1

str.

Powpisaniuwprzeglądarkęinternetowąsłowa”depresja”uzyskujemy

905tysięcyodwołań,natomiastwprzypadkusłowa„grypa”otrzymujemy

ich776tysięcy.Tegorodzajuinformacje,aleprzedewszystkimrozmowyz

innymiprzekonująnas,żepojęciedepresjijestszerokorozpowszechnione.

Potocznieprzezdepresjęrozumiesięstanyzwiązanezobniżeniemnastroju.

Naukowoproblemjestowielebardziejzłożony.

Dane gromadzone przez Międzynarodową Organizację Zdrowia

wskazują na znaczny wzrost zachorowań na depresję od drugiej połowy

XXwieku.Oceniasię,że1%osóburodzonychprzed1905rokiemcierpiało

na depresję przed ukończeniem siedemdziesiątego piątego roku życia.

Natomiastspośródosóburodzonychporoku1955aż6%zachorowałona

depresjęjużprzedtrzydziestymrokiemżycia.Zpewnościąto,nawyniki

statystyczne wpłynął fakt, że lekarze coraz lepiej potrafią zdiagnozować

depresję.Jednocześnieuważasię,żenasilenieczynnikówstresogennychwe

współczesnymświeciemaszczególneznaczeniedlawzrostuzachorowań.

Naszapodatnośćnazachorowanienadepresjęrośniewzwiązkuzosłabieniem

mechanizmówradzeniasobiezestresem.

Należy podkreślić, depresja jak każda choroba jest niebezpieczna

wtedy,gdyniejestleczona.Postępowanieterapeutycznerozpoczynasięod

diagnozy.

Depresja

AgnieszkaKałużny,beztytułu,2001

2

str.

Kto i w jaki sposób rozpoznaje depresję?

Rozpoznaniedepresjinieprzysparzakłopotuspecjaliście–psychiatrze,

psychologowi,lekarzowirodzinnemu.Kierującsięopisemsymptomówchoroby

ikorzystajączeskaldopomiarunasileniaobjawów,mogąonistwierdzićczy

występująceuosobyobjawyskładająsięnasyndromdepresji.Rozpoznanie

jest ważne, bo decyduje o zastosowanej formie terapii. Leczenie depresji

obejmujezazwyczajfarmakoterapięwspomaganąpsychoterapią.

Jakie objawy świadczą o występowaniu depresji?

Depresjajestchorobą,któradotyczysferyemocjonalnej,motorycznej,

poznawczej i somatycznej człowieka. W obszarze uczuć przeważa smutek,

przygnębienie, niemożność odczuwania radości („nic nie cieszy”), czasami

występuje rozdrażnienie. Chory ma uczucie ciągłego zmęczenia, braku

energii.Wfunkcjonowaniuprzejawiasiętopoprzezzmniejszenieaktywności,

utratęzainteresowań,spowolnieniuwwykonywaniucodziennychczynności.

Wrazznasileniemchorobyosobastajesięapatycznaiprzejawianiechęćdo

podejmowaniadziałalności.Wśródsomatycznychoznakchorobywystępują

trudności ze snem: osoba nie może długo zasnąć, często wybudza się w

nocy lub budzi się nad ranem i nie może ponownie zasnąć, może również

staleczućsięsenna.Mogątowarzyszyćtemuproblemyzłaknieniem:osoba

nie ma ochoty jeść lub przeciwnie objada się, pociąga to za sobą zmiany

w ciężarze ciała. Chorzy skarżą się na uczucie wewnętrznego niepokoju,

napięcia,dokuczaimlękosiebie,swojąprzyszłość.Charakterystycznedla

cierpiącychnadepresjęjestpoczuciewinyzato,że„niepotrafiądaćsobie

rady”istanowiąciężardlanajbliższych.

Szczególniewokresiepóźnojesiennymiwczesnowiosennympojawiasię

więcejzachorowańnadepresję.Cozrobićwsytuacji,gdyczęśćopisanych

wyżejobjawówwystępujewnaszymzachowaniulubdostrzegamyjeukogoś

bliskiego?

Po pierwsze: ustal co się dzieje, jakie zmiany w swoim zachowaniu
dostrzegasz?

Istotnejestznaleźćczasdlasiebie,usiąśćwspokojnymmiejscuizapisać

jakie zmiany dostrzegasz w swoim zachowaniu i od kiedy one występują.

Określnaskaliod1do10jakiejestichnasilenie.Pomyśljakczujeszsięrano,

w czasie dnia i wieczorem, czy odczuwasz różnicę w swoim samopoczuciu

podczasdnia,zanotujtowszystko.Osobydepresyjnenajgorzejfunkcjonują

rano,natomiastwieczoremichstanpoprawiasięistająsiębardziejaktywne.

Dziękityminformacjom,łatwiejbędzieCiopowiedziećspecjaliścieotymco

sprawiacikłopot,napewnoprzydasiętorównieżwustaleniuformypomocy,

któraszybkoprzyniesieefekt.

Zwróćuwagęnaswójsposóbmyślenia:zastanówsięjaktłumaczysz

swoje niepowodzenia; co czujesz, gdy ktoś nie reaguje na twoje prośby,

3

str.

uwagi;odczegouzależniaszswojeszczęście.Obserwacjewskazują,żeosoby

ze skłonnością do depresji używają często słów: muszę, powinienem, nie

wolnomi.

Po drugie: wprowadź środki zaradcze

Zadbajosiebie,postarajsięwysypiaćorazregularnieizdrowoodżywiać.

Korzystaj ze spacerów na świeżym powietrzu, zwłaszcza w słoneczne dni.

Dodatkowo sprawdź swój ogólny stan zdrowia, często depresja towarzyszy

innymchorobomsomatycznym(możetobyćnp.grypa).

Uprawiajsport.Udowodniono,żeregularneuprawianiesportuzwiększa

ilośćendorfinodpowiedzialnychzawywoływanieuczuciaszczęścia.Jednakgdy,

ktośczujesięstalezmęczony,jestospałyiznudzony,takiewskazówkimogą

wyłącznieirytować.Dlategowartowcześniejwytworzyćnawykregularnego

ćwiczenia,abyzabezpieczyćsięprzedwystąpieniemobjawów.

Postarajsięczymśzainteresowaćlubwróćdoswoichpasji.

Po trzecie: nie wahaj się iść do specjalisty

Kiedyzłesamopoczucieprzedłużasię,azmęczenietymstanemnarasta,

nie należy tego bagatelizować. Najprościej będzie udać się do lekarza

rodzinnego,którystwierdziczywystępująceobjawyskładająsięnasyndrom

depresjiidoradzi,gdziesięzwrócićopomoc.Abyzapisaćsięnakonsultację

psychologicznąlubpsychiatrycznąnietrzebamiećskierowania.

Po czwarte: przełam się powiedz o swoich trudnościach bliskim

Rozmawiajzrodziną,przyjaciółmiotym,zczymmaszproblem.Szukaj

kontaktuzinnymiosobami,posłuchajjakinniporadzilisobie,radząsobiez

trudnościami.

Pogłębienie się łagodnej depresji przejawia się m.in. w ograniczeniu

kontaktówzinnymi.Choremusprawiatrudnośćzainicjowanieipodtrzymanie

kontaktu,mauczucie,żeniemanatosiły.Wrozmowieosobamożewyraża

wieleskarg,alerównieżmożeskąpowypowiadaćsięnaswójtematwobawie,

żeniezostaniezaakceptowany,ajegostanniebędzietolerowany.Wzajemna

rozmowanatematwystępującychtrudnościjesttrudna,wymagaotwartości

i cierpliwości, ale w rezultacie pozwala lepiej zrozumieć chorego i przyjąć

właściwąpostawęwobecniego.

Znaczenierozmówzinnymiszczególniewidaćwprzypadkupojawienia

sięmyślisamobójczych.

4

str.

Po piąte: nie lekceważ myśli samobójczych

Wprzeważającejliczbieprzypadkówdepresjitowarzysząmyśliośmierci.

Przyjmują one w zależności od głębokości depresji różne natężenie. Mogą

przejawiać się w pragnieniu, aby można było zasnąć i już się nie obudzić

czyżalu,żesięwogóleurodziło,ażdokonkretnychrozważańosposobach

odebrania sobie życia. Osoba może te myśli ujawniać, ale również może

utrzymywaćjewtajemnicy.Ukrywajeczasamizobawy,żemożebyćodrzucona

przezinnychnp.wzwiązkuzdogmatamiwiary.Myślomsamobójczymczęsto

towarzyszypoczuciewiny.Wypływaonozprzekonaniajednostki,żestanowi

ciężardlarodziny,chceonaoszczędzićbliskimzmartwieńitroski.Wprzypadku

pojawieniasięmyśliośmiercinieignorujichipodejmijleczenie.

Po szóste: nie tłumacz się z przebytej choroby

Zakresudzielanychinformacjipowinienuwzględniaćtolerancjędanego

środowiska oraz własne dobro. Udzielnie informacji o przebytej chorobie

możesprowadzaćsiędoinformacji:miałemkłopotyzezdrowiem.Depresja

jest zaburzeniem nastroju ustępującym całkowicie i nie pozostawia śladów

umożliwiającychpostronnymosobomjejrozpoznanie.

Polecam osobom chcącym poprawić jakość swojego życia podręcznik

dosamodzielnejpracynadsobąautorstwaCh.A.Padesky,D.Greenberger,

(2004). Umysł ponad nastrojem. Zmień nastrój poprzez zmianę sposobu

myślenia.Kraków:WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego.

AnitaPollak

Przy przygotowaniu tekstu korzystałam z następujących pozycji:
Koszewska I., Habrat E., (2000). Depresja jest przemijająca. Poradnik dla chorych i ich
rodzin. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii
Meyer R., (2003). Psychopatologia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.