Zdjęcie z dużą ilością szumów (ISO 3200)…

…i po znacznym odszumieniu

Fotografia/Czułość matrycy lub kliszy

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

> Fotografia > Czułość matrycy lub kliszy »

Przed rozpoczęciem wykonywania zdjęć
powinniśmy zdecydować, na jak czułym
materiale fotograficznym chcemy pracować.
Czułość materiału światłoczułego jest podawana
w odpowiedniej skali. W przypadku matryc
aparatów cyfrowych oficjalnie stosowana skala
jest zdefiniowana wg normy ISO 12232:2006.
Skala ta jest oparta na złożonym pomiarze
zależności wartości pikseli wysyłanych do
pamięci aparatu przez matrycę od luminancji i
czasu działania światła padającego na matrycę.
W przypadku filmów światłoczułych ta sama
norma określa wartości czułości w funkcji
pomiaru kolorymetrycznego poprawnie
wywołanego negatywu.

Najczęściej spotykane wartości czułości to 25,

50, 100, 200, 400, 800, 1600 i 3200

[1]

. Wartości

te są relatywne – tzn. nie można ich prosto
odnieść do konkretnych, fizycznych parametrów
reakcji na światło, można jednak w przybliżeniu
powiedzieć, że np. film ISO 200 jest dwukrotnie
czulszy od filmu ISO 100. Jeśli zatem
wykonujemy zdjęcie z użyciem filmu 200 i w
tych samych warunkach z użyciem ISO 100, to,
aby uzyskać zbliżone zdjęcie, musimy tak
ustawić czas naświetlania i przysłonę w aparacie,
aby na film ISO 200 padało dwa razy mniej
światła niż na film ISO 100.

Spis treści

1 Filmy
2 Matryce
3 Jaką czułość użyć w praktyce?
4 Przypisy

Filmy

Filmy światłoczułe mają zasadniczo raz daną, niezmienną czułość uzyskaną w procesie produkcji, choć
stosując nietypowe warunki wywoływania, można sztucznie tę wartość zwiększać – tzn. wywołać film ISO
100 tak, aby dał efekt zbliżony do filmu ISO 200. W przypadku negatywów istnieje też możliwość
stosowania różnych warunków wywoływania z nich zdjęć na papierze fotograficznym i stosowanie papieru o

Fotografia/Czułość matrycy lub kliszy - Wikibooks, biblioteka wolnych...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Czułość_matrycy_lub_kliszy

1 z 3

2015-03-03 23:40

większej lub mniejszej czułości.

Wzrost czułości filmów jest osiągany poprzez zastosowanie bardziej światłoczułej mieszanki związków
chemicznych zawieszonych w emulsji światłoczułej oraz poprzez wzrost stężenia tych związków. Wzrost
stężenia wiąże się z występowaniem na powierzchni grubszych drobin światłoczułych, co powoduje spadek
rozdzielczości obrazu i występowanie na nim wyraźnego ziarna. Czasami ziarno może stanowić dodatkową
wartość artystyczną zdjęcia, na zdjęciach dokumentacyjnych czy do celów prywatnych jest jednak raczej
niepożądane, stąd stosowanie filmów o czułości powyżej ISO-400 nie jest zbyt często spotykane.

Matryce

Matryce aparatów fotograficznych dają możliwość regulacji ich czułości w bardzo szerokim zakresie, co
powoduje, że czułość tę można traktować w pewnym zakresie jak kolejny oprócz czasu naświetlania i
wartości przysłony parametr ekspozycji zdjęcia, który można zmieniać przy praktycznie każdym ujęciu
oddzielnie. Wzrost czułości powoduje jednak wzrost szumu zanieczyszczającego zdjęcie.

Oprócz samej czułości na ilość szumu na zdjęciu wpływ ma jakość i rodzaj matrycy oraz powierzchnia
pojedynczych czujników światła odpowiadających pojedynczym pikselom na wynikowym zdjęciu. Im
większą powierzchnię mają pojedyncze czujniki, tym zwykle mają lepszy stosunek prawidłowej reakcji do
generowanego szumu. W związku z tym bardzo ważnym parametrem matryc jest nie tylko liczba pikseli, ale
również ich powierzchnia ogólna, która przy tej samej liczbie pikseli i technologii produkcji warunkuje
stopień zaszumienia zdjęć. Stąd w popularnych aparatach kompaktowych wyposażonych w matryce o
przekątnej 7-8 mm, szum jest zwykle wyraźnie widoczny już przy czułości 200 ISO, podczas gdy w
lustrzankach cyfrowych, w których przekątna matrycy wynosi około 30-40 mm, szum zaczyna przeszkadzać
przy czułościach 800 ISO. Jak dotąd nie wyprodukowano matryc, które nie generowałyby silnie
zauważalnego szumu przy czułościach powyżej 800.

Automatyczne programy doboru warunków wykonania zdjęcia stosowane w cyfrówkach, często
samodzielnie, bez pytania się o zgodę fotografującego, zmieniają w razie konieczności odpowiednio czułość
matrycy. W wielu aparatach można im tego jednak zakazać, ustawiając w menu aparatu stałą, zadaną z góry
czułość matrycy, co może jednak skutkować gorszymi efektami zdjęć wykonywanym z automatycznym
doborem warunków.

Jaką czułość użyć w praktyce?

Aby zminimalizować pojawianie się efektu ziarna/szumu, należy starać się stosować materiał o jak
najmniejszej czułości. Oczywiście wybór czułości materiału podyktowany jest również warunkami
oświetleniowymi i charakterem zdjęcia, które chcemy wykonać – może się więc okazać, że w danej sytuacji
musimy zastosować materiał o większej niż minimalna czułości. W przypadku, gdy chcemy robić zdjęcia bez
lampy błyskowej przy słabym świetle, nie zawsze wystarczy zmniejszyć wartość przysłony i wydłużyć czas
naświetlania. Jeżeli nie mamy statywu, zbytnie wydłużanie czasu naświetlania przy nieustabilizowanym
aparacie fotograficznym spowoduje, że otrzymamy zdjęcia mniej lub bardziej rozmyte (poruszone). Zobacz
rozdział Ustawianie czasu i przysłony.

Czułość należy potraktować jako parametr, który pozwala zmniejszyć ilość szumów/ziarna na zdjęciu
kosztem wydłużenia czasu naświetlania, bądź kosztem zastosowania większego otworu przysłony lub też
odwrotnie – zmniejszyć czas naświetlania lub umożliwić zastosowanie mniejszego otworu przysłony –
kosztem zwiększenia szumów/ziarna na zdjęciu.

Jeśli konieczność wyboru większej czułości wynika z niedoboru oświetlenia, należy rozważyć
unieruchomienie aparatu – czy to poprzez użycie statywu, czy też poprzez ustawienie aparatu na jakimś
stabilnym obiekcie – w tym wypadku, aby wyeliminować możliwość wprowadzenia drgań w momencie
wyzwalania migawki, należy zastosować wężyk spustowy lub pilot lub też wykonać zdjęcie z

Fotografia/Czułość matrycy lub kliszy - Wikibooks, biblioteka wolnych...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Czułość_matrycy_lub_kliszy

2 z 3

2015-03-03 23:40

wykorzystaniem samowyzwalacza w przypadku nieposiadania ww. urządzeń.

Jeśli jednak na zrobionym zdjęciu pojawiły się szumy czy ziarno, sprawa nie jest jeszcze przegrana – można
spróbować je usunąć bądź zredukować poprzez obróbkę zdjęcia w programie graficznym. Większość
współczesnego oprogramowania graficznego posiada opcję redukcji szumów. Problemem jest tutaj czasem
spadek ostrości detali w momencie zmniejszania szumów. Aby więc uchronić się przed tym zjawiskiem,
należy stosować redukcję szumów z umiarem, bądź ograniczyć ją do części zdjęcia, które dużej ilości detali
nie potrzebują – np. powierzchnia nieba.

Przypisy

↑

Choć aktualnie istnieją już aparaty przeznaczone dla zaawansowanych amatorów, których matryce mogą mieć czułość

dochodzącą nawet do ISO 25600.

1.

Źródło: „http://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Fotografia/Czułość_matrycy_lub_kliszy&oldid=188554”

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o 22:30, 1 lut 2013.
Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z
możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach
korzystania.

Fotografia/Czułość matrycy lub kliszy - Wikibooks, biblioteka wolnych...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Czułość_matrycy_lub_kliszy

3 z 3

2015-03-03 23:40