WIELKIE SERIE FANTASY

HARRY HARRISON

Cykl Młot i krzyż

Młot i krzyż

CZĘŚĆ

PIERWSZA

Thrall

Młot i krzyż

CZĘŚĆ

DRUGA

Karl

Młot i krzyż

CZĘŚĆ

RZECIA

Jarl

Przełożył MAREK RUDNIK

AMBER

Tytuł oryginału THE HAMMER AND THE CROSS

Część trzecia

Jarl

Rozdział pierwszy

Jarl Shef siedział na zwykłym, trójnogim stołku naprzeciw tłumu ludzi oczekujących

na wysłuchanie. Miał na sobie zgrzebną tunikę i wełniane spodnie. Ubiór nie zawierał żad-

nego elementu świadczącego o randze Shefa, lecz w lewej ręce spoczywało kamienne berło

zabrane z grobowca starego króla. Od czasu do czasu, słuchając jednocześnie świadków,

dotykał delikatnie kciukiem zdobiących je okrutnych, brodatych twarzy.

- ...więc udaliśmy się z tą sprawą do króla Edmunda,, do Norwich. A on wydał sąd w

swojej komnacie. Właśnie wrócił z polowania i mył ręce. Boże, uczyń mnie ślepym, jeśli

kłamię. I zdecydował, że ziemia powinna przypaść mnie na dziesięć lat, a później dopiero

zostać zwrócona.

Mówca, norfoleki szlachcic w średnim wieku, zapewne bogaty, o czym świadczył jego

ciężki od złota pas, zawahał się na moment, niepewny czy wspominanie imienia bożego nie

okaże się niewłaściwe przed sądem Drogi.

- Czy masz jakichś świadków tego wyroku? – zapytał Shef.

Szlachcic o imieniu Leofwin wydął policzki, przybierając wyraźnie naburmuszoną minę.

Widocznie nie przywykł do odpowiadania na pytania tego rodzaju, ani tym bardziej by nie

dawano wiary jego słowom.

- Tak, oczywiście. W komnacie króla przebywało wtedy wielu ludzi. Wulfhuhn i

Wirthelm. I szlachetny Edrich. Ale on został zabity przez pogan, zginął w wielkiej bitwie,

podobnie jak Wulfhun. A Wihthelm zmarł na chorobę płuc. Niemniej rzecz wyglądała

dokładnie tak jak powiedziałem! – zakończył twardo Leofwin, rozglądając się po twarzach

zgromadzonych przed sędzią strażników, służby, swego oskarżyciela i innych, oczekujących

na rozsądzenie spraw, z którymi tu przybyli.

Shef przymknął na chwilę swe jedyne oko, wspominając odległy wieczór na bagnach,

spędzony z Edrichem niedaleko stąd. A więc tak skończył. Można się było tego

spodziewać.

Otworzył oko i utkwił spojrzenie w skarżącym się na Leofwina.

- Dlaczego - przemówił miękko. - Dlaczego to, co zdecydował król Edmund, wydaje ci

się niesprawiedliwe? A może zadasz kłam słowom tego człowieka, mówiącego o decyzji

króla?

Oskarżyciel, inny szlachcic w średnim wieku, równie zamożny jak oskarżony, pobladł

wyraźnie, kiedy spoczął na nim przenikliwy wzrok jarla. Człowieka, o czym wiedzieli wszyscy

Norfolczycy, który kiedyś był niewolnikiem w Emneth. Był ostatnim Anglikiem

rozmawiającym z zamęczonym później królem. I został - Bóg tylko jeden wie jak -

przywódcą pogan. Pokonał samego Ivara Ragnarssona. I w jakiś zupełnie niezrozumiały

sposób zdobył przyjaźń i wsparcie Wessexu. Kto potrafi pojąć, jak doszło do tego

wszystkiego? Psi syn czy nie, był człowiekiem zbyt dziwnym, żeby odważyć się na

kłamstwo.

- Nie - odparł więc zapytany. - Nie zaprzeczam, że tak właśnie zadecydował król, a ja

zgodziłem się z jego wyrokiem.

Ale był warunek, że po dziesięciu latach ziemia, o którą chodzi, zostanie przekazana

przez Leofwina mojemu wnukowi, którego ojciec także zginął z ręki pogan. Tak mówią...

ludzie z Północy. W stanie nie gorszym niż była, gdy zaczynał ją użytkować! Ale co zrobił ten

człowiek... - oburzenie wyraźnie przebijało w jego głosie - co Leofwin zrobił z nią przez ten

czas? Zniszczył ją. Wyciął drzewa na opał i nie zasadził nowych. Pozwolił, żeby groble i

kanały uległy zniszczeniu. Orne pola przemienił w łąki. Ziemia nie będzie już nic warta przed

końcem tej jego dzierżawy.

- Nic?

Mówiący zawahał się.

- Nie tyle co wcześniej, panie.

Gdzieś na zewnątrz rozległ się głos dzwonu, znak, iż na dzisiaj sędzia kończy

rozpatrywanie spraw. Lecz wyrok w tej musiał zostać wydany. Nie należała ona do łatwych,

w przeciwieństwie do innych, nudnych przypadków, w których zatargi o niespłacone długi

ciągnęły się od pokoleń. Żaden z tu obecnych nie był osobą znaczącą. Nikt nie liczył się

jako stronnik czy rycerz króla Edmunda, dlatego też pozwolono im pozostać na swoich

ziemiach, kiedy lepsi, tacy jak Edrich, zostali wezwani do służby i na swej drodze spotkali

śmierć. Niemniej byli jednak angielskimi szlachcicami, których rodziny od pokoleń

mieszkały w Norfolku, a więc należeli do tych, których trzeba było ujarzmić. To dobry znak,

że przybyli po sprawiedliwość na dwór nowego jarla.

- Oto moja decyzja - przemówił Shef. - Ziemia pozostanie we władaniu Leofwina do

końca okresu dzierżawy.

Czerwone oblicze zainteresowanego rozjaśniło się triumfem.

- Lecz każdego roku będzie płacić część swoich zysków mojemu lennikowi z Lynn,

który nosi imię...

- Bald - podsunęła postać w czarnej sutannie, stojąca przy stole z prawej strony

Shefa.

Który nosi imię Bald? Po upływie dziesięciu lat, jeśli zysk z użytkowania ziemi

będzie według Balda zbyt wysoki Leofwin powinien dodatkowo zapłacić wnukowi za cały
ten okres lub też wnieść należność ustaloną przez Balda, jeżeli ziemia ta straciła na wartości
podczas dzierżawy. Decyzja co wybiera ma zostać podjęta przez Balda, i to natychmiast,
dzisiaj.

Na jednej twarzy zgasła radość, druga zaś rozjaśniła się. Później wyraz obu

świadczył o gorączkowym myśleniu i liczeniu. Dobrze, skonstatował Shef. Żaden nie

czuje się w pełni usatysfakcjonowany. Będą więc respektować mój wyrok.

Wstał.

- Zadźwięczał dzwon. Sąd dobiegł końca.

Rozległ się pomruk protestu, gdy czekający ludzie zaczęli się przepychać do przodu.

- Teraz odejdźcie już. Macie swoje znaki? Pokażecie je jutro przy bramie, a wasze

sprawy zostaną wysłuchane w odpowiedniej kolejności. - Głos jarla rozległ się

potężnym echem nad ciżbą.

- I wszyscy dobrze sobie to zapamiętajcie! Przed sądem Drogi nie ma chrześcijan ni

pogan, Anglików i ludzi z Północy. Popatrzcie: nie noszę żadnego znaku. A ojciec Bonifa-

cy - wskazał na skrybę w czarnej sutannie - choć jest księdzem, nie nosi teraz krzyża.

Sprawiedliwość nie ma nic wspólnego z wiarą. Zapamiętajcie to i przekażcie innym.

A teraz idźcie. Rozprawy dobiegły końca.

Drzwi w tyle sali rozwarły się na oścież. Strażnicy zaczęli wypychać przez nie

zawiedzionych ludzi na zewnątrz, na podwórze zalane wiosennym słońcem. Jeden z

wartowników, ze znakiem młota wyszytym starannie na szarej tunice, zdecydowanie

popchnął obu procesujących się w ostatniej sprawie w kierunku ojca Bonifacego, który

zapisywał wolę jarla na dwóch kartach i poświadczał ją. Jedna miała powędrować do

skryptorium, druga zaś zostanie rozerwana na pół, a jej części wręczone będą stronom sporu,

by zabezpieczyć dokument przed ewentualną próbą fałszerstwa.

Z tylnych drzwi wyłoniła się w tym momencie potężna postać, której głowa i ramiona

wznosiły się ponad tłoczącymi się ludźmi, odziana w kolczugę i płaszcz, lecz nieuzbrojona.

Dostrzegłszy ją Shef opuścił swe miejsce, nagle rozpromieniony.

Brand! Wróciłeś! Przybywasz akurat we właściwej chwili, kiedy mogę z tobą

swobodnie pomówić.

Jarl poczuł, jak jego dłoń znika w uścisku tamtej, ogromnej niczym kwarciany kufel, a

twarz przybysza rozjaśnia radosny uśmiech.

Niezupełnie, panie. Przyjechałem dobre dwie godziny temu. Twoi strażnicy nie

chcieli mnie wpuścić, a z ich halabardami i mową, której nie rozumiem, nie miałem

ochoty się spierać.

Ha! Powinni... choć nie. Sam wydałem rozkazy, żeby nikt nie przeszkadzał, kiedy

sprawuję sądy, chyba że nadejdą wieści o wojnie. Postąpili jak mieli nakazane. Ale szkoda,

że nie powiedziałem, by zrobić wyjątek dla twojej osoby. Chciałbym, żebyś być obecny na

rozprawie i powiedział co o tym myślisz.

Słyszałem wszystko. Dowódca twoich strażników służył przy katapultach i zna

mnie, choć ja nie przypominam go sobie. Przyniósł mi dobre piwo, wyśmienite piwo,

żebym mógł przepłukać gardło i oczyścić je z soli po morskiej podróży, poradził też,

żebym słuchał przez drzwi co dzieje się w sali.

I co sobie pomyślałeś? - Shef odwrócił się i ruszył wraz z przybyszem na

dziedziniec. - Co pomyślałeś o mnie w roli jarla?

Jestem pod wrażeniem. Kiedy przypomnę sobie jak wyglądało to miejsce

cztery miesiące temu... wszędzie błoto, wojownicy chrapiący na podłodze z braku łoża,

żadnego jedzenia i kuchni, żeby w niej gotować. A teraz strażnicy. Szambelani.

Piekarnie i warzelnie. Stolarze mocujący okiennice i całe gromady służących malujących

wszystko, co się nie rusza. No i twoje decyzje. I pomysł zapisywania wyroków.

Po chwili Brand zmarszczył brwi, popatrzył na rozmówcę i zniżył tubalny głos do

dziwnie brzmiącego w jego ustach szeptu.

- Shefie... panie, chyba tak powinienem raczej cię nazywać. Chodzi mi o coś innego.

Co tu robią ci ludzie w sutannach? Czy możesz im zaufać? I po co, na Thora, jarl, pan

wojowników, wysłuchuje jakichś baranich łbów spierających się o ziemię? Byłbyś znacznie

lepszy przy katapultach. A nawet w kuźni.

Shef roześmiał się, spoglądając na masywną srebrną klamrę, spinającą płaszcz

przyjaciela, wypchaną kiesę przy pasie od miecza i zdobną bransoletę zrobioną ze spojonych

ze sobą srebrnych monet.

- Powiedz mi, Brand, jak udała się podróż do domu? Czy zdołałeś kupić wszystko, co

zamierzałeś?

Twarz przybysza przybrała wyraz chytry i pełen czujności.

- Przekazałem nieco pieniędzy w zaufane ręce. W Halogalandzie ceny są wysokie, a lud

biedny. Jednak kiedy na dobre odwieszę swój topór, może właśnie tam osiedlę się na starość,

na kawałku ziemi.

Jarl roześmiał się ponownie.

- Za swoje udziały we wszystkich naszych zwycięstwach, w szczerym srebrze, musiałeś

chyba kupić pół hrabstwa i zostawić je pod opieką zaufanych krewnych.

Tym razem także Brand się uśmiechnął.

- Przyznaję, że całkiem nieźle mi się powiodło. Lepiej niż w całym dotychczasowym

życiu.

No cóż, pozwól, że odpowiem ci na pytanie o księży. Tym, z czego nikt z nas nie

zdawał sobie sprawy, są pieniądze posiadane przez tych, którzy w czasie wojny pozostają w

domach. Bogactwa całego hrabstwa, zamożnego angielskiego hrabstwa, a nie biednego,

kamienistego skrawka ziemi w Norwegii, z którego przybywasz. Dziesiątki tysięcy ludzi

uprawiających ziemię, hodujących owce, konie oraz pszczoły, wycinających drzewa i

wytapiających żelazo. Ponad tysiąc mil

kwadratowych. Może tysiąc tysięcy akrów. A z każdego akra płyną dla mnie, dla jarla,

pieniądze, choćby tylko w postaci podatku na wojnę czy myta. Z części dostaję naprawdę

dużo. Zabrałem wszystkie ziemie Kościołowi i objąłem je w swe posiadanie. Trochę z tego

od razu dałem wyzwolonym niewolnikom, którzy walczyli po naszej stronie, dwadzieścia

akrów na człowieka. Dla nich to bogactwo, lecz przyrównując do całości to ledwie punkcik.

Wiele od razu wydzierżawiłem bogaczom z Norfolku, za niewielką opłatą, lecz pieniądze już

wpłynęły do mojego skarbca. Ci, którzy dostali ziemię, nie będą chcieli powrotu

Kościoła. Ale wiele trzymam we własnym ręku, jako dobra przysługujące jarlowi. W

przyszłości z nich właśnie będę czerpać pieniądze na opłacanie robotników i wojowników.

Ale nie byłbym w stanie tego wszystkiego zrobić bez tych w sutannach, jak ich nazywasz

-ciągnął. - Któż potrafiłby przechować we własnej głowie informacje o wszystkich tych

ziemiach, dobrach i dzierżawach? Thorvin umie pisać w naszym języku, lecz oprócz niego

jest takich zaledwie kilku. Nagle pojawiło się wielu kształconych ludzi, ludzi Kościoła,

niespodziewanie pozbawionych ziemi, a więc i dochodów. Niektórzy z nich pracują teraz dla

mnie.

- Ale czy możesz im zaufać, Shefie?

- Ci którzy nienawidzą mnie i nigdy mi nie wybaczą, a także tobie oraz kapłanom

Drogi, ci wszyscy zbiegli do króla Burgreda albo do Wulfhere'a, arcybiskupa, żeby roz-

pętać wojnę.

- Powinieneś po prostu ich wszystkich zabić Jarl z powagą uniósł swe

kamienne berło.

- Chrześcijanie mówią, że krew umęczonych jest nasieniem Kościoła. A ja im wierzę.

Nikogo nie dręczę. Ale dbam o to, by najbardziej wściekli spośród banitów znali imiona

tych, którzy pozostali. Nigdy nie zapomną o pracujących dla mnie. Ich los, ich życie,

podobnie ja. bogatych szlachciców, zależy teraz wyłącznie ode mnie.

Doszli do niskiego budynku z otwartymi okiennicami, znajdującego się wewnątrz

ostrokołu, który otaczał bug jarla. Shef wskazał Brandowi ludzi siedzących wewnątrz, przy

stołach, naradzających się szeptem i piszących na pergaminach. Na jednej ze ścian widniała

ogromna mapa, zdobiona ornamentami i pełna niezrozumiałych na pierwszy rzut oka

szczegółów.

- Do zimy będę miał księgę z opisem każdego kawałka ziemi w Norfolku, zaś na

ścianie mapę całego hrabstwa. A do następnego lata nawet pens nie będzie płacony bez

mojej wiedzy. Wtedy zapanuje tu dobrobyt, jakiego nie zaznał nawet Kościół.

Możemy robić rzeczy, których jeszcze nigdy nie robiono.

- Jeśli srebro jest prawdziwe - zauważył z powątpiewaniem Brand.

- Jest lepsze niż na Północy. Myślałem i o tym. Wydaje mi się, że tutaj, we

wszystkich królestwach Anglii razem wziętych, jest dużo srebra, lecz jego ilość jest stała.

I zawsze dzięki niemu można wiele dokonać, kupić ziemię, handlować. A im więcej go jest

zamknięte w skrzyniach Kościoła, wymienione na złoto lub inne cenne przedmioty,

którymi się nie płaci i im mniej zostaje... Nie, im trudniej tę resztę...

Shef zamilkł, nie będąc w stanie wyrazić ani po angielsku, ani w języku ludzi Północy o co

mu chodzi. Dopiero po chwili namysłu kontynuował:

- Chodzi mi o to, że Kościół ściągał zbyt wiele z północnego królestwa, nie dając nic w

zamian. To dlatego tamtejsze monety okazały się tak słabe. Król Edmund nie wyróżniał się

hojnością dla Kościoła, więc jego monety były lepsze. A wkrótce staną się

najlepszymi. I nie tylko pieniądze będą tak dobre, Brand. - Młody jarl odwrócił się do

towarzysza, a jego twarz promieniała zapałem. - Chcę, żeby hrabstwo Norfolk nazywano

najlepszymi i najszczęśliwszymi ziemiami północnego świata. By stało się miejscem,

gdzie każdy, od dziecka po starca, może żyć w poczuciu bezpieczeństwa.

Gdzie będziemy mieszkać jak ludzie, a nie jak zwierzęta stale walczące o przetrwanie.

Gdzie możemy sobie wzajemnie pomagać. Ponieważ nauczyłem się wiele od Ordlafa,

sędziego Bridlington, od niewolników, którzy sporządzili tę wielką mapę i dzięki którym

dotarliśmy do skarbu Edmunda. To coś, o czym muszą wiedzieć ludzie Drogi. Co jest

najcenniejsze dla Drogi do Asgardu?

- Nowa wiedza - odparł Brand, odruchowo dotykając amuletu w kształcie młota.

- Nowa wiedza jest dobra. Nie każdy ją posiada. Ale to jest równie dobre i może

pochodzić zewsząd: stara wiedza, której nikt dotąd nie zgłębił. To coś, co dostrzegłem

wyraźniej, odkąd stałem się jarlem. Zawsze jest ktoś, kto zna odpowiedź na twoje

pytanie, lek na twe potrzeby, ale nikt tego kogoś nie odnalazł, nie zapytał. To może być

niewolnik, biedny górnik, stara kobieta, rybak, ksiądz. Kiedy będę miał spisaną całą

wiedzę o hrabstwie, jego ziemiach i srebrze, wtedy dopiero pokażemy światu coś

nowego!

Brand, stojący tak, że Shef nie mógł go widzieć swym jedynym okiem, popatrzył na

napięte ścięgna na szyi towarzysza - na szyi młodego mężczyzny jaśniał siwy zarost.

Potrzeba mu - pomyślał - ładnej, żwawej kobiety, żeby się nim zajęła. Ale nawet ja, Viga-

Brand, nawet ja nie śmiem doradzać mu kupna kogoś takiego.

Tego wieczora, kiedy dym wydostający się z kominów zaczął niknąć w szarym mroku,

kapłani Drogi spotkali się w swym kręgu. Zasiedli w chacie otoczonej ogrodami, wśród

miłego aromatu jabłoni i ziół. Drozdy i kosy pogwizdywały zawzięcie gdzieś nie opodal.

- Nie ma pojęcia o rzeczywistym celu twojej zamorskiej wyprawy? - zapytał Thorvin.

Brand pokręcił głową.

- Nie.

Ale przekazałeś wieści

- Przekazałem je i otrzymałem inne. Opowieści o tym, co się tu zdarzyło, dotarły do

każdego kapłana Drogi na północnych ziemiach, a oni przekazują je dalej. Zawędrowały

do Birko, do Kaupang, Skiringssal i do Tronds.

- Możemy się więc spodziewać posiłków - stwierdził Geirulf, kapłan Tyra.

- Dzięki pieniądzom, przywiezionym do domu i opowieściom snutym przez skaldów,

możecie być pewni, że każdy wojownik Drogi, któremu uda się dostać na okręt, przybę -

dzie tu w poszukiwaniu zajęcia. Podobnie jak każdy kapłan. Będzie więc wielu, którzy

wierzą w nasz znak. Niektórzy z nich to kłamcy, a nie prawdziwi wyznawcy, ale

można sobie z nimi poradzić. Jest jednak znacznie poważniejsza sprawa.

Brand urwał na moment, przesuwając wzrokiem po pełnych napięcia twarzach.

- W Kaupang, gdy wróciłem do domu, spotkałem kapłana Vigleika.

- Vigleika z wieloma wizjami? - zapytał z powagą w głosie Farman.

- Tak. Zwołał kapłanów z Norwegii i południowej Szwecji. Oświadczył im, w mojej

obecności, że był niepokojony.

- Czym?

- Wieloma znakami. Teraz jest pewien, podobnie jak my, że ten chłopak Shef

jest centrum zmiany. Uważa nawet, że może być tym, o którym wspominał

podczas pierwszego spotkania z tobą, Thorvinie: tym, który miał przyjść z Północy.

Brand przesunął wzrokiem po słuchaczach i stwierdził, że oczy wszystkich wpatrzone są

w niego z wyraźnym napięciem.

- A jednak, jeśli to prawda, przepowiednia ta nie sprawdza się tak jak każdy z nas,

nawet najmądrzejszy, się tego spodziewał. Vigleik mówi, że po pierwsze on nie jest z

Północy. Ma matkę Angielkę.

Wzruszyli ramionami.

- A kto nie ma? - zapytał Vestmund. - Angielki, Irlandki. Moja babka była

Laponką.

- Był także wychowany na chrześcijanina. Został ochrzczony.

Tym razem dały się słyszeć pomruki pełne rozbawienia.

- Wszyscy widzieliśmy szramy na jego plecach – zauważył Thorvin. - On nienawidzi

chrześcijan, tak jak my. Nie, tego nie można nazwać nienawiścią. Ma ich wszystkich za

głupców.

- W porządku. Ale co innego jest najważniejsze: nie przyjął naszego znaku.

Nie ma wiary. Ma wizje, Thorvinie, a przynajmniej tak ci powiedział. Lecz nie uważa,

by były to wizje innego świata. Nie jest wyznawcą.

Mężczyźni siedzieli w milczeniu i powoli kierowali spojrzenia ku Thorvinowi.

Kapłan Thora podrapał się po brodzie.

- No cóż. Nie jest także niewierzącym. Gdybyśmy go zapytali, powiedziałby, że

człowiek ze znakiem któregoś z pogańskich bogów, jak nazywają ich chrześcijanie, nie

mógłby nimi rządzić. Odparłby, że noszenie znaku nie jest kwestią wiary, a byłby to

po prostu błąd, jak kucie żelaza., zanim zostanie rozgrzane. I nie wie czyj znak

powinien nosić.

- Nie Thora - rzekł Brand. - Widziałem to i powiedziałem w ubiegłym roku, kiedy

zabił pierwszego człowieka.

- Ja też tak sądzę - zgodził się Thorvin. - Powinien nosić włócznię Odyna, Boga

Powieszonych, Zdrajcy Wojowników. Jedynie ktoś taki mógł posłać na śmierć własnego

ojca. Ale on odpowiedziałby, gdyby tu był, że tylko w ten sposób należało postąpić.

Czy Vigleik mówi jedynie o znakach? - zapytał nagle Farman. - Czy też otrzymał

jakąś konkretną wiadomość? Wieść, którą przekazał mu któryś z bogów?

Brand w milczeniu wyjął z tuniki plik cienkich deszczułek owiniętych w foczą skórę i

podał je zgromadzonym. W drewnie widniały wycięte i nasączone barwnikiem runy. Thorvin

powoli zaczął je odczytywać, a nad nim pochylili się zaciekawieni Geirulf i Skaldfinn.

Twarze wszystkich trzech nabierały powagi w miarę czytania.

- Vigleik widział coś - przemówił wreszcie kapłan Thora. - Brandzie, czy znasz

opowieść o młynie Frodiego?

Mistrz pokręcił przecząco głową

- Trzysta lat temu w Danii panował król imieniem Frodi. Miał, jak mówią, magiczny

młyn, który nie mełł zboża, lecz pokój, bogactwo i urodzaj. Wierzymy, że był to młyn

nowej wiedzy. Żarna poruszały dwie niewolnice, dwie gigantyczne dziewice noszące

imiona Fenja i Menja. Frodi tak bardzo chciał zapewnić swojemu ludowi trwały pokój i

bogactwo, że mimo iż olbrzymki błagały o odpoczynek, on ani na chwilę nie pozwolił

zatrzymać młyna.

Głęboki głos Thorvina przemienił się w dźwięczny śpiew:

„Nie wolno wam spać", powiedział król Frodi, „Dłużej niż jedna kukułka odpowie drugiej, niż

goniec zaśpiewa piosnkę w swej drodze".

- Więc w niewolnicach wzbierała wściekłość. Przypomniały sobie o krwi gigantów

płynącej w ich żyłach i zamiast mleć pokój, bogactwo i urodzaj, rzuciły na żarna

płomienie, krew i wojowników. Tej nocy nadeszli wrogowie Frodiego, niszcząc jego i całe

królestwo, a magiczny młyn został utracony na zawsze. Właśnie to widział Vigleik. Chodzi

mu o to, iż można posunąć się zbyt daleko, nawet w poszukiwaniu nowej wiedzy, jeśli świat

nie jest gotowy do jej przyjęcia. Żelazo można kuć tylko wtedy, gdy jest gorące. Ale

można także dąć w miech zbyt długo i zbyt intensywnie.

Zapanowała cisza. W końcu Brand niechętnie, ociągając się, zaczął mówić:

- Lepiej powiem wam co jarl, co Skjef Sigvarthsson powiedział mi dziś rano o

swoich zamiarach. Później zdecydujecie, czy pasuje to do wizji Vigleika.

Kilka dni później Brand stał i przypatrywał się ogromnemu głazowi leżącemu na łące,

niedaleko miejsca, gdzie błotnista grobla ciągnąca się od Ely przecinała pola poza March.

W jego powierzchni wykuta była wijąca się wstęga runów, których brzegi wciąż

jeszcze nosiły wyraźne ślady dłuta. Shef dotknął ich delikatnie opuszkami palców.

- Oto co jest tu zapisane. Sam to ułożyłem w strofy, w waszym języku, jak

nauczył mnie Geirulf. Runy mówią:

Szlachetnie zakończył życie, choć źle je przeżył. Wszelkie wyroki są zapisane przez

śmierć.

- A powyżej znajduje się jego imię: „Sigvarth Jarl".

Brand chrząknął pełen wątpliwości. Nie lubił Sigvartha.

A jednak ten człowiek zaakceptował śmierć swego syna. I nie było wątpliwości, że

ocalił drugiego potomka oraz armię Drogi, wytrzymując wszystkie zadane mu tortury.

- Cóż - powiedział wreszcie. - Ma swój bautasteinn. Jest takie stare powiedzenie:

„Na drodze leżeć będzie niewiele kamieni, jeśli nie przyniosą ich tam synowie". Ale

przecież nie tutaj został zabity?

- Nie - odrzekł Shef. - Zabili go na bagnach. Wygląda na to, że mój drugi ojciec,

Wulfgar, nie potrafił nawet poczekać, aż dotrą na stały grunt. - Jego usta wykrzywił

grymas i splunął na trawę. - Ale jeśli umieścilibyśmy tam głaz z napisem, zniknąłby w

błocie po paru zaledwie tygodniach. Poza tym chciałem, żebyś przybył tu i zobaczył

go.

Uśmiechnął się i wskazał ręką niemal niedostrzegalną wyniosłość. Nagle, nie

wiadomo skąd rozległ się dźwięk przypominający kwik tuzina jednocześnie zarzynanych

świń. Brand natychmiast poderwał z ziemi swój topór, rozglądając się na wszystkie

strony w poszukiwaniu atakującego wroga.

Wreszcie ujrzeli kolumnę dudziarzy, poruszającą się traktem, pomiędzy

wyżłobionymi w nim głębokimi koleinami.

Brand uspokoił się, gdy w pierwszym szeregu rozpoznał znajomą twarz Cwikki,

byłego niewolnika.

- Wszyscy wydają ten sam dźwięk - zawołał przekrzykując zgiełk. - Czy to też twój

pomysł?

Shef zaprzeczył ruchem głowy i kciukiem wskazał dudziarzy.

- Ich. To muzyka, którą sami ułożyli. Nazwali ją „Śmierć Sopla Lodu".

Brand niedowierzając pokręcił głową. Angielscy niewolnicy kpiący z

najokrutniejszego wodza Północy. Nigdy nie przypuszczał...

W pewnej odległości za dudziarzami podążała większa grupa mężczyzn dzierżących

halabardy, z głowami okrytymi lśniącymi hełmami o ostrych brzegach. Każdy z nich

był odziany w skórzany kubrak nabijany metalowymi płytkami, a na lewym

przedramieniu niósł niewielką, okrągłą tarczę. Oni także muszą być Anglikami,

pomyślał Brand, obserwując maszerujących. Skąd wiedział? Przede wszystkim

świadczył o tym ich wzrost - żaden nie miał więcej niż około pięciu stóp wzrostu. A

jednak wielu Anglików odznaczało się pokaźną posturą i siłą, jak ci, którzy walczyli do

ostatniego w obronie swego pana, króla Edmunda. Nie, to nie byli wojownicy angielscy,

lecz biedni Anglicy. Żadni szlachcice, ani nawet zwykli żołnierze, lecz pospólstwo. Albo

niewolnicy. Niewolnicy z bronią i w pancerzach.

Brand patrzył na nich z podziwem i niedowierzaniem. Całe życie doświadczał

ciężaru kolczugi, wiedział ile wysiłku trzeba włożyć we właściwe posługiwanie się

toporem lub mieczem. W pełni uzbrojony i opancerzony wojownik dźwigał na sobie - i nie

tylko dźwigał, ale też wymachiwał - czterdziestoma lub sześćdziesięcioma funtami

żelaza. Jak długo mógł to robić? Gdy tylko walczącemu w pierwszej linii osłabło ramię,

wiadomo było, że już jest martwy. W języku Branda nazwanie kogoś „potężnym"

stanowiło najwyższy komplement. Znał aż siedemnaście określeń charakteryzujących

„człowieka niewielkiego wzrostu", lecz wszystkie one były wybitnie obraźliwe.

Uważnie obserwował maszerujących. Było ich około dwustu. Zauważył, że wszyscy

trzymają halabardy w ten sam sposób: prosto ponad prawym ramieniem. Maszerując

jeden obok drugiego, nie mogli pozwolić sobie na luksus odmienności. Wiedział z

doświadczenia, że armia wikingów nie podporządkowałaby się takiemu zaleceniu i nawet

w szyku każdy dzierżyłby broń jak mu wygodnie, choćby po to, by zamanifestować swą

niezależność.

Ze zdziwieniem zauważył, że za halabardnikami podążały, jeden za drugim, konne

oddziały. To już nie powolne zaprzęgi wołów, ciągnące katapulty Shefa na flanki armii

Ivara. Pierwszych dziesięć par koni ciągnęło wózki z rozłożonymi machinami, które

uprzednio miał już okazję widzieć - katapulty do ciskania głazami. Przy każdym wózku

maszerowała jego załoga, tuzin ludzi w jednakowych szarych kubrakach, z białymi

insygniami w kształcie młota, takimi samymi, jakie nosili dudziarze i halabardnicy. W

każdej załodze znajoma twarz. Weterani jarla z zimowej kampanii odwiedzili rodzinne

ziemie, zostawili ludzi do ich uprawy, a sami powrócili do swego pana, zapewniającego

im bogactwo. Teraz każdy dowodził załogą, rekrutującą się spośród niewolników

odsuniętego od władzy Kościoła.

Następnych dziesięć par znów stanowiło niespodziankę. Za końmi sunęły wozy o

szerokich kołach, a na każdym długi pręt wznosił się w górę tak, że niższy koniec kołysał

się niczym kurczak wybierający robaki z błota. To machiny miotające potężne oszczepy.

Nierozmontowane, lecz gotowe do użycia i tylko wysokie koła różniły je od tej, która

zabiła króla Ellę, tej, która zestrzeliła sztandar Ivara - znak Pełznącego Potwora.

Dwunastu ludzi obsługiwało każdą z nich, a teraz maszerowali z korbami do kołowrotów i

wiązkami pocisków na ramionach.

Kiedy i oni przeszli, Brand uświadomił sobie, że choć muzyka zmieniła

brzmienie, docierała do nich tak samo głośno. Pięciuset ludzi, których widział

defilujących, skręcało i ustawiało się w równym szyku za jego plecami.

Wreszcie pojawiło się coś na kształt znanej mu armii -mrowie ludzi, w luźnym szyku,

jadących na niewielkich koniach. Sunęli naprzód jak powódź. Kolczugi, miecze, hełmy,

znajome twarze. Brand pozdrowił gestem ręki rozpoznanego w tłumie Guthmunda -

znanego jako Greedy - prowadzącego załogę swojego okrętu. Inni odpowiedzieli na

pozdrowienie: Magnus i jego przyjaciel Kolbein, dzierżący halabardy, i sternik jarla

Sigvartha i jeszcze wielu, których znał jako wyznawców Drogi.

- Niektórzy wyjechali, żeby spożytkować łupy, jak ty - szepnął Shef do ucha

przyjaciela. - Wielu zaś wysłało pieniądze lub zachowało je, pozostając tutaj. Wielu

zaś po prostu kupiło ziemię. Teraz bronią już własnego kraju.

Dudziarze jednocześnie urwali swą melodię i Brand zdał sobie sprawę, iż otacza go

krąg mężczyzn. Rozejrzał się licząc i dumając.

- Tysiąc ludzi - powiedział wreszcie. - Połowa Anglików, połowa wikingów.

Jarl potwierdził.

- Co o nich sądzisz?

Brand pokręcił głową.

- Konie ciągnące machiny - powiedział. – Dwukrotnie szybsze niż woły. Ale nie

sądziłem, że Anglicy wiedzą jak się z nimi obchodzić. Widziałem ich próby, lecz

zaprzęgali je jak woły, używając jarzma, a to bardzo ogranicza ich szybkość i siłę. Jak

udało ci się to zmienić?

- Mówiłem ci. Zawsze jest ktoś, kto wie lepiej. Tym razem był to jeden z

naszych ludzi, spośród naszej załogi, Gauti, który chodząc utyka. Kiedy po raz

pierwszy zaprzęgaliśmy konie, przechodził akurat obok i nazwał nas głupcami. Później

pokazał mi jak się to robi w Halogalandzie, gdzie orze się tylko końmi. Nie jakaś nowa

umiejętność, to stara wiedza.

Wiedza, której nikt nie pamiętał. Ale sami wymyśliliśmy, jak podczepić do nich

katapulty.

- To wspaniałe - powiedział Brand. - Lecz powiedz mi: katapulty ważna rzecz,

konne zaprzęgi również, ale jak wielu Anglików jest w stanie stanąć do walki przeciw

wyćwiczonym wojownikom? Wojownikom znacznie silniejszym od nich? W pierwszej

linii nie można wystawić przecież kuchcików. Lepiej, żeby to byli ci wysoko urodzeni

szlachcice. Albo ich synowie.

Shef skinął palcem i dwaj halabardnicy wypchnęli przed siebie jeńca, brodatego,

pobladłego pod ogorzałą skórą, wikinga o głowę wyższego od strażników. Lewą rękę

podtrzymywał prawą, jak człowiek ze złamanym obojczykiem. Jego twarz była jakby

znajoma: człowiek, którego Brand musiał już widzieć kiedyś, przy jakimś ognisku, gdy

armia wikingów stanowiła jeszcze jedność.

- Jego trzy statki dwa tygodnie temu próbowały szczęścia najeżdżając nasze ziemie

w pobliżu Yare - wyjaśnił jarl. - Powiedz jak zostałeś pojmany.

Mężczyzna utkwił spojrzenie w Brandzie.

- Tchórze. Nie walczyli z nami uczciwie - warknął. - Zaskoczyli nas, gdy

opuszczaliśmy pierwszą wioskę. Tuzin moich ludzi padło przebitych potężnymi

oszczepami, zanim jeszcze zorientowaliśmy się skąd nadlatują. A gdy zaatakowaliśmy

ich machiny, odparli nas potężnymi toporami. A zaraz po tym pojawili się inni, z tyłu.

Kiedy pokonali nas, zabrali mnie ze sobą - miałem złamane ramię, więc nie mogłem

unieść tarczy - żebym widział jak atakują nasze okręty, które zostawiliśmy u brzegu.

Jeden zatopili miotając kamienie. Dwa zdołały uciec.

Skrzywił się.

- Nazywam się Snaekolf, z Raumariki. Nie wiedziałem, że wy, ludzie Drogi,

nauczyliście Anglików tak wiele, bo w takim wypadku nie najechałbym was. Czy

ujmiesz się za mną?

Shef zaprzeczył ruchem głowy, zanim Brand zdążył odpowiedzieć.

- Jego ludzie zachowywali się w tej wiosce jak bestie - oświadczył. - Więcej do

tego nie dopuścimy. Trzymałem go wyłącznie po to, żeby powiedział co miał do

powiedzenia.

Powiesić go, gdy tylko znajdziecie odpowiednie drzewo.

Gdy halabardnicy odprowadzali milczącego wikinga, za plecami stojących rozległ się

ciężki tętent kopyt. Jarl odwrócił się szybko, wyraźnie zaniepokojony i ujrzał jeźdźca

cwałującego błotnistym traktem. Mężczyzna zbliżył się do nich, zeskoczył z

wierzchowca, ukłonił się niedbale i przemówił. Armia Drogi, Anglicy i wikingowie,

zaintrygowani nadstawili uszu.

- Wieści z twojego burga, panie. Wczoraj przybył posłaniec z Winchesteru. Król

Zachodnich Saksonów Ethelred nie żyje z powodu choroby płuc. Jego brat, a twój

przyjaciel, następca tronu Alfred, zapewne przejmie po nim władzę.

- Dobre wieści - stwierdził zamyślony Brand. – Przyjazny władca, to zawsze się

liczy.

- Powiedziałeś „zapewne"? - zapytał Shef. - Kto może mu się przeciwstawić?

Nikt inny nie pozostał już z tego królewskiego rodu.

Rozdział drugi

Młody mężczyzna wyjrzał przez wąskie okno w kamiennej ścianie. Z tyłu, ze starej

katedry, słyszał śpiew mnichów, odprawiających kolejną mszę, którą opłacił. Mszę za spokój
duszy ostatniego brata, króla Ethelreda. Pod nim panował ruch i gwar. Szeroka droga
przecinająca Westminster ze wschodu na zachód była zapchana handlarzami,
kramami i kupującymi. Między nimi przepychano wózki obładowane drewnem na opał
trzy oddzielne brygady pracowały przy wznoszeniu domów, kopiąc fundamenty

wbijając w ziemię pale i zbijając konstrukcje. Gdyby podniósł wzrok, zobaczyłby, że na
skraju miasta całe mrowie ludzi trudzi się przy budowie wałów, których usypanie
nakazał jego brat. Mocowali w ziemi potężne pnie i budowali platformy do obrony. Ze
wszystkich stron docierał dźwięk pił i młotów.

Młody mężczyzna, następca tronu Alfred, odczuł nagły przypływ dumy. To było jego

miasto: Winchester. Miasto należące do jego rodziny od wieków, odkąd tylko na tej

wyspie żyli Anglicy, a nawet jeszcze dłużej, ponieważ potrafił wyliczyć przodków pośród

Brytów i Rzymian. Ta katedra też była jego. Pradziad, król Cenwalh, dwieście lat temu

podarował Kościołowi ziemię, na której stoi, a wraz z nią okoliczne tereny, by zapewniały

utrzymanie. Nie tylko jego brat Ethelred był tu pochowany, ale także ojciec, Elhelwulf,

jego bracia, wujowie, dziadowie i wielu innych, których nikt nie zliczy. Żyli niegdyś,

umarli i wrócili do ziemi. Ale to była ta sama ziemia, więc ostatni z rodu, młody następca

tronu nie czuł się samotny.

Wyprostował się i odwrócił w stronę, skąd docierał nieprzyjemny, zgrzytliwy głos,

dominujący nad wszystkimi innymi dźwiękami. Głos biskupa Winchesteru. Biskupa

Daniela.

- Co też powiedziałeś? - zapytał Alfred. - Jeśli zostanę królem? Jestem królem.

Jestem ostatnim z rodu, który korzeniami sięga aż do Wodena. Witenagomot, rada

wybrała mnie bez wahania. Wojownicy unieśli mnie na tarczy. Jestem królem.

Twarz biskupa przybrała wyraz uporu.

- Po co wspominać o Wodenie, bożku pogan? To wątpliwa chluba dla

chrześcijańskiego króla. A to co robi witan, co robią wojownicy, nie ma żadnego

znaczenia w obliczu Boga. Nie będziesz królem, dopóki nie zostaniesz namaszczony

świętymi olejami, jak Saul czy Dawid. Tylko ja, wraz z innymi biskupami, możemy tego

dokonać. I powiadam ci: nie uczyni my tego. Nie, jeśli nie dowiedziesz nam, że jesteś

prawdziwym królem chrześcijańskich ziem. A żeby tego dowieść, musisz zerwać

porozumienie z rabusiami Kościoła. Przestań popierać tego, którego nazywają Shef.

Wypowiedz wojnę poganom. Poganom Drogi!

Alfred westchnął. Powoli spacerował po komnacie. Przesunął palcami po czarnej

plamie na ścianie, po śladach płomieni.

- Ojcze - zaczął pojednawczo. - Byłeś tu dwa lata temu. To wtedy właśnie poganie

splądrowali miasto. Spalili domy, ograbili katedrę ze wszystkich darów moich

przodków, uprowadzili wszystkich ludzi i księży, których złapali, jako swoich

niewolników. To byli prawdziwi poganie. A uczyniła to przecież nie armia synów

Ragnara, Sigurtha Wężowe Oko czy Ivara. To był tylko oddział maruderów. Bo tacy

jesteśmy słabi - ciągnął. - A raczej byliśmy. Chcę dopilnować - jego głos zabrzmiał

twardo - żeby takie nieszczęście nigdy już nie nawiedziło Winchesteru, a moi przodkowie

spoczywali w pokoju w swych grobach. Do tego potrzebna jest mi potęga. I wsparcie.

Ludzie Drogi nie ruszą przeciwko nam i będziemy żyć w przyjaźni. Nie ma znaczenia, czy

są poganami czy nie. Oni nie są naszymi wrogami. Prawdziwy chrześcijański król

troszczy się o cały swój lud. To właśnie robię. Dlaczego nie chcesz mnie namaścić?

- Prawdziwy chrześcijański król... - przemówił powoli, z ociąganiem biskup. -

Prawdziwy chrześcijański król troszczy się przede wszystkim o Kościół. Poganie mogli

spalić dach tej katedry, ale nie zajęli przynależnych do niej ziem i dóbr na zawsze. Żaden

poganin, nawet sam Sopel Lodu, nie zagarnął ziem należących do Kościoła i nie rozdał

ich niewolnikom oraz najemnikom.

To prawda, przyznał w duchu Alfred. Bandy maruderów, czy nawet wielka armia,

mogły napaść na katedrę lub klasztor, pozbawić go dobytku, skarbów i relikwii. Biskupa

Daniela oburzyłoby to i zamęczyłby na śmierć każdego złapanego wikinga. Ale

wikingowie tu nie zostawali. Kościół mógł odbudować dachy swych katedr, ponownie

sprowadzić zwierzęta domowe, doczekać się nowych parafian, a nawet wykupić swe

księgi i święte relikwie. Skutki grabieży można było zlikwidować.

Odebranie ziemi, która stanowiła podstawę bogactwa, ziemi, którą Kościół

zdobywał przez wiele stuleci, głównie dzięki darczyńcom będącym na łożu śmierci, to
coś znacznie bardziej niebezpiecznego. A tak właśnie uczynił nowy jarl ludzi Drogi. To
wzbudziło w biskupie Danielu lęk. Daniel obawiał się o Kościół. Alfred zaś bał się o
Winchester. Nigdy nie zostanie już spustoszony i spalony. Kościół nie był tak ważny
jak miasto.

- Nie potrzebuję twoich świętych olejków – powiedział twardo. - Mogę rządzić bez

ciebie. Rada i sędziowie, szlachta i wojownicy. Wszyscy podążą za mną jako królem, ze

święceniami czy bez nich.

Biskup utkwił spojrzenie w twarzy młodzieńca stojącego przed nim, po czym pokręcił

głową z zimną wściekłością.

- Nic z tego. Skrybowie, księża, ludzie piszący twoje królewskie zarządzenia i

rejestrujący wszystkie transakcje: oni nie będą służyć ci pomocą. Postąpią tak, jak ja

im każę. W całym twoim królestwie nie ma ani jednego umiejącego pisać człowieka,

który nie należy do Kościoła. Co więcej, nawet ty sam nie umiesz czytać! Choć twoja

święta i pobożna matka chciała, żebyś się nauczył!

Policzki młodego następcy tronu zapłonęły z wściekłości i wstydu jednocześnie, na

wspomnienie dnia, w którym oszukał swą matkę. Kazał jednemu z kapłanów

czytać jeden z jej ulubionych angielskich poematów tyle razy, aż nauczył się go

na pamięć. Później stanął przed nią i zaczął recytować, udając że czyta z

trzymanej w rękach księgi. Gdzie teraz była ta księga? Jakiś ksiądz ją zabrał. Zapewne

wydrapał z niej tamte teksty, by móc umieścić inny, święty.

Głos biskupa zgrzytał dalej:

- Więc, młody człowieku, potrzebujesz mnie. I nie tylko ze względu na potęgę

moich podwładnych, potęgę której ci użyczam. Ja też mam sprzymierzeńców i

zwierzchników. Nie jesteś jedynym chrześcijańskim królem w Anglii. Pobożny

Burgred z Mercji zna swoje powinności. Młodzieniec, którego pozbawiłeś Norfolku,

Alfgar, i jego szlachetny ojciec Wulfgar, którego okaleczyli poganie, oni także wiedzą o

swoich obowiązkach. Powiedz, czy żaden z twoich szlachciców i członków rady nie

pójdzie za którymś z nich? Jako za królem?

- Szlachta Wessexu uzna tylko człowieka z Wessexu.

- Nawet jeśli otrzymają inne polecenie? Jeśli rozkaz nadejdzie... z Rzymu?

Imię zawisło w powietrzu. Alfred zawahał się. Kiedyś, już za jego życia, Wessex

stanęło przeciw Rzymowi: kiedy brat Ethelbald poślubił wdowę po swoim ojcu,

postępując wbrew wszelkim zakazom Kościoła. Przysłano do niego posłańców z

ostrzeżeniem. Zmarł wkrótce potem - nikt nie wie z jakiej przyczyny - a jego wybranka

została odesłana do swojego ojca, króla Franków. Nie pozwolono, by ciało Ethelbalda

spoczęło w Westminsterze.

Biskup uśmiechnął się, wiedząc że jego słowa odniosły wreszcie spodziewany efekt.

- Widzisz, panie, nie masz wyboru. A to co zrobisz i tak nie ma większego

znaczenia. To wyłącznie sprawdzian twojej lojalności. Człowiek którego wspierasz, syn

pogańskiego jarla, Anglik wychowany na chrześcijanina, który odwrócił się od swej

wiary, odstępca, gorszy od poganina, nawet od samego Sopla Lodu, nie ma przed

sobą więcej niż kilka tygodni życia. Jego wrogowie ścisną go w kleszczach. Wierz mi!

Mam wieści, których ty nie słyszałeś. Natychmiast zerwij zawarte z nim przymierze.

Okaż posłuch względem swojego Kościoła.

Biskup rozparł się w bogato rzeźbionym krześle, pewien swej mocy, która trwać

będzie co najmniej do śmierci tego młodzieńca.

- Choć może zostaniesz królem, teraz jesteś w naszej katedrze - rzekł. -

Pozwalam ci odejść. Idź. I wypełnij rozkazy, które ci wydałem.

Wiersz, którego nauczył się od matki wiele lat temu, teraz odezwał się w pamięci

Alfreda. Był to wiersz zawierający radę dla wojowników, a pochodził jeszcze z czasów

przed chrześcijaństwem.

„Odpowiedz kłamstwem na kłamstwo" — pouczał — „i niech twój wróg, człowiek,

który cię oszukuje, nie zna twoich Nie będzie przygotowany, kiedy opadnie z ciebie

zasłona". Dobry sposób — pomyślał. Może przysyła mi go matka.

- Posłucham twoich słów - oświadczył. - I muszę prosić o wybaczenie za błędy

młodości, a jednocześnie dziękuję ci za roztropne rady.

Słabeusz, podsumował w myślach biskup.

On posiada wiadomości, które do mnie nie docierają? — zadumał się król.

Dla wszystkich, którzy go znali - i dla wielu, którzy nie dostąpili tego zaszczytu

- poczucie klęski i wstydu z powodu nędznej ucieczki w środku zimy napiętnowały

twarz Ivara Ragnarssona. Przerażająco dzikie oczy wciąż znajdowały się na swoim

miejscu, teraz pod odmrożonymi powiekami, które nigdy nie mrugały. Ale było w nich

jeszcze coś, czego nie obserwowano wcześniej: jakaś dziwna nieobecność i brak

energii. Ivar poruszał się jak człowiek, którego bez przerwy trapią jakieś

zmartwienia - powoli, z zadumą, niemal bólem, pozbawiony tej gibkości i gracji,

które niegdyś go znamionowały.

Lecz cechy te nie zginęły i gdy to było konieczne, zmieniał się nie do poznania. Długa

ucieczka z Norfolku, przez Anglię, aż do bazy braci w Yorku, nie należała do łatwych.

Ludzie, którzy kryli się w lasach na wieść o nadciągającej armii, pojawiali się na każdej

ścieżce i drodze, kiedy dwóch wyczerpanych wędrowców uciekało na ledwie dyszących

koniach. Ivar i wierny stajenny Hamal, który zjawił się, by ratować go przed ludźmi

Drogi, przemierzali wrogie krainy. Co najmniej sześć razy ta dwójka napotykała zasadzki

organizowane przez wściekłych wieśniaków, lokalną szlachtę i straż graniczną króla

Burgreda.

Ivar poradził sobie z nimi wszystkimi okazując pogardę śmierci. Zanim jeszcze

wydostali się z Norfolku, odrąbał głowy dwóm prostakom jadącym wozem, zabrał ich

skórzane kubraki oraz płaszcze i bez słowa wręczył je Hamalowi. Zanim dotarli do

Yorku, nie dało się już zliczyć zgładzonych jego ręką.

Nawet trzej wyćwiczeni wojownicy nie byli w stanie mu sprostać, opowiadał

Hamal ciekawej, zafascynowanej publice. Dowiódł, że wciąż jest najlepszym

wojownikiem Północy.

Żołnierze, którzy mieli zwyczaj swobodnie wyrażać swe opinie, uznali jednak, że

teraz jest zmuszony to udowodnić, nie tak jak kiedyś. Wyruszył z dwoma tysiącami

ludzi, a wrócił tylko z jednym. Można go więc pokonać.

Tego właśnie Ivar nie mógł sobie darować. Bracia, pojąc go gorącym miodem w

swej kwaterze nie opodal katedry, dobrze o tym wiedzieli. Widzieli także, że brat, do

którego nigdy nie mieli pełnego zaufania, w ogóle nie mógł już na nie liczyć w

żadnej kwestii wymagającej rozważnej kalkulacji. Nie zniszczyło to ich sławnego

przymierza - nic bowiem nie było w stanie tego uczynić - lecz teraz, gdy rozmawiali we

własnym gronie, byli trójką i jednym, kiedyś zaś stanowili czwórkę.

Już pierwszego wieczoru zaobserwowali tę zmianę. Ich spojrzenia zetknęły się w

milczeniu i tak jak zawsze, nic nie mówiąc, nie przyznając tego nawet między sobą,

wiedzieli w czym rzecz. Wybrali niewolnicę z nizin, zakneblowali jej usta, związali,

owinęli w żagiel i zanieśli w nocy przed jego namiot, w którym leżał nie śpiąc i

nasłuchując.

Rankiem przyszli i w drewnianej skrzyni, której używali już wcześniej, zabrali to

co z niej pozostało. Ivarowi na pewien czas nie groziło szaleństwo. Jednak żaden

rozsądny człowiek w jego obecności nie odczuwał niczego poza strachem.

- Nadchodzi - zawołał mnich, tkwiący u wejścia do ogromnego warsztatu, gdzie

słudzy katedry w Yorku harowali dla swoich pryncypałów. W kuźni niewolnicy zdwoili

wysiłki. Ivar zabiłby każdego, kogo zauważyłby stojącego bezczynnie

Po chwili w drzwiach zamigotał purpurowy płaszcz i srebrny hełm, a mający je na

sobie mężczyzna zatrzymał się i rozejrzał po pomieszczeniu. Diakon Erkenbert, jedyny

człowiek, którego zachowanie nie zmieniło się, wyszedł mu na spotkanie.

Ivar wskazał kciukiem robotników.

- Wszystko gotowe? Już? - mówił żargonem stanowiącym mieszankę

angielskiego i norweskiego, którego armia i kler nauczyły się tej zimy.

- Wystarczy, żeby wypróbować.

- Miotacze oszczepów? Kamieni?

- Popatrz.

Erkenbert klasnął w dłonie. Natychmiast mnisi wykrzyknęli rozkazy, a niewolnicy

zaczęli z wysiłkiem przetaczać machiny, by ustawić je w szeregu. Ivar obserwował

ich z obojętnym wyrazem twarzy. Kiedy bracia zabrali skrzynię, leżał bez ruchu przez

cały dzień i noc, z twarzą przykrytą płaszczem. Wreszcie, o czym rozpowiadano już w

całym obozie, wstał, podszedł do wyjścia i krzyknął w niebo: „Sigvarthsson mnie nie

pokonał! To jego machiny!".

Teraz, od kiedy wezwał do siebie Erkenberta i innych piśmiennych z Yorku, każąc

im postępować według swoich rozkazów, gwar i zgiełk w kuźni nie ustawały ani na

moment.

Przed warsztatem niewolnicy ustawili jeden z miotaczy oszczepów, podobny do tego,

który spowodował załamanie się pierwszego szturmu na York, tak by do przeciwległych

murów otaczających kościół pozostało około dwustu kroków. Tam tuzin parobków

rozwiesiło słomiany cel. Inni zaczęli obracać koła zębate mechanizmu machiny.

- Dość! - Erkenbert sam podszedł do miotacza, sprawdził czy pocisk jest

umieszczony jak należy, zmierzył Ivara wzrokiem i wreszcie podał mu koniec rzemienia

przytwierdzonego do metalowego spustu.

Ivar szarpnął. Spust zwolnił linę, która wydała głuchy dźwięk. Pocisk wystrzelił i

zanim oczy zgromadzonych podążyły za nim, utkwił głęboko w słomianym celu, drżąc

od siły uderzenia.

Ivar puścił cięgno i odwrócił się.

- Następna.

Tym razem niewolnicy wytoczyli dziwną machinę. Podobnie jak poprzednia,

miała drewnianą ramę zbitą z grubych kloców. Dla odmiany koła zębate znajdowały

się nie na górze, lecz z boku. Napinały pojedynczą linę zginającą solidną listwę z

elastycznego drewna. Do niego przytwierdzony był obydwoma końcami gruby pas

tworzący ucho, którego dolna część niemal dotykała ziemi. Listwa zadrżała i

zaskrzypiała, gdy niewolnicy zaczęli odginać ją przy pomocy potężnej dźwigni.

- Oto miotacz kamieni - wyjaśnił Erkenbert.

- Ale nie taki, jaki zniszczył mój taran.

Diakon uśmiechnął się z satysfakcją.

- Nie. Tamto było wielką machiną, ciskającą głazy. Lecz potrzeba było wielu

ludzi do jej poruszania i mogła wystrzelić tylko raz. To wyrzuca mniejsze kamienie.

Żaden człowiek nie zbudował takiej machiny od czasów Rzymian. Ale ja, Erkenbert,

pokorny sługa boży, ja odczytałem słowa naszego Vegetiusa. I zbudowałem tę

machinę. Nosi nazwę onager, co w waszym języku oznacza „dziki osioł".

Jeden z niewolników umieścił dziesięciofuntowy kamień w uchu, po czym dał

znak diakonowi.

Ten podał rzemień wyzwalający blokadę listwy Ivarowi.

- Pociągnij - powiedział.

Ivar szarpnął. Kamień w mgnieniu oka wystrzelił do przodu.

Listwa uderzyła w wyścieloną miękką materią belkę z taką siłą, że cała potężna

machina na moment oderwała się od ziemi. Wystrzelony kamień pomknął w

powietrze znacznie szybciej niż wystrzeliwane z miotaczy konstruowanych przez

Shefa. Jak błyskawica przemknął przez dziedziniec i to nie lobem, lecz po płaskim

torze. Słomiany cel zawirował trafiony i zerwał się z mocujących go rzemieni.

Niewolnicy wydali z siebie okrzyki pełne triumfu.

Ivar powoli odwrócił się do Erkenberta.

- To nie to - rzekł. - Machiny, które czyniły spustoszenie pośród mojej armii,

działały inaczej. Pociski spadały z góry. - To mówiąc cisnął w górę kamyk. - Nie tak

jak ta. – Rzucił kolejnym w ćwierkającego wróbla. - Zrobiłeś złe machiny.

- To niemożliwe. To wspaniała machina oblężnicza. I przeciw ludziom. Żadna

inna nie jest opisana w Vegetiusie.

- Więc ci bękarci Drogi zrobili coś nowego. Coś nie opisywanego w... w tej

twojej księdze.

Diakon, nieprzekonany, wzruszył ramionami. Co kogo obchodziły słowa tego

pirata? Nie umiał nawet czytać, a już na pewno nie znał łaciny.

- A jak często to strzela? - zapytał Ivar przypatrując się niewolnikom kręcącym

kołowrotami. - Mówię ci, widziałem miotacze głazów ciskające pociski, kiedy

poprzednie były jeszcze w powietrzu. Ten jest zbyt wolny.

- Ale ma siłę uderzenia. Żaden człowiek nie wytrzyma takiego ciosu.

Ivar popatrzył zamyślony na strącony cel. Nagle odwrócił się i wykrzyknął po

norwesku jakieś rozkazy. Hamal i jeszcze kilku ludzi wystąpili przed innych, odepchnęli z

drogi niewolników, dźwignęli ciężką, toporną wyrzutnię i odwrócili ją.

- Nie - zawołał Erkenbert, dając krok do przodu.

Ramię Ivara uniosło się błyskawicznie i stalowa dłoń ścisnęła gardło, nie pozwalając

diakonowi mówić.

Jeszcze odrobinę przesunięto katapultę i na rozkaz wikinga uniesiono nieco jej tył.

Jedną ręką bez wysiłku unosząc Erkenberta nad ziemią, drugą Ivar po raz trzeci

szarpnął cięgno.

Potężne wrota katedry - zbite z dwóch warstw dębowych desek i wzmocnione

metalowymi taśmami - rozprysły się w drzazgach na wszystkie strony. Ze środka

rozległ się chóralny lament uciekających mnichów, kulących się z przerażenia.

Zgromadzeni zaś z podziwem przypatrywali się potężnej dziurze wybitej przez

kamień.

- Widzisz - rzekł diakon. -To prawdziwy miotacz kamieni. Uderza z ogromną siłą.

Żaden człowiek się jej nie oprze.

Ivar odwrócił się do niewysokiego mnicha i popatrzył na niego z pogardą.

- To nie jest prawdziwa katapulta. Istnieje inny świat, o którym nie masz pojęcia.

Ale rzeczywiście ma siłę. Musisz zbudować mi ich wiele.

Za morzem i krajem Franków, tysiące mil od Anglii, na ziemiach Romanów, za

wrotami katedry większej niż w Winchesterze, większej nawet niż w Yorku, panowała

głucha cisza. Papieże doświadczyli wielu przeciwności, wielu upadków od czasu

powołania do życia ich urzędu. Niektórych spotkała śmierć męczeńska, inni, by ocalić

życie, byli zmuszeni do ucieczki. Zaledwie trzydzieści lat temu saraceńscy piraci przedarli

się do samych bram Rzymu i spustoszyli bazylikę Świętego Piotra, która wtedy

znajdowała się jeszcze poza murami miasta.

Więcej już się to nie zdarzy. On, który był teraz równy Apostołom, który był następcą

Piotra, posiadaczem kluczy do Nieba, ponad wszystko przedkładał potęgę. Inne cnoty

także były ważne: pokora, niewinność, ubóstwo. Lecz bez potęgi żadna z nich nie mogła

przetrwać. Jego obowiązkiem wobec pokornych, niewinnych i biednych była walka o

tworzenie potęgi. W tym celu wielu już strącił ze stolców i tronów - on, Mikołaj I, biskup

Rzymu, sługa sług bożych.

Mężczyzna o drapieżnym wyrazie twarzy powoli, w zamyśleniu głaskał kota, a jego

sekretarze i podwładni siedzieli wokół w pełnym atencji milczeniu. Ten głupi biskup z

miasta

Anglii, miasta o tak dziwnej nazwie, został wreszcie uprzejmie odprawiony i

wyznaczono nawet kardynała, by zajmował

? nim i okazywał pomoc. To co powiedział

było nonsensem

Jakaś nowa religia, wyzwanie rzucone autorytetowi Kościoła, barbarzyńcy z Północy

gwałtownie poszerzający swą wiedzę. Panika i histeria zrodzona przerażeniem.

Jednak potwierdzało to i inne informacje pochodzące z Anglii, o okradaniu

Kościoła, wydzieraniu mu ziemi. O odstępstwach od wiary. Było na to jedno określenie:

pozbawienie znaczenia i własności. To uderzało w samą podstawę potęgi. Jeśliby

tamte wydarzenia nabrały rozgłosu, mogło znaleźć się wielu gotowych do

naśladownictwa, tak, nawet na terenie Imperium. Nawet tutaj, w Italii. Coś należało z tym

zrobić.

A jednak papież i Kościół mieli jeszcze inne problemy, znacznie poważniejsze i

wymagające szybszego działania, niż sprawa angielskich i północnych barbarzyńców

walczących o ziemię oraz srebro w kraju, którego nigdy nie widział i na pewno nie

zobaczy. Na sercu leżał mu rozpad Imperium, wielkiego Imperium założonego przez

Karola Wielkiego, króla Franków, koronowanego właśnie w tej świątyni w dzień Bożego

Narodzenia roku 800. Już od dwudziestu lat to Imperium praktycznie było podzielone, a

jego wrogowie urośli w siłę większą niż kiedykolwiek wcześniej. Najpierw wnukowie

Karola długo walczyli między sobą, nim zawarli pokój, ale spowodowali równocześnie

rozpad zjednoczonych ziem. Niemcami rządził jeden, Francją drugi, trudny do

zarządzania pas ziemi od Włoch po rzekę Rhine, dla trzeciego. A teraz ten ostatni zmarł,

a jego część Imperium znów została podzielona między trzech. Prawowity władca -

najstarszy syn pierworodnego syna - włada zaledwie dziewiątą częścią tego, czym

rządził jego dziad. A czy ten prawny spadkobierca, Ludwik II, troszczył się o to? Ani

trochę. Nie był nawet w stanie poradzić sobie z Saracenami. A jego brat Lothar?

Jedynym jego dążeniem jest uzyskanie rozwodu z niepłodną żoną i poślubienie kochanki

-rzecz, na którą on, Mikołaj, nigdy nie pozwoli.

Lothar, Ludwik, Karol. Saraceni i wikingowie. Ziemia, potęga, utrata dóbr. Papież

pogłaskał kota i zadumał się głęboko. Intuicja podpowiadała mu, że w opowieści głup-

kowatego biskupa może kryć się rozwiązanie wszystkich problemów jednocześnie.

A może te przeczucia to tylko strach? Obawa przed czarną chmurą, która będzie

rosnąć i rosnąć?

Papież chrząknął, co przypominało głos cykającego świerszcza. Pierwszy spośród

sekretarzy natychmiast zanurzył pióro w atramencie.

Do naszych sług. Karola Łysego, króla Franków. Do Ludwika, króla

Niemców. Ludwika, władcy Świętego Imperium Rzymskiego. Lothara, króla

Lotaryngii. Karola, króla Prowansji... znasz ich tytuły, Theophanusie. Do wszystkich tych

chrześcijańskich królów piszemy to samo. Wiedzcie, ukochani, żerny, papież Mikołaj,

troszczymy się o większe bezpieczeństwo i dobrobyt owieczek naszego Kościoła. I

dlatego polecamy wam, którzy cieszycie się naszą miłością, żebyście zjednoczyli się z

braćmi i krewnymi, chrześcijańskimi królami Imperium, by...

Papież powoli wyłuszczył swe plany. Plany wspólnego działania. Zjednoczenia.

Rezygnacji z wojen domowych i rozdzierania Imperium. Ratowania Kościoła i niszczenia

jego wrogów, a także - jeśli arcybiskup Wulfhere mówił prawdę -jego rywali.

...I taka jest nasza wola- ciągnął drżącym, szeleszczącym głosem - by w celu

podkreślenia swej służby Kościołowi każdy wojownik w waszej armii, który przystąpi do

tego zbożnego dzieła, nosił na piersiach znak krzyża. Zakończ listy jak należy,

Theophanusie. Podpiszę je i zapieczętuję jutro. Przygotuj też odpowiednich

posłańców.

Starzec podniósł się, wciąż trzymając ulubionego kota i opuścił kancelarię,

zdążając do prywatnych komnat.

Niezły pomysł z tym krzyżem - skomentował jeden z sekretarzy, zajęty

pisaniem purpurowym, papieskim atramentem. - Tak. Zaczerpnął go z opowieści

tego Anglika, który mówił o poganach noszących na piersiach znak młota, jako drwinę

z krzyża.

Naprawdę spodoba im się ten fragment o dobrobycie -stwierdził starszy

sekretarz. - Informuje ich w ten sposób, że jeśli postąpią tak jak każe, mogą złupić całą

Anglię. Czy też Brytanię, jak to tam nazywają,

Alfred chce misjonarzy? - zapytał Shef z niedowierzaniem.

- To jego słowa. Missionarii. - W podnieceniu Thorvin zdradził się z tym, o co

jarl go podejrzewał, iż pomimo całej pogardy dla chrześcijańskiej nauki wiedział co

nieco o ich świętym języku, łacinie. - To słowo z dawna przez nich używane na

określenie ludzi, których przysyłali do nas, żeby namawiali do wyznawania ich wiary,

ich Boga. Jednak jeszcze nigdy nie słyszałem o chrześcijańskim królu proszącym o

przysłanie kogoś takiego do swojego kraju, żeby nakłaniać do czczenia naszych bogów.

- I tego właśnie pragnie teraz Alfred?

Shef wciąż miał wątpliwości. Widział, że Thorvin, pomimo pozornego spokoju i

pełnej samokontroli dał się ponieść marzeniom o chwale, którą przyniesie mu uczynienie

z chrześcijan nowych wyznawców Drogi.

Coś to oznaczało, tego był pewien, lecz nie to, na co wskazywałyby pozory. Następca

tronu Alfred, którego miał okazję poznać, nie interesował się pogańskimi bożkami. Nie

krył się z tym, że głęboko wierzył w chrześcijańskiego Boga. Jeśli zapraszał teraz do

Wessexu misjonarzy Drogi, musiały być po temu poważniejsze przyczyny. Posunięcie

przeciwko Kościołowi, to oczywiste. Można było wierzyć w chrześcijańskiego Boga, a

jednocześnie nienawidzić Kościoła, który stworzyli Jego wyznawcy. Ale co Alfred chciał

osiągnąć w ten sposób? I jak zareaguje na to sam Kościół?

- Moi towarzysze kapłani i ja musimy zdecydować, którzy z nas mają wyruszyć z tą

misją.

- Nie - rzekł jarl.

- Znów jego ulubione słowo - stwierdził Brand ze swojego siedzenia.

Nie wysyłajcie nikogo z własnego grona. Nie wysyłajcie żadnych wikingów. Są już

teraz Anglicy, którzy wiedzą wystarczająco dużo o tym, w co wierzą. Dajcie im znaki.

Poinstruujcie co powinni mówić. Wyekspediujcie ich do Wessexu. Oni lepiej będą mówić

we własnym języku i tamci łatwiej im uwierzą.

Mówiąc to, Shef gładził rzeźby głów na berle.

Brand zauważył już wcześniej, że jarl robi to, kiedy kłamie. Zastanawiał się czy

powinien powiedzieć o tym Thorvinowi. Czy raczej Shefowi, żeby w razie potrzeby mógł

skuteczniej kłamać?

Thorvin poderwał się z siedzenia, zbyt podekscytowany, aby pozostać na miejscu.

Jest pewna święta pieśń, którą śpiewają chrześcijanie -

zaczął. - Nosi nazwę nunc dimittis. Pieśń która mówi: „Panie, możesz pozwolić swemu

słudze umrzeć, gdy widzi, że zrealizował już swój cel". Sam bym ją śpiewał. Przez wiele

stuleci ten ich Kościół rozrastał się, najpierw na południe, a później i na północ.

Uporczywie dążą do podbicia nas wszystkich. Nigdy dotąd nie słyszałem, żeby Kościół

oddał coś, co już raz zagarnął.

Oni jeszcze niczego nie oddali - zaprotestował Shef. - Król jedynie prosi cię o

przysłanie misjonarzy. Nie twierdzi wcale, że zostaną wysłuchani i uzyskają zaufanie

ludu.

Oni mają swoją Księgę, my zaś nasze wizje! - wykrzyknął kapłan. - Zobaczymy

co silniejsze.

Nagle do rozmowy włączył się basowy głos Branda:

Jarl ma rację, Thorvinie. Wyślij wyzwolonych angielskich niewolników, żeby

wystąpili w tej roli.

Oni nie znają legend - zaprotestował Thorvin. – Co wiedzą o Thorze i

Njórdzie, legendach o Freyrze i Lokim? Nie znają świętych historii, ani zawartych w nich

przesłań i ukrytych znaczeń.

Nie muszą - odparł Brand. - Wysyłamy ich, żeby mówili o pieniądzach.

Rozdział trzeci

W ten ładny niedzielny poranek, jak każdej niedzieli, mieszkańcy wioski Sutton w

hrabstwie Berkshire zgromadzili się, jak im kazano, przed dworem swego pana

Hereswitha, lennika króla - następcy Ethelreda. Tak właśnie nazywano króla Alfreda. A

może wciąż był tylko następcą tronu? Zostaną zapewne o tym poinformowani.

Rozglądali się licząc się wzajemnie, sprawdzając kto jest i czy aby ktoś nie ośmielił się

sprzeciwić rozkazowi Hereswitha. Mieli przyjść tu wszyscy, a potem razem udać się do

kościoła odległego o trzy mile, by uczyć się prawa bożego, stojącego ponad prawami

stanowionymi przez ludzi.

Powoli wszystkie oczy zwracały się w tym samym kierunku. Na otwartej

przestrzeni, przed drewnianym dworem ich pana, stali jacyś nieznajomi. Nie obcy, a

przynajmniej nie sprawiali takiego wrażenia. Wyglądali dokładnie tak jak pozostałych

czterdzieści czy pięćdziesiąt osób - chłopów i niewolników: niscy, biednie ubrani w grube

wełniane tuniki, milczący. Było ich sześciu. Ludzi tych nigdy dotąd nie widziano w

pobliżu Sutton, a więc miało miejsce coś bez precedensowego w tej omijanej przez

podróżnych części Anglii. Każdy z nich wspierał się na długim i grubym, okutym kiju,

podobnym do drzewca topora wojennego, lecz dwukrotnie dłuższym.

Zgromadzeni wieśniacy odruchowo odsunęli się od przybyszów. Nie wiedzieli co

oznacza ta wizyta, ale lata życia nauczyły ich, że to co nieznane, nowe, jest niebezpieczne,

póki nie uzyska aprobaty ich pana.

Drzwi dworu otworzono gwałtownie i ukazał się Hereswith, za którym podążała

żona oraz gromadka synów i córek. Kiedy ujrzał spuszczone oczy, wolną przestrzeń i

nieznajomych, zatrzymał się, a jego dłoń odruchowo powędrowała ku rękojeści miecza.

- Czemu idziecie do kościoła? - zapytał nagle jeden z przybyszów, a jego

gromki głos sprawił, że gołębie siedzące nie opodal poderwały się w powietrze. - Jest

piękny dzień. Nie wolelibyście posiedzieć na słońcu? Albo, jeśli trzeba, popracować

w polu? Po co iść trzy mile do Drayton i trzy z powrotem? By wysłuchiwać człowieka,

który mówi wam, że musicie płacić dziesięcinę?

- Kim do diabła jesteście? - warknął tan, dając krok do przodu.

Nieznajomy stał w miejscu, z którego wszyscy doskonale go słyszeli. Wieśniacy

zorientowali się, że jego akcent jest jakiś dziwny. Lecz z całą pewnością był Anglikiem.

Ale nie stąd, nie z Berkshire. Nie z Wessexu?

- Jesteśmy ludźmi Alfreda. Mamy przyzwolenie króla, żeby tu przemawiać. A wy

czyimi ludźmi jesteście? Biskupa?

- Do diabła, nie jesteście ludźmi Alfreda – stwierdził Hereswith, dobywając

miecza. - Jesteście obcy. To słychać.

- Jesteśmy obcymi. Ale przybywamy legalnie, niosąc dla was wspaniały podarunek.

Dar, który przynosimy, to wolność. Od Kościoła. Od niewolnictwa.

- Nie wyzwolicie moich niewolników bez mojego pozwolenia - warknął tan.

To mówiąc zamachnął się mieczem, mierząc w szyję najbliższego przybysza.

Ten natychmiast zareagował, unosząc swój okuty kij. Miecz zachrzęścił o metal,

odbił się od niego i wypadł z niewprawnej dłoni Hereswitha. Tan przykucnął i bacznie

obserwując obcych, po omacku szukał dłonią jego rękojeści.

- Spokojnie, panie - przemówił jeden z przybyszów. - Nie chcemy wyrządzić ci

żadnej krzywdy. Jeśli nas wysłuchasz, powiemy ci dlaczego twój król wysłał

nas tu i jak to się dzieje, że jesteśmy jednocześnie jego ludźmi i obcymi.

Hereswith nie okazywał jednak ochoty do wysłuchiwania go i jakichkolwiek

kompromisów. Zerwał się z mieczem w dłoni i zamachnął się ponownie. I znów cios

został z łatwością zablokowany. Gdy tan znowu chwycił wytrąconą broń, mężczyzna,

którego atakował, zrobił krok do przodu i kijem odepchnął napastnika.

- Pomóżcie mi, ludzie - zawołał Hereswith do milczących obserwatorów i rzucił się

naprzód z opuszczonym ramieniem, gotów zadać pchnięcie gdzieś w okolice brzucha.

- Dość tego - krzyknął jeden z przybyszów i cisnął mu pod nogi swój kij.

Tan runął na ziemię, lecz natychmiast usiłował się poderwać. Atakowany wyjął z

rękawa skórzany walec wypełniony piaskiem. Uderzył nim raz, w skroń, i przyczajony

czekał gotów w każdej chwili do zadania następnego ciosu. Kiedy Hereswith padł na

twarz i leżał bez ruchu, pokiwał głową, wyprostował się, schował swą broń i skinął na

żonę leżącego, by się nim zajęła.

- Teraz - przemówił, zwracając się do zapatrzonej i wciąż nieruchomej widowni -

pozwólcie, że powiemy wam kim jesteśmy, a kim byliśmy. Jesteśmy ludźmi Drogi, z

Północy. Ale jeszcze rok temu byliśmy niewolnikami Kościoła. Niewolnikami wielkiego i

bogatego klasztoru w Ely. Posłuchajcie jak staliśmy się wolni.

Niewolnicy znajdujący się pośród zgromadzonych, może z tuzin mężczyzn i niemal

tyle samo kobiet, wymienili miedzy sobą pełne trwogi spojrzenia.

- A obecnym tu wolnym ludziom - ciągnął Sibba, niegdyś niewolnik kościoła w Ely,

później żołnierz armii Drogi obsługujący katapultę, weteran zwycięstwa nad Ivarem -

opowiemy jak zdobyliśmy na własność ziemię. Każdy dwadzieścia akrów. Wolni od

wszelkich podatków, z wyjątkiem służby należnej jarlowi Shefowi. A służymy Drodze

z własnej woli. Dwadzieścia akrów. Nieobciążeni żadnymi zobowiązaniami. Czy ktoś

spośród was może się pochwalić posiadaniem takiej ilości ziemi?

Tym razem wolni chłopi popatrzyli po sobie i między nimi przebiegł pomruk

zainteresowania. Gdy Hereswith został odniesiony do dworu, z krwawiącą głową, jego

lennicy podeszli bliżej do przybyszów, nie zwracając uwagi na miecz porzucony w pyle.

- Ile kosztuje was podążanie za Chrystusem? – zaczął Sibba. - I to wyrażone w

pieniądzach? Posłuchajcie, a po wiem wam...

Są wszędzie - relacjonował szeryf. - Jak pchły na psie.

Brwi biskupa Daniela zmarszczyły się na takie porównanie, lecz powstrzymał się od

skarcenia go. Potrzebował tych informacji.

- Wygląda na to, że wszyscy z Norfolku – kontynuował tamten. - I wszyscy

twierdzą, że są wyzwolonymi niewolnikami. To nawet prawdopodobne. Widzisz,

wasza wielebność, na naszych ziemiach w Winchester mamy tysiąc niewolników.

Człowiek, o którym mówimy, nowy jarl, jak zwą go Poganie, tylko z Norfolku mógł tu

wysłać trzy tysiące niewolników, żeby głosili jego słowa.

- Trzeba ich wyłapać - zdecydował Daniel. – Wyplenić Jak kąkol z pszenicy

- To nie takie proste. Z tego co słyszałem ani niewolnicy, ani chłopi nie wydadzą ich.

A szlachcie nie udaje się ich ująć. Jeśli usiłują, tamci się bronią. Nigdy nie wędrują

samotnie. Czasami zbiera się ich nawet tuzin, lub ze dwie dziesiątki, a wtedy nie tak

łatwo poradzić sobie z nimi w niewielkiej wiosce. A poza tym...

Poza czym?

Szeryf ostrożnie dobierał słowa:

Ci przybysze mówią, może to kłamstwo, ale tak właśnie twierdzą, że

zostali wezwani przez króla Alfreda...

Następcę tronu Alfreda! Nigdy nie był koronowany.

Przepraszam, panie. Przez następcę tronu Alfreda. Niektórzy

tanowie nie kwapią się wydawać Kościołowi ludzi przysłanych przez króla. Mówią...

mówią, że to między możnymi tego świata panuje niezgoda, więc nie będą się mieszać.

I wielu będzie trzymać z Alfredem, ostatnim z wielkiego rodu, nawet przeciwko

Kościołowi - pomyślał. Wolał tego jednak głośno nie powiedzieć.

Kłamca i oszust, stwierdził biskup. Zaledwie miesiąc temu młody książę siedział w

tej właśnie komnacie, z oczami spuszczonymi jak dziewica, przepraszając i prosząc o

wskazanie właściwej drogi. Przewrotny. Wyszedł stąd, by natychmiast poprosić o

pomoc barbarzyńców! A teraz zniknął, nikt nie wiedział gdzie. Krążyły tylko wieści, że

pojawia się w tej lub innej części Wessexu, apelując do swych lenników, by odmawiali

posłuszeństwa Kościołowi. Żeby poszli za przykładem ludzi z Północy i przyjęli wiarę

zwaną Drogą. A tu twierdził, że wciąż jest wyznawcą Chrystusa. Jak długo będzie trwać

religia bez ziemi i pieniędzy, które wspierałyby ją? A jeśli działania takie będą

narastać, ile czasu minie, zanim jakiś posłaniec, albo cała armia, stanie przed bramą

katedry, rozkazując biskupowi zrzec się swoich praw i włości?

No cóż - przemówił wreszcie Daniel, raczej do siebie. - Nie możemy na to

pozwolić w hrabstwie Wessex. Musimy przekazać te informacje wyżej. A już
nadciągnie stamtąd siła, która wypleni to zło, by nigdy więcej nie uniosło swego
jadowitego łba. Nie mogę sobie pozwolić na zwłokę. Moim chrześcijańskim obowiązkiem
jest działać.

W duchu zaś dodał: to także obowiązek względem siebie samego. Jak będzie wyglądać

w oczach Ojca Świętego z Rzymu biskup siedzący cicho w obliczu tak poważnego

zagrożenia. Szczególnie gdy nadejdzie czas podjęcia decyzji kto powinien rządzić

Kościołem w Anglii?

- Nie - ciągnął sługa boży - wszystkie kłopoty powodują ci z Północy. To co oni

popsuli, sami muszą naprawić. Są jeszcze tacy, którzy znają swe obowiązki względem

Boga.

- W Norfolku, panie? - zapytał z powątpiewaniem szeryf.

- Nie, na wygnaniu. Ten kaleka Wulfgar. Utracił kończyny za sprawą wikingów,

a jego syn hrabstwo. W grę wchodzi także król Burgred z Mercji. Dotychczas nic mnie

nie

obchodziło kto powinien rządzić East Anglią, Mercją i Wessexem. Ale teraz to co

innego. Lepiej żeby pobożny Burgred dziedziczył królestwo Edmunda Męczennika, niż

by to był Alfred. Alfred Niewierny, tak go będę nazywać od tej pory.

- Przyślij moich sekretarzy. Napiszę do wszystkich, także do braci z Lichfield i

Worcesteru. To co Kościół stracił, to Kościół odzyska.

- Czy przybędą, panie? Czy nie będą się bali ruszyć na Wessex?

- Teraz to ja przemawiam w imieniu Wessexu. Są siły potężniejsze niż Wessex

czy Mercja. Wszystko co proponuję Burgredowi i innym, to możliwość przyłączenia się

do zwycięskiej strony, jeszcze przed ostatecznym sukcesem. I ukrócenia zuchwałości:

zuchwałości pogan i niewolników. Musimy z nich uczynić odstraszający przykład.

Pięść biskupa zacisnęła się gwałtownie.

- Nie wyplenię tej zgnilizny, jak chwasty. Wypalę ją jak narośl.

- Sibbo, wydaje mi się, że mamy kłopoty - dał się słyszeć szept w

ciemnej izbie, w której spało dwunastu misjonarzy.

Sibba cicho dołączył do towarzysza wyglądającego przez niewielkie, pozbawione

szyb okienko. Na zewnątrz wieś Stan-ford, oddalona o ponad dziesięć mil i dziesięć ich

kazań od Sutton, spała spokojnie w księżycowej poświacie. Drobne chmurki pędzone

wiatrem od czasu do czasu okrywały cieniem lepianki z wikliny spojonej gliną,

rozrzucone wokół dworu szlacheckiego, w którym teraz spali misjonarze Drogi.

Co widziałeś?

Jakieś błyski.

Może niedogaszony ogień?

Nie wydaje mi się.

Sibba bez słowa skierował się do niewielkiego pomieszczenia przylegającego do

głównej sieni. Tam właśnie tan Elfstan, ich gospodarz, który zapewniał o swej

lojalności wobec króla Alfreda, powinien spać z żoną i dziećmi. Po chwili misjonarz

był z powrotem.

Wciąż tam są. Słyszę jak oddychają.

Więc oni nie maczają w tym palców. Nie oznacza to jednak, że nic się

nie dzieje. Popatrz! Znowu to samo.

Jakiś cień przemknął w ich kierunku od jednej ciemnej plamy do drugiej. W świetle

księżyca coś błysnęło: odbicie światła w wypolerowanym metalu.

Sibba odwrócił się w stronę śpiących mężczyzn.

Na nogi, chłopcy. Chwytajcie za broń.

Atakujemy?

Przywódca pokręcił głową.

Muszą wiedzieć ilu nas jest. Nie przychodziliby tu, nie mając pewności, że

sobie z nami poradzą. Im łatwiej jest walczyć na otwartej przestrzeni. Będą

próbować wyciągnąć nas stąd. Musimy się mądrze bronić.

Za jego plecami towarzysze zaczęli wstawać, szukać odzienia, zapinać pasy.

Jeden z nich rozwiązał pokaźny tobół i zaczął wyjmować z niego metalowe

przedmioty dziwnego kształtu. Pozostali ustawili się przed nim, dzierżąc długie,

pielgrzymie kije, które stale nosili ze sobą.

Wbijajcie je głęboko - poradził mocując siekierę i hak halabardy na drzewcu.

Zróbcie to szybko - rzekł Sibba. - Później ty, Berti, weź dwóch ludzi i ustawcie

się przy drzwiach, po obu stronach. Wilfi, ty do drugich. Reszta niech zostanie przy

mnie i wybierze sobie dogodne pozycje.

Ruch i szczęk metalu obudziły gospodarza, który zaspany wszedł do izby.

Zaskoczony zastanym widokiem przyglądał się misjonarzom, niczego nie rozumiejąc.

Ludzie na zewnątrz - wyjaśnił Sibba. - Z nieprzyjaznymi zamiarami.

Ja nie mam z tym nic wspólnego.

Wiemy. Posłuchaj, panie, nie skrzywdzą cię, jeśli teraz wyjdziesz.

Tan zawahał się. Zawołał żonę i dzieci, ubierające się pospiesznie i mówił coś do

nich przyciszonym głosem.

- Mogę otworzyć drzwi?

Przywódca gości rozejrzał się. Jego ludzie byli na stanowiskach, z przygotowaną już

bronią.

- Tak.

Gospodarz uniósł grubą belkę blokującą dwuskrzydłowe drzwi i pchnął je. Na

zewnątrz rozległ się najpierw odgłos uderzenia, a potem jęk, jakby westchnienie. Przed

dworem było wielu ludzi, przyczajonych do ataku. Teraz wiedzieli już, że zaskoczenie nie

udało się.

Moja żona i dzieci. Wychodzą! - zawołał Elfstan.

Dzieci pospiesznie wypadły z dworu, prowadzone przez matkę. Ta jednak po kilku

krokach zatrzymała się i przerażona popatrzyła na męża. Elfstan przecząco pokręcił

głową.

Są moimi gośćmi - powiedział. Jego głos podniósł się do krzyku, aby słyszeli

go napastnicy. - To moi goście i goście króla Alfreda. Nie wiem kim są ci złodzieje

czający się w mroku, bez czci dla Wessexu, lecz zawisną, gdy dosięgnie ich królewski

sędzia.

- Nie ma króla Wessexu - rozległ się głos z ciemności. -A my jesteśmy ludźmi

króla Burgreda. Burgreda i Kościoła. Twoi goście są włóczęgami i heretykami.

Niewolnikami! Przybyliśmy, żeby ich pojmać i napiętnować.

Nagle światło księżyca rozjaśniło ciemności, wyraźnie ukazując okolicę i czających

się ludzi.

Napastnicy byli zdecydowani na atak. Łatwiej wprawdzie byłoby zwyciężyć

zaskoczywszy przeciwnika we śnie, lecz powiedziano, że mają do czynienia z

wyzwolonymi niewolnikami, najniższymi z niskich. Ludźmi, których nigdy nie uczono

władania mieczem, którzy nie przywykli do wojny od dziecka, tak jak oni. Tuzin

mercjańskich wojowników rzuciło się więc w kierunku ciemnych drzwi prowadzących do

sieni, gdy za ich plecami zadęto w rogi do ataku.

Podwójne drzwi miały szerokości tyle co rozpostarte ramiona mężczyzny. Miejsca

tylko tyle, by jednocześnie wpadło przez nie dwóch uzbrojonych ludzi. Do przodu rzucili

się więc dwaj mistrzowie miecza, z uniesionymi tarczami i z jaśniejącymi zapałem

twarzami.

Żaden nawet nie zauważył, kto zadał śmiertelne ciosy. Gdy wpadli do środka

wypatrując w ciemnościach przeciwników, na których można by się rzucić, z obu

stron na wysokości ud błysnęły halabardy, poniżej tarcz i kolczug. Ich ostrza były

dwukrotnie cięższe od miecza. Jedna wbiła się w nogi wojownika, niemal je

odcinając. Drugi zaś został trafiony nieco wyżej - w krocze. Zaczął się szarpać i wić,

charcząc i starając się oswobodzić od ostrza, które jednak tkwiło głęboko. W tym czasie

jego towarzysz leżał już w kałuży krwi, dogorywając.

Za nimi napierali następni. Tym razem na ich spotkanie jakby wystrzeliły ostre groty

halabard, przebijając drewniane tarcze i metalowe pancerze. Wypychały poza wejście

zdezorientowanych atakujących, jęczących z bólu i zbroczonych

krwią płynącą z licznych ran. Teraz dla odmiany długie topory zaczęły

spadać na głowy napastników, czyniąc wśród nich spustoszenie niczym wśród

rzeźnego bydła.

Przez kilka sekund wydawało się napastnikom, że impet pierwszego uderzenia

wystarczy do złamania oporu nielicznych obrońców, lecz z powodu ciemności, w

obliczu niespodziewanego, twardego oporu, nie wytrzymały nerwy. Merdanie zaczęli

się więc wycofywać; ci z przodu osłaniając się tarczami, starali się wywlekać ze

sobą zabitych i rannych.

- Jak na razie dobrze - skwitował przebieg walki jeden z misjonarzy.

- Przyjdą znowu - stwierdził Sibba.

Mercjanie ponawiali ataki jeszcze czterokrotnie, za każdym razem z większą

desperacją, starając się znaleźć jakiś sposób na obrońców — zadać cios, a samemu

uchylić się przed uderzeniem wroga, sięgnąć go, zanim zdoła zamachnąć się

ponownie potężną, acz nieporęczną halabardą. Norfolccy wyzwoleńcy

wykorzystywali swoje atuty wynikające z osłony dawanej przez ściany - dwóch

ludzi przy drzwiach, po ich obu stronach, walczących tak jak przy pierwszym

natarciu. Powoli straty po obu stronach rosły.

- Usiłują przebić się przez ściany - rzucił Elfstan do Sibby, gdy niebo

zaczęło już blednąc na wschodzie.

- To nie ma większego znaczenia - odparł ten. - I tak będą musieli dostać się

do środka. Poradzimy sobie, dopóki pozostanie nas wystarczająco dużo, żeby

obsadzić każdy wyłom.

W cieniu, pod osłoną budynku wściekły mężczyzna patrzył na drugiego,

zmęczonego i krwawiącego. Alf gar przybył wraz z napastnikami, żeby przyglądać się

zniszczeniu ludzi Drogi. Nie był zachwycony tym co zobaczył.

~ Nie możecie się przedrzeć?! - wykrzyknął. - Przez tę garstkę niewolników?!

Przez tę garstkę niewolników straciliśmy zbyt wielu dobrych ludzi.

Ośmiu zabitych, a dwunastu rannych, i to wszyscy ciężko. Zamierzam zrobić to,

co planowaliśmy już na początku.

Dowódca Mercjan odwrócił się do swoich ludzi i wskazał, by przeszli ku

nienaruszonemu jeszcze narożnikowi budynku. Każdy z nich obładowany był

suchymi gałęziami. Rzucili je pod ścianą i ułożyli w stos. Stal zachrzęściła o

krzemień i iskry prysnęły na wysuszone drewno. Po chwili zajaśniał płomień.

- Potrzebuję jeńców - rzucił Alfgar.

- Jeśli ich pochwycimy. I tak muszą do nas wyjść.

Kiedy dym zaczął przedostawać się do sieni, Sibba i Elfstan wymienili spojrzenia.

Teraz widzieli się już w świetle poranka.

- Wciąż mogą wziąć cię do niewoli, jeśli tylko wyjdziesz - powiedział misjonarz. -

Oddaj się w ręce swojego króla. Jesteś przecież tanem. Może cię oszczędzą.

- Bardzo w to wątpię.

- Co zamierzasz robić?

- To, co zawsze się robi. Poczekamy tu do ostatniego oddechu, dopóki dym na to

pozwoli. Później wypadniemy na zewnątrz i miejmy nadzieję, że jeden lub dwaj

spośród nas wydostaną się w panującym zamieszaniu.

Dym gęstniał, a wraz z nim pojawiały się pomarańczowe płomienie trawiące drewno.

Elfstan chciał odciągnąć z zadymionego kąta leżącego tam rannego, lecz Sibba powstrzy-

mał go.

- Uduszenie się to dobra śmierć - rzekł. - Lepsza niż spalenie żywcem.

Jeden po drugim, gdy nie mogli wytrzymać już dłużej, halabardnicy wybiegali

przed dwór, starając się poruszać z wiatrem, skryci w dymie. Wrogowie rzucali się

na nich niemal z radością, stając na drodze, zmuszając do ataku, rzucając się z tyłu z

mieczem lub sztyletem, chcąc pomścić martwych towarzyszy. Ostatnim z grona

misjonarzy był Sibba, któremu dopisało najmniej szczęścia. Kiedy wyłonił się, dwóch

Mercjan, wiedząc już którędy będzie uciekać zdobycz, rozciągnęło na jego drodze linę.

Wyzwoleniec zaczepił o nią, przewrócił się i zanim zdążył wstać lub sięgnąć po krótki

nóż, w plecy wbito mu kolano, a silne ramiona pochwyciły za nadgarstki.

Na samym końcu pozostał Elfstan, który wyszedł powoli, nie pędząc z wiatrem jak

pozostali. Trzema długimi krokami wyłonił się z dymu, z uniesioną tarczą i mieczem w

dłoni. Biegnący ku niemu Mercjanie zawahali się. Wreszcie mieli przed sobą człowieka

jak oni. Z bezpiecznej odległości swemu panu przyglądali się lennicy, obserwując jak

zachowa się w obliczu śmierci.

Tan ochrypłym głosem rzucił napastnikom wyzwanie, zachęcając gestami do ataku.

Jeden odłączył od towarzyszy i skoczył do przodu. Podniósł w górę miecz,

jednocześnie pchając przeciwnika tarczą. Elfstan odparował cios i naparł swym mieczem

na ostrze wroga, a tarczą na jego tarczę, Przechylał się raz w jedną stronę, raz w drugą,

jakby starał się zbadać siłę i umiejętności napastnika. Ponury balet pojedynku na miecze,

do którego widoku zgromadzeni byli przyzwyczajeni od dziecka, trwał kilka minut.

Wreszcie Mercjanin wyczuł wyczerpanie tana z Wessexu. Kiedy ramię trzymające tarczę

opuszczało się słabnąc, zamarkował cios w dolne partie ciała,

ostatniej chwili

wyprowadzając go ku górze. Ostrze trafiło Elfstana na wysokości ucha. Kiedy padał,

zdołał jeszcze zadać ostatnie uderzenie. Mercjanin zatoczył się, patrząc z niedowierzaniem

na krew tryskającą strumieniem z uda i padł na ziemię, starając się rękoma zatamować

czerwony potok.

Pośród mieszkańców wioski Stanford odezwał się jęk. Elfstan był twardym panem -

wielu niewolników odczuło siłę. Jego pięści, a wolnych potęgę i bogactwo. Pozostawał

jednak ich sąsiadem. I walczył z intruzami w ich wiosce.

- Dobra śmierć - stwierdził kapitan Mercjan. - Przegrał, ale zapewne zabierze

przeciwnika ze sobą.

Alfgar westchnął z obrzydzeniem. Z tyłu ludzie podciągnęli bliżej wózek wiozący

jego ojca. Przez roztrzaskaną palisadę wioski przejechał wóz z księżmi w sutannach.

Wschodzące słońce zalśniło na pozłacanym biskupim pastorale.

- Przynajmniej mamy jakichś więźniów - powiedział duchowny.

- Dwóch? - zapytał biskup Daniel z niedowierzaniem. - Zabiliście dziewięciu, a

pochwyciliście dwóch?

Nikt nie śmiał mu odpowiedzieć.

- Musimy ich wykorzystać - uznał Wulfgar. - Jak zamierzasz z nimi postąpić?

Mówiłeś, że chcesz z nich „uczynić przykład".

Dwaj wyzwoleńcy stali przed nimi, każdy trzymany przez kilku niewolników. Daniel

podszedł do nich, wyciągnął rękę, ujął rzemień wiszący na szyi jeńca i zerwał go jednym

szarpnięciem. Przyjrzał się przedmiotowi spoczywającemu w dłoni, po czym to samo

uczynił z drugim więźniem. Srebrny młot Thora i miecz Tyra. Zacisnął je w ręku. Dla

arcybiskupa, pomyślał. Nie, Ceolnoth jest zbyt słaby - słaby i zmienny jak ten kurek na

wieży Wulfhere w Yorku.

Będą dla papieża Mikołaja. Mając te srebrne przedmioty może uzna, że Kościół w

Anglii nie może pozwolić sobie na tak chwiejnych arcybiskupów.

- Przysięgałem wypalić tę narośl - powiedział. - I tak zrobię.

Godzinę później misjonarz Wilfi stał przywiązany do pala. Suche drewno

momentalnie zapaliło się płomieniem, który zaczął pełzać po jego wełnianych

spodniach. Kiedy ogień parzył mu ciało, nie wytrzymał i zaczął skręcać się z bólu.

Mercjańscy wojownicy przyglądali się temu z satysfakcją, ciekawi jak jeniec będzie

znosić cierpienia. Wieśniacy obserwowali tę scenę z przerażeniem. Wielu widziało już

egzekucje. Ale nawet najbardziej niegodziwych - morderców i zbójów -spotykał

najwyżej stryczek. Zadawanie powolnej śmierci w męczarniach kłóciło się z

angielskim prawem. Ale nie i prawami Kościoła.

- Wdychaj dym - wykrzyknął nagle Sibba. – Wdychaj dym!

Wilfi usłyszał go widać, bo pochylił głowę i głęboko oddychał duszącym dymem.

Gdy zwisł bezwładnie, kaci chcieli zbliżyć się do niego, lecz płomienie uniemożliwiły im

podejście. Czując opuszczającą go świadomość, jeszcze na chwilę zebrał siły i

wykrzyknął w niebo:

- Tyrze! Tyrze, wspomóż mnie!

Jakby w odpowiedzi zasnuła go gęsta chmura dymu. Kiedy rozwiał się, wisiał bez

czucia. Pośród widzów rozległo się szemranie.

- Niezbyt przekonywający przykład - zauważył Wulfgar, zwracając się do biskupa.

- Pozwól mi pokazać jak to się powinno robić.

Kiedy wleczono Sibbę do drugiego pala, ludzie na rozkaz Wulfgara ruszyli biegiem

do najbliższego domu i po chwili wytoczyli z niego beczkę z piwem, które warzono

nawet w najbiedniejszym gospodarstwie. Polecono im odbić wieko, przekręcić beczkę i

wybić drugie, by tworzyła cylinder. Właściciel bez słowa patrzył jak cała zawartość

zostaje wylana na ziemię.

- Zrobimy z tego komin, jak w kominku.

Przywiązano Sibbę, bladego i rzucającego wokół pełne nienawiści spojrzenia, do

pala obok tego, przy którym zginął Jego towarzysz. Kiedy wokół niego ułożono

drewno, do przodu wystąpił Daniel.

~ Wyrzec się swoich pogańskich bogów - przemówił. -Wróć do Chrystusa.

Wyspowiadaj się, a dam ci rozgrzeszenie, a później litościwie zostaniesz zabity, zamiast

męczarni w płomieniach.-

Sibba pokręcił głową.

- Apostata - wykrzyknął duchowny. - To co będziesz czuć, to tylko przedsmak

wiecznych cierpień. Zapamiętaj to! - Odwrócił się i pogroził pięścią zgromadzonym.

– Jego ból będziecie cierpieć także wy wszyscy, jeśli odwrócicie się od Chrystusa.

Chrystusa i Kościoła, który dzierży klucze do nieba i piekła!

Na rozkaz Wulfgara opuszczono beczkę przez pal i przywiązanego do niego

skazańca, po czym podpalono stos. Języki ognia zaczęły sięgać coraz wyżej, ponad

brzegami beczki, liżąc twarz znajdującego się w niej misjonarza. Po kilku chwilach dał

się słyszeć jego krzyk, stale przybierający na sile. Na twarzy pozbawionego kończyn

mężczyzny, siedzącego w uniesionym niemal do pionu wózku, pojawił się złośliwy

uśmiech.

- On coś mówi - warknął nagle biskup. - Mówi coś. Chce się ukorzyć. Zgaście

ogień!

Oprawcom udało się zdusić płomienie. Zbliżyli się ostrożnie i okręciwszy dłonie

szmatami unieśli beczkę.

Ciało Sibby było miejscami osmalone, a jego zęby lśniły jasnością na tle poparzonej

twarzy i zwęglonych warg. Płomienie wypaliły mu oczy i poraniły przełyk, gdy wdychał

rozpalone powietrze. Wciąż jednak był przytomny.

Gdy zbliżył się biskup, uniósł głowę, zdając sobie mimo bólu sprawę, że ugaszono

ogień.

- Ukorz się teraz - wykrzyknął Daniel, by wszyscy go słyszeli. - Uczyń

jakikolwiek znak, a ja pobłogosławię cię i odeślę twą duszę, bez mąk, aż do dnia

Sądu Ostatecznego.

Pochylił się do przodu, nasłuchując i wyczekując reakcji skazańca.

Sibba zakaszlał dwukrotnie i splunął sadzą wprost w twarz biskupa.

Daniel odskoczył, z obrzydzeniem ścierając czarną wydzielinę rękawem haftowanej

sutanny, trzęsąc się cały z wściekłości.

- Z powrotem - wy sapał. - Podpalcie stos z powrotem. I tym razem - podniósł

głos - niech wzywa tych swoich pogańskich bożków, dopóki nie porwie go w swe

władanie diabeł.

Lecz Sibba nie wydał już z siebie żadnego dźwięku. Kiedy Daniel wściekał się,

Wulfgar patrzył uśmiechnięty, a wojownicy powoli podchodzili do wyzwoleńca, żeby

ponownie rozniecić ogień i spalić jego ciało na węgiel, dwóch ludzi wymknęło się z

tłumu, niezauważonych przez nikogo, z wyjątkiem swych milczących sąsiadów. Jednym

z nich był syn siostry Elfstana, drugi niemym obserwatorem ataku na dom tana. Krążące

opowieści podpowiadały im dokąd się udać, żeby zanieść wieści o tym, co widzieli.

Rozdział czwarty

Wyraz twarzy Shefa nie zmienił się, kiedy posłaniec, chwiejąc się na nogach ze

zmęczenia po długiej podróży przekazywał wieści: armia mercjańska zdobyła Wessex,

król Alfred zniknął, nikt nie wie gdzie, na emisariuszy Drogi poluje się zaś bezlitośnie,

gdziekolwiek się tylko pojawią. Kościół obłożył króla Alfreda i wszystkich

sprzymierzeńców Drogi klątwą, pozbawił wszelkich praw i zabronił pomagać im i

ukrywać ich.

I wszędzie palenie na stosie, lub, jak rozkazał biskup Winchesteru, krzyżowanie.

Długa już była lista pochwyconych: obsługujących katapulty, towarzyszy walki,

weteranów bitwy przeciw Ivarowi. Thorvin jęknął, przerażony liczbą zabitych.

Poruszony, pomimo że ci nieszczęśliwcy nie byli jego rodakami, a wspólną wiarę

wyznawali zaledwie od kilku tygodni. Shef pozostawał nieporuszony, kciukiem wciąż

pocierając przerażające twarze na swym berle.

On to przewidział - pomyślał Brand, obserwując jarla i przypominając sobie

jego gwałtowny protest, gdy Thorvin był gotów sam wyruszyć z misją głoszenia swej

wiary. Wiedział, że tak będzie, a przynajmniej spodziewał się tego.

A więc wysłał własnych ludzi, Anglików, którym sam dał nowe życie, na pewną

śmierć w cierpieniach. To samo uczynił z własnym ojcem. Muszę być naprawdę pewien,

że nigdy nie spojrzy na mnie w ten pełen zimnej rozwagi sposób. Gdybym wcześniej nie

wiedział, że jest synem Odyna, teraz na pewno bym w to uwierzył.

Jednak gdyby postąpił inaczej, obecnie opłakiwałbym śmierć Thorvina, a nie grupy

angielskich niewolników.

Posłaniec skończył, ogromnie wyczerpany. Shef podziękował mu i odesłał na

wypoczynek i wieczerzę, po czym odwrócił się do swej rady, zebranej w oświetlonej

promieniami słońca górnej sieni: Thorvina i Branda, Farmana oraz Bonifacego, byłego

księdza mającego zawsze pod ręką papier i atrament.

- Słyszeliście wieści - przemówił. - Jak powinniśmy postąpić?

- Czy są jakieś wątpliwości? - zapytał Thorvin. - Sprzymierzeniec nas wezwał. Sam

został pozbawiony swych praw przez Kościół. Musimy natychmiast wyruszyć, by go

wesprzeć.

- Nawet więcej - dodał Farman. - Jeśli istnieje okazja do trwałej zmiany, to czas ten

nadszedł właśnie teraz. Królestwo jest podzielone w swym łonie. Prawdziwy król, choć

chrześcijanin, mógłby mówić w naszym imieniu, w imieniu Drogi. Po naszej stronie

będą nie tylko niewolnicy, ale także wolni chłopi oraz połowa szlachty. Teraz mamy

okazję zahamować

ekspansję Kościoła. Nie tylko w Norfolku, ale w całym wielkim królestwie.

Shef zacisnął wargi.

- A co ty powiesz, Brandzie?

Ten wzruszył potężnymi ramionami.

- Musimy pomścić towarzyszy. Żaden z tu obecnych nie jest chrześcijaninem.

Wybacz, ojcze. Także reszta naszych to nie chrześcijanie, którzy ponoć są gotowi

przebaczać swoim wrogom. Radzę ruszać.

- Ale to ja jestem jarlem. Ja tu" decyduję.

Skinęli potakująco głowami.

- Myślę tak: kiedy wysłaliśmy misjonarzy, poruszyliśmy gniazdo os. Teraz one nas

kąsają. Powinniśmy to przewidzieć.

Ty to przewidziałeś - pomyślał Brand.

- Poruszyłem je także, kiedy odebrałem ziemie Kościołowi. Za to nie zostałem

jeszcze pokąsany, lecz spodziewam się tego. Jestem pewien. Moim zdaniem zanim

uderzymy, powinniśmy zorientować się, gdzie są nasi wrogowie. Niech to oni przyjdą do

nas.

- I pozwolić, by nasi towarzysze pozostali niepomszczeni? - warknął Brand.

- Zmarnujemy szansę na ustanowienie królestwa. Królestwa Drogi - wykrzyknął

Farman.

- A co z twoim sojusznikiem Alfredem? - zapytał Thorvin.

Shef cierpliwie powtarzał swe racje. Sprzeciwiał się ich argumentom. Wreszcie udało

mu się skłonić ich do zwłoki, jeszcze przez tydzień, w oczekiwaniu na dalsze wieści.

- Mam tylko nadzieję - rzekł wreszcie Brand - że dostatnie życie nie rozmiękczyło

cię. Nie uczyniło rozlazłymi nas wszystkich. Powinieneś spędzać więcej czasu z

wojownikami, a mniej z tymi baranami na rozprawach.

To dobra rada, stwierdził Shef. Aby ostudzić emocje zwrócił się do ojca

Bonifacego, który nie uczestniczył w naradzie, czekając tylko na polecenie zanotowania

decyzji lub wydanych rozkazów.

- Ojcze, poślij po wino, dobrze? Zaschło nam w gardłach. Przynajmniej wypijemy za

naszych martwych towarzyszy coś lepszego niż piwo.

Ksiądz, wciąż konsekwentnie nierozstający się z sutanną, zatrzymał się przy wyjściu.

- Zabrakło nam wina, panie. Ludzie mówią, że czekają na transport z Rhine, lecz

wciąż nie nadchodzi. Z południa od czterech tygodni nie przypłynął żaden statek,

nawet do Londynu. Zamiast tego napocznę beczkę najlepszego piwa. Może wiatr jest

zbyt silny.

Brand powoli wstał od stołu, podszedł do okna i popatrzył na wolno płynące chmury

i horyzont. Dlaczego? - zadumał się. W pogodę jak ta mógłbym pokonać tę trasę w

starej beczce. A on mówi, że wiatr jest za silny! Coś jest nie tak, lecz z pewnością nie za

sprawą wiatru.

Tego ranka załogi i kapitanowie setki skonfiskowanych statków handlowych -

przeważnie pękatych kog oraz angielskich, frankońskich i fryzyjskich smukłych

jednostek -z nieszczęśliwymi minami wygrzebali się z koców, by popatrzeć na

niebo ponad Dunkierką, jak robili to już od z górą miesiąca. Sprawdzić czy warunki

są dogodne, zastanawiając się czy ich panowie raczą wreszcie wykonać wyczekiwany

ruch.

Ujrzeli promienie słońca na wschodzie, które dotarły już wcześniej do gęstych

lasów i rzek oraz osad ludzkich, a teraz odbijały się od rogatek miasta. Oświetliły

zgromadzonych na wybrzeżu żołnierzy, wozy z aprowizacją i konie.

Kiedy dotarły do kanału La Manche - choć w tym czasie ludzie nazywali go

Morzem Frankońskim - padły na największą chorągiew, na kamiennym donjonie w

drewnianej warowni strzegącej portu Dunkierki. Dowódca straży patrząc na nią

kiwnął głową. Trębacz zwilżył wargi, wydął policzki i zagrał. Natychmiast także z

pozostałych ścian rozległ się sygnał, a ludzie wygrzebywali się z

prowizorycznych posłań. Na dole, w obozie i w porcie, oraz wzdłuż wszystkich dróg

prowadzących w głąb kraju, żołnierze rozpoczęli krzątaninę i sprawdzanie sprzętu.

Kolejny dzień witali z tą samą myślą co żeglarze uwięzieni w porcie: czy tym

razem ich przywódcy zdecydują się ruszyć? Czy król Karol, ze swoimi i ludźmi

przysłanymi przez pobożnych oraz obawiających się gniewu papieża braci i

siostrzeńców, da sygnał do wyruszenia w krótki rejs do Anglii?

W porcie szyprowie popatrzyli na swe wiatrowskazy i rozejrzeli się na wschód i na

zachód. Kapitan kogi „Dieu Aide", jednostki, która przewiezie nie tylko króla, ale także

arcybiskupa Yorku i samego legata papieskiego, szturchnął swego mata i wskazał

kciukiem flagę łopoczącą na wietrze. Obaj wiedzieli, że przypływ miał nastąpić za cztery

godziny. Wtedy prądy będą sprzyjające. Wiatr wiał w odpowiednim kierunku i raczej

nie powinien się zmienić.

Czy szczury lądowe zaokrętują się na czas? Żadnemu z nich nie chciało się tym

zaprzątać głowy. Będzie tak, jak ma być. Ale jeśli król Franków Karol, przezywany

Łysym, jeśli król rzeczywiście chciał postępować według instrukcji duchowego

przywódcy - papieża - i zjednoczyć stare ziemie swego dziada Karola Wielkiego oraz

zdobyć bogactwa Anglii, w imię Boże, nigdy nie będzie miał po temu większej szansy.

Gdy tak obserwowali chorągiew i wsłuchiwali się w świst wiatru, niemal milę dalej, w

donjonie, ponownie rozbrzmiał głos trąbki. Tym razem nie obwieszczał pobudki, lecz

coś innego. Po chwili, niesione południowo-zachodnim wiatrem, dobiegły ich chóralne

okrzyki. Żołnierze cieszyli się z podjętej decyzji. Bez zbędnych słów kapitan „Dieu

Aide" wskazał załodze borny ładunkowe z płóciennymi szelkami oraz luki do ładowni.

Kazał je otworzyć i przerzucić dźwig nad nabrzeże. Będzie potrzebny dla koni. Koni

bojowych, francuskich destriers.

Tego poranka ten sam wiatr świstał w takielunkach czter dziestu smoczych okrętów,

płynących z Humberu wzdłuż angielskiego wybrzeża. Wiał niemal wprost od dziobów,

uniemożliwiając rozwinięcie żagli. Ivar Ragnarsson, na przedzie pierwszego z nich, nie

martwił się tym. Jego wioślarze pracowali zgodnie z rytmem bębna. W razie potrzeby

byli w stanie utrzymać takie tempo przez osiem godzin dziennie. Równo zanurzali pióra

wioseł, ciągnęli bez wyraźnego wysiłku i cofając je wymieniali między sobą słowo czy

dwa, w ten sposób prowadząc rozmowy.

Tylko na sześciu pierwszych okrętach musieli wysilić się bardziej niż zwykle. Na

każdym z nich zgromadzono dodatkowe obciążenie. Przed masztami stały mocno do

nich przytwierdzone katapulty Erkenberta, zbudowane w kuźniach katedry w Yorku w

ciągu tych kilku tygodni, które dał im Ivar. Wściekał się z powodu ich wagi i żądał, by

były lżejsze. Ale diakon odpowiedział mu, że to niemożliwe. Tak właśnie są

przedstawione w Vegetiusie. Delikatniejsze konstrukcje rozsypałyby się zapewne po

kilku strzałach. Musiały być potężne z powodu „siły kopnięcia dzikiego osła" -

uderzenia wyrzutnika w poprzeczną belkę zabezpieczającą. Gdyby nie ona, kamień nie

byłby wystrzeliwany z tą niewiarygodną wprost siłą i szybkością. Zbyt słaba, nawet

obłożona miękką materią, szybko by się złamała.

Medytacje Ivara zostały przerwane odgłosami wymiotowania za jego plecami.

Każda machina była obsługiwana przez tuzin niewolników klasztornych, a wszystkimi,

wbrew swej woli oderwany od studiów w bibliotece, dowodził sam Erkenbert. Teraz

jedna z tych niezdar, nie mogąc znieść ciągłego kołysania na falach Morza Północnego,

wymiotowała wychylona za burtę. Oczywiście za nawietrzną, tak że zawartość żołądka

została zdmuchnięta na najbliższych wioślarzy, wywołując krzyki oraz przekleństwa i

zakłócając rytm uderzeń wiosłami.

Gdy Ivar ruszył w kierunku zamieszania, a jego ręka powędrowała do pasa po nóż,

Hamal - stajenny, który uratował Ivara podczas przegranej bitwy w March - zareagował

błyskawicznie. Kiedy ostrze zbliżało się do szyi niewolnika, Hamal chwycił go i pchnął

między ławkami wioślarzy na zawietrzną, by tam wymiotował.

- Jeszcze dzisiaj obedrzemy go ze skóry - powiedział.

Ivar przyglądał mu się przez chwilę, poruszając ze złości szczękami. Dobrze wiedział

o co chodzi Hamalowi, więc wreszcie postanowił dać spokój. Wrócił na dziób i

ponownie zatopił się w myślach.

Hamal zauważył spoczywające na sobie badawcze spojrzenie jednego z wioślarzy i

udał, że ociera pot z czoła. Ivar zabijał teraz średnio jednego człowieka dziennie,

głównie spośród bezużytecznych w jego mniemaniu niewolników klasztoru. W takim

tempie, zanim spotkają wroga, nie zostanie im już nikt do obsługi machin. Nikt nie

mógł przewidzieć przeciwko komu zwróci się Ivar. Lecz czasami udawało się odwrócić

jego uwagę okazując równe mu okrucieństwo.

Thorze, spraw, byśmy napotkali wkrótce wroga - pomyślał Dolgfinn. Jedynymi

rzeczami, mogącymi na dobre ostudzić zapędy Ivara, są głowa i jądra człowieka,

który go pokonał - Skjefa Sigvarthssona. Bez tego zniszczy wszystkich i wszystko

wokół siebie. To dlatego bracia wysłali go tym razem samego. Ze mną, opiekunem i

wychowawcą Wężowego Oka, bym donosił im o wszystkim co się zdarzy.

Jeśli szybko nie natkniemy się na wroga - dumał Mamai -będę musiał zdezerterować

przy pierwszej lepszej okazji. Ivar zawdzięcza mi życie, lecz jest zbyt szalony, aby o tym

pamiętać. A jednak jeśli skieruje swą wściekłość we właściwą stronę, coś podpowiada mi,

że tu, w bogatych królestwach Południa, dopisze nam fortuna. Bogactwa dojrzały do

zbiorów.

- To już wrak - orzekł Oswi, niegdyś niewolnik, a teraz dowódca zespołu

obsługującego katapultę w armii Norfolku i Drogi.

Jego podwładni pokiwali głowami, kiedy z troską przyglądali się ukochanej, lecz nie

do końca pewnej machinie. Wszyscy członkowie załogi byli z niej niezwykle dumni. Już

dawno nadali jej przydomek: „Niosąca Śmierć". Wielokrotnie polerowali do połysku

każdą drewnianą część. Ale wciąż się o nią obawiali i nie byli pewni.

- Powinieneś liczyć obroty kół, żeby zbytnio nie naciągać lin - poradził Oswi.

- Za każdym razem wsuwam między nie głowę i słucham - powiedział jeden z

wyzwoleńców - dopóki nie usłyszę, że grają jak struny harfy.

- Ale któregoś dnia rozleci się, kiedy najmniej będziesz się tego spodziewać. A przy

okazji kilku z nas straci życie.

Tuzin głów poruszyło się w ponurym potakiwaniu.

- Potrzeba nam mocniejszych prętów - uznał Oswi. - 0 to chodzi.

- Może okręcić je liną?

- Nie, to nie pomoże.

- Kiedyś pracowałem w kuźni w mojej wiosce – odezwał się ostatnio włączony do

drużyny. - Może gdyby dać metalowe wzmocnienia...

- Nie, bo drewno się przecież ugina - przerwał mu zdecydowanie dowódca. - Musi. A

żelazo nie pozwoliłoby na to.

- To zależy jakie. Jeśli rozgrzeje się je kilkakrotnie i odpowiednio przekuje,

zamienia się, jak nazywał to mój mistrz, w stal. A stal ugina się nieco, nie tak jak słabe

żelazo, ale

sprężyście. Jeśli przymocujemy taki pasek do każdego z prętów, będzie się uginać wraz z

drewnem, a jednocześnie zabezpieczy je przed złamaniem.

Zapanowało pełne zastanowienia milczenie.

- A co z jarlem? - zapytał ktoś.

- Tak, co z jarlem? - rozległ się głos, spoza kręgu dys kutujących.

Shef, spacerujący po obozie za radą Branda, dostrzegł grupkę ludzi o zasmuconych

twarzach i podszedł do nich zaciekawiony.

Zapanowała konsternacja i przerażenie. Drużyna pospiesznie przegrupowała się tak,

by jej najnowszy członek znalazł się w środku, tuż przed jarlem.

- Hm, Udd ma pewien pomysł - powiedział Oswi, także zrzucając odpowiedzialność

na barki podwładnego.

- Posłuchajmy.

Kiedy nowy rekrut, najpierw z wahaniem, później już pewnie i z przekonaniem,

zaczął opisywać sposób wykuwania stali, Shef obserwował go uważnie. Niepozorny

człowieczek, niższy jeszcze od innych, o wyblakłych oczach i zgarbionych plecach. Każdy

z wikingów Branda pozbyłby się go natychmiast z armii jako bezużytecznego,

niewartego racji żywnościowych nawet przy kopaniu latryn. A jednak i on o czymś

wiedział. Czy to nowa wiedza? A może stara, coś, co zna wielu kowali. Umiejętność tę

przekazuje jednak tylko swoim uczniom.

- Mówisz, że ta stal zgina się i prostuje. Nie jak mój miecz? - Z pochwy wyjął

wspaniały miecz bałtycki otrzymany od Branda, zapomnianą już broń wykonywaną

własnoręcznie z połączonych płatów miękkiego żelaza i twardej stali. - Tylko

wykonany z jednego kawałka? Cały sprężysty?

Udd z przekonaniem pokiwał głową.

- W porządku - jarl dumał przez moment. - Oswi, powiedz dowódcy obozu, że ty i

twoja załoga jesteście wolni od wszelkich obowiązków. Uddzie, jutro rano idź do

kuźni

Thorvina z taką liczbą ludzi, jaka jest ci potrzebna, i zacznij robić paski stali, tak jak

mówisz. Dopasuj pierwszą parę do waszej machiny i sprawdź czy działają jak należy.

Jeśli tak,

zrób je do wszystkich innych. Aha, kiedy weźmiesz się do pracy, chcę zobaczyć ten

nowy metal. Wykonasz kilka pasków i dla mnie.

Shef oddalił się w momencie, gdy rogi zagrały, by gasić ogień i wystawić na noc

straże. Coś w tym jest, myślał. Coś, co można wykorzystać. Potrzebował tego.

Pomimo pewności siebie Thorvina i jego przyjaciół, wiedział, że jeśli oprą się

wyłącznie na tym, co już osiągnęli, zostaną zwyciężeni. Przeciwnicy także nie siedzą

bezczynnie. A miał ich wszędzie: na południu i na północy, w Kościele i pośród

pogan. Biskup Daniel. Ivar. Wulfgar i Alf gar. Król Burgred. Po raz drugi nie będą

stać bezczynnie czekając na cios.

Nie wiedział, co nastąpi - to było nie do przewidzenia. Niezwykle ważne, by

wciąż pozostawało nieprzewidywalne.

Sen, lub wizja, spłynęła na niego natychmiast, przynosząc ulgę. Shef czuł się

przytłoczony trudnościami. Zdawał sobie sprawę, że nie wie jak je przezwyciężyć. Jeśli

ktoś potężniejszy wiedział jak to zrobić, z radością przyjąłby wskazówkę. Nie sądził, by to

Odyn w osobie Niosącego Zgubę kierował jego poczynaniami, choć Thorvin wciąż

namawiał go, by przyjął amulet w kształcie grota włóczni - znak Odyna. Lecz czy

jeszcze ktoś mu pomagał? Gdyby wiedział, nosiłby odpowiedni znak.

W swoim śnie znalazł się nagle gdzieś w górze. Spoglądał w dół ze zdawałoby się

ogromnej wysokości. Rozejrzawszy się zobaczył, że jest na gigantycznej platformie.

Planszy do szachów, pośród znajdujących się na niej figur. W samym środku gry. A

graczami były potężne postacie, które widział już wcześniej. Bogowie Asgardu, tak

przynajmniej twierdził Thorńn, grający w szachy na świętej planszy ze srebrnymi i

złotymi polami.

Lecz było ich więcej niż dwóch. Byli tak ogromni, że Shef nie mógł objąć całych ich

postaci, tak jak potężnej góry. Jednym z nich był ktoś nieznany. Nie potężny Thor, ani

Odyn, mający topór zamiast twarzy i głos niczym pękający lodowiec. Ten sprawiał

wrażenie drobniejszego, o mniej wyniosłym spojrzeniu. Wyraz radości malował się na jego

twarzy, kiedy przesuwał jedną z figur. Może to Loki Oszust. Loki, którego ogień palono

zawsze w świętym kręgu, lecz którego wyznawcy byli nieznani.

Nie, pomyślał Shef. Może rzeczywiście jest chytry, lecz nie Wygląda jak Loki. Jak

Ivar? Kiedy wytężył wzrok, uświadomił sobie, że już go widział. To był bóg, który

przyglądał mu się jak koniowi wystawionemu na sprzedaż. I ten wyraz jego twarzy. Z

pewnością to do niego należał zawsze wesoły głos, który dwukrotnie ostrzegł go o

niebezpieczeństwie. To mój obrońca, pomyślał. Nie znam tego boga. Ciekawe jakie są jego

atrybuty, jego zadanie. Jaki ma znak.

Shef zobaczył nagle, że plansza, na której prowadzona jest gra, przemieniła się w

mapę. Nie mappamundi, lecz mapę Anglii. Pochylił się do przodu wytężając wzrok,

pewien, że bogowie wiedzą gdzie są jego wrogowie i co planują. Wraz z tą myślą przyszła

świadomość, iż znajduje się na półce nad kominkiem, jak mysz w królewskiej sieni. I tak

jak ona, choć widział wszystko, nic nie rozumiał. Bogowie przesuwali figury i śmieli się

głosami potężnymi niczym grzmoty. Nic w tym obrazie nie miało dla niego sensu. A

przecież tu był. Został sprowadzony, to pewne, aby obserwował i zrozumiał.

Wesoła twarz odwróciła się w jego stronę. Shef stał jak sparaliżowany, nie wiedząc co

robić. Bóg orientował się, że tu jest. Przesunął w jego kierunku jedną z figur, podczas gdy

pozostali byli zaabsorbowani grą.

Chciał mu powiedzieć, Shef był pewien, że tę właśnie on sam musi zdjąć z planszy.

Kto to był? Królowa, zdołał wreszcie rozpoznać. Królowa. Z twarzą...

Nieznany bóg spojrzał w dół i machnął ręką w geście pożegnania. Jakby porwany

podmuchem wiatru, Shef zaczął spadać, z powrotem do obozu, do swojego loża, na

posłanie. Kiedy wylądował, momentalnie skojarzył czyją twarz posiadała szachowa

królowa.

Jarl z westchnieniem usiadł na łożu. Godiva — myślał powoli, z sercem dudniącym

jak młot. To moje własne pragnienia zesłały mi taką wizję. Jakże zwykła dziewczyna

może wpłynąć na sytuację walczących ze sobą wojsk?

Z korytarza dotarły do niego hałasy, jakieś zamieszanie, narastający tupot nóg i

krzyki protestujących strażników. Wdziewając tunikę, Shef otworzył drzwi, zanim idący

dotarł do nich.

Przed nim stanęła znajoma postać, młody Alfred, wciąż w złotej koronie, wciąż z

rumieńcami i pełen nerwowej energii, lecz z nieznanym dotąd smutkiem w oczach.

- Dałem ci to hrabstwo - rzekł bez żadnego wstępu. - Teraz myślę, że powinienem

był powierzyć je komuś innemu - twojemu wrogowi, Alfgarowi. Alfgarowi i jego

kalekiemu ojcu. Ponieważ oni dwaj oraz mój zdradziecki biskup i król Burgred, mój

szwagier, pozbawili mnie właśnie królestwa.

Wyraz twarzy Alfreda zmienił się, ukazując nagle zmęczenie i rezygnację.

- Jestem tutaj jako wygnaniec, zmuszony do ucieczki z Wessexu. Nie miałem

czasu zwołać oddanych mi tanów. Armia Mercji depcze mi po piętach. Ocaliłem cię.

Czy teraz ty mnie ocalisz?

Zanim Shef zdołał zebrać myśli, aby odpowiedzieć, usłyszał odgłosy kroków kogoś

biegnącego, dochodzące z głębi korytarza, spoza kręgu światła wokół Alfreda. Posłaniec,

zbyt się spieszący, by pamiętać o właściwym zachowaniu. Kiedy tylko ujrzał jarla

stojącego u wejścia, zaczął przekazywać.Swe wieści:

- Światła, panie! Światła obwieszczające flotę na morzu. Co najmniej czterdzieści

statków. Obserwatorzy mówią, że to może być tylko... Tylko Ivar.

Shef, obserwując konsternację malującą się na twarzy króla Alfreda, równocześnie

spokojnie zaczął analizować sytuację. Alfgar z jednej strony. Ivar z drugiej. A co mają

ze sobą wspólnego? Zabrałem kobietę jednemu. Drugi z kolei odebrał mi ją. Teraz mogę

być przynajmniej pewien, że ów bóg, kimkolwiek by był, zesłał mi prawdziwy sen.

Godiva jest kluczem. Ktoś podpowiada mi, żebym się nim posłużył.

Rozdział piąty

Już na początku swych rządów jako jarl Shef odkrył, że w końcowym

rezultacie wieści nigdy nie okazywały się tak dobre, ani tak złe, jak można było

przypuszczać w pierwszej chwili. Po raz kolejny okazało się to prawdą. Światła

były dobrym sposobem sygnalizowania nadchodzącego niebezpieczeństwa i jego

kierunku, a nawet - przy odrobinie umiejętności - liczby wrogów. Nie mówiły

jednak nic o odległości. Łańcuch świateł rozpoczął się daleko na wybrzeżu, w

Lincolnshire. Mogło to tylko oznaczać, że Ivar - jeśli to był on -opuścił Humber,

jak zauważył natychmiast Brand, z wiatrem wiejącym wprost od dziobów jego łodzi.

Był więc o trzy dni drogi, jeśli nie więcej.

Jeśli zaś chodzi o króla Burgreda, Alf gara i Wulfgara, to Alfred był pewien, że

ścigają go za namową biskupa Daniela, dążąc do zupełnego zniszczenia ziem Drogi

i podporządkowania sobie całej Anglii na południe od Humberu. Ale Alfred był

młodym człowiekiem, wprawnym w jeździe konnej i podróżującym tylko z jednym,

najbardziej zaufanym strażnikiem. Burgred zaś słynął z ogromnej ilości swego

podróżnego wyposażenia i liczby wozów zaprzęgniętych w woły, koniecznych do

jego przewozu. Tyle mil oznaczało dla niego cztery dni marszu.

Shef mógł oczekiwać potężnego uderzenia ze strony swych wrogów. Lecz z pewnością

nie niespodziewanego.

W tym wypadku jednak nie miało to większego znaczenia. Jego uwagę w całości

pochłaniała teraz myśl co musi zrobić i komu może zaufać, by zapewnić sobie

pomoc. Na to ostatnie pytanie potrafił odpowiedzieć sobie tylko w jeden sposób. Kiedy

więc pozbył się wszystkich członków rady, zlecając im załatwienie różnych spraw,

wymknął się przez bramę ze swojego burga, odesłał zakłopotanego strażnika, który

usiłował za nim podążać i starając się nie zwracać niczyjej uwagi ruszył ciasnymi

ulicami.

Tak jak przypuszczał, Hund był zajęty przy swoim straganie, obsługując właśnie

kobietę, której wyraźne przerażenie na widok jarla sugerowało nieczyste sumienie: była

zapewne prostytutką lub czarownicą. Hund rozmawiał z nią jednak co najmniej jak ze

szlachcianką. Dopiero gdy odeszła, usiadł obok przyjaciela, milcząc jak zwykle.

- Raz już ocaliliśmy Godivę - powiedział Shef. – Teraz zamierzam zrobić to

ponownie. Potrzebuję twojej pomocy. Nikomu innemu nie mogę powiedzieć co robię.

Pomożesz mi?

Hund skinął głową i dopiero po chwili się zawahał.

- Zawsze ci pomogę, Shef. Ale muszę zadać ci pytanie. Dlaczego postanowiłeś

zająć się tym właśnie teraz? Przecież w ciągu ostatnich miesięcy, kiedy na twojej

głowie było

znacznie mniej spraw niż obecnie, mogłeś próbować odzyskać Godivę.

Jarl ponownie zastanowił się, jak wiele może bez obawy powiedzieć. Wiedział

przecież po co potrzebna mu dziewczyna: jako przynęta. Nic nie mogło rozwścieczyć

Alfgara bardziej niż wieść, że znowu mu ją odebrał. Gdyby zaaranżował to tak, aby

wyglądało na zniewagę ze strony Drogi, wciągnąłby w konflikt także sprzymierzeńców

Alfgara. Chciał, żeby ścigali Godivę jak ogromną rybę. Prosto na haczyk Ivara. On też

mógł zostać skuszony. Wspomnieniami kobiety, którą stracił, i mężczyzny, który mu ją

odebrał.

Nie ośmielił się jednak powiedzieć tego nawet towarzyszowi dziecięcych zabaw.

Hund był także przyjacielem Godivy.

Shef sprawił, by na jego twarzy pojawił się wyraz zmieszania i troski.

Wiem - tłumaczył. - Powinienem zrobić to wcześniej. Ale teraz, nagle,

zacząłem się o nią bać.

Hund spojrzał przybyszowi prosto w oczy.

W porządku. Wierzę, że masz po temu odpowiednio ważne przyczyny. Jak

zamierzasz tego dokonać?

Wyruszę o zmierzchu. Spotkajmy się tam, gdzie kiedyś

strzelaliśmy z katapult. W ciągu dnia zbierz sześciu ludzi. Ale posłuchaj. To nie mogą być

wikingowie. Sami Anglicy. Wszyscy wolni. I mają właśnie na takich wyglądać,

rozumiesz? Jak ty. - Niewyrośnięci oraz niedożywieni, to miał na myśli Shef. - Z

końmi i żywnością na tydzień. Ale ubrani w łachmany, a nie stroje, które im daliśmy.

- Jest jeszcze coś i to dlatego potrzebuję właśnie ciebie. Przez to jedno oko zbyt

łatwo mnie rozpoznać. - Jedno oko, które mi pozostawiłeś, pomyślał, lecz zachował to

dla siebie. - Kiedy dostawaliśmy się do obozu Ragnarssona, nie miało to znaczenia.

Teraz, jeśli mam dotrzeć do obozu mego brata przyrodniego i ojczyma, potrzebuję

kamuflażu. Pomyślałem więc, że...

Shef wyjawiał swój plan, a Hund od czasu do czasu wprowadzał do niego jakieś

poprawki. Pod koniec rozmowy powoli wsunął pod tunikę swój znak jabłka, symbol

Ithuna, i wygładził ją tak, by nic nie było widać.

Może się udać - orzekł -jeśli bogowie będą z nami. Ale czy pomyślałeś co

będzie się dziać tutaj, kiedy obudzą się i stwierdzą, że zniknąłeś?

Będą przekonani, że ich opuściłem- uświadomił sobie Shef. Zostawię im

wiadomość, żeby przypuszczali, iż zrobiłem to dla kobiety. A jednak to nie będzie

prawdą.

Namacał berło starego króla wiszące u pasa. Dziwne -pomyślał. Kiedy szedłem do

obozu Wara, w głowie miałem tylko jedną myśl: ocalić Godivę, zabrać ją ze sobą i przy

niej znaleźć szczęście. Teraz chcę zrobić to samo. Lecz tym razem... tym razem nie robię

tego dla niej. Ani nawet dla siebie. Postępuję tak, ponieważ to musi zostać zrobione. To

prawdziwa odpowiedź. A my oboje jesteśmy tylko częścią planu

Jesteśmy niczym koła zębate, napinające liny katapult. One nie mogą powiedzieć

czy jeszcze chcą się kręcić, czy już nie. Tak samo jak my.

Przypomniał sobie dziwną opowieść Thorvina o młynie Frodiego, o gigantycznych

dziewicach i królu, który nie chciał pozwolić im na odpoczynek. Chciałbym dać im

odpocząć. Im i wszystkim innym zamkniętym w tym młynie wojennym. Ale nie potrafię

ich oswobodzić. Nie wiem jak uwolnić nawet siebie.

Nie wiedziałem tego jako niewolnik, ani jako wyzwoleniec.

Godiva minęła drzwi prowadzące do pomieszczeń dla kobiet na tyłach ogromnego

pawilonu obozowego króla Burgreda i przeszła wzdłuż długiego szeregu stołów, chwilowo

niezastawionych. Obmyśliła uzasadnienie swojej tu obecności, na wypadek gdyby ją ktoś

wypytywał - idzie z wiadomością dla królewskiego piwowara, by otworzył dodatkowe

beczki i poleceniem od Alfgara, by osobiście dopilnowała wykonania tych czynności.

W rzeczywistości jednak choć na chwilę musiała wydostać się z dusznej atmosfery

pomieszczeń dla kobiet, zanim jej serce pęknie ze strachu i smutku.

Nie była już taką pięknością jak dawniej. Dobrze wiedziała, że inne kobiety także

zauważyły to i szeptały ze złośliwą satysfakcją o upadku faworyty. Nie znały jednak

przyczyny. Wiedziały tylko, że Alfgar bije ją, z wściekłością i szaleństwem rosnącym

wraz z upływającymi tygodniami. Każdego dnia smagał brzozową witką jej nagie

ciało, aż do krwi. Tego nie dało się robić cicho. Nawet w drewnianym dworze w

Tamworth, stolicy Burgreda, głosy niosły się po pomieszczeniach. A w namiotach,

gdzie królowie spędzali lato, podczas kampanii...

Ale choć słyszeli i wiedzieli, nie było nikogo, kto chciałby jej pomóc. Mężczyźni

ukrywali uśmieszki, a kobiety tylko szeptały, może nawet ze współczuciem.

Wszyscy oni uważali, że taki jest porządek świata, choć zastanawiali się czym tak

zawodzi oczekiwania swego mężczyzny.

Nikt spośród nich, z wyjątkiem Wulfgara, któremu już na niczym nie

zależało, nie znał ogromu przerażenia, które nachodziło ją, gdy tylko pomyślała o

grzechu, popełnianym z Alf garem za każdym razem, kiedy leżeli w łożu. Grzechu

kazirodztwa, z pewnością już na zawsze piętnującym ich ciała i dusze. Nikt

nie wiedział, że była także morderczynią. Dwukrotnie ostatniej zimy czuła, że

pęcznieje w niej życie. Zdobywała się wtedy na wysiłek, szła do lasu,

znajdowała odpowiednie ziele i wypijała sporządzony z niego gorzki wywar, by

zabić dziecko w swym łonie.

Ale nie to było przyczyną zmian w jej twarzy i chodzie, powolnym, ociężałym,

jakby starej kobiety. Przytłaczało ją wspomnienie rozkoszy, której nie potrafiła

zapomnieć. Ten gorący poranek w lesie, listowie nad głową, ciepła skóra i ufne ciało

w objęciach: uczucie ulgi i wolności.

Trwało to z godzinę. A wspomnienie ciągnie się za nią już tak długo. Jakże

inaczej wyglądał, kiedy zobaczyła go ponownie. Jednooki, z zawziętym wyrazem

twarzy i otaczającą go aurą strachu. I ta chwila, kiedy ją oddał...

Godiva spuściła wzrok i niemal biegła wzdłuż pawilonu pełnego żołnierzy z

osobistej straży Burgreda, jego wiernych druhów i oficerów armii mercjańskiej,

maszerującej na Norfolk z rozkazu króla. Otarła się o grupę ludzi słuchających

niewidomego barda w towarzystwie opiekuna. Nawet nie myśląc o tym,

zarejestrowała, że była to pieśń o Sigemundzie, zabójcy smoka. Słyszała już ją

kiedyś, w sieni swojego ojca.

Shef obserwował ją z chłodem w sercu. Dobrze, że była, ze swoim mężem, w obozie.

Bardzo dobrze. Zupełnie nie zwróciła na niego uwagi, choć przeszła w odległości zaledwie

dwóch kroków. Zauważył, że jest w opłakanym stanie. Ale co dziwniejsze, na jej widok

serce nie zabiło mu mocniej, jak się tego spodziewał i jak bywało zawsze od dnia, kiedy

zrozumiał, że jest kobietą. Czegoś mu brakowało. Nie oka. Czegoś w sercu.

Jarl odpędził od siebie te myśli, kończąc balladę, na co Hund, będący jego

przewodnikiem, zaczął chodzić wśród słuchaczy z otwartą torbą. Wojownicy przepychali

niepozornego człowieczka od jednego do drugiego, lecz jednocześnie w torbie znalazło

się nieco chleba, bryła sera, pół jabłka -dawali co mieli przy sobie. Oczywiście to była

tylko wprawka. Doświadczony bard powinien poczekać do wieczora, zbliżyć się po

posiłku do pana i poprosić o pozwolenie zabawienia całego towarzystwa. W przypadku

zgody można było liczyć na najedzenie się do syta, nocleg, a może nawet jakieś

pieniądze lub zawiniątko z jadłem na śniadanie.

Ich postępowanie stanowiło element określonego planu. Shef wiedział, że żaden z

niego bard. Dlatego chciał sprawiać wrażenie ofiary wojny pustoszącej całą Anglię: miał

być młodszym synem rannym w bitwie, wypędzonym przez swojego pana, a także

uznanym za nieprzydatnego przez rodzinę. Teraz próbował uchronić się od śmierci

głodowej śpiewaniem ballad. Umiejętności Hunda pozwoliły zmienić jego wygląd tak, że

wyraźnie odzwierciedlał jego sytuację. Najpierw z artyzmem wymalował pokaźną bliznę

na twarzy Shefa - cięcie miecza lub topora biegnące poprzez oczy. Następnie oban-

dażował szramę brudnymi szmatami, by była nieco widoczna. Umieścił łubki na nogach

jarla i obwiązał je pod szerokimi spodniami, by nie dało się zginać kolan. I wreszcie, jako

dopełnienie, przytwierdził mu do pleców metalowy pręt, żeby uniemożliwić swobodę

ruchów.

- Straciłeś tarczę - tłumaczył mu wcześniej Hund. - Wiking trafił cię w twarz.

Kiedy upadłeś, uderzył się jeszcze rękojeścią w plecy i złamał kręgosłup. Teraz

możesz tylko

ciągnąć za sobą nogi, poruszając się o kulach. Oto twoja historia.

Lecz nikt nie wypytywał kaleki. Żaden doświadczony wojownik nie potrzebował.

Poza tym mercjańscy żołnierze nawet nie usiłowali dokuczyć kalece i jego

karzełkowatemu przewodnikowi, ponieważ bali się. Każdy wiedział, że i jego może kiedyś

spotkać taki los. Królowie i tanowie mogli opiekować się zaledwie kilkoma kalekami,

na znak swej dobroci, lecz wdzięczność i troska o będących ciężarem stanowiłaby

podczas wojny zbytni luksus.

Słuchacze odeszli do swoich zajęć. Hund opróżnił torbę, podał połowę jedzenia

towarzyszowi i posadził go na ziemi. Ich głód nie był udawany. Przez dwa dni

stopniowo zbliżali się coraz bardziej do centrum obozu Burgreda, pokonując wraz z

nim dziesięć mil dziennie. Shef jechał na ukradzionym ośle i obaj żyli tylko z tego co udało

im się zdobyć, sypiając na zimnej, mokrej od rosy ziemi.

- Widziałeś ją? - mruknął jarl.

- Kiedy będzie wracać, dam jej znak - odparł Hund. Obaj zamilkli. Dobrze

wiedzieli, że to krytyczny moment. Godiva zdała sobie sprawę, że nie może przedłużać

już swej nieobecności. W pomieszczeniach dla kobiet jedna z nich, starucha,

wyznaczona przez Alfgara do jej pilnowania, mogła zacząć coś podejrzewać. Pan i

władca oświadczył, że jeśli znajdzie sobie kochanka, sprzeda ją na targu niewolników w

Bristolu, gdzie niezwykle nisko ceniono ludzkie życie. Skierowała się więc z powrotem do

swoich pomieszczeń, lawirując po zatłoczonym podwórzu. Wciąż znajdował się tam

ten bard ze swoim przewodnikiem. Biedacy. Ślepy kaleka z żołądkiem przyrastającym

mu do kręgosłupa. Nikt nie chciałby go nawet jako niewolnika. Jak długo jeszcze

pożyje? Do zimy? A więc być może przeżyje ją.

Bard naciągnął swój brudny kaptur, ponieważ zaczął mżyć deszcz i pył zamieniał się w

błoto. A może zrobił to zawstydzony spoczywającymi na nim spojrzeniami, bo już wcześniej

skrywał twarz w dłoniach. Kiedy zrównała się z nim, pomocnik pochylił się i rzucił coś na

ziemię, tuż pod jej stopy. Instynktownie schyliła się po ten przedmiot.

To było złoto. Złota harfa, niewielka spinka do dziewczęcej sukienki. Choć była nieduża,

mogła zapewnić wyżywienie dla dwóch osób przez rok. Jak tułający się po świecie żebrak

może posiadać coś takiego? Do klejnocika przywiązany rzemieniem był...

To było zboże. Zaledwie kilka źdźbeł zboża, jakby snopek, związanych razem, tak że

nie można było nie rozszyfrować ich symboliki. Jeśli więc harfa oznaczała barda, to ten

snopek... Zaskoczona odwróciła się gwałtownie w stronę niewidomego. Odjął dłonie

od twarzy, z której zniknęły bandaże. Ujrzała jedyne jego oko wpa trzone w siebie.

Mrugnął nim powoli i znacząco. Kiedy ponownie uniósł ręce, wypowiedział cicho, lecz

wyraźnie trzy słowa:

- Ustęp. O północy.
- Ale jest strzeżony - rzekła dziewczyna. - A Alf gar...

Hund wyciągnął w jej stronę torbę, gestem proszącego o wsparcie, równocześnie

wsuwając jej w dłoń niewielką flaszeczkę.

- Wlej to do piwa - wyszeptał. - Kto to wypije, będzie spać.

Godiva odsunęła się gwałtownie. Jakby spotkawszy się z odmową, Hund schylił

się, a jego towarzysz ponownie zakrył twarz dłońmi. Dziewczyna ujrzała jednocześnie

starą Folgę kuśtykającą w tę stronę i z daleka już wykrzykującą jakieś pretensje.

Ruszyła w jej kierunku, ledwie powstrzymując się od tańczenia z radości i rzucenia się w

ramiona starej, niczym wesoła i pozbawiona zmartwień dziewczynka. Szybki nich

spowodował, że rany na pośladkach zabolały podrażnione dotykiem szorstkiego,

wełnianego materiału, co spowodowało, że znowu szła powoli szurając nogami.

Shef nie spodziewał się zasnąć tuż przed uprowadzeniem, lecz sen ogarnął go

niespodziewanie. Zbyt gwałtownie, by to było naturalne, pomyślał ze strachem. Gdy

zasnął, usłyszał głos. Lecz nie ten rozpoznawany przez niego, rubaszny, należący do

nieznanego opiekuna. Był to zimny głos Odyna, patrona bitew, zdrajcy wojowników.

- Bądź bardzo ostrożny, karzełku - mówił. — Masz swobodę działania, ty i twój ojciec, ale

nigdy nie zapomnij zapłacić mi mojej należności. Pokażę ci, co dzieje się z tymi, którzy o tym

nie pamiętają.

Shef znalazł się na samym skraju kręgu światła, właściwie już w ciemności, zwrócony ku

jego centrum. A tam śpiewał harfiarz. Śpiewał jakiemuś człowiekowi- komuś staremu o siwych

włosach, z posępną, okrutną twarzą, jak te na berle Shefa. Harfiarz zwrócony był twarzą ku

niemu. Lecz tak naprawdę swoją opowieść adresował do kobiety, która siedziała u stóp ojca.

Śpiewał balladę o miłości, balladę z południa o kobiecie, która usłyszała śpiew słowika w sadzie i

ogarnęła ją tęsknota za ukochanym. Twarz starego króla odprężyła się, a oczy przymknęły na

wspomnienie młodości i wspólnych chwil spędzonych ze zmarłą już żoną. Kiedy tak siedział

zamyślony i zasłuchany, harfiarz nie przestając śpiewać podsunął dziewczynie ,,runake-fli" - kij z

wyrzeźbionymi na nim runami - wiadomość od jej ukochanego. Shef wiedział, że on nim był,

lecz wtedy miał na imię Heoden. Harfiarz zaś to niezrównany pieśniarz Heorrenda, przysłany

przez swojego pana, by odebrać dziewczynę imieniem Hild zazdrosnemu ojcu - bezlitosnemu

Hagenie.

Inne czasy, inna sceneria. Tym razem dwie armie stanęły naprzeciw siebie na brzegu. Pod

nimi wzburzone morze pokryte wodorostami. Jakiś wojownik wystąpił z szeregów i podszedł

do innego. Shef zorientował się, że to Heoden, który przybył, by zaproponować okup za

uprowadzoną dziewczynę. Nie zrobiłby tego, gdyby ludzie Hageny nie dogonili go. Pokazał

torby pełne złota i drogich kamieni. Lecz ten drugi, stary człowiek, zaczął coś mówić. Shef

zrozumiał, że odrzuca propozycję, ponieważ obnażył miecz Dainslaf, wykonany przez karłów,

którego nie można było z powrotem wsunąć do pochwy, póki nie odebrał komuś życia. Starzec

kategorycznie stwierdził, że za tę obrazę, której doznał, nie usatysfakcjonuje go nic poza

życiem Heodena.

Wszystko zaczyna poruszać się jakby w przyspieszonym tempie. Jakiś dziwny natłok myśli.

Musi zobaczyć tę ostatnią scenę. Ciemność i księżyc świecący poprzez poszarpane chmury.

Wielu ludzi leży martwych na pobojowisku, ich tarcze strzaskane, a serca przebite. Heoden i

Hagena leżą obok siebie, w śmiertelnym uścisku. Lecz jedna postać wciąż żyje, wciąż się

porusza. To Hild, kobieta, która utraciła męża -porywacza i ojca. Chodzi między trupami,

śpiewając pieśń, „galdorleoth", której nauczyła ją niania Finnish. I martwe ciała powracają

do życia. Zaczynają wstawać. Spoglądając na siebie w świetle księżyca, podnoszą broń i

ponownie nacierają na przeciwnika. Choć Hild krzyczy z wściekłości i rozpaczy, jej

ukochany i ojciec nie zwracają na to uwagi i znów zaczynają morderczy bój. Tak będzie aż

do dnia Sądu Ostatecznego. Shef wiedział, że miało to miejsce na brzegu Hoy, na odległych

wyspach Orkley. Była to bowiem Niekończąca się Bitwa.

Napięcie narastało, dopóki nie obudził się gwałtownie. Hund naciskał kciukiem

miejsce za jego lewym uchem, by zbudził się po cichu. Wokół noc i cisza, zakłócana

jedynie poruszaniem się i pokasływaniem setek śpiących w swoich namiotach i szałasach

- całej armii Burgreda. Wcześniejsze odgłosy biesiady i zabaw dochodzące z wielkiego

pawilonu ucichły już. Spojrzenie na księżyc powiedziało jarlowi, że jest północ. Czas

przystąpić do działania

Sześciu wyzwoleńców, których zabrali ze sobą, powstało z posłań i w milczeniu

zbliżyło się do wózka stojącego kilka kroków dalej. Przewodził im Cwicca -dudziarz z

Crowlandu. Ustawili się wokół pojazdu, złapali za uchwyty i ruszyli. Natychmiast ciszę

przeszyło przeraźliwe skrzypienie nie nasmarowanych kół, powodując okrzyki złości i

przekleństwa. Wyzwoleńcy nie zwracali na nie uwagi i powoli podążali do celu. Już bez

bandaży i łubków ograniczających ruchy, lecz wciąż o kulach, Shef sunął trzydzieści

kroków za wózkiem. Hund obserwował go przez moment, po czym skierował się na

skraj obozu, do czekających tam koni.

Kiedy wózek z piskiem zbliżył się do pawilonu, dowódca strażników Burgreda zagrodził

mu drogę. Ciekawy co robią tu ci ludzie podszedł bliżej, lecz czując odór bijący od pojazdu

cofnął się, zakrywając dłonią nos i usta. Jarl rzucił swe kule i prześlizgnął się za jego

plecami w cień pawilonu, między podtrzymujące go liny. Stąd mógł swobodnie obserwować

strażnika, każącego oddalić się oddziałowi Cwikki. Ten skulił się niby ze strachu, lecz nie

ustępował tłumacząc:

- Kazali nam przecież wszystko opróżnić. Ale szambelan powiedział, że nie życzy sobie

żadnego sprzątania w dzień. Żadnych brudasów przeszkadzających damom. Wcale nie

chcemy tego robić, panie, wolelibyśmy spać, ale mamy rozkaz i jeśli do rana nie będzie

czysto, obedrą nas ze skóry. Szambelan powiedział, że mnie na pewno.

Narzekanie niewolnika było niezwykle sugestywne. Jednocześnie wciąż popychał wózek,

by smród ludzkich odchodów wyraźnie docierał do nozdrzy strażnika. Ten wreszcie się

poddał. Odszedł, machnąwszy ręką i przysłaniając nos.

Poeta z pewnością nie wymyśliłby takiej historyjki, pomyślał Shef. Żaden liryk nie

zainteresowałby się nawet kimś takim jak Cwicca, a jednak był on niezastąpiony przy

realizacji planu. Niewolnicy, ludzie wolni i wojownicy różnili się wyraźnie od siebie -

inaczej mówili i inaczej się poruszali. Żaden tan nie wątpiłby ani przez moment, że

Cwicca należy do tych pierwszych. Jakiż wrogi wojownik mógłby odznaczać się tak

nędzną posturą i podłym wyglądem?

Czyściciele dotarli do drzwi damskiego klozetu, na tyłach ogromnego pawilonu o

powierzchni ze ćwierć akra. Przed nimi wyrósł kolejny wartownik, jeden z zaufanych

ludzi Burgreda, wysoki na sześć stóp, w pełnej zbroi, od hełmu po nabijane ćwiekami

buty. Ze swojego ukrycia Shef uważnie obserwował rozgrywającą się scenę. Wiedział, że

to kolejna krytyczna chwila. Cwicca starał się ustawić wózek tak, by zasłaniał widok,

lecz bystre oko ukryte w ciemnościach mogło coś zauważyć.

Grupa otoczyła strażnika, napierając na niego, niby z uległością, lecz zdecydowanie,

starając się mu wytłumaczyć czemu tu przyszli o tej porze. Czepiając się rękawów zaczęli

ciągnąć go w dół, a jednocześnie czyjaś ręka nagle zatkała mu usta. Chwilowa szamotanina i

zduszony jęk. W świetle księżyca zalśniła struga krwi, gdy Cwicca przeciągnął ostrym ni-

czym brzytwa nożem po szyi tamtego, jednym cięciem niemal oddzielając głowę od tułowia.

Kiedy wartownik upadł, sześć par rąk dźwignęło go i wrzuciło do wózka. W tym

czasie Shef dobiegł do nich i błyskawicznie chwycił tarczę, włócznię i hełm. Już po chwili

stał w pełnym świetle, niecierpliwie kiwając ręką na niewolników. Teraz nawet wprawny

obserwator nie zauważyłby niczego nadzwyczajnego: rosły wartownik niechętnie przepu-

szczający grupę skarlałych niewolników. Kiedy oddział Cwikki otworzył drzwi i stłoczył

się wokół nich z szuflami i wiadrami, Shef stał jeszcze przez chwilę w widocznym

miejscu. Wreszcie wycofał się w cień, jakby dla uważniejszej obserwacji niewolników.

Zlustrował otoczenie, po czym szybko przemknął przez drzwi. I oto Godiva znalazła się

w jego ramionach, niemal naga, tylko w bieliźnie.

- Nie udało mi się wynieść ubrania - wyszeptała. - Zamyka je każdego wieczora. Alf

gar... Alfgar wypił to. Ale Wulfgar też śpi w naszym pomieszczeniu, a nie wypił nawet

łyka piwa z uwagi na post. Widział jak wychodziłam. Może wszcząć alarm, jeśli szybko nie

wrócę.

Dobrze, pomyślał jarl, a jego umysł pozostawał chłodny niczym lód, pomimo tulącego się

doń ciepłego ciała. Teraz nie może zauważyć w moim zachowaniu niczego nienaturalnego. I

jak najmniej wyjaśnień. Może dzięki temu nigdy nie dowie się, że nie przybyłem tu dla niej.

Za jego plecami ludzie Cwikki starali się udawać, że pracują. Poruszali się cicho, lecz

zupełnie otwarcie.

- Idę do sypialni - rzucił im Shef. - Ona wskaże mi drogę. Jeśli usłyszycie alarm,

natychmiast uciekajcie.

Oboje ruszyli do nieoświetlonego przejścia wzdłuż oddzielnych sypialni najbardziej

zaufanych dworzan Burgreda, w którym Godiva poruszała się z pewnością osoby chodzącej

tędy setki razy. Za sobą jarl usłyszał jeszcze głos Cwikki:

- Dobra, skoro już tu jesteśmy, wykonajmy swoją pracę. Cóż to takiego kilka wiader

gówna?

Kobieta zatrzymała się, gdy dotarli do opuszczonej płóciennej klapy, wskazała na nią i

szepnęła niemal niedosłyszalnie:

- Wulfgar. Na lewo. Często śpi u nas, żebym go obracała z boku na bok. Jest w pudełku.

Nie mam żadnego knebla - pomyślał Shef. Sądziłem, że będzie spać. W milczeniu

wyciągnął rękę w kierunku Godivy i zaczął zsuwać z niej bieliznę. Odruchowo usiłowała

mu w tym przeszkodzić, lecz prawie natychmiast zaprzestała oporu, pozwalając się

rozebrać. Zrobiłem to po raz pierwszy, uzmysłowił sobie. Nigdy nie myślałem, że nie

wywoła to żadnej emocji. Jeśli wejdzie naga, Wulfgar będzie zaskoczony. A to może dać mi

nieco dodatkowego czasu.

Dotknął jej nagich pleców, chcąc by weszła do sypialni. Drgnęła gwałtownie, i w tym

momencie zorientował się, że dotyka ledwie przyschniętych ram. Opanowała go wściekłość.

Wściekłość na Alfgara, ale także i na siebie. Dlaczego przez tyle długich miesięcy ani razu

nie pomyślał, co ona musi tu przeżywać?

W świetle księżyca, wpadającym przez zasłonę, widać było dziewczynę idącą w stronę

łoża, gdzie leżał jej mąż pozbawiony przytomności przez wywar specjalnych ziół. Z

niedużej, wyściełanej skrzyni ustawionego z lewej strony rozległo się chrząknięcie pełne

zdziwienia i złości. Shef w mgnieniu oka znalazł się przy nim i popatrzył prosto w

twarz swego ojczyma. Wiedział, że został rozpoznany, bo usta kaleki rozwarły się z

przerażenia. Bez zastanowienia wepchnął poplamioną krwią bieliznę wprost między zęby

Wulfgara.

Chwilowy spokój, po czym szaleńcze wicie się, jakby uwięzionego ogromnego węża. Choć

Wulfgar nie miał rąk ani nóg, walczył desperacko całą siłą mięśni grzbietu i brzucha, by

sforsować krawędź skrzyni i spaść na podłogę. Shef wiedział, że spowodowałoby to

znaczny hałas, który mógł obudzić śpiących w pobliskich namiotach i przyciągnąć tu kogoś

nieproszonego.

A może nie. Nawet szlachetnie urodzeni nauczyli się nie słyszeć odgłosów towarzyszących

miłosnym zapałom Alfgara. Odgłosów katowania także. Jari pomyślał o poranionych

plecach Godivy i własnych, lecz szybko odpędził te myśli. Kolano prosto w brzuch.

Wepchnął materiał jeszcze głębiej w usta kaleki. Końce okręcił mu wokół głowy i zawiązał.

Przy nim stanęła Godiva, wciąż naga, z rzemieniami używanymi przez ludzi Alfgara do

mocowania pakunków na grzbietach mułów. Pospiesznie obwiązali nimi skrzynię, nie

krępując, Wulfgara, lecz uniemożliwiając mu wypełzniecie z niej. Kiedy skończyli, Shef

wskazał dziewczynie przeciwległy koniec pojemnika. Wspólnie zdjęli go ze specjalnego

stelaża i postawili na podłodze. Teraz nie mógł go już przewrócić i narobić hałasu.

Po zakończeniu krótkiej i nierównej walki jarl zbliżył się do pokaźnego łoża i popatrzył

na śpiącego Alfgara. Miał szeroko otwarte usta, a z gardła dobywało się głośne chrapanie.

Wciąż był przystojnym mężczyzną i posiadał Godivę przez rok. Shef poczuł nagłą ochotę

poderżnięcia mu gardła. Potrzebował go jednak żywego do realizacji swojego planu. Ale

przecież mógł pozostawić znak. Znak, który jeszcze pomoże w wykonaniu tego

przedsięwzięcia.

Godiva ubrała się w międzyczasie w długą suknię i opończę. W dłoni trzymała swój

niewielki nóż używany przy szyciu, a wyraz twarzy znamionował determinację. Jarl zastąpił

dziewczynie drogę i chwycił za rękę. Delikatnie dotknął jej pleców i posłał pytające

spojrzenie.

Wskazała na róg pomieszczenia. Tam leżała wiązka rózg, jeszcze świeżych,

niezakrwawionych. Alfgar miał zamiar posłużyć się nimi później. Shef wyprostował go na

łóżku, złożył ręce na piersiach i wsunął mu rózgi w dłonie.

Podszedł do Wulfgara leżącego w świetle księżyca, z wybałuszonymi strachem oczami i

dziwnym wyrazem twarzy. Przerażenie? Niedowierzanie? A może to wyrzuty sumienia?

Skądś w głowie jarla zrodziło się wspomnienie: ich trójka, on, Godiva i Alfgar, małe dzieci,

bawiące się wesoło. Każde miało swój patyk i uderzało nim w drugi, aż któryś złamał się.

A Wulfgar obserwował to ze śmiechem, często sam uczestnicząc w zabawie.

A teraz przyglądał się jak syn niemal na śmierć chłoszcze żonę. Powoli, pragnąc by

ojczym widział każdy jego ruch, Shef wyjął pożyczony srebrny znak, chuchnął na niego i po-

tarł o tunikę. Wreszcie położył go na piersi Wulfgara. Młot Thora.

Następnie wraz z Godivą cicho wymknęli się z namiotu i w ciemnościach poszli w

stronę klozetów, kierowani stłumionymi odgłosami chrobotania i pobrzękiwaniem. Nagle

jarl uświadomił sobie, że istnieje poważny problem. Wcześniej o tym nie pomyślał.

Szlachetna dama, wychowana w dostatku i zbytkach, a istniała dla niej tylko jedna

droga ucieczki. Cwicca i jego oddział mógł bezpiecznie opuścić obóz, chronieni

haniebnym rodzajem swojej pracy oraz posturą, która charakteryzowała wyłącznie

niewolników. On sam mógł im towarzyszyć, sięgnąwszy ponownie po tarczę oraz

włócznię, narzekając na konieczność eskortowania cuchnących niewolników, zdolnych

przecież do kradzieży. Ale Godiva. Nie ma innej możliwości, poza ukryciem jej w

wózku. Wraz z trupem i dwudziestoma wiadrami ludzkich odchodów.

Gdy już zamierzał jej to uzmysłowić, przeprosić, obiecać świetlaną przyszłość, sama

wystąpiła przed niego.

- Zdejmijcie wieko - rzuciła do Cwikki.

Wsparła ręce na brudnych brzegach otworu i wskoczyła do środka, skąd wydobywał się

niewyobrażalny wprost fetor.

- Teraz ruszajcie - dobiegł jej głos. - To świeże powietrze

w porównaniu z dworem króla Burgreda.

Wózek ruszył powoli, ze skrzypieniem. Przed nim, znowu w roli wartownika, szedł Shef.

Rozdział szósty

Jarl powiódł wzrokiem po szeregu twarzy, wszystkich wrogich i pełnych dezaprobaty.

- Zmarnowałeś mnóstwo czasu - powiedział Alfred.

- Mam nadzieję, że jest tego warta - rzekł Brand, spoglądając z niedowierzaniem na

zgarbioną i jakże zmienioną Godivę, w pożyczonej od chłopki sukni, siedzącą na koniu

stojącym za wierzchowcem jarla.

- Takie zachowanie nie przystoi przywódcy wojowników - przemówił Thorvin. -

Żeby opuścić armię zagrożoną z dwóch stron i wyjechać w prywatnych sprawach. Wiem, że

przyłączyłeś się do nas, aby ocalić tę dziewczynę, ale żeby znikać, teraz... Czy nie mogła

poczekać?

- Czekała i tak zbyt długo - uciął krótko Shef.

Zeskoczył z konia, krzywiąc się nieco z powodu bólu ud. Jechali przez całą noc i dzień,

bez przerwy, by nawet w przypadku zwiększenia tempa podróży przez Burgreda, którego

poganiali Wulfgar i biskupi, zdobyć nad nim dwa dni przewagi.

Jarl zwrócił się do Cwikki i jego towarzyszy.

- Wracajcie do swoich kwater w obozie. I pamiętajcie, dokonaliśmy wspaniałego czynu.

Z czasem przekonacie się, że ma on znacznie większe znaczenie, niż można by sądzić.

Obiecuję wynagrodzić was wszystkich sowicie.

Gdy tamci odjechali, wraz z Hundem, zwrócił się na powrót do członków swej rady.

- Dobrze. Wiemy gdzie znajduje się Burgred. Dwa dni drogi stąd i spieszy się jak

może. Spodziewam się, że dotrze do granic naszego terytorium pojutrze wieczorem. A

gdzie jest Ivar?

- Złe wieści - zaczął Brand. - Jego czterdzieści statków dwa dni temu dotarło do

ujścia Ouse. Norfolk Ouse, nie Yorkshire. Natychmiast zaatakował Lynn. Miasto

usiłowało się bronić. W ciągu kilku minut zniszczył palisadę i zrównał osadę z ziemią. Nikt

nie ocalał, żeby opowiedzieć jak to się stało, ale nie ma wątpliwości, że tak właśnie było.

- Ujście Ouse - mruknął Jednooki. - Dwadzieścia mil

stąd. I Burgred mniej więcej w tej samej odległości.

Ojciec Bonifacy ustawił pokaźną mapę Norfolku, którą jarl kazał sporządzić i powiesić

na ścianie głównej komnaty. Shef stanął przed nią, dumając i przenosząc wzrok z jednego

miejsca na drugie.

- Przede wszystkim musimy... - zaczął.

- Zanim cokolwiek zrobimy - przerwał mu Brand - musimy rozstrzygnąć kwestię, czy

wciąż możemy ci ufać, jako naszemu jarlowi.

Przez długą chwilę Shef przyglądał mu się, jedno oko przeciwko dwojgu. W końcu to

Brand nie wytrzymał i spuścił wzrok.

- W porządku, w porządku - mruknął. - Cofam to, co powiedziałem.

- A skoro - włączył się Alfred - zadałeś sobie tyle trudu, aby zdobyć tę damę,

byłoby uprzejmie z twojej strony zająć się nią także teraz. I nie pozostawiać jej przed

namiotem.

Jarl kolejny raz zlustrował nieprzychylne mu oblicza i wreszcie zatrzymał wzrok na

Godivie, która z trudem powstrzymywała się od wybuchnięcia płaczem.

Nie ma czasu na to wszystko! - krzyczało w nim coś. Przekonywanie ludzi.

Uspokajanie ich. Wmawianie, że są ważni. A tak naprawdę wszyscy są tylko trybami

machiny, tak jak ja! Wyobrażają zaś sobie, że mogą odmówić obracania się.

Przepraszam - rzekł. - Godivo, wybacz mi. Byłem tak odprężony wiedząc, że jesteśmy

już bezpieczni, iż skierowałem wszystkie myśli ku innym sprawom. Pozwól, że przedstawię ci

moich przyjaciół...

Czterdzieści smoczych okrętów sunęło jeden za drugim płytką, błotnistą rzeką Ouse,

stanowiącą zachodnią granicę hrabstwa Norfolk. Kraju, który przybyły zniszczyć. Część

załóg śpiewała wspólnie pieśń, płynąc poprzez zieloną krainę. W płaskim zupełnie terenie z

dala widoczne były maszty i zwinięte żagle. Ludzie Ivara nie próbowali nawet ukrywać

swej obecności. Gdziekolwiek pojawił się Ivar Ragnarsson, tam natychmiast rodziło się

przerażenie, nawet wśród doświadczonych żołnierzy, którzy chełpili się swą bojowością i

odwagą.

W pewnym momencie flotylla dotarła do drewnianego mostu przerzuconego ponad

wodą. Nigdzie, jak okiem sięgnąć, nie było żadnych zabudowań, tylko trakt ginący gdzieś w

oddali. Tu nie dałoby się zorganizować zasadzki. Jednak piraci odnosili sukcesy, ponieważ

nigdy nie podejmowali zbędnego ryzyka. Nawet Ivar, kompletnie lekceważący własne

bezpieczeństwo, w takich przypadkach postępował z rozwagą, jakiej spodziewali się jego

ludzie. Dwieście kroków przed mostem przywódca wikingów, stojący na dziobie pierwszego

okrętu, owinięty purpurowym płaszczem i w zielonych spodniach, odwrócił się i rzucił

ochryple rozkaz.

Wioślarze naparli na wiosła, by zatrzymać łódź. Reszta floty również zamarła w

bezruchu. Ivar skinął na dwie grupy jeźdźców, poruszające się brzegiem, równolegle do

statków. Ci ruszyli kłusem, by sprawdzić most, zaś załogi przystąpiły do bardzo

pracochłonnego opuszczania masztów.

Żadnego oporu. Nikogo w polu widzenia. Jednak kiedy jeźdźcy spotkali się na moście,

stwierdzili, że ktoś musiał tu niedawno być. Znaleźli bowiem pudełko. Pozostawione do-

kładnie pośrodku traktu, tak że nie można go było nie zauważyć.

Dolgfinn, dowódca oddziału, popatrzył na nie bez entuzjazmu. Nie podobało mu się to

wszystko. Zostało tu pozostawione z rozmysłem, przez kogoś, kto bardzo dobrze orientował

się jak ostrożnie porusza się flota wikingów. Zapewne zawierało jakąś wiadomość lub znak

mający na celu rozsierdzić najeźdźców. Może wewnątrz była czyjaś odcięta głowa. Bez

wątpienia miało zostać doręczone Ivarowi, ponieważ na wieku wymalowana była postać w

purpurowym płaszczu, zielonych spodniach i srebrnym hełmie. Dolgfinn sam nie odczuwał

strachu - był przecież wychowawcą Sigurtha Ragnarssona, wysłanym przez samego Wężowe

Oko, by miał baczenie na szalonego członka jego rodziny. A jeśli Ivar w ogóle

przejmował się kimkolwiek, to respekt czuł wyłącznie przed swym starszym bratem. Ale i tak

Dolgfinn nie miał zbytniej ochoty być świadkiem sceny, która zapewne się rozegra. Ktoś na

tym poważnie ucierpi, to pewne. Przypomniał sobie zdarzenie sprzed wielu miesięcy, kiedy

Viga-Brand ośmielił się przynieść Ragnarssonom złą wiadomość. Wieść o śmierci ich ojca.

Dobry materiał na balladę, pomyślał. Późniejsze jednak zdarzenia potoczyły się zupełnie

nieoczekiwanie. Czy Brand, choć sprawiał wrażenie prymitywnego człowieka, przewidział co

nastąpi? A jeśli tak, czy to cokolwiek zmieniało?

Dolgfinn odpędził od siebie te myśli. Pudełko mogło stanowić pułapkę, ale i tak nie

miał wyboru, musiał to sprawdzić. Podniósł je - na pewno nie zawierało głowy, bo było

zbyt lekkie - podszedł do brzegu, przy którym kołysała się smocza łódź i po wiośle

przedostał się na pokład. Skierował swe kroki ku Ivarowi, stojącemu na częściowo zabudowa-

nym dziobie, obok potężnej machiny. W milczeniu postawił skrzynkę, wskazał na

umieszczone na niej malowidło, wyjął zza pasa nóż i wyciągnął go w stronę dowódcy, by

miał czym podważyć zabite gwoździami wieko.

Angielski wódz skinąłby na służącego, żeby zajął się otwarciem przesyłki. Dla

przywódcy piratów nie stanowiło to jednak dyshonoru. Czterema wprawnymi ruchami

wyciągnął gwoździe. Jego wyblakłe oczy zatrzymały się na Dolgfinnie, podczas gdy twarz

rozjaśnił niespodziewanie uśmiech pełen radosnego zniecierpliwienia. Sopel Lodu wiedział, że

należy liczyć się z próbą prowokacji lub obrazy. Będzie miał się za co mścić.

- Zobaczmy, co przysłali nam ludzie Drogi - rzekł.

Zdjął wieko i sięgnął do wnętrza pudełka.

- Pierwsza zniewaga. Kapłon. - Uniósł martwego ptaka i strzepnął pióra. -

Wykastrowany kogucik. Ciekawe, co to ma znaczyć.

Ivar milczał, dopóki nie stało się jasne, że Dolgfinn ani nikt inny nie ma nic do

powiedzenia, po czym ponownie sięgnął do skrzynki.

- Druga. O, do kapłona przywiązana jest jakaś słoma. Jakieś łodygi.

- To nie łodygi - odezwał się dowódca jeźdźców. – To snopek. Czy muszę ci mówić

kogo symbolizuje? Jego imię było przez ciebie często wspominane w ostatnich tygodniach.

Ivar skinął głową.

- Dziękuję, że mi przypomniałeś. Czy słyszałeś kiedyś takie stare powiedzenie:

„niewolnik mści się natychmiast, tchórz nigdy"?

Nie sądzę, żebyś był tchórzem -pomyślał Dolgfinn, lecz nie powiedział, zabrzmiałoby

to bowiem jak komplement lizusa

- A czy słyszałeś inne, Ivarze Ragnarssonie? „Z zakrwawionej torby często pochodzą

złe wiadomości". Opróżnijmy

więc tę do końca.

Herszt wikingów jeszcze raz sięgnął do środka, po trzeci i ostatni przedmiot. Tym razem

popatrzył nań ze szczerym zdziwieniem. Był to węgorz. Przypominająca węża ryba żyjąca w

bagnistych wodach.

- Co to jest?

Cisza.

- Czy ktoś może mi powiedzieć?

Wciąż tylko przeczące ruchy głów tłoczących się wokół wojowników. Tylko jeden

niewolnik mnichów z Yorku, kulący się przy machinie, poruszył się niespokojnie. Ivar momen-

talnie zwrócił na to uwagę.

- Obiecuję nagrodę każdemu, kto mi to wyjaśni. Niewolnik wyprostował się zalękniony,

zdając sobie sprawę, że spojrzenia wszystkich skupiły się na nim.

- Nagroda, panie, jaką ja wybiorę?

Ivar przytaknął.

- To ryba, którą po angielsku nazywamy eel, panie. Myślę, że może kojarzyć się z pewnym

miejscem, Ely, w górę Ouse. Znajduje się tam Wyspa Węgorzy, już niedaleko stąd. Chyba

cała wiadomość znaczy to, że on, Shef, spotka się tam z tobą.

- To ja niby jestem tym kapłonem? - zapytał Ivar.

Niewolnik głośno przełknął ślinę.

- Obiecałeś nagrodę, panie, - temu kto ci wytłumaczy. Wybieram więc wolność.

- Możesz odejść - powiedział Ivar.

Niewolnik ponownie przełknął ślinę i rozejrzał się po brodatych, dzikich twarzach. Powoli

dał krok naprzód, a gdy nikt nie usiłował go zatrzymać, nabrał pewności siebie. Wskoczył na

burtę statku i dwoma skokami, po wyciągniętym wiośle, znalazł się na brzegu rzeki. Już po

chwili gnał ile sił w nogach ku najbliższym krzakom, skacząc niczym żaba.

Osiem, dziewięć, dziesięć - liczył Ivar półgłosem

W jego dłoni znalazła się włócznia ze srebrnym grotem. Zważył ją w ręku i szerzej

rozstawił nogi. Pocisk dogonił biegnącego i wbił się głęboko w jego kark, powalając go w

agonii na ziemię.

- Czy ktoś jeszcze ośmieli się nazwać mnie kapłonem? - rzucił przywódca wikingów.

Późnym wieczorem, kiedy łodzie przycumowały dwie mile dalej, kilku doświadczonych

szyprów rozmawiało cicho, najciszej jak się da, wokół obozowego ogniska, w znacznej

odległości od namiotu Ivara.

- Nazywają go Sopel Lodu - rzekł jeden - bo nie może zadowolić kobiety.

- Może - zaprotestował drugi. - Ma synów i córki.

- Tylko, jeśli najpierw zrobi dziwne rzeczy. Ile kobiet je przetrwało? Mówią...

- Nie - uciął trzeci - posłuchajcie. Powiem wam dlaczego ma taki przydomek. To

dlatego, że jest jak wiatr, który przybywa z Północy nie wiadomo kiedy. I ścina wodę w

lód. Nawet teraz może być tuż za nami.

- Wszyscy się mylicie - przemówił Dolgfinn. - Nie jestem człowiekiem Drogi, ale mam

przyjaciół, którzy są nimi. Którzy byli. Oni powiedzieli mi dlaczego, a ja im wierzę. Jest

Sopel Lodu, właśnie tak. To oznacza „beznogi". - Dla za akcentowania swych słów

klepnął się w udo.

- Ale przecież on ma nogi - zaprotestował jeden ze słuchaczy.

- W tym wcieleniu ma. Ci, którzy widzieli go w innym świecie, ludzie Drogi, mówią,

że pełza na brzuchu pod postacią ogromnego potwora. Smoka. Nie jest zwykłym człowie-

kiem. I dlatego stal nie jest w stanie go zabić.

Shef na próbę zginał długi na ponad pół jarda i szeroki na dwa cale pas metalu, który

Udd - ten filigranowy wyzwoleniec - właśnie mu przyniósł. Kiedy robił to, mięśnie

jego ramion napięły się do granic możliwości. Mięśnie na tyle silne, by zgiąć zwykłe

żelazo. Stal ugięła się jednak zaledwie o cal i wyprostowała sprężyście.

- Przy machinach spisuje się dobrze - rzekł Oswi, otoczony pierścieniem obsługujących

katapulty.

- Myślę, czy nie przyda się jeszcze do czegoś innego - powiedział w zadumie jarl. -

Może do łuku?

Ponownie wygiął metal, tym razem wspierając go o kolano i napierając niemal całą masą

ciała. Pasek wytrzymał, uginając się niewiele więcej niż poprzednio. Zbyt twarde na łuk. A

może tylko zbyt mocne dla ramion mężczyzny? Ale przecież było wiele innych rzeczy, dla

których sama siła ramienia ludzkiego była niewystarczająca. Katapulty. Ogromne ciężary.

Reje statku. Shef jeszcze raz ugiął metal. Gdzieś tu tkwiło rozwiązanie zagadki: mieszanka

nowej wiedzy, której poszukiwali ludzie Drogi i starej, wciąż odnajdywanej. Ale było

jeszcze za wcześnie, żeby rozwiązał całą łamigłówkę.

- Jak dużo już ich wykonałeś, Udd?

- Może dwadzieścia. To znaczy bez tych, które zamontowaliśmy już do machin.

- Jutro też zostań w kuźni. Zrób ich więcej. Weź tylu ludzi i metalu, ile

potrzebujesz. Potrzebuję sto, dwieście, takich pasków.

- Czy to oznacza, że nie weźmiemy udziału w bitwie? - zawołał Oswi. - Nie będziemy

mieli okazji ani razu wystrzelić z naszej katapulty?

- W porządku. Niech Udd wybierze po jednym człowieku z każdej załogi. Reszta będzie

miała okazję wykazać się w walce.

Jeśli do niej dojdzie, dodał jarl w myślach. Zakładam, że obejdzie się bez niej. Muszę za

wszelką cenę starać się uniknąć bitwy. Jeżeli Anglia jest planszą bogów, a my figurami w ich

grze, to aby ją wygrać, muszę starać się usunąć jak najwięcej figur. Bez względu na to, co

pomyślą o tym inni.

W porannej mgle armia króla Burgreda - trzy tysiące wojowników i tyluż niewolników,

woźniców, poganiaczy mułów i dziwek - przygotowywała się do kontynuowania marszu w

iście angielskim stylu: powoli, ospale, nieefektywnie i bez ochoty. Szlachta ruszyła ku

latrynom lub poza obóz. Niewolnicy zaś zajęli się przyrządzaniem jedynego możliwego posił-

ku - owsianki. Rozpalono ogniska, rozległ się brzęk naczyń, a ludzie Burgreda ochrypli aż

od krzykliwego przekazywania rozkazów królewskich jego lojalnym, lecz zupełnie

niezorganizowanym poddanym. Kazali spieszyć się z jedzeniem, załatwiać swe fizjologiczne

potrzeby i ruszać się jak najszybciej, co bez końca powtarzał dowódca obozu, Cwichelm.

Właśnie dzisiaj przekroczona zostanie granica wrogiego terytorium. Trzeba przeprawić się

przez Ouse i ruszać na Ely. W każdej chwili może dojść do bitwy.

Gnani wściekłością króla z powodu zakłócenia spokoju w jego pawilonie,

napomnieniami księży i niewiarygodną wprost furią Wulfgara, wojownicy pospiesznie zwijali

namioty i wdziewali zbroje.

Na smoczych okrętach życie biegło zupełnie inaczej. Do obudzenia wszystkich wystarczył

tylko sygnał wartownika. Już po kilku minutach wojownicy stali na brzegu ubrani, obuci i

uzbrojeni, gotowi do walki. Właśnie dwaj jeźdźcy nadjechali od oddalonych o pół mili czujek,

donosząc o jakimś ruchu na zachodzie i zbliżających się zwiadowcach. Kolejny rozkaz, tym

razem bezpośrednio od Ivara, i połowa ludzi z każdej załogi zajęła się przygotowaniem

jedzenia dla siebie i zajętych czym innych towarzyszy. Oddziały zaczęły krzątać się wokół

potężnych machin na sześciu pierwszych łodziach, przygotowując liny i bloczki. Na

określoną komendę mieli unieść je ze specjalnie wzmocnionych pokładów i opuścić na

przygotowane lawety. Lecz jeszcze nie teraz. „Czekać do ostatniej chwili, a później działać

szybko", tak brzmiała maksyma piratów

Obóz wyznawców Drogi, cztery mile dalej, w gęstym lesie, leżał cichy i ciemny. Shef,

Brand, Thorvin i wszyscy dowódcy oddziałów cały wczorajszy dzień chodzili po nim,

nakazując zachowanie ciszy zarówno wikingom, jak i angielskim wyzwoleńcom. Żadnych

hałasów. Żadnego snucia się po obozie. Pozostać w kocach, dopóki nie zostaną wydane inne

polecenia. Odpocząć. Posiłek po kolei, oddziałami. Później sformowanie oddziałów, lecz

nikomu nie wolno przekroczyć granicy lasu.

Będąc posłuszny własnemu rozkazowi, Shef leżał w namiocie, słuchając odgłosów

przytłumionej krzątaniny budzącej się armii. Wiedział, że nadszedł decydujący moment.

Sytuacja, którą on sam zaplanował. Było więc niezwykle ważne, by wydarzenia potoczyły

się po jego myśli i zapewniły dobry start oraz nie nadwątliły sił, tak potrzebnych później.

Na posłaniu obok niego leżała Godiva. Byli już razem od czterech dni, a jednak wciąż jej

nie wziął. Nawet się do niej nie zbliżył. A przecież mógłby. Jego członek był teraz sztywny,

jakby na wspomnienie tego, co już kiedyś między nimi zaszło. A ona nie opierałaby się.

Oczekiwała tego i zastanawiała się, dlaczego on zwleka. Czy był podobny do Ivara? A może

obecnie nie mógł już dorównać w męskości Alfgarowi? Wyobraziła sobie krzyk, który

wydałaby z siebie, gdyby w nią wszedł.

Kto by ją za to winił? Wciąż krzywiła się z bólu przy każdym gwałtowniejszym ruchu.

Jak jego, także i jej plecy były poranione już na zawsze

A jednak ona wciąż miała dwoje oczu. Ominęła ją okazja poznania litości Ivara - kapna

takr. Kiedy wspominał te zdarzenia, nabrzmiały fragment jego ciała zaczął się kurczyć, a

myśli o jej cieple i miękkości uleciały jak pocisk wystrzelony z katapulty.

Natychmiast też pojawiło się inne uczucie; zimne, niepohamowane i sięgające gdzieś

daleko w przyszłość. Nieważne było dzisiaj. Liczył się tylko końcowy efekt.

Wyciągnięty zrelaksowany, idealnie czując własne ciało, Shef zadumał się nad

przewidywanymi wydarzeniami dzisiejszego dnia. Hund. Znów potrzebny jest mi Hund,

pomyślał.

Gdy w promieniach słońca rozprysła się poranna mgła, Ivar obserwował znajomy

chaos towarzyszący angielskiej armii. Znajomy chaos. Angielska armia.

To nie oni - przemówił Dolgfinn stojący u jego boku. - To nie wyznawcy Drogi.

Nie Skjef Sigvarthsson. Popatrz na te wszystkie krzyże i czarne sutanny. Słychać

nawet jak śpiewają tę swoją poranną massa, czy jak to nazywają. A więc wyzwanie

Sigvarthssona było kłamstwem, albo...

- Albo jest tu gdzieś ukryta trzecia armia, czając się, by dobić osłabionych

zwycięzców - dokończył przywódca wikingów.

Na jego twarzy pojawił się uśmiech, pogłębiający zmarszczki i nadający jej wyraz bólu,

jak u lisa, skubiącego mięso z pułapki na wilki.

- Z powrotem na okręty?

- Raczej nie. Rzeka jest zbyt wąska, żeby szybko za wrócić czterdzieści łodzi. A jeśli

będziemy płynąć na wiosłach, może im się udać nas dogonić. Wtedy po kolei będą rzucać się

na jeden statek po drugim i niszczyć je. To może się udać nawet Anglikom. Nie -

ciągnął. - W Braethraborgu moi bracia i ja poprzysięgliśmy najechać Anglię i podbić

wszystkie tutejsze królestwa mszcząc się za naszego ojca. Dwa już zdobyliśmy. Dzisiaj

nadszedł czas na trzecie.

- A Sigvarthsson? - zapytał Dolgfinn.

Ivar w drapieżnym uśmiechu odsłonił zęby.

Nadejdzie i jego czas. Będziemy musieli tylko dopilnować, żeby go nie

wykorzystał. A teraz wracaj do łodzi, Dolgfinnie, i rozkaż wyładować machiny.

Ale nie na ten brzeg. Na przeciwległy, rozumiesz? Sto kroków od wody. A nad

każdą rozpostrzyjcie żagiel, jakby to był namiot. Każ żeby wyglądało to tak, jakby na

widok Anglików zaczęli je składać. Ale na angielską modłę, wiesz, niezdarnie, jak stare

baby. Dopilnuj, żeby niewolnicy robili to dokładnie tak jak mówię.

Dolgfinn roześmiał się.

- Wyćwiczyłeś ich przez te miesiące tak, że poradzą sobie ze wszystkim, Ivarze.

Wesołość zniknęła z oblicza dowódcy piratów, a oczy przybrały barwę skóry.

- A więc oducz ich tego - rzucił ostro. - Machiny na tamten brzeg. Ludzie na ten. -

Popatrzył w kierunku nad chodzącej armii, sunącej szóstkami, z łopoczącymi chorąg-

wiami, a z tyłu widoczne były potężne krzyże. - I przyślij Hamala. Poprowadzi konny

patrol. Mam dla niego specjalne rozkazy.

Ze swojego punktu obserwacyjnego pod ogromnym, kwitnącym krzewem głogu, Shef

obserwował przygotowania do bitwy. Armia Drogi stała już uformowana, po obu jego

stronach, wciąż ukryta za drzewami i krzakami. Katapulty nie zostały przysposobione

jeszcze do walki i znajdowały się na tyłach. Angielskim dudziarzom i trębaczom

wikingów z całą stanowczością zagrożono przepadkiem tygodniowej racji piwa, jeśli choć

jeden z nich wydobędzie jakikolwiek dźwięk ze swojego instrumentu. Shef był pewien, że

nadal nie wykryto ich obecności. A teraz, kiedy obie strony znały już położenie przeciwnika,

wysłani wcześniej zwiadowcy wracali do swoich. Jak na razie dobrze.

Chociaż zdarzyła się pewna niespodzianka. Machiny Ivara. Obserwował jak są

wyładowywane z okrętów. Zwrócił uwagę na ugięte pokłady i głębokie zanurzenie łodzi. Wy-

wnioskował, że muszą być ciężkie, znacznie cięższe niż jego, lecz nie był w stanie ich

dokładnie porównać. A więc to dzięki i Ivar zajął Lynn? Ale teraz zostały ustawione na

niewłaściwym brzegu. Wprawdzie zabezpieczone przed atakiem, lecz niemożliwe do

przestawienia, gdyby działania bitewne przeniosły się w inne miejsce. Nawet bystry wzrok

jarla nie był w stanie dojrzeć jak skonstruowane są te katapulty. I w jakim stopniu mogą

wpłynąć na jego plany dotyczące przebiegu starcia.

A właściwie jego uniknięcia.

Cwichelm, weteran wielu bitew, gdyby tylko mógł, zatrzymałby armię, kiedy tylko

doniesiono o smoczych okrętach na rzece przed nimi. Flota wikingów nie była tym wrogiem,

którego się spodziewali. Wszystko co nieoczekiwane, powinno zostać najpierw dokładnie

rozpoznane przez zwiadowców - szczególnie gdy chodziło o wyznawców Drogi, których

zmyślne pułapki pamiętał z walk, kiedy zginął Sigvarth.

Nie pozostawiono mu jednak możliwości podjęcia decyzji. Wikingowie i wyznawcy

Drogi byli tym samym dla jego króla: śmiertelnymi wrogami. A dla Wulfgara i biskupów

byli godnymi potępienia poganami. Smocze okręty rozciągnięte w szereg? Tym lepiej!

Zniszczyć je, zanim zdołają się skupić.

- Jeśli to nie wyznawcy Drogi- skwitował Alfgar - tym mniejsze zmartwienie. Ci

przynajmniej nie mają machin, których tak się obawiasz.

Dotknięty tymi słowami i świadom, iż skomplikowane manewry na nic się nie zdadzą,

gdy dowodzi się niewyćwiczoną szlachtą, stanowiącą większą część armii króla Burgreda,

Cwichelm jako pierwszy ruszył ku rzece, wyjechał wraz z przyboczną strażą znacznie

przed resztę wojska i wznosząc okrzyki bojowe oraz machając mieczem zachęcał je do

szturmu.

Angielska armia, widząc przed sobą znienawidzone smocze okręty, których załogi skupiły

się przed nimi w formacji klina, z entuzjazmem ruszyła naprzód. Tak długo, póki nie

zostaną zniechęceni - pomyślał Cwichelm, zwalniając, by szeregi wojowników wyprzedziły

go. Albo nie zmęczą się, tuż przed rozpoczęciem walki. Wsparł tarczę na ramieniu, nie

widząc jeszcze potrzeby używania jej jako osłony. Ważyła z tonę - czternaście angielskich

funtów, a reszta broni i pancerz kolejne trzy. Właściwie niewiele. Ale bieg był już

znacznie utrudniony. A machanie takim ciężarem wymagało dużego wysiłku. Poprzez pot

zalewający oczy dojrzał ludzi na przeciwległym brzegu, szamoczących się z płóciennymi

namiotami. Nieczęsto można zaskoczyć odpoczywających wikingów - pomyślał. Zazwyczaj

bywało odmiennie.

Pierwsza salwa z balist Erkenberta wyrwała sześć dziur w angielskich szeregach. Każdy

kamień położył trupem wszystkich żołnierzy w sześciu szeregach. Jeden z głazów, wycelowany

w dowódców znajdujących się w centrum oddziałów -wyraźnie połyskujących złotem oraz

granatami i wyróżniających się purpurą tunik - wpadł między Anglików lecąc na niewielkiej

wysokości. Cwichelm nie zauważył ani nie poczuł pocisku, który oderwał mu głowę od

tułowia, powalił za nim cały rząd ludzi i wreszcie wbił się głęboko w ziemię nie opodal wozu,

na którym biskup Daniel śpiewał psalm nawołujący do walki z wrogami Kościoła. W jednej

chwili dowódca i armia postradali głowę

Większość angielskich wojowników nie mogła obserwować co dzieje się po bokach z

powodu hełmów z wąskimi wizjerami. Widzieli przez nie tylko to co mieli przed sobą

-zgromadzonych wrogów, stojących w oddzielnych, uformowanych w kliny grupach.

Każda liczyła czterdziestu ludzi i zabezpieczała okręty zacumowane w kilkujardowych

odstępach. Rycząca ludzka fala sunęła naprzód, by zmieść wrogie kliny włóczniami,

mieczami oraz lipowymi tarczami. Ciasno stłoczeni wojownicy Ivara Ragnarssona napięli

wszystkie mięśnie, by powstrzymywać ich przez pięć minut, których zażądał ich

przywódca

A poprzez starannie wyliczone przerwy między okrętami katapulty nieprzerwanie miotały

swe śmiercionośne, niemożliwe do powstrzymania pociski.

- Coś się dzieje - zauważył Brand.

Shef nie odpowiedział. Przez kilka długich minut uporczywie wysilał jedyne oko, by

przyjrzeć się machinom, które czyniły takie spustoszenie pośród żołnierzy Burgreda. Skon-

centrował całą uwagę na jednej z nich i zaczął liczyć uderzenia serca między kolejnymi

wystrzałami. Teraz wiedział już znacz

nie więcej o ich konstrukcji niż jeszcze przed paroma minutami. Musiały działać na zasadzie

skręcania lin. Potwierdzał to czas potrzebny na załadowanie, siła uderzenia oraz fakt, iż przy

każdym strzale katapultę aż podrzucało do góry, a jej obsługa rozbiegała się w popłochu. Z

pewnością nie działały na zasadzie zbliżonej do łuku. Choć patrzył z odległości mili, domyślił

się tego także po ich kształcie. No i waga, o której świadczyły wzmocnienia pokładu i wysiłek

potrzebny do wyciągnięcia ich na brzeg. Musiały mieć odpowiedni ciężar, żeby być w miarę

stabilne i wytrzymać potężne uderzenia. Tak. Niewielki eksperyment, przyjrzenie się im z

nieco mniejszej odległości i...

Lecz teraz należało skupić uwagę na czymś innym. Shef przeniósł wzrok na pole bitwy.

Brand powiedział, że coś się dzieje. Łatwo było zgadnąć co. Po kilku salwach angielscy

wojownicy, znajdujący się najbliżej miejsc, w które trafiały głazy, zaczęli się rozstępować,

zauważywszy, że najbezpieczniej być odgrodzonymi od katapult oddziałami wikingów.

Kiedy jednak wykorzystali tę możliwość, utrudnili działanie pierwszym szeregom

najsprawniejszych fechmistrzów, starających się przebić przez linie wikingów. Wielu spośród

mistrzów miecza, mając ograniczone pole widzenia, obciążonych zbrojami, nie miało pojęcia

co dzieje się wokół nich. Stwierdzali tylko, że to coś niedobrego, więc zaczęli się

wycofywać, szukając wolnego miejsca, by podnieść przyłbice. Z tyłu napierali na nich

wojownicy, którzy mieli zapewnić asekurację, a tymczasem tylko popychali utrudniając nawet

zachowanie równowagi. Gdyby ludzie Ivara byli skupieni w większych grupach, mogliby

wykorzystać ten moment do przeciwnatarcia. Nie zrobili tego jednak, zdając sobie sprawę

ze swej liczebnej mniejszości oraz z obawy przed oddaleniem się od brzegu rzeki, a więc i

łodzi, które zapewniały im możliwość bezpiecznego odwrotu. Bitwa pozostawała więc nadal

nierozstrzygnięta.

Brand ponownie poruszył się niespokojnie, jednocześnie mocno wbijając palce w ramię

przyjaciela. Ktoś przy katapultach wydał rozkaz zmiany celów i zaczął poganiać niewol-

ników kopniakami i uderzeniami. Kiedy Anglicy ruszyli do szturmu, na otwartej przestrzeni

pozostały niezgrabne wozy z powiewającymi na nich chorągwiami - króla, dostojników,

biskupów bądź opatów. Już po chwili było ich o jeden mniej. W powietrzu fruwały tylko

drzazgi. Bezpośrednie trafienie. I kolejne - woły zaprzęgnięte w szeregu padły na

kolana, a z wozu pozostało tylko toczące się koło. Ponad armią Drogi, za plecami jarla,

rozległo się zbiorowe westchnienie, wyrażające zdziwienie, a zastępujące okrzyki,

zabronione przez dowódców. Jeszcze przed chwilą na polu stał samotny krzyż, lecz nagle

zaczął się pochylać, aż wreszcie runął na ziemię.

Coś w głębi Shefa poruszyło się jak koło zębate. W zamyśleniu, korzystając, że wszyscy

wokół koncentrują uwagę na polu bitwy, pociągnął spory łyk z flaszki, którą przez cały

dzień trzymał w dłoni: szlachetne piwo. Lecz znalazła się w nim zawartość niewielkiej

skórzanej sakiewki, którą tego ranka otrzymał od Hunda. Zmusił się do picia, starając się nie

zwracać uwagi na trudny do zniesienia smak długo gnijącego mięsa. „Jak sprawić, żeby

człowiek zaczął wymiotować?" -zapytał. „Jest na to sposób", zapewnił Hund z przekonaniem.

Po wypiciu mikstury jarl porzucił wszelką wątpliwość, czy przyjaciel miał rację. Opróżnił

flaszkę, nie pozostawiając ani kropli, by nie mogła stanowić dowodu i powstał z ziemi.

Minuta, może dwie - pomyślał. Potrzebuję, żeby oczy wszystkich były na mnie zwrócone.

- Dlaczego jadą w tamtą stronę? - zapytał. - Co to ma znaczyć?

- Może szarża kawalerii, taka jaką robią Frankowie - odparł niepewnie Brand. -

Słyszałem o tym. Ale nie wiedziałem, że Anglicy...

- Nie, nie - rzucił Alfred, drepczący w miejscu z niecierpliwości. - To angielska

konnica, tanowie Burgreda. Och, patrzcie na tych głupców! Uznali, że bitwa jest

przegrana,

więc ruszyli ratować swojego władcę. A kiedy on wsiądzie na konia... Boże Wszechmogący,

zrobił to!

Daleko, na polu bitwy, ozłocona głowa wzniosła się ponad otaczającym ją pierścieniem

mężczyzn - król dosiadający wierzchowca. Przez chwilę zdawało się, że pozostaje nie-

zdecydowany, machnął nawet mieczem nad głową. Lecz czyjaś ręka chwyciła za uzdę jego

rumaka. Grupa jeźdźców ruszyła stępa, a następnie przyspieszyła do cwału, uciekając z pola

walki. Kiedy to nastąpiło, poszczególni wojownicy także zaczęli odstępować wroga,

podążając za swoimi dowódcami. Na początku robili to spokojnie, lecz już po chwili pośród

nich zaczęła narastać panika. Słysząc ruch za plecami, pozostali walczący zorientowali się w

sytuacji i także zaczęli się wycofywać. Tak oto armia Burgreda, niezniszczona, niepokonana i

niezwykle liczna, cofała się na całej linii. Momentalnie znowu posypały się na nią głazy.

Ludzie zaczęli biec.

Armia Drogi stała już gotowa, a oczy wszystkich z wyczekiwaniem zwracały się ku

przywódcom. To już ta chwila, pomyślał Shef. Ruszyć kiedy obie strony są zupełnie po-

chłonięte sobą, zdobyć machiny, zanim zmienią cele, zająć okręty, zajść Ivara z flank i od

tyłu.

- Daj mi jeźdźców - prosił Alfred. - Burgred to głupiec, lecz jest mężem mojej siostry.

Muszę go uratować. Zaopiekujemy się nim, odeślemy do papieża...

Tak - skomentował w myślach jarl. I wtedy ta figura wciąż pozostanie na planszy. A

Ivar, nawet jeśli go pokonamy - ucieknie, konno lub wodą, tak jak udało mu się poprzednio.
Będzie kolejną nieusuniętą figurą. Teraz powinno ich być jak najmniej. W końcu ma
pozostać tylko jedna. Muszę zatrzymać ten młyn Frodiego.

Kiedy zrobił krok do przodu, z radością poczuł wzbierającą w sobie falę, gardło

wypełniające się jakby zimną śliną -uczucie, którego doświadczył tylko raz w życiu, gdy

pewnej ciężkiej zimy zjadł padlinę. Oczy wszystkich zawisły na nim.

Odwrócił się, spojrzał na ludzi powstających spośród krzaków, z jaśniejącymi oczami i

zębami wyszczerzonymi wściekłością.

- Naprzód - zawołał, unosząc z ziemi swoją halabardę i wskazując nią w stronę

rzeki. - Ludzie Drogi...

Zawartość żołądka trysnęła mu z ust tak gwałtownie, że zbryzgała tarczę zupełnie

zdezorientowanego Alfreda. Król głośno złapał powietrze, nie wiedząc co się dzieje. Shef

zgiął się we dwoje, nie potrzebując już udawać. Halabarda wysunęła mu się z rąk. Wymioty

porwały go ponownie, i jeszcze raz, zwalając z nóg

Kiedy tarzał się po zanieczyszczonej ziemi, targany skurczami żołądka, armia Drogi

zawahała się, przyglądając mu się z przerażeniem. Alfred uniósł rękę i chciał zawołać o

swojego wierzchowca, lecz opuścił ją, przypatrując się postaci wijącej się po ziemi. Thorvin

pędził ku nim ze swojego miejsca na tyłach. W szeregach podniósł się szmer wątpliwości: jaki

jest rozkaz? Czy ruszać naprzód? Sigvarthsson leży niezdolny do działania. Kto dowodzi?

Czyżby ten wiking? Mamy słuchać rozbójnika? A może Anglik? Król Wessexu? Nic nie

róbcie i poczekajcie, aż poczuje się lepiej - jarl sam w myślach udzielił odpowiedzi. Proszę,

Thorze. Albo Boże. Ktokolwiek jest władny. Niech po prostu tak się stanie.

Kiedy Shef leżał na trawie, z trudem łapiąc oddech przed następnym atakiem, usłyszał

głos Branda, stojącego nad nim i przyglądającego się z kamienną miną.

- Jest takie stare powiedzenie, które brzmi: „Kiedy dowódca słabnie, wtedy cała armia

się chwieje". Co zamierzacie robić, kiedy on wypluwa z siebie flaki?

Ivar, z oczami bladymi jak rozwodnione mleko, obserwował pole bitwy, wypatrując

pułapki, która musiała się tam znajdować. U jego stóp - z własnej woli walczył na samym

wierzchołku klina złożonego z załogi swego okrętu - leżało trzech mistrzów miecza. Każdy

był żądny sławy, którą zapewniłoby w całym chrześcijańskim świecie zabicie Wara,

najokrutniejszego spośród piratów z Północy. Każdy z nich po kolei przekonywał się, że

szczupła sylwetka przywódcy wikingów kryje w sobie niezwykłą wprost siłę, a także zwinność

węża. Ostatni z nich, cięty poprzez kolczugę i skórzany kubrak od obojczyka po ostatnie

żebra, jęczał jeszcze w agonii, oczekując na śmierć. Miecz Ivara, szybki niczym język węża,

wysunął się, poniżej hełmu przecinając najpierw gardło, a potem kręgosłup. Ale wiking w

tym momencie nie potrzebował rozrywki. Konieczny był mu spokój, żeby móc zebrać myśli.

W lesie nic. Na flankach także. Z tyłu spokój. Jeśli zaraz nie skorzystają z okazji, już za

chwilę będzie na to za późno. Wokół Ivara jego armia, bez zbędnych rozkazów, zaczęła

śpiewać jedną z wielu pieśni bitewnych, nawołującą do oczyszczenia pola bitwy po

odniesionym zwycięstwie. Była to jedna z tych cech armii wikingów, która dawała tak

ogromną siłę - jej przywódcy nie musieli marnować czasu na wydawanie poleceń jak

wykonywać rutynowe czynności. Zamiast tego mogli swobodnie śledzić zdarzenia i planować

działania. Teraz spośród szeregów wydzieliły się dwójki: jeden do dobijania, drugi

ubezpieczający go, by zagwarantować, że żaden Anglik, udający trupa nie rzuci się

niespodziewanie na przeciwnika. Za nimi ruszyli zbieracze łupów z dużymi workami, których

zadaniem nie było obdzieranie zwłok ze wszystkiego, co miało nastąpić dopiero później, lecz

zebranie tylko najcenniejszych zdobyczy. A na okrętach zajęto się opatrywaniem rannych.

Jednocześnie wszyscy wojownicy wciąż spoglądali na swojego przywódcę, oczekując

dalszych rozkazów. Wszyscy wiedzieli, że chwila zwycięstwa jest jednocześnie czasem na

wykorzystanie swojej przewagi. Dlatego obecne zadania wykonywali w pośpiechu, czekając

na dalszy ciąg.

Nie - rozważał Ivar. Pułapka była zaplanowana, to pewne. Ale nie została wykorzystana.

Zapewne ci głupcy zorientowali się zbyt późno. Albo coś zatrzymało ich.

Zrobił kilka kroków naprzód, zatknął hełm na włócznię i zatoczył nią koło.

Natychmiast z ukrycia, kilkaset jardów w dół rzeki, na flance angielskiej armii, wyłonili się

jeźdźcy, poganiający konie, a poranne słońce lśniło na ich kolczugach i ostrzach broni.

Angielscy wojownicy, wciąż cofający się w nieładzie, na ten widok zaczęli krzyczeć i

przyspieszyli jeszcze odwrót. Głupcy, pomyślał Ivar. Wciąż liczebnie przewyższali Hamala w

stosunku sześciu do jednego. Gdyby zatrzymali się i uformowali szyki, starliby go z

powierzchni ziemi, zanim zdążyłbym przerzucić tam większe siły. Lecz ciężkozbrojni jeźdźcy

spowodowali, że uciekającym w głowie było tylko jak najszybciej oddalić się na bezpieczną

odległość. Gnali więc naprzód, nie oglądając się nawet za siebie.

Hamal i konny patrol - ledwie trzystu jeźdźców, bo tylko tyloma wierzchowcami

dysponowali wikingowie - miał inne zadanie, niż wyrzynanie wojowników uciekających w

rozsypce. Teraz, po bitwie, nadszedł czas na zniszczenie przywódców, na zdobycie pewności,

że przeciwnicy nie odzyskają już swojej siły. Ivar z zadowoleniem patrzył, jak pięćdziesięciu

jeźdźców na najszybszych rumakach skręciło w stronę grupy konnych, ponad którymi

widoczna była głowa w złotej koronie. Inni runęli na wozy ozdobione sztandarami,

wycofujące się wolniej niż reszta. Główna grupa pędziła jednak galopem Po lekko

nachylonym zboczu, za którym niewątpliwie znajdował się obóz.

.Czas, by do nich dołączyć. Czas się wzbogacić. Czas na hulankę. Ivar poczuł, że

wzbiera w nim podniecenie. Ella zdołał mu się wymknąć. Ale Edmund nie. I Burgred także

nie będzie miał tyle szczęścia. Bawiło go zabijanie królów. A później... później znajdzie się

jakaś dziwka, może nawet dama. W każdym razie jakaś delikatna istota, której nikt nie

będzie żałować. A w zamieszaniu plądrowanego obozu, z szerzącymi się gwałtem i śmiercią,

nikt nie zwróci uwagi na to, co będzie robić. Co prawda to nie będzie dziewczyna, którą

odebrał mu Sigvarthsson? Ale znajdzie się jakaś inna. Wystarczy. Przynajmniej na jakiś czas.

Ivar odwrócił się, ostrożnie ominął wnętrzności wylewające się z brzucha martwego

mistrza miecza, nałożył hełm i dał znak tarczą. Obserwujące go wojsko wydało krótki,

ochrypły okrzyk i ruszyło za nim ku wzgórzu, tratując trupy zabitych w walce i

zmiażdżonych potężnymi głazami. Już w marszu przeformowali się z klinów w zwarty szereg,

długości niemal czterystu kroków. Z widocznym żalem obserwowali to strażnicy,

pozostawieni przy okrętach.

Widzieli to także, wciąż ukryci w lesie w górze rzeki, wojownicy Drogi - sfrustrowani,

zdezorientowani, szepczący nad leżącym dowódcą.

Rozdział siódmy

-Nie możemy już dłużej czekać - powiedział Thorvin. -Musimy na dobre wyjaśnić tę

sprawę. I to zaraz.

- Armia nie jest jednolita - zaprotestował Geirulf, kapłan Tyra. -Jeśli ludzie zobaczą, że

odjeżdżacie, mogą zrobić to samo.

Thorvin zareagował na sprzeciw niecierpliwym gestem dłoni. Wokół niego biegły

sznurki z nanizanymi na nie kiściami świętych owoców jarzębiny. Włócznia Odyna tkwiła

wbita w ziemię, obok płonącego ognia Lokiego. Tak jak poprzednio, w świętym kręgu

siedzieli tylko kapłani Drogi. Zamierzali mówić o sprawach, których nie miał prawa znać

nikt spoza ich grona.

To właśnie powtarzamy sobie już zbyt długo – odparł Thorvin. - A zawsze znajdzie

się do przemyślenia coś poważ mniejszego niż ta sprawa. Już dawno powinniśmy rozwiązać

tę zagadkę. Jak tylko zaczęliśmy podejrzewać, że ten chłopak, Shef, może rzeczywiście

jest tym, kim sam się mieni: „tym, który przyjdzie z Północy". Pytaliśmy. Pytaliśmy jego

przyjaciela, pytaliśmy jarla Sigvartha, który sądził, że jest jego ojcem. A kiedy nie

potrafiliśmy znaleźć jednoznacznej odpowiedzi, przechodziliśmy do innych spraw. Ale teraz

musimy uzyskać pewność. Kiedy nie chciał nosić żadnego symbolu, powiedziałem: „wciąż

jeszcze jest czas". Kiedy opuścił wojsko i pojechał po kobietę, pomyśleliśmy, „to przecież

chłopak". A teraz udaje, że dowodzi armią, a pozostawiają samej sobie. Co zrobi następnym

razem? Musimy wiedzieć czy rzeczywiście jest dzieckiem Odyna? A jeśli tak, kim dla nas

będzie? Odynem Ojcem Wszystkich, bogów i ludzi? Czy Odynem Bólverkiem, Bogiem

Powieszonych, Zdrajcą Wojowników, który zwołuje bohaterów w sobie tylko znanych

celach? Nie bez powodu przy armii nie ma żadnego z kapłanów Odyna - ciągnął - a w

kraju żyje ich zaledwie kilku. Jeśli to jego latorośl, musimy o tym wiedzieć. A może wcale nie

jest jego potomkiem. Są przecież inni bogowie, którzy chodzą po świecie. W zamyśleniu

wpatrywał się w płomienie.

- Więc pozwólcie mi zrobić to, co powinno zostać zrobione już dawno temu. Trzeba

udać się do jego matki. Wiemy, z której wioski pochodzi. To niecałe dwadzieścia mil

stąd. Może wciąż tam mieszka. Zapytam ją, a jeśli nie potwierdzi, powiadam, powinniśmy

się go pozbyć, zanim doświadczymy jeszcze gorszych rzeczy. Pamiętajcie o ostrzeżeniu

Vigleika!

Po przemowie Thorvina zaległa głucha cisza. Przerwał ją wreszcie Farman, kapłan

Freyra.

- Pamiętam jego słowa, Thorvinie. I ja także obawiam się przewrotności Odyna. Nie

zapominaj jednak, że on i jego wyznawcy mają dla nas niezwykle istotne znaczenie.

Po wstrzymują przecież jeszcze groźniejsze siły.

On także w zadumie popatrzył na ogień dla Lokiego.

- Jak zapewne wiesz, widziałem twojego byłego ucznia w Innym Świecie, stojącego

na miejscu kowala Volunda. Widziałem tam także inne rzeczy. I mogę ci powiedzieć, że

niedaleko stąd znajduje się ktoś znacznie gorszy od twojego podopiecznego: potomek

samego Fenrisa, wnuk Lokiego. Jeśli widziałeś ich w Innym Świecie, nigdy nie pomylisz

już Odyna i Lokiego.

- Bardzo dobrze - odrzekł Thorvin. - Ale pomyśl, Farmanie. Jeśli na naszym świecie

toczy się wojna między dwoma siłami: bogami i gigantami, z Odynem na czele jednej ze stron,

a Lokim przewodzącym drugiej, jak możemy się zorientować, czy podczas trwającej walki

jedna ze stron nie zaczyna przeradzać się w drugą?

Zgromadzeni powoli zaczęli przytakiwać, aż wreszcie uczynili to także Geirulf i

Farman.

- A więc postanowione - przemówił Farman. - Jedź do Emneth. Znajdź matkę chłopaka

i zapytaj czyim on jest synem.

Ingulf uzdrawiacz, kapłan Ithuna, po raz pierwszy zabrał głos:

- Zrób dobry uczynek, Thorvinie, który może się opłacić. Wyruszając, zabierz ze sobą tę

angielską dziewczynę, Godivę. Ona wie, że nie ocalił jej z miłości, tylko żeby posłużyła jako

przynęta. Nikogo nie może radować taka świadomość.

Poprzez bolesne skurcze i paraliżującą słabość, które nim owładnęły, docierało do Shefa,

iż przywódcy armii kłócą się między sobą. W pewnej chwili Alfred zagroził nawet doby-

ciem miecza przeciw Brandowi, lecz w obliczu takiego przeciwnika szybko się opanował.

Słyszał Thorvina, domagającego się uporczywie czegoś, jakiegoś ratunku, wyprawy. Ale

przez większą część dnia czuł tylko unoszące go ręce, próby napojenia i nadchodzące kolejne

fale wymiotów. Najczęściej dotykały go ręce Ingulfa, później Godivy. Nigdy Hunda. W

przebłyskach świadomości zdawał sobie sprawę, że przyjaciel woli się teraz do niego nie

zbliżać. Obecnie, kiedy nadeszły ciemności, czuł się już lepiej, lecz był kompletnie wyczer-

pany i śpiący. Po przebudzeniu będzie gotowy do działania.

Ale najpierw sen, który miał obrzydliwy smak podanej mu padliny.

Był w wąwozie, którego poszarpane krawędzie rysowały się niewyraźnie na tle nieba. Powoli

wspinał się, nie będąc w stanie widzieć przed sobą niczego dalej niż na wyciągnięcie ręki.

Ostatnie światła dnia nie docierały już w głęboką rozpadlinę. Poruszał się z niezwykłą

ostrożnością. Żadnego potknięcia, poruszenia kamieni, bo w przeciwnym wypadku „coś" zwróci

na niego uwagę. „Coś", przeciwko czemu nie miał szans żaden człowiek.

W dłoni dzierżył miecz, odbijający światło pierwszych gwiazd. Broń to była szczególna.

Miecz miał własną wolę, dziką żądzę. Uśmiercił już swego twórcę i mistrza i z radością

uczyniłby to ponownie, choć to on — Shef— był teraz jego właścicielem. Drżał w ręku i od

czasu do czasu niecierpliwie pobrzękiwał, jakby uderzał o kamień. Zdawał się jednak wiedzieć

o konieczności pozostania w ukryciu. Dźwięki te słyszał tylko jego mistrz. A i tak zagłuszyłby

je szum wody płynącej dnem wąwozu. Miecz nie mógł się już doczekać zabijania i był gotów

zachować ciszę, dopóki nie nadejdzie jego czas.

Kiedy Shef w swoim śnie wspinał się na skałę, uświadomił sobie kim jest? Tym razem był

mężczyzną o niezwykle szerokich barach i grubych nadgarstkach, całych obwieszonych złotymi

bransoletami. Ich waga przygniotłaby do ziemi ramiona słabeusza, lecz on nawet tego nie

zauważał.

Człowiek, którym był, bal się. Oddychał szybko, nie z powodu wysiłku, lecz ze strachu. W

żołądku odczuwał pustkę i chłód. Było to dla niego szczególnie przerażające, ponieważ dotych-

czas nie znał takiego uczucia. Nie rozumiał tego nawet i nie potrafił nazwać. Jednak niepokój

nie wpływał na działanie, ponieważ dla niego niemożliwe było wycofanie się z przedsięwzięcia,

którego się podjął. Nigdy nie postąpił w ten sposób i nie zrobi tego do dnia śmierci. Posuwał

się teraz równolegle do koryta strumienia, ostrożnie dzierżąc obnażony miecz, chcąc zająć

upatrzoną pozycję i rozegrać walkę według swego planu, choć serce biło mu mocno na myśl o

tym, czemu będzie musiał stawić czoło.

Albo i nie. Nawet ten człowiek, Sigurth Sigmundsson, którego imię będzie żyć do końca

świata, wiedział, że nie stać go na stawienie czoła temu, co musiał próbować zabić.

Zbliżył się do miejsca, gdzie jedna ze ścian wąwozu była strzaskana, tworząc osypisko

kamieni, jakby jakiś ogromny stwór zgruchotał ją, by ułatwić sobie dostęp do wody. Gdy

znalazł się tam, uderzył go niewyobrażalny wprost odór, jakby twarda ściana. Cuchnęło

martwymi ciałami z pola walki, zakończonej dwa tygodnie temu, ale także sadzą, spalenizną, z

dodatkowym posmakiem bijącym w nozdrza, jak gdyby samo powietrze mogło zapłonąć od byle

iskry.

To był zapach potwora. Smoka. Niszczyciela. Ziejącej trucizną istoty pełzającej na

brzuchu. Pozbawionej nóg.

Kiedy bohater znalazł pośród skał szczelinę na tyle szeroką, by zmieścić się w niej i

wczołgał się do środka, wiedział już, że nie zjawił się zbyt wcześnie. W rzeczywistości smok

nie był beznogi i sprawiał takie wrażenie tylko ze znacznej odległości. Poprzez kamienną

osłonę usłyszał ciężkie kroki i szuranie po osuwających się głazach pokrytego grubą skórą

brzucha bestii.

Bohater spróbował położyć się na plecach, lecz zawahał się i pospiesznie zmienił

pozycję. Teraz leżał na boku - twarzą w kierunku, z którego musiał nadejść smok - wsparty

na lewym łokciu, w prawym ręku trzymając miecz. Oczy i czubek głowy wystawały powyżej

poziomu gruntu. Będę wyglądać jak jeszcze jeden kamień - pomyślał. Nawet on nie potrafił

pozostawać całkowicie ukryty, czekając, aż potwór pojawi się nad nim. Musiał go widzieć.

I nagle zobaczył. Najpierw ogromną głowę barwą przypominającą okoliczne szare skały.

Jej jakby pancerny grzebień i kości czaszki sprawiały wrażenie zrobionych z metalu. A dalej

ogromny, rozdęty tułów. Migoczące gwiazdy oświetliły jedną ze stóp i rycerz utkwił w niej

spojrzenie. Przerażony, niemalże sparaliżowany. Cztery palce, rozpostarte jak ramiona

rozgwiazdy, każdy grubości ludzkiego uda, pokryte naroślami, sękate niczym grzbiet

ropuchy i ociekające śluzem. Sam dotyk takiej łapy mógł spowodować śmierć z obrzydzenia i

strachu. Bohater panował jednak nad sobą na tyle, by nawet nie drgnąć. Najmniejszy ruch

stanowiłby teraz śmiertelne zagrożenie. Jego jedyna szansa to udawanie kamienia.

Czy potwór zauważy go? Pewnie tak. Sunął przecież w jego kierunku, wprost na niego,

ogromnymi krokami. Jedna z przednich łap znalazła się zaledwie dziesięć jardów od niego,

zaś druga oparła się niemal tuż nad ukrywającą go szczeliną. Muszę pozwolić mu przejść nade

mną - myślał bohater z coraz większym trudem — prosto do strumienia. A kiedy usłyszę odgłosy

picia, bulgotanie wody nad głową, w brzuchu smoka, wtedy muszę uderzyć.

Kiedy powtarzał to sobie, nad nim znalazł się łeb i bohater zobaczył to, czego nie widział

jeszcze żaden żywy człowiek. Smocze oko. Było jasne, jak u starej kobiety z bielmem i lśniło

wewnętrznym światłem.

Nagle uświadomił sobie, czego obawia się najbardziej. Nie tego, iż ta odrażająca istota, ten

nieziemski potwór może go zabić. To było ulgą po tak strasznym napięciu. Obawiał się Się, że

smok go zauważy. Zatrzyma się. Bal się, że przemówi, zanim rozpocznie z nim śmiertelną

zabawę.

Smok zamarł w pół kroku. I spojrzał w dół.

Shef obudził się z krzykiem i gwałtownie usiadł na posłaniu, na którym go położono.

Trzy pary oczu śledziły go, pełne niepokoju, a jednocześnie ulgi i zdziwienia. W jednej z

nich, należącej do Ingulfa, zauważył błysk zrozumienia.

- Widziałeś coś? - zapytał.

Shef przeciągnął dłonią po mokrych od potu włosach.

- Ivara. Sopla Lodu, Pełznącego Potwora. Pod taką postacią, w jakiej występuje po

tamtej stronie.

Wojownicy zgromadzeni wokół Ivara obserwowali go ukradkiem, zbyt dumni, by

okazywać zaniepokojenie, a jednak świadomi, że w każdej chwili może wybuchnąć, kierując

swą furię pod adresem każdego, nawet najbardziej zaufanego druha bądź wysłannika

własnych braci. Siedział w rzeźbionym krześle zabranym z któregoś z wozów, w prawej

dłoni dzierżąc róg napełniony piwem, zaczerpniętym z ogromnej beczki stojącej przed nim.

W lewej zaś ręce obracał złotą koronę zerwaną z głowy króla Burgreda. Sama głowa na -

dziana była na włócznię wbitą w ziemię. To dlatego właśnie Ivar znajdował się w tak złym

humorze. Jego plany znów zostały pokrzyżowane.

- Przykro mi - przemówił Hamal. - Staraliśmy się wziąć go żywcem, jak rozkazałeś,

pomiędzy nasze tarcze. Walczył jak niedźwiedź, konno, a później pieszo. Jeszcze wtedy

mieliśmy szansę go pojmać, lecz nagle zatoczył się i padł na miecz.

- Czyj miecz? - zapytał Ivar spokojnym tonem.

- Mój - skłamał Hamal.

Gdyby wskazał młodzieńca, który rzeczywiście zabił Burgreda, Ivar wyładowałby na nim

swą wściekłość. Hamal zaś miał szansę przeżycia. Niezbyt dużą, mimo tak ogromnych

zasług. Ivar przyglądał mu się przez moment i wreszcie uznał, że to kłamstwo, lecz

zrezygnował z dochodzenia prawdy.

Kiedyś na pewno sobie o tym przypomni, to oczywiste. Dolgfmn, kontynuując

relacjonowanie efektów zwycięstwa, mówił o wziętych jeńcach, zdobyczach z pola bitwy, z

obozu, złocie i srebrze, kobietach oraz żywności - nie mógł się jednocześnie doczekać kiedy

wrócą jego ludzie.

- Objedźcie wszystko dookoła - powiedział im. - Przyjrzyjcie się wszystkiemu. Na

pewien czas zapomnijcie o kobietach; do nocy zostanie jeszcze mnóstwo i dla was.

Musicie znaleźć coś, co rozweseli Ragnarssona. Inaczej to na nas jutro może wyładować swą

złość.

Spojrzenie Ivara powędrowało ponad ramieniem Dolgfinna. Ośmielił się za nim

podążyć. A więc Greppi i reszta chłopców zdołała coś znaleźć. Ale cóż to mogło być na

Hel, boginię umarłych?

Było to pudło. Skrzynia na kółkach, jakby taczka, którą można było w specjalny sposób

obrócić i ustawić w pionie. Przypominało trumnę. Ale jak na nią zbyt krótkie. A jednak w

środku znajdował się człowiek. Tuzin uradowanych wikingów pchających skrzynkę postawiło

ją pionowo przed Ivarem. Znajdujący się wewnątrz „heimnar" popatrzył wkoło i oblizał

wargi.

Przywódca wikingów podniósł się, po raz pierwszy tego wieczora odkładając koronę, i

stanął przed Wulfgarem.

No cóż - przemówił po chwili. - Niezła robota. Ale chyba nie moja. A

przynajmniej nie pamiętam twarzy. Kto ci to uczynił, człowieku?

Blada twarz, o kontrastujących z nią czerwonych wargach, pozostawała nieporuszona.

Jeden z wikingów zbliżył się, z nożem w dłoni, gotowy na rozkaz poderżnąć nim gardło,

lecz Ivar powstrzymał go.

Pomyśl, Kleggi - przemówił. - Niełatwo przestraszyć człowieka, który już tyle

stracił. Czymże jest teraz dla niego oko lub ucho? Odpowiedz więc, człowieku. Jesteś już

trupem, odkąd ci to zrobiono. Ale kto to zrobił? Może nie był i moim przyjacielem.

Mówił po norwesku, lecz powoli, wyraźnie, by Anglik mógł go zrozumieć.

To Sigvarth Jarl - odpowiedział wreszcie Wulfgar. - Jarl Małych Wysp. Ale

wiedz, że to co zrobił mnie, ja zrobiłem jemu. I jeszcze więcej. Złapałem go nie opodal

Ely. Jeśli jesteś Ragnarssonem, byłeś wtedy w pobliżu. Odciąłem mu po kolei palce u rąk i

nóg. Zginął, kiedy nic nie pozostało mu już do odcięcia. Nie możesz mi zrobić niczego, co

równałoby się mojej zemście.

Splunął nagle, a ślina wylądowała na bucie Ivara.

I niech tak umierają wszyscy twoi poganie! Kiedyś zaś ty będziesz ginąć w

męczarniach, będzie to tylko wstęp wiecznych cierpień. A ja popatrzę z Neorxnawangu,

gdzie jest miejsce dla zmarłych w imię Boga, jak twoje ciało pokrywa się od żaru pęcherzami.

Będziesz mnie wtedy błagać o kropelkę piwa z mojego kufla, żeby się ochłodzić. Lecz Bóg

i ja odmówimy.

Wybałuszone niebieskie oczy i szczęki zaciśnięte z determinacji. Ivar zaśmiał się nagle,

odrzucając głowę do tyłu, uniósł róg i wlał resztę jego zawartości do gardła.

- No cóż - powiedział. - Skoro zamierzasz być dla mnie taki okrutny, zrobię to, co

głoszą wasze chrześcijańskie księgi i odpłacę dobrem za zło. Rzućcie go do beczki!

Kiedy zgromadzeni gapili się zaskoczeni, Ivar dał krok naprzód i przeciął paski

podtrzymujące tułów Wulfgara. Chwycił go za pas oraz tunikę, uniósł wysoko, zrobił

kolejne trzy kroki i cisnął do wysokiej na ponad cztery stopy, stugalo nowej beczki z piwem.

Wulfgar rozpaczliwie machał kikutami ramion, nie sięgając dna.

Ivar położył dłoń na jego głowie i rozejrzał się, jak udzielający lekcji nauczyciel.

- Wiesz już, Kleggi, czego tak okaleczony człowiek obawia się najbardziej?

- Że będzie bezsilny.

Zdecydowanie przycisnął głowę, wtłaczając ją pod powierzchnię.

- Teraz może napić się do woli - zauważył. - Jeśli to co mówi jest prawdą, piwo nie

będzie mu potrzebne po tamtej stronie, lecz nigdy nic nie wiadomo.

Wielu spośród wikingów ryczało ze śmiechu, wołając towarzyszy, by przyszli

popatrzeć. Dolgfinn zdobył się na uśmiech. Takie postępowanie nie przysparza

chwały. Ale może przynajmniej sprawi, że Ivar odzyska dobry humor.

- Puść go - krzyknął dowódca jeźdźców. - Może rzeczy wiście ma nam do

zaproponowania coś do picia, prosto z nieba?

Ivar, ciągnąc „heimnara" za włosy uniósł jego głowę ponad spienione piwo. Usta

tamtego otworzyły się szeroko, łapczywie wciągając powietrze, a oczy wychodziły na

wierzch z przerażenia i upokorzenia. Wulfgar zaczepił jednym z kikutów o brzeg beczki i

starał się na nim unieść.

Ivar uniemożliwił mu to wypychając na środek naczynia, patrząc jednocześnie w oczy

tamtego, jakby chciał w nich coś wyczytać. Wreszcie kiwnął głową i ponownie zanurzył

głowę pod powierzchnię.

- Teraz boi się - powiedział do Kleggiego, stojącego nieopodal. — Błagałby o życie,

gdyby tylko mógł. Nie lubię, kiedy ktoś opiera mi się umierając. Musi się poddać.

- Wszyscy wreszcie się poddają - zauważył Kleggi ze śmiechem. - Nawet kobiety.

Ivar wcisnął głowę jeszcze głębiej.

Shef zważył w ręku przedmiot przyniesiony mu przez Udda. Stali pośrodku kręgu

ciekawskich - Anglików, wyzwolonych przez niego, a teraz zatrudnionych przez Udda do

pomocy przy wykuwaniu stalowych taśm.

- Popatrz - przemówił Udd - wykonaliśmy to, co kazałeś. Paski długie na ponad pół

jarda. Powiedziałeś, żebyśmy spróbowali zrobić z nich łuki, wiec na końcach zrobiliśmy

otwory i dopasowaliśmy cięciwy. Musieliśmy użyć skręconych kiszek. Nic innego nie

wytrzymywało.

Shef kiwnął głową.
- Ale później nie udawało się wam naciągnąć takich łuków.
- Tak, panie. Ty nie mogłeś zgiąć metalu i my także. Ale pomyśleliśmy nieco i

wreszcie obecny tu Saxa - Udd wskazał na jednego ze stojących - powiedział, że każdy kto
utrzymywał się z noszenia ciężarów wie, że nogi są znacznie silniejsze od rąk. Wzięliśmy
więc dosyć grube, dębowe belki. Na jednym końcu wycięliśmy szczelinę, umieściliśmy w
niej pasek i zaklinowaliśmy. Wykonaliśmy też spust, taki sam jak w wielkich machinach. A
później umieściliśmy te metalowe obręcze, na samym przodzie. Wypróbuj, panie. Najpierw
wsuń stopę w obręcz.

Jarl uczynił to.

- Chwyć cięciwę obiema rękami, a drewno oprzyj na nodze. Ciągnij, aż cięciwa

zaczepi się za spust.

Shef zaczął się prostować, czując, że metal ulega wygięciu, lecz z dużym oporem.

Drobny Udd i jego niewyrośnięci towarzysze nie doceniali siły potężnego mężczyzny, wyćwi-

czonego pracą w kuźni. Cięciwa z trzaskiem zaskoczyła za spust. Shef uświadomił sobie,

że trzyma pewnego rodzaju łuk, lecz działający w poziomie, a nie w pionie jak zwykły,

drewniany.

Jeden z roześmianych Anglików podał mu krótką strzałę. Krótką, ponieważ stalowy łuk

uginał się tylko kilka cali, a nie do połowy długości ramienia, jak tradycyjny. Umieścił ją

w rowku na wierzchu drewnianego łoża. Krąg rozstąpił się, odsłaniając drzewo, oddalone o

niecałe dwadzieścia kroków.

Jarl uniósł broń, odruchowo wycelował patrząc między lotkami, jak robiło się to z

miotaczami oszczepów, i nacisnął spust. Nie nastąpił gwałtowny odrzut, jak w przypadku

kata-pulty. A jednak bełt wystrzelił ze znaczną prędkością i trafił w sam środek pnia.

Shef podszedł do niego, chwycił głęboko wbity pocisk i zaczął się z nim mocować.

Po kilku ruchach na boki wyrwał go wreszcie. Przez dłuższą chwilę stał zamyślony,

ważąc w ręku pocisk.

- Nieźle - stwierdził. - Ale i nie do końca dobrze. Choć jest ze stali, nie wydaje mi się,

żeby strzała wbijała się głębiej, niż wystrzelona ze zwykłego łuku do polowań. Nie jest

wystarczająco groźny jako broń do walki.

Udd odruchowo spuścił głowę i zaczął się tłumaczyć, jak niewolnik przed

niezadowolonym panem. Jarl uniósł rękę, nakazując żeby przestał.

- Nic się nie stało, Uddzie. Wszyscy się tu czegoś uczymy. To nowa rzecz, której świat

nie znał do tej pory. Lecz kto ją zrobił? Saxa, wiedząc, że nogi są silniejsze od rąk?

Ty, pamiętając jak twój mistrz wykuwał stal? Czy ja, mówiąc wam o zrobieniu łuku? A

może starożytni Rzymianie, którzy przekazali wiedzę jak sporządzać machiny, od których

wszystko to się zaczęło?

Po chwili kontynuował:

- Nikt z nas. Mamy tu nową rzecz, ale nie nową wiedzę. Starą, lecz połączoną z

różnych. Starą wiedzę zachowaną po części w wielu umysłach. Teraz musimy wzmocnić tę

broń. Nie sam łuk, bo on jest wystarczająco mocny. Naciąg. Jak zrobić, żeby siła, z jaką

naciąga się cięciwę, była dwukrotnie większa niż teraz?

Milczenie zostało przerwane przez Oswiego, dowódcę oddziału obsługującego katapultę.

- Cóż, jeśli chodzi ci o to, panie, to odpowiedź jest oczywista. Jak podwoić siłę?

Trzeba użyć bloczka albo kołowrotu. Małego, a nie tak potężnych, jak używane przez

wikingów na ich łodziach. Przełożyć przez niego linę, jednym końcem przytwierdzoną do

cięciwy i da się ją napiąć znacznie mocniej.

Shef oddał prymitywną kuszę.

- Oto odpowiedź, Uddzie. Przesuń spust do tyłu, żeby stal mogła zgiąć się ile tylko

wytrzyma. Sporządź kołowrót z liną i zaczepem do każdego łuku. Wykorzystaj wszystkie

paski metalu, jakie masz. Weź do tego tylu ludzi, ilu potrzebujesz.

Wiking, przepychający się przez tłum, popatrzył podejrzliwie na jarla otoczonego

zgrają karłów. Przypłynął z Danii dopiero tego lata, przyciągnięty opowieściami o suk-

cesach i bogactwie oraz o klęsce Ragnarssonów. Jak dotąd widział jednak tylko armię

gotową do walki, nagle, bez powodu powstrzymaną tuż przed atakiem. A teraz miał przed

sobą samego jarla, rozmawiającego z tłumem thrallów, jak prosty człowiek. Przybysz miał

grubo ponad sześć stóp, ważył dwieście funtów i jedną ręką był w stanie unieść buszel

piwa.

Cóż to za jarl? - zastanawiał się. Dlaczego rozmawia z nimi, a nie z wojownikami?

Skraelingjar tacy jak ci nigdy nie wygrywają bitew.

Głośno powiedział jednak, starając się nie okazywać zdziwienia.

- Panie. Jesteś proszony na naradę.

Przekazawszy wiadomość, odwrócił się, by dłużej nie tłumić w sobie pogardy.

Oswi, zdobywając się na odwagę, zapytał o to, o czym myśleli wszyscy zgromadzeni:

- Tym razem bitwa, panie? Musimy powstrzymać Ivara. Nie mielibyśmy nic przeciwko

temu, gdyby nastąpiło to jak najszybciej.

Shef chciał go zganić, lecz pogroził mu tylko palcem.

- Bitwa zawsze nadchodzi szybko, Oswi. Rzecz w tym, żeby być do niej

przygotowanym.

Kiedy tylko Shef wszedł do wielkiego namiotu narad, natychmiast podchwycił

wrogie spojrzenia. Cała rada Drogi była tu obecna, a przynajmniej tak mu się zdawało.

Brand, Ingulf, Farman z resztą kapłanów, Alfred, Guthmund i reprezentanci wszystkich

oddziałów połączonej armii.

Zasiadł na swoim miejscu, a jego ręka odruchowo powędrowała ku kamiennemu berłu

pozostawionemu tu dla niego.

- Gdzie jest Thorvin? - zapytał, nagle zauważając jego nieobecność.

Farman zaczął odpowiadać, lecz jego słowa natychmiast zagłuszył pełen irytacji głos

Alfreda - młodego króla - mówiącego już anglonorweskim żargonem, używanym także w

armii Drogi.

- Nieobecność jednego człowieka nie ma tu żadnego znaczenia. To, o czym musimy

zadecydować, nie może czekać. I tak zwlekaliśmy już zbyt długo!

- Tak - wykrzyknął Brand. - Jesteśmy jak rolnik, który całą noc pilnuje grzęd w

kurniku, a rankiem stwierdza, że lis porwał wszystkie jego gęsi.

- Więc kto jest tym lisem? - zapytał jarl.

- Rzym - wykrzyknął Alfred, powstając, by z góry patrzeć na zgromadzonych. -

Zapomnieliśmy o Kościele w Rzymie. Kiedy odebrałeś mu ziemie w tym hrabstwie, a

ja zagroziłem tym samym w całym królestwie, Kościół się przestraszył. Papież w Rzymie

także.

- I?

- I teraz na wybrzeżu wylądowało dziesięć tysięcy ludzi. Pancerni jeźdźcy z rodu

Franków. Prowadzeni przez ich króla Karola. Na zbrojach noszą znak krzyża i twierdzą, że

przybyli, by przywrócić w Anglii władzę Kościoła nad poganami. Poganami! Od stu lat

walczymy z poganami, my Anglicy. Każdego roku wysyłaliśmy do Rzymu piotrowego

pensa, jako dowód naszej lojalności. Ja sam - chłopięcy głos Alfreda z emocji

przeszedł niemal w pisk - ja sam zostałem wysłany przez ojca do poprzedniego papieża, do

szlachetnego papieża Leona, kiedy byłem jeszcze dzieckiem. Ojciec święty uczynił mnie

konsulem Rzymu! Ale nigdy, gdy byliśmy w potrzebie, w zamian za to nie przysłano nam

do Anglii statku, człowieka, ani srebrnego pensa. Lecz kiedy Kościół jest zagrożony,

papież Mikołaj bez wahania potrafi wysłać przeciwko nam całą armię.

- Ależ ta armia została przysłana przeciwko poganom - zaprotestował Shef. - Raczej

przeciwko nam, a nie tobie.

Twarz Alfreda poczerwieniała.

- Zapominasz, że Daniel, mój własny biskup, ogłosił moją ekskomunikę. Posłańcy

mówią, że ci z krzyżami na piersiach, Frankowie, rozgłaszają wszędzie, że Wessex nie ma

króla i żądają podporządkowania się królowi Karolowi. Dopóki to nie nastąpi, gotowi są

najechać każde opierające się hrabstwo. Przybywają walczyć z poganami, ale zabijają i łupią

wyłącznie chrześcijan.

- Co chcesz, żebyśmy zrobili? - zapytał Jednooki.

- Musimy ruszać i pokonać tę frankońską armię, zanim zniszczy moje królestwo. Biskup

Daniel nie żyje lub gdzieś się ukrywa. Także popierający go Mercjanie zniknęli. Żaden

Anglik nie stanie już przeciwko prawowitemu królowi. Moi lennicy gromadzą się wokół

mnie, a mogę przecież ogłosić pospolite ruszenie w każdym z hrabstw Wessexu. Jeśli,

jak mówią niektórzy, zwiadowcy przecenili siły wroga, będę mógł zmierzyć się z nim jak

równy z równym. To ja zamierzam dyktować warunki. Lecz twoja pomoc jest dla mnie

niezwykle istotna.

Usiadł, z uwagą rozglądając się wokół, jakby oczekując aplauzu.

Wśród ciszy rozległo się tylko jedno słowo, wypowiedziane przez Branda:

- Ivar.

Oczy wszystkich zwróciły się ku Shefowi, siedzącemu na obozowym stołku, z berłem

wspartym na kolanach. Wciąż był blady i wyglądał mizernie po przebytej chorobie, z

wystającymi kośćmi policzkowymi i znużonym spojrzeniem zaczerwienionego oka.

Zupełnie nie wiem co teraz myśli - skonstatował Brand. Ale w ostatnich dniach nie było

go wraz z nami. Jeśli to co mówi Thorvin o duchu opuszczającym ciało podczas tych wizji

jest prawdą, może za każdym razem jakaś jego część nie wraca już.

- Tak. Ivar - powtórzył jarl. - Ivar i jego machiny. Nie możemy pozostawić go za

plecami i pomaszerować na południe. Wzmocni się jeszcze. Po pierwsze, kiedy Burgred

nie żyje, tylko kwestią czasu jest wybranie przez Mercjan nowego króla. Ten zapewne

zawrze z Ivarem pokój, by uchronić się przed kolejnymi bitwami. A wtedy Ivar będzie

miał nowych ludzi i pieniądze, tak jak nastąpiło to w przypadku Yorku. To stamtąd

pochodzi jego nowa broń. Sam nie wymyśliłby i nie zbudował machin. Musimy więc

walczyć. Ja winieniem to zrobić. Wydaje mi się, że jesteśmy ze sobą związani i nie

rozdzielimy się, dopóki nie nadejdzie koniec któregoś z nas. A ty, królu - ciągnął,

gładząc jednocześnie twarze wyryte na swym berle - ty powinieneś liczyć na własnych

ludzi. Może będzie najlepiej, jeśli ty stoczysz swoją bitwę, a my naszą. Każdy na swój

sposób. Chrześcijanie przeciwko chrześcijanom, a poganie przeciw poganom. A później, jeśli

twój i nasi bogowie zechcą, spotkamy się znowu i postawimy ten kraj na nogi.

- Niech i tak będzie - rzekł Alfred, ponownie czerwieniejąc na twarzy. - Wezwę swoich

ludzi i wyruszę z nimi.

- Idź wraz z nim, Lulla - zwrócił się Shef do przywódcy halabardników. - A także ty,

Osmod - dodał, patrząc na dowódcę oddziałów obsługujących katapulty. — Dopilnujcie,

żeby król dostał najlepsze konie, zdolne odbyć podróż na południe.

Kiedy wszyscy obecni na naradzie Anglicy odeszli, jarl popatrzył po pozostałych i

przeszedł na język norweski z halogalandzkim akcentem, którego nauczył się od Branda.

- Jakie ma szansę, jeśli przeciwko tym Frankom będzie walczyć tak jak zwykł? Co o

nich wiesz, Brandzie?

- Spore, gdyby walczył tak jak my. Uderzyć na nich, kiedy nie będą się spodziewać.

Zaskoczyć we śnie. Czy sam stary Ragnar - niech będzie przeklęty jego duch - nie spląd-

rował ich wielkiego miasta, za czasów naszych ojców i nie zmusił króla do zapłacenia

okupu?

- Lecz jeśli będzie walczyć na angielską modłę, ze słońcem wysoko na niebie i wszystkimi

przygotowaniami do bitwy...

Wiking przerwał znaczącym chrząknięciem.

Frankowie mieli za czasów naszych dziadów króla Karola, Karola Wielkiego.

Nazywają go Charlemagne. Nawet Guthfrith, władca Duńczyków, musiał mu się poddać.

Mając dużo czasu, Franko wie pokonają każdego. Wiesz dlaczego? To konie. Walczą

konno. W swoich siodłach, pomocowanych popręgami, czy jak się to tam nazywa - jestem

żeglarzem, a nie jeźdźcem, dzięki Thorowi. Okręty przynajmniej nie narobią ci na nogi. W

świetle dnia lepiej nie stawać przeciwko nim. A król Alfred i jego wojownicy zapewne tak

właśnie postąpią.

Konie z jednej strony, diabelskie machiny z drugiej - rzekł Guthmund. -

Wystarczy, żeby każdy się rozchorował.

Oczy obecnych wpatrywały się w twarz jarla, wyczekując jak przyjmie to wyzwanie.

- Najpierw rozprawimy się z Ivarem i jego machinami - zdecydował.

Rozdział ósmy

Dwie postacie odziane w strzępy zaskakująco bogatych strojów wędrowały powoli

zielonymi traktami środkowej Anglii: Alfgar, niegdyś ulubieniec króla oraz Daniel, biskup

bez świty, śmiertelny wróg króla Alfreda. Obaj ledwie uciekli jeźdźcom Ivara nad Ouse, lecz

u schyłku dnia bitwy byli jeszcze otoczeni kilkunastoma strażnikami, mieli pieniądze i konie,

na których bez problemu mogli szybko dotrzeć do Winchesteru. Wtedy jednak zaczęły się

ich prawdziwe kłopoty.

Następnego ranka, obudziwszy się stwierdzili, że ich orszak po prostu uciekł w nocy,

może winiąc swych panów za porażkę, a może po prostu nie widząc powodu, dla którego
mieliby nadal znosić cięte uwagi Alfgara i wybuchy wściekłości Daniela. Zabrali jedzenie,
pieniądze i konie. Kiedy znowu strudzeni zbliżali się do widocznego ze wzgórza kościoła,
Daniel był pewien, że miejscowy ksiądz zapewni swemu biskupowi wierzchowce i
prowiant. Nigdy tam nie dotarli. W zagrożonej wojną okolicy chłopi opuścili swoje

domy i zbudowali prowizoryczne schronienia w lasach. Wioskowy ksiądz rzeczywiście

rozpoznał Daniela, co sprawiło, że zdołał odwieść parafian od zabicia dwóch włóczęgów, a

nawet pozostawić biskupowi jego krzyż, pierścień i złotą głownię pastorału. Zabrali całą

resztę, włącznie z bronią i srebrnymi naramiennikami Alf gara. Później, przez trzy noce,

uciekinierzy leżeli spętani w wilgoci i zimnie, pełni obawy o swój los.

Alfgar, podobnie jak jego brat przyrodni i wróg - Shef -był dzieckiem bagien. Potrafił

z łozin zrobić pułapkę na węgorze, umiał też łapać ryby na wędkę ze szpilki od płaszcza i

nitki. Powoli porzucili nadzieję na uzyskanie czyjejś pomocy i nauczyli się polegać wyłącznie

na sobie. Po wielu dniach tułaczki Alfgar ukradł dwa konie ze słabo strzeżonej zagrody,

wraz z nożem i zapchlonym kocem pilnującego ich chłopca. Od tego czasu powodziło im się

już lepiej. Nie poprawiło to jednak nastrojów.

Przy brodzie na rzece Lea pewien kupiec, rozpoznawszy Daniela po jego insygniach,

opowiedział o lądowaniu Franków. Zmieniło to ich plan.

— Kościół nie zawodzi swego sługi - oświadczył biskup, unosząc ku niebu

zaczerwienione ze zmęczenia i złości oczy. - Byłem pewien, że to się wreszcie skończy.

Nie wiedziałem kiedy, ale liczyłem na pomoc. Teraz pobożny król Karol przybył na

chwałę bożą, by przywrócić wiarę. Udamy się do niego i doniesiemy o tych, których

winien ukarać: o poganach, heretykach i zdrajcach wiary. A wtedy wyznawcy Drogi i

zwolennicy Alfreda będą mieli okazję przekonać się, że boże żarna mielą powoli, lecz do

ostatniego ziarenka.

Dokąd musimy jechać? - zapytał ponuro Alfgar, z ociąganiem godząc się na

przywództwo Daniela, lecz widząc swój interes w przyłączaniu się do strony, która ma

największe szansę na zwycięstwo i może stworzyć mu szansę zemsty na porywaczu,

złodzieju jego wybranki, który dwukrotnie zabrał mu kobietę, a także pozbawił go majątku

i władzy. Codziennie wielokrotnie wspominał, drżąc z wściekłości, jak obudził się z

rózgami w dłoni, widząc nad sobą pochylające się zaciekawione twarze. Nic nie

słyszałeś? Zabrał twoją kobietę

Związał ojca, pozbawionego rąk i nóg, a ciebie tak po prostu zostawił. Nawet się nie

przebudziłeś.

Ich flota pokonała Morze Frankońskie i wylądowała w Kent - odrzekł Daniel. -

Niedaleko biskupstwa Św. Augustyna w Canterbury. Rozbili obóz w miejscu zwanym

Hastings

Przyglądając się murom Canterbury, Karol Łysy, król Franków, siedział na swoim

wierzchowcu, czekając na procesję sunącą w jego kierunku od strony otwartych bram.

Dobrze wiedział kto go wita. Na przedzie widział święte chorągwie i kadzielnice, a do

jego uszu dobiegał śpiew mnichów. Dalej w lektyce niesiono siwobrodą postać w purpurze i

bieli, z wysoką mitrą na głowie: z pewnością był to arcybiskup Canterbury, prymas Anglii.

Karol pomyślał, że Wulfhere, arcybiskup Yorku, który pozostał w obozie w Hastings, zapewne

zakwestionowałby uprawnienia zbliżającego się duchownego. Może powinien zabrać go ze

sobą i pozwolić, żeby ci dwaj głupcy wzięli się za łby.

- Jak on się nazywa? - zapytał swojego sekretarza, Godefroi.

Godefroi - siedzący tak jak król w głębokim siodle, z wysokimi łękami z przodu i z tyłu,

ze stopami w stalowych strzemionach - uniósł wzrok w górę.

- To Ceolnoth, arcybiskup Cantwarabyrig. Boże, cóż za język.

Orszak wreszcie dotarł do nich i przerwał śpiewanie hymnu. Tragarze postawili lektykę,

starzec wyszedł z niej niepewnie i stanął naprzeciw groźnej postaci - stalowego mężczyzny

na opancerzonym koniu. Za nim, gdzieś na horyzoncie, w niebo unosił się dym

palonych wiosek. Zaczął mówić.

Po chwili król przerwał mu unosząc opancerzoną dłoń i odwrócił się do papieskiego

legata Astolfa z Lombardii, duchownego bez własnego biskupstwa. Jak na razie.

- Co on mówi?

Legat wzruszył ramionami.

Nie mam pojęcia. Wygląda na to, że używa angielskiego

- Spróbuj po łacinie.

Wysłannik papieski zaczął mówić, płynnie i śpiewnie. Łaciną rzymską -językiem

współczesnym, jakim posługiwali się mieszkańcy tego starożytnego miasta. Ceolnoth, który

uczył się go jedynie z ksiąg, słuchał tego rozumiejąc tylko niektóre słowa.

- Nie mówcie mi, że nie zna także łaciny.

Legat ponownie wzruszył ramionami i zignorował pełne zająknięć oraz gestykulacji

mającej zastąpić słowa prośby arcybiskupa o powtórzenie.

- Angielski Kościół. Nie wiedzieliśmy, że sytuacja wygląda tu aż tak źle. Kapłani i

biskupi. Ich stroje nie są kanoniczne. Liturgia przestarzała. Księża głoszą kazania po

angielsku, bo nie znają łaciny. Mają nawet śmiałość przełożyć Słowo Boże na swą barbarzyńską

mowę. A ci ich święci! Jak można czcić kogoś, kto nazywa się Willibrord? Cynehelm? Albo

Frideswide? Wydaje mi się, że kiedy wrócę do Jego Świątobliwości i opowiem co się tu dzieje,

cofnie im wszystkim swoje pełnomocnictwa.

- A wtedy?

- Wtedy trzeba będzie z tego utworzyć nową prowincję, rządzoną bezpośrednio z

Rzymu. Z dochodami płynącymi prosto do stolicy apostolskiej. Oczywiście mówię tylko o

dochodach duchownych, pochodzących z dziesięciny, opłat za chrzty i pogrzeby oraz

dostęp do świętych przybytków. Co się tyczy samych ziem, własności świeckich panów,

muszą przypaść świeckim władcom. I ich sługom.

Król, legat i pozostali dostojnicy wymienili porozumiewawcze spojrzenia.

- Bardzo dobrze - podsumował Karol. - Popatrzcie, siwobrody chyba znalazł jakiegoś

młodego księdza mówiącego po łacinie. Powiedz mu, czego potrzebujemy.

Kiedy lista żądań ciągnęła się i ciągnęła - obejmując wynagrodzenia, zapasy, opłaty za

zaniechanie splądrowania miast, niewolników potrzebnych do prac nad umocnieniami we

frankońskim obozie - oczy Ceolnotha rozszerzały się z przerażenia.

- On traktuje nas jak pokonanych wrogów - wymamrotał wreszcie do tłumacza. -

Nie my przecież jesteśmy jego przeciwnikami. Są nimi poganie. To arcybiskup Yorku i szla-

chetny biskup Winchesteru wezwali go tu. Powiedz królowi kim jestem. Powiedz, że się

pomylił.

Karol, już gotowy zawrócić ku setkom opancerzonych jeźdźców, zwrócił uwagę na ton

głosu arcybiskupa, choć nie rozumiał jego słów. W porównaniu z niskim poziomem edu kacji

frankońskiej arystokracji był człowiekiem wykształconym. W młodości nauczył się nieco

łaciny i poznał niektóre z opowieści Tytusa Liwiusza o historii Rzymu.

Z uśmiechem na ustach wyciągnął z pochwy długi, dwusieczny miecz i wsparł go na

dłoni jak kupiecką wagę.

- Nie musisz tego tłumaczyć - powiedział do Godefroi.

Pochylił się w siodle w stronę Ceolnotha i wyraźnie wypowiedział dwa słowa:

- Vae victis! Biada zwyciężonym.

Shef rozważył wszystkie możliwości zaatakowania obozu Ivara, analizując je jak ruchy

na szachownicy i odrzucając jeden po drugim. Te nowe sposoby prowadzenia walki

powodują komplikacje, które znacznie utrudniają kierowanie bitwą.

Znacznie prostsze było, kiedy jeden szereg starł się z drugim, walcząc ręczną bronią,

dopóki silniejsza strona nie zwyciężyła. Wiedział, że jego wikingom coraz mniej podobają się

nowe wynalazki. Tęsknili za szczękiem oręża. Ale te nowe sposoby musiały zostać

zastosowane, jeśli chcieli pokonać Ivara i jego machiny. Stare i nowe musi się splątać.

Oczywiście! Musi się połączyć jak miękkie żelazo i twarda stal w kutym mieczu, takim

jak ten, który sam wykonał, a potem stracił w bitwie, kiedy pojmany został Edmund.

W jego umyśle błysnęło jedno słowo.

Flugstrith! - wykrzyknął, zrywając się na nogi.

- Flugstrith? - powtórzył Brand, odwracając się od ognia. - Nie rozumiem.

- Tak właśnie będziemy walczyć. To będzie eldengflugstrith.

Wiking popatrzył zaskoczony.

- Bitwa błyskawiczna? Wiem, że Thor jest z nami, ale wątpię, żebyś zdołał go

namówić do ciskania błyskawicami, by pomóc nam w zwycięstwie.

- Nie chodzi mi o błyskawice. Potrzebuję bitwy szybkiej jak ona. Posłuchaj mnie,

Brandzie. Czuję, że wiem co trzeba zrobić. Ale muszę to jeszcze przemyśleć. Żeby ułożyło

mi się w głowie tak, jakby zdarzyło się już naprawdę.

Teraz, czekając we mgle, w rozjaśniających się ciemnościach, Shef był pewien, że jego

plan bitwy będzie skuteczny. Wikingowie zaakceptowali go, podobnie jak Anglicy. I lepiej,

żeby poskutkował. Jarl wiedział, że po porwaniu Godivy i ataku wymiotów tuż przed

natarciem zaufanie rady i całej armii jest na wyczerpaniu. Coś przed nim ukrywano! Nie

wiedział dokąd udał się Thorvin, zapewne wraz z Godivą.

Jak pod murami Yorku, także teraz doszedł do wniosku, iż przy nowym sposobie

rozgrywania bitwy sama walka jest najprostszą jej częścią. A jednak gdzieś w głębi duszy

nachodził go lęk. Nie przed śmiercią ani hańbą. Strach przed smokiem, którego wyczuwał w

ciele Ivara. Przynajmniej na «chwilę zdołał jednak pozbyć się tej obawy. Spojrzał w niebo

oczekując nastawania świtu i wytężył wzrok, wypatrując poprzez mgłę zarysów fortyfikacji

obozu Ivara.

Przywódca wikingów zorganizował obóz dokładnie jak ten na południe od

Bedricsward, nad rzeką Stour, który zaatakował król Edmund: rów i nasyp, z wbitymi weń

żerdziami, tworzące trzy boki kwadratu i rzeka z czwartej, gdzie na błotnisty brzeg

wciągnięto łodzie. Strażnik kroczący po wale także uczestniczył w owej bitwie i przeżył

ją. Dobrze wiedział, że musi być wciąż czujny. Godziny ciemności były dla niego

najniebezpieczniejsze, ale na szczęście o tej porze roku dość krótkie. Kiedy ujrzał, że niebo

zaczyna się rozjaśniać i poczuł powiew wiatru budzącego się przed świtem, odprężył się

myśląc o nadchodzącym dniu. Nie miał zbytniej ochoty znów ujrzeć Ivara Ragnarssona przy

swojej rzeźnickiej robocie pośród jeńców. Dziwił się dlaczego tamci nie ruszyli. Gdyby

Ivarowi rzucono wyzwanie, przyjąłby je. To Sigvarthsson i wyznawcy Drogi muszą teraz

odczuwać wstyd.

Wartownik zatrzymał się i oparł o palisadę, usiłując zwalczyć ogarniające go zmęczenie i

senność. Przypomniał sobie odgłosy, które słyszał tak często w ciągu ostatnich kilku dni,

dochodzące spod okrwawionych rąk Wara. Poza obozem, w świeżych mogiłach, leżało

dwieście trupów - skutek tygodniowego mordowania mercjańskich jeńców. Nagle odezwała

się sowa, a strażnik drgnął poruszony, pomyślawszy, że to krzyk ducha, który przybywa z

zemstą.

Była to ostatnia myśl w jego życiu. Zanim zdążył usłyszeć brzęk cięciwy, pocisk przebił

mu gardło. Postacie, które podczołgały się we mgle, podbiegły do niego i czekały, wiedząc,

że na dźwięk pohukiwania sowy pozostali wartownicy powinni zostać zlikwidowani w ten

sam sposób.

Nawet miękkie buty powodują szelest, kiedy idzie się przez wysoką trawę. Setki nóg

wywołały więc poszum, niczym fal morskich rozbijających się o brzeg. Gęsty tłum sprawnie,

z rozmysłem skierował się ku zachodniej części palisady. Ciemne cienie na tle czarnego

jeszcze nieba. Lecz na tle nieba rozjaśnionego na wschodzie wyraźnie rysować się* będą po-

stacie obrońców, kiedy obudzą się i rzucą do walki.

Shef stał z boku, obserwując ataki, zaciskając pięści: powodzenie lub porażka całego

przedsięwzięcia zależały od następnych kilku sekund. Zajęcie obozu będzie jak zdobycie

Yorku, tylko prostsze i szybsze. Żadnych niezgrabnych, ruchomych wież, żadnego

stopniowego wzmacniania natarcia. Zostało to pomyślane tak, że nawet Ragnarssonowie

by zrozumieli - gwałtowny szturm, zwycięstwo lub porażka w pierwszej minucie

Jego ludzie wykonali specjalne pomosty - grube deski pozbijane ze sobą. Długie na

dwanaście jardów i szerokie na niemal trzy. Z obu stron do metalowych obręczy przytwier-

dzone były uchwyty. Każdą z nich dzierżył teraz wiking, dumny ze swej siły, biegnąc ku

palisadzie obozu.

Najtęźsi wojownicy znajdowali się na przodzie. Pędząc stękali z wysiłku, ponieważ nie

dość, że musieli nieść tak duży ciężar, to jeszcze w ostatniej chwili unieść go nad głową, aż

przednia część znajdzie się ponad sześć stóp nad ziemią. Wystarczająco wysoko, żeby sięgnął

powyżej pni ostrokołu.

Drewno uderzyło o drewno, a dźwigający pomosty w ostatniej chwili odskoczyli na

boki, tuż przed rowem i stoczyli się w dół.

Ale nie ci z tyłu. W chwili gdy pochylnie znalazły się na miejscu, ich stopy zadudniły na

deskach i wojownicy wskoczyli do obozu. Dziesięciu, dwudziestu, stu, dwustu sforsowało

palisadę, zanim ci pierwsi wygramolili się z rowu i dołączyli do atakujących.

Shef uśmiechnął się. Zbudowano sześć pomostów i tylko jednego nie udało się przerzucić

ponad ostrokołem. Leżał w rowie, podczas gdy przeklinający wikingowie wyczołgiwali się spod

niego i ruszali za towarzyszami, którzy pokonali przeszkodę.

Krzyki bólu, ryk wściekłości, kiedy śpiący zdali sobie sprawę, że wróg znajduje się już

pośród nich. Najpierw głuche odgłosy ciosów toporem, a dopiero później szczęk metalu,

gdy zaskoczeni piraci budzili się i chwytali za broń. Shef rozejrzał się po raz ostatni,

stwierdzając, że wojownicy postępują według instrukcji, posuwając się równym szeregiem i

niszcząc wszystkich na swej drodze. Lecz nawet walcząc z nadbiegającymi wrogami

zachowywali swe pozycje. Szli równym krokiem w morderczym marszu. Wtedy jarl rzucił się

do biegu.

Angielscy wyzwoleńcy czekali w ciemnościach po wschodniej stronie obozu, jak im

polecił, i ruszyli dopiero słysząc pierwsze odgłosy bitwy. Shef miał nadzieję, że jego

wyliczenia okażą się właściwe. Zgromadził ich dwieście kroków od palisady. Zakładał, że

kiedy do niej dotrą, obozujący wikingowie na dobre zaangażują się już w obronę z

przeciwległej strony. Oczy wszystkich powinny być zwrócone na nacierających ludzi Drogi, a

wikingowie Ivara właśnie tam powinni pospieszyć, by wesprzeć towarzyszy. Liczył na taki

rozwój wypadków. Dopadł rogu palisady akurat w chwili, kiedy pojawili się biegnący.

Jako pierwsi pędzili halabardnicy, każdy oprócz broni obładowany potężną wiązką

suchego chrustu. Ciskali je do rowu i momentalnie zaczynali ciąć potężnymi toporami pnie

i spinające je rzemienie.

Po chwili nadciągnęła druga fala atakujących - kusznicy, którzy minęli halabardników,

nożami do końca zniszczyli spojenia ostrokołu i wspólnymi siłami powalili jego fragment, by

móc wtargnąć do środka obozu.

Shef podążył za nimi, przepychając się między szeregami. Nie musiał wykrzykiwać

rozkazów. Kusznicy postępowali według długo wykładanych im zasad, robiąc dokładnie

dziesięć kroków naprzód, po czym formując szereg. Reszta zatrzymywała się za nimi, by

utworzyć podwójną linię, od palisady po brzeg rzeki. W tym momencie do przodu wy-

skakiwali szybkonodzy chłopcy, których zadaniem było poprzecinanie lin namiotów i

bezpieczne wycofanie się, zanim strzelcy załadują broń.

Zobaczyło ich kilku maruderów, którzy przez chwilę stali z rozdziawionymi ustami, aż

wreszcie uciekli. Wyglądało na to, że nikt spośród dowodzących ludźmi Ivara, zaabsorbowa-

nych obroną przeciwległego skraju obozu, nie zdaje sobie sprawy z ich obecności.

Jarl wystąpił parę kroków przed podwójny szereg i ujrzał oczy wszystkich zwrócone w

swoją stronę, wyczekujące umówionego sygnału. Uniósł ramię i opuścił je. Głowy

odwróciły się i strzelcy na moment wstrzymali oddech. Nagle rozległ się potężny brzęk

jednocześnie zwolnionej setki cięciw.

Krótkie, grube strzały przemknęły przez obóz, przebijając skórę, metal i ciała.

Pierwsza linia zajęła się już ponownym ładowaniem, podczas gdy druga wystąpiła

naprzód, spojrzała na Shefa i na jego znak oddała kolejną salwę.

Krzyki pełne zaskoczenia i przerażenia zmieszały się z jękami bólu, gdy wikingowie

walczący w ostatnich szeregach padli ranni i martwi. Zaczęli spoglądać za siebie, z
twarzami bladymi w świetle poranka, by ujrzeć cichą śmierć nadlatującą z tyłu.
Równocześnie wojownicy Drogi wciąż nie ustawali w naporze drugiej strony, wytężając
wszystkie siły, ponieważ ich dowódca obiecał, że wysiłki trwać będą tylko kilka minut

Pierwszy szereg kuszników był znów gotowy. Kiedy prawie wszyscy skończyli

naciąganie cięciw, wystąpił naprzód, by wyrównać linię. Niektórzy radzili sobie znacznie

szybciej od pozostałych. Shef czekał niecierpliwie, aż ostatni załadował broń - dwa szeregi

nie mogą pod żadnym pozorem pomieszać się - i ponownie opuścił ramię.

Dopiero po czwartej salwie obrońcy zaczęli się odwracać, formować i ruszyli przez

obóz w nierównym szyku, omijając poprzewracane namioty i żarzące się węgle ognisk.

Gdy zbliżali się, kusznicy znowu wykonali rozkaz: wystrzelić, jeśli zdążą, i wycofać się

poza halabardników stojących za ich plecami. Ci zrobili im miejsce, po czym znów

zwarli szeregi w jedną ciągłą linię, najeżoną wysuniętymi przed siebie ostrzami.

- Ani kroku do przodu, tylko stać! - krzyknął Shef podążając za ostatnimi strzelcami.

Niewielu usłyszało go wśród krzyków i zamieszania. Według Branda ten manewr nie miał

szans powodzenia: niewyrośnięci niewolnicy przyjmujący na siebie pełny impet szarży

wikingów.

Anglicy postępowali jednak ściśle według poleceń. Stali bez ruchu, z wyciągniętymi

halabardami. Ustawieni z tyłu, własnymi ciałami wspierali tych z pierwszej linii. Nawet

wyjątkowo lękliwi wiedzieli, że wyzwanie nie przerasta ich możliwości. Co więcej, szturm

wikingów nie miał pełnej mocy. Zbyt wielu zginęło już, także pośród dowódców, a

pozostali, bez rozkazów, nie bardzo wiedzieli co robić, nie dysponując, z uwagi na

zaskoczenie, pełnym wyposażeniem. Fala, która natarła na ścianę stali, był rozczłonkowana

jeszcze zanim do niej doszła. Biegnący napotkali groty i haki halabard, a z bo ków i od góry

spadły na nich ostrza siekier. Ciosy atakujących były zupełnie nieskuteczne z powodu

włóczni na długich drzewcach, którymi kłuto ich z tylnych szeregów. Wikingowie powoli

zaczęli się cofać, nie potrafiąc rozerwać zwartego szyku Anglików, i rozglądać za

dowódcami.

Kiedy odstępowali, za nimi rozległy się krzyki pełne triumfu. Viga-Brand, widząc że

przeciwnicy słabną, rzucił do przodu swoich najlepszych ludzi, żeby doszczętnie zgnieść to, co

pozostało z armii Ragnarssona.

Wikingowie, widząc że zostali pokonani, zaczęli ciskać na ziemię swą broń. Ivar

Ragnarsson obserwował z nabrzeża jak jego ludzie walczą i wreszcie poddają się. Śpiąc na

swoim statku „Lindormr", kiedy wygrzebał się z posłania, mógł być już tylko biernym

obserwatorem. Teraz wiedział, że przegrał bitwę.

Wiedział także dlaczego. Ostatnie dni spływające krwią i pełne śmierci były dla niego

przyjemnością przynoszącą ulgę. Wyzwoleniem szaleństwa, które tkwiło w nim od wielu

lat, a które było tylko do czasu do czasu łagodzone krótkimi chwilami przyjemności,

zapewnianymi przez braci i imponującymi egzekucjami, tolerowanymi przez wielką armię*.

Co dla niego stanowiło przyjemność, wojsko przyprawiało o obrzydzenie, naruszało jego

morale. Nie do końca wprawdzie, lecz na tyle, żeby teraz nie potrafili włożyć w obronę

wszystkich sił, na jakie było ich stać.

Nie żałował jednak tego, co uczynił. Nie mógł sobie tylko darować, że tym atakiem

kierował jeden człowiek - znienawidzony przez niego Sigvarthsson. Nocne natarcie

rozpoczęte od zlikwidowania wszystkich strażników. A później, kiedy jego wojownicy

rzucili się do walki, tchórzliwa napaść. Wszystko było stracone. Uciekł już raz po

przegranej bitwie, lecz czy musi zrobić to także i teraz? Zwycięzcy siedzieli mu na karku,

a po przeciwnej stronie rzeki - po przetransportowaniu ich tam na tratwach i łodziach -

czekało dziesięć miotaczy oszczepów, ustawionych jeden obok drugiego. Kiedy rozwidniło

się jeszcze, obsługujące je załogi wycelowały swą broń prosto w łodzie Ivara.

Na statku flagowym niewolnicy klasztorni krzątali się przy machinie. Na pierwsze

odgłosy walki zdjęli z niej przykrycie i załadowali. Teraz wahali się, nie wiedząc w którą

stronę strzelać. Widząc to Ivar stanął na okrężnicy i rozkazał:

- Odbijajcie. Zostawcie to. Odbijajcie od brzegu.

- Tak szybko opuszczasz swoich ludzi? - zapytał Dolgfinn, stojący obok łodzi wraz

z grupą starszych sterników. - Bez jednego choćby strzału? Kiedy będą o tym opowiadać,

nie zabrzmi to dobrze.

- Nie opuszczam ich. Przygotowuję się do walki. Wchodźcie na pokład, jeśli

zamierzacie to zrobić. Jeżeli zaś chcecie stać tam jak stare dziwki, to stójcie.

Dolgfinn poczerwieniał na taką obrazę, lecz ruszył ku okrętowi z dłonią wspartą na

rękojeści miecza. Nagle coś przemknęło niczym błyskawica i z jego skroni wystawał tylko

pęk lotek. Momentalnie padł na ziemię. Po zajęciu obozu kusznicy znowu zaczęli ładować

broń i strzelać tam, gdzie widzieli jeszcze opór. Ivar ukrył się za konstrukcją machiny.

Kiedy niewolnicy z trudem odepchnęli „Lindormr" od brzegu, krzyknął do jedynego

mężczyzny pozostałego na stałym gruncie:

- Ty. Skacz.

Archidiakon Erkenbert niechętnie podkasał sutannę i skoczył przez poszerzającą się

przerwę między brzegiem a burtą, lądując w ramionach przywódcy wikingów.

Ivar wskazał kciukiem na kuszników, teraz już wyraźnie widocznych w świetle dnia.

- Kolejna broń, o której mi nie powiedziałeś. Zapewne oświadczysz, że nie ma

prawa istnieć. Jeśli przeżyję dzisiejszy dzień, wyrwę ci serce z piersi i doszczętnie spalę twój

klasztor.

Do niewolników zaś krzyknął:

Przestać pchać! Rzucić kotwicę! Opuścić pomost!

Kiedy zdziwieni dźwignęli ciężką, szeroką na pół jarda kładkę, Ivar oparł się o

zabezpieczającą belkę machiny, mocno chwycił duchownego za nadgarstek i obserwował

jak ginie jego armia. Nie bał się zupełnie, a po głowie chodziła mu tylko jedna myśl: jak

zepsuć wrogom ich triumf, jak zamienić zwycięstwo w porażkę.

Shef szedł otoczony eskortą przez pogrążony w chaosie obóz. Na głowie miał hełm, a

o ramię wspierał halabardę. Nie zadał nią jednak dzisiaj ani jednego ciosu. Armia Ivara

przestała istnieć. Ludzie Shefa wiązali jeńców, podczas gdy uciekinierzy rozbiegli się na obie

strony wzdłuż brzegu rzeki. Nie było ich jednak wielu i z pewnością nie stanowili już

zagrożenia.

Bitwa została wygrana, pomyślał jarl. I to wygrana z łatwością, dokładnie według

planu. A jednak wciąż czuł jakiś wewnętrzny chłód. Poszło zdecydowanie zbyt łatwo.

Bogowie domagają się nagrody za pomoc. Co nią może być? Przyspieszył kroku, kierując

się w stronę wyraźnie widocznego ponad głowami innych hełmu Branda, dowodzącego

pokaźnym oddziałem sunącym ku rzece i kołyszącym się na niej łodziom. Nagle na

jednym z masztów zajaśniało coś, gdy złoto odbiło pierwsze promienie wschodzącego

słońca. Był to Pełznący Potwór. Ivar wywiesił swoją chorągiew, swój znak.

Brand zwolnił, gdy ujrzał Ivara, stojącego z jedną nogą wspartą na okrężnicy statku,

który od brzegu dzieliło pasmo wody szerokie na dwa jardy. Ivar był w swoim zwykłym

stroju, w zielonych spodniach i tunice, na którą naciągnął kolczugę. Głowę chronił mu

srebrny hełm. Odrzucił szkarłatny płaszcz, lecz wypolerowany guz na tarczy odbijał

promienie słońca błyszczące czerwienią. U jego boku stał niski mężczyzna, w czarnej

sutannie chrześcijańskiego duchownego, z twarzą pełną przerażenia.

Kiedy wojownicy obu stron ujrzeli przywódców stojących naprzeciw siebie,

przerwano zmagania. Wikingowie Drogi i Ragnarssonów popatrzyli na siebie,

pokiwali głowami i przyjęli wynik bitwy. Angielscy halabardnicy, mniej skłonni do

takich uzgodnień, zbliżyli się do oddziałów Ivara, te obawiając się rzezi pospiesznie

zaczęły ciskać broń, oddając się pod opiekę rodaków. Wreszcie wszyscy, Anglicy i wikin-

gowie, wyznawcy Drogi i piraci, zwrócili się ku środkowi półkola, które bezwiednie

uformowali, by obserwować jak zachowają się ich dowódcy. Shef, znalazłszy się raptem za

ich plecami, musiał łokciami i przekleństwami torować sobie drogę.

Brand przez chwilę stał w miejscu, oddychając ciężko po dziesięciominutowej,

wyczerpującej walce. Wreszcie ruszył ku pomostowi. Uniósł prawą dłoń, rozrąbaną

podczas bitwy przed rokiem. Poruszył palcami, żeby pokazać, że nic mu już nie dolega.

Rozmawialiśmy kiedyś, Ivarze - przemówił. - Poradziłem ci, żebyś lepiej

zajmował się swoimi kobietami. Nie posłuchałeś mojej rady. Może nie wiesz jak się

to robi. Ale oświadczyłeś, że kiedy ramię ci wydobrzeje, przypomnisz mi te słowa. Ja

również musiałem poczekać na wyleczenie ręki, lecz teraz jestem gotów wyrównać z tobą

rachunki. A ty? Bo

wygląda, jakbyś myślał o ucieczce.

Ivar uśmiechnął się, odsłaniając równe zęby. Sięgnął po miecz, a zdobną pochwę

cisnął do Ouse.

- Chodź i się przekonaj - rzucił.

A dlaczego ty nie przyjdziesz walczyć na stałym gruncie? Jeśli zwyciężysz, będziesz

mógł wrócić tam, gdzie teraz stoisz.

Ragnarsson pokręcił głową.

- Jeśli jesteś taki odważny, walcz na moim terenie. Tutaj - skoczył na pomost i zrobił

na nim dwa kroki - możemy walczyć na równych warunkach. Obaj staniemy na tej samej

desce. Wszyscy będą wyraźnie widzieć kto pierwszy ustąpi.

Szmer komentarzy uniósł się ponad zgromadzonymi, którzy zrozumieli w czym rzecz.

Na pierwszy rzut oka wynik pojedynku zdawał się przesądzony. Brand był cięższy od

Ivara o dobrych sześćdziesiąt funtów i przewyższał go więcej niż o głowę, a poza tym nie

było mu równego w posługiwaniu się bronią. Wszyscy widzieli jednak, że pomost ugiął się

już od ciężaru tylko jednego z nich. Z dwoma, z czego jednym tak potężnym jak Brand,

balansowanie na nim musiało być niezwykle trudne. Czy obaj będą mieli równe kłopoty z

poruszaniem się po desce? A może tylko jeden? Ivar stał bowiem pewnie, z nogami

rozstawionymi szeroko i mieczem wysuniętym do przodu, a nieskulony za tarczą, jak

zwykle czynili to wojownicy na polu walki.

Brand ruszył powoli na koniec pomostu. W jednym ręku dzierżył swój potężny topór,

a do drugiej miał przypiętą niewielką okrągłą tarczę. Zdecydował się jej pozbyć, cisnął

więc osłonę na ziemię i ujął siekierę w obie dłonie. Kiedy Shef przedarł się wreszcie przez

ciżbę, wiking wskoczył właśnie na deskę, zrobił dwa kroki do przodu i nagle zamierzył się

do ciosu wprost w twarz Ivara.

Ten błyskawicznie wykonał unik, odchylając się zaledwie o dłoń, aby ostrze ominęło

go. Jednocześnie sam zamierzył się do uderzenia, celując w udo. Klinga została jednak

odparowana obitym metalem trzonkiem topora, a jego ostrze momentalnie pomknęło

wprost w odsłonięte nadgarstki. Przez dziesięć sekund obaj zasypali się gradem ciosów,

szybszych niż wzrok obserwatorów: odparowywania, uniki, gardy. A przy tym żaden

nie oderwał stóp od pomostu.

Wreszcie Brand ruszył naprzód. Odbił cios Ivara w górę i natychmiast dał krok do

przodu, wyskoczył wysoko w powietrze i wylądował w samym środku podestu. Ten

ugiął się i wybił w górę, wraz z walczącymi na nim. Brand wymierzył cios metalowym

końcem trzonka w głowę przeciwnika i trafił w jego hełm. W tej samej jednak chwili Ivar

pchnął ostrze miecza przez kolczugę i kubrak, głęboko w brzuch Branda.

Ten wylądował na chwiejnych nogach, podczas gdy Ivar z kocią zwinnością. Przez

chwilę obaj stali bez ruchu, połączeni żelazem. I kiedy Ragnarsson już zamierzał rozedrzeć

ostrzem wnętrzności Branda, potężny wiking skoczył do tyłu. Stał tak na samym skraju

pomostu, przyciskając dłonią miejsca, skąd tryskała krew.

Shef chwycił go obiema rękoma za kołnierz i pas, spychając z deski do tyłu.

Obserwatorzy ryknęli wściekli i niezadowoleni. Ściskając halabardę w obu rękach, jarl

zajął miejsce Branda. Po raz pierwszy od chwili, gdy został na poły oślepiony, spojrzał

w oczy Ivara. Pospiesznie odwrócił jednak wzrok. Jeśli Ivar był smokiem, jak w widzeniu,

które miał, był w stanie rzucić na niego smoczy czar paraliżujący ruchy. Czar, którego

nie dało się przerwać przy pomocy stali.

Twarz Ragnarssona rozjaśnił uśmiech triumfu i pogardy.

- Spóźniłeś się na nasze spotkanie, chłopcze - zauważył. - Czy wydaje ci się, że

zwyciężysz tam, gdzie zawodzą mistrzowie?

Shef ponownie uniósł wzrok i uważnie przypatrywał się przeciwnikowi. W tym

momencie pomyślał o Godivie -o tym co ten człowiek, ten potwór, zamierzał jej

zrobić. Co uczynił tak wielu niewolnikom i jeńcom. Jeśli istniała jakaś obrona przed

jego czarem, była nią tylko sprawiedliwość.

- Udało mi się tam, gdzie ty poniosłeś klęskę - rzekł. - Większość mężczyzn

potrafi robić to, czego ty nie możesz. Dlatego właśnie wysłałem ci wykastrowanego

kogucika.

Uśmiech Wara zamienił się w morderczy grymas. Poruszył mieczem i wyszeptał:

- Chodź bliżej. Chodź.

Shef wiedział już co robić. Nie miał żadnych szans stojąc twarzą w twarz z

Ragnarssonem. Musiał użyć podstępu. Powalić go do wody. Wykorzystać przeciwko

niemu jego własną pogardę i lekceważenie.

Ostrożnie ruszył naprzód i niezdarnie przymierzył się do pchnięcia grotem halabardy.

Ivar odparował ten cios niemal nie ruszając się i czekając, aż przeciwnik zbliży się lub

odkryje.

Shef zatrzymał się i uniósł broń nad głowę, zamierzając się do potężnego ciosu, który

był w stanie rozpłatać opancerzonego wojownika na pół. Widząc to Ragnarsson roze-

śmiał się szeroko, rejestrując uchem jęk zawodu dochodzący z brzegu. Taki cios był

łatwy do uniknięcia nawet przez starca, a zadający go stawał zupełnie odkryty wobec

przeciwnika, który mógł łatwo sięgnąć jego gardła. Tylko głupiec zdecydowałby się na

to, a właśnie tak postępował teraz Sigvarthsson.

Shef wytężył wszystkie siły, lecz nie celując w Ivara, a w deskę u jego stóp.

Ogromne ostrze z łatwością rozłupało drewno. Kiedy zaskoczony wiking, tracąc

równowagę, starał się uskoczyć na statek, Shef puścił halabardę, rzucił się naprzód i

chwycił przeciwnika wpół. Obaj wpadli do zimnego, mulistego nurtu Ouse.

Jarl instynktownie chciał jeszcze złapać oddech, lecz usta i przełyk natychmiast

wypełniła woda. Krztusząc się próbował wynurzyć głowę. Przeciwnik trzymał go jednak i

wciągał pod powierzchnię. Nie miał już wprawdzie halabardy, ale hełm na głowie

wypełnił się wodą i jeszcze utrudniał ruchy. Ręka niczym wąż dusiciel chwyciła go za

gardło, lecz druga była wolna i zapewne sięgała już do pasa, do zatkniętego zań noża.

Nadludzkim wysiłkiem Shef chwycił prawy nadgarstek Ivara lewą ręką.

Na moment obaj wynurzyli się i Jednooki zdołał zaczerpnąć powietrza. Lecz już po

chwili Ragnarsson ponownie wciągnął go pod powierzchnię.

Nagle wewnętrzny chłód, który paraliżował ruchy Shefa od początku walki - strach

przed smokiem - zniknął. Żadnych łusek i tych patrzących na niego, przerażających oczu.

Tylko mężczyzna. A nawet nie całkiem mężczyzna - uświadomił sobie.

Wijąc się jak węgorz, zdołał chwycić wroga. Opuścił głowę i zaatakował nią. Brzeg

hełmu, który ostrzył przed bitwą, by był jak brzytwa, zachrzęścił na metalu i wbił się

głębiej. Ivar po raz pierwszy znalazł się w gorszym położeniu i usiłował za wszelką cenę się

wyrwać. Z brzegu ponad nimi rozległ się potężny ryk, gdy zobaczono krew barwiącą wodę.

Shef wciąż uderzał głową, lecz nagle uświadomił sobie, iż Ivar zmienia chwyt, ponownie

sięgnął jego gardła i wtłacza go pod siebie. Ragnarsson znów znalazł się na górze, z głową

nad wodą, koncentrując się na uniemożliwieniu przeciwnikowi zaczerpnięcia powietrza.

Wciąż był silny, a jego siła rosła wraz z każdym oddechem.

Jarl, na oślep machając prawą ręką, zdołał złapać Ivara za kolano. Nie ma w tym

drengskapr - pomyślał. Brand wstydziłby się za mnie. Ale ten potwór miał zamiar

poćwiartować Godivę jak zająca.

Szybkim ruchem wsunął dłoń pod tunikę przeciwnika i złapał go za krocze. Palce

zacisnęły się w pełnym desperacji chwycie na męskości Ragnarssona, wykorzystując całą

siłę, jaką zdobyły przez lata pracy w kuźni. Słyszał jak przez mgłę, że gdzieś rozległ się krzyk,

jakby konającego. Lecz ten dźwięk został zagłuszony przez szum rzeki i gwałtowne ruchy

Ivara. Kiedy woda zalewała mu płuca, myślał tylko o jednym: miażdżyć, ściskać, nigdy już

nie puścić

Rozdział dziewiąty

Przy łożu siedział Hund. Shef przyglądał mu się przez chwilę, aż nagle poczuł

ukłucie strachu i usiadł gwałtownie.

- Ivar?

- Spokojnie, spokojnie - rzekł przyjaciel, zmuszając go do ponownego położenia

się. - Ivar nie żyje. A z jego ciała został tylko popiół.

Shefowi trudno było mówić z powodu nabrzmiałego i jakby wypełniającego gardło

języka. Z trudem zdołał wyszeptać:

- Jak?

- To trudne pytanie. Być może po prostu się utopił. Albo wykrwawił na śmierć.

Brzegiem hełmu poraniłeś mu dotkliwie głowę i szyję. Ale osobiście uważam, że

umarł

z bólu. Wiesz, że nie wypuściłeś go. W końcu musieliśmy odciąć go od ciebie. Jeśli

nadal by żył, już to samo by go zabiło.

Zapadło milczenie.

Zabawne - dodał Hund po chwili. - Był zupełnie normalny, wiesz, jeśli chodzi o

ciało. W jego dziwnych kontaktach z kobietami musiało chodzić o coś innego. Ingulf

słysz o tym wiele opowieści, lecz prawdziwa przyczyna tkwiła w jego głowie. W

niczym innym.

Powoli pod czaszką leżącego zrodziło się pytanie, które musiał zadać:

- Kto mnie wyciągnął?

- Ha. Cwicca i jego towarzysze. Wikingowie z obu wojsk tylko stali i przyglądali się.

Widocznie potraktowali walkę ludzi nawzajem usiłujących się utopić jako rozrywkę i nikt

nie chciał przerywać, póki nie przekonają się definitywnie kto wygrał. Interwencja

byłaby w bardzo złym guście. Na szczęście Cwicca okazał się źle wychowany.

Shef wrócił myślami do chwil poprzedzających walkę z Karem. Przypomniał sobie

szokujący widok Branda z trudem wyrywającego z siebie ostrze miecza.

- A Brand?

Wyraz twarzy Hunda zmienił się, ukazując niepokój.

- Ma szansę przeżyć. To człowiek o ogromnej wytrzymałości. Ale miecz naruszył jego

wnętrzności. Zostały porwane. Osobiście nakarmiłem go owsianką z czosnkiem, a po

pewnym czasie obwąchałem ranę. Śmierdziała. Zazwyczaj to oznacza śmierć.

- A tym razem?

- Ingulf zrobił to co należało. Rozciął mu brzuch, pozszywał wnętrzności i ułożył

je tak jak powinny być. Ale

nawet wywar z maku i kurzego ziela, którym uśpiliśmy Alfgara, nie zmógł go.

Nie stracił przytomności. A jego mięśnie na brzuchu są twarde jak stal. Jeśli trucizna

zacznie w nim działać...

Jarl opuścił nogi z łóżka i spróbował wstać, lecz natychmiast zakręciło mu się w głowie.

Resztkami sił powstrzymał Hunda przed ułożeniem go z powrotem na posłaniu.

Muszę zobaczyć Branda. Szczególnie jeśli ma umrzeć. Musi mi powiedzieć...

powiedzieć wiele rzeczy. O Frankach

Wiele mil na południe wynędzniała i pozbawiona ducha postać przykucnęła przy ogniu

płonącym na środku kurnej chaty. Niewielu byłoby w stanie rozpoznać w nim następcę

tronu Wessexu, niedoszłego króla. Jego złoty diadem przepadł, strącony z hełmu wrogą

kopią. Kolczuga i zbroja, udekorowane zwierzęcymi motywami, zginęły także, porzucane

stopniowo podczas panicznej ucieczki. Nie miał nawet broni. Odrzucił pas z pochwą,

żeby nie krępował mu ruchów, kiedy po całodziennej bitwie nie pozostało nic innego, jak

tylko uciekać, jeśli nie chciało się zginąć lub poddać Frankom. Długo jeszcze miał miecz,

którym wraz z garstką pozostałych przy życiu ludzi walczył ze ścigającymi go oddziałami

lekkiej kawalerii frankońskiej. Wreszcie koń padł pod nim podczas potyczki, a ręka nie

utrzymała broni. Kiedy po pewnym czasie podniósł się, nie miał już nic. Pieszo dotarł do

gęstych, dzikich lasów Kentu, pozbawiony wszystkiego -zwykły żebrak. Na swoje

szczęście przed nocą dostrzegł jakieś światło. Wybłagał schronienie w ubogiej chatce, w

której teraz się znajdował, obserwując jak pieką się podpłomyki, podczas gdy traktujący go

z rezerwą gospodarze zajmowali się na zewnątrz kozami. Rozmawiali zapewne, komu

warto by go wydać.

Alfred nie wierzył, by mogli to zrobić. Nawet najbiedniejsi wieśniacy z hrabstw Kent czy

Sussex wiedzieli już, że lepiej nie ryzykować życiem zbliżając się do przybyszów zza morza,

noszących znak krzyża. Mówili po angielsku jeszcze gorzej niż wikingowie i siali większe

spustoszenie niż poganie. To nie obawa o własną osobę sprawiła, że zgarbił się, a w oczach

zalśniły nieprzystające mężczyźnie łzy.

Był to strach przed czymś dziwnym, co działo się na świecie. Dwukrotnie w swym

życiu spotkał tego młodego mężczyznę o imieniu Shef. Przy pierwszym spotkaniu miał

nad nim pełną władzę: on, następca tronu, dowódca niepokonanej armii, a tamten z garstką

zaledwie ludzi i z piętnem klęski. Wtedy Alfred uratował go i uczynił jarlem, jak mawiali

ludzie z północy. Za drugim razem to jarl Shef stał na czele niepokonanej armii, a on

uciekał i znajdował się w potrzebie. Ale nawet wtedy miał wokół siebie ludzi i nadzieję

w sercu.

A teraz jak to wyglądało? Jednooki wysłał go na południe mówiąc, że każdy powinien

stoczyć własną bitwę. Alfred zrobił to - dowodził wszystkimi, których udało mu się

zwołać ze wschodnich ziem królestwa i którzy z ochotą stanęli przeciw najeźdźcom.

Lecz zostali rozproszeni jak liście na wietrze, nie będąc w stanie sprostać strasznej szarży

opancerzonych jeźdźców. Alfred był w głębi serca pewien, że jego sprzymierzeńcowi

powiodło się lepiej. Shef zapewne wygrał swoją bitwę.

Wiara katolicka nie spowodowała, że Alfred i jego poddani zapomnieli o czymś

starszym i głębszym niż bogowie -pogańscy czy chrześcijański: o szczęściu. Szczęściu

dopisującym komuś. Czymś, co nie zmienia się wraz z upływem lat. Czymś, co się ma lub

nie. Wielki prestiż królewskiego rodu Alfreda opierał się na głębokim przekonaniu o

rodzinnym szczęściu, które pozwoliło im utrzymać się u władzy przez czterysta lat.

Uciekinierowi siedzącemu przy ogniu zdawało się, że szczęście jego i całej rodziny

odeszło nagle. Nie. Zostało zdominowane przez sukcesy kogoś innego - jednookiego męż-

czyzny, zrodzonego jako niewolnik, thrall w barbarzyńskim języku, który wywalczył sobie

miejsce w Wielkiej Armii Północy, a później został jarlem. Przykładu większego szczęścia

nie sposób sobie chyba wyobrazić. Jeśli jeden posiadał go aż tyle, jakże mogło jeszcze

zostać cokolwiek dla sprzymierzeńców? Albo konkurentów? Alfred czuł, że kto utracił

przewagę w rywalizacji, przez swą lekkomyślność i tę właśnie wiarę

nieustające

szczęście. Nie przewidywał nawet, że inicjatywa na zawsze wymyka mu się z rąk. W tej

chwili słabości czuł, że dla niego to już koniec. Dla jego rodu i królestwa. Dla całej Anglii.

Otarł płynącą po policzku łzę i pociągnął nosem.

Dopiero teraz poczuł zapach zwęglających się podpłomyków. Pospiesznie chciał

przekręcić je na drugą stronę. Zbyt późno. Były już spalone. Nie nadawały się do jedzenia.

Jednocześnie poczuł skurcze żołądka, uświadamiając sobie, że po szesnastu godzinach

postu i nadziei na najedzenie się do syta znowu nie ma co włożyć do ust. Drzwi do chaty

otworzyły się i wpadli przez nie gospodarz z żoną, rzucając pełne wściekłości

przekleństwa. Im także nic już nie pozostało do zjedzenia. Zmarnował ostatni posiłek.

Włóczęga, zbyt tchórzliwy, żeby zginąć w bitwie i zbyt leniwy, by wykonać najprostsze

zadanie. Ładnie odpłacił tym ludziom za jedzenie i schronienie, które mu zaproponowali.

Gdy wieśniacy obrzucali Alfreda przekleństwami, najgorszą karą dla następcy tronu

było uczucie, iż ich słowa mówią prawdę. Nie wyobrażał sobie, aby jego sytuacja uległa

poprawie. To było dno, z którego nigdy już nie mógł się wydobyć. Dla niego, ani jemu

podobnych - angielskich chrześcijan, nie było żadnej przyszłości. Wszystko podzielą między

siebie Frankowie i wikingowie. Ci noszący krzyż i ci od znaku młota. Alfred wyszedł z

chaty prosto w noc, z sercem krwawiącym w piersiach.

Tym razem to Shef siedział na brzegu łoża. Brand powoli odwrócił głową, żeby na

niego spojrzeć. Jego twarz pod zarostem poszarzała. Jarl widział, że nawet najmniejszy

ruch sprawia mu ogromny ból, gdy wydzieliny organizmu rozlewające się w jamie

brzusznej niszczą siłę ożywiającą tę potężną postać.

- Muszę dowiedzieć się czegoś o Frankach – przemówił Shef. - Pokonaliśmy już

wszystkich innych. Mówiłeś, że bez wątpienia zwyciężą Alfreda.

Głowa wikinga poruszyła się potakująco.

Co jest więc w nich tak niebezpiecznego? Jak z nimi walczyć? Muszę zapytać

ciebie, ponieważ nikt inny w naszej armii nie przeżył spotkania z nimi na polu bitwy. A

jednak krążą opowieści o bogatych lupach zdobytych w królestwie Franków. Jak mogą

pozwalać na okradanie się, a jednocześnie być wrogiem, z którym nawet ty nie chciałbyś

się zmierzyć?

Jednooki widział jak przyjaciel wysila się nie nad samą odpowiedzią, lecz wyrażeniem

tego najprostszymi słowami. Wreszcie przemówił szeptem, dobywającym się niby zza

grobu:

Walczą między sobą. To dlatego radziliśmy sobie z nimi. Nie są marynarzami. Mają

niewielu wojowników. U nas wystarczy włócznia, tarcza i topór, żeby nim być. U nich

cała wioska musi wyposażyć jednego człowieka. Kolczuga, miecz, kopia i hełm. Ale

przede wszystkim koń. Wielkie konie. Ogiery, którymi człowiek z trudnością jest w

stanie kierować. Muszą umieć na nich jeździć z tarczą w jednym ręku, a kopią w drugim.

Zaczynają już od dziecka. To jedyny sposób. Jeden nie stanowi problemu. Wystarczy

zajść go z tyłu i podciąć koniowi pęciny. Z pięćdziesięcioma już gorzej. Z tysiącem.

- A z dziesięcioma tysiącami?

- Bzdura. Nie ma ich tak wielu. Większość to lekka jazda. Niebezpieczna, bo szybka.

Pojawia się nie wiadomo skąd.

Brand przez dłuższą chwilę zbierał siły i mówił dalej:

- Jeśli im pozwolisz, zgniotą cię. Zaskoczą w marszu. Trzeba trzymać się rzek.

Albo skryć za wałami.

- A pokonać ich na otwartej przestrzeni?

Brand niemal niezauważalnie pokręcił głową. Shef nie wiedział, czy ma to oznaczać

„niemożliwe", czy też „nie wiem". Po chwili dłoń Ingulfa dotknęła jego ramienia, dając

znak, że ranny ma już dosyć.

Kiedy mrużąc oczy wyszedł z namiotu na światło dzienne, znów poczuł się

przytłoczony problemami. Należało wybrać oddział, który przeniesie zdobycz odebraną

Ivarowi do skarbca w Norwich. Trzeba było zadecydować o losie jeńców. Niektórzy byli

więźniami Ragnarssona, inni zaś to jego rabusie. Należało rozesłać wieści. Lecz wciąż

powracało jedno imię: Godiva. Dlaczego odjechała z Thorvinem? I co takiego kapłan

uznał za tak ważne, że nie mógł czekać?

Przed nim pojawił się ojciec Bonifacy, pełniący funkcję skryby, prowadząc ze sobą

niskiego mężczyznę, z którego twarzy wyczytać można było gorzką, zjadliwą niechęć. Jarl

uświadomił sobie, że widział go już, choć nie z bliska. W Yorku.

- To diakon Erkenbert - przedstawił Bonifacy. - Zabraliśmy go z flagowego statku

Ivara. Jest mistrzem od machin. Niewolnicy obsługujący katapulty należący najpierw do

klasztoru w Yorku, a później do Ivara, mówią, że to on zbudował je dla wikingów.

Mówią, że cały Kościół w Yorku pracuje teraz dzień i noc dla Ragnarssonów.

Spojrzał na duchownego z nieukrywaną pogardą.

Mistrz od machin — pomyślał Shef. Był dzień, kiedy oddałbym wszystko za możliwość

porozmawiania z tym człowiekiem. Teraz ciekaw jestem, co sam mi powie. Zgaduję jak

działają jego machiny, a przecież zawsze mogę sprawdzić to osobiście. Wiem jak wolno

strzelają, ale jednocześnie jak potężną dysponują siłą. Nie wiem tylko jednego: co jeszcze

tkwi w jego głowie i księgach? Ale nie sądzę, żeby chciał mi to powiedzieć.

A jednak mam nadzieję, że go wykorzystam. W jego głowie zaczęły krążyć słowa

wypowiedziane przez Branda. Powoli układały się w możliwy do realizacji plan.

Pilnuj go dobrze, Bonifacy - powiedział. - Zwróć też uwagę, żeby niewolnicy z

Yorku byli właściwie traktowani. I powiedz, że od tej chwili są wolni. Później przyślij do

mnie Guthmunda. A z nim Lullę i Osmoda. I Cwikkę, Udda oraz Oswiego.

Nie chcemy tego robić - oświadczył jasno Guthmund.

- Ale moglibyście? - zapytał Shef.

Guthmund zawahał się, nie chcąc ani kłamać, ani też potwierdzić.

- Moglibyśmy - przyznał wreszcie wiking najbardziej łagodnym tonem, na jaki go

było stać. - Wiem, podobnie jak nasi chłopcy, że nie zawsze byliśmy sprawiedliwi dla

zebranych wokół ciebie Anglików. Nazywaliśmy ich karłami. Skraelingjar. Twierdziliśmy,

że są zupełnie nieprzydatni i nigdy nie da się ich wykorzystać do walki. No cóż, dowiedli,

że się myliliśmy. Ale pokazali coś, co może mieć ogromne znaczenie, jeśli mamy

walczyć z tymi Frankami i ich końmi. Twoi Anglicy umieją posługiwać się machinami.

Pojedynczy Anglik z halabardą może sprostać jednemu z nas, uzbrojonemu w miecz.

Ale wciąż jest mnóstwo rzeczy, których nie potrafią robić, choćby nie wiem jak bardzo

się starali. Nie są wystarczająco silni. A wracając jeszcze do tych Franków. Dlaczego są

tak niebezpieczni? - ciągnął Guthmund. - Wszyscy wiedzą, że z powodu koni. Ile waży

koń? Tysiąc funtów? Dlatego wysłuchaj mnie, panie. Żeby oddać do

nich choć kilka strzałów będziesz musiał zatrzymać ich na moment. Może nasi chłopcy

byliby w stanie to zrobić. Halabardami i pikami. Może. Nigdy dotąd nie próbowali. Ale

to zupełnie pewne, że nie uda się tego spróbować, jeśli odeślesz ich wszystkich. Co

będzie, jeśli to ci malcy staną naprzeciw Franków? Nie zdzierżą, panie. Nie mają wysta -

rczającej krzepy.

Ani doświadczenia, dodał w duchu wiking. Zawsze mieli do pomocy nas.

- Zapominasz o królu Alfredzie i jego ludziach - zauważył jarl. - Do tego czasu

zebrał już zapewne całą armię. Wiesz, że angielska szlachta jest nie mniej silna i odważna

niż wikingowie. Nie są tylko jak zdyscyplinowani. Ale potrafię i o to zadbać.

Guthmund skinął głową.

- Więc niech każda grupa robi to, co umie najlepiej - kontynuował Shef. -Twoi

ludzie niech płyną statkami, biorąc na ich pokłady machiny Ivara. Moi wyzwoleńcy niech

ładują i strzelą. A Alfred i jego Anglicy niech stoją spokojnie i robią tylko to, co powiem.

Zaufaj mi. Nie uwierzyłeś mi ostatnim razem. Ani jeszcze wcześniej. Także wówczas, gdy

najechaliśmy klasztor w Beverley.

Wiking ponownie musiał przyznać mu rację. Teraz nieco bardziej zdecydowanie niż

poprzednio. Już zamierzał odejść, lecz pozwolił sobie na jeszcze jedną uwagę:

Panie, nie jesteś żeglarzem. Ale powinieneś wiedzieć jeszcze o czymś. Nadszedł czas

żniw. Kiedy noc zrównuje się z dniem, żeglarze wiedzą, że pogoda się zmienia. Nie zapomi-

naj o pogodzie.

Wieści o druzgocącej porażce Alfreda dotarły do Shefa i prowadzonych przez

niego wojsk drugiego dnia marszu na południe. Jarl wysłuchał wyczerpanego, bladego tana,

który dzielił się informacjami otoczony pokaźnym kręgiem ciekawskich. Zrezygnował ze

zwyczajowego spotkania tylko z radą, kiedy wciąż pełen wątpliwości Guthmund i jego

towarzysze odpłynęli już na zdobytych łodziach. Wyzwoleńcy obserwowali twarz swego

przywódcy, która zmieniła się podczas opowieści tylko dwukrotnie. Po raz pierwszy, kiedy

tan przeklinał frankońskich łuczników, którzy wypuścili taki deszcz strzał, że atakująca armia

Alfreda była zmuszona do zatrzymywania się i unoszenia tarcz. Wtedy zaś na unierucho-

mionych wrogów szarżowała frankońska kawaleria. Drugi raz, gdy tan oświadczył, że

nikt nie widział króla, ani nie słyszał o nim od dnia klęski.

W ciszy, która zapadła, Cwicca, polegając na swoim szczególnym statusie towarzysza i

wybawcy Shefa, zapytał o to, o czym myśleli wszyscy:

- Co teraz zrobimy, panie? Zawrócimy, czy ruszamy dalej?

- Ruszamy - odparł jarl bez wahania

. - Tego wieczora przy ogniskach zdania na temat tej decyzji były podzielone. Od czasu

gdy ludzie Drogi odpłynęli, w armii radykalnie zmieniły się nastroje

Wyzwoleni angielscy niewolnicy zawsze w duchu czuli respekt wobec swych

sprzymierzeńców, podobnie zresztą jak ich byli panowie. Kiedy wikingowie odeszli,

armia maszerowała radośnie: dudziarze grali bez przerwy, w szeregach dominował śmiech i

wesołe nawoływanie żniwiarzy, którzy nie uciekali już na widok pierwszych szeregów

wojska.

A jednak te dawne obawy wzmacniały dyscyplinę. Choć dumnym ze swoich machin,

halabard i kusz, wyzwoleńcom brakło wiary we własne umiejętności, których nabiera się

przecież przez całe życie uczestnicząc w wielu bitwach.

- Co z tego, że powiedział „ruszamy"? - zapytał ktoś tej nocy. - Co będzie, kiedy

dotrzemy na miejsce? Bez Alfreda. Bez wikingów. Bez ludzi z Wessexu, którzy mieli nas

wesprzeć. Tylko my. Co wtedy?

- Wystrzelamy ich wszystkich - rzekł twardo Oswi. – Tak jak zrobiliśmy to z Ivarem. Bo

my mamy machiny, a oni nie, i kusze. I jesteśmy u siebie.

Jego stwierdzenie zostało przyjęte z pomrukiem aplauzu. Jednak każdego ranka dowódcy

przychodzili do Shefa, donosząc o wciąż rosnącej liczbie tych, którzy w nocy zbiegli z

obozu, zabierając ze sobą wolność i wypłacone srebrne zdobyczne pensy. Tracili jednak na

zawsze darowaną im ziemię i obiecane zwierzęta domowe. Jarl wiedział już, że nie ma

wystarczającej liczby ludzi do jednoczesnej obsługi pięćdziesięciu machin i dwustu kusz,

które w kuźniach wyprodukował Udd.

- Co zamierzasz zrobić? - zapytał czwartego dnia marszu Farman, kapłan Freyra. On,

Ingulf i Geirulf byli jedynymi wikingami, którzy z własnej woli pozostali z jarlem i

jego wyzwoleńcami.

Shef wzruszył ramionami.

- W tej chwili nie ma na to odpowiedzi - rzekł sam do siebie kapłan.

- Jest. Odpowiem ci, jeśli ty powiesz dokąd pojechał Thorvin z Godivą. I dlaczego.

I kiedy wrócą.

Tym razem to Farman nie odezwał się.

Daniel i Alfgar spędzili wiele dni, pełnych niepewności, najpierw na poszukiwaniach

bazy Franków, a później przedzierając się przez gęste straże, by dotrzeć do przywódców.

Wygląd działał zdecydowanie na ich niekorzyść: dwóch mężczyzn w brudnych,

obszarpanych i przemoczonych płaszczach, jadących na oklep na nędznych szkapach.

Pierwszy strażnik, jakiego napotkali, był niezwykle zaskoczony widokiem Anglików z

własnej woli zbliżających się do obozu. Miejscowi wieśniacy dawno już uciekli, zabierając

ze sobą żony i córki, jeśli dopisało im szczęście. Nie próbował nawet wzywać tłumacza do

angielskiego Alfgara i łaciny Daniela. Po kilku minutach bezskutecznych prób porozumienia

się stracił cierpliwość i z posterunku ponad bramą posłał strzałę, która wbiła się u stóp

Daniela. Wędrowcom nie pozostało nic innego, jak pospiesznie się oddalić.

Później jeszcze kilkakrotnie usiłowali zbliżyć się do oddziałów wojowników

wyruszających z bazy w Hastings na łupieżcze wyprawy, podczas gdy król Karol spokojnie

czekał na wyzwanie, które bez wątpienia zostanie mu rzucone. Przy pierwszej próbie

przepadły ich konie. Druga zaś kosztowała biskupi pierścień Daniela, którym ten

wymachiwał zbyt otwarcie. Wreszcie zdesperowany Alfgar przejął inicjatywę. Gdy Daniel

krzyczał wściekle na frankońskiego księdza, którego napotkali przy ruinach splądrowanego

kościoła, Alfgar odsunął go na bok.

- Machina - rzekł wyraźnie, posługując się znanymi sobie strzępami łaciny. - Ballista.

Catapulta. Nos videre. - Wskazał na swoje oczy. - Nos dicere. Rex.

Wskazał na obóz z powiewającymi nad nim chorągwiami, oddalony o jakieś dwie mile i

uczynił gest, jakby chciał mówić.

Napotkany duchowny popatrzył na niego, skinął głową, zwrócił się ku roztrzęsionemu

biskupowi i przemówił dziwnie brzmiącą łaciną, nie pozwalając Danielowi dokończyć narze-

kań. Domagał się dokładniejszych informacji. Po chwili zawołał swoją straż przyboczną i

zawrócił w stronę obozu, zabierając ze sobą obu Anglików. Później przekazywano ich

sobie z rąk do rąk, a kolejni duchowni z zainteresowaniem słuchali opowieści Daniela.

Lecz teraz księża wreszcie zniknęli. Alf gar, w wyczyszczonym ubraniu i z pełnym

żołądkiem stał przed bogato zastawionym stołem, za którym siedziało kilku mężczyzn

sprawiających wrażenie wojowników. Jeden z nich miał na łysej głowie złotą królewską

koronę. Obok stał Anglik, wsłuchujący się w każde wypowiadane przez niego słowo. W pew-

nym momencie odwrócił się do Alfgara i przemówił po angielsku. W języku, którym nikt w

obozie się nie posługiwał

- Księża powiedzieli królowi, że jesteś, panie, rozsądniejszy od tego biskupa obok ciebie.

On twierdzi, że tylko wy dwaj znacie prawdę o tym, co wydarzyło się na północy. Z

sobie tylko znanego powodu - Anglik uśmiechnął się -pragniesz pomóc królowi i

chrześcijaństwu, przekazując posiadane informacje. Króla nie interesują narzekania i propo-

zycje tego biskupa. Chce uzyskać wiadomości najpierw o armii Mercji, następnie tych pogan

Ragnarssonów i wreszcie o wojskach heretyków, których pokonaniem są szczególnie

zainteresowani jego właśni biskupi. Powiedz mu to wszystko i zachowuj się jak przystało, a

wyjdzie ci to na dobre. Król będzie potrzebował zaufanych Anglików, kiedy już ustanowi tu

swoje panowanie.

Alfgar przybrał wyraz szczerej lojalności i patrząc prosto

oczy frankońskiego władcy

zaczął opowieść o śmierci Burgreda i klęsce nad Ouse. Tłumacz powtarzał po francusku

zdanie po zdaniu. Wreszcie przeszedł do opisu budowy i działania machin, przy pomocy

których Ivar zniszczył mercjańską armię. Wspomniał także o katapultach wyznawców

Drogi, które widywał w bitwach toczonych ostatniej zimy. Poczynając sobie coraz śmielej,

na królewskim stole winem nakreślił znak młota i opowiedział o wyzwalaniu niewolników

należących do Kościoła.

Wreszcie król poruszył się niespokojnie i rzucił przez ramię jakieś polecenie. Z cienia

wyłonił się duchowny, sięgnął po pióro oraz wosk i na specjalnej płytce narysował katapultę.

Później miotacz oszczepów.

- Pyta czy to właśnie widziałeś? - przekazał tłumacz.

Alfgar przytaknął.

- Mówi, że to ciekawe. Frankońscy uczeni także wiedzą jak je robić, korzystając z

księgi napisanej przez niejakiego Vegetiusa. Nie wiedział, że Anglicy są na tyle

wykształceni. Frankowie używają ich tylko podczas oblężeń. Posłużenie się nimi przeciw

rycerzom na koniach byłoby głupotą. Oni są zbyt szybcy, żeby machiny mogły się na coś

przydać. Ale król dziękuje ci za dobrą wolę i życzy sobie, byś podążał dalej wraz z nim.

Wierzy, że twoja znajomość wroga okaże się pomocna. Twój towarzysz zostanie odesłany

do Canterbury, gdzie będzie oczekiwać na przesłuchanie przez papieskiego legata. –

Tłumacz uśmiechnął się ponownie. - Sądzę, że twoje szansę są znacznie większe niż jego.

Alfgar wyprostował się, ukłonił i odszedł od stołu, co u Burgreda byłoby nie do

pomyślenia, w duchu postanawiając, że do zmroku musi znaleźć sobie nauczyciela języka

francuskiego.

Król Karol Łysy popatrzył za odchodzącym, po czym znowu zainteresował się winem.

- Pierwszy z grona szczurów - zauważył, zwracając się do Godefroi.

Szczury z machinami oblężniczymi, którymi posługują się w polu. Nie obawiasz się,

panie, tego, co powiedział?

Władca roześmiał się.

- Przepłynięcie Morza Frankońskiego to jakby powrót do czasów naszych pradziadów,

kiedy królowie uczestniczyli w bitwie na wozach ciągniętych przez woły. W całym tym

kraju nie ma z kim walczyć, z wyjątkiem tych heretyckich zbójów, niegroźnych z dala od

swoich łodzi i odważnych, ale głupich wojowników z mieczami, których już przecież zmiaż-

dżyliśmy. Długie wąsy i wolne nogi. Bez koni, kopii, strzemion i doświadczonych

wodzów.

- Teraz, kiedy wiemy jak walczą, musimy podjąć odpowiednie środki ostrożności -

dodał, drapiąc się w zamyśleniu po brodzie. - Do pokonania najsilniejszej armii w chrze-

ścijańskim świecie nie wystarczy kilka machin.

Rozdział dziesiąty

I tym razem Shef nie mógł doczekać się wizji, której się spodziewał. W jego głowie

kłębiły się wątpliwości i rozterki. Nie potrafił zadecydować, jak powinien postąpić. Coś

musiało nadejść, tego był pewien. Coś z zewnątrz, co mu pomoże. Zazwyczaj przychodziło,

gdy padał na łoże wyczerpany lub spał po obfitym posiłku. Tego dnia celowo maszerował,

prowadząc konia, nie reagując na żartobliwe docinki dochodzące z szeregów. Wieczorem

powoli zjadł owsiankę z zimowych zapasów. Wyciągnął się do snu, pełen obaw, że

tajemniczy doradca może go zawieść.

- Tak - przemówił glos we śnie. Shef odczuł natychmiastową ulgę, kiedy rozpoznał go.

Wesoły głos, który poradził mu szukać ziemi, który zesłał mu sen o drewnianym koniu.

Glos bezimiennego boga o przebiegłym wyrazie twarzy, który wskazał mu na szachownicy

królową. To był bóg, zsyłający mu odpowiedzi. Ale czy zawsze był w stanie je zrozumieć?

Tak - powtórzył głos. - Zobaczysz to, czego powinieneś się dowiedzieć. Ale nie to, co

tobie wydaje się ważne. Twoje pytania to zawsze: „co?" i Jak?". Ja pokażę ci

„dlaczego?". I „kto?".

Natychmiast znalazł się na urwisku, tak wysokim, że u stóp widział cały świat. Maszerujące

armie, jakie obserwował w dniu śmierci króla Edmunda. Znów poczuł, że gdyby potrafił właś-

ciwie skoncentrować wzrok, byłby w stanie zobaczyć wszystko to co chciał wiedzieć: słowa

na ustach dowódcy Franków, miejsce, gdzie znajdował się Alfred, żywy lub martwy. Rozejrzał

się niespokojnie, starając się zorientować gdzie patrzeć, by poznać to, co go interesuje.

Coś odwróciło mu jednak głowę od panoramy poniżej i zmusiło do spojrzenia daleko, daleko

poza prawdziwy świat: w przestrzeń i w czas.

Ujrzał człowieka idącego górską ścieżynką. Mężczyznę o smagłej, żywej, wesołej

twarzy, lecz mimo to niebudzącej zaufania. Oblicze jakże podobne do nieznanego boga z jego

snów. A więc On - myślał Shef- ma więcej niż jedno wcielenie.

Mężczyzna zbliżył się do chaty, a właściwie szopy, prymitywnego schronienia z żerdzi i

kory, uszczelnionych darnią i gliną. Tak właśnie żyli ludzie w dawnych czasach -

skonstatował Shef. Teraz jest inaczej. Ale kto im to pokazał?

Mężczyzna i kobieta pracujący nie opodal chaty przerwali swe zajęcia i przyglądali się

przybyszowi: dziwna para, oboje zgarbieni od ciągłego wysiłku, niscy i krępi, z brązowymi

włosami, ziemistą cerą i krzywymi nogami.

- Noszą imiona Ai i Edda - poinformował głos.

Powitali przybysza i zaprosili go do chaty. Zaproponowali

jedzenie: przypaloną owsiankę, pełną łusek i kamyków, ponieważ ziarno utłuczono ręcznie

w moździerzu, przyrządzoną na kozim mleku. Gość był ujęty ich zachowaniem i rozmawiał

Pogodnie. Kiedy nadszedł czas, położył się na stercie sztywno wyprawionych skór, między

gospodarzem i gospodynią.

W środku nocy odwrócił się do Eddy, odzianej w długie, czarne łachmany. Ai leżał

pogrążony w głębokim śnie, nie poruszając się, jakby ukłuty usypiającym cierniem. Mężczyzna

podciągnął ubranie Eddy i bez wahania wszedł w nią.

Następnego ranka wstał i ruszył swoją drogą, pozostawiając Eddę, by urósł jej brzuch i by

krzycząc wniebogłosy urodziła czworo dzieci tak niekształtnych i brzydkich jak ona, lecz

bardziej sprytnych i pracowitych. Woziły gnój, nosiły drewno na opal, hodowały świnie,

kruszyły ziemię drewnianymi łopatami. Coś podpowiadało Shefowi, że z nich właśnie wywodzą

się niewolnicy. Kiedyś sam nim byłem. Ale już nie jestem.

Podróżny podążał dalej, wędrując żwawo wśród wysokich gór. Następnego wieczora dotarł

do chaty z pni drzew, połączonych równo na węglach. Z jednej strony znajdowało się okno z

solidnymi okiennicami, a na zewnątrz, na skraju jaru, stal szalet. Tu na widok przybysza

dwoje ludzi oderwało się od pracy: potężnych i silnych, o czerstwych twarzach i grubych

szyjach. Gospodarz był łysy i miał przystrzyżoną brodę, a jego żona krągłą twarz i długie ręce,

stworzone do dźwigania ciężarów. Nosiła długą brązową tunikę, a obok niej leżała wełniana

opończa, na wypadek wieczornego chłodu. On miał na sobie luźne spodnie, jak wojownik

wikingów, oraz skórzany kubrak, przyozdobiony na rękawach i obu polach cienkimi rzemykami.

Tak właśnie żyje teraz większość ludzi — przemknęło przez głowę Shefa.

— Nazywają się Aji i Amma - odezwał się głos.

Oni także zaprosili przybysza do domu. Gospodyni postawiła przed nim jedzenie -

bochenek chleba i smażoną wieprzowinę, odpowiednio posoloną, z której ociekał tłuszcz - po-

karm dla ciężko pracujących, silnych mężczyzn. Gdy zapadły ciemności, udali się na

spoczynek, wszyscy troje kładąc się razem na słomianym materacu i przykrywając się

wełnianymi kocami. W nocy Ą/i chrapał. Wędrowiec odwrócił się do Ammy, ubranej tylko

w luźną szatę, szepnął jej coś do ucha i wziął ją z tą samą szybkością i werwą co

poprzednio Eddę.

Rankiem podążył swoją drogą, pozostawiając Ammę, by urósł jej brzuch i by w milczeniu

urodziła czworo dzieci, tak silnych i dobrze zbudowanych jak ona, lecz inteligentniejszych,

gotowych próbować wciąż nowych rzeczy. Ich z kolei dzieci udomowiły woły, wykuwały pługi,

budowały stodoły, sporządzały sieci rybackie i zapuszczały się w morze. Shef wiedział, że od

nich wywodzą się wolni chłopi. Kiedyś on także do nich należał. Ale i te czasy minęły już.

Mężczyzna szedł dalej, a droga zaprowadziła go na ogromne równiny. Zbliżył się do

domu nie opodal traktu, z podwórzem otoczonym ogrodzeniem. Budynek składał się z kilku

pomieszczeń: jedno do spania, drugie do jedzenia, inne dla zwierząt, a wszystkie z oknami i

szerokimi drzwiami. Kobieta i mężczyzna, siedzący na zewnątrz, na wygodnej ławce, zawo-

łali przybysza i zaproponowali mu dla ochłody wodę ze swojej głębokiej studni. Stanowili

urodziwą parę, z pociągłymi twarzami, szerokimi czołami i delikatną skórą, na której nie

widać było śladów ciężkiej pracy. Kiedy mężczyzna powstał, aby powitać podróżnego,

przewyższał go o pół głowy. Jego plecy były szerokie i proste, a palce mocne od

skręcania cięciw.

- To są Fathir i Mothir - rozległ się głos boga.

Wprowadzili gościa do domu, gdzie słodko pachniało sitowie, posadzili go do stołu,

przynieśli w misce wodę, żeby obmył ręce i wreszcie postawili przed nim upieczony drób,

ciasto, masło i kaszankę. Po jedzeniu kobieta zajęła się pracą, a mężczyzna siadł na ławie i

rozmawiał z wędrowcem.

Kiedy nadeszła noc, gospodarze z pewnym zażenowaniem poprowadzili gościa do

szerokiego loża, wyłożonego materacem z pierza. Ledwie położył się między nimi, a już Fathir

zasnął. Podróżny odwrócił się do kobiety, pieścił ją palcami i obsłużył niczym buhaj lub ogier,

jak czynił to już dwukrotnie.

Odszedł, a kobiecie urósł brzuch, z którego narodziła się fasajarlów, książąt i wojowników.

Pływali po fiordach, udomowili konie, wykuwali miecze i karmili kruki trupami. Tak

właśnie chcą teraz żyć ludzie, pomyślał Shef. Chyba że to ktoś inny chce, żeby tak żyli...

Ale to nie jest jeszcze koniec: Ai przemienił się w Aliego i Fathira, a Edda w Ammę i

Mothir. A co z ich synami, córkami i dalszymi potomkami? Co z przeobrażeniem z

niewolnika w wolnego człowieka, apotemjarla? Teraz ja jestem jarlem. Ale co nastąpi po

mnie? Kim będą moje dzieci? Dokąd dojdzie podróżny? Synem jar la jest król, a króla...

Shef obudził się, dokładnie pamiętając sen i zdając sobie sprawę, że wiąże się on z jego

losem. Uświadomił sobie, że to co obserwował stanowi obraz rozwoju ludzkiego. Program

pomyślany tak, by tworzyć coraz doskonalszych ludzi, jak oni hodują lepsze konie czy psy do

polowania. Ale doskonalszych pod jakim względem? Inteligentniejszych? Skuteczniejszych

w poszukiwaniu nowej wiedzy? Tak właśnie powiedzieliby kapłani Drogi. A może szybciej

się zmieniających? Bardziej skłonnych do wykorzystania wiedzy, którą już posiadali?

Shef był pewien jednego. Jeśli dzieci były płodzone przez przebiegłego i wesołego

podróżnego, a jednocześnie jego boga opiekuna, to ci lepsi ludzie przekonają się, że będą

musieli za to zapłacić. A jednak wędrowiec zapowiadał mu powodzenie. Wiedział, że istnieje

właściwe rozwiązanie. Ale czy zdoła je znaleźć?

Jeszcze przed świtem jarl włożył wilgotne od rosy skórzane buty, wstał ze słomianego

posłania, okręcił się kocem i wyszedł w chłód późnego, angielskiego lata. Szedł jak duch

przez pogrążony we śnie obóz, bezbronny, tylko z kamiennym berłem wspartym na lewym

ramieniu. Jego wyzwoleńcy nie okopywali i nie ogradzali obozów jak wikingowie, lecz straże

były wystawione jak należy. Shef przeszedł w pewnej odległości od jednego z wartowników,

halabardnika Lulli, wspartego na swej broni. Ten miał otwarte oczy, ale nie zauważył jarla

mijającego go i znikającego w ciemnym lesie.

Kiedy niebo na wschodzie pobladło, odezwały się ptaki. Shef ostrożnie przedzierał się

przez plątaninę głogów i pokrzyw, aż wyszedł na ledwie widoczną ścieżkę. Przypomniała mu
dróżkę, którą rok wcześniej szli z Godivą, gdy uciekli Ivarowi. Z pewnością prowadziła do
jakiejś ludzkiej siedziby.

Było już całkiem widno, gdy wyszedł na polanę. Rzeczywiście znajdowało się na niej

schronienie - biedna chata. Kiedy przyglądał się jej, krzywo zawieszone drzwi rozwarły

się i przed dom wyszła kobieta. Staruszka? Jej twarz była zniszczona, a spojrzenie blade i

świadczące o długotrwałym głodowaniu. Lecz nie była stara, zauważył, stojąc bez ruchu pod

drzewem. Rozejrzała się, ale nie dostrzegła go i nagle padła na ziemię, do której docierały już

pierwsze promienie słońca. Zakryła twarz rękoma i zaczęła cicho płakać.

- Co się stało, matko?

Poruszyła się gwałtownie, słysząc głos obcego człowieka, i uniosła wzrok pełen

przerażenia. Uspokoiła się jednak widząc, że jest sam, na dodatek bez broni.

- Co się stało? To długa historia. Mojego męża zabrali do królewskiej armii...

- Którego króla? - zapytał.

Wzruszyła ramionami.

- Nie wiem. To było wiele miesięcy temu. Nie wrócił. Całe lato byłyśmy głodne. Nie

jesteśmy niewolnikami, ale nie mamy ziemi. Kiedy zaczęły się żniwa, pozwolono mi

wyzbierać to, co pozostało na polach. Niewiele tego, ale wystarczyłoby, tylko że było już

za późno. Moje dziecko, moja córeczka zmarła dwa tygodnie temu. Ale to nie koniec

- ciągnęła. - Kiedy zaniosłam ją do kościoła, żeby została pochowana, nie było tam

księdza. Uciekł z obawy, jak mówią ludzie, przed poganami. Wyznawcami Drogi, tak

powiedzieli. Ci z wioski byli zadowoleni. Cieszą się, że teraz nie będą musieli płacić

dziesięciny. Ale cóż mi z tego? Byłam zbyt biedna, żeby sama płacić, a czasami ksiądz

dawał mi nawet jałmużnę. Więc kto miał pochować moje dziecko? Jak mogła spocząć w

niepoświęconej ziemi bez słowa wypowiedzianego nad mogiłą. Kto zapewni jej teraz miejsce

w niebie?

Kobieta ponownie zaczęła łkać, kołysząc się w przód i w tył. Co powiedziałby jej

Thorvin? - zastanowił się Shef. Może przypomniałby, że chrześcijanie nie zawsze

byli źli, lecz stali się takimi, odkąd Kościół zaczął gnić od środka. Ale przynajmniej

niektórym zapewniał pocieszenie. Droga musi czynić to samo, a nie wyłącznie myśleć o

tych, którzy podążają śladem największych bohaterów. Sięgnął do pasa po sakiewkę,

lecz zorientował się, że nie ma jej przy sobie.

- Widzisz co uczyniłeś? - rozległ się głos za jego plecami.

Jarl odwrócił się powoli i stanął naprzeciw Alfreda. Młody król miał ciemne obwódki wokół

oczu, a jego ubranie było brudne i w strzępach. Nie miał miecza ani płaszcza, lecz wciąż był

w kolczudze, a zza pasa wystawał sztylet.

- Ja? Wydaje mi się, że po tej stronie Tamizy żyją twoi poddani. Ludzie Drogi mogli

przegnać księdza, ale ty pozbawiłeś ją męża.

- A więc co uczyniliśmy jej wspólnie?

Obaj stali przyglądając się kobiecie. Zostałem przysłany, żeby zapobiec właśnie czemuś

takiemu - pomyślał Shef. Lecz nie uda mi się tego zrobić ani w imieniu Drogi, ani też

odsuwając się zupełnie od niej.

- Czynię ci propozycję, królu - przemówił. - Masz u pasa sakiewkę, a ja nie. Daj ją tej

biednej kobiecie, żeby mogła przynajmniej żyć i oczekiwać męża. Ja zwrócę ci w zamian

twoje królestwo. A raczej podzielmy się tym co mamy, by pokonać twoich wrogów,

noszących na piersiach krzyże, ponieważ ja swoich już zwyciężyłem.

- Podzielić się władzą?

- Podzielić się wszystkim, co mamy. Pieniędzmi, ludźmi, władzą, ryzykiem. Niech nasze

losy stanowią jedno.

- A więc podzielimy się także szczęściem? – zapytał Alfred.

- Tak.

- Pod dwoma warunkami. Nie możemy maszerować tylko pod znakiem młota, ponieważ

jestem chrześcijaninem. Nie możemy także nosić tylko krzyża, ponieważ został zhańbiony

przez tych frankońskich łupieżców i papieża Mikołaja. Zapamiętajmy tę kobietę oraz jej

smutek i idźmy dalej pod oboma znakami. A jeśli zwyciężymy, pozwolimy naszym

ludziom wybierać, który bardziej im odpowiada i w którym chcą znaleźć oparcie.

- A jaki jest drugi warunek?

- To - Alfred wskazał kamienne berło. - Musisz się tego pozbyć. Kiedy je trzymasz,

kłamiesz. Wysyłasz przyjaciół na śmierć.

Shef popatrzył na berło, na okrutne, brodate twarze zdobiące oba jego końce.

Twarze tak przypominające bogów z jego snów. Przed oczami stanął mu grobowiec,

gdzie je zdobył i niewolnice z połamanymi kręgosłupami. Powróciły myśli o Sigvarcie

wysłanym, by zginął w męczarniach, o Sibbie i Wilfim, którzy spłonęli żywcem. O samym

Alfredzie, któremu z rozmysłem pozwolił na porażkę. I o Godivie, uratowanej tylko po

to, by stała się przynętą

Odwrócił się i cisnął je w największy gąszcz, by znowu leżało zapomniane.

- Jak sobie życzysz - rzekł. - Pójdziemy teraz pod oboma znakami, po zwycięstwo lub

klęskę.

Wyciągnął rękę. Alfred wydobył sztylet, odciął sakiewkę, rzucił ją do stóp kobiety i na

koniec uścisnął wyciągniętą dłoń.

Gdy odeszli, kobieta drżącymi rękami sięgnęła po mieszek.

Zanim jeszcze uszli ścieżką sto jardów, dobiegły do nich odgłosy zamieszania: szczęk

broni, krzyki, rżenie koni. Rzucili się biegiem w stronę obozu, lecz ciernie i zarośla

skutecznie hamowały tempo. Gdy zadyszani dotarli wreszcie na skraj lasu, było już po

wszystkim.

- Co się stało? - zapytał Shef człowieka, który z niedowierzaniem odwrócił się w jego

stronę.

Spod powalonego namiotu wydostał się Farman.

- Lekka kawaleria Franków. Nie było ich wielu, może stu. Wiedzieli, że tu jesteśmy

i wszyscy naraz wyskoczyli spośród drzew. A ty skąd wracasz?

Ale jarl patrzył ponad jego ramieniem, na Thorvina przepychającego się przez tłum,

trzymającego za rękę Godivę.

- Przybyliśmy, gdy już zaczęło świtać - przemówił Thorvin. - Byliśmy tuż przed

atakiem Franków.

Shef nawet nie zwrócił na niego uwagi i przypatrywał się Godivie. Ona zaś wysoko

uniosła podbródek i odpowiedziała na jego spojrzenie. Delikatnie dotknął jej ramienia

- Przepraszam, że o tobie zapomniałem. Są rzeczy...wkrótce... wkrótce spróbuję

wynagrodzić ci to, co zrobiłem. Lecz jeszcze nie teraz. Teraz jestem wciąż jarlem.

Najpierw musimy wzmocnić straże, żeby nie dać się ponownie zaskoczyć. A później

musimy ruszać. Ale wcześniej... Lulla, Farman, wszyscy kapłani i dowódcy do mnie,

gdy tylko rozstawione zostaną warty.

- Aha, Osmodzie, jeszcze jedno - dodał. - Przyślij mi zaraz dwadzieścia kobiet.

- Kobiet, panie?

- Tak, kobiet. Jest ich przecież z nami mnóstwo. Żony, przyjaciółki, kurtyzany. Nie

obchodzi mnie jakie. Mają tylko umieć posługiwać się igłą.

Dwie godziny później Thorvin, Farman i Geirulf - jedyni kapłani Drogi pośród sześciu

dowódców angielskich oddziałów — przyglądali się z nieszczęśliwymi minami znakowi po-

spiesznie wyhaftowanemu na bitewnej chorągwi. Zamiast białego młota ustawionego

pionowo na czerwonym tle, znajdowały się tam teraz młot i krzyż, położone ukośnie,

skrzyżowane ze sobą.

- To sprzyjanie wrogowi - przemówił Farman.

- To warunek króla, dzięki któremu możemy liczyć na jego wsparcie - odrzekł jarl.

Brwi kapłana uniosły się, gdy spojrzał na samotną, zgarbioną postać Alfreda.

- Nie tylko moje poparcie - powiedział ten. - Ale poparcie całego mojego królestwa.

Mogłem utracić jedną armię. Jednak wciąż są ludzie, gotowi walczyć z najeźdźcami.

Będzie

nam łatwiej, jeśli jednocześnie nie zostaną zmuszeni do zmiany religii.

- Potrzebujemy ludzi, to pewne - przyznał Osmod, dowódca obozu, a także drużyn

obsługujących katapulty. - Przez dzisiejszy ranek i powszechne ucieczki w każdym

zespole z tuzina zostało nam tylko siedmiu, ośmiu. A Udd ma więcej kusz, niż

mogących z nich strzelać. Ale potrzebujemy ich już teraz. A skąd mamy ich wziąć?

W takim pośpiechu?

Shef i Alfred popatrzyli na siebie niepewnie, rozważając ten problem w poszukiwaniu

rozwiązania.

W nagle zapadłej ciszy rozległ się zupełnie nieoczekiwany w tym gronie kobiecy głos.

To była Godiva.

- Mogę wam podpowiedzieć co zrobić - oświadczyła. - Ale jeśli tego chcecie, musicie

zagwarantować mi dwie rzeczy. Po pierwsze miejsce w radzie. Nie chcę być traktowana

jak kulawy koń albo stary pies. Po drugie zaś nie chcę więcej słyszeć od jarla: „Nie

teraz. Nie teraz, bo jestem jarlem".

Obecni zaskoczeni przyglądali się jej, a później przenieśli pełne wątpliwości spojrzenia

na Shef a, oczekując odpowiedzi. Jednooki, odruchowo szukając w zasięgu ręki swego

berła, stwierdził, iż patrzy wprost w lśniące oczy Godivy, jakby czynił to po raz pierwszy

w życiu. Przypomniał sobie wreszcie, że porzucił berło, a wraz z nim to, co ono

symbolizowało. Spuścił wzrok.

- Zgadzam się na oba warunki - rzekł ochryple. – Teraz powiedz nam jakie jest to

rozwiązanie, członkini rady.

- Ludzie, których potrzebujecie, już są w obozie. Ale to nie mężczyźni, lecz kobiety.

Całe ich setki. A jeszcze więcej znajdziecie w każdej wiosce. Dla was to mogą być

choćby kurtyzany, jak wcześniej powiedział jarl. Albo szwaczki. Ale w niektórych

sprawach są tak samo dobre jak mężczyźni. Do każdej drużyny obsługującej katapulty

przydzielcie sześć spośród ich. Zwolnieni w ten sposób mężczyźni mogą przejść pod

dowództwo Udda, do strzelania z kusz, zaś najsilniejsi do Lulli, jako halabardnicy. Ale

niech Udd wysłucha mojej rady: wybierz tyle młodych kobiet, ile potrzeba, spośród tych,

które nie czują strachu i także im daj kusze.

- To niemożliwe - odezwał się z niedowierzaniem Cwicca.

- Dlaczego nie?
- Cóż... nie są wystarczająco silne.

Shef roześmiał się.

- Tak właśnie wikingowie mówili o was. Pamiętasz, Cwicca? Ile siły potrzeba do

naciągnięcia liny? Albo zwolnienia spustu? To machiny dają siłę.

- Przestraszą się i uciekną - protestował nadal Cwicca

Godiva obrzuciła go wyniosłym spojrzeniem

- Popatrz na mnie - rzekła. - Widziałeś sam jak weszłam do niewyobrażalnie wprost

śmierdzącego wózka. Czy byłam wtedy przestraszona? A jeśli nawet, to i tak to

zrobiłam. -Shefie - zwróciła się do jarla. - Pozwól mi porozmawiać z kobietami.

Wybiorę te, którym możesz zaufać i jeśli będzie trzeba, sama je poprowadzę. Nie

zapominajcie, wy wszyscy -wyzywająco popatrzyła po twarzach zgromadzonych – że

kobiety mają do stracenia więcej niż którykolwiek z was. I więcej do zyskania.

Po chwili ciszy odezwał się Thorvin, wciąż nastawiony sceptycznie:

Wszystko bardzo dobrze. Ale ilu ludzi miał król Alfred, kiedy ruszył przeciw

Frankom? Pięć tysięcy? Wyćwiczonych wojowników. Nawet jeśli wykorzystamy
wszystkie kobiety z obozu, jak jedna trzecia tej liczby może mieć szansę zwycięstwa? Do
tego ludzi, kobiet i mężczyzn, którzy dotąd nie strzelali z niczego, oprócz procy na ptaki.
Nie da się w jeden dzień wyszkolić wojownika.

- Ale z kuszy można nauczyć się strzelać w ciągu jednego dnia - przemówił

nieoczekiwanie Udd. - Tylko naciągnąć ją i wycelować.

- To i tak nie ma znaczenia - zabrał głos Geirulf, kapłan Tyra. - Dzisiejszego ranka

nauczyliśmy się, że Frankowie nie będą stać bez ruchu, żeby ułatwić strzelanie. Co więc

mamy robić?

- Posłuchajcie - odezwał się Shef, głęboko nabierając powietrza - a powiem wam

co.

Rozdział jedenasty

Armia Franków wyruszyła ze swojej bazy w Hastings tuż po świcie, przypominając

wielkiego stalowego gada. Najpierw lekka kawaleria podzielona na setki, wyposażona
tylko w stalowe nakrycia głowy, skórzane kubraki i miecze. Ich zadaniem było
wyszukanie wroga, ubezpieczanie skrzydeł i przedarcie się przez wyłomy we wrogich
szeregach. Następnie szereg za szeregiem łucznicy, na koniach, przemieszczający się jak
cała armia, lecz walczący pieszo. Wówczas zbliżali się do przeciwnika na odległość
pięćdziesięciu kroków, by wystrzelić strzały ze swoich łuków. Do nich należało zatrzymanie
wroga, zmuszenie go do uniesienia tarcz i przykucnięcia, dla zabezpieczenia odkrytych
nóg.

W środku ciężka jazda - formacja, która przynosiła Frankom zwycięstwo za

zwycięstwem na równinach centralnej Europy. Każdy rycerz w kolczudze i nagolennikach,
mocno osadzony w głębokim siodle. Każdy wyposażony w hełm, miecz, ale przede
wszystkim tarczę, kopię i strzemiona z kolcem. Tarcza w kształcie rombu do osłaniania
ciała, kopia do rażenia przeciwnika w czasie szarży, a strzemiona dla pewniejszego
trzymania się na koniu, uniesienia się na nich w walce oraz zadawania ran ich ostrym
szpicem. Zapewne żaden Anglik nie potrafił dzierżyć kopii w jednym ręku, mając w
drugim tarczę i wodze, kierując jednocześnie potężnym doskonale ujeżdżonym a raczej
wytresowanym do walki rumakiem. Ci którzy to umieli, byli przekonani, że są w stanie
zniszczyć każdą na świecie piechotę, jeśli tylko spotkają się na otwartej przestrzeni.

Jadący na czele głównych sił - dziewięciuset jeźdźców -król Karol Łysy odwrócił się

w siodle i spojrzał na chorągwie powiewające na wietrze, oddalającą się dobrze strzeżoną

bazę i statki zgromadzone przy brzegu. Zwiadowcy przynieśli mu dobre wieści. Ostatnia

armia na południe od Humberu maszerowała na jego spotkanie, nieostrożna i nie

przygotowana, ale pragnąca stanąć do bitwy. Tego właśnie chciał: jednego decydującego

starcia, zabicia ich przywódców, poddania się niedobitków i dzięki temu przejęcia pełnej

władzy. To właśnie powinno nastąpić już wcześniej, po porażce walecznego, lecz głupiego

Alfreda.

Teraz nadszedł ten czas, na który chyba czekał zbyt długo. Dzisiaj, a w najgorszym

przypadku jutro, wszystko ostatecznie się wyjaśni. Rozglądający się Karol uświadomił

sobie nagle, że odległy horyzont rozmazuje się w strugach deszczu nadchodzącego znad

kanału. Zawrócił i skinął na angielskiego renegata, żeby zbliżył się wraz z tłumaczem.

- Żyjesz w tym zapomnianym przez Boga kraju - przemówił. - Jak długo będzie

padać ten deszcz?

Alfgar popatrzył na zwisające chorągwie, lekko tylko poruszane południowo-

zachodnim wiaterkiem i pomyślał, że zapowiada to co najmniej tygodniową mżawkę. Nie

takiej jednak odpowiedzi spodziewał się król.

- Wydaje mi się, że wkrótce przejdzie - powiedział tylko „ Król kiwnął głową i ponaglił

konia. Kiedy armia podążała

Przez nie zżęte pola, wilgotna dotychczas ziemia zaczynała Przemieniać się w błoto.

Pięć mil na północny zachód, ze wzgórza na południe od Caldbeck Hill, Shef

przyglądał się jak Frankowie zdążają w tę stronę. Jego chorągiew powiewała nad

ciągniętym przez woły wozem - połączone ze sobą młot i krzyż. Był pewien, że

zwiadowcy musieli dostrzec ją i poinformować króla Karola, gdzie się znajduje. Wyruszył

o zmierzchu poprzedniego dnia, kiedy frankońska lekka jazda wycofała się do bazy. Jego

mężczyźni... i kobiety zajęli pozycje w nocy. Niemal nikt nie pozostał u jego boku. To

miała być bitwa, nad którą nie będzie miał kontroli. Wiedział, że wynik zależy tylko od

tego, czy jego armia będzie potrafiła działać zgodnie z planem, i to po utracie kontaktu z

nim i innymi grupami.

Jednego był pewien: jego wojska liczyły więcej ludzi, niż początkowo przypuszczał.

Przez cały poprzedni dzień mijał niewielkie oddziałki ciągnące ku polu bitwy: ludzi

uzbrojonych w piki, drwali z toporami, a nawet ponurych węglarzy z Wealdu,

przywołanych przez Jierd Alfreda, odwieczne wezwanie do pospolitego ruszenia w

hrabstwie Wessex i na podległych mu ziemiach. Wszystkim przykazywano jedno: nie

zbliżać się do wroga. Nie formować linii. Naciskać, gdy nadarzy się okazja. Był to

prosty rozkaz, więc przyjęto go z satysfakcją, bowiem wydał go osobiście ich król.

Ale ten deszcz - myślał Shef. Pomoże czy przeszkodzi? Już wkrótce się o tym

przekonam.

Pierwszy strzał oddano z ukrycia z na wpół spalonej wioski. Pięćdziesięciu frankońskich

lekkich kawalerzystów, osłaniających flankę, znalazło się w polu rażenia „Niosącej

Śmierć". Oswi szarpnął spust, poczuł wstrząs zwalnianego mechanizmu i obserwował

oszczep mknący ponad pół mili. Trafił prosto w cel, jakim była postać jeźdźca. Oddział

obsługujący machinę -siedmiu mężczyzn i cztery kobiety - ponownie obracał kołami

zębatymi i umieszczał w łożu pocisk. Trzydzieści wolnych uderzeń serca, zanim będzie

można wystrzelić ponownie.

Dowódca frankońskiego oddziału jazdy ujrzał jednego ze swoich ludzi leżącego na

ziemi, z potężnym pociskiem miedzy żebrami i zdziwiony zagryzł wargi. Machiny

oblężnicze na otwartej przestrzeni? Odpowiedź była oczywista. Rozluźnić szyk i

unieszkodliwić wroga. Strzał musiał pochodzić z prawej, z otwartej flanki. Przynaglił

konia i rozkazał swoim ludziom rozwinąć skrzydła.

Gęste żywopłoty, mające zatrzymywać bydło i odgrodzić pola od dzikich świń, zmusiły

jednak jeźdźców do ponownego skupienia się. Gdy mijali je, spomiędzy zarośli wyjrzały

twarze i z odległości zaledwie kilku jardów oddano salwę z kusz. Strzelcy

momentalnie zerwali się do ucieczki, nie usiłując nawet zobaczyć jej skutków. Po chwili i

oni siedzieli na końskich grzbietach, starając się ukryć w bezpiecznym miejscu.

- Ansiau ma kłopoty - zauważył dowódca innego oddziału konnicy, obserwując rosnące

zamieszanie. - Zasadzka. Zajdziemy tamtych od tyłu i weźmiemy ich w dwa ognie. Damy

im lekcję. Drugi raz już nie spróbują.

Gdy prowadził podwładnych szerokim łukiem, w powietrzu coś błysnęło i za jego plecami

rozległ się dziki wrzask. Potężny oszczep nadleciał jakby znikąd, ugodził jednego z ludzi w

udo i przeszył je, przybijając rannego do martwego już konia. Na pewno wystrzelono pocisk

nie od strony poprzedniej zasadzki. Z jakiegoś innego miejsca. Dowódca uniósł się w

strzemionach i rozejrzał wokół, starając się wypatrzyć miejsce, które należało zaatakować.

Wkoło drzewa i pola nie zżętej pszenicy. Wszędzie żywopłoty. Gdy zawahał się, pocisk z

kuszy, wystrzelony ze stałego oparcia z odległości ponad stu jardów, trafił go prosto w twarz.

Strzelec, kłusownik z Dittom, nie pokazał się nawet. W ciągu dziesięciu uderzeń serca był

już dwadzieścia jardów od poprzedniego stanowiska, czołgając się w podmokłym rowie

sprawnie niczym węgorz. Już wcześniej przekonał się, że nawoskowanej cięciwie nie szkodzi

wilgoć. Kiedy jeźdźcy po chwilowym wahaniu ruszyli w kierunku, z którego padł ostatni

strzał, znowu jednego zniósł oszczep wystrzelony z machiny.

Powoli, bez komend rogów i trąbek, dwadzieścia oddzielnych potyczek zaczęło

przeradzać się w bitwę.

Ze swojego punktu obserwacyjnego na wzgórzu Shef widział jak główne siły Franków

wciąż podążają naprzód, lecz teraz już powoli, zaledwie stępa, rozglądając się niespokojnie i

przystając. Nie chcieli wysuwać się bez zabezpieczonych skrzydeł. Tego co tam się działo

praktycznie nie było widać. Tylko od czasu do czasu ukazywali się jeźdźcy otaczający jakieś

zarośla lub szarżujący na spaloną wioskę. Obiekt ich ataku był zazwyczaj niewidoczny. Kiedy

jarl wytężył wzrok starając się przeniknąć ograniczające widok strugi deszczu, w dali

dostrzegł ruch: dwa konie bez jeźdźców w pełnym galopie, a z tyłu podskakujący po strzale

miotacz oszczepów. Drużyna obsługująca go - już na koniach, gotowa do od-skoku. Oswi i

„Niosąca Śmierć" na jednym skraju wioski, a Frankowie na drugim, starający się ich

okrążyć, lecz atakowani strzałami z wielu stron naraz. Machina zniknęła odciągnięta za

wzniesienie terenu. Za chwilę wyłoni się znowu, gotowa do strzału, siejąc spustoszenie.

Strategia Shefa opierała się na trzech przesłankach. Pierwszą była znajomość terenu: tylko

ludzie mieszkający tu znali wszystkie skróty i kryjówki. Dlatego do każdej grupy przy-

dzielono mężczyznę lub chłopca spośród uciekinierów z tych stron. Pozostali miejscowi zostali

rozmieszczeni na przestrzeni kilkudziesięciu mil kwadratowych, z rozkazem unikania walki.

Ich głównym zadaniem była dodatkowa pomoc oddziałom w orientacji w terenie i

utrzymywanie między nimi łączności. Drugą była moc miotaczy oszczepów i nowych kusz.

Oba rodzaje broni ładowało się wolno, lecz nawet pocisk z kuszy był w stanie przebić

kolczugę z odległości dwustu kroków. A strzelać z niej można było leżąc w ukryciu.

Najistotniejszą jednak część strategii Shefa stanowiło uświadomienie sobie, iż istnieją

przynajmniej dwa sposoby na odniesienie zwycięstwa w bitwie. Każda, jaką do tej pory

widział - i wszystkie, jakie stoczono w zachodnim świecie w ciągu ostatnich wieków -

miały jednakowy scenariusz: uderzenie, uformowanie linii i ścieranie się, aż jedna ze stron

nie zdzierży. Można to było zrobić przy użyciu mieczy i toporów, jak woleli wikingowie, koni

i kopii, we frankońskim stylu, lub kamieni oraz oszczepów, co wprowadził sam Shef.

Przełamanie szyku wroga oznaczało zwycięstwo w bitwie.

Zastosowany dzisiaj sposób był zupełnie nowy. Nie formować żadnych linii, nie

szarżować, lecz dręczyć i szarpać wroga ostrzałem. Tylko niewprawne i nietypowe oddziały

Shefa stać było na coś takiego: nie pokrywało się to ze zbyt wieloma utrwalonymi zwyczajami

walczących przez całe życie wojowników. Teren nie był ważny. Należało go świadomie

oddawać. Podobnie jak odwaga w bezpośrednim starciu. To był znak porażki. Lecz

rezygnowało się jednocześnie ze zwykłych elementów podnoszących morale: dźwięku rogów,

pieśni bojowych, pokrzykiwań dowódców, poczucia bliskości towarzyszy. W bitwie takiej jak

ta łatwo było zdezerterować lub po prostu ukryć się i wyjść, gdy będzie już po wszystkim.

Jarl miał nadzieję, że poszczególne oddziały będą się wzajemnie pilnować. Wyruszyli w

grupach po około pięćdziesięciu ludzi: drużyna z katapultą, dwudziestu kuszników, a resztę

stanowili halabardnicy. Normalne jednak, że w ferworze walki będą się rozdzielać. Czy

później połączą się znowu?

Przypominając sobie zawzięty atak wieśniaków z Yorkshire pod murami Yorku doszedł

do wniosku, że nie należy tracić nadziei. Jego ludzie widzieli kraj, o który walczą: nie zebrane

zboże, spalone obejścia i wycięte sady. Dla biedaków jedzenie i rodząca je ziemia były

święte. Mieli za sobą zbyt

iele zim, wypełnionych głodem.

Obserwując rozwijającą się bitwę, Shef doznawał dziwnego uczucia wolności. Nie

zupełnej, lecz wolności od zmartwień. Był teraz rzeczywiście tylko jednym z kół zębatych.

Musiał się obracać, gdy nim poruszano. Nie potrzebował jednak myśleć za całą resztę

machiny. Będzie działać lub zepsuje się. Pojedynczy tryb nie ma na to żadnego wpływu.

Musi tylko wykonywać swoje zadanie.

Położył dłoń na ramieniu Godivy, stojącej obok. Spojrzała na jego zmęczoną twarz i nie

odsunęła się.

Król Karol, wciąż zbliżając się do wzgórza, gdzie od czasu do czasu poprzez deszcz

dostrzec można było poruszającą się na wietrze główną chorągiew wroga, uniósł rękę, już

chyba po raz dwudziesty, by główne siły stanęły. Dowódca lekkozbrojnych podjechał do

niego, zupełnie przemoczony.

- No i co, Rogier?

Zapytany pokręcił głową.

- To jak pięćdziesiąt walk psów jednocześnie. Nikt nie staje nam na drodze. Wciąż

tylko ich ścigamy. A kiedy wreszcie zawracamy, znów gryzą nam pięty.

- Co się stanie, jeśli po prostu będziemy trzymać się razem i ruszymy naprzód?

Tam. - Król wskazał kciukiem chorągiew na horyzoncie, oddaloną o około półtorej mili.

- Po drodze powystrzelają wielu spośród nas.

- Ale mamy do pokonania tylko taki kawałek. W porządku, Rogier. Powstrzymuj ich jak

tylko możesz, ale każ swoim ludziom podążać równolegle z głównymi siłami. Kiedy zmiaż-

dżymy środek ich armii, zajmiemy się skrzydłami.

Władca uniósł kopię i opuścił ją. Jeźdźcy zaczęli krzyczeć ochryple i ponaglać konie.

- Zbliżają się - rzekł Shef do Alfreda, stojącego obok Godivy. - Ale ziemia rozmiękła i

rozpędzą się do pełnej szybkości dopiero bliżej

Zaledwie pięćdziesięciu ludzi stało wokół dowódcy, głównie posłańcy. Shef miał jednak

przy sobie jeden miotacz kamieni wraz z obsługą.

- Ładować - rozkazał.

Po godzinach wyczekiwania drużyna z radością zajęła stanowiska. Im także wyznaczono

ściśle określoną rolę. Już na samym początku prób z machinami odkryto, że wyżłobienia w

kamieniach w locie wydają dziwny, wibrujący dźwięk, niczym głos łabędzi. Często dla uciechy

wybierali takie pociski, by podczas lotu świszczały jak najgłośniej. Teraz jarl w ten

sposób zamierzał wysłać rozproszonym oddziałom sygnał, który wszyscy zrozumieją.

I oto wystrzelono pierwszy pocisk. Kamień z gwizdem pomknął na lewo od wzgórza.

Odwrócono katapultę i oddano strzał w prawo. Oddziały walczące z ukrycia usłyszały sygnał

i zaczęły się wycofywać ku dowódcom, by połączyć się po raz pierwszy w tej bitwie. Gdy

nadciągały jeden po drugim, Shef na linii horyzontu rozmieścił wozy, a za nimi

kuszników. W powstałych zaś przerwach machiny. Kilka kroków za każdą z nich stały

przygotowane konie.

Jarl zlustrował linię i jeszcze raz powtórzył rozkaz:

- Trzy pociski z każdej katapulty, nie więcej. Strzelać najszybciej jak się da. I jedna

salwa z kusz, na dany znak.

Gdy król Karol dotarł do stóp wzgórza, poczuł się znacznie pewniej, mimo wciąż

padającego deszczu. Wróg usiłował nękać go i opóźniać, a teraz liczył, że błotnisty stok

odbierze impet szarży. Lecz lekka jazda spisywała się dobrze i atakujący z boków nie

wyrządzali już tylu strat. A Anglicy wciąż nie doceniali ciężkiej jazdy Franków. Wbijając

ostrogi w boki konia ruszył naprzód, rozpędzając go do galopu, lecz później zwolnił, by

szeregi jeźdźców mogły go wyprzedzić

Rozległy się wystrzały z machin, świst pocisków i odgłosy i staczających się po zboczu.

Jeźdźcy nie zatrzymali się jednak, a obsługa pospiesznie ponownie ładowała katapulty

Znów świst, głuche uderzenia, okrzyki bólu i kwik koni. Tylne szeregi bez wahania

tratowały padających. Dziwne -pomyślał Karol, gdy uważnie przyjrzał się przeszkodzie na

drodze atakujących. Barykada, ale nie z tarcz i wojowników. Czy uważają, że powstrzymają

go tylko przy pomocy drewna i kamieni?

- Strzelać - krzyknął Shef, gdy pierwsze szeregi szarżujących dotarły do białych palików,

wbitych przez niego na zboczu tego ranka. Rozległ się potężny okrzyk bojowy, zagłuszający

świst cięciw kusz. - A teraz uciekać! Na konie i uciekać!

Już po chwili dopadnięto koni, kusznicy na przedzie, a za nimi drużyny obsługujące

katapulty, wraz ze swą bronią. Tylko jeden musiał porzucić swoją, uszkodzoną przy strzale.

Godiva, biegnąc ostatnia, nagle zawróciła jeszcze, chwyciła chorągiew z młotem oraz krzyżem,

wskoczyła na konia i popędziła za resztą.

Z dzikim wzrokiem i najeżonymi kopiami frankońska kawaleria dopadła szczytu wzgórza,

gotowa zmiażdżyć przeciwnika. Część jeźdźców przemknęła pomiędzy wozami i zawróciła,

szykując się do stratowania stalowymi podkowami piechurów czających się zapewne gdzieś

tutaj.

Nikogo. Porzucone wozy i tylko ślady końskich kopyt. Jedna porzucona machina. Jeźdźcy

przeszukiwali przerwy pomiędzy wozami, a niektórzy zsiedli wreszcie z wierzchowców i

zaczęli odciągać je na boki. Król popatrzył na drewniany stojak, z którego Godiva zabrała

chorągiew. Po chwili zobaczył, że ten sam sztandar powiewa znowu, nad następnym

wzgórzem, oddzielonym od nich laskiem i wąwozem, ponad pół mili dalej. Najbardziej

rozwścieczeni wojownicy, zaślepieni furią, zaczęli krzyczeć i poganiać konie, by ponownie

rzucić się na wroga. Ostre rozkazy zatrzymały ich jednak w miejscu.

- Przyniosłem nóż, żeby kroić wołowinę - wyszeptał król do Godefroi. - Ale mam

przed sobą tylko zupę. Zawracamy do Hastings i musimy wszystko jeszcze raz

przemyśleć.

Jego spojrzenie spoczęło nagle na Alfgarze.

- Mówiłeś, że ten wasz deszcz wkrótce się skończy.

Anglik milczał ze spuszczonym wzrokiem. Karol spojrzał ponownie na stojak od chorągwi.

Wskazał nań kciukiem.

- Powiesić tu tego angielskiego zdrajcę - polecił.

- Ostrzegałem cię przed machinami - wykrzyknął Alfgar, gdy pochwycono go i wleczono.

- Co on mówi? - zapytał jeden z rycerzy.

- Nie wiem. Bredzi coś po angielsku.

Na pagórku z dala od Franków zebrali się Thorvin, Geirulf oraz Farman.

- Co o tym sądzicie? - zapytał pierwszy z nich.

Geirulf, kapłan Tyra, kronikarz bitw, pokręcił głową.

- To coś nowego. Zupełnie nowego. Nigdy wcześniej nie słyszałem o czymś podobnym.

Nasuwa się pytanie: kto może karmić tym jego umysł? Kto, jeśli nie Ojciec Wojowników? To

syn Odyna. A tacy ludzie są wyjątkowo niebezpieczni.

- Nie wydaje mi się - zaprotestował Thorvin. - Rozmawiałem z jego matką.

- Słyszeliśmy już to - włączył się Farman. - Nie wiemy jednak co to oznacza. Jeśli nie

masz innego wytłumaczenia, muszę przyznać rację Geirulf owi.

- To nie czas, żeby się poddawać. Popatrzcie, znowu coś się dzieje. Frankowie się

wycofują.

Shef, nie mogąc pozbyć się złych przeczuć, patrzył jak ciężka jazda zawraca. Miał

nadzieję, że jeszcze raz ruszą na niego, poniosą większe straty, zmęczą siebie i konie. Jeśli

zawracali już teraz, istniały zbyt duże szansę, że dotrą do bazy i w dniu, który sami wybiorą,

wyruszą znowu, gotowi do ponowienia ataku. Wiedział, że nieregularna armia nie może

zrobić jednego: obronić ziemi. Nie bronił się więc dzisiaj, a frankoński król nie zmuszał go

do tego, spodziewając się pojedynczego, decydującego starcia. Lecz istniał sposób na

zmuszenie Shef a do działań zaczepnych. Bezbronna ludność całej południowej Anglii

znajdowała się przecież na łasce najeźdźców.

Jarl potrzebował zwycięstwa natychmiast, już dziś. Oznaczało to podjęcie większego

ryzyka z nadzieją osiągnięcia większych korzyści. Na szczęście wycofujące się armie są

znacznie słabsze niż poruszające się naprzód. Jak dotąd w walce uczestniczyła zaledwie

połowa angielskich sil. Czas posłużyć się resztą. Jednooki wezwał do siebie posłańców i

zaczął przekazywać im odpowiednie rozkazy.

Na rozmokłych stokach wzgórz ciągnących się od morza frankońska jazda uczyła się

szybko. Nie jechali już w zwartych oddziałach, stanowiących łatwy cel. Przemykali ukrad-

kiem, poruszając się etapami, i wyłącznie galopem. Jeden z oddziałów przedzierał się

właśnie ścieżką przez ociekające wodą zarośla, gdy rozległ się tupot nóg. Kiedy pojawił się

bosonogi chłopiec, pędzący z wiadomością, jeden z jeźdźców popędził konia i bez wahania

ciął szablą.

- Nie miał broni - zauważył któryś z Franków, spoglądając na ciało leżące w kałuży

zmieszanej ze sobą wody i krwi.

- Jego broń znajdowała się w głowie - odparł sierżant, który zabił biegnącego. -

Ruszamy dalej.

Brat chłopca, podążający pięćdziesiąt kroków za nim, skrył się cicho jak mysz za

obsypaną owocami jarzębiną i obserwował przeciągające wojsko. Po chwili ruszył dalej,

w poszukiwaniu tych, którzy pomszczą brata.

Jak dotąd frankońscy łucznicy tylko sporadycznie mieli okazję do strzału, a gdy cięciwy

namokły, ich broń stała się bezużyteczna. Dowódcy skierowali ich więc do zabezpiecza nia

tyłów. Oni także musieli wykorzystywać umiejętność poruszania się w lesie.

- Uwaga. - Jeden z żołnierzy wskazał jeźdźca spadające go z wierzchowca.

Łucznicy, ukryci za zniszczoną stodołą, ujrzeli postać odrywającą się nagle od

żywopłotu, wskakującą na konia i odjeżdżającą. Towarzysze ofiary nawet jej nie

zauważyli. Strzelec jechał jednak prosto w zasadzkę. Gdy galopem mijał róg budynku, dwaj

łucznicy wbili krótkie miecze w pierś rumaka i rzucili się na jeźdźca.

- Cóż to za diabelska machina? - zapytał jeden, sięgając po kuszę. - Popatrzcie. Łuk i

strzały. A to u pasa?

- Nieważne, Guillaume - krzyknął drugi. - Patrz, to dziewczyna.

Przyglądali się drobnej postaci w krótkiej spódnicy.

- Kobiety strzelające z ukrycia do mężczyzn – wyszeptał Guillaume. - W porządku.

Damy jej dobrą lekcję. Zostawimy jej takie wspomnienia, że będzie miała jeszcze o czym

myśleć w piekle.

Gdy łucznicy otoczyli wijącą się na ziemi dziewczynę, tuzin wieśniaków z Kent

podczołgało się bliżej, z toporami i sierpami. Nie byli wystarczająco uzbrojeni, by

walczyć z opancerzonymi jeźdźcami, potrafili jednak poradzić sobie z łucznikami.

Tymczasem tracąc wciąż ludzi i konie, wielki stalowy gad sunął posępnie do Hastings.

Król Karol, pogrążony w myślach, nie zauważył zatrzymujących się jeźdźców, dopóki

niemal nie wjechał na własnych łuczników. Wtedy dopiero zatrzymał konia i rozejrzał się.

Panie, są przed nami. Wreszcie stoją w miejscu - rzekł któryś z rycerzy.

Starszy jednej z okolicznych wiosek, towarzyszący Shefowi, twierdził, że po

całodziennych opadach i przejściu tysięcy koni teren wokół strumyka między Brede a

Bulverhythe musiał zmienić się w trzęsawisko. Jarl postanowił więc zaryzykować. Posłańcy

zanieśli rozkazy do oddziałów. Miotacze kamieni ze swoją obsługą i ochroną w postaci

halabardników zagrodziły wrogowi drogę. Przygotowane machiny ustawione jedna obok

drugiej, w szeregu długim na sto jardów. W pogodny dzień, na otwartej przestrzeni,

przeciwko kawalerii byłoby to samobójstwo.

Dowódca obozu Drogi Osmod w strugach deszczu oczekiwał, aż czoło wrogiej armii

znajdzie się w zasięgu rażenia. Gdy wydał wreszcie rozkaz, dwadzieścia głazów jednocześnie

wystrzeliło z gwizdem i pomknęło w niebo.

Koń Karola skoczył do tyłu, gdy mózgi łuczników opryskały mu pysk. Kolejny

wierzchowiec, ze złamanymi nogami, wierzgał i kwiczał głośno. Tuż po pierwszej salwie, w

powietrzu znalazła się druga. Przez moment zaskoczona armia frankońska była bliski

paniki.

Karol ruszył naprzód z krzykiem na ustach, nie zwracając uwagi na liczne głazy.

Poprowadził naprzód swoich łuczników, by strzelali do przeciwnika. Za nimi ruszyła

kłusem ciężka jazda. Prosto na trzęsawisko, przecięte strumykiem.

Król po chwili zatrzymał konia zapadającego się w miękki grunt i tylko obserwował

wydarzenia. Jego ludzie brnęli dalej, niektórzy jeszcze na koniach, inni już pieszo, by
dotrzeć do machin wciąż zasypujących ich gradem kamieni. Naprzeciw nich rozciągała się
linia mężczyzn w dziwacznych hełmach dzierżących potężne topory, jakich używano w
lesie. Nie będąc w stanie walczyć jak zwykle, szarżując, Frankowie atakowali napierając
bronią na broń. Powoli, będąc lepiej opancerzeni i wprawniejsi, zaczęli spychać
przeciwników. Doszli niemal do linii, gdzie stały machiny. Lecz tamci będą ich zapewne
bronić wszelkimi siłami

Z obu stron zagrały rogi. Brnąc w błocie, Karol napiął mięśnie, spodziewając się

kontrnatarcia - desperackiej szarży. Lecz Anglicy zamiast atakować nagle zawrócili, jak

jeden mąż, i zaczęli uciekać. Uciekali bez wstydu, jak zające, zostawiając machiny na pastwę

losu.

Z trudem łapiąc powietrze z wysiłku i zaskoczenia, Karol uświadomił sobie, że na nic

mu się zdadzą. Nie ma nawet sensu ich palić.

- Popsujcie je - rozkazał. Łucznicy z powątpiewaniem patrzyli na ciężkie katapulty. -

Potnijcie im liny! Zróbcie coś!

- Oni stracili niewielu - stwierdził jeden z doradców. - I uciekają jak tchórze.

Porzucają nawet broń.

- A spośród nas wielu padło - dokończył król. – Ileż mieczy i kolczug pozostało

dziś za naszymi plecami? Dajcie mi konia. Jeśli dotrzemy do Hastings z połową sił,

będziemy mieli szczęście.

Tak, pomyślał. Ale chyba nam się udało. Sforsowaliśmy wszystkie pułapki. A za

bezpieczną palisadą i połowa może się obronić.

Jakby dla dodania mu otuchy, deszcz przestał padać.

Guthmundowi Greedy, płynącemu po wodach kanału tylko na wiosłach deszcz był

sprzymierzeńcem, bo gwarantował słabą widoczność, tak przydatną dla jego ciosów. Jeśli

miał wyjść na brzeg, najlepiej, żeby zrobić to niezauważony przez nikogo. Co więcej, w

deszczu lub we mgle miał większe szansę na schwytanie języka. Z dziobu prowadzącej łodzi

wskazał na sterburtę i wydał rozkaz zwiększenia tempa. Już po chwili okręt zrównał się z

sześciowiosłową łodzią rybacką,

której załoga zamarła z przerażenia. Guthmund zdjął z szyi znak młota i pokazał go

wyraźnie. Zauważył, że strach tamtych ustępuje.

- Przybywamy, żeby walczyć z Frankami - zawołał, posługując się mieszanką

angielskiego i norweskiego, używaną w obozie Drogi. Rybacy poczuli się znacznie pewniej,

mogąc zrozumieć mówiącego.

- Spóźniliście się - zawołał rybak. - Walczą dzisiaj.

- Lepiej wejdźcie na nasz pokład.

Gdy Guthmund pojął sens słów Anglika, serce zabiło mu mocniej. Jeśli istniały

jakieś zasady piractwa, to pierwszą było atakowanie wtedy, gdy można się spodziewać

najsłabszej obrony. Upewniał się jeszcze kilkakrotnie: armia najeźdźców wyruszyła z

obozu dziś rano. Zostali tylko strażnicy. Łupy z całego kraju, włącznie z Canterbury,

znajdowały się więc w słabo strzeżonym obozie. Rybak nie miał wątpliwości, że Franko

wie wyruszyli po zwycięstwo. Jednak Guthmund uznał, że nawet jeśli jarl, a jego przyjaciel,

poniesie klęskę, nie zaszkodzi złupić wygranego. A przy tym uderzenie od tyłu może

pomieszać szyki przeciwnikowi. Odwrócił się do Anglika i zalał go potokiem pytań: Flota

zakotwiczona w zatoce? Ogrodzony obóz na wzgórzu? Najlepszy dostęp do niego?

Strome zbocza, ale może jest jakaś ścieżka?

Statki floty Drogi, napędzane przez przykutych łańcuchami jeńców z armii

Ragnarssona, wpływały jeden po drugim w ujście rzeczki poniżej Hastings i znajdującego

się obok miasta obozu.

- Zamierzacie wspiąć się na ściany po drabinach? - zapytał z powątpiewaniem jeden z

rybaków. - Mają dziesięć stóp wysokości.

- Po to mamy je - odparł Guthmund, wskazując na sześć machin, wyładowywanych na

brzeg.

- Są zbyt ciężkie, żeby przenieść je bliżej - uznał Anglik, patrząc jak przy rozładunku

łodzie pochylają się na burtę

- Mam mnóstwo tragarzy - stwierdził wiking, przyglądając się, jak jego ludzie, z

obnażoną bronią, odczepiają niebezpiecznych galerników Ragnarssona i po kilku

przeprowadzają do machin, przykuwając ich tam ponownie.

Kiedy zatoczka wypełniła się ludźmi, Guthmund zdecydował się wygłosić mowę:

- Skarby. Całe ich mnóstwo. Zabrane Kościołowi, więc nigdy nie będziemy musieli ich

zwrócić. Być może przyjdzie podzielić się nimi z jarlem, jeśli zwycięży. A może nie.

Ruszajmy.

- A co z nami? - zapytał jeden z galerników.

Wiking spojrzał na niego uważnie. Ogvind, pochodzący ze Szwecji. Niezwykle twardy

człowiek. Potrzebuję właśnie takich ludzi, żeby wysilili wszystkie siły podczas wspinaczki po

stoku.

- Niechaj będzie tak - rzekł. - Jeśli zwyciężymy, pozwolę wam odejść. Jeżeli przegramy,

pozostawię was przykutych do machin. Może chrześcijanie okażą się dla was litościwi. Układ?

Ogvind przytaknął. Tknięty nagłą myślą, dowódca wikingów zwrócił się jeszcze do

diakona, mistrza machin.

- A co z tobą? Będziesz walczyć po naszej stronie?

- Przeciw chrześcijanom? Emisariuszom papieża, Ojca Świętego, których wspólnie

wezwaliśmy do tego siedliska barbarzyństwa? Wolę raczej zginąć w męczarniach...

Czyjaś ręka pociągnęła Guthmunda za rękaw. Był to jeden z niewielu niewolników

zabranych z klasztoru w Yorku, którzy przeżyli napady wściekłości Ivara i żelazny rygor

Erkenberta.

- My zajmiemy się machinami, panie - wyszeptał. – To będzie dla nas przyjemność.

Wikingowie ruszyli po stromym stoku. Guthmund szedł pierwszy wraz z rybakami i

niewolnikami klasztornymi, by wybrali dogodne miejsce do prowadzenia ostrzału. Dalej

z trudem posuwali się ludzie Ragnarssonów, ugięci pod ciężarem katapult. Powoli, wciąż pod

osłoną deszczu, sześć machin

i parę setek wikingów zajęło pozycje czterysta kroków od obozowego ostrokołu.

Guthmund z niedowierzaniem pokręcił głową, widząc, że od strony morza nie wystawiono

strażników, a jeśli nawet, wszyscy dawno przeszli na drugą stronę, wsłuchując się w dalekie

głosy bitwy i wypatrując kto pierwszy pojawi się na widnokręgu.

Próbny strzał z katapulty okazał się zbyt krótki. Niewolnicy wymierzyli więc ponownie,

unosząc nieco przód machiny. Salwa z pięciu kilkudziesięciofuntowych głazów momentalnie

spowodowała w palisadzie wyrwę szeroką na trzy kroki. Dowódca stwierdził, iż nie warto

już kontynuować ostrzału. Jego wikingowie biegiem ruszyli do ataku. Zaskoczeni

Frankowie, głównie łucznicy, z powodu wilgoci pozbawieni możliwości posłużenia się swą

bronią, stanęli naprzeciw prawie tysiąca doświadczonych wojowników, preferujących pieszą

walkę. Zobaczywszy przytłaczającą przewagę wroga, rzucili się do ucieczki.

Dwie godziny po wylądowaniu Guthmund obserwował przedpole znad bramy

frankońskiego obozu. Doświadczenie podpowiadało mu, by zabierać łupy, porzucić

niepotrzebne już machiny i wracać na morze, zanim dosięgnie go zemsta. Jednak to co

ujrzał przed sobą przypominało powracającą pobitą armię. A jeśli tak, to...

Odwrócił się i zaczął wykrzykiwać rozkazy. Skaldfinn, pełniący rolę tłumacza, a

jednocześnie kapłan Hajmdala, popatrzył na niego ze zdziwieniem.

- Podejmujesz ogromne ryzyko - powiedział.

—

Nic na to nie poradzę. Pamiętam, czego uczył mnie dziadek. Mocno kopać,

gdy przeciwnik już leży.

- Kiedy ludzie Karola Łysego ujrzeli znak młota wznoszący się ponad obozem, który

uważali za bezpieczne schronienie sam król uświadomił sobie, że morale armii zostało

ostatecznie złamane. Ludzie byli przemoczeni, zmarznięci i zmęczeni, a konie ledwie

powłóczyły nogami. Kiedy wreszcie udało im się przedrzeć przez zarośla oraz żywopłoty i
ponownie uformować w szeregi, zauważyli, że co najmniej połowa stanu pozostała
martwa na błotnistych polach, lub czekała tam na śmierć. Łucznicy przez cały dzień
stanowili tylko cel dla wroga. Nawet jądro jego armii, ciężka jazda, liczyła o jedną
trzecią ludzi mniej, tracąc ich podczas szarży na wzgórze i na trzęsawisku, a przecież i
ona nie miała okazji wykorzystać swoich umiejętności. Palisada od strony traktu
wyglądała na nienaruszoną i była silnie broniona. Szturm w takiej sytuacji stanowiłby sa-
mobójczy krok

Zrezygnowany, Karol uniósł się w siodle, dźwignął kopię i wskazał nią łodzie

wyciągnięte na brzeg lub zakotwiczone przy nim. Wojsko zmieniło kierunek marszu i

ruszyło ku plaży, na której wylądowali kilka tygodni temu.

Gdy dotarli do niej, z zatoczki jeden po drugim wypłynęły smocze okręty, obsadzone

silnymi oddziałami wikingów. Po kolei zajmowały pozycje, tworząc pierścień broniący

wyjścia w morze.

Zza ostrokołu padł strzał z balisty, mający ułatwić późniejsze celowanie. Pocisk wpadł do

wody w odległości niecałych dwustu kroków od kogi „Dieu Aide". Zaczęto przestawiać

machiny, by kolejne strzały były celniejsze.

Patrząc z daleka na zatłoczoną plażę, Shef zauważył, że podczas gdy armia frankońska

kurczyła się, jego rosła w siłę. Miotacze oszczepów, których ubyło bardzo niewielu, oraz

kusznicy znajdowali się już na pozycjach, jak się tego spodziewał. Miotacze głazów

nadjeżdżały w pośpiechu, zabrane z miejsca, gdzie pozostawili je Frankowie, tylko w

niektórych przecinając liny, które już wymieniono w czasie marsz

Teraz, w pełni gotowe do walki, transportowano bliżej przy pomocy setek pełnych

zapału ludzi. Halabardników zginęło więcej niż garstka, ale na ich miejsce z lasów

wyłoniły się tysiące gotowych na wszystko wieśniaków, ściskających topory, włócznie i

kosy. Jeśli Frankowie mieli jeszcze jakąś drogę ucieczki, to jedynie z powrotem, w głąb

lądu. Lecz nie na tak zmęczonych koniach, pod niszczącym ostrzałem.

Nagle Shef przypomniał sobie pojedynek z Flannem. Jeśli chciało się wysłać człowieka

lub całą armię do Nastrónd, na Wybrzeże Umarłych Ludzi, ponad głowami ciskało się włócz-

nię, na znak, że wszyscy są przeznaczeni dla Odyna. Wtedy nie brało się już jeńców. W

uszach zabrzmiał mu głos -zimny, stanowczy, który rozpoznał jako należący do Odyna,

taki sam jak w jego snach:

- Dalej - mówił. - Daj to, co mi się należy. Nie nosisz jeszcze mojego znaku, ale

czyż nie mówią, że należysz do mnie?

Jakby w lunatycznym śnie, jarl podszedł do katapulty Oswiego - „Niosącej Śmierć",

naładowanej i wycelowanej w środek frankońskiej armii, tłoczącej się w panice. Popatrzył

na krzyże na tarczach. Przypomniał sobie Merlę. Swoje męczarnie z rąk Wulfgara. Plecy

Godivy. Sibbę i Wilfiego, spalonych żywcem. Krzyżowania. Jego ręce działały pewnie, gdy

wycelował ponad głowami najeźdźców.

Znów przemówił głos, podobny do dźwięku pękającego lodu:

- No dalej - przekonywał. - Oddaj mi tych chrześcijan.

Nagle za jego plecami znalazła się Godiva i chwyciła go za rękę. Milczała. Kiedy spojrzał na

nią, przypomniał sobie ojca Andreasa, który uratował mu życie. Przyjaciół: Alfreda i ojca

Bonifacego. Biedną kobietę na leśnej polanie. Wzdrygnął się i nagle zauważył, że wszyscy

kapłani Drogi pojawili się nie wiadomo skąd i obserwują go z twarzami pełnymi powagi i

napięcia.

- Skaldfinnie - przemówił. - Jesteś tłumaczem. Jedź i powiedz królowi Franków, żeby

poddał się, albo zginie. Daruję im życie i pozwolę wrócić do domu. Nic więcej.

Znów usłyszał głos, lecz tym razem rubaszny, należący do podróżnego i równocześnie

boga grającego w szachy.

- Bardzo dobrze. Oparłeś się pokusom Odyna. Może jesteś moim synem. Lecz któż zna

swojego prawdziwego ojca?

Rozdział dwunasty

- Był kuszony - rzekł Skaldfinn. - Cokolwiek byś mówił, Thorvinie, jest w nim coś z

Odyna.

- To byłaby największa rzeź, odkąd ludzie przybyli na te wyspy - dodał Geirulf. -

Frankowie na plaży byli bez szans. A angielscy chłopi nie mieliby dla nich litości.

Kapłani Drogi znów zasiedli w świętym kręgu, wokół włóczni i ognia, otoczeni

sznurami jarzębiny. Thorvin osobiście zebrał grona tych jagód jesieni. Ich purpura

odpowiadała barwie zachodzącego słońca.

- Coś takiego sprowadziłoby na nas nieszczęście – orzekł Farman. - Ponieważ w

przypadku takiej ofiary jest niezwykle ważne, by nie zabrać z pola żadnych zdobyczy. Ale

rozsierdzeni Anglicy nie uszanowaliby tego. Obdarliby trupy. A wtedy mielibyśmy

przeciwko sobie nie tylko chrześcijańskiego Boga, ale rozgniewałby się na nas także

Ojciec Wszystkich.

- Ale przecież nie wystrzelił - zauważył Thorvin. - Zatrzymał się. Dlatego twierdzę, że

nie należy do Odyna. Kiedyś tak myślałem. Teraz znam prawdę.

- Lepiej opowiedz nam czego dowiedziałeś się od jego matki - zaproponował

Skaldfinn.

- To było tak: znalazłem ją dość łatwo w wiosce jej męża. Ze mną samym może by nie

rozmawiała, lecz kocha dziewczynę, choć to tylko córka jednej z konkubin. Wreszcie

opowiedziała nam całą historię.

- Było tak jak mówił Sigvarth, choć on twierdził, że pociągały ją jego zaloty, a

ona... No cóż, po usłyszeniu jej wersji nie dziwię się, dlaczego wspominała go tylko z

nienawiścią. Tolerowała go do czasu, aż siłą położył się z nią na piachu, a później

umieścił w łodzi i opuścił, powracając do swoich mężczyzn i ich kobiet na plaży.

Opowiedziała co zdarzyło się później. W pewnej chwili coś zachrobotało o burtę. Kiedy

wyjrzała, a była to już noc, obok zobaczyła niewielką łódkę, a w niej jakiegoś mężczyznę.

Naciskałem wypytując jak wyglądał, lecz dokładnie nie pamięta. Chyba w średnim wieku,

średniego wzrostu, nie obdarty, ale i nie w bogatym

stroju. Skinął na nią. Myślała, że jest rybakiem, który przybył jej na ratunek, więc

przesiadła się na jego łódkę. Zawrócił i dowiózł ją na brzeg, nie mówiąc ani słowa.

Wysiadła i wróciła do swojego męża.

- Może rzeczywiście to był rybak - wtrącił Farman.

- Zapytałem ją, czy nie chciał zapłaty. Mógł przecież odprowadzić ją do domu. Jej

rodzina zapłaciłaby mu. Oświadczyła, że po prostu ją zostawił. Wypytywałem dokładniej,

chcąc dowiedzieć się więcej szczegółów. Powiedziała jeszcze jedno. Kiedy nieznajomy

dobił do brzegu, wyciągnął łódź na piasek i popatrzył na pasażerkę. Wtedy nagle poczuła

nie zwykłe zmęczenie i położyła się na wodorostach. Gdy się zbudziła, już go nie było

Thorvin rozejrzał się wkoło.

- Co nastąpiło, kiedy leżała pogrążona we śnie, tego nie wiemy. Wydaje mi się, że

kobieta jest w stanie wiedzieć czy podczas snu została wzięta. Jednak Sigvarth miał ją

tuż przedtem. Gdyby podejrzewała coś, nie miałaby nic do stracenia wspominając o tym.

Ten sen mnie zastanawia. Powiedz mi - zwrócił się do Farmana. - Jako najmądrzejszy z

nas wszystkich, powiedz mi jak wielu bogów jest w Asgardzie? Zapytany poruszył się

niespokojnie.

- Wiesz, Thorvinie, że to niezbyt rozsądne pytanie. Odyn, Thor, Balder, Hajmdall,

Njórd, Ithun, Tyr, Loki. To ci, o których mówimy najczęściej. Ale jest przecież wielu

innych: Vithar, Sigyn, Uli...

- A Rig? - zapytał ostrożnie Thorvin. - Co wiemy o Rigu

- To imię Hajmdalla - odparł Skaldfinn.

- Imię - zadumał się kapłan Thora. - Dwa imiona, jedna osoba. Nie powiedziałbym

tego poza naszym kręgiem, lecz czasami przychodzi mi na myśl, że chrześcijanie mają

rację. Jest tylko jeden bóg. - Rozejrzał się po zdziwionych twarzach. - Ale On, nie, To,

ma zmienne humory. Albo części. Może te części uzupełniają się wzajemnie, tak jak

człowiek może grać w szachy, prawa ręka przeciwko lewej, dla zabawy. Odyn przeciw Loki,

Njórd przeciw Skathi, Aesir przeciwko Vaenirowi. Jednak prawdziwa walka toczy się

nieprzerwanie między wszystkimi częściami, wszystkimi bogami, a gigantami i potworami,

które zawiodą nas do Ragnarók. Odyn potrafi czynić ludzi silnymi, by pomogli bogom, gdy

ci staną przeciwko gigantom - ciągnął. - To dlatego zdradza wojowników. Skazuje na

śmierć najpotężniejszych spośród nich. By byli

gotowi, kiedy nadejdą olbrzymy. Wydaje mi się jednak, że Rig także to potrafi. Znacie

ową historię? Jak Rig szedł przez góry, napotkał Aia i Eddę, a jej dzieci to niewolnicy.

Spotkał Aflego i Ammę, a jej potomkowie to wolni ludzie. Odwiedził Fathira i Mothir i jej

dziećmi są jarlowie. Nasz jarl także był niewolnikiem, potem wyzwoleńcem. A kim jest syn

jarla?

- Konr ungr, czyli konungr.

- Czyli król - powiedział Theruin. - Kto może teraz odmówić mu tego tytułu?

Swoim życiem wypełnia opowieść o Rigu. O Rigu pomagającym ludzkości.

- Dlaczego bóg Rig to robi? - zapytał Vestmund, kapłan Njortha. - I jaka jest jego

moc? Ja nie słyszałem o nim nic, z wyjątkiem tej historii.

- Jest bogiem wspinających się - odrzekł Thorvin. - A jego mocą jest czynienie ludzi

lepszymi. Nie poprzez wojnę, jak Odyn, lecz umiejętności. Jest jeszcze inna, znana wam

legenda, o Skjefie, ojcu Skjolda, albo, jak nazywają ich niektórzy, Sheafie, ojcu Shielda.

Teraz duńscy królowie nazywają się synami Skjolda, królami wojny. Jednak nawet oni

pamiętają, że przed Skjoldem, królem wojny, był król pokoju, który nauczył ludzi jak

siać i zbierać, a nie stale walczyć ze sobą jak zwierzęta. Wydaje mi się, że teraz nadszedł

nowy Sheaf, bez znaczenia jak wymawiamy jego imię, żeby uwolnić nas dosiania oraz

zbierania i życia wyznaczanego wyłącznie rytmem zbiorów.

- I to jest „ten, który przychodzi z Północy" – stwierdził z powątpiewaniem Farman. -

Nie z naszej krwi i nie naszego języka. Który sprzymierzył się z chrześcijanami. Nie tego się

spodziewaliśmy.

- Nigdy nie możemy przewidzieć intencji i poczynań bogów - odpowiedział Thorvin.

Shef obserwował ponurą procesję rozbrojonych frankońskich wojowników,

wchodzących za swoim królem na pokłady statków, które zawiozą ich do domu. Alfred

nalegał, by wraz z nimi odesłać nie tylko papieskiego legata oraz frankońskie

duchowieństwo, lecz także biskupa Yorku i jego własnego -Daniela, diakona Erkenberta, a

także wszystkich angielskich kapłanów, którzy nie przeciwstawili się najeźdźcom. Daniel

wykrzykiwał groźby wiecznego potępienia strasząc ekskomuniką, lecz Alfred pozostał

niewzruszony.

- Jeśli wyrzucicie mnie ze swojej wspólnoty, stworzę własną - oświadczył. - Z lepszymi

pasterzami. I psami o ostrzejszych zębach.

- Będą cię za to zawsze nienawidzić - rzekł do niego Shef.

- To kolejny problem, który musimy dzielić - odparł król Wessexu.

I tak zawarli układ.

Obaj bez żon i bez potomków. Będą współkrólami, Alfred na południe od Tamizy, a Shef

na północ, przynajmniej do Humberu, ponieważ tam wciąż czaił się Wężowe Oko ze

swoimi ambicjami. Jeden wyznaczył drugiego jako swojego spadkobiercę. Obaj zgodzili

się, że na ich ziemiach wiara w bogów będzie wolna, dla chrześcijan, wyznawców Drogi

i wszystkich innych, którzy jeszcze się pojawią. Kapłani żadnej z religii nie będą mogli

ściągać opłat, w dobrach ani ziemi, z wyjątkiem z góry ustalonych świadczeń. A ziemie

Kościoła pozostaną własnością korony. Uczyni to ich najbogatszymi królami w Europie.

- Musimy dobrze spożytkować te majętności – zauważył Shef.

- Na pomoc biedakom?

- Także na inne cele. Często mówi się, że żaden nowy wynalazek nie przyjdzie przed

swoim czasem i ja w to wierzę. Ale wierzę także, że to ludzie mogą opóźnić ten czas. Albo

kościoły. Popatrz na nasze machiny i kusze. Kto powie, że nie można ich było zrobić sto,

albo pięćset lat temu, jeszcze w czasach Rzymu? A jednak nikt ich wtedy nie

zbudował. Chcę, żebyśmy zebrali całą starą wiedzę, nawet coś, co nazywa się arithmetici.

I wykorzystali ją do tworzenia nowej.

Nowych rzeczy. Jego dłoń zacisnęła się, jakby na trzonku młota. Wciąż przyglądając się

szeregom jeńców, Alfred po chwili przemówił do współwładcy:

- Dziwię się, że odmawiasz noszenia znaku młota z naszego sztandaru. Przecież ja nadal

mam na piersiach krzyż.

- Młot jest dla Drogi. A Thorvin mówi, że ma dla mnie nowy znak. Zobaczę, czy

spodoba mi się. Stanę przed trudnym wyborem. Oto i on.

Rzeczywiście zbliżał się do nich kapłan Thora, a za nim wszyscy inni duchowni oraz

Guthmund i sternicy.

- Mamy dla ciebie znak - zakomunikował uroczyście Thorvin.

W wyciągniętej dłoni trzymał wisior na srebrnym łańcuchu. Shef popatrzył nań

ciekawie: słup, z pięcioma odchodzącymi od niego naprzemiennie szczeblami.

- Co to?

- To kraki - wyjaśnił kapłan. - Drabina. Znak Riga.

- Nigdy nie słyszałem imienia tego boga. Co możesz powiedzieć mi o nim, by

skłonić do noszenia jego symbolu?

- Jest bogiem wspinających się. Wędrowców. Jest potężny nie poprzez własną osobę, lecz

swoje dzieci. Jest ojcem niewolników, wolnych ludzi oraz jarlów. I... innych.

Jednooki zerknął na przyglądających mu się: Alfreda, Thorvina, Ingulfa, Hunda. Przez

głowę przemknęły mu twarze nieobecnych: Branda, o którego stanie wciąż nie miał wieści

oraz matki - Thryth. Nie wiedział, czy jeszcze kiedykolwiek będzie chciała go widzieć.

A przede wszystkim Godiva. Po bitwie jeden z oddziałów przyniósł mu ciało

przyrodniego brata - syna jego matki, męża Godivy. Oboje przyglądali się długo jego

purpurowej twarzy, skręconej szyi, starając się znaleźć w pamięci jakieś wspomnienia z

dzieciństwa, źródło dzielącej ich nienawiści. Shefowi przyszły na myśl strofy jednego ze

starych poematów opowiadanych przez Thorvina. Wypowiadał je bohater stojący nad

zwłokami brata, którego zabił:

Byłem twoją zgubą, bracie.

Nie posłuchaliśmy szczęścia głosu.

Nigdy nie zapomnę tej niesprawiedliwości losu.

Nie wypowiedział tych słów, pomyślał tylko. Pragnął zapomnieć. Miał nadzieję, że

Godiva także pewnego dnia zapomni. Nie będzie pamiętać, że najpierw ją uratował, by

później opuścić i wreszcie wykorzystać. Teraz, kiedy nie musiał się już głowić nad wciąż

nowymi planami, poczuł że kocha ją tak, jak przedtem nim wydostał ją z obozu Ivara Lecz

cóż to była za miłość, do której ujawnienia trzeba było czekać na właściwy moment?

Tak właśnie pomyślała dziewczyna. Zabrała ciało męża i brata przyrodniego

jednocześnie, by go pochować, pozo stawiając Shefa w niepewności kiedy i czy w ogóle

wróci.

Spojrzał na wciąż sunących jeńców, o twarzach pełnych smutku i nienawiści. Pomyślał o

upokorzonym Karolu, wściekłym papieżu Mikołaju, o Wężowym Oku na północy, który ma

teraz do pomszczenia brata. Ponownie popatrzył na srebrny wisior w dłoni.

- Drabina - rzekł. - Niełatwo na niej balansować

- Trzeba wspinać się po jednym szczeblu - odparł Thorvin.

- Trudno to zrobić, żeby dostać się na sam szczyt, Lecz tam jest dwustronny szczebel,

którego można się chwycić. Jeden naprzeciw drugiego. Wraz z pionowym drążkiem tworzą

jakby krzyż,

Kapłan zmarszczył brwi.

- Rig ze swoim znakiem był znany na długo przed pojawieniem się krzyża. To nie jest

znak śmierci. Nie. To znak sięgania wyżej, życia coraz lepiej.

Shef uśmiechnął się, po raz pierwszy od wielu dni.

- Podoba mi się ten znak, Thorvinie - oświadczył. – Będę go nosić.

Przełożył łańcuch przez głowę, odwrócił się i popatrzył na zasnute mgłą morze.

Jakiś supeł, dziwny ból w jego wnętrzu, zelżał i zniknął. Po raz pierwszy w życiu

opanował go błogi spokój.

Koniec.

Document Outline

AMBER
- Część trzecia
- Jarl
  - Rozdział pierwszy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Harrison Harry Mlot I Krzyz 01 Thrall
Harrison Harry Młot i krzyż 1 Thrall
Harrison Harry Młot i krzyż 02 Karl
Harrison Harry Młot i krzyż 1 Thrall
Harrison Harry Młot i krzyż 01 Thrall
Harrison Harry Mlot i krzyz 1 Thrall
Harrison Harry Młot i krzyż 1 Thrall
Harrison Harry Mlot I Krzyz 1 Thrall
Harrison Harry Młot i Krzyż 02 Karl
Harrison Harry Stalowy szczur 03 Stalowy szczur ocala swiat
Harrison Harry Ku Gwiazdom 03 Gwiezdny Dom 2
Harrison Harry Ku gwiazdom 03 Gwiezdny Dom
Harrison Harry Planeta Śmierci 03 Planeta Śmierci 2
Heyne 3928 Harrison, Harry Stahlratte Zyklus 03 Agenten Im Kosmos
Heyne 03928 Harrison, Harry Stahlratte Zyklus 03 Agenten Im Kosmos
Harrison Harry Stalowy Szczur 03 Stalowy Szczur
Harrison Harry Stalowy szczur 03 Stalowy Szczur spiewa bluesa
Harrison Harry Planeta Smierci 03
1 Harry Harrison Młot i krzyż 01 [Zlotopolsky]

więcej podobnych podstron

Harrison Harry Młot i krzyż 03 Jarl [Król i Władca]

Document Outline