Projekty AVT
Miernik pojemności
M
i
e
r
n
i
k
p
o
j
e
m
n
o
Å›
c
i
Miernik pojemności
M
i
e
r
n
i
k
p
o
j
e
m
n
o
Å›
c
i
1pF...16000µF
1
p
F
.
.
.
1
6
0
0
0
F
1pF...16000µF
1
p
F
.
.
.
1
6
0
0
0
F
2425
2
4
2
5
2425
2
4
2
5
Comiesięczne miniankiety wskazują, że Znacznym problemem występującym przez elementy Rw oraz Cx (T=1,1*Rw*Cx),
wciąż istnieje duże zapotrzebowanie na róż- przy budowie wszelkich przyrządów pomia- gdzie Cx jest mierzonym kondensatorem.
nego rodzaju przyrządy i przystawki pomia- rowych jest kalibracja. Potrzebne są do tego Mając na wyjściu Q impuls o czasie trwa-
rowe. Znaczna grupa Czytelników chciałaby zazwyczaj kosztowne i trudno dostępne przy- nia proporcjonalnym do pojemności Cx, na-
wykonać miernik pojemności. Potwierdzają rządy pomiarowe wysokiej klasy dokładno- leży dodać układ dający czytelne wskazania,
to także listy z uwagami i refleksjami, nade- ści. W tym wypadku już na etapie projekto- proporcjonalne do tego czasu.
słane do Redakcji po publikacji przedruku wania układu założono, że kalibracja musi W prezentowanym przyrządzie realizuje
z Elektora, gdzie opisano prosty czterozakre- się odbyć bez takich urządzeń. Opisany to wyświetlacz współpracujący z licznikiem
sowy miernik pojemności. Aby tego typu przyrząd można skalibrować za pomocą dwójkowym. Schemat blokowy przyrządu
przyrząd okazał się atrakcyjny dla użytkow- jednego kondensatora o dokładnie zmierzo- pokazany jest na rysunku 2. Po uruchomie-
ników, którzy być może posiadają multime- nej pojemności  taki wzorcowy kondensator niu przycisku S2 zaczyna się cykl pomiaro-
try cyfrowe pozwalające także mierzyć po- wchodzi w skład kitu AVT-2425. wy. Licznik dwójkowy zostaje wyzerowany,
jemność, należało zbudować miernik, który Autor projektu musi w tym miejscu przy- a układ 555 generuje impuls o czasie trwania
miałby: znać się, że wbrew swoim sympatiom i anty- proporcjonalnym do wartości mierzonej po-
- szeroki zakres pomiarowy; patiom wykorzystał w układzie kostkę 555. jemności Cx. Impuls ten przechodzi na jedno
- dużą dokładność; Spośród kilkuset wykonanych do tej pory wejście bramki. Na drugie podawany jest sta-
- prostą konstrukcję; projektów jest to dopiero drugi lub trzeci, le przebieg prostokątny o ściśle dobranej,
- niską cenę. w którym znalazła miejsce ta kostka. Z nie- dość wysokiej częstotliwości. Licznik dwój-
Niniejszy projekt to miernik pojemności zbyt jasnych względów nie cieszy się ona kowy liczy takty generatora przez czas trwa-
o bardzo szerokim zakresie pomiarowym, sympatią autora. W tym jednak przypadku, nia impulsu z wyjścia kostki 555. Czym
obejmującym ponad dziesięć dekad, miano- po analizie różnych możliwości okazało się, większa pojemność, tym dłuższy czas impul-
wicie 1pF...16000µF. Można nim mierzyć że wÅ‚aÅ›nie archaiczny ukÅ‚ad 555 jest opty- su i licznik zliczy wiÄ™cej taktów. Do wyjść
kondensatory stałe, jak również elektroli- malnym rozwiązaniem: przy śmiesznie ni- licznika, a właściwie dwóch 12-bitowych
tyczne. W celu zmniejszenia kosztów zasto- skiej cenie zapewnia wystar-
sowano w nim prosty wyświetlacz linijkowy czającą dokładność i szeroki
współpracujący z licznikiem dwójkowym. zakres pomiarowy.
Pozwala to radykalnie obniżyć cenę bez utra-
ty dokładności. Zasada działania
Zastosowane rozwiązanie układowe oraz Podstawowa zasada działania
precyzyjne elementy w kluczowych punk- opisywanego przyrzÄ…du po-
tach układu zapewniają dokładność i powta- miarowego jest pokazana na
rzalność pomiarów. rysunku 1. Sercem jest układ
Obsługa przyrządu jest bardzo prosta. Ba- scalony 555. Pracuje on w ty-
dany kondensator należy umieścić w gniez
- powej aplikacji przerzutnika
dzie pomiarowym i nacisnąć przycisk. Po monostabilnego. Krótki,
krótkiej chwili na linijkowym wyświetlaczu ujemny impuls na wejściu TR
zaświecą się niektóre diody LED. Wartość (nóżce 2) powoduje pojawie-
pojemności odczytuje się sumując wartości nie się na wyjściu Q (nóżka
podane przy zaświeconych LED-ach. 3) dodatniego impulsu o cza-
sie trwania wyznaczonym Rys. 1 Zasada działania
Elektronika dla Wszystkich
Maj 2000
13
Projekty AVT
liczników dwójkowych, dołączony jest pro- Opis układu Kondensator C4 oraz obwód C5, R6 PR3
sty wyświetlacz w postaci linijki 24 diod Schemat elektryczny miernika pojemności umożliwiają kompensację szkodliwych po-
LED. Umożliwia to odczytanie zawartości pokazany jest na rysunku 3. Miernik może jemności montażowych. Jak wiadomo,
licznika w postaci liczby dwójkowej, wska- być zasilany napięciem stałym 9...25V albo w każdym układzie występują takie pasożyt-
zanej przez zaświecone diody LED. Często- zmiennym 7,5...18V. Stabilizator U5 oraz nicze pojemności. Bez wspomnianych ele-
tliwość generatora taktującego jest tak dobra- dioda LED D26 zapewniają napięcie zasila- mentów spowodowałyby one, że przy braku
na, by wartość pojemności wyrażana była jące około 6,8V. kondensatora Cx (pojemność mierzona rów-
w pikofaradach, a na drugim zakresie w na- Naciśnięcie przycisku S2 powoduje wy- na zeru) miernik pokazywałby jakąś niewiel-
nofaradach. Wbrew pozorom, odczyt warto- zerowanie liczników U3, U4 przez ich wej- ką wartość. W przedstawionym układzie przy
ści pojemności nie jest trudny  należy zsu- ścia RST. W chwili zwolnienia przycisku, braku kondensatora mierzonego układ 555
mować liczby znajdujące się przy zaświeco- ujemne zbocze na wyjściu U1A powoduje wytwarza jakiś krótki impuls. Czas opóz
nie-
nych diodach LED. wyzwolenie uniwibratora U2 przez obwód nia obwodu PR3, R6, C5 jest taki sam, jak
C2R3. Kostka 555 pracuje tu w klasycznym czas trwania tego  zerowego impulsu. Na
układzie uniwibratora. Czas impulsu na wejściach bramki U1B pojawia się więc bez-
Rys. 2 Schemat blokowy wyjściu Q (nóżka 3) zale- pośredni impuls z wyjścia kostki 555 oraz
ży od rezystancji dołą- przebieg odpowiednio opóz
niony. W rezulta-
czonej do nóżek 6, 7 oraz cie na wyjściu bramki U1B pojawia się ujem-
pojemności C4 i Cx. ny impuls tylko wtedy, gdy do zacisków Cx
Zmiana zakresów pomia- dołączono jakąś niezerową pojemność. Ten
rowych (pikofarady/na- obwód kompensacji umożliwia pomiar także
nofarady) następuje po- bardzo małych pojemności, rzędu pojedyn-
przez dołączenie bądz
re- czych pikofaradów. Jak łatwo zauważyć, ob-
zystancji R4, PR1 (piko- wód ten jest czynny tylko na zakresie  piko-
farady) bÄ…dz
znacznie farady . Na wyższym zakresie jest wyłączo-
mniejszej R5, PR2 (nano- ny, ponieważ omawiane pasożytnicze pojem-
farady). Potencjometry ności są rzędu co najwyżej kilku...kilkunastu
PR1, PR2 umożliwiają pikofaradów i nie mają znaczenia na tym wy-
kalibracje, by wskazania ższym zakresie.
na obu zakresach pokry-
wały się. Rys. 3 Schemat ideowy
Elektronika dla Wszystkich
Maj 2000
14
Projekty AVT
Ujemny impuls na wyjściu bramki Stopień trudności projektu (dwie gwiazdki) 1. Potencjometr PR1 ustawić w położeniu
U1B umożliwia przejście do liczników dwój- nie wynika z jakichkolwiek problemów pod- środkowym  dokładność nie jest tu wymagana.
kowych U3, U4 impulsów z generatora tak- czas montażu. Układ zmontowany ze spraw- 2. Na niskim zakresie pomiarowym (S1
tującego, zbudowanego na bramce U1D (stan nych elementów powinien od razu pracować, w położeniu x1  pF) bez kondensatora Cx za
wysoki to uniemożliwia, wymuszając przez ale po wstępnym uruchomieniu koniecznie na- pomocą PR3 należy uzyskać na wyświetlaczu
diodę D28 stan wysoki na wejściu licznika leży go skalibrować  stąd dwie gwiazdki. wskazanie na pograniczu 0 i 1pF. Naciskając
U3). Liczba zliczonych impulsów jest tym OBSA
UGA MIERNIKA jest bardzo prosta  kilku(nasto)krotnie przycisk S2 należy naj-
większa, czym dłuższy jest czas impulsu mierzony kondensator należy dołączyć do za- pierw ustawić potencjometr PR3, by wskaza-
z kostki 555 i odpowiada mierzonej pojem- cisków oznaczonych Cx. Po naciśnięciu nie wynosiło 1pF. Potem pomału zmieniać je-
ności Cx. Potencjometr PR4 umożliwia do- i zwolnieniu przycisku S2 rozpocznie się cykl go ustawienie, by kolejne przyciśniecie S2
branie częstotliwości generatora taktującego, pomiarowy, który zakończy się zaświeceniem spowodowało wygaszenie wszystkich diod.
by pojemność była wyrażona w pikofaradach niektórych diod LED D1...D24. Dla ułatwie- Po takim zabiegu zostają skompensowane
bÄ…dz
nanofaradach. Aby ułatwić odczyt, na nia odczytu pojemności na płytce drukowanej pojemności montażowe związane z układem
płytce drukowanej naniesiono odpowiednie umieszczono obok każdej diody liczbę wyra- 555 i jego obwodami czasowymi.
napisy. żającą pojemność w pikofaradach, nanofara- 3. Na niskim zakresie (S1 w położeniu x1
Dodatkowe obwody zapewniają zaświe- dach, mikrofaradach bądz
milifaradach. Nale-  pF) z kondensatorem wzorcowym o znanej
cenie diody D25 na czas trwania pomiaru. ży wiÄ™c zsumować liczby podane przy za- pojemnoÅ›ci okoÅ‚o 1µF należy naciskać S2
Bramka U1C oraz tranzystor T2 wygaszają świeconych diodach uwzględniając położenie i za pomocą PR4 uzyskać na wyświetlaczu
wyświetlacz na czas pomiaru. W zasadzie przełącznika S1 (pikofarady/nanofarady). wskazanie odpowiadające pojemności tego
każda dioda LED D1...D24 powinna mieć W praktyce wystarczy wziąć pod uwagę czte- kondensatora wyrażone w pikofaradach
własny rezystor ograniczający prąd. Dla ry do pięciu najbardziej znaczących diod.
oszczędności zastosowano sześć rezystorów
Wykaz elementów
R12...R17, z których każdy obsługuje cztery Kalibracja
diody. Praktyka pokazała, że jest to rozwią- Do kalibracji należy wykorzystać konden- Rezystory
P
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
zanie całkowicie wystarczające. sator o dokładnie znanej pojemności. Powi- PR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
P
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
nien to być stabilny kondensator stały, na PR2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100&!
P
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
k
(
1
0
k
.
.
.
5
0
k
)
Montaż i uruchomienie przykład foliowy MKT lub MKC o pojemno- PR3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22k&! (10k&!...50k&!)
P
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
Układ można zmontować na jednostronnej ści około 1 mikrofarada. Nabywcy kitu AVT- PR4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
1
,
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
płytce drukowanej, pokazanej na rysunku 4. 2425 otrzymają taki kondensator  wchodzi R1, R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
3
,
R
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
Montaż nie powinien nikomu sprawić trud- on w skład zestawu. R3, R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&!
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
M
ności. Najpierw należy wlutować zwory W żadnym razie nie może to być konden- R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1M&!
R
5
,
R
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
(uwaga  nie łączyć punktów X, Z pod ukła- sator ceramiczny   ceramiki o tej pojemno- R5, R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
dem U1). Póz
niej należy montować kolejne ści mają tak zwany dielektryk ferroelektrycz- R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
elementy, poczynając od najmniejszych. Pod ny, który wykazuje bardzo dużą zależność R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
,
1
k
układy scalone można dać podstawki. Prze- parametrów od temperatury. Nie może to R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5,1k&!
R
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
łącznik zakresów S1 można śmiało wlutować także być jakikolwiek  elektrolit  konden- R11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220&!
R
1
2
-
R
1
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
1
0
w płytkę. satory takie również mają bardzo słabą sta- R12-R17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .510&!
bilność cieplną i długoczasową. Kondensatory
C
1
,
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
Rys. 4 Schemat montażowy C1, C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100pF
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
p
F
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10pF
C
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
p
F
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .270pF
C
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
7
0
p
F
C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220pF
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
p
F
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
6
V
C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/25V
C
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
0
µ
F
/
2
5
V
Cx kondensator wzorcowy 1µF MKT  dokÅ‚adnie
C
x
k
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
w
z
o
r
c
o
w
y
1
F
M
K
T

d
o
k
Å‚
a
d
n
i
e
zmierzony i opisany
z
m
i
e
r
z
o
n
y
i
o
p
i
s
a
n
y
Półprzewodniki
D1-D24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED 3mm
D
1
-
D
2
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
3
m
m
D25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED G
D
2
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
G
D26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED R
D
2
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
R
D27, D28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
D
2
7
,
D
2
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
4
8
T1, T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC548
T
1
,
T
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
4
8
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4093
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
0
9
3
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .NE555
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
E
5
5
5
U3, U4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4040
U
3
,
U
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
0
4
0
U5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78L05
U
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
L
0
5
Pozostałe
S1 . . . . . . .przełącznik dwupozycyjny dwuobwodowy
S
1
.
.
.
.
.
.
.
p
r
z
e
Å‚
Ä…
c
z
n
i
k
d
w
u
p
o
z
y
c
y
j
n
y
d
w
u
o
b
w
o
d
o
w
y
S
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
m
i
k
r
o
s
w
i
t
c
h
Podczas montażu LED-ów warto zastoso- Jeden stabilny kondensator o pojemności S2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mikroswitch
Z
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
R
K
2
wać starÄ…, sprawdzonÄ… metodÄ™. Najpierw lu- 470nF...4,7µF umożliwi skalibrowanie obu Z1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ARK2
tować tylko po jednej nóżce, uprzednio usta- zakresów przyrządu.
wiwszy każdą diodę w przepisanej odległości
Komplet podzespołów z płytką jest
od płytki. Dopiero po wyrównaniu wszyst- Kolejność działań podczas kalibracji jest
dostępny w sieci handlowej AVT jako
kich diod trzeba przylutować pozostałe nóżki. następująca:
kit szkolny AVT-2425
Elektronika dla Wszystkich
Maj 2000
15
Projekty AVT
4. Na wysokim zakresie pomiarowym (S1 Jeśli w wyjątkowym przypadku nawet Ze względów oszczędnościowych w ukła-
w położeniu x1000  nF) z kondensatorem w skrajnym położeniu PR1 nie udałoby się dzie zastosowano generator taktujący z bramką
wzorcowym uzyskać wskazanie odpowiada- przeprowadzić prawidłowej regulacji, będzie to U1D. Ten prosty generator z jedną bramką
jące pojemności wyrażonej w nanofaradach. efektem skrajnych wartości progów przełącza- Schmitta nie charakteryzuje się zbyt wysoką
Po takiej kalibracji przyrząd jest gotowy nia bramki Schmitta U1D i wynikającej stąd stabilnością. W tym zastosowaniu powinien
do użytku. Kalibracja powinna być przepro- nieodpowiedniej częstotliwości generatora tak- jednak całkowicie wystarczyć. Jak wiadomo,
wadzana co jakiś czas oraz przed szczególnie tującego. W takich sporadycznych przypadkach częstotliwość takiego generatora zależy od eg-
ważnymi pomiarami. trzeba skorygować częstotliwość generatora zemplarza układu scalonego, napięcia zasilają-
Aby ułatwić proces kalibracji, na płytce U1D. Można to osiągnąć przez zwiększenie cego oraz temperatury (która zmienia nie tyle
drukowanej przewidziano dwa rzędy po jede- wartości R11 (do 820...1k&!), zmianę pojemno- pojemność kondensatora, co progi przełącza-
naście małych kółeczek w pobliżu diod. Ma- ści C6 albo wymianę egzemplarza układu U1, nia i rezystancję wyjściową bramki). W tym
jąc kondensator wzorcowy o znanej pojemno- najlepiej na wyrób innej firmy, a przynajmniej przypadku układ scalony będzie przez cały
Å›ci (o nominale 1µF) można wykorzystać te pochodzÄ…cy z innej serii produkcyjnej. czas ten sam. NapiÄ™cie zasilajÄ…ce jest stabilizo-
kółeczka i zaznaczyć tę pojemność wzorcową wane za pomocą układu U5. Przyrząd przezna-
na obu zakresach  zaznaczyć, które diody Możliwości zmian czony jest do pracy w temperaturach pokojo-
mają się świecić podczas kalibracji. Potem W ogromnej większości przypadków nie wych, a układ scalony U1 nie będzie się grzał,
w czasie okresowej kalibracji nie trzeba bę- trzeba wprowadzać w układzie żadnych bo nie jest nadmiernie obciążony. W takich ła-
dzie nic przeliczać, tylko sprawdzić, czy na zmian. Warto jednak zasygnalizować kilka godnych warunkach pracy stałość częstotliwo-
obu zakresach świecą zaznaczone diody. zagadnień, które zainteresują bardziej zaa- ści okaże się wystarczająca. Niemniej co jakiś
Warto zauważyć, że w zasadzie podczas wansowanych Czytelników. czas, a także przed przeprowadzeniem jakichś
kalibracji nie jest wykorzystywany potencjo- Zastosowany prosty sposób wyświetlania szczególnie ważnych pomiarów przyrząd nale-
metr PR1 (który na początku kalibracji usta- wyniku z licznikami dwójkowymi i linijką ży po prostu skalibrować za pomocą dostar-
wiany jest w położeniu z grubsza środko- diod LED jest optymalny dla taniego urzą- czonego kondensatora wzorcowego. Jeśli ktoś
wym). Zmiana położenia jego suwaka bę- dzenia. Zamiast liczników dwójkowych chciałby zamiast U1D zastosować zewnętrzny
dzie potrzebna w bardzo rzadkich przypad- i rzędu LED-ów można zastosować liczniki generator o większej stabilności, to niech usu-
kach, gdy ze względu na wyjątkowo duży dziesiętne, dekodery i wyświetlacze siedmio- nie elementy C6, R11, PR4, w miejsce C6 wlu-
rozrzut parametrów w trzecim lub czwartym segmentowe. To duża przeróbka, ale miałaby tuje rezystor 10...100k&! i poda sygnał z tego
kroku nie udało się uzyskać potrzebnych sens w przypadku użycia gotowego modułu zewnętrznego generatora na punkt X.
wskazań. licznika z wyświetlaczem. Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
Maj 2000
16