ISO 9001

ISO Revisions

Historia i przyszłość ISO 9001

Przygotowanie do zmian

Aktualizacja ISO

Historia

ISO 9001

Dostosowanie

ISO 9001

do różnych branż

Wstęp

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) opublikowała niedawno wyniki badania certyfikatów za rok 2012.
Przeprowadzane corocznie badanie wskazuje, że w skali globalnej wydano ponad milion certyfikatów na zgodność
z normą ISO 9001, co potwierdza szerokie na nie zapotrzebowanie. Certyfikowane organizacje uważają, że norma
pomaga lepiej poruszać się na konkurencyjnym rynku, zaś skoncentrowanie się na zarządzaniu jakością pozwala na
pozyskanie wartościowych klientów i spełnianie ich oczekiwań. Wprowadzając certyfikowany system zarządzania
oszczędzają czas, pieniądze i zasoby, głównie poprzez optymalizację działań operacyjnych, zmniejszenie błędów
i zwiększenie zysku. Norma pomaga im także wprowadzać skuteczne procesy wewnętrzne, wpływające na silniejsze
motywowanie personelu.

W obliczu przygotowywanych zmian, poniższy dokument odnosi się do historii normy, jej przekształceń i zmian, jakich
można się spodziewać w wersji ISO 9001:2015.

Pierwszą normą, odnoszącą się do za-
rządzania jakością w Zjednoczonym Kró-
lestwie była norma znana jako BS 5750.
Przygotowana z inicjatywy Ministerstwa
Obrony norma określała, w jaki sposób
zarządzać procesem wytwórczym, zamiast
koncentrować się wyłącznie na tym, co
się wytwarza. W roku 1987 BSI prze-
konało ISO, by nadać normie BS 5750
status normy międzynarodowej. Przyjęła
ona nazwę ISO 9001 i posiadała wa-
rianty dla różnych typów działalności.
ISO 9001:1987 jednakże przyjęła układ
BS 5750, wprowadzała trzy modele
systemów zarządzania jakością. Pierwszy
odnosił się do zapewnienia jakości w pro-
jektowaniu, wytwarzaniu, instalowaniu
oraz obsłudze i służył firmom tworzącym
nowe wyroby. Drugi model koncentrował

się na produkcji, instalowaniu i obsłudze.
Trzeci odnosił się do kontroli końcowej
i testowania bez względu na sposób wy-
twarzania wyrobu.

Lata 1994–2008

Norma ISO 9001:1994 kładła szczególny
nacisk na zapewnienie jakości wyrobu,
wykorzystując działania zapobiegawcze
i nie ograniczając się jedynie do kontroli
wyrobu końcowego. Wymagała także, by
firmy działały zgodnie z udokumentowa-
nymi procedurami, co odzwierciedlało
tendencję do zarządzania jakością raczej
poprzez kontrolę niż zapewnienie jakości.
ISO 9001:2000 umieściło w centrum
uwagi zarządzanie jakością i procesami,
radykalnie zmieniając poprzednie wer-
sje normy. Jej celem było zrozumienie

wymagań klienta przed zaprojektowa-
niem procesów pozwalających na do-
starczenie oczekiwanych przez klienta
wyrobów. Norma także koncentrowała
się na ciągłym doskonaleniu proce-
sów i śledzeniu zadowolenia klientów.
O ile wcześniejsze wersje normy kon-
centrowały się na kontroli jakości,

ISO 9001:2000 zbudowano na koncepcji
zarządzania jakością. ISO 9001:2008 do-
precyzowało jedynie istniejące wymaga-
nia wersji z 2000 r., a także dostosowa-
ło normę do wymagań ISO 14001:2004.
W roku 2009, norma ISO 9004, to-
warzysząca ISO 9001 została po raz
pierwszy znowelizowana z naciskiem na
zrównowazony rozwój, wszystkie zainte-
resowane strony i warunki społeczne.

Wymagania ISO 9001 mają charakter
ogólny i wymagają ostrożnej interpreta-
cji, by zachować sens w konkretnej orga-
nizacji. Przemysł wytwórczy różni się od
sektora usług. Stąd, różne branże podej-
mowały prace nad zestandaryzowaniem
ich interpretacji ISO 9001. Na przykład:

• Technika informacyjna:

TickIT do-

stosowuje wymagania ISO 9001 do wy-
twarzania programów komputerowych

• Lotnictwo:

AS 9100 to podstawowa

norma dla systemów jakości w prze-
myśle lotniczym, opracowana przez
największych producentów, w tym

Boeinga, Lockheed-Martina, McDonnell
Douglasa i Pratt&Whitney.

• Przemysł motoryzacyjny:

ISO/TS 16949 jest interpretacją przy-
gotowaną przez IATF, grupę producen-
tów, obejmującą GM, Forda i Chryslera.

• Telekomunikacja:

TL 9000, norma

dla systemów zarządzania jakością

i pomiarami w telekomunikacji, została
przygotowana przez konsorcjum pod
nazwą QuEST Forum. Norma zawiera
zestandaryzowane produkty i procesy,
pozwalające na wzajemny benchmar-
king organizacji w branży.

• Przemysł medyczny:

ISO 13485:2012

jest odpowiednikiem ISO 9001:2008.
Norma ta stanowi samodzielną specyfi-
kację wymagań. Oznacza to, że zgodność
z ISO 13485 nie musi oznaczać automa-
tycznie zgodności z ISO 9001:2008
i odwrotnie.

• Przemysł naftowy i gazowniczy:

ISO/TS 29001 odnosi się do projek-
towania, rozwoju, produkcji, instalo-
wania i obsługi wyrobów przemysłów
naftowego, petrochemicznego i gazo-
wego.

Główne zmiany

ISO Revisions

Dlaczego

ISO 9001

się zmienia

Aktualizacja ISO

Wszystkie normy publikowane przez ISO
podlegają przeglądom raz na pięć lat.
Celem przeglądu jest zapewnienie, że są
aktualne i odpowiednie. Dlatego właśnie
ISO 9001 jest w trakcie przeglądu, na
etapie Projektu Komitetu, a nowa wersja
ma być opublikowana pod koniec 2015
roku. Etap Projektu Komitetu jest pierw-
szą konsultacją nowego tekstu normy,

podczas której przedstawiane są stano-
wiska krajowe. Etap ten trwa zazwyczaj
od dwóch do czterech miesięcy.
Po otrzymaniu stanowisk krajowych,
eksperci – mianowani przez członków
ISO – spotykają się regularnie i oma-
wiają zgłoszone uwagi. Prace są prowa-
dzone aż do publikacji Projektu Normy
Międzynarodowej i przekazania go do

publicznego zaopiniowania. Z chwilą gdy
ostateczny projekt normy jest gotowy
i zaakceptowany – zostaje opublikowany
z nową datą po oznaczeniu normy.
W naszym przypadku, znowelizowana
norma ISO 9001 zostanie opublikowana
w następnym roku jako ISO 9001:2015.

Zmiany

Aktualizacja ISO

Wszystkie systemy zarządzania ISO ma-
ją wspólne elementy. Ale normy dla sys-
temów zarządzania mają różny kształt

i struktury, co może prowadzić do trudno-
ści i pomyłek przy ich wdrażaniu. ISO wy-
pracowało już pewne wstępne rozwiązania
odnoszące się do identycznej struktury, tek-
stu oraz wspólnych terminów i definicji dla
norm dotyczących systemów zarządzania
opracowywanych w przyszłości. Oznacza to,
że zarówno nowe jak i znowelizowane nor-
my dla systemów zarządzania będą spójne
i łatwiejsze do zintegrowania. Nowy układ
norm czyni je bardziej czytelnymi – a co
za tym idzie lepiej zrozumiałymi dla osób

wdrażających. Ta nowa architektura wy-
sokiego poziomu jest nazywana Załączni-
kiem SL, a wszystkie komitety techniczne
opracowujące w przyszłości normy dla
systemów zarządzania będą się nią po-
sługiwały jako obowiązującą strukturą.
Architektura wysokiego poziomu jest
pomyślana jako ujednolicenie formatu
i tekstu norm, oraz stosowanych termi-
nów i definicji, przy czym autorzy norm
nadal dysponują swobodą w integro-
waniu z tą architekturą kwestii specjali-
stycznych i technicznych. ISO 9001:2015
będzie zgodna z architekturą wysokiego
poziomu i będzie miała następujący układ:

Punkt 1:
Punkt 2:
Punkt 3:
Punkt 4:
Punkt 5:
Punkt 6:
Punkt 7:
Punkt 8:
Punkt 9:
Punkt 10:

Zakres normy
Powołania normatywne
Terminy i definicje
Kontekst organizacji
Przywództwo
Planowanie
Wsparcie
Funkcjonowanie
Ocena funkcjonowania
Doskonalenie

Punkt 4

odnosi się do kontekstu organi-

zacji. Jest to nowe wymaganie i podkre-
śla, że wyższa kadra zarządzająca musi
rozumieć oczekiwania zainteresowanych
stron, a także wiedzieć, w jaki sposób
kwestie wewnętrzne i zewnętrzne mogą
wpływać na zaspokajanie tych oczekiwań.
Punkt ten wiąże się z przywództwem, które
oznacza, że systemy zarządzania nie mo-
gą być podręcznym narzędziem. Powinny
one stanowić część strategicznych kie-
runków działalności. Punkt 4 normy mó-
wi także o zarządzaniu procesami. Orga-
nizacje muszą ustalić ryzyka procesów
i dysponować środkami zapewniającymi
skuteczne działania operacyjne. Będą
także musiały ustalić odpowiedzialność za
poszczególne procesy i grupy procesów.

Punkt 5

mówi o przywództwie. Wymaga-

nie to zostało wprowadzone, by zapew-
nić spójność polityk jakości z kierunkiem

strategicznym organizacji. Pozwoli to
organizacji na zidentyfikowanie, ocenę
i zarządzanie wszystkimi ryzykami sto-
jącymi na przeszkodzie zaspokojenia
wymagań odnoszących się do wyrobu.
Punkt 5 podkreśla także potrzebę usta-
lenia odpowiedzialności za zarządzanie
procesami.

Punkt 6

. Potrzebę działań zapobiegaw-

czych zastąpiono skupieniem się na ry-
zykach i szansach odnoszących się do
zgodności wyrobu i zadowolenia klien-
tów. Punkt 6 wprowadza także wymaga-
nia pomagające organizacjom zarządzać
zmianą w sposób bardziej systematyczny.

Punkt 7

odnosi się do skutecznego za-

rządzania zmianami zasobów. Zawiera

nowe wymaganie odnoszące się do
określania, udostępniania i utrzymywa-
nia wiedzy niezbędnej dla stałego speł-
niania potrzeb klientów i poprawiania

ich zadowolenia. Trzecia zmiana w punk-
cie 7 odnosi się do wymagań związanych
z kompetencjami, które powinny być
odnoszone do każdego procesu lub ze-
stawu procesów w organizacji.

Punkt 8

zawiera dwa nowe wymagania.

Pierwsze odnosi się do planowania kryzy-
sowego i poprawy komunikacji z klientami.
Drugie mówi o sposobach oceny adekwat-
ności projektu przed przekazaniem go do
działu operacyjnego. Punkt 8 podkreśla
także znaczenie nadzorowania wszystkich
zlecanych na zewnątrz działań poprzez
skuteczne zarządzanie ryzykiem.

Punkt 9

zawiera większe wymagania co

do monitorowania i pomiarów oraz od-
nosi je do ryzyk i skuteczności systemu
zarządzania jakością organizacji.

Punkt 10

wprowadza bardziej ustruk-

turalizowane podejście do Ciągłego Do-
skonalenia.

© BSI Gr

oup BSI/PL/08/SC/0315/pl/IS

www.bsigroup.pl

ISO 9001:2015

ISO Revisions

PAS 99:2012

Przygotuj się do zmian

ISO Revisions

ISO Revisions

Certyfikacja

Zapraszamy na stronę poświęconą

aktualizacji ISO 9001:

www.bsigroup.com/ISO-9001-2015

Podsumowanie

Jak wynika ze specyfikacji wymagań

w projekcie normy, wprowadza ona so-
lidny zestaw wymagań, który pozosta-
nie aktualny co najmniej przez następne
dziesięć lat lub dłużej. Wymagania ma-
ją charakter ogólny, ale odnoszą się do
organizacji wszelkiego typu i wielkości,

niezależnie od sektora gospodarki. Zacho-
wując nacisk na skuteczne zarządzanie
procesami, norma odzwierciedla także
zmiany w praktykach zarządzania jakością
oraz zmiany technologiczne, jakie nastąpiły
od czasu poprzedniej dużej nowelizacji
w 2000 roku. Zastosowanie Załącznika SL
wpłynie na łatwiejszą integrację z innymi

normami odnoszącymi się do systemów
zarządzania. ISO 9001:2015 wpłynie tak-
że korzystnie na wdrażanie systemu oraz
ocenę zgodności przez pierwszą, drugą
i trzecią stronę. Zastosowanie prostego
języka pozwoli wszystkim zainteresowa-
nym na lepsze zrozumienie i łatwiejszą
interpretację wymagań.

PAS 99 to Publicznie Dostępna Specyfi-
kacja pomyślana jako narzędzie integracji
popularnych systemów zarządzania. Po-
nieważ wielu klientów BSI zdecydowało się
na certyfikowanie swoich Zintegrowanych

Systemów Zarządzania na zgodność

z tą specyfikacją, wiele elementów

z PAS 99 wpłynęło na kształt i treść
Załącznika SL. PAS 99 opublikowano
w roku 2006 i znowelizowano w 2012.

Nowa wersja uwzględnia wymagania
Załącznika SL i stosuje jego tekst – stąd
PAS 99 pozostanie na wiele lat użytecz-
nym narzędziem integracji systemów
zarządzania.

Po wprowadzeniu ISO 9001:2000 usta-
lono trzyletni okres przejściowy dla cer-
tyfikowanych organizacji, przeznaczony
na dostosowanie istniejących systemów
i utrzymanie certyfikatu. Międzynaro-
dowe Forum Akredytacyjne potwierdzi-
ło taki sam okres przejściowy dla ISO
9001:2015.

Wsparcie BSI

BSI monitoruje proponowane zmiany i będzie informować swoich Klientów
o postępie prac nad nową normą. Informacje będą dostępne na portalu
www.bsigroup.pl, a także poprzez webinaria, biuletyny, warsztaty, publikacje
i kursy. BSI dołoży starań, by menadżerowie klientów byli jak najlepiej przygo-
towani i mogli z wyprzedzeniem informować klientów o wpływie zmian na ich
organizacje.

Certyfikowane organizacje powinny pozo-
stawać w kontakcie ze swoim menadże-
rem klienta, który będzie informował je
o postępach procesu nowelizacji. Warto
także rozważyć zakup specyfikacji PAS 99,
gdyż pozwoli ona zrozumieć implikacje
Załącznika SL, zwłaszcza że BSI będzie
nadal wydawało certyfikaty na zgodność
z PAS 99. Zastosowanie zasad PAS 99
ułatwi przejście do zgodności ze zno-
welizowaną normą ISO 9001:2015, ze
względu na podobieństwa wynikające

z Załącznika SL.

Wszystkie certyfikowane organizacje
powinny także zapoznać z planowanymi
zmianami wyższą kadrę kierowniczą

i opracować plan przejścia. Z chwilą
opublikowania projektu normy w 2014
roku, warto nabyć jej egzemplarz, by
zapoznać się ze zmianami jeszcze przed
publikacją ostatecznego tekstu w 2015
roku. Organizacje, które nadal pragną
uzyskać certyfikację ISO 9001:2008 nie
powinny opóźniać wdrożenia – korzyści
dla działalności są znaczące. Certyfikacja
jest zazwyczaj możliwa po 6 do 12 miesięcy

od rozpoczęcia projektu. Jest więc wy-
starczająco dużo czasu, by uzyskać cer-
tyfikat i skorzystać następnie z okresu
przejściowego. Zarówno BSI, jak i inne
jednostki certyfikujące będą wydawały
certyfikaty ISO 9001:2008 do września
2015 roku. Posiadając już certyfikat
zgodności z bieżącą wersją normy, orga-
nizacje mają czas do września 2018 roku
na wprowadzenie niezbędnych zmian

i uzyskanie certyfikatu zgodności z normą
ISO 9001:2015.