Konstrukcja z bali drewnianych (wieńcowa)
Birgit Schżllhorn-Wossing, Peter Wossing - Tłumaczył Kazimierz Dąbrowski
Usztywnienie następuje przez tarczowy efekt pełnej ściany z drewna. Konstrukcja z bali
drewnianych, wieńcowa, wymaga wysokich kwalifikacji rzemieślniczych ze względu na
węzły ciesielskie w narożnikach ścian. Wiedza ta była przekazywana ustnie z pokolenia na
pokolenie we wcześniejszych czasach. Wadą tego sposobu budowy jest konieczność
zachowania stałego rzutu poziomego i znaczne zużycie drewna.
Przy budowie z bali, szczególną uwagę należy zwrócić na osiadanie ścian. W zależności
bowiem od warunków klimatycznych i wilgotności drewna może przy budowie mieć miejsce
osiadanie ścian, wynoszące 2 do 4 cm na wysokości jednej kondygnacji. Odpowiednio do
tego muszą wszystkie połączenia ze sztywnymi częściami budynku, jak kominy i instalacje,
być wykonane w taki sposób, aby nie utrudniały osiadania konstrukcji. Połączenia boczne
przy oknach i ścianach rozwiązuje się za pomocą uszczelnienia futryn materiałami
elastycznymi, a w przypadku możliwości wystąpienia uderzeń - zakrytymi szczelinami,
umożliwiającymi przesuw. Przy projektowaniu schodów należy zgrać wysokość kondygnacji
z przewidywanym osiadaniem ścian.
Wadą klasycznej konstrukcji wieńcowej jest poza jej osiadaniem duża liczba szczelin, które
powodują niekontrolowany przepływ powietrza i małą izolacyjność cieplną. Problemy te w
trakcie mechanizacji robót ciesielskich zostały rozwiązane przez zazębienie poszczególnych
bali. Zjawisk przedmuchu (nieszczelności) nie można jednak całkowicie wyeliminować w
jednowarstwowych ścianach wobec paczenia się drewna i rys skurczowych.
W nowoczesnych rozwiązaniach konstrukcji z bali drewnianych próbuje się usuniąć te wady
przez rozwiązanie dwuwarstwowe. Warstwa zewnętrzna, układana poziomo i zazębiana,
służy jako nośna i chroniąca przed wpływami atmosferycznymi. Warstwa wewnętrzna ze
względu na równomierną temperaturę wewnątrz budynku i małą wilgotność narażona jest na
znacznie mniejsze odkształcenia. Między obydwiema warstwami umieścić można dodatkowe
ocieplenie i uszczelnienie wiatrowe. Jednak nadal pozostaje problem osiadania.
Pewną możliwość zmniejszenia osiadania można uzyskać przez dodatek bali pionowych,
przez co osiadanie może zostać ograniczone do kilku milimetrów. Przez to zostają również
wyeliminowane skomplikowane połączenia bali w narożach. Aby zmniejszyć przedmuch
przez rysy i szczeliny stosuje się tak zewnętrzne, jak i wewnętrzne deskowanie na łatach.
Połączeniem konstrukcji blokowej i płytowej jest istniejący na rynku patentowany system
konstrukcji blokowo-płytowej, polegający na klejowym połączeniu krzyżujących się bali,
tworzących płyty o dużych wymiarach z pustką w środku. Płyty te łączy się w ściany na
budowie. Składają się one z 3 warstw. W warstwie środkowej, spełniającej funkcję nośną,
prowadzi się przewody instalacyjne. Przez mijankowy układ spoin klejowych uzyskuje się
względnie dobre uszczelnienie na wiatr, które można ulepszyć przez wyłożenie folią.
Wymagane ocieplenie i ochronę przed hałasem zapewnia zewnętrzna warstwa izolacyjna,
którą może tworzyć deskowanie bądz
otynkowana obmurówka z cegły. Stronę zewnętrzną
ściany, ze względów optycznych, można wyłożyć drewnem lub płytami gipsowymi.
Krzyżowe sklejenia z pustkami dają wysoką stabilność kształtu. Przez uzyskany przekrój jest
konstrukcja zabezpieczona przed osiadaniem i przedmuchem.
Literatura
NATTERER, HERZOG, VOLZ: Holzbauatlas (Atlas budownictwa drewnianego). Institut f.r
internationale Architektur-Dokumentation, M.nchen 1991.
JOSEF KOLB: Systembau mit Holz (System budowlany z drewna); Baufachverlag Lignum ,
Z.rich 1995.
FRITZEN, KLEINEN, LEWITZKI, LIPS-AMBS, WALLOSCHKE, WOSSNIG:
Holzrahmenbaupraxis (Ramowe budownictwo praktyczne z drewna) BruderVerlag, Karsluhe
1990.
Informationsdienst Holz, Entwicklungsgemeinschaft Holzbau in der Deutschen Gesellschaft
f.r Holzbau, M.nchen in Zusammenarbeit mit dem Bund Deutscher Zimmerer, Bonn und
Arbeitsgemeinschaft Holz, D.sseldorf (Służba Informacyjna. Drewno, Rozwojowe
Towarzystwo Budownictwa z Drewna, Monachium we współpracy ze Związkiem
Niemieckich Stolarzy):
" Sprzęt do projektowania szczegółów budownictwa szkieletowego, Zeszyt 1, 2, 3
" Budowle przemysłowe z drewna
" Zewnętrzne okładziny z drewna
" Ochrona dz
więkowa stropów drewnianych
" Wskazówki projektowe przy budowie z drewna
" Ramowe konstrukcje z drewna
" Ochrona cieplna i przeciwilgotnościowa
" Elementy drewniane w otoczeniu wilgotnym
" Ocieplone domy
" Domy mieszkalne z drewna
WOLFGANG RUSKE: Neue Holzh-user im Detail (Nowe domy z drewna w szczegółach)
WEKA Verlag, Kissing, 1990.
BERNH, KOLB: Aktueller Praxisratgeber f.r umweltvertr-gliches Bauen (Aktualny poradnik
budownictwa ekologicznego) WEKA Verlag, Kissing, 1995.
Bund Deutscher Zimmerer, im Zentralverband des Deutschen Baugewerbes: Holzrahmenbau
(Związek Niemieckich Stolarzy w Centralnym Niemieckim Związku Budowlanym.
Budownictwo z ram drewnianych):wydanie 2 , Bruder Verlag, Karlsruhe, 1992.
PN-73/B-03150. Konstrukcje drewniane. Obliczenia statyczne i projektowanie.
PN-71/B-10080. Roboty ciesielskie. Wymagania i badania przy odbiorze.
DIN 1052. Holzbauwerke (Konstrukcje drewniane).