P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o

Lekcja 6

Paljonko kello on?

Autorka:
Marta Dąbrowska


Lektorka / korekta językowa:
Johanna Valkeala


Korekta:
Dominika Plińska-Narloch


Wydawca:
Rafał Koszela

2010

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

1

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Tekst:

Joka päivä Irma nousee aikaisin, kello seitsemän. Hän
peseytyy, pukeutuu ja laittaa aamiaista. Kello varttia
vaille kahdeksan Irma syö aamiasta. Usein hän syö
juustosämpylää

tai

kinkkusämpylää,

joskus

korvapuustia. Silloin tällöin Irma syö munakasta.
Tavallisesti hän juo teetä sitruunan kanssa joskus
mehua.
Kello kahdeksan Irma lähtee kotoa ja suuntaa
bussipysäkille. Hän menee kolme pysäkkiä ja jää pois
yliopiston lähellä. Luennot alkavat usein varttia vaille
yhdeksän ja loppuvat noin kello kolme.
Iltapäivällä Irma palaa kotiin ja valmistaa päivällistä.
Yleensä hän tekee keittoa tai makaronia tai riisiä
kastikkeen kanssa. Sitten hän tiskaa. Kello puoli kuusi
hän katsoo televisiota tai lukee kirjaa, ja sitten hän
opiskelee. Kello yhdeksän hän menee suihkuun. Sitten
hän menee nukkumaan.
Viikonloppuisin Irma siivoaa hänen asuntonsa, ja illalla
tapaa hänen ystäviänsä. Joskus hän menee maalle ja käy
perheensä luona.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

2

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Tłumaczenie:

Każdego dnia Irma wstaje wcześnie rano, o godzinie
siódmej. Myje się, ubiera i przyrządza śniadanie. Kwa-
drans przed ósmą je śniadanie. Często je kanapkę
z serem lub szynką i drożdżówkę z cynamonem. Od
czasu do czasu Irma je omlet. Zwykle pije herbatę z cy-
tryną, czasem sok.
O ósmej Irma wyrusza z domu i idzie na przystanek
autobusowy. Przejeżdża trzy przystanki i wysiada nie-
daleko uniwersytetu. Wykłady zaczynają sie często
kwadrans przed dziewiątą, a kończą się koło trzeciej.
Popołudniu Irma wraca do domu i gotuje obiad. Zwykle
robi zupę lub potrawę z makaronu lub ryżu z sosem.
Później zmywa.
W pół do szóstej ogląda telewizję lub czyta książkę,
a potem się uczy. O dziewiątej bierze prysznic i idzie
spać.
W weekendy Irma zawsze sprząta swoje mieszkanie,
a wieczorami spotyka sie ze swoimi przyjaciółmi. Cza-
sem jeździ na wieś i spotyka się ze swoją rodziną.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

3

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Słowniczek:

aamiainen- śniadanie
aikaisin- wcześnie
alkaa- zaczynać się
asunto- mieszkanie
herätä- budzić się
jäädä pois- wysiadać
juoda- pić
juustosämpylä – kanapka z serem
kastike- sos
katsoa- oglądać, patrzeć na… (+ partitiivi)
käydä- iść (+ inessiivi); odwiedzać
keittää- gotować
keitto- zupa (np. tomattikeitto, zupa pomidorowa)
kinkkusämpylä – kanapka z szynką
koti –dom, (jak ang. home)
lähteä- wyruszać
laittaa- przyrządzać
leunto- wykład
linja-auto- autobus
loppua - kończyć się
lukea- czytać
mennä- iść (+ illatiivi)
menee nukkumaan – idzie spać (3. os. l.poj.)
munakas - omlet
nähdä- widzieć (+ genetiivi)
noin- około
nousta- wstawać
nukkua- spać

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

4

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

päivä- dzień
päivällinen- obiad
palata- wracać
perhe- rodzina
peseytyä- myć się
pois - samo to słowo oznacza „precz”
pukeutua- ubierać się
pysäkki- przystanek
sämpylä- bułka
sitten- potem
sivota- sprzątać
suunnata – iść, zmierzać, kierować się
syödä- jeść
tai- lub (gdy mamy coś do wyboru- w twierdzeniach)
talo- dom, budynek (ang. house)
tapaa – spotyka się (3. os. l. poj.)
tavata – spotykać się
tehdä- robić
tekee – robi (3. os. l. poj.)
tiskata- zmywać
uida- pływać
valmistaa – przygotowywać, robić
viikonloppuisin – w weekendy

Określniki czasu:

aina - zawsze
usein - często
tavallisesti / yhteensä - zwykle

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

5

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

joka- każego, np. joka päivä (każdego dnia)
joskus – czasami
silloin tällöin- od czasu do czasu
ei koskaan – nigdy

„Ei koskaan” zawiera już słowo „nie” (które trzeba odpowied-
nio odmienić), tak więc nie stosujemy w zdaniu kolejnego za-
przeczenia, a zdanie wygląda następująco:

Minä en koskaan juo kahvia maidon kanssa.

(Nigdy nie piję kawy z mlekiem).

Hän ei koskaan nouse aikaisin.

(On nigdy nie wstaje wcześnie).

Dni, pory dnia:

tänään- dziś
huomenna- jutro
eilen- wczoraj
toissapäivänä- przedwczoraj
ylihuomenna- pojutrze


Poniżej znajduje się słownictwo dotyczące pór dnia. Jeśli chce-
my powiedzieć, kiedy dana czynność ma miejsce ,użyjemy ade-
ssivu, który przybiera końcówkę:- lla

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

6

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

päivä (dzień) päivällä (w dzień)

aamu (rano)aamulla (rankiem)

aamupäivä (przedpołudnie) aamupäivällä (przedpołudniem)

keskipäivä (południe) keskipäivällä (w południe)
iltapäivä (popołudnie) iltapäivällä (popołudniem)

ilta (wieczór) illalla (wieczorem)

yö (noc) yöllä (nocą)

puoliyö (północ)/ także: keskiyö puoliyöllä (o północy)/

keskiyöllä

Przy słowach typu ”päivä”, ”ilta” można zastosować także
essiivi, jednak tylko pod warunkiem, że towarzyszą mu okre-
ślenia takie jak „ensi” – przyszły, „seuraava” – następny.

Seuraava päiväna menemme elokuviin.
(Następnego dnia idziemy do kina).

Dni tygodnia:

maanantai (w skrócie: ma)- poniedziałek

tiistai (ti) - wtorek

keskiviikko (ke) - środa

torstai (to) - czwartek
perjantai (pe) - piątek

lauantai (la) - sobota

sunnuntai (su) - niedziela

viikko - tydzień

viikonloppu - weekend

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

7

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Gdy chcemy powiedzieć, że coś dzieje sie konkretnego dnia
tygodnia użyjemy essiivu z końcówką: -na/-nä

viikonloppuna- w weekend
tiistaina- we wtorek

lauantaina- w sobotę

Keskiviikkona käyvät kirjastossa.

Pory roku, miesiące:

vuosi - rok
kuukausi - miesiąc

kevät – wiosna keväällä (wiosną)

kesä – lato kesällä (latem)

syksy – jesień syksyllä (jesienią)

talvi – zima talvella (zimą)

W przypadku pór roku także stosujemy

adessiivi.

W przypadku nazw miesięcy inessiivi z końcówką: -ssa/-ssä.

tammikuu - styczeń

helmikuu - luty

maaliskuu - marzec

huhtikuu - kwiecień

toukokuu - maj

kesäkuu - czerwiec

heinäkuu - lipiec

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

8

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

elokuu - sierpień

syyskuu - wrzesień

lokakuu - październik

marraskuu - listopad

joulukuu – grudzień

toukokuussa - w maju
joulukuussa - w grudniu

Talvella joulukuussa on paljon lunta.
Zimą w grudniu jest dużo śniegu.

Pytania o godzinę:

- Pytania nieformalne:

Paljonko kello on? (Która jest godzina?)

Voitko sanoa pajlonko kello (nyt) on? (Czy możesz mi powie-
dzieć, która jest godzina?)

- Pytanie bardziej grzecznościowe:

Voitteko sanoa paljonko kello (nyt) on? (Czy mógłby Pan/ Pani
mi powiedzieć jaka jest teraz godzina?)

Na samym początku warto zaznaczyć, że w języku fińskim po-
dajmy nazwy godzin operując liczebnikami od jednego do
dwunastu - odnosi się to zarówno do godzin przed jak i po po-
łudniowych.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

9

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Gdy mówimy o pełnej godzinie zawsze użyjemy słowa ”kello”
(”godzina”), gdy mowa jednak nie jest o pełnej godzinie można
to słowo opuścić. Obrazują to następujące przykłady?

Pytanie:

Milloin seuraava elokuva alkaa? (Kiedy zaczyna się następny
film?)

Odpowiedzi:

Elokuva alkaa kello nejlä.
Elokuva alkaa kaksikymmentä minuttia yli neljä.

[!] Określenia odnoszące sie do czasu takie jak: minuta (minut-
ti), sekunda (sekuntti), kwadrans (vartti) i godzina (tunti) stosu-
jemy w takich wypowiedziach zawsze w partitivie.


Na zadane pytanie: Paljonko kello on? Odpowiedzieć można na
następujące sposoby, używając konkretnych zwrotów:

8:

00- Kello on kahdeksan. (Jest ósma).

3:05- Kello on viisi minuuttia yli kolme. (Jest pięć minut po
trzeciej)
3:35- Kello on kaksikymmentäviisi minuuttia vaille neljä. (Jest
za dwadzieścia pięć minut czwarta).
1:30- Kello on puoli kaksi. (Jest w pół do drugiej)
7:15- Kello on varttia yli seitsemän. (Jest kwadrans po siódmej)

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

10

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Ćwiczenia:

1.

Napisz wypracowanie o swoim dniu używając możliwie jak
najwięcej zwrotów poznanych w tej lekcji.

2.

Zapisz słownie podane godziny:

6:45.................................................................................

12:00...............................................................................

10:30...............................................................................

8:14.................................................................................

2:50.................................................................................

3:15.................................................................................

3.

Przetłumacz zdania:

a)

Wykład zaczyna sie o 10.36.

.................................................................................

b)

Wstaję wcześnie rano, umyję się, ubieram, jem śniadanie

i idę na uniwersytet.

.................................................................................

.................................................................................

c)

Irma nigdy nie ogląda telewizji.

.................................................................................

d)

My patrzymy na małego kotka.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

11

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

.................................................................................

e)

Napijesz się kawy, czy herbaty?

.................................................................................

f)

W sobotę nie ma wykładów.

.................................................................................

g)

W weekend oni sprzątają mieszkanie.

.................................................................................

h)

W styczniu odwiedzę moją rodzinę.

.................................................................................

i)

Wiosną jest bardzo przyjemnie.

.................................................................................