doprowadzone jest do ekranu z igłami. Ekran
ten podobny jest do nastroszonego jeża.

Działanie powielaczy było omawiane na

łamach EdW, przypomnę, że w powielaczu
napięcia kolejne kondensatory ładowane są
w takt zmian polaryzacji napięcia wejściowe-
go. Dzięki odpowiedniemu ich połączeniu
poprzez diody, napięcia z tych kondensato-
rów sumują się, dając na wyjściu napięcie ty-
le razy większe od wejściowego, ile jest tych
kondensatorów.

Jak zbudowany jest

ekran?

Ekran składa się z okręgu o średnicy 40cm, zro-
bionego z drutu miedzianego o przekroju
2,5mm

2

, do którego dolutowane są miedziane

druty o średnicy ok. 0,5 mm, które tworzą siat-
kę z oczkami o wymiarach ok. 3 x 3cm. Siatka
ta tworzy wypukłą część ekranu skierowaną
w dół. W miejscach skrzyżowania drutów przy-
lutowane są igły o średnicy 0,3...0,5mm i dłu-
gości ok. 35mm. Igły te powinny być jak naj-
bardziej ostre np. ze szpileczek krawieckich,
jednak każdą z nich trzeba wcześniej naostrzyć.

Do pierścienia doprowadza się trzy prze-

wody miedziane 0,8...1mm, rozstawione co
120

o

i zlutowane nad środkiem ekranu. Do

tego punktu doprowadzamy wysokie napię-
cie z powielacza.

Wszystkie punkty lutownicze powinny być

tak wykonane aby nie miały żadnych ostrych
zakończeń. Jedynymi ostrymi punktami joni-
zatora – ekranu mają być przylutowane igły.

Jak widać, budowa ekranu jest dość pra-

cochłonna i wymaga cierpliwości, ale od sta-
ranności wykonania tego elementu zależy
skuteczność pracy jonizatora.

Montaż i uruchomienie

Jonizator zmontowany został na dwóch płyt-
kach. Na jednej umieszczony jest generator,
klucz tranzystorowy i transformator wysokie-
go napięcia. Na drugiej znajduje się powie-
lacz napięcia. Opis montażu elementów na
pierwszej płytce nie wymaga większych
szczegółów. Pragnę jednak zwrócić uwagę na
sposób lutowania powielacza napięcia. Wszy-
stkie wyprowadzenia elementów obcinamy
bardzo blisko płytki. Ci, którzy potrafią, lutu-
ją tak, by w punktach lutowania nie było żad-
nych ostrych zakończeń z cyny oraz by nie
było widać ostrych wyprowadzeń elementów.
Jednak polecam, żeby wszystkie krótko ob-
cięte końcówki elementów zawinąć tak, by
przylegały do płytki i dopiero teraz je przylu-
tować. Po lutowaniu każdy punkt lutowniczy
powinien być gładki bez ostrych zakończeń.
Po sprawdzeniu poprawności montażu ko-
niecznie trzeba zwrócić uwagę na kierunki
diod w powielaczu. Płytkę drukowaną powie-
lacza

KONIECZNIE

należy zabezpieczyć powło-

ką izolacyjną np. Plastik 70 i to dwa razy.
Można też zabezpieczyć stronę elementów.

Obydwie płytki umieściłem w obudowie

typu KM85, tak by odległość między nimi
była jak największa. Dodatkowo należy
zwrócić uwagę, aby płytka powielacza od
strony wyjścia wysokiego napięcia była od-
dalona od obudowy i innych elementów
możliwie jak najbardziej. Minimalna odle-
głość to 25-30mm. Dlatego płytka ta zamo-
cowana jest w połowie wysokości obudowy.
Wyjście powielacza z kolczastym ekranem
łączymy kablem w izolacji wysokonapięcio-
wej. Przewód taki można zdobyć, odcinając
kawałek od uszkodzonego powielacza
z odbiornika TV-kolor. Następnie przewód
ten wypuszczamy przez otwór w spodzie
obudowy na odległość minimum 35mm. Na
przewód w miejscu przejścia przez obudowę
można założyć dodatkową izolację, wykona-
ną z odciętej szyjki kapturka kończącego
przewód powielacza od TV. Dopiero tu do
końca kabla lutujemy ekran, uważając by
miejsce lutowania było gładkie, bez ostrych
zakończeń.

Powtórzę jeszcze raz bo to ważne,

W CA

-

ŁYM JONIZATORZE JEDYNYMI I BARDZO
OSTRYMI PUNKTAMI POWINNY BYĆ ZAKOŃ

-

CZENIA IGIE

Ł DOLUTOWANYCH DO EKRANU

.

P

OZOSTA

ŁE PUNKTY LUTOWNICZE POWINNY

BYĆ G

ŁADKIE

.

W górnej części obudowy montujemy

uchwyt, służący do powieszenia jonizatora.
Transformator użyty do budowy przetworni-
cy jest ciężki. Dlatego jonizator wisząc, tro-
chę się przechyla. By to zlikwidować należy
w przeciwnym rogu obudowy przymocować
przeciwwagę. Wieszamy go ok. 2m nad
podłogą, uważając, by przewód od zasilacza
był możliwie daleko od ekranu. Zasilanie
wynosi 12V. Równie dobrze pracuje przy za-
silaniu 13,8V (zasilacz od CB). Po włączeniu
zasilania powinniśmy usłyszeć ciche sycze-
nie dobiegające z ekranu, co świadczy
o działaniu jonizatora. Możemy też ostrożnie
zbliżyć rękę do ekranu na odległość
50...70mm, wtedy odczujemy chłód płynący
od niego. Jednak druga ręka nie powinna
wtedy niczego dotykać. Należy sprawdzić,
czy z powielacza nie występuje upływność
wysokiego napięcia do obudowy lub innych
elementów. Po wyłączeniu zasilania nie wol-
no od razu dotykać ekranu. Muszą się rozła-
dować kondensatory powielacza. Można je
rozładować szybciej, dotykając wyjścia po-
wielacza lub ekranu przewodem dołączonym
do masy. W dolnej części obudowy można
zamontować diodę świecącą, która będzie
nas informowała o pracy jonizatora.

Jak wcześniej wspomniałem, powietrze

tak zjonizowane jest zawsze korzystne i nie
ma żadnych przeciwwskazań co do jego sto-
sowania. Jonizator może być włączany okre-
sowo przez cały dzień, lub pracować non-
stop. Jednak minimalna, codzienna dawka jo-
nizacji dla przeciętnej wielkości mieszkania
wynosi około 60-90 minut.

Podczas jonizacji należy znajdować się

w odległości 1-1,5m od ekranu. Należy do-
dać, że do jonizacji nadaje się powietrze peł-
nowartościowe, tzn. o normalnym składzie.
Dlatego wentylacja mieszkań jest niezbędna.
Oczywiście, że przebywanie przez krótki
czas w takim zjonizowanym powietrzu nie
poprawi naszego samopoczucia od razu. Po-
prawa może nastąpić dopiero po dłuższym
czasie. Więc do dzieła.

Jeszcze jedna bardzo ważna sprawa,

UWA

-

GA NA BARDZO WYSOKIE NAPIĘCIE

!

Marian Jarek

55

Forum Czytelników

Elektronika dla Wszystkich

Wykaz elementów

R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,4kΩ
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,8kΩ
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1kΩ
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/25V
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3nF
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47nF
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1nF
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
C6-C25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,5nF/3kV
D1-D40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4007
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BD911
IC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .NE555
Tr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TBC - 904

Rys. 3 Budowa ekranu

Fot. 1 Ekran