1 maja 2006 r. powstał obowiązek
wyposażenia w tachograf cyfrowy
wszystkich pojazdów po raz pierw-
szy wprowadzanych do użytkowania,
a przeznaczonych do wykonywania
przewozów drogowych pojazdami
o DMC powyżej 3,5 t lub użytkowa-
nych do przewozu więcej niż 9 osób,
łącznie z kierowcą. Wynika to z art.
27 rozporządzenia (WE) nr 561/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady
w sprawie harmonizacji niektórych
przepisów socjalnych, odnoszących się
do transportu drogowego oraz zmie-
niającego rozporządzenia Rady (EWG)
nr 3821/85 i 2135/98 jak również uchy-
lającego rozporządzenie Rady (EWG) nr
3820/85.

Analogowe

– do końca żywotności

Tachografy analogowe w pojazdach już
używanych i zarejestrowanych na tere-
nie Unii Europejskiej będą stosowane
do końca ich żywotności. Jednakże
w przypadku awarii tachografu ana-
logowego i niemożności dokonania

naprawy, konieczna jest jego wymiana
na tachograf cyfrowy. Obowiązek taki
dotyczy w szczególności pojazdów
po raz pierwszy zarejestrowanych
po 1 stycznia 1996 r. (o DMC powyżej
12 t lub przewożących powyżej 9 osób,
licząc z kierowcą) odpowiednio do art.
2 ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE)
Nr 2135/98 (zmieniającego rozporzą-
dzenie (EWG) Nr 3821/85).
Znajomość obsługi urządzenia cyfro-
wego i zasad korzystania z karty
kierowcy jest niezbędne w obecnej
dobie rozwoju technologicznego oraz
w okresie nasilonych kontroli drogo-
wych i kontroli w przedsiębiorstwach.
Dlatego warto zastanowić się czy
zatrudniani kierowcy potrafią zalogo-
wać poprawnie kartę do tachografu
po okresie odpoczynku, czy umiejęt-
nie wykonują wpisy manualne oraz
czy w uzasadnionych przypadkach
korzystają z funkcji „out”.

Wpis manualny

Najczęstszym naruszeniem związa-
nym z rejestracją czasu pracy kierowcy

na kartach chipowych jest brak przerw
spowodowany błędnym ustawieniem
trybu pracy tachografu lub brak wpisu
manualnego (uzupełnienie informacji
o swoim czasie pracy po oddaleniu
się od pojazdu). Ręczne wprowadza-
nie danych pozwala na uzupełnienie
aktywności na karcie kierowcy. Po każ-
dym włożeniu karty do czytnika można
dokonać następujących wpisów:
1. Kierowca może uzupełnić dane infor-
macjami o kontynuacji zmiany roboczej
i zapisać na swojej karcie aktywności,
które miały miejsce między wyjęciem,
a włożeniem karty.,
2. Kierowca może wpisać dane o kon-
tynuacji zmiany roboczej, zakończyć ją
i/lub wpisać aktywności, które miały
miejsce na początku zmiany roboczej
przed włożeniem karty.
Wpis manualny kierowca może
wykonać przed rozpoczęciem jazdy
lub przed zarejestrowaniem innej
bieżącej aktywności. Jeśli jednak kie-
rowca nie potrafi ręcznie uzupełnić
aktywności poprzedzającej czas jazdy,
wówczas posiłkowo może wykonać
wydruk i nanieść ręcznie dane, tak jak
na rewers tarczy tachografu analogo-
wego.
Prawidłowo wykonany wpis manu-
alny pozwala uniknąć kary okre-
ślonej w załączniku pierwszym
do Ustawy o transporcie drogowym
jako „Udostępnienie podczas kontroli
w przedsiębiorstwie niepełnych danych
o okresach aktywności kierowcy –
za każdy dzień 300 zł”.

Wydruki

– dokument niezbędny

Nie bez powodu obowiązkiem przed-
siębiorcy (pracodawcy) jest wyposa-
żenie kierowcy w odpowiednią ilość
papieru do tachografu cyfrowego.
W trakcie kontroli na drodze inspek-
tor ma prawo poprosić kierowcę
o wykonanie wydruku za wskazany
okres (w skrajnych przypadkach
nawet za 28 dni). Jeśli pojazd w tym
czasie był intensywnie eksploato-
wany i tachograf rejestrował wszyst-
kie zdarzenia, taki wydruk może mieć
długość nawet kilku metrów. W sytu-
acji kiedy nie jest możliwe wykona-
nie wydruku z powodu braku odpo-

wiedniej ilości papieru do drukarki
tachografu cyfrowego, spodziewać
się można kary w wysokości 500 zł.
Wydruk jest ponadto dokumentem
niezbędnym w następujących przy-
padkach:
• jeśli kierowca naruszył normy
Rozporządzenia 561/2006 WE, np. jeżeli
przerwał odpoczynek lub przerwę, czy
wydłużył czas jazdy, to jeszcze w tym
samym dniu powinien okoliczności
tego naruszenia wskazać na wydruku
wraz z podaniem podstawy prawnej,
czyli art. 12 Rozporządzenie 561/2006.
Praktyka służb kontrolnych wskazuje
na jednolite podejście do respekto-
wania wydruków, pod warunkiem
wykonania ich niezwłocznie w dacie
naruszenia. Inspekcja Transportu
Drogowego nie uzna zatem wydruku
wykonanego po kilku tygodniach, czy
miesiącach,
• jeśli karta lub tachograf uległ
uszkodzeniu – wówczas bieżącą
aktywność kierowca ma obowiązek
ręcznie zaznaczyć na wydruku,
• jeśli kierowca nie włączył funk-
cji „prom”, a w trakcie przeprawy
promowej odbiera dzienny odpoczy-
nek (dysponuje koją) musi wykonać
wydruk, na którym oznaczy ręcznie
czas wjazdu, przepływu i moment
zjazdu z promu. W przeciwnym razie
inspekcja zakwestionuje odpoczynek
dzienny, przerwany wjazdem lub zjaz-
dem z promu,
• jeśli kierowca nie umie dokonać
wpisu manualnego oraz nie posiada
żadnego dokumentu, wystawionego
przez przedsiębiorcę o odpoczynku
lub innych aktywnościach od ostatniej
zarejestrowanej na karcie aktywności,
wówczas musi te dane nanieść ręcznie
na wydruk.
Wydruki z tachografu, podobnie jak
wykresówki, należy przechowy-
wać przez co najmniej 12 miesięcy.
Jeżeli nawet nie są ręcznie opisane
przez kierowcę, ale fizycznie istnieją
w dokumentacji pracowniczej, warto
je zachować dla celów dowodowych
i odpowiednio przeszkolić kierowcę jak
dokonać opisu. W trakcie kontroli ITD
w siedzibie przedsiębiorstwa mogą one
stanowić jedyny dowód, pozwalający
uniknąć wysokich kar finansowych.

Technika / Narzędzia

60

-

truck&Business

Z tachografami cyfrowymi mamy do czynienia już od kilku lat,
pomimo to ich obsługa nadal stanowi duży problem dla kierowców
i przedsiębiorców. Dlatego warto przybliżyć kilka zagadnień wraz
z otoczką prawną, które pomogą zrozumieć i rozwiać najczęstsze
wątpliwości.

WyBrANE AsPEKTy PrAWNE OBsŁUGI TACHOGrAFU

łamigłówka z tachografem

Autorka artykułu - iwona szwed

- jest prawnikiem w Zespole

Doradczym Arena 561

www.arena561.pl

Wydruki z tachografu,
podobnie jak
wykresówki, należy
przechowywać do
kontroli przez co
najmniej 12 miesięcy.

FLOTOWE SPOTKANIA BIZNESOWE 2011

14 CZERWCA 2011
ul.1 Sierpnia 1
HOTEL NOVOTEL AIRPORT WARSZAWA

Recepta na mobilność floty - wszystko co powinieneś wiedzieć o autach zastępczych - Michał Miszewski,
Stowarzyszenie Kierowników Flot Samochodowych.
Jak (nie)wiele wydać, by jeszcze więcej zaoszczędzić. Sporządzamy budżet flotowy - Tomasz Możdżyński,
Stowarzyszenie Kierowników Flot Samochodowych.
Kiedy nie trzeba zapłacić mandatu? Kruczki prawne tropienia piratów drogowych.
Mój sposób na zarządzanie pojazdami firmowymi - case study.

PARTNERZY

PATRONI MEDIALNI

PATRONI MERYTORYCZNI

KONTAKT: Małgorzata Biniecka, tel.[phone], kom. 515 160 506, [e-mail]

Berenika Ratajczak, tel.[phone] kom. 515 160 503, [e-mail]

V EDY

CJA

WSTĘP

WOLNY

FLOTOWE SPOTKANIA BIZNESOWE 2011

14 CZERWCA 2011
ul.1 Sierpnia 1
HOTEL NOVOTEL AIRPORT WARSZAWA

Recepta na mobilność floty - wszystko co powinieneś wiedzieć o autach zastępczych - Michał Miszewski,
Stowarzyszenie Kierowników Flot Samochodowych.
Jak (nie)wiele wydać, by jeszcze więcej zaoszczędzić. Sporządzamy budżet flotowy - Tomasz Możdżyński,
Stowarzyszenie Kierowników Flot Samochodowych.
Kiedy nie trzeba zapłacić mandatu? Kruczki prawne tropienia piratów drogowych.
Mój sposób na zarządzanie pojazdami firmowymi - case study.

PARTNERZY

PATRONI MEDIALNI

PATRONI MERYTORYCZNI

KONTAKT: Małgorzata Biniecka, tel.[phone], kom. 515 160 506, [e-mail]

Berenika Ratajczak, tel.[phone] kom. 515 160 503, [e-mail]

V EDY

CJA

WSTĘP

WOLNY

FLOTOWE SPOTKANIA BIZNESOWE 2011

14 CZERWCA 2011
ul.1 Sierpnia 1
HOTEL NOVOTEL AIRPORT WARSZAWA

Recepta na mobilność floty - wszystko co powinieneś wiedzieć o autach zastępczych - Michał Miszewski,
Stowarzyszenie Kierowników Flot Samochodowych.
Jak (nie)wiele wydać, by jeszcze więcej zaoszczędzić. Sporządzamy budżet flotowy - Tomasz Możdżyński,
Stowarzyszenie Kierowników Flot Samochodowych.
Kiedy nie trzeba zapłacić mandatu? Kruczki prawne tropienia piratów drogowych.
Mój sposób na zarządzanie pojazdami firmowymi - case study.

PARTNERZY

PATRONI MEDIALNI

PATRONI MERYTORYCZNI

KONTAKT: Małgorzata Biniecka, tel.[phone], kom. 515 160 506, [e-mail]

Berenika Ratajczak, tel.[phone] kom. 515 160 503, [e-mail]

V EDY

CJA

WSTĘP

WOLNY

Technika / Narzędzia

62

-

truck&Business

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85
z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie
urządzeń rejestrujących stosowanych
w transporcie drogowym z dnia 1985-
12-20 (Dz. Urz. UE. L 1985 Nr 370, str. 8)
Art. 14.
1. Pracodawca wyda wystarczającą
ilość wykresówek kierowcom pojaz-
dów wyposażonych w urządzenia
rejestrujące zgodnie z załącznikiem
I, mając na uwadze długość okresu
pracy, osobisty charakter wykresówki
i możliwość zaistnienia konieczności
ich wymiany w przypadku, gdy są znisz-
czone lub zatrzymane przez upoważ-
nionego funkcjonariusza służb kontro-
lnych. Pracodawca wydaje kierowcom
tylko te wykresówki, które są zgodne
z zatwierdzonym wzorem i właściwe
dla użycia w urządzeniu rejestrują-
cym zainstalowanym w pojeździe.
W przypadku gdy pojazd wyposażony
jest w urządzenie rejestrujące zgodnie
z załącznikiem IB, pracodawca i kie-
rowca zapewniają, biorąc pod uwagę
długość okresu pracy, że drukowanie
na żądanie określone w załączniku IB
będzie poprawnie wykonane w przy-
padku przeprowadzenia inspekcji.
Art. 15.
1. (…) Gdy karta kierowcy ulegnie
uszkodzeniu, jest niesprawna lub nie
jest w posiadaniu kierowcy, kierowca:
a) na początku trasy drukuje dane pro-
wadzonego przez siebie pojazdu i wpi-
suje na tym wydruku:
i) dane umożliwiające identyfikację
kierowcy (nazwisko, numer karty kie-
rowcy lub prawa jazdy kierowcy), wraz
z podpisem;
ii) okresy, o których mowa w ust. 3tiret
drugie lit. b), c) i d); (czyli, inna praca,
okresy aktywności, przerwy i okresy
odpoczynku dziennego)
b) na końcu trasy drukuje on informacje
odnoszące się do okresów zarejestro-
wanych przez urządzenie rejestrujące,
zapisuje wszystkie okresy innej pracy,
dyspozycyjności i odpoczynku od chwili
sporządzenia wydruku na początku
trasy, które nie zostały zarejestro-
wane przez tachograf oraz zaznacza
na tym dokumencie dane umożliwia-
jące identyfikację kierowcy (nazwisko,
numer karty kierowcy lub prawa jazdy
kierowcy), wraz z jego podpisem.
2. (...)
Jeżeli w wyniku oddalenia się
od pojazdu kierowca nie jest w stanie
używać urządzeń zainstalowanych
w pojeździe, to okresy, o których mowa

w ust. 3 tiret drugie lit. b), c) i d) (czyli,
inna praca, okresy aktywności, przerwy
i okresy odpoczynku dziennego):
(...)
b) jeśli pojazd wyposażony jest w urzą-
dzenie rejestrujące zgodnie z załącz-
nikiem IB, wprowadza się na kartę
kierowcy przy użyciu urządzenia
do ręcznego wprowadzania danych,
w jakie wyposażone jest urządzenie
rejestrujące.

tachograf

– urządzenie inteligentne

Tachograf jako urządzenie cyfrowe
posiada szereg funkcji dostarcza-
jących informację o czasie jazdy,
kierowcach użytkujących pojazd,
okresach prowadzenia pojazdu bez
karty i innych zdarzeniach. Tolerancja
czasu rejestrowanego przez tacho-
graf cyfrowy wynosi 2 minuty i taki
margines błędu powinny służby
kontrolne uwzględniać w analizach
danych. Pomimo zaawansowanej
technologii, tachograf cyfrowy nie jest
w stanie stwierdzić np. co kierowca
robił od ostatniej rejestracji danych,
wówczas należy manualnie uzupeł-
nić aktywności. Ponadto tachograf
cyfrowy nadal rejestruje 15 minutowe
przerwy w prowadzeniu pojazdu jako
prawidłowe. Zgodnie z Umową AETR
przerwy odbierane 3x15 minut, są
prawidłowo zastosowane, ale tylko
w ruchu międzynarodowym, obej-
mującym kraje spoza UE. Na terenie
krajów członkowskich, zgodnie z art.
7 Rozporządzenia 561/2006 przerwa
45 minutowa w czasie prowadzenia
pojazdu może być dzielona tylko
w następujący sposób: pierwsza
część co najmniej 15 minut, druga
część co najmniej 30 minut (15+30).
Tachograf cyfrowy charakteryzuje się
również pewną osobliwością, która
w żargonie określana jest jako „niere-
jestrowanie jazdy do pół obrotu koła”.
Fakt ten często wykorzystywany
jest do krótkotrwałego podjazdu lub
w celu skorygowania sposobu zapar-
kowania pojazdu. Jednak największe
zdziwienie wśród kierowców budzi
moment, w którym organ kontrolny
ujawnia okoliczności prowadzenia
pojazdu bez karty. Takie zachowanie
jest kwalifikowane jako próba fałszo-
wania danych i może być powodem
zawiadomienia prokuratury o podej-
rzeniu popełnienia przestępstwa. Nie
każdy bowiem wie, że zestawiając
pliki z karty z plikami z tachografu,

uzyskujemy pełny obraz aktywności
pojazdu. Wówczas organ kontrolny
może wykonać podgląd pliku z tacho-
grafu, na którym zarejestrowane są
momenty włożenia i wyjęcia karty
kierowcy oraz okres przemieszczania
się pojazdu. Porównując dane z karty
i tachografu, łatwo można zauważyć
kontynuację jazdy samochodu bez
karty i wyjęcie karty w trakcie jazdy.
Takie zachowanie, o ile jest świadome
i celowe ze strony kierowców czy pra-
codawców, może zakończyć się utratą
uprawnień do wykonywania zawodu.

Funkcja out – czarna magia

Zgodnie z art. 6.3. Rozporządzenia
Rady (EWG) NR 3821/85 z 20 grudnia
1985 r. w sprawie urządzeń rejestru-
jących, stosowanych w transporcie
drogowym, transport realizowany
poza drogami publicznymi kwalifiko-
wany jest jako jeden z tzw. „Stanów
szczególnych” Jest to stan określany
jako : „POZA ZAKRESEM” (początek,
koniec), oznaczony w tachografie
cyfrowym słowem „OUT start/koniec”.
W celu uruchomienia funkcji OUT oraz
jej wyłączenia nie ma konieczności
użytkowania karty kierowcy. Dzięki
takiej funkcji, np. w czasie rozładunku
lub załadunku pojazdem może kie-
rować inny pracownik niż kierowca,
który w tym samym czasie może
odbierać przerwę. Nie ma formalnych
przeciwwskazań, aby podczas przerwy
lub odpoczynku kierowcy, przejazd
na terenie bazy firmy lub na przykład
pod rampę załadunkową realizowany
był przez pracownika załadowcy.
Również w trakcie odpoczynku odbie-
ranego na parkingu, jeśli kierowca jest
zmuszony do przestawienia pojazdu,
wówczas aby nie przerywać swojego
odpoczynku (za uprzednią zgodą pra-
codawcy) może ten manewr wyko-
nać np. obsługa techniczna parkingu.
Stosując jazdę poza drogami publicz-
nymi na funkcji OUT, ważne aby nie
tylko prawidłowo ją włączyć w pod-
menu „POJAZD / OUT – start”, ale rów-
nież odpowiednio wyłączyć za pomocą
funkcji: „koniec OUT”.
Możliwości zastosowania jazdy poza
zakresem jest wiele. Umiejętne ich
wykorzystanie pozwala na zachowa-
nie ciągłości przerwy lub odpoczynku
kierowcy. Jeszcze raz należy pod-
kreślić, że wszelkie przejazdy poza
drogami publicznymi nie podlegają
pod kwalifikację „transportu/prze-
wozu drogowego”, a w konsekwencji

nie podlegają normom czasu jazdy,
przerw i odpoczynków wynikających
z Rozporządzenia 561/2006.

Podstawa prawna:

Załącznik IB. WYMAGANIA DOTYCZĄCE
B U D O W Y , S P R A W D Z A N I A ,
INSTALACJI I KONTROLI[1] (Dz. Urz.
UE. L 2009, Nr 339, poz. 3 )
„poza zakresem” oznacza: że zgodnie
z przepisami rozporządzenia Rady
(EWG) nr 3820/85 użycie urządzenia
rejestrującego nie jest wymagane;
6.3. Stany szczególne
050b Urządzenie rejestrujące umoż-
liwia kierowcy wprowadzanie w cza-
sie rzeczywistym następujących
dwóch stanów szczególnych: – „POZA
ZAKRESEM” (początek, koniec) –
„PRZEPRAWA PROMOWA/PRZEJAZD
KOLEJOWY” Przy rozpoczętym stanie
„POZA ZAKRESEM” nie może być stanu
„PRZEPRAWA PROMOWA/PRZEJAZD
KOLEJOWY”. Włożenie lub wyjęcie
karty kierowcy automatycznie kończy
rozpoczęty stan „POZA ZAKRESEM”.
15.1. Informacje na wyświetlaczu
w warunkach normalnych (…)
W przypadku rozpoczętego stanu
„POZA ZAKRESEM”, na wyświetlaczu,
w warunkach normalnych, muszą być
informacje w postaci stosownego pik-
togramu wskazujące, że stan taki jest
rozpoczęty (dopuszcza się, że w tym
samym czasie nie jest pokazywana
bieżąca czynność kierowcy).

Na zakończenie należy jeszcze wspo-
mnieć o jednej z ostatnich zmian doty-
czącej obowiązkowego wczytywania
danych z karty kierowcy oraz z pamięci
tachografu. Mianowicie od 1 paź-
dziernika 2010 r. ROZPORZĄDZENIE
KOMISJI (UE) NR 581/2010 z 1 lipca
2010 r. w sprawie maksymalnych
okresów na wczytanie odpowiednich
danych z jednostek pojazdowych oraz
kart kierowców (L 168/16 [PL] Dziennik
Urzędowy Unii Europejskiej z 2 lipca
2010 r.) wprowadziło maksymalny
okres na wczytanie odpowiednich
danych, który nie może przekraczać:
a) 90 dni w przypadku danych z tacho-
grafu cyfrowego,
b) 28 dni w przypadku danych z karty
kierowcy.
W przypadku przekroczenia powyż-
szych terminów, w trakcie kontroli
może zostać nałożona kara w wyso-
kości 500 zł za naruszenie obowiązku
wczytywania wymaganych danych.

Iwona Szwed