Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej(od 2016r. nazwa
funkcjonuje) pierwotnie Europejska Zarzadzania… na zewnętrznych.. coś tam coś
tam – poszukaj - powiększono jej zakres po tym jak imigranci(FRONTEX – ma
siedzibę w warszawie, jako jedyny organ unijny. To jedyny organ agencji unijnej) –
siedzib w Warszawie
Zdecentralizowane – przykłady których siedziby są zdecentrliwane poza głównymi
centrami, gdzie działają – poza Brukselą, Luksemburgiem is Strasburgiem - bo tam się nie
znajdują-----
Jedna do Mediolanu, druga do Amsterdamu – Katowice tez się zgłosiły, żeby taka agencje
ds. leków zrobić? xD – z jednej strony korzystne – pewna grupa osób, która pracuje w takiej
agencji, ale sama taka agencja to pasożyt - nie płaci rachunków za nieruchomość,, a
państwo ma jej dopłacać np. do transportu, do ciepłej wody. Plusy - Ścigają za sobą firmy
lobbystyczne, – dlatego Amsterdam się ubiegał – bo liczy na to, ze nie tylko agencja, ale
tez szereg firm lobbystycznych.
Szczególne organy działające w ramach PZiB
To nie są organy bo to pewnego rodzaju urzędy, do których przyłączono pewien zakres
funkcji
•
Wysoki przedstawiciel ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa – traktat
amdestradmki, przez traktat lizboński bardzo wzmocniony – wice przewodniczy
KE, , służba działań zewnętrznych, jedna osoba, co ma kilka kapeluszy plus jeszcze
jedno cos. Miała reprezentować UE na zewnątrz, ale w praktyce średnio to
wychodzi. Pani Mogelini ? –
•
Miał być kimś to skupia w jednych rękach, różne elementy – lepiej gdyby był jeden
urząd, a nie jedna osoba
•
Jako szef działań zewnętrznych – udzielanie pomocy Afryki, Pacyfiku, utworzenie
tego stanowiska ie nie rozwiązało tych problemów.
•
Europejska Służba Działań zewnętrznych – nowa służba – utworzona z traktatu z
Lizbony – delegatur komisji europejskich
Zasady funkcjonowania systemu instytucjonalnego UE
Jednolitych ram instytucjonalnych,
Równowagi instytucjonalnej
Lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej,
Autonomii instytucjonalnej
Otwartości(transparentność – jawność działania organów unijnych)
Jednolitych ram instytucjonalnych -art. 13(1) TUE – „Unia dysponuje ramami
instytucjonalnymi, które mają na celu propagowanie jej wartości…. :<
Preambuła TUE zdanie 7 – „państwa członkowskie ustanawiają unie, skuteczność działa
instytucji tak, aby mogły spełniać, powierzone im zadania”
Przed traktatem z Lizbony – trochę inny charakter – Unia była trójfilarowa (wspólnotowy,
polityki zagranicznej, współpracy sadowej i w spawach karnych) – w tym okresie z każdym
z tych 3 filarów, działają te same instytucje. W tej chwili te filary zostały połączone, unia
jednolitą organizacją.
Chodzi o to że poza Unia europejska, jest jeszcze – Europejka Wspólnotą Energii Atomowej
– nie ma własnych organów – wykonywane są przez Instytucje Unii(parlament, komisja), ale
również instytucjami EWEA – zasada jednolitych ram
Druga zasada – Równowagi instytucjonalnej
Art. 13(2) Tue „każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy
traktatów, zgodnie procedurami, na warunkach iw celach w nich określonych
Częste pytanie egzaminacyjne!!! O zasady
TS Unii – wyraz zasady instytucjonalnej, charakterystyczny dla Unii, ze każda z instytucji
Unii wykonującej swoje kompetencje z poszanowaniem pozostałych instytucji. Nie mogą
wkraczać w kompetencje, przyznanym innym instytucjom – ta zasada wzmocniona po
traktacie, bo PE i Rada – dwie równoważne części władzy ustawodawczej. Zasada
równowagi instytucjonalnej odpowiednikiem trójpodziałem(tak niektórzy twierdzą) –
ustawodawcza, wykonawcza, sadownicza. – Swego rodzaju odpowiednik trójpodziału. Ale
nie może mieć zastosowania ta zasada bo PE – ma prawodawstwo, to nie można nazwać jej
jedyna rada ustawodawcza – bo rada też takie kompetencje posiada. Wykonawcze –
komisje, EBC, Rada itp. Nie ma takiego trójpodziału, jak w państwach. Dlatego takim
odpowiednikiem trójpodziału władzy, jest równouprawnienie instytucjonalne. W sytuacji,
gdy jedna instytucja wkracza drugiej – mogło być poddane jakiej sankcji – nie może to być
bezkarne – odnosić się do sposobu wykonywania kompetencji przez instytucje unijne.
Celem zasad nie jest ochrona jednostek, tylko równowagi kompetencji miedzy instytucjami
unijnymi.
Lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej – art. 13(2) zd. 2 – „Instytucje lojalne ze
sobą współpracują” - w dobrej wierze ze sobą współpracować, w dobrej wierze
Konsekwencje z tej zasady
•
Obowiązek – współdziałania instytucji w procesie stanowienia prawa unijnego.
Obowiązek konsultowania ie i ustalania metod pracy(współpracy) – w formie
porozumień międzyinstytucjonalnych np. obowiązek poddania się kontroli
budżetowej i współpracy w jej wykonywaniu. – Nie mogą tej instytucji odmówić
kontrolerów Trybunału Obrachunkowego.
Relacje miedzy państwami LOJALNA WSPÓŁPRACA – np. informowanie o projektach aktach
prawnych, o zamierzonych działaniach, podstawowe interesy i struktury państw
członkowskich.
Zasada autonomii instytucjonalnej:
Nie ma wyraźnego odniesienia w traktatach, ewentualnie można wynieść ją z art. 13
•
Każda instytucja posiada niezbędne kompetencje do określenia swojej struktury
wewnętrznej i sposobów określenia swojej struktury wewnętrznej i sposobów
działania(regulaminy wewnętrzne)
•
Każda instytucja posiada zestaw niezbędnych przywilejów i immunitetów. Np.
archiwa, siedziba, własność – są nienaruszalne, mienie nie do zabrania, chyba ze
Trybunał postanowi inaczej
Samoorganizacja jakiegoś organu - nieodłączne w funkcjonowaniu instytucji
Swoboda nie jest nieograniczona – opierając z się na tej zasadzie(autonomii) na
podstawie, której nie można naruszać innych zasad.
Zasada autonomii instytucjonalnej – nie mogą instytucje unijnie swobodnie decydować o
swojej siedzibie, podejmowana jest perz państwa członkowskie.
Zasada otwartości – transparentności
Art. 15 TFUE „instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii działają z jak najwie.. D:
Art. 1 zdanie 2 – TUE poszanowanie zasady otwartości:
Z zasady otwartości – ze obrady parlamentu i rady, glosujących nad aktem ustawodawczym
są jawne – CZĘSCTE PYTANIE NA EGZAMINIE!!, Po drugie obywatele unii maja dostęp do
dokumentów instytucji organów, jednostek organizacyjnych unii. Niezależnie od formy
dokumentów, to jest prawo obywateli, ze mamy dostęp. W wyjątkowych sytuacjach można
ograniczyć. Po 3 każda instytucja organ, jednostka organizacyjna zapewnia przejrzystość
swoich prac. Wyłączenie TS UE – i te dwa banki – jeżeli chodzi o kwestie o ich
funkcjonowanie – tylko do funkcje administracyjne. Trudno żeby były jawne obrady
sędziów - zawsze za zamkniętymi drzwiami.
•
Ale ogólnie ich też dotyczy, tylko ze są jakieś elementy ograniczone.
W szczegółach Rada Europejska – na kolejnym spotkaniu.
Wyklad 5
Parlament europejski- bardzo wyjatkowa instytucja , przykład międzynarodowego organu,
członkowie wybierani w wyborach bezpośrednich ( tylko on) art. 14 tue- glosowanie wolne
tajne.
1952 – 1 posiedzenie wegla i stali i tam 78 poslow deputowanych. Obecnie 751 poslow.
Skład uregulowany na podst traktatu z Lizbony ponieważ to on wporadzil zmiany z traktatu
z nicei. Nie może przekroczyć 750 + jego przedstwiciel. Wybory nie sa rowne czyli glos
oddany w roznych krajach nie jest sobie rowny- charakter degresywyny 2 elementy:
PYTANIE EGZAMIN!
- pewne progi liczby posow wybieranych w poszczególnych krajach: w mniejszych nie może
być mniej wybieranych niż 6 poslow a w dużych krajach nie więcej nic 96 poslow
- czym wieksza liczba mieszkancow danego państwa tym wieksza liczba obywateli przypada
na jednego posla do parlamentu ue.
Należy zapewnić każdemu państwu odpowednia pule poslow.
Inny czynnik który zakloca stosowanie wyborow rownych to stosowanie progu przez
państwa czlonkowksie. Państwa mogą ustalić prog minimalny w wyborach nie może
przekorczyc 5 % glosow .
Zasady prawa wyborczego określaja dokumenty krajowe jak i unijne. Tryb wyborow ma
charakter mieszany(hybrydowy) z jednej str zasady sa na poziomie unni a z drugiej na
poziomie krajów. 2004 , 2011- kodeks wyborczy , ustawa określa tryb i zasady wyborow.
Dzial 6 zawiera zasady wyborow do parlamentu.
Przepisy traktatu zaiweraja podst która daje możliwość opracownia projektu wyborow 223
tfue. Trudno jest stworzyć projekt by odpowiadal wszystkim państwom członkowskim.
Charakter mandatu poselskiego – traktat z Lizbony go doprecyzowal- Art. 10 tue!! Poslowie
nie reprezentują państw. Członek reprezentuje obywateli unii całej czyli wyborców.
Członkowie parlamentu nie sa związani instrukcjami nie maja mandatu wiazacego.
Poslowie wykonują go w sposob wolny , niezależny. Przepisy gwarantują niezaleznosc od
partii politycznych przez które zostały wybrane. Posłowie ponoszą odpowiedzialność
polityczna . mandatu nie można laczyc z innymi funkcjami EGZAMIN: - z jakimi nie można
laczyc?
- szereg na poziomie unii ( nie można być członkiem komisji , sedzia trybunalu spr ,
rzecznkiem praw unii , członkiem zarządu banku europejskiego centralnego)
- poziom krajowy ( nie można być członkiem rządu państwa czlonkowskiego , członkiem
parlamentu krajowego )
Dodatkowe ograniczenia z niepolaczalnoscia mandatu w polsce – mandatu posla nie laczy
się z sprawowaniem mandatu na sejm czy senatu , z jakakolwiek funkcja która nie może
być laczona z mandatem na sejm czy senat np. nie można być poslem i radnym jakiegoś
szczebla.
Przywileje i immunitety poslow : przybliżone do krajowych; poslwoie maja immunitet
formalny czyli taki który chroni ich w związku z wypowiedziami które dokonują jkao
poslwoie
- materialny
- nietykalność poselska nie można go zatrzymać bez zgody parlamentu chyba ze będzie
zatrzymany na gorącym uczynku popełniania przestępstwa
Poslowie mjaa prawa w związku z wykonywnaiem prawa – maja rozna range , określa np.
szczególne wystpaienie czlonkow ¼ do parlamentu. Lazdy poseł może zlozyc propozycje
rezolucji , wystąpienie z wprowadzeniem zmian , wnosi pytania które wymagają odp
przewodniczącego np. wysokiegio do spraw zagranicznych .
Wykonywnaie mandatu – prawo do wglądu akt parlamnetu jednak bez kat osobowych
poslow
Uprawnienia, uposazenie socjalne – długo było niejednolite. Uchwalone w 2004 w lipcu .
obliczana jakos czesc sędziego trybunalu sprawiedliwości granice 8200 e. otrzymują także
szereg innych swiadczen – na pokrycie wykonywania mandatu np. noclegu danego
posiedzenia w kraju – dieta dzienna czyli na posiedzenia , ok 320 e na dzień. Także zwrot
kosztów podrozy. Miesięczny ryczałt na pokrycie kosztów ogolnych i pokrycie pracy
sekretariatu czyli ok 4500 e miesięcznie. Każdy dostaje dodatek sekretarski przeznaczany
na pensje asystentow 20000 e miesięcznie. Zeznania majątkowe poslow sa jawne.
Posłowie podlegadaj odp dyscyplinarnej regulamin stanowi ze postepowanie musi być na
pdst szacunku i innych zasadach a gdy je łamia to organy mogą stosować sankcje:
odebranie diety , zawieszenie pracy parlamentu w jego dziedzinie, zakaz dostępu do
informacji i kary : usuniecie z Sali obrad , zakaz glosowania.
Struktura wewn parlamentu – organy polityczne : przewodniczący( funkcje
przewodniczenia prac parlamentu , reprezentacja w stosunkach z państwami), 14 wice
przewodniczących( zastepuja przewodniczageo gdy go nie m a. kompetencje wykonywane i
przeznaczone dla innych organow), 5 kwestorów( na 2,5 roku odpwoiedzialni za kwestie
adm i finansowe dotyczące bezpośrednio poslow do parlamnetu- kontrolują wyplate kwoty
posłowi np. n adiety czy zwrot podrozy.), prezydium( biuro- podejumje decyzje org prac
paralmentu i jego czlonkow skalda się z przewodniczaego , 5 kwestroow , 14 wice
przewodnicacyh , decyzje przebiegu posiedzeń parlamentu , mianuje sekretarza
generalnego , sporzadza projekt budżetu parlamntu , decyzje finasowe dityczace czonkow
parlamentu – organ politczny), konferencja przewodniczących, konferencja
przewodniczących komisji, konf przewod delegacji.
Komisje – 3 rodzaje :
- stale ( podstawa w zalczniku regulaminu wewn do parlamnetu), zajmują się konkretna
dziedzina, czas staly.
- specjalne( powolane na czas okreslonu nie więcej niż 12 msc)
- sledcze ( przewidziane w traktatach, regulamin wewn parl, powoalne w celu zbadania
zarzutow niewłaściwego administrwania lub naruszenia przez instytucje unii lub ograny).
Prace koncza się przedstawieniem sprawozdania 12 msc .
Struktura wewn – grupy polityczne : nie doszło do powolania partii na poziomie
europejskim. Posłowie sa wybierani przez partie na poziomie krajowym. Grupy polityczne
maja poslow wybranych z roznych krai którzy maja podobne poglądy. Kazda grupa
polityczna musi się skladac z poslow wybranych z co najnjiej ¼ państw czlonkowksich.
Utworzenie grupy daje dużo pieniędzy , stanowksi pracy . 2 wazne grupy to eurepejska
partia ludowa i …
Funkcje parlamentu - art. 13 ustep 1 tue!!! Można wyroznic kategorie komptenjci:
- prawodawcza ( mozliowsc udziału w procesie stanowniena prawa unijnego ma 2 formy :
1.inicjatywa ustawodawcza przez sam parlament( bardzo ograniczona, projekt jednolity ,
projekt rozporzadzen okreslajaych stautus, projekt rozporządzenia w sprawie wykonywania
sprwy śledczej przez parlamnet)a także posrednia inicjatywa ustawodawcza – zarzada od
komisji by wystapila z odpowednim aktem prowodawczym – komisja może ale nie musi.
2. możliwość uchwalenia aktu prawodawczego- sam nie stanowi prawa, jedynie
wspoluczestniczy w procesie stosowania prawa, stanowi wraz z rada stosowane co do
zasady. Czasami daje zgode by rada sama mogla ustalić jakiś akt np. w przypadku
naruszenia przez państwo członkowskie jakiejś wartości na której unia jest oparta.
- budzetowa ( parlament i rada wspólnie uzgadanija aart 314 tfue!) zwiekoszone
kompetencje przez traktatat z Lizbony w sparwei wydatkowania. Nie ma mozlwosci
nakładania ciezarow zapłaty na poslow.
- kontrolna ( prawo do kontroli innych instytucji , przyjmowanie petycji składanych przez
osoby prawne lub fizyczne w kwesitach wchodzących w zakres dzialanosci unii,
przeprowadzenie dyskusji nad sprawozdzaniem rocznym przekazywanym przez komisje unii
, możliwość przesłuchania prezesa banku centralnego europoesjkegi . pytania i
interpelacje poslow kierowane do rady , komisji wyskoegi przedstawiciela, powoloywanie
komisji śledczych . składanie skarg do trybunalu sprwiedlisoci unii europejskiej)
- kreacyjna – ( związane z mianownaiem składu innych oragnow , instytucji unijnych –
mianownaie przewodniczącego i pozostałych czlonkow , rzecznika praw obywatelskich unii
e , czlonkow rad zarzadzajaych niektórych agencji uii e, wydawanie opinii co do
kandytatdow na niekroe stanowiska czlonkow trybunalu obrachunkowego oraz na prezesa,
wice prezesa i czlonkow zarządu banku ce.
Wykład 6 – komorka zdjęcia
Wykład 7
Rada unii europejskiej
1.Ewolucja organu:
1952 – specjalna rada ministrów ewwis
1958- rada ministrów ewg
- rada ministrów ewea
1965- traktat o fuzji: rada wspólnot europejskich
1993- rada unii europejskiej. Rada podjela decyzje o zmianie swojej nazwy na rade unii
europejskiej. Wraz z traktatem z Maastricht. Traktaty jednak posluguja się nazwa RADA-
art. 16 ust 2 tue- w skład rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z
każdego państwa członkowskiego upoważniony do zaciągania zobowiazan w imieniu rządu
panstwa członkowskiego które reprezentuje oraz do wykonywania prawa rządu. Skład :
konfiguracje art. 16 ustep 6 tue. Rada zbiera się na posiedzenia w roznych skladach
( konfiguracjach) których skład jest przyjmowany zgodnie z art 236 tfue.Zależy to od tego
jaki będzie przedmiot rady . 2 konfiguracje : EGZ( podaj 2 sklady które sa wymionione ,
2 konfiguracje, wymienione w traktatch ) !!! Rada do spraw zagranicznych( zawsze jej
przewodniczy wysoki przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczenstaw)
i rada do sprawa ogolnych w traktacie ! art. 16 ust 6 tue
Rada europejska przyjmuje wiekszoscia kwalifikowana :
a) decyzje ustanawiające wykaz skladow rady innych + 8 inncyh skladow = 10
konfiguracji rady mamy ! rada jest t 1 podmiot prawny który może wystepowac w
roznych skladach ( 10) traktaty pozostawiają państwu swobode który minister
rządu będzie zasiadal w danym składzie. Składy rady nie sa shierarchizowane,
jednak rada do spraw ogolnych posiada peiwien zestaw szczególnych kompetencji –
zapewnia spojnosc prac roznych skladow rady.- koordynuje prace pozostałych
skladow , by nie podejmowaly one sprzecznych decyzji, sprzeczności wewnetrznej.
Przygotowuje posiedzenia rady europejskiej.
Prezydencja w radzie art. 16 ust 9 tue- prezydencje rady sprawują na zasadzie
równej rotacji przedstawiciele państw czlonkowksich w radzie na warunkach
określonych przez rade ue. Czlonkowie z 3 panstw członkowskich nazywane
TROJKĄ( grupy te tworzone w roznej rotacji przy uwzglenieniu ich roznorodnosci
geograficznej i demograficznej , chodzi o to by terytoria były polozone w roznych
częściach Europy a także by to były państwa male jak i duże ) rola trojki jest by te
panstawa się wspieraly w procesie tworzenia prezydencji. Kraje te przyjmują
specjalny program okrelslajacy priorytety które będą one się staraly osognac , ma
to zapewnić stabilnsc funkcjonowania unii europejskiej by co 6 msc nie zmienialy
się priorytety dlatego przyjmuje je na 18 msc.Nie jest to instytucja ani organ , ma
swoje kompetencje które sa poqierzone na oreslony czas każdemu z państw
czlonkowksich które sa wspierane w tym . Przewodniczy praca przed 6 msc.
Funckje prezydencji:
- zarzadzanie
- planistyczna – co 18 msc grupa 3 panstw przygotowuje program dzialan na okres
działania prezydencji
- mediacyjna- najwaznijesza ( przedstawiciele musza prowadzic negocjacje z
pozostałymi by dojść do kompromisu)
- współpracy z instytucjami unijnymi – w odniesieniu do parlamentu , załagodzenie
sporow
- reprezentacyjna w stosunkach zewnętrznych- ulegla ograniczeniu.
EGZ kim sa członkowie koreper art. 240 tfue_ stali członkowie , ambasadorowie
akredytowani przy unii europejskiej !! w skład wchodzą również zastępcy
amabasadorow , działa on w 2 podgrupach : kooreper 1 ( zastępcy) i kooreper 2
( stali ambasadorowie, przedstawiciele) . kompetencje art. 240 tfue. Czuwa
rowzniez by przy radze nie zostały naruszone komptetencje innych instytucji,
decyzje proceduralne ( rada beddzie odbywać swoje posiedzenia w innym miejscu
niż bruksela i Luksemburg) Organ pomocniczy rady!!! Rada może podwazyc
wszystkie decyzje podjeete przez ambasadorow koreper. Nie jest to organ
samodzielny, który wykonuje zadana dla rady. Rada podejmuje ostateczne decyzje.
Sekretaraiat generalny – charakter adm , tez pomocniczy. Przygotowuje protokoly z
posiedzeń rady, pełnienie funkcji depozytariusza umow międzynarodowych!
Funkcje samej rady :
Art. 16 ust 1 tue
Pełni wraz z parlamentem funkcje budzetowa i prawodawcza i określenie polityki
plus koordynacja zgodnie z warunkami przewidywanymi w traktatach. Funckje :
kreacyjna( inaczej nominacyjna), prawodawcza, kontrolna, miedzynarodowa,
budzetowa, wewnatrzorganizacyjna. Posrednia inicjatywa ustawodawcza! Rada
może zastosować sankcje wobec państw które naruszają wartości!
Sposoby podejmowania decyzji:
1. kwalifikowana większość glosow art. 16 tue – najwazniejsza ! kazde państwo
ma jeden glos
2. Jednomyślne- zdj komorka
3. Zwykla wieksozsc glosow zdj komorka
4. Większość czterech piątych swoich czlonkow
5. Konsensus
Wykład :
Trybunal sprawiedliwosci – instytucja która sklada się z 3 organow o charakterze sadowym
Art. 13 tue: ke , pe, tsue art. 19 tue obejmuje 3 rozne organy sadowe : trybunal
sprawiedliwości sensu stricto , sąd , sady wyspecjalizowane. Ksztalt ten jest przez zmiany
z traktatu w Lizbonie.
Kiedyś trybunal jeden wegla i stali.
Konwencja o niektórych wspólnych instytucjach- jednolity dla 3 wspolnot europejskch
trybunal 1957 a rozpoczal 1958.
Utworzenie organu przy trybunale spr –
Jednolity akt europejski = lipiec 1987 r wprowadzono do traktatow utworzenie przy
trybunale spr o charakterze pomocnicznym – sad 1 instancji 1989 , 1 listopad. Miał on
odebrać pewne skargi od trubunalu spr składane przez osoby fizyczne i prawne. Przejal tez
sprawy pracownicze.
Sad 1 instancji – ogrniczylo trafianie spraw do trybunalu spr
2003 – na podstawie traktatu z nicei przejli pewne zadania przez sady wyspecjalizowane
od sadu 1 instancji . pierwsza w 2004 – sad do spraw lzby publiczne – sprawy pracowncze.
Pierwszy i jedyny sad wyspecjaliozwany , utworzoy na podst decyzji rady w 2004 roku a
następnie rozwiązany 2016 roku a jego kompetencje wrocily do sadu. W jego skład
wchodizlo 7 sedziow na 6 lat , mogly być od nich wniosione odwołania do sadu.
Podstawy prawne działania trybunalu spr – traktaty o unii eur art. 19 , 251- 281 tfue
Trybunal jest ta instytucja która ma wlasny statut (tak samo tez ma bank centralny ).
Dolaczony to protokolu nr 3
Każdy wchodzący ma regulamin wewn 2012r a także sad z 2015 roku. Przepisy wykonawcze
również w odniesieniu do sadu który tez przyjal
Skład trybunalu sensu stricto : 1 sedzia z każdego państwa członkowskiego którzy to
wspomagani sa przez rzecznikow generalnych powoływani sa spośród osob które daja
gwrancje niezaleznosci( dzialaja w imieniu sprawiedliowosci a nie w imieniu państw swoich
które go wybraly ) i spelniaja warunki w państwie swoim wymagane do najwyższych
stanowisk sadowniczych ( osoby które maja kompetencje i kwalifikacje do sadow
najwyższych w krajach)
EGZAMIN : w jakim trybie sa mianowani:
Wspólne porozumienie państw członkowskich . kadencja wynosi 6 lat i może być kolejna
kadencje.
W odniesieniu do knadytatow trzeba to konsultować z odpowiednim komitetem osobistości
= 7 osob! Ma za zadanie wydanie opinii co do opinii o członkach na kandydatow ; bada
przydatność kandydatow i ich cechy potrzebny do wykonywania tej funkcji
Wybierany jest prezes i wiceprezes sa to sędziowie wybierani na 3 lata.
Prezes- nadzorowanie adm , reprezentacj a, ogolne zgromadzenie sedziow , posiedzenia
sedziow.
Wiceprezes- wspiera prezesa zgodnie z regulaminem , zastepuje prezesa gdy ten nie może
wykonywać obowiazkow albo jego stanowisko jest nieobsadzone
Rzecznicy generalni - 11 wskazuja panstwa członkowskie!! ( blad w książce i traktacie)
6 jest stalych których obsadzają największe kraje unii eur. A pozostałych 5 obsadzaja
pozostale kraje na systemie rotacji , dziela się nimi.
Funkcje: art. 252 tfue! Zadaniem jest publiczne przedstawianie w sposób zupełnie
bezstronny i niezależny uzasadnionych wnioskow w sprawach które zgodnie z statutem
trybunalu wymagają jego zaangażowania tzw opinia rzecznika generalnego. Nie
reprezentują oni interesow stron tylko wymiaru sprawiedliwości , maja pomoc w wyroku.
Przygotowują opinie, przepisy prawa i sugeruje on w tej opinii jak sprawa powinna być
rozwiozana ale nie jest to wiazace.
1 rzecznik generalny na okres roku, obowiazaki o charakterze reprezentacyjnym i org , ale
najważniejsze ze może on wystapic do trybunalu z wnioskiem o poddanie kontroli
orzeczenia sadu gdy jest ryzyko naruszenia interesu prawnego.
Trybunal działa w obradzie izb 3 lub 5 sedziow , na podst statutu obraduje w izbach
wielkiej izby ( 15 sedziow, kwestie gdy państwo członkowskie które jest strona w post zada
tego , albo sprawy większej wagi np. wykładni prawa pierwotnego albo waznosc jakiegoś
aktu prawnego, sprawy które maja zlozony charakter ) a także w pelnym składzie czyli 28
sedziow( zwolnienie rzecznika z praw obywatelskich , dymisja członka unii europejskiej ,
zwolnienie z funkcji członka obrachunkowego al. Etakze gdy uzna ze wnieiosna sprawa ma
znaczace znaczenie i po wysłuchaniu 1 rzecznikageneralnego )
SĄD:
Liczba sedziow sadu – kwestia rozstrzygana przez statut jest ich 27 aktulnie ! ale od
września 2019 będzie po 2 sedziow z kazdeg panstawa czlonkowksiego czyli bd 54.
Mogą być nimi osoby które mogą potencjlanie zajmować najwyższe stanowiska sadwe.
Powolanie za wspólnym porozumieniem państw , rowzniez na 6 lat , komitet 7 czlonkow
który ich ocenia. W sadzie nie ma rzecznikow generalnych jednka prezes może powierzyć
jednemu z sedziow stanowisko rzecznika genealnego , jest także sekretarz sadu i jego
zastepca.
Sad obraduje w izbach 3 lub 5 sedziow , czasami pelny skład lub wielka izba, a także skład
jednoosobowy ( odwołanie się od decyzji unii europejskiej w sprawie intelektualnej)
Zgromadzenie plenarne – gdy jeden z sedziow nie spelia danych warunków z jego rzedu.
Sady wyspecjalizowane- 2016 likwidacja. Potencjalnie jest w traktatach podts prawna
która umozliwa mowe sady