Arthur Conan Doyle 

         

         

         

                  Ostatnia zagadka  
                 Sherlocka Holmesa 

         

         

                        Tom 
         

                  Cało ć w tomach 

         

         
         

         

         

          Polski Zwišzek Niewidomych 
          Zakład Wydawnictw i Nagrań 

                   Warszawa 1994 

 

 
 

 

 

 
          Tłumaczył  

        Jarosław Kotarski 

         

         
         

         

         

          Tłoczono pismem punktowym  
        dla niewidomych 

        w Drukarni PZN,  

        Warszawa,  

        ul. Konwiktorska 9 

         
          Przedruk z wydawnictwa  

        Biuro Promocji  

        i Reklamy Fantastyki 

        "Sfera" 
        oraz 

        Agencja Wydawniczo_Handlowa 

        "Passa" 

        Pisała K. Pabian 
        Korekty dokonali: 

          K. Kruk 

          i St. Makowski 

          Po raz pierwszy ujawnione!  
         

         Modny ostatnio trend usuwania  

        "Białych Plam" na historii nie  

        może ominšć i literatury  
        sensacyjnej.  

          Sir Arthur Conan Doyle napisał  

        kilkadziesišt opowiadań, których  

        bohaterami byli Holmes i Watson.  
        W Polsce dotšd ukazała się  

        jedynie niewielka ich czę ć.  

          Niniejszy tom jest prezentacjš  

        premierowš nigdy dotšd w Polsce  

        nie tłumaczonych opowiadań z tej  
        serii. Po raz pierwszy więc  

        czytelniku bierzesz do ręKi tom  

        Conan  

        Doyle'a, którego nikt dotšd poza  
        tobš nie czytał.  

         

          Trzej Garridebowie  

         
          Mogłaby to być historia  

        równie komiczna, co tragiczna.  

        Jednego człowieka kosztowała  

        spokój, mnie trochę krwi, a  
        jeszcze innego bliższš znajomo ć  

        z wymiarem sprawiedliwo ci. A  

        mimo to sprawa miała w sobie co   

        z komedii. Czym była w  
        rzeczywisto ci, niech każdy  

 

 

 
 

 

 

        oceni sam.  
          Doskonale pamiętam, kiedy to  

        było, gdyż zdarzyło się w tym  

        samym miesišcu, w którym Holmes  

        odmówił przyjęcia szlachectwa za  
        usługi... być może pewnego dnia  

        je opiszę. Wspominam o tym tylko  

        zdawkowo, gdyż jako jego  

        towarzysz i osoba zaufana  

        zobligowany jestem do unikania  
        jakichkolwiek niedyskrecji.  

        Powtarzam jednak, iż dlatego  

        wła nie jestem w stanie podać  

        dokładnš  datę, a mianowicie:  
        ostatnie dni czerwca 1902 roku,  

        krótko po rozstrzygnięciu wojny  

        burskiej Holmes spędził kilka  

        dni w łóżku, co było czasami  
        jego zwyczajem, lecz tego ranka  

        pojawił się na  niadaniu z  

        obszernym pismem w dłoni i  

        błyskiem zainteresowania w  
        oczach.  

          - Oto okazja zarobienia paru  

        groszy, mój drogi - oznajmił. -  

        Słyszałe  kiedy  nazwisko  
        "Garrideb"?  

          - Przyznam szczerze, że nie.  

          - Szkoda, gdyby  znał  

        jakiego , mógłby  na tym  
        skorzystać.  

          - Dlaczego?  

          - O, to długa i oryginalna  

        historia. Nie sšdzę, by my w  

        dotychczasowych badaniach natury  
        ludzkiej natrafili na co   

        równie specyficznego. Nasz  

        klient będzie tu niedługo, toteż  

        poczekam z omówieniem problemu  
        do czasu jego przybycia.  

        Przedtem spróbujemy tego, co  

        najprostsze.  

          Ksišżka telefoniczna leżała  
        obok mnie, toteż zabrałem się do  

        przerzucania jej stronic. Zwykle  

        takie poszukiwania nie dawały  

        efektu, ale tym razem, ku swemu  
        zaskoczeniu, znalazłem w niej  

        owo dziwne nazwisko.  

          - Mam, Holmesie! -  

        wykrzyknšłem.  
          - Garrideb N. - Przeczytał mój  

        przyjaciel pochylajšc się nad  

        stronicš - 136 Little Ryder  

        Street, W. Przykro mi cię  
 

 

 

 
 

 

        rozczarować, mój drogi, ale to  

        wła nie nasz człowiek. Ten adres  
        figuruje na jego li cie.  

        Potrzebny nam jeszcze jeden,  

        żeby było do pary.  

          Pani Hudson pojawiła się w  

        drzwiach z wizytówkš na tacy.  
        Wzišłem jš zaskoczony.  

          - Oto i on! John Garrideb,  

        radca prawny z Moorville w  

        Kansas, U$s$a - zawołałem.  
          Holmes u miechnšł się,  

        spoglšdajšc na wizytówkę.  

          - Obawiam się, że będziesz się  

        musiał zdobyć na jeszcze jeden  
        wysiłek, mój drogi. Ten  

        dżentelmen jest również  

        zamieszany w całš historię, choć  

        przyznaję, że nie spodziewałem  
        się dzi  go ujrzeć. Jest on  

        jednak w stanie opowiedzieć nam  

        znacznie więcej o całej sprawie  

        i jestem tej opowie ci nader  
        ciekaw.  

          W chwilę potem nasz go ć był  

        już w pokoju. John Garrideb,  

        radca prawny, był krępym, silnym  
        mężczyznš o  wieżo ogolonej,  

        rumianej twarzy,  

        charakterystycznej dla  

        przedstawiciela amerykańskich  

        sfer finansowych. Był to  
        młodzieniec o szerokim i  

        szczerym u miechu, choć  

        najbardziej przykuwały uwagę  

        jego oczy - rzadko bowiem widuje  
        się  renice tak żywe, tak  

        wyrazi cie i gwałtownie  

        odzwierciedlajšce każdš my l.  

        Miał amerykański akcent, ale nie  
        towarzyszyła mu typowa dla  

        przedstawicieli tej nacji  

        ekscentryczna wymowa.  

          - Pan Holmes? - spytał,  
        spoglšdajšc wpierw na mnie,  

        potem na Sherlocka. - O, to pan!  

        Pańskie fotografie sš do ć  

        podobne do oryginału. Otrzymał  
        pan list od Nathana Garrideba,  

        prawda?  

          - Proszę usiš ć. Jak sšdzę,  

        mamy sporo spraw do omówienia -  
        zaproponował mój przyjaciel. -  

        Pan jest oczywi cie tym Johnem  

        Garridebem, o którym wspomina  

 
 

 

 

 
 

        niniejszy dokument. Przebywa pan  

        w Anglii już od do ć dawna, czyż  

        nie?  

          - Co pana skłania do takiego  
        wniosku?  

          Wydawało mi się, że w oczach  

        naszego go cia czai się  

        podejrzliwo ć.  
          - Pańskie ubranie jest  

        angielskie.  

          - Czytałem o pańskich metodach  

        - Garrideb roze miał się  
        nieszczerze. - Ale nigdy nie  

        sšdziłem, że sam będę obiektem  

        tych pańskich sztuczek. Jak pan  

        to zauważył?  
          - Krój płaszcza w ramionach,  

        noski butów. Czy ktokolwiek może  

        wštpić?  

          - Cóż, nie miałem pojęcia, że  
        się tak zanglizowałem. Interesy  

        przywiodły mnie tu już jaki   

        czas temu i stšd to ubranie,  

        prawie w cało ci kupione w  
        Londynie. Sšdzę jednakże, że  

        pański czas jest zbyt cenny, za   

        moje skarpetki nie sš celem  

        naszego spotkania, toteż, je li  

        pan pozwoli, proponowałbym  
        przej ć do tych papierów, które  

        ma pan w ręku.  

          Zachowanie Holmesa musiało  

        nieco dotknšć naszego go cia,  
        gdyż jego twarz straciła sporo  

        ze swego radosnego wyglšdu i  

        przybrała poważny wyraz.  

          - Spokój i cierpliwo ć, panie  
        Garrideb - odparł mój przyjaciel  

        łagodnie. - Doktor Watson może  

        panu powiedzieć, że te moje  

        dygresyjki niejednokrotnie  
        kończyły się w całkowicie  

        poważny sposób. Przechodzšc za   

        do rzeczy, dlaczego pan Nathan  

        Garrideb nie przybył z panem?  
          - Należałoby raczej zadać  

        pytanie, dlaczego on w ogóle  

        pana w to mieszał? - warknšł z  

        nagłym gniewem zapytany. - Nie  
        ma pan z tym nic wspólnego.  

        Dwóch dżentelmenów załatwia ze  

        sobš pewnš sprawę i oto jeden z  

        nich postanawia wezwać detektywa  
        na pomoc. Widziałem go rano i  

        jestem tu dlatego, że powiedział  

 

 
 

 

 

 

        mi o tym, co zrobił. Nie zmienia  
        to jednak mojej oceny jego  

        postępowania.  

          - O panu nie ma w tym li cie  

        nic, poza niewielkš wzmiankš. Po  
        prostu prosi mnie o pomoc w  

        osišgnięciu celu, który, je li  

        się nie mylę, jest równie ważny  

        dla obu panów. Wie, że mam różne  
        możliwo ci uzyskiwania  

        informacji i jest rzeczš  

        zupełnie normalnš, że zwrócił  

        się do mnie.  
          Wyraz rozdrażnienia powoli  

        znikał z twarzy naszego go cia.  

          - Cóż, to zmienia postać  

        rzeczy. Kiedy zobaczyłem się z  
        nim dzi  rano i dowiedziałem  

        się, że udał się po pomoc do  

        detektywa, wzišłem jedynie  

        pański adres i z miejsca  
        przybyłem tutaj. Nie lubię  

        policji grzebišcej w prywatnych  

        sprawach. Ale je li ograniczy  

        się pan do pomocy w odnalezieniu  

        brakujšcego nam człowieka, to  
        może to jedynie znacznie ułatwić  

        nasze zadanie.  

          - O to wła nie chodzi -  

        zapewnił go Holmes. - A teraz  
        korzystajšc z tego, że już pan  

        tu jest, może usłyszymy od pana  

        jak majš się sprawy. Obecny tu  

        mój przyjaciel nie ma pojęcia, o  
        co chodzi, a i ja z  

        przyjemno ciš posłucham pańskiej  

        relacji.  

          Garrideb przyjrzał mi się  
        niezbyt przychylnym wzrokiem.  

          - Czy on musi wiedzieć? -  

        spytał.  

          - Zazwyczaj pracujemy razem.  
          - No cóż, wła ciwie nie jest  

        to żadna tajemnica. By  

        oszczędzić czasu, podam panom  

        fakty pokrótce. Gdyby cie  
        panowie pochodzili z Kansas,  

        tłumaczenie, kto to taki  

        Alexander Hamilton Garrideb,  

        byłoby niepotrzebne. Zrobił  
        pienišdze na handlu nieruchomo ciami, a potem zbożem w  

        Chicago. Kupił za nie tyle  

        ziemi, że mógłby zmierzyć niš  

        obszar niektórych państw w  
        Europie. Wszystko, co leży na  

 

 

 

 
 

 

        zachód od Fort Dodge, wzdłuż  

        Arkansas River, to jego  
        posiadło ci. Łški, pola i lasy,  

        które razem wzięte przynoszš  

        komu , kto wie, jak z nich  

        korzystać, fortunę. Nie miał  
        krewnych ani rodziny (a je li  

        miał, to ja nigdy o nich nie  

        słyszałem), ale był dumny z  

        dziwno ci i unikalno ci swojego  
        nazwiska. I to nas wła nie  

        połšczyło.  

          Studiowałem prawo w Topeka.  

        Pewnego dnia odwiedził mnie  
        starszy człowiek, uradowany  

        niepomiernie, iż spotkał kogo ,  

        kto nosi to samo nazwisko. To  

        był jego pomysł, by poszukać,  
        czy sš na  wiecie jeszcze inni  

        ludzie o takim nazwisku. Kazał  

        mi znale ć jeszcze jednego, a  

        gdy mu oznajmiłem, że jestem  

        zbyt zajęty, by włóczyć się po  
         wiecie, złożył mi propozycję,  

        która diametralnie zmieniła moje  

        podej cie do sprawy. 

          Zmarł rok pó niej,  
        pozostawiajšc testament, chyba  

        najdziwniejszy, jaki  

        kiedykolwiek sporzšdzono w  

        stanie Kansas. Podzielił w nim  
        swój majštek na trzy czę ci,  

        jedna z nich przypada mnie pod  

        warunkiem, że znajdę dwóch  

        innych Garridebów, dla których  
        sš pozostałe czę ci. Wypada  

        tego po pięć milionów dolarów  

        dla każdego, ale nie mogę dostać  

        z nich ani centa, póki pozostali  
        nie stawiš się przed sšdem i nie  

        potwierdzš oficjalnie swych  

        nazwisk.  

          Szansa była zbyt kuszšca,  
        toteż zawiesiłem praktykę  

        prawniczš i zajšłem się  

        poszukiwaniami. W Stanach nie  

        znalazłem ani jednego, a  
        szukałem, proszę mi wierzyć,  

        naprawdę uczciwie. Zajšłem się  

        więc starym krajem i w ksišżce  

        telefonicznej Londynu znalazłem  
        pierwszego. Zjawiłem się u niego  

        dwa dni temu, wyja niajšc mu  

        całš sprawę. Ale człowiek ten,  

        podobnie jak i ja, jest samotny,  

 
 

 

 

 
 

        a w testamencie wyra nie  

        napisano, że chodzi o trzech  

        dorosłych mężczyzn. Jak pan  
        widzi, mamy jeszcze jeden wakat  

        i je li pomoże nam go pan  

        zapełnić, z przyjemno ciš  

        zapłacimy panu honorarium.  
          - Cóż, Watsonie - odezwał się  

        mój przyjaciel - powiedziałem  

        ci, że to niecodzienna sprawa.  

        Dla mnie oczywistym posunięciem  
        jest danie ogłoszenia w  

        gazetach.  

          - Zrobiłem tak, panie Holmes,  

        i nie uzyskałem żadnej  
        odpowiedzi.  

          - No, no. To doprawdy  

        ciekawostka, którš trzeba będzie  

        zajšć się poważniej. A tak przy  

        okazji, skoro pan jest z Topeka.  
        Miałem tam znajomego, niestety  

        już nie żyje. Stary doktor  

        Lysander Starr, był burmistrzem  

        w 1890 roku. Znał go pan?  
          - Dobry, poczciwy doktor  

        Starr! - ucieszył się nasz go ć.  

        - Jego imię nadal jest żywe w  

        tym mie cie. Sšdzę, panie  
        Holmes, że najlepiej zrobimy,  

        je li każdy z nas spróbuje dalej  

        szukać brakujšcej osoby i będzie  

        na bieżšco informować  
        pozostałych o postępach.  

        Proponuję spotkanie za dzień lub  

        dwa.  

          Po tych słowach skłonił się i  
        wyszedł.  

          Holmes zapalił fajkę i przez  

        chwilę siedział w milczeniu, z  

        dziwnym u mieszkiem na ustach.  
          - I cóż? - spytałem w końcu.  

          - Zastanawiam się, mój drogi.  

          - Nad czym?  

          - Zastanawiam się, Watsonie -  
        powiedział bioršc fajkę w rękę. -  

        Dlaczego na Boga, ten człowiek  

        naopowiadał nam tyle bzdur.  

        Niewiele brakowało, a spytałbym  
        go o to wprost. Wiesz przecież,  

        że czasami najlepszš broniš jest  

        frontalny atak, ale doszedłem w  

        końcu do wniosku, że lepiej  

        będzie pozostawić go chwilowo w  
        przekonaniu, iż udało mu się nas  

        oszukać. Zacznijmy od tego, że  

 

 
 

 

 

 
        nosi angielskš marynarkę,  

        wytartš nieco na łokciach, i  

        takież spodnie z wypchniętymi,  

        od co najmniej rocznego  
        noszenia kolanami, a według  

        dokumentów i jego własnych słów  

        jest prowincjonalnym  

        Amerykaninem przybyłym tu nie  
        tak dawno. W londyńskich  

        gazetach nie było żadnych  

        ogłoszeń. Wiesz, że ten dział  

        jest mojš ulubionš lekturš i co   
        takiego nie uszłoby mojej  

        uwadze. Poza tym nigdy nie  

        znałem doktora Starra z Topeka i  

        nie mam pojęcia, czy kto  taki  

        kiedykolwiek istniał. Sšdzę, że  
        nasz go ć faktycznie jest  

        Amerykaninem, ale od lat  

        przebywa w Londynie, co znacznie  

        wygładziło jego akcent.  
        Natomiast godny uwagi jest cel,  

        jaki chce osišgnšć poprzez to  

        niewiarygodne poszukiwanie  

        Garridebów, gdyż, zakładajšc, iż  
        jest to kanalia, przyznać  

        należy, że inteligentna i  

        pomysłowa. Teraz musimy  

        stwierdzić, czy autor tego listu  
        nie jest także oszustem. Zadzwoń  

        do niego, je li łaska.  

          Wykręciłem numer i usłyszałem  

        po drugiej stronie piskliwy,  
        drżšcy nieco głos:  

          - Tak, tu Nathan Garrideb. Czy  

        to pan Holmes? Bardzo chciałbym  
        z nim mówić.  
          Mój przyjaciel wzišł słuchawkę  

        i usłyszałem następujšcš połówkę  

        dialogu: 

          - Tak, był tutaj. Rozumiem, że  
        pan go nie zna... Jak długo?...  

        Tylko dwa dni!... Tak,  

        oczywi cie, perspektywa nader  

        nęcšca. Będzie pan w domu  
        wieczorem? Przypuszczam, że nie  

        w jego towarzystwie?...  

        Doskonale, zjawimy się wobec  

        tego. Wolałbym porozmawiać pod  

        jego nieobecno ć... doktor  
        Watson będzie mi towarzyszył...  

        Z pańskiego listu wnoszę, że nie  

        wychodzi pan często... Tak,  

        około szóstej idealnie mi  
        odpowiada... Nie musi pan o tym  

 

 

 
 

 

 

        informować naszego  
        amerykańskiego przyjaciela...  

        Doskonale, wobec tego do  

        zobaczenia.  

         
          Zmierzchało już, gdy  

        znale li my się na Little Ryder  

        Street, jednej z najmniejszych  

        przecznic Edgware Road o rzut  
        kamieniem od osławionego Tyburrn  

        Tree, o którym złe wspomnienia  

        żywe sš jeszcze w pamięci co  

        starszych londyńczyków. Dom, do  

        którego kierowali my swe kroki,  
        był dużym budynkiem, zbudowanym  

        we wczesnogregoriańskim stylu,  

        o regularnej fasadzie i jedynie  

        dwóch oknach na parterze. Tam  
        wła nie mieszkał nasz klient, a  

        okna wychodziły z dużego pokoju,  

        w którym spędzał dzień. Holmes  

        zwrócił uwagę na mosiężnš  
        tabliczkę z wygrawerowanym  

        nazwiskiem na drzwiach.  

          - Wisi ładnych parę lat,  

        Watsonie. Jest to zatem jego  
        prawdziwe nazwisko, co wydaje  

        się w tej sprawie do ć istotne.  

          Klatka schodowa była wspólna  

        dla całego domu, a z listy  
        lokatorów poznać można było  

        innych mieszkańców, oraz  

        instytucje, które miały tu swe  

        biura. Ogólnie wyglšdało to  
        bardziej na kšcik starych  

        kawalerów, niż na rezydencję  

        mieszczańskich rodzin. Nasz  

        klient otworzył nam drzwi  
        osobi cie, gdyż, jak oznajmił,  

        kobieta, która u niego sprzšta,  

        wychodzi o #/16#00. Nathan  

        Garrideb okazał się wysokim,  
        chudym osobnikiem, bladym i  

        łysym jak kolano, w wieku mniej  

        więcej sze ćdziesięciu lat. Miał  

        trupiš twarz o bladej cerze  

        człowieka, któremu obce jest  
        słońce i spacery, a kozia bródka  

        i duże, okršgłe okulary nadawały  

        mu wyglšd kogo  wiecznie  

        ciekawego nowinek. Ogólnie  
        sprawiał wrażenie przyjaznego  

        ekscentryka.  

          Pokój, do którego nas  

        wprowadził, był równie dziwny  
 

 

 

 
 

 

        jak jego wła ciciel. Wypełniały  

        go szafki i gabloty z okazami  
        geologicznymi i anatomicznymi.  

        Na  cianach wisiały oprawione  

        kolekcje motyli. Na  rodku  

        pomieszczenia stał stół zawalony  
        najrozmaitszymi szczštkami,  

        spo ród których wyzierała  

        mosiężna tuba silnego  

        mikroskopu. Rozglšdałem się po  

        wnętrzu zaskoczony  
        wszechstronno ciš zainteresowań  

        gospodarza - od monet, poprzez  

        instrumenty muzyczne, do  

        skamielin. Nad biurkiem wisiał  
        rzšd gipsowych czaszek,  

        opatrzonych napisami  

        "Neandertalczyk", "Heidelberg",  

        "Cromagnon". Nasz gospodarz  
        tymczasem stał przed nami,  

        wycierajšc kawałkiem skóry jakš    

        monetę.  

          - Syrakuzy z okresu  wietno ci  
        - wyja nił widzšc moje  

        zainteresowanie. - Pod koniec  

        znacznie się zdegenerowali.  

        Niektórzy wolš szkołę  
        aleksandryjskš, ale ja uważam  

        ich za najlepszych. Krzesło jest  

        tutaj, panie Holmes, tylko  

        proszę mi pozwolić uprzštnšć te  
        ko ci. A pan... no tak, doktor  

        Watson, je li byłby pan tak  

        uprzejmy i odstawił tę japońskš  

        wazę... o, doskonale, proszę  
        spoczšć. Co prawda, mój lekarz  

        ma mi za złe, że nie wychodzę na  

        powietrze, ale to, co panowie  

        widzš, to całe moje życie. A  
        poza tym, po co mam wychodzić,  

        skoro tyle jest tutaj  

        interesujšcych problemów.  

        Dokładne skatalogowanie  

        którejkolwiek z tych szaf  
        zabrałoby około trzech miesięcy.  

          Holmes rozejrzał się z  

        ciekawo ciš.  

          - I nigdy pan stšd nie  
        wychodzi? - spytał.  

          - Czasami do Sotheby'ego lub  

        Christee, ale poza tym naprawdę  

        rzadko. Nie jestem już młody, a  
        moje badania zabierajš mi sporo  

        czasu. Może pan sobie wyobrazić,  

        panie Holmes, jaki szok,  

 
 

 

 

 
 

        przyjemny co prawda, przeżyłem,  

        słyszšc o tym niespodziewanym  

        u miechu fortuny. Potrzeba  
        jeszcze tylko jednego Garrideba,  

        z pewno ciš go znajdziemy.  

        Miałem brata, ale niestety, nie  

        żyje, a żeńskie przedstawicielki  

        rodu nie wchodzš w grę. Ale  
        przecież na  wiecie musi być  

        jeszcze jaki  Garrideb.  

        Słyszałem, że zajmuje się pan  

        dziwnymi przypadkami i dlatego  
        napisałem do pana. Oczywi cie  

        ten dżentelmen z Ameryki miał  

        całkowitš rację, iż najpierw  

        powinienem spytać go o radę,  ale  
        działałem w jak najlepszej  

        wierze.  

          - Osobi cie sšdzę, że postšpił  

        pan rozsšdnie - wtršcił Holmes.  
        - Ale, tak na marginesie,  

        zamierza pan osiš ć w Stanach?  

          - Ależ skšd! Nic nie skłoni  

        mnie do opuszczenia zbiorów,  
        lecz ten dżentelmen zapewnił  

        mnie, że jak tylko ustalimy  

        nasze prawa, wykupi mojš czę ć  

        za pięć milionów dolarów. Jest  
        na rynku z tuzin okazów, które  

        doskonale pasowałyby do mojej  

        kolekcji, a których nie mogę  

        nabyć z powodu braku paruset  
        funtów. A tu! Aż strach  

        pomy leć, co mógłbym zrobić  

        majšc te pienišdze. Stworzyłbym  

        zalšżek muzeum narodowego,  
        byłbym Hansem Sloane naszego  

        wieku.  

          Oczy za szkłami błyszczały mu  

        goršczkowo i jasne było, że  

        gotów jest na wszystko, byle  
        tylko znale ć brakujšcego  

        przedstawiciela rodu. 

          - Zadzwoniłem jedynie po to,  

        by pana poznać, toteż nie ma  
        powodu, dla którego miałby pan  

        przerywać swe studia - odezwał  

        się mój przyjaciel. - Zawsze  

        wolę osobi cie poznać tych, z  
        którymi wišżš mnie interesy. Mam  

        do pana parę pytań, które  

        uzupełniš obraz całej sprawy, w  

        czym i tak znacznie pomógł mi  
        już nasz amerykański przyjaciel.  

        Rozumiem, że do tego tygodnia w  

 

 
 

 

 

 
        ogóle nie wiedział pan o jego  

        istnieniu?  

          - Dokładnie tak. Zadzwonił w  

        zeszłš  rodę.  

          - Czy opowiedział panu o  
        naszej dzisiejszej rozmowie?  

          - Tak, przybył tu prosto od  

        pana i był bardzo zdenerwowany.  

          - Dlaczego?  
          - Zdawał się sšdzić, że moja  

        pro ba do pana stanowi jakš   

        ujmę na jego honorze.  

          - Czy zaproponował jakie   
        konkretne działanie?  

          - Nie.  

          - Czy otrzymał lub prosił pana  

        o jakie  pienišdze?  
          - Dotšd nie.  

          - Nie widzi pan też niczego,  

        co chciałby osišgnšć?  

          - Poza celem, o którym mówi od  
        poczštku, nie.  

          - Czy powiedział mu pan o  

        naszym spotkaniu?  

          - Tak.  
          Holmes pogršżył się w zadumie  

        i zauważyłem, że jest  

        zaskoczony.  

          - Czy w swej kolekcji ma pan  
        jakie  cenne eksponaty? - spytał  

        po chwili.  

          - Nie, nie jestem bogaty i  

        choć ten zbiór jest  
        interesujšcy, nie jest cenny.  

          - Nie obawia się pan złodziei?  

          - Nie.  

          - Jak długo mieszka pan pod  

        tym adresem?  
          - Prawie pięć lat.  

          Dalsze wypytywanie przerwało  

        niecierpliwe pukanie do drzwi.  

        Ledwie nasz gospodarz je  
        otworzył, do wnętrza wpadł  

        podniecony go ć z Ameryki.  

          - Jest! - krzyknšł wymachujšc  

        nad głowš jakim  papierem. -  
        Pomy lałem, panie Garrideb, że  

        natychmiast dam panu znać i  

        pogratuluję osobi cie. Jest pan  

        teraz bogatym człowiekiem, a  
        nasz wspólny interes został  

        szczę liwie zakończony. Co do  

        pana, panie Holmes, to możemy  

        jedynie przeprosić za zbędny  
        kłopot.  

 

 

 
 

 

 

          Wręczył naszemu gospodarzowi  

        trzymany w ręku papier. Ten  
        wpatrywał się weń zachłannie.  

        Obaj z Holmesem pochylili my się  

        i przez ramię przeczytali my  

        następujšce ogłoszenie:  
         

          Howard Garrideb 

          Konstruktor maszyn rolniczych.  

        Grabie, łopaty, parowe i ręczne  
        płógi,  widry, wozy, brony i  

        inne narzędzia farmerskie.  

        Urzšdzenia do studni  

        artezyjskich. Grosvenor  
        Building. Aston.  

         

          - Wspaniale - gospodarz  

        odzyskał głos. - Mamy wobec tego  
        trzeciego.  

          - Rozpoczšłem poszukiwania w  

        Birmingham - wyja nił nowo  

        przybyły. - Mój agent przysłał  
        mi to ogłoszenie z lokalnej  

        gazety. Musimy jednak dopilnować  

        sprawy na miejscu. Napisałem do  

        tego dżentelmena i wyja niłem  
        mu, że zobaczy się pan z nim  

        jutro w jego biurze około  
        #/16#00. 

          - Chce pan, żebym tam jechał?  
          - A co pan radzi, panie  

        Holmes? Nie sšdzi pan, że to  

        byłoby najrozsšdniejsze?  

        Dlaczego miałby uwierzyć mnie,  

        obywatelowi obcego państwa?  
        Tymczasem jest tutaj obywatel  

        imperium, z solidnymi  

        referencjami i to, co on powie,  

        w uszach rodaka będzie miało  
        zupełnie innš wagę. Pojechałbym  

        z panem, ale akurat jutro jestem  

        bardzo zajęty, a poza tym zawsze  

        mogę tam dojechać, je li tylko  
        napotka pan jakie  problemy.  

          - Cóż, nie je dziłem tak  

        daleko już od paru ładnych lat.  

          - Drobiazg, panie Garrideb.  
        Spisałem rozkład jazdy pocišgów.  

        Wyjedzie pan o #/12#00, a po  

        #/14#00 powinien pan być już na  

        miejscu. Wrócić może pan tej  
        samej nocy. Wszystko, co ma pan  

        tam do zrobienia, to tylko  

        zobaczyć się z tym człowiekiem,  

        wyja nić mu sytuację i otrzymać  
 

 

 

 

 
 

        dokument potwierdzajšcy jego  

        nazwisko. Do diabła! W  

        porównaniu z tym, co ja musiałem  
        zrobić, żeby pana znale ć, ta  

        stumilowa przejażdżka to nic  

        wielkiego.  

          - Zgadzam się - wtršcił nagle  
        Holmes. - W tym, co pan mówi,  

        jest wiele racji.  

          Nathan Garrideb wzruszył z  

        rezygnacjš ramionami. - Cóż,  
        je li panowie nalegacie, to  

        pojadę. Trudno mi czegokolwiek  

        odmówić zwiastunowi tak wielkich  

        i wspaniałych nowin.  
          - Wobec tego uzgodnione -  

        powiedział mój przyjaciel. - Mam  

        nadzieję, że da mi pan znać  

        zaraz po powrocie.  
          - Osobi cie tego dopilnuję -  

        ucieszył się Amerykanin,  

        spoglšdajšc na zegarek. -  

        Przykro mi, ale muszę już i ć.  
        Zadzwonię jutro, panie Garrideb,  

        i odwiozę pana na dworzec. Idzie  

        pan, panie Holmes? Nie? W takim  

        razie do zobaczenia, mam  
        nadzieję, że jutro będziemy  

        mieli dla pana ciekawe  

        wiadomo ci.  

          Zauważyłem, że twarz mego  

        towarzysza rozja niła się, gdy  
        niespodziewany go ć wyszedł.  

        Poprzednio wyrażała skupienie.  

          - Chciałbym dokładniej  

        zapoznać się z pańskimi zbiorami  
        - zwrócił się Holmes do  

        gospodarza. - W moim zawodzie  

        wszystkie wiadomo ci, nawet  

        najdziwniejsze, mogš się  
        przydać. A ten pokój jest ich  

        pełen.  

          Po usłyszeniu tych słów  

        Garrideb wyra nie poweselał.  
          - Wiedziałem, że jest pan  

        inteligentnym człowiekiem.  

        Oprowadzę pana natychmiast,  

        je li ma pan oczywi cie czas.  
          - Niestety, teraz nie mam, ale  

        okazy sš tak doskonale opisane,  

        że nie musi się pan trudzić.  

        Gdybym znalazł czas jutro, czy  
        nie miałby pan nic przeciwko  

        temu, żebym je obejrzał pod pana  

        nieobecno ć?  

 

 
 

 

 

 
          - Absolutnie nie. Mieszkanie  

        będzie oczywi cie zamknięte, ale  

        pani Sanders jest do #/16#00 w  

        suterenie i wpu ci pana.  
          - Doskonale się składa. Mam  

        akurat wolne popołudnie i gdyby  

        pan jš uprzedził o mojej  

        wizycie, zjawię się z prawdziwš  
        przyjemno ciš. Tak na  

        marginesie, kto jest  

        wła cicielem tego budynku?  

          - "Hollowey i Steele" z  
        Edgware Road. A dlaczego pan  

        pyta?  

          - Je li chodzi o budynki, to  

        jestem archeologiem amatorem -  
        roze miał się Holmes. -  

        Zastanawiałem się, czy zbudowano  

        go za królowej Anny, czy pó niej?  

          - Bez wštpienia pó niej.  
          - Tak też sšdziłem, ale to i  

        tak bez znaczenia. Do  

        zobaczenia, panie Garrideb,  

        życzę udanej podróży do  
        Birmingham.  

         

          Ponieważ firma na Edgware  

        Road była już zamknięta,  

        poszli my do domu i dopiero po  
        kolacji Holmes wrócił do tego  

        tematu.  
          - Nasza mała sprawa zbliża się  

        ku końcowi - oznajmił. - Nie  
        wštpię, że również wpadłe  na  

        ogólne zarysy rozwišzania.  

          - Przyznam ci się, że nie mam  

        o nim zielonego pojęcia.  
          - Pojęcie powiniene  mieć,  

        gdyż widać jasno jak na dłoni, a  

        kolor ustalimy jutro. Nie  

        zauważyłe  niczego dziwnego w  
        tym ogłoszeniu?  

          - Zauważyłem, że "pługi" było  

        napisane z błędem.  

          - O, dostrzegłe  to! Moje  
        gratulacje. Drukarz złożył tak,  

        jak dostał w oryginale, ale nie to  

        jest akurat istotne. "Studnie  

        artezyjskie" to typowo  
        amerykańskie okre lenie. Zresztš  

        samo urzšdzenie jest w Anglii  

        do ć rzadko spotykane. To typowe  

        ogłoszenie z amerykańskiej  

        gazety, a ma być rzekomo anonsem  
        brytyjskiej firmy. Co o tym  

 

 

 
 

 

 

        sšdzisz?  
          - Mogę jedynie przypuszczać,  

        że ten Amerykanin sam je ułożył,  

        choć nie wiem, co chciał przez  

        to osišgnšć.  
          - Wyja nień jest kilka, ale  

        tylko jedno pasować będzie do  

        jego poczynań. Pewne jest, że  

        chce się pozbyć naszego  
        niedawnego gospodarza z domu i  

        wysyła go do Birmingham. Mogłem  

        go ostrzec, ale po namy le  

        stwierdziłem, że lepiej będzie  
        oczy cić scenę i przyspieszyć  

        bieg wydarzeń. Jutro, Watsonie,  

        dowiemy się wszystkiego.  

         
          Holmes wyszedł wcze nie rano,  

        a gdy powrócił na lunch,  

        zauważyłem, że ma zatroskany  

        wyraz twarzy.  
          - Sprawa jest znacznie  

        poważniejsza, niż sšdziłem,  

        Watsonie - oznajmił. - Muszę cię  

        uprzedzić, że staje się  

        niebezpieczna, choć wiem  
        równocze nie, że to cię i tak  

        nie powstrzyma. Powiniene   

        jednak wiedzieć, że kryje się w  

        niej niebezpieczeństwo, i to  
        znaczne.  

          - Cóż, nie pierwszy raz, i mam  

        wrażenie, że nie ostatni. Co  

        konkretnie grozi nam tym razem?  
          - Mamy do czynienia z trudnym  

        przeciwnikiem. Zidentyfikowałem  

        bowiem Johna Garrideba, radcę  

        prawnego z Ameryki. To "Killer"  
        Evans, osobnik o reputacji  

        mordercy.  

          - Wydaje mi się, że nie miałem  

        dotšd przyjemno ci bliższego  
        poznania go.  

          - No cóż, nie nosisz w pamięci  

        przeno nego archiwum Newgate.  

        Widziałem się z komisarzem  
        Lestrade'em w Scotland Yardzie i  

        choć nie sš tam obdarzeni  

        nadmiernie wyobra niš, to jednak  

        cechuje ich dokładno ć i rutyna.  

        Pomy lałem sobie, że może uda mi  
        się rozpoznać naszego  

        podopiecznego w ich archiwum, i  

        faktycznie znalazłem jego  

        radosnš podobiznę w Galerii  
 

 

 

 
 

 

        Przestępców. Jones Winter, alias  

        Morecroft, alias "Killer" Evans,  
        tak głosił podpis. - Holmes  

        wyjšł z kieszeni kopertę. -  

        Zapisałem parę szczegółów jego  

        kariery. Lat czterdzie ci sze ć,  
        urodzony w Chicago i  cigany za  

        potrójne morderstwo. Dzięki  

        politycznym koneksjom uciekł do  

        Anglii w 1893 roku. W styczniu  
        1895 w nocnym klubie na Waterloo  

        Road, zastrzelił przy kartach  

        człowieka, ale okazało się, że  

        to tamten zaczšł. Zabitym był  
        niejaki Rodger Prescot, słynny  

        fałszerz z Chicago. Evansa  

        zwolniono w 1901 roku. Był pod  

        nadzorem policji, lecz jak dotšd  
        prowadził uczciwe i przykładne  

        życie. To człowiek  

        niebezpieczny, zawsze ma broń i  

        jest gotowy jej użyć w każdej  

        chwili.  
          - Ale o co mu chodzi?  

          - I to zaczyna się wyja niać.  

        Byłem w hipotece. Nasz klient,  

        jak sam mówił, mieszka na Little  
        Ryder Street od pięciu lat.  

        Wcze niej mieszkanie stało puste  

        przez cały rok, a poprzednim  

        lokatorem był człowiek o  
        nazwisku Waldron, którego wyglšd  

        dobrze tam zapamiętano i który  

        nagle zniknšł, nie dajšc do tej  

        pory znaku życia. Był wysokim  
        mężczyznš, z ciemnš brodš i  

        takimiż włosami. Prescot,  

        którego zabił Evans, według  

        danych Scotland Yardu wyróżniał  
        się takim wła nie wyglšdem. Jako  

        hipotezę roboczš przyjšłem, że  

        to on wła nie zamieszkiwał ten  

        sam pokój, który nasz  
        nie wiadomy przyjaciel zamienił  

        na muzeum.  

          - A dalej?  

          - Musimy to sprawdzić.  

          Wyjšł z szuflady rewolwer i  
        wręczył mi go ze słowami: - Swój  

        ulubiony mam w kieszeni. Je li  

        nasz przyjaciel z Dzikiego  

        Zachodu będzie się starał  
        potwierdzić swój przydomek, to  

        lepiej, żeby my byli na to  

        przygotowani. Daję ci godzinę na  

 
 

 

 

 
 

        sjestę, a potem pora na finał na  

        Ryder Street.  

         
          Było już po czwartej, kiedy  

        dotarli my do dziwnego  

        apartamentu Nathana Garrideba.  

        Pani Sanders szykowała się  
        wprawdzie do wyj cia, ale  

        wpu ciła nas bez wahania,  

        wyja niajšc, że drzwi majš  

        sprężynowy zatrzask, który  
        Holmes solennie obiecał  

        sprawdzić przed wyj ciem.  

        Wkrótce potem trzasnęły frontowe  

        drzwi, jej kapelusz  
        przedefilował przed naszym oknem  

        i wiedzieli my, że zostali my  

        sami. Holmes błyskawicznie  

        zbadał otoczenie i wybrał  

        stojšcš w mrocznym kšcie szafkę,  
        odstajšcš nieco od  ciany.  

        Odsunęli my jš jeszcze dalej  

        przycupnęli my za niš, podczas  

        gdy mój przyjaciel wyja niał mi  
        szeptem swe zamiary:  

          - Chciał pozbyć się stšd  

        gospodarza, to nie ulega  

        wštpliwo ci, a ponieważ ten  
        rzadko wychodzi, wymagało to  

        sporego zachodu. Cały pomysł z   

        Garridebami służył wła nie temu  

        celowi i muszę przyznać,  
        Watsonie, że na swój sposób jest  

        genialny. To wykorzystanie  

        dziwacznego nazwiska, przy braku  

        innych możliwo ci legalnego  
        wej cia, jest doprawdy godne  

        podziwu. Wykazał w tej sprawie  

        dużo pomysłowo ci i  

        cierpliwo ci.  
          - A co jest jego celem?  

          - Wła nie po to tu jeste my,  

        żeby się tego dowiedzieć. Nie ma  

        to nic wspólnego z naszym  

        klientem, przynajmniej o ile  
        wiem. Natomiast jest powišzane z  

        człowiekiem, którego zastrzelił  

        i który, być może, był jego  

        wspólnikiem. W tym pokoju kryje  
        się jaki  mroczny sekret. Z  

        poczštku sšdziłem, że Garrideb  

        ma w swych zbiorach jaki  cenny  

        eksponat i nie zdaje sobie z  
        tego sprawy, ale fakt, że  

        niesławnej pamięci Rodger  

 

 
 

 

 

 
        Prescot zamieszkiwał ten pokój,  

        wskazuje na głębsze podłoże  

        sprawy. Cóż, mój drogi, możemy  

        jedynie ćwiczyć cierpliwo ć i  
        czekać na to, co przyniosš nam  

        najbliższe godziny.  

          Trzeba przyznać, że nie  

        czekali my długo - może po pół  
        godzinie usłyszeli my  

        skrzypienie drzwi wej ciowych i  

        gło ny szczęk klucza w zamku. Po  

        chwili nasz znajomy z Ameryki  
        znalazł się wewnštrz zamykajšc  

        za sobš cicho drzwi. Rozejrzał  

        się wokół, po czym  

        stwierdziwszy, że jest  

        bezpieczny, zdjšł płaszcz i  
        zdecydowanym krokiem kogo , kto  

        doskonale wie, czego chce,  

        podszedł do stojšcego na  rodku  

        pokoju stołu. Przesunšł go na  
        bok, zwinšł dywan i wyjętym z  

        kieszeni dłutem zabrał się do  

        usuwania deski w podłodze.  

        Usłyszeli my serię niezbyt  
        gło nych trzasków. W chwilę  

        pó niej otworzył się w podłodze  

        prostokšt wej cia, w którym  

        przybysz zniknšł z ogarkiem  
         wieczki w dłoni. 

          Nasza chwila nadeszła. Holmes  

        dotknšł mojej ręki i razem  

        ruszyli my ku drzwiom w  
        podłodze. Poruszali my się  

        ostrożnie, ale mimo to stara  

        podłoga skrzypnęła pod naszymi  

        stopami i głowa Amerykanina  
        wynurzyła się nagle z otworu.  

        Spojrzał na nas z  

        niedowierzaniem, które  

        błyskawicznie zmieniło się we  

        w ciekło ć, a ta z kolei w  
        niewyra ny u miech przywołany na  

        twarz, gdy uzmysłowił sobie, że  

        sš weń wycelowane dwa pistolety.  

          - No, cóż - mruknšł gramolšc  
        się na górę. - Nie mogę się z  

        panem równać, panie Holmes.  

        Przejrzał pan mojš grę od samego  

        poczštku i szpetnie mnie  
        wykiwał. Przyznaję, że mnie pan  

        pokonał i... 

          Szybkim jak mgnienie oka  

        ruchem wycišgnšł zza paska  
        spodni rewolwer i dwukrotnie  

 

 

 
 

 

 

        nacisnšł spust. Poczułem na  
        udzie dotyk rozpalonego żelaza i  

        ujrzałem, jak broń Holmesa opada  

        na głowę strzelajšcego. Ten  

        rozcišgnšł się na podłodze, z  
        krwawišcš ranš na czole. Mój  

        przyjaciel zabrał mu broń i  

        sprawdził, czy przypadkiem nie  

        ma drugiego rewolweru. Następnie  
        podszedł do mnie i ostrożnie  

        poprowadził w stronę krzesła.  

          - Nie jeste  ranny? Watsonie,  

        na Boga, to chyba nic poważnego?  

          To stwierdzenie warte było  
        rany, nawet nie jednej - poznać  

        tę głębię lojalno ci i  

        przywišzania, jaka kryła się  

        pod zimnš maskš. Jego błękitne  
        oczy przez moment były zamglone,  

        a pewne zwykle dłonie drżały.  

        Przez tę chwilę widziałem serce  

        równie wielkie, co umysł, choć  
        przez wszystkie te lata nie  

        zdawałem sobie sprawy z tej  

        wielko ci. 

          - To nic, Holmesie, zwykłe  
        skaleczenie.  

          Holmes rozcišł mi nogawkę  

        spodni i odetchnšł z ulgš. -  

        Masz rację, to tylko  
        powierzchowny postrzał -  

        spojrzał płonšcym wzrokiem na  

        ruszajšcego się wię nia. - Masz  

        szczę cie, gdyby  zabił Watsona,  
        nie wyszedłby  stšd żywy. A  

        teraz, co masz nam do  

        powiedzenia?  

          Okazało się, że nic.  

        Wspierajšc się na ramieniu  
        Holmesa zajrzałem do otworu.  

        Prowadził do niewielkiej  

        piwniczki, o wietlonej  

        migotliwym blaskiem  wieczki  
        przyniesionej przez Evansa. Na  

        pierwszy rzut oka dostrzegłem  

        jakš  przerdzewiałš maszynerię,  

        bele papieru i rzędy butelek, a  
        potem niewielkie, starannie  

        poukładane na stole paczuszki.  

          - Prasa drukarska - mruknšł  

        Holmes.  
          - I owszem - nasz więzień z  

        trudem dobrnšł do krzesła i  

        opadł na nie z ulgš. -  

        Największy i najlepszy punkt  
 

 

 

 
 

 

        fałszowania funtów w całym  

        Londynie. Pordzewiałe urzšdzenie  
        to maszyna Prescota, a w  

        paczuszkach na stole jest dwa  

        tysišce banknotów po sto funtów  

        każdy, które bez mrugnięcia  
        okiem zostanš przyjęte w każdym  

        banku. Proszę wzišć ile chcecie,  

        i zakończmy tym samym sprawę.  

          Holmes parsknšł  miechem.  

          - Nie robimy takich rzeczy,  
        panie Evans. W tym kraju nie ma  

        dla pana kryjówki. To pan  

        zastrzelił Prescota?  

          - Ja... I uczciwie  
        odsiedziałem za to pięć lat,  

        choć to on pierwszy wycišgnšł  

        broń. Za ten dobry uczynek  

        powinienem dostać od was medal,  
        i to wielko ci talerza. Nikt nie  

        jest w stanie odróżnić jego  

        banknotów od tych, jakie emituje  

        Bank Anglii. Gdybym go nie  
        zastrzelił, zalałby nimi całe  

        państwo. Byłem jedynym, który  

        wiedział, gdzie je produkuje, i  

        chyba was nie dziwi, że chciałem  
        się tu dostać. Możecie sobie  

        panowie wyobrazić, jak się  

        czułem, stwierdziwszy, że siedzi  

        tu ten łowca robaków o głupim  
        nazwisku, nie majšcy o niczym  

        pojęcia i nie opuszczajšcy tych  

        czterech  cian ani na krok. Może  

        byłoby rozsšdniej usunšć go z  

        drogi definitywnie, co nie  
        stanowiłoby żadnego problemu,  

        ale nigdy dotšd nie zastrzeliłem  

        nikogo, kto nie miał w ręku  

        broni. Proszę mi powiedzieć,  
        panie Holmes, kiedy popełniłem  

        błšd? Nic nie zrobiłem temu  

        staremu; nie drukowałem tych  

        pieniędzy. O co więc mnie pan  
        oskarży?  

          - O usiłowanie zabójstwa. Ale  

        to już nie ja, zajmie się tym  

        policja. Nam zależało jedynie na  
        wyja nieniu całej sprawy. Bšd   

        tak uprzejmy Watsonie, i zadzwoń  

        do Scotland Yardu. Nie będzie to  

        całkiem niespodziewany telefon,  
        ale lepiej ich nie denerwować.  

          Tak przedstawiajš się fakty w  

        sprawie "Killera" Evansa i jego  

 
 

 

 

 
 

        godnej uwagi pomysłowo ci.  

        Dowiedzieli my się potem, że  

        Nathan Garrideb nigdy nie  
        doszedł do siebie po ciosie  

        spowodowanym rozwianiem marzeń o  

        fortunie. Ostatnie, co o nim  

        wiem, to że znalazł się w domu  

        opieki społecznej w Brixton. W  
        Scotland Yardzie natomiast  

        odkrycie warsztatu Prescota było  

         więtem - wiedzieli, że taki  

        istniał, ale nie mieli pojęcia  
        gdzie; a po  mierci fałszerza  

        stracili nadzieję na jego  

        odnalezienie. Było  

        niezaprzeczalnym faktem, że  
        banknoty stanowiły klasę w ród  

        fałszerstw i gdyby znalazły się  

        na rynku, byłyby bardzo trudne  

        do wychwycenia. Chciano nawet  
        dać Evansowi ten medal wielko ci  

        talerza, ale sšd miał inny  

        poglšd na całš sprawę i "Killer"  

        wrócił w cień murów, które tak  
        niedawno opu cił.  

         

          Zaginiony sportowiec 

         
          Co prawda, byli my już z  

        Holmesem przyzwyczajeni do  

        dziwnych telegramów  

        przychodzšcych na Baker Street,  

        ale ten, który nadszedł owego  
        zimowego poranka przed siedmiu  

        czy o miu laty utkwił mi  

        szczególnie w pamięci. Był  

        zaadresowany do Sherlocka i  
        brzmiał następujšco:  

         

          "Proszę mnie oczekiwać.  

        Straszne nieszczę cie. Zaginšł  
        prawoskrzydłowy, nie zastšpiony  

        jutro.  

          Overton" 

         
          - Nadany na Strand o #/10#30 -  

        oznajmił Holmes oglšdajšc  

        depeszę.  

          Overton musiał być mocno  
        podniecony, gdy go wysyłał, stšd  

        ta nielogiczno ć i  

        nieprzejrzysto ć. My lę, że  

        zjawi się tu niebawem, i to  
        zanim skończę czytać "Timesa".  

        Od niego dowiemy się  

 

 
 

 

 

 
        wszystkiego. Nawet najgłupsza  

        sprawa będzie jakš  odmianš w  
        tych nudnych czasach.  

          Od dłuższego czasu nic  

        ciekawego nam się nie trafiło.  
        Zaczšłem się już nawet bać o  

        Holmesa, gdyż dotychczasowe  

        do wiadczenia nauczyły mnie, iż  

        takie przedłużajšce się okresy  
        bezczynno ci sš niebezpieczne  

        dla aktywnego umysłu mego  

        przyjaciela przyzwyczajonego do  

        cišgłej pracy. Przez lata  
        odzwyczajałem go od uciekania  

        się w takich przypadkach do  

        narkotyków, ale wiedziałem też,  

        że przeciwnik nie zginšł, a  
        jedynie zasnšł, gotów w każdej  

        chwili zbudzić się z letargu.  

        Poznawałem to po oczach Holmesa,  

        gdy przecišgały się okresy  
        bezczynno ci, i dlatego  

        wdzięczny byłem temu Overtonowi,  

        kimkolwiek był, za przerwanie  

        owš wiadomo ciš apatii,  
        gro niejszej dla mojego  

        przyjaciela niż wszystkie  

        zwišzane z jego zajęciem  

        niebezpieczeństwa razem wzięte.  

          Jak się spodziewali my,  
        telegram niewiele wyprzedził  

        nadawcę, którego przybycie  

        oznajmił nam bilet wizytowy.  

        Cyril Overton z Cambridge,  
        potężnie zbudowany i umię niony,  

        wypełniał prawie całš futrynę  

        swymi barami atlety,  

        przyglšdajšc się nam kolejno  
        sympatycznymi, choć  

        zaniepokojonymi oczyma.  

          - Pan Sherlock Holmes?  

          Mój towarzysz skłonił się w  
        milczeniu.  

          - Byłem w Scotland Yardzie i  

        widziałem się z inspektorem  

        Hopkinsem, który poradził mi  
        zwrócić się do pana. Powiedział  

        też, że jego zdaniem moja sprawa  

        bardziej nadaje się dla pana,  

        niż dla policji.  
          - Proszę więc usiš ć i  

        wyja nić mi, o co chodzi.  

          - To okropne, panie Holmes!  

        Sam się dziwię, że jeszcze nie  
        osiwiałem. Godfrey Staunton:  

 

 

 
 

 

 

        słyszał pan oczywi cie o nim?  

        Jest on po prostu centralnym  
        elementem planu gry całej  

        drużyny. Wolałbym, żeby mi  

        zabrakło trzech innych graczy  

        niż jego. Obojętnie, w ataku czy  
        obronie, nie ma sobie równych.  

        Co teraz robić? Mam co prawda  

        rezerwowego, nazywa się  

        Moorhause, ale został  le  
        przeszkolony i cišgle zapuszcza  

        się na prawo, zamiast pilnować  

        swego miejsca w linii. Ma dobry  

        wykop, ale zły sprint i brak mu  
        wyczucia sytuacji. Morton czy  

        Johnson z Oxfordu załatwiš się z  

        nim bez problemów. Stevenson z  

        kolei dobrze biega, ale nie  
        trafi z dwudziestki pištki, a  

        skrzydłowy, który tego nie umie  

        nie wart jest w ogóle wzmianki.  

        Nie, panie  Holmes, je li nie  
        pomoże mi pan odnale ć Godreya,  

        jeste my skończeni.  

          Holmes przysłuchiwał się temu  

        z rozbawieniem, zwłaszcza że  

        przemowa obfitowała w gwałtowne  
        gesty i ożywionš mimikę go cia  

        akcentujšcego każde zdanie  

        silnym uderzeniem pię ci w  

        kolano. Gdy zamilkł, mój  
        przyjaciel sięgnšł po "leksykon"  

        i przestudiował uważnie literę  

        "S".  

          - Jest tu Arthur H. Staunton,  
        poczštkujšcy fałszerz - mruknšł.  

        - I Henry Staunton, którego  

        pomogłem powiesić. Ale Godfrey  

        jest dla mnie zupełnie nowš  
        postaciš.  

          Teraz nasz go ć wyglšdał na  

        zupełnie zaskoczonego. - Ale...  

        słyszałem, że pan wie o  
        wszystkim, co się dzieje na  

         wiecie - wyjškał. - Przepraszam  

        pana. Wobec tego, je li nie  

        słyszał pan o Godfreyu  
        Stauntonie, to nie zna pan  

        również Cyrila Overtona?  

          Holmes przytaknšł z u miechem.  

          -  więty Boże! - jęknšł  
        Overton. - Byłem rezerwowym  

        Anglii przeciwko Walii, i to  

        przez cały rok. Ale nie o to  

        chodzi. Nigdy bym nie  
 

 

 

 

 
 

        przypu cił, że jest kto  w tym  

        kraju, kto nie słyszał o  

        Godfreyu Stauntonie, najlepszym  
        prawoskrzydłowym z Cambridge,  

        Blackheth. Dobry Boże! Panie  

        Holmes, na jakim  wicie pan  

        żyje?  
          Tym razem Holmes, nie mogšc  

        się opanować, parsknšł  miechem.  

          - Pan żyje w innym  wiecie,  

        niż ja - odparł. - W  wiecie  
        znacznie zdrowszym i  

        przyjemniejszym. Moje  

        zainteresowania rozcišgajš się  

        na wszystkie prawie afery  
        towarzyskie, ale sportu jak  

        dotšd nie objęły, co jest  

        zresztš najlepszym dowodem  

        zdrowia i pogody tej sfery  
        zainteresowań angielskiego  

        społeczeństwa. Jednakże pańska  

        wizyta przekonuje mnie, że tu  

        również jest pole do popisu dla  

        moich umiejętno ci. Proszę więc  
        się uspokoić, przej ć do  

        porzšdku nad tym, że nie  

        orientuję się w ogóle w tych  

        sprawach i dokładnie opowiedzieć  
        mi, co się stało i jak mogę panu  

        pomóc.  

          Twarz młodzieńca wskazywała  

        jasno, że jest on bardziej  
        przyzwyczajony do używania  

        mię ni, niż głowy, ale  

        stopniowo, z powtórzeniami i  

        przerwami, których pozwolę sobie  
        nie przytaczać, opowiedział nam  

        dziwnš historię.  

          - Wyglšda to tak, panie  

        Holmes. Jestem kapitanem zespołu  
        piłkarskiego Unirex Cambridge, a  

        Godfrey to mój najlepszy  

        zawodnik. Jutro gramy mecz z  

        Oxfordem, tu, w Londynie.  
        Przyjechali my wszyscy wczoraj i  
        zamieszkali my w prywatnym  

        hotelu "Bentley". O #/10  

        wieczorem sprawdziłem, czy  
        wszyscy udali się na spoczynek,  

        jako że mocny i długi sen jest  

        niezbędny do tego, by być w  

        dobrej formie. Zamieniłem też  
        przy okazji parę słów z  

        Godfreyem, zanim położył się  

        spać. Wydał mi się blady i  

 

 
 

 

 

 
        zaniepokojony, ale na moje  

        pytania odparł, że nic mu nie  

        jest, tylko trochę boli go  

        głowa. Wyszedłem życzšc mu  
        dobrej nocy. Jednakże niepokoił  

        mnie jego stan.  

          W pół godziny pó niej portier  

        poinformował mnie, że zjawił się  
        jaki  podejrzany typ z  

        wiadomo ciš dla niego. Godfrey  

        jeszcze nie spał, gdy mu jš  

        doręczono do pokoju. Przeczytał  
        i jak rażony gromem padł na  

        krzesło, co tak przeraziło  

        portiera, że chciał biec po  

        lekarza i po mnie. Ale Godfrey  
        powstrzymał go, wypił nieco wody  

        i najwyra niej zebrał się w  

        sobie, gdyż zszedł do  

        oczekujšcego posłańca. Zamienili  

        parę słów i wyszli. Portier  
        zauważył, że udali się w  

        kierunku Strand.  

          Dzi  rano pokój Godfreya  

        okazał się pusty, a łóżko nadal  
        po cielone. Wszystkie jego  

        rzeczy były na tym samym  

        miejscu, co wczoraj, gdy się  

        rozstali my. A zatem oddalił  
        się poprzedniego wieczora po  

        otrzymaniu nagłej wiadomo ci,  

        wraz z tym obcym i zniknšł, nie  

        dajšc znaku życia. To prawdziwy  
        sportowiec, panie Holmes, i z  

        całš pewno ciš nie zrobiłby tego  

        dobrowolnie przed tak ważnym  

        meczem, gdyby nie zaszło co   
        nagłego i nieprzewidzianego. Mam  

        przeczucie, że zniknšł na dobre  

        i że nigdy go więcej nie  

        ujrzymy.  
          Holmes wysłuchał opowie ci z  

        uwagš, po czym zapytał:  

          - Co pan zrobił?  

          - Zatelegrafowałem do  
        Cambridge, czy majš jakie   

        wiadomo ci od niego i dostałem  

        odpowied , że nikt go nie  

        widział.  
          - Mógł tam dojechać w nocy?  

          - Owszem kwadrans po #/23#00  

        jest ostatni pocišg.  

          - Ale z tego, co pan wie, nie  

        pojechał nim?  
          - Nikt go tam nie widział.  

 

 

 
 

 

 

          - Co pan uczynił dalej?  
          - Zatelegrafowałem do Lorda  

        Mount_Janesa.  

          - Dlaczego?  

          - Godfrey jest sierotš, a  
        najbliższym jego krewnym jest  

        wła nie Lord Mount_Janes. O ile  

        dobrze pamiętam, jest on wujem  

        Godfreya.  
          - Rzuca to nowe  wiatło na  

        sprawę - mruknšł mój przyjaciel.  

          - To jeden z najbogatszych  

        ludzi w Anglii. Tak mówił  
        Godfrey.  

          - I byli blisko spokrewnieni?  

          - Jest jego jedynym  

        spadkobiercš, a stryj ma już  

        ponad osiemdziesišt lat i  
        podagrę, która mocno mu dokucza.  

        Poza tym, jak słyszałem, jest  

        strasznym skšpcem. Nigdy nie dał  

        Godfreyowi ani szylinga, choć  
        trzeba przyznać, że zapisał mu  

        wszystko.  

          - Czy dostał pan odpowied  na  

        swój telegram?  
          - Nie.  

          - A jaki, pańskim zdaniem, cel  

        miałby Godfrey, by się tam udać?  

          - No cóż, co  go trapiło.  
        Je li chodziło o pienišdze, to  

        zrozumiałe, że udał się do  

        najbliższego krewnego, zwłaszcza  

        że ten ma ich w bród. Co prawda,  
        szansa na ich uzyskanie byłaby  

        nikła, ale je li nie miał innego  

        wyj cia... 

          - Cóż, wyja nimy to, sšdzę,  
        do ć szybko, ale nie rozwišzuje  

        to sprawy nocnych odwiedzin i  
        wrażenia, jakie wywarła na nim  

        otrzymana wiadomo ć.  
          Overton złapał się za głowę  

        szepczšc: - Nic z tego nie  

        rozumiem.  

          - Proszę się uspokoić, mamy  
        piękny dzień, a ja z  

        przyjemno ciš zajmę się tš  

        sprawš - pocieszył go Holmes. -  

        Radziłbym panu przygotować się  

        do meczu nie bioršc pod uwagę  
        tego młodzieńca. Powodem jego  

        nieobecno ci musi być, jak sam  

        pan powiedział, nader istotna  

        przyczyna, która może zatrzymać  
 

 

 

 
 

 

        go przez jaki  czas. Chod my do  

        hotelu zobaczyć, czy portier  
        może co  dodać do tego, co już  

        panu powiedział. 

         

          Holmes był mistrzem w  
        wydobywaniu prawdy od  wiadków i  

        do ć szybko w opuszczonym  

        pokoju Stauntona dowiedział się  

        wszystkiego, co wiedział lub  
        przypuszczał portier. Nocny go ć  

        nie był ani robotnikiem, ani  

        dżentelmenem. Portier opisał go  

        jako " rednio zamożnego", około  

        pięćdziesištki, o potarganej  
        brodzie, bladej twarzy i  

        spokojnym w kolorach i kroju  

        ubraniu. Sam wydawał się mocno  

        zdenerwowany - drżała mu ręka,  
        gdy podawał list. Godfrey wsunšł  

        go w kieszeń, wychodzšc z  

        pokoju, a obecnemu nie podał  

        nawet ręki. Zamienili kilka  
        słów, z których portier usłyszał  

        jedynie "czas", i wyszli - zegar  

        hotelowy wskazywał wtedy  

        #/22#30. 
          - Podsumujmy - Holmes usiadł  

        na łóżku Stauntona. - Jeste cie  

        dziennym portierem, nieprawdaż?  

          - Tak, sir. Kończę pracę o  
        jedenastej.  

          - Nocny portier, jak rozumiem,  

        nic nie zauważył?  
          - Nie, sir. Jedna para wróciła  
        pó no z teatru, poza tym nikogo  

        nie było.  

          - Cały dzień byli cie wczoraj  

        na służbie?  
          - Oczywi cie, sir.  

          - Czy przed nocnš wizytš nie  

        było żadnych listów do pana  

        Stauntona?  
          - Był telegram.  

          - Ciekawe, o której?  

          - Około osiemnastej.  

          - Gdzie przebywał Staunton,  

        gdy mu go doręczyli cie?  
          - Tutaj, w swoim pokoju.  

          - Byli cie przy tym, gdy go  

        czytał?  

          - Tak, czekałem, czy będzie  
        odpowied .  

          - Była?  

          - Tak, sir. Sam jš napisał. 

 
 

 

 

 
 

          - Wysłali cie jš?  

          - Nie, sir. Sam jš zaniósł na  

        pocztę.  
          - Ale pisał w waszej  

        obecno ci?  

          - Tak, sir. Ja czekałem przy  

        drzwiach, a on siedział przy  
        stole. Gdy skończył pisać,  

        powiedział, że sam jš wy le.  

          - Czym pisał?  

          - Piórem.  

          - Czy na tych formularzach  
        telegraficznych, które leżš na  

        stole?  

          - Tak, sir. Na pierwszym z  

        góry.  
          Holmes podniósł się żywo,  

        wzišł ze stołu leżšcy tam stosik  

        i dokładnie obejrzał przy oknie.  

          - Szkoda, że nie użył ołówka -  
        mruknšł rozczarowany. - Jak z  

        pewno ciš zauważyłe , Watsonie,  

        tekst często odbija się na  

        następnej stronicy, co  
        niejednego złoczyńcę  

        zaprowadziło już za kratki. Tu  

        jednak nie ma ani  ladu.  

        Natomiast bibularz powinien nam  
        być wielce pomocny, je li tylko  

        pióro było grube... O, nie  
        mówiłem? - Wyjšł z bibularza  

        kartkę, na której znajdowały się  
        następujšce hieroglify: 

          "Eżkat 

          šksob ćotil an,  

          iman z  dšb" 
         

          - Niech pan przyłoży to do  

        lustra. - Overton był silnie  

        podniecony.  
          - Nie ma potrzeby - uspokoił  

        go Holmes. - Bibuła jest cienka,  

        wystarczy spojrzeć na odwrotnš  

        stronę. Patrzcie. - Odwrócił  

        kartkę i przeczytali my:  
          "Także  

          bšd  z nami  

          na lito ć boskš".  

         
          - Jest to więc zakończenie  

        telegramu, który wysłał na parę  

        godzin przed swym zniknięciem.  

        Co najmniej sze ć słów tej  
        wiadomo ci umknęło nam, ale to,  

        co zostało, wskazuje wyra nie,  

 

 
 

 

 

 
        że piszšcemu zagrażało poważne  

        niebezpieczeństwo, z którego  

        kto  mógł go wybawić. Wraz z nim  

        wplštana w sprawę była  
        przynajmniej jeszcze jedna  

        osoba, stšd użyta w telegramie  

        liczba mnoga. Najprawdopodobniej  

        był to ów blady brodacz o  

        niezbyt silnych nerwach.  
        Pozostaje pytanie: co majš ze  

        sobš wspólnego? I jeszcze jedno:  

        kto jest adresatem tego wezwania  

        o pomoc? Praktycznie nasze  
        zadanie sprowadza się do  

        znalezienia odpowiedzi na te dwa  

        pytania - zakończył mój  

        przyjaciel.  
          - W zasadzie wystarczyłoby  

        znale ć adresata -  

        zasugerowałem.  

          - Wła nie, mój drogi Watsonie.  
        To samo przyszło mi do głowy.  

        Ale pozwolę sobie zauważyć, że  

        gdyby mmy poszli na pocztę i  

        zażšdali wglšdu w depesze, nie  
        spotkaliby my się ze  

        zrozumieniem i pomocš ze strony  

        urzędników tej instytucji. Nie  

        wštpię jednak, że przy odrobinie  
        sprytu i finezji uda nam się ten  

        cel osišgnšć. Teraz chciałbym w  

        pana obecno ci, panie Overton,  

        przejrzeć leżšce na stole  
        papiery.  

          Leżało tam sporo listów,  

        rachunków i notatek, które  

        Holmes przejrzał uważnie.  
          - Nic - mruknšł w końcu. -  

        Pański przyjaciel był, jak  

        rozumiem, zupełnie zdrowy i nie  

        uskarżał się na żadne  

        dolegliwo ci?  
          - Był zdrów jak ryba.  

          - Czy kiedykolwiek chorował w  

        czasie, w którym panowie się  

        znacie?  
          - Nie. Raz skaleczył się w  

        rękę, innym razem skręcił nogę,  

        ale przy czynnym uprawianiu  

        sportu to się zdarza.  
          - Być może nie był tak całkiem  

        zdrów, jak się panu wydaje.  

        My lę, że co  mu jednak  

        dolegało, ale zachował to w  
        tajemnicy. Je li nie ma pan nic  

 

 

 
 

 

 

        przeciwko temu, zabiorę te dwie  
        kartki. Mogš nam być nader  

        pomocne w ustaleniu prawdy.  

          - Chwileczkę! - rozległo się  

        za naszymi plecami.  

          Głos był do ć żałosny, toteż  
        obejrzeli my się jak na komendę.  

        W drzwiach stał, postękujšc i  

        trzęsšc się, zasuszony starzec,  

        niewysokiego wzrostu, ubrany w  
        staromodne, zużyte czarne  

        ubranie i takiż cylinder. Na  

        szyi nosił białš chustę.  

        Sprawiał wrażenie biednego  
        pastora albo emerytowanego  

        urzędnika niższego szczebla.  

        Jednakże mimo dziwnego,  

        niepoka nego wyglšdu jego głos  
        przyzwyczajony był do  

        rozkazywania, a zachowanie  

        zwracało uwagę.  

          - Kim pan jest i jakim prawem  
        dotyka pan tych papierów? -  

        spytał.  

          - Jestem prywatnym detektywem,  

        zobowišzanym do wyja nienia  
        zagadki zniknięcia ich  

        wła ciciela.   

          - O, doprawdy? A wobec kogo  

        jest pan zobowišzany?  
          - Wobec mojego klienta, tu  

        obecnego przyjaciela pana  

        Stauntona, którego skierował do  

        mnie Scotland Yard.  
          - A kim pan jest? - to pytanie  

        skierowane było do Overtona.  

          - Cyril Overton.  

          - Aa, to pan wysłał do mnie  

        telegram! Jestem Lord  
        Mount_Janes i przybyłem tu tak  

        szybko, jak mógł mnie przywie ć  

        autobus. Wynajšłe  więc pan  

        detektywa?  
          - Tak, sir.  

          - I gotów pan jeste  zapłacić  

        za jego usługi?  

          - Nie wštpię, że uczyni to  
        Godfrey, gdy go znajdziemy.  

          - A je li go nie odnajdziecie?  

        No, odpowiedz pan.  

          - W takim przypadku bez  
        wštpienia zapłaci jego rodzina.  

          - Nic podobnego! Jestem całš  

        rodzinš, jakš ma ten młody  

        człowiek, i nie ponoszę  
 

 

 

 
 

 

        odpowiedzialno ci za jego  

        zobowišzania. Nie dam ani pensa!  

        Rozumiesz pan, panie detektyw?  
        Je li wydaje mu się inaczej to  

        dlatego, że zebrałem trochę  

        grosza dzięki mej oszczędno ci i  

        nie zamierzam jej teraz  
        zaprzestać. Co za  się tyczy  

        papierów, w których że  pan tak  

        beztrosko grzebał, to oznajmiam,  

        że je li było tam cokolwiek  
        warto ciowego, to będziesz pan  

        dokładnie rozliczony z tego, co  

        pan z nimi zrobisz.  

          - Doskonale - odparł Holmes. -  
        A teraz mógłby mi pan  

        powiedzieć, co sšdzi o  

        zniknięciu tego młodego  

        człowieka?  
          - Nic nie sšdzę, mój panie.  

        Jest za duży i  za stary, by nie  

        potrafić zatroszczyć się o  

        siebie. A je li był na tyle  
        głupi, że zaginšł, to ja  

        bynajmniej nie zamierzam ponosić  

        kosztów poszukiwań.  

          - Rozumiem dokładnie pańskie  
        stanowisko - w oczach Holmesa  

        czaiła się zło liwo ć, co tylko  

        ja zauważyłem - ale z całš  

        pewno ciš pan niedokładnie  
        rozumie moje. Godfrey Staunton  

        zdaje się być nierozważnym  

        człowiekiem. Je li go porwano,  

        to nie dla czegokolwiek, co sam  

        posiada. Wie ć o pańskim majštku  
        jest szeroko rozpowszechniona,  

        nie tylko w Anglii, ale i poza  

        jej granicami, sir. Jest całkiem  

        możliwe, że gang złodziei porwał  
        pańskiego siostrzeńca, by  

        uzyskać od niego informacje  

        dotyczšce pańskiego domu,  

        skarbów i przyzwyczajeń.  
          Twarz nowo przybyłego zbladła  

        tak bardzo, że dorównała  

        kolorowi chustki na szyi. 

          - Wielki Boże! - pisnšł. - Co  
        za pomysł? Nic podobnego nawet  

        mi na my l nie przyszło! Co za  

        łotry! Ale Godfrey to dobry  

        chłopak, nie zdradziłby własnego  
        stryja. Srebra jeszcze dzisiaj  

        oddam do banku, a pan niech nie  

        szczędzi trudów. Proszę zrobić  

 
 

 

 

 

 
        wszystko, żeby go sprowadzić  

        całego i zdrowego. Co do  

        pieniędzy, to na pištkę, czy  

        dziesištkę może pan zawsze u  
        mnie liczyć.  

          Choć udobruchany i  

        wstrzš nięty, nie był nam w  

        stanie jednakże udzielić  
        informacji, które mogłyby być  

        pomocne, gdyż prawie nic nie  

        wiedział o prywatnym życiu swego  

        siostrzeńca. Naszš jedynš  
        nadziejš pozostał telegram,  

        toteż pozbyli my się zarówno  

        lorda, jak i Overtona, który  

        udał się na konferencję z resztš  
        drużyny, by powiedzieć im o  

        nieszczę ciu, jakie ich spotkało  

        i skierowali my się do  

        najbliższego urzędu  
        telekomunikacyjnego.  

          - Spróbujemy szczę cia -  

        powiedział Holmes, gdy  

        zatrzymali my się przed  
        drzwiami. - Rzecz jasna, majšc  

        nakaz mogliby my oficjalnie  

        przejrzeć te telegramy, ale  

        jeszcze nie teraz. Nie sšdzę  
        też, żeby w tak wielkim urzędzie  

        zapamiętywali twarze klientów.  

        Chod my zatem.  

          - Przepraszam, że paniš  

        fatyguję - odezwał się uprzejmie  
        do młodej urzędniczki w okienku  

        "telegramy". - Wczoraj nadałem  

        tu telegram i zrobiłem niewielki  

        błšd. Nie mam dotšd odpowiedzi i  
        obawiam się, że go nie  

        podpisałem. Mogłaby mi pani  

        pomóc?  

          Panienka wzięła do ręki stertę  
        formularzy.  

          - O której godzinie pan tu  

        był? - spytała.  

          - Tuż po osiemnastej.  
          - Do kogo był adresowany?  

          Holmes spojrzał na niš  

        błagalnie i położył palec na  

        ustach. Ostatnie słowa brzmiały:  
        "na lito ć boskš!" - szepnšł  

        zmartwiony. - Jestem  

        niepocieszony, że nie mam  

        odpowiedzi. 
          Urzędniczka wycišgnęła jeden z  

        formularzy.  

 

 

 
 

 

 

          - Zgadza się, jest bez podpisu  
        - oznajmiła, kładšc go przed  

        Holmesem.  

          - To dlatego nie ma odpowiedzi  

        - ucieszył się mój przyjaciel. -  
        Ależ głupiec ze mnie. Do  

        widzenia pani i serdecznie  

        dziękuję.  

          Ledwie znale li my się na  
        zewnštrz, zachichotał i zatarł  

        ręce z rado ci.  

          - I co? - spytałem.  

          - Robimy postępy, mój drogi.  
        Miałem siedem różnych pomysłów,  

        jak obejrzeć telegram, ale,  

        doprawdy, nie liczyłem na to, że  

        już pierwszy okaże się  
        skuteczny.  

          - A co przez to uzyskałe ?  

          - Punkt wyj cia naszego  

         ledztwa - oznajmił zatrzymujšc  
        dorożkę. - Kings Cross Station.  

          - Wybieramy się więc w podróż?  

          - Pojedziemy odwiedzić stare  

        Cambridge. Wszystko wskazuje na  
        to, iż tam wła nie znajdzie się  

        rozwišzanie.  

          - Powiedz mi - zapytałem, gdy  

        znale li my się w poje dzie -  

        czy masz jakie  podejrzenia co  
        do powodów jego zniknięcia? Nie  

        sšdzę, bym spotkał dotšd sprawę,  

        której motywy byłyby bardziej  

        niejasne. Tego, co powiedziałe   
        jego stryjowi, nie my lisz chyba  

        naprawdę? 

          - Przyznaję, mój drogi, że nie  

        wydaje mi się to zbyt  
        prawdopodobne. Ale było  

        doskonałym pretekstem, by  

        zainteresować tego wielce  

        nieprzyjemnego starca.  
          - I w rzeczy samej  

        zainteresowało. Ale jakš masz  

        alternatywę?  

          - Mógłbym wymienić parę.  
        Musisz przyznać, że do ć  

        zastanawiajšcy jest fakt, iż  

        wypadek ów miał miejsce na  

        krótko przed meczem. Nieobecno ć  
        Godfreya  na boisku przesšdza o  

        wyniku spotkania. Może to być  

        oczywi cie przypadek, ale do ć  

        niezwykły. Sport amatorski wolny  

        jest od zakładów, ale nikt nie  
 

 

 

 
 

 

        broni publiczno ci obstawiać  

        wygranych. Niewykluczone, że  
        komu  opłacało się wyeliminować  

        zawodnika na podobieństwo konia  

        z wy cigów. To jedno  

        wyja nienie. Po drugie, jest on  
        dziedzicem fortuny i może  

        chodzić o najzwyklejsze w  

         wiecie porwanie dla okupu.  

          - Żadna z tych wersji nie  
        wyja nia jednakże sprawy  

        telegramu.  

          - Słusznie, Watsonie. Telegram  

        nadal pozostaje jedynš konkretnš  
        przesłankš, z jakš mamy do  

        czynienia, i nie możemy sobie  

        pozwolić na to, by o nim  

        zapomnieć. Wła nie aby wyja nić  
        jego znaczenie, jeste my teraz w  

        drodze do Cambridge i, choć  

        sprawa jest nieco zagmatwana,  

        byłbym zaskoczony, gdyby my  
        przed wieczorem jej nie  

        wyja nili lub nie dokonali  

        znacznych postępów.  

         

          Było już ciemno, gdy  
        znale li my się w starym,  

        uniwersyteckim mie cie. Ze  

        stacji wzięli my dorożkę i  

        pojechali my do oddalonego  
        ledwie o parę minut jazdy domu  

        doktora Leslie Armstronga. Dom  

        był przestronny, położony przy  

        jednej z głównych ulic. Po do ć  
        długim oczekiwaniu znale li my  

        się w gabinecie gospodarza,  

        który przyjšł nas siedzšc za  

        biurkiem.  
          O tym, jak dalece przestałem  

        być na bieżšco ze swoim zawodem,  

         wiadczy fakt, że nazwisko  

        Armstrong było mi całkowicie  
        obce, a był on wówczas nie tylko  

        jednym z najznakomitszych  

        profesorów swej uczelni, ale  

        także jednš z najtęższych głów w  
        tej gałęzi nauki, uczonym o  

        europejskiej sławie. Mimo to,  

        nawet je li się go nie znało,  

        nie sposób było, nie być pod  

        wrażeniem tej twarzy,  
        przenikliwych, ukrytych pod  

        krzaczastymi brwiami oczu, oraz  

        masywnej, wykutej jakby z  

 
 

 

 

 
 

        granitu szczęki. Człowiek  

        bystrego umysłu i głębokiego  

        charakteru, uważny i rzutki,  
        pewny siebie, lecz uczynny dla  

        innych - tak oceniłem go jeszcze  

        przed rozmowš. Trzymał w dłoni  

        wizytówkę mojego przyjaciela i  
        przyglšdał się jej z niezbyt  

        miłym wyrazem twarzy.  

          - Słyszałem o panu, panie  

        Holmes i zdaję sobie sprawę, czym  
        pan się zajmuje, choć z góry  

        uprzedzam, że nie pochwalam tego  

        zajęcia.  
          - Podobnie jak wszyscy  
        przestępcy tego kraju - odparł  

        Holmes spokojnie.  

          - Dopóki pańskie wysiłki sš  

        skierowane na zwalczanie  
        przestępczo ci, powinny mieć  

        poparcie każdego uczciwego  

        członka społeczeństwa, choć  

        osobi cie nie wštpię, że  

        oficjalny aparat  cigania jest  
        wystarczajšco sprawny. Zupełnie  

        inna sprawa, gdy wdziera się pan  

        w czyje  prywatne życie, wywleka  

        na  wiatło dzienne sekrety  
        rodzinne i marnuje czas osób,  

        które sš bardziej zajęte niż  

        pan. W tej chwili powinienem pisać  

        rozprawę naukowš, a nie  
        rozmawiać z panem.  

          - Nie wštpię w to, a jednak ta  

        rozmowa może okazać się  

        ważniejsza od rozprawy naukowej.  
        Tak na marginesie, zmuszony  

        jestem poprawić pana. Robimy  

        dokładnie co  przeciwnego niż  

        to, co pan powiedział: staramy  
        się, by jak najmniej osobistych  

        spraw przeniknęło do wiadomo ci  

        publicznej, co niechybnie  

        nastšpiłoby, gdyby sprawš zajęły  
        się czynniki oficjalne. Może pan  

        mnie uważać za pioniera, który  

        wyprzedza regularne siły  

        policyjne w tym kraju. Pana  

        natomiast chciałbym zapytać o  
        Godfreya Stauntona.  

          - A konkretnie?  

          - Zna go pan, prawda?  

          - Jest moim bliskim  
        przyjacielem.  

          - Wie pan o tym, że zniknšł?  

 

 
 

 

 

 
          - Ach, w rzeczy samej? - wyraz  

        twarzy naszego gospodarza nie  

        uległ zmianie. 

          - Zeszłej nocy opu cił hotel i  
        do tej pory nie dał znaku życia.  

          - Powróci bez wštpienia.  

          - Jutro jego drużyna gra  

        bardzo ważny mecz.  
          - Nie interesujš mnie te  

        chłopięce zabawy, w  

        przeciwieństwie do losów i  

        przyszło ci tego młodzieńca,  
        jako że znam go i lubię  

        serdecznie. Mecz piłkarski  

        natomiast zupełnie mnie nie  

        obchodzi.  
          - W takim razie liczę na  

        pańskš pomoc w odnalezieniu  

        Godfreya. Wie pan, gdzie on  

        jest?  

          - Skšdże znowu! 
          - Nie widział go pan od  

        wczoraj?  

          - Nie.  

          - Czy Staunton jest zdrowym  
        człowiekiem?  

          - Absolutnie.  

          - Czy wiadomo panu, by  

        kiedykolwiek chorował?  
          - Nigdy.  

          Holmes położył na jego biurku  

        kartkę papieru wyjętš z  

        kieszeni. 
          - To może wyja ni mi pan, skšd  

        rachunek opiewajšcy na  

        trzyna cie gwinei, zapłacony  

        przez Godfreya Stauntona w  
        zeszłym miesišcu panu Leslie  

        Armstrongowi z Cambridge.  

        Znalazłem go w papierach  

        zaginionego w jego pokoju  
        hotelowym.  

          Doktor poczerwieniał z gniewu.  

          - Nie widzę najmniejszego  

        powodu, dla którego musiałbym to  

        robić, panie Holmes.  
          Mój przyjaciel schował  

        rachunek do notesu.  

          - Je li woli pan publiczne  

        wyja nienia, to mogę zapewnić,  
        że niedługo do nich dojdzie -  

        oznajmił sucho. - Mówiłem już  

        panu przed chwilš, że mogę  

        wyciszyć niejednš sprawę, która  
        w przeciwnym wypadku dostałaby  

 

 

 
 

 

 

        się do publicznej wiadomo ci, i  
        wielokrotnie już to robiłem.  

        Doprawdy, rozsšdniej z pana  

        strony byłoby obdarzyć mnie  

        zaufaniem.  
          - Nie mam nic do powiedzenia.  

          - Miał pan jakie  wiadomo ci  

        od Stauntona z Londynu?  

          - Żadnych.  
          - No, patrzcie państwo! Jakaż  

        ta poczta jest opieszała -  

        westchnšł Holmes. - Bardzo pilny  

        telegram został wysłany przez  
        niego do pana wczoraj wieczorem,  

        a pan go jeszcze nie otrzymał.  
        Ma to bez wštpienia zwišzek z  

        jego zniknięciem. Na pana  

        miejscu udałbym się na pocztę i  
        złożył zażalenie.  

          Gospodarz poderwał się na  

        nogi, czerwony z w ciekło ci.  

          - Zmuszony jestem prosić pana,  
        by pofatygował się razem z  

        przyjacielem za drzwi - warknšł.  

        - Może pan oznajmić swemu  

        zwierzchnikowi, Lordowi  
        Mount_Janesowi, że nie życzę  

        sobie mieć nic wspólnego z nim  

        samym ani z lud mi nasłanymi  

        przez niego. Ani słowa więcej!  
          Z furiš pocišgnšł za sznur  

        dzwonka i oznajmił lokajowi, gdy  

        ten stanšł w drzwiach:  

          - Johnie, wskaż panom wyj cie.  
          Służšcy wyprowadził nas  

        uprzejmie, acz zdecydowanie. Gdy  

        już znale li my się na ulicy,  

        Holmes parsknšł  miechem.  
          - Doktor Armstrong z pewno ciš  

        jest człowiekiem energicznym i  

        zdecydowanym - powiedział po  

        chwili. - Nie spotkałem dotšd  

        człowieka, który gdyby skierował  
        w tę stronę swe talenty, byłyby  

        bardziej predestynowany do  

        zajęcia wolnego miejsca po  

        niesławnej pamięci profesorze  
        Moriartym. Tak oto, mój biedny  

        przyjacielu znale li my się,  

        niebożęta, w niego cinnym  

        mie cie, którego jednak nie  
        możemy opu cić, je li chcemy  

        rozwišzać tę zagadkę. Gospoda po  

        przeciwnej stronie ulicy zdaje  

        się być wprost wymarzona dla  
 

 

 

 
 

 

        naszych potrzeb. Gdyby  był tak  

        uprzejmy i zajšł się wynajęciem  
        pokoi oraz nabyciem paru  

        drobiazgów potrzebnych do  

        noclegu, mógłbym się tymczasem  

        nieco rozejrzeć.  
           

           Rozglšdanie okazało się jednak  

        dłuższe niż Holmes przypuszczał,  

        gdyż w gospodzie znalazł się  
        dopiero po dziewištej wieczorem.  

        Był blady i zmęczony, a ubranie  

        pokryte miał kurzem; do chwili  

        spożycia oczekujšcej na stole  

        kolacji nie odezwał się słowem.  
        Dopiero gdy zapalił fajkę, był w  

        stanie spojrzeć na sytuację na  

        wpół ironicznie, na wpół  

        filozoficznie, co było dla niego  
        naturalne, gdy sprawy nie  

        układały się po jego my li.  

        Odgłos kopyt końskich skłonił go  

        do podej cia do okna. Przed  
        drzwiami doktora stał powóz  

        zaprzężony w parę gniadoszy. 

          - Nie było go trzy godziny -  

        mruknšł. - Wyjechał o wpół do  
        siódmej, a wrócił dopiero teraz.  

        To daje odległo ć około dwunastu  

        mil. Je dzi tam codziennie, a  

        zdarza się, że i dwukrotnie w  
        cišgu dnia. 

          - Jest to do ć naturalne dla  

        lekarza z praktykš.  

          - On w istocie nie jest  
        praktykujšcym lekarzem. To  

        teoretyk i konsultant, ale bez  

        praktyki z pacjentami, która  

        rozpraszałaby go i zajmowała  

        czas potrzebny na pracę naukowš.  
        Te wyjazdy sš jak na niego czym   

        niezwykłym. Rodzi się zatem  

        pytanie, do kogo tak zapamiętale  

        je dzi?  
          - Jego wo nica... 

          - Mój drogi, a jak sšdzisz, od  

        kogo zaczšłem? Nie wiem, czy  

        powodowany własnš zło liwo ciš,  
        czy poleceniem chlebodawcy,  

        poszczuł mnie psem. Ani pies,  

        ani on nie polubili mojej laski  

        i sprawa się nie udała. Po  
        incydencie uzgodnili my poglšdy  

        i z tych uzgodnień jasno wynika,  

        że dalsze próby dowiedzenia się  

 
 

 

 

 
 

        czegokolwiek z tego  ródła  

        skazane sš na niepowodzenie.  

        Wszystko, czego się  
        dowiedziałem, pochodzi od  

        przyjaznej duszy z tutejszej  

        gospody. Ona wła nie powiedziała  

        mi o zwyczajach doktora i  
        codziennych podróżach powozem.  

          Jakby potwierdzajšc jego  

        słowa, ten ostatni podjechał pod  

        dom.  

          - Nie mogłe  go  ledzić?  
          - Doskonale, Watsonie! Masz  

        dzi  genialne pomysły. Rzecz  

        jasna, przyszło mi to do głowy,  

        a jak zapewne zauważyłe , nie  
        opodal jest sklep z rowerami. Od  

        wła ciciela wypożyczyłem rower i  

        wyjechałem jeszcze przed  

        powozem, starajšc się, by  
        odległo ć między nami nie  

        przekraczała stu jardów. W  

        mie cie pomagały mi go  ledzić  

        tylne  wiatła, ale gdy  
        znale li my się na wsi, zdarzył  

        się niezbyt miły wypadek. Otóż  

        powóz zatrzymał się nagle,  

        doktor wysiadł, zbliżył się do  
        mnie i w sardoniczny sposób  

        oznajmił mi, iż choć droga jest  

        wšska, obawia się, że nie na  

        tyle, by jego pojazd blokował mi  
        drogę. Przyznaję, że zrobił to  

        naprawdę w doskonały sposób.  

          Przejechałem obok powozu i  

        trzymajšc się głównej drogi  

        ujechałem parę mil, po czym  
        zatrzymałem się w dogodnym  

        miejscu, by nań poczekać. Nie  

        pojawił się jednak, widać  

        skręcił w którš  z licznych  
        bocznych dróg. Przyjechałem z  

        powrotem, nadal nie widzšc jego  

         ladu, i oto teraz dopiero  

        powrócił. Naturalnie z poczštku  
        nie miałem żadnych powodów, by  

        łšczyć te wyjazdy ze sprawš  

        Godfreya; zajšłem się nimi  

        jedynie dlatego, by mieć  
        pełniejszy obraz poczynań  

        doktora Armstronga, ale po tym  

        wydarzeniu sprawa nabiera nowego  

        znaczenia. Je li kto  spodziewa  
        się, że będzie  ledzony, jest to  

        już samo w sobie podejrzane. Nie  

 

 
 

 

 

 
        spocznę, dopóki nie wyja nię tej  

        zagadki.  

          - Możemy jutro za nim  

        pojechać.  
          - Naprawdę? To nie jest takie  

        proste, jak ci się wydaje. Nie  

        znasz okolic Cambridge, a jest  

        to teren płaski i nie zalesiony,  

        w którym naprawdę trudno się  
        ukryć. W dodatku człowiek, który  

        nas interesuje, nie jest  

        głupcem, co dobitnie dzi   

        wykazał. Zadepeszowałem do  
        Owertona, by pod ten adres dał  

        mi znać o każdym nowym  

        wydarzeniu w Londynie, tymczasem  

        możemy skoncentrować się na  
        osobie doktora Armstronga,  

        którego nazwisko pozwoliła mi  

        przeczytać w urzędzie pocztowym  

        ta miła osóbka. Mogę się  
        założyć, że wie on doskonale,  

        gdzie jest ten młody człowiek, i  

        je li się tego nie zdołamy  

        dowiedzieć, będzie to wyłšcznie  
        nasza wina. Jak dotychczas, on  

        jest górš, ale znasz mnie i  

        wiesz, że nie pozwolę, by ten  

        stan rzeczy trwał zbyt długo.  
         

          Mimo tego zapewnienia następny  

        dzień minšł nie zbliżajšc nas  

        ani o krok do rozwišzania  

        zagadki, a przy lunchu  
        dostarczono nam następujšcy  

        li cik:  

          "Sir,  

          Mogę Pana zapewnić, że  ledzšc  
        mnie traci Pan czas. Jak odkrył  

        Pan ostatniej nocy, mam okno w  

        tylnej  ciance powozu, a zatem  

        je li życzy Pan sobie  
        dwudziestomilowej przejażdżki,  

        która przywiedzie Pana do  

        miejsca, z którego Pan wyjechał  

        - służę uprzejmie: wystarczy, by  
        jechał Pan za mnš. Pragnę też  

        poinformować Pana, że  

        szpiegowanie mnie w żadnym razie  

        nie pomoże Stauntonowi.  
        Natomiast przekonany jestem, iż  

        największš przysługš, jakš może  

        mu Pan oddać, jest  

        natychmiastowy powrót do Londynu  
        i poinformowanie swego  

 

 

 
 

 

 

        chlebodawcy o Pańskich  
        bezowocnych poszukiwaniach. Czas  

        spędzony tutaj, to dla Pana czas  

        stracony. 

          Z poważaniem 

          Leslie Armstrong" 
          - Szczery i otwarty przeciwnik  

        - skomentował Holmes. - No cóż,  

        list ten wzmaga tylko mojš  

        ciekawo ć; zanim stšd wyjadę,  
        muszę jš zaspokoić.  

          - Jego powóz zajechał -  

        poinformowałem go. - Wła nie  

        wsiada, spoglšdajšc w nasze  
        okna. Może ja spróbowałbym  

        szczę cia na rowerze?  

          - Nie, mój drogi. Z całym  

        szacunkiem dla ciebie, ale nie  
        sšdzę, by  był godnym dlań  

        przeciwnikiem. Raczej spróbuję  

        co  osišgnšć za pomocš innych  

         rodków. Obawiam się, że będę  
        zmuszony pozostawić cię samego,  

        gdyż pojawienie się dwóch obcych  

        wypytujšcych się o różne rzeczy  

        w tej sielankowej wiejskiej  
        okolicy mogłoby wzbudzić więcej  

        plotek, niż to potrzebne. NIe  

        wštpię, że znajdziesz co   

        interesujšcego w tym szacownym  

        mie cie i mam nadzieję, że  
        wieczorem będę miał dla ciebie  

        lepsze nowiny.  

         

          Holmes wrócił ponownie  
        zmęczony i rozczarowany.  

 

          - Zmarnowałem dzień, Watsonie  

        - o wiadczył. - Znajšc kierunek,  
        w którym się udał nasz doktor,  

        spędziłem dzisiejszy dzień na  

        odwiedzaniu wiosek leżšcych po  

        tamtej stronie Cambridge i  
        rozmowach z gospodarzami.  

        Przyznaję, że zwiedziłem spory  

        szmat kraju: Chesterton, Histon,  

        Waterbeach, Oakington. Nigdzie  
        jednak nie natrafiłem na  

        najmniejszy nawet  lad. Nie  
        można przeoczyć czego  takiego,  

        jak codzienne wizyty powozu, i  
        to zupełnie nieznanego. Doktor  

        wygrał drugš rundę. Czy jest  

        jaki  telegram?  

          - Owszem, pozwoliłem go sobie  
        otworzyć. Oto tre ć:  

 

 

 
 

 

 

          "O Pompeya spytać Jeamy  

        Dixona, Trinity College".  
          - Zupełnie go nie rozumiem.  

          - Och, to jasne. Jest to  

        odpowied  naszego przyjaciela  

        Overtona na pewne pytanie, które  
        mu wcze niej wysłałem. Prze lę  

        wiadomo ć do Dixona i pewien  

        jestem, że tym razem szczę cie  

        się do nas u miechnie.  
        $~a propos, czy sš jakie   

        wiadomo ci o tym meczu?  

          - Owszem, lokalna  

        popołudniówka zamie ciła  
        doskonałe sprawozdanie z jego  

        przebiegu. Oxford wygrał, i to  

        dzięki, co wyra nie napisano,  

        nieszczę liwej absencji Godfreya  
        Stauntona, którego nieobecno ć  

        na boisku dała się odczuć już w  

        pierwszych minutach meczu. Brak  

        tego zawodnika tak osłabił atak  
        i obronę, że udaremnił zupełnie  

        wysiłki drużyny.  

          - Zatem obawy Owertona były  

        uzasadnione - mruknšł Holmes.  

          - W pełni zgadzam się z  
        doktorem Armstrongiem. Futbol  

        nie interesuje mnie zupełnie.  

        Kładziemy się spać, Watsonie,  

        gdyż dzień jutrzejszy, jak  
        sšdzę, będzie męczšcy i, mam  

        nadzieję, rozstrzygajšcy.  

         

          Następnego ranka, tuż po  
        przebudzeniu, przestraszył mnie  

        widok Holmesa, który siedział  

        przy kominku ze strzykawkš w  

        dłoni. Widzšc wyraz mojej  
        twarzy, roze miał się i położył  

        strzykawkę na stole.  

          - Nie, mój drogi, tym razem to  

        nie morfina. Ten drobiazg jest  
        kluczem do naszej zagadki, a  

        przynajmniej mam takš nadzieję.  

        Wła nie wróciłem z małego zwiadu  

        i sšdzę, że wszystko jest na  
        najlepszej drodze. Zjedz dobre  

         niadanie, gdyż udamy się  ladem  

        doktora Armstronga i nie  

        będziemy się zatrzymywać na  
        posiłki, dopóki nie znajdziemy  

        tajemniczego miejsca  

        przeznaczenia.  

          - Wobec tego najlepiej będzie  
 

 

 

 

 
 

        zabrać ze sobš drugie  niadanie.  

        Jego powóz zajechał -  

        oznajmiłem.  
          - Spokojnie, niech sobie  

        jedzie. Je li nam się tym razem  

        nie uda, to przeproszę go  

        osobi cie na pi mie. Zjedz  
        teraz, a potem przedstawię cię  

        komu , kto jest niezastšpionym  

        specjalistš w rozwišzywaniu  

        takich zadań.  
          Gdy wyszli my, Holmes udał się  

        ku stajni. Tu otworzył drewniany  

        kojec, z którego wyskoczył  

         rednich rozmiarów pies, cały  
        biały w bršzowe łaty i z długimi  

        uszami - co  po redniego między  

        wyżłem a ogarem.  

          - Pozwól przedstawić sobie  
        Pompeya - powiedział mój  

        przyjaciel. - Jest chlubš  

        tutejszej sfory. Choć niezbyt  

        szybki, co widać po jego  

        budowie, jest niezastšpiony na  
        tropie. Cóż, Pompeyu, może nie  

        jeste  szybki na polowaniu, ale  

        obawiam się, że dwóch  

        londyńczyków i tak ci nie  
        dotrzyma kroku. Wobec tego  

        pozwól, że założę ci smycz. A  

        teraz chod  i pokaż, co  

        potrafisz.  
          Poprowadził psa do bramy  

        wjazdowej domu doktora. Zwierzę  

        obwšchało  jš i z piskiem  

        podniecenia ruszyło w dół ulicy,  
        cišgnšc smycz z całych sił.  

         

          Po pół godzinie byli my już za  

        miastem, żwawo maszerujšc  
        wiejskš drogš. 

          - Co ty wła ciwie zrobiłe ? -  

        spytałem.  

          - Użyłem nietrwałego i może  
        niehonorowego, ale za to  

        skutecznego w takich wypadkach  

         rodka. Dzi  rano spryskałem  

        zawarto ciš strzykawki, którš  
        widziałe , tylne koła powozu  

        Armstronga. To anyż, mój drogi,  

        a pies my liwski pójdzie za tym  

        zapachem na koniec  wiata.  
        Armstrong musiałby przejechać  

        przez rzekę, żeby zgubić trop, a  

        nie sšdzę, by mu to przyszło do  

 

 
 

 

 

 
        głowy. O, szelma! To w ten  

        sposób wtedy mi zniknšł!  

          Pies skręcił nagle z drogi na  

        poro nięty trawš trakt, który  
        pół mili dalej wychodził na innš  

        drogę, a trop skręcał ostro w  

        prawo, w stronę miasta, z  

        którego wła nie przyszli my.  
        Droga biegła na południe,  

        omijajšc Cambridge, i dalej w  

        przeciwnym kierunku niż ten, w  

        którym szli my.  
          - A więc to kółko było tylko  

        na naszš cze ć - warknšł  

        roze lony Holmes. - Nic  

        dziwnego, że moje poszukiwania w  
        tych wioskach nie dały  

        rezultatu. Trzeba przyznać, że  

        doktorek rozegrał partię jak  

        prawdziwy zawodowiec grajšcy o  

        dużš stawkę. Na prawo powinno  
        być Trumpington i, na Boga, oto  

        i powóz wyjeżdżajšcy zza rogu.  

        Szybko, Watsonie, albo koniec z  

        nami.  
          Skoczył w pole, cišgnšc za  

        sobš psa, a ja za nim. Ledwie  

        zdšżyli my się skryć, gdyż powóz  

        minšł nas z turkotem. Dojrzałem  
        przelotnie doktora Armstronga  

        siedzšcego ze zwieszonymi  

        ramionami i twarzš ukrytš w  

        dłoniach - przedstawiał sobš  
        obraz najwyższej rozpaczy.  

        Sšdzšc po wyrazie twarzy mego  

        przyjaciela, także to zauważył.  

          - Obawiam się, że nasze  
        poszukiwania mogš się smutno  

        skończyć - powiedział po chwili.  

        - Chod , Pompeyu, otóż i dom  

        stojšcy w polu.  
          Nie mogło być wštpliwo ci, że  

        oto osišgnęli my cel naszych  

        poszukiwań. Pompey z radosnym  

        skowytem minšł bramę, za którš w  
        miękkiej ziemi widać było  lady  

        kół powozu. Przez trawnik, w  

        stronę drzwi prowadziła wšska  

         cieżka, toteż Holmes przywišzał  
        psa do pompy i ruszyli my ku  

        budynkowi. Mój towarzysz zapukał  

        lekko zardzewiałš kołatkš, ale  

        nie wywołało to żadnego odzewu.  

        Domek jednak nie był opuszczony,  
        gdyż do naszych uszu dobiegł  

 

 

 
 

 

 

        niski d więk - co  jakby  
        zawodzenie po niepowetowanej  

        stracie.  

          Holmes zatrzymał się na  

        chwilę, po czym spojrzał na  
        drogę. Zbliżał się niš powóz,  

        którego zaprzęgu nie sposób było  

        zapomnieć.  

          - Doktorek wraca! - krzyknšł.  
        - To upraszcza sprawę. Musimy  

        zobaczyć, co się tam dzieje,  

        zanim się tu zjawi.  

          Otworzył drzwi i znale li my  
        się w hallu - zawodzenie było  

        teraz gło niejsze i dochodziło z  

        góry, toteż pognali my tam co  

        sił w nogach. Mój przyjaciel  

        otworzył uchylone drzwi i obaj  
        zamarli my na progu.  

          Młoda, piękna kobieta leżała  

        martwa na łóżku. Otwartymi,  

        błękitnymi i niewidzšcymi oczyma  
        wpatrywała się w sufit. W nogach  

        posłania klęczał młody  

        mężczyzna, z twarzš ukrytš w  

        po cieli; jego ciałem wstrzšsał  
        szloch. Był tak pogršżony w  

        rozpaczy, że nie zauważył nas,  

        dopóki Holmes nie położył mu  

        ręki na ramieniu.  
          - Pan Godfrey Staunton? 

          - Tak, ale... spó nił się pan.  

        Ona odeszła.  

          Był zbyt przytłoczony  
        nieszczę ciem, by zrozumieć, że  

        nie jeste my lekarzami  

        przysłanymi do pomocy. Holmes  

        chciał mu wyja nić  
        nieporozumienie i poinformować o  

        niepokoju, jaki wywołało jego  

        zniknięcie, gdy na schodach  

        zadudniły ciężkie kroki, a po  
        chwili w drzwiach pojawił się  

        zaskoczony doktor Armstrong.  

          - Więc to tak - wykrztusił po  

        chwili. - Osišgnšł pan swój cel  
        i z wrodzonš sobie delikatno ciš  

        wybrał stosowny do tego moment.  

        Nie będę nic więcej mówił w  

        obliczu  mierci, ale zapewniam,  

        że gdybym był młodszy, nie  
        uszłoby panu takie postępowanie  

        na sucho.  

          - Proszę mi wybaczyć,  

        doktorze, sšdzę, że niedokładnie  
 
 

 

 
 

 

        się rozumiemy - odparł Holmes. -  

        Gdyby był pan łaskaw zej ć z  
        nami na dół, wyja niliby my  

        sobie to nieporozumienie.  

          W parę minut pó niej  

        znale li my się we trójkę w  
        salonie.  

          - Słucham.  

          - Chciałbym na wstępie panu  

        wyja nić, że nie jestem opłacany  
        przez Lorda Mount_Janesa, a moje  

        prywatne sympatie nie znajdujš  

        się po stronie tegoż szlachcica.  

        Gdy kto  ginie, a jego  

        przyjaciel zwraca się do mnie z  
        pro bš o pomoc, bym odszukał  

        zaginionego, dokładam wszelkich  

        starań, by to wykonać -  

        tłumaczył mój towarzysz. - Je li  
        stwierdzę, że nie miało miejsca  

        żadne przestępstwo, to robię co  

        mogę, by zatuszować całš sprawę  

        zamiast rozgłaszać jš wszem i  
        wobec. Skoro w tym przypadku,  

        jak sšdzę, nie zostało naruszone  

        prawo, może pan całkowicie  

        polegać na mojej dyskrecji.  
          Doktor Armstrong złapał rękę  
        Holmesa i potrzšsnšł niš silnie.  

          - Jest pan uczciwym  

        człowiekiem - powiedział. -  le  
        pana oceniłem i dziękuję  

        Niebiosom, że wyrzuty sumienia  

        wobec biednego, pozostawionego  

        tu samotnie Godfreya skłoniły  
        mnie do powrotu i bliższego  

        poznania pana. Wie pan już  

        wystarczajšco wiele, reszta jest  

        prosta do wyja nienia. Rok temu  
        ten młodzieniec mieszkał przez  

        pewien czas w Londynie. Zakochał  

        się tam w córce kobiety, u  

        której wynajmował mieszkanie.  
        Pokochali się, pobrali. Żona  

        jego była równie miła, co piękna  

        i nie musiał się jej wstydzić.  

        Ale Godfrey jest dziedzicem tego  

        skretyniałego sknery i był  
        zupełnie pewien, że gdyby  

        dotarła do jego uszu wie ć o  

        małżeństwie, byłoby to  

        równoznaczne z końcem  
        sprzyjajšcej mu fortuny.  

          Znam Godfreya dobrze i darzę  

        go głębokim uczuciem. Zrobiłem  

 
 

 

 

 
 

        co można, by pomóc im utrzymać  

        ten zwišzek w tajemnicy. Dzięki  

        temu domkowi i wrodzonej  
        dyskrecji Godfrey do tej pory  

        zachował sekret. Poza mnš i  

        służšcym, który udał się wła nie  

        po pomoc do wioski, nikt o  
        niczym nie wiedział. Niestety,  

        cios nadszedł z zupełnie  

        nieoczekiwanej strony: żona  

        Godfreya zachorowała nagle i to  

        poważnie. Biedak omal nie  
        oszalał, a musiał jechać do  

        Londynu na ten głupi mecz, gdyż  

        bez wyja nienia całej sytuacji  

        nie miał żadnych powodów, by tam  
        nie być. Starałem się  

        telegraficznie informować go o  

        stanie zdrowia żony i  

        podtrzymywać na duchu. W  
        odpowiedzi na mój telegram  

        wysłał mi depeszę, o której pan  

        się dowiedział, choć pojęcia nie  

        mam jakim cudem. Nie  
        powiedziałem mu oczywi cie jak  

        gro na jest sytuacja, wiedzšc,  

        że jego obecno ć i tak nic nie  

        pomoże. Ale ojcu dziewczyny  
        napisałem całš prawdę. On też  

        natychmiast skontaktował się z  

        Godfreyem i obaj przyjechali  

        tutaj. Dzi  rano  mierć położyła  
        kres jej cierpieniom. I to  

        wszystko, panie Holmes. Jestem  

        pewien, że mogę polegać na  

        dyskrecji pana i pańskiego  
        przyjaciela.  

          Holmes u cisnšł mu dłoń i bez  

        słowa odwrócił się. Wyszli my w  

        milczeniu z tego domu żałoby na  
        dwór, gdzie  wieciło słabe,  

        zimowe słońce.  

         

          Szlachetnie urodzony kawaler 

         
          Zarówno małżeństwo lorda  

        St. Simona, jak i dziwne  

        unieważnienie tego zwišzku dawno  

        już przestało być tematem  
        zainteresowania w kręgach, w  

        których obracał się nieszczęsny  

        oblubieniec. Nowe skandale  

        przyćmiły to pechowe małżeństwo,  
        a rozmaite pikantne szczegóły  

        odcišgnęły plotki od  

 

 
 

 

 

 
        czteroletniego już dramatu. Mam  

        jednakże podstawy sšdzić, że nie  

        wszystkie fakty sš znane  

        szerokiemu ogółowi, a ponieważ  
        mój przyjaciel Sherlock Holmes,  

        miał znaczny udział w  

        rozwikłaniu całej zagadki,  miem  

        twierdzić, że żadne wspomnienia  

        nie sš kompletne bez tego  
        epizodu.  

          Było to na parę tygodni przed  

        moim własnym małżeństwem, kiedy  

        wcišż jeszcze mieszkałem z  
        Holmesem na Baker Street. Wrócił  

        on wieczorem tegoż dnia i zastał  

        list adresowany do siebie. Przez  

        cały dzień nie wychodziłem z  
        mieszkania, gdyż niespodziewanie  

        zaczęło padać i zrobiło się  

        wietrznie, co powodowało  

        nieodmiennie przypominanie się  
        rany od kuli po afgańskiej  

        kampanii. Siedzšc w fotelu, z  

        nogami opartymi na drugim,  

        otoczony stertš gazet, które  
        zdšżyłem już przeczytać, na wpół  

        leżšc oglšdałem imponujšcy herb  

        i monogram na kopercie,  

        zastanawiajšc się leniwie, kim  
        też może być szlachetny  

        korespondent mojego przyjaciela.  

          - Jest tu godna uwagi epistoła  

        - poinformowałem go, gdy wszedł.  
        - Twoja poranna korespondencja,  

        je li dobrze pamiętam, składa  

        się przeważnie z listów od  

        sklepikarzy i agentów  
        ubezpieczeniowych.  

          - Istotnie, twój sšd nie jest  

        pozbawiony podstaw - zgodził się  

        z u miechem. - Ten za  tutaj  

        wyglšda jak jedno z tych  
        niepożšdanych i ucišżliwych  

        zaproszeń na zebrania  

        towarzyskie, na których zmuszajš  

        człowieka bšd  do nudzenia się,  
        bšd  do kłamania.  

          Złamał pieczęć i przebiegł  

        wzrokiem tre ć listu.  

          - Patrzcie państwo - mruknšł.  
        - Okazuje się, że to jednak co   

        interesujšcego.  

          - Od szlachetnie urodzonego  

        klienta?  
          - Jednego z najlepiej  

 

 

 
 

 

 

        urodzonych w tym kraju.  
          - Moje serdeczne gratulacje.  

          - Mogę cię zapewnić, Watsonie,  

        że wysokie urodzenie, czy też  

        jego brak, nie ma dla mnie  

        żadnego znaczenia, w  
        przeciwieństwie do tego, czy  

        sprawa jest interesujšca, czy  

        też nie. Możliwe, że ta okaże  

        się zupełnie banalna. Czytałe ,  
        jak widzę, naj wieższe gazety?  

          - Owszem - przytaknšłem -  

        patrzšc na stertę papierów koło  

        fotela. - Z braku lepszego  
        zajęcia...  

          - Dobrze się składa, oszczędzi  

        nam to wiele czasu. Osobi cie  

        poza rubrykš kryminalnš i  
        ogłoszeniami nie czytałem nic.  

        Je li za  przeglšdałe   

        najnowsze wydarzenia, to musiała  

        ci wpa ć w oko notatka o lordzie  
        St. Simonie i jego  lubie.  

          - I owszem.  

          - Doskonale. List, który mam w  

        ręku, jest wła nie od niego.  
        Przeczytam ci go, a ty przewróć  

        te papierzyska i poszukaj mi  

        wszystkiego, co wišże się z tš  

        sprawš.  
          Oto, co przeczytał mi  

        Sherlock:  

          "Drogi Panie Holmes!  

          Lord Backwater powiedział mi,  
        że mogę mieć zaufanie do Pana  

        sšdów i dyskrecji. Zdecydowałem  

        się wobec tego napisać i prosić  

        Pana o radę w kwestii nader  

        bolesnej. Wišże się to z moim  
         lubem. Pan Liestrade ze  

        Scotland Yardu działa już w tej  

        sprawie, ale zapewnił mnie, że  

        nie ma nic przeciwko pańskiej  
        współpracy. Obaj sšdzimy, że  

        może być nam wielce pomocna.  

        Zjawię się o #/4 po południu i  

        byłbym bardzo zobowišzany, gdyby  
        znalazł Pan dla mnie czas, gdyż  

        sprawa jest, przynajmniej dla  

        mnie, najwyższej wagi.  

          Z poważaniem 
          Robert St. Simon" 

          - Wysłany z Grosvenor  

        Mansions, pisany piórem, a autor  

        miał pecha i umazał się  
 

 

 

 
 

 

        atramentem na zewnętrznej  

        powierzchni małego palca prawej  

        dłoni - dodał Holmes składajšc  
        list. - Napisał, że będzie tu o  

        czwartej, a więc mamy godzinę,  

        by wyrobić sobie zdanie na  

        podstawie tego, co piszš w  
        prasie. Zajmij się tymi  

        artykułami, a ja sprawdzę, kim  

        jest konkretnie nasz go ć.  

          Z półki nad kominkiem wzišł  
        oprawny w skórę tom i zaczšł  

        kartkować.  

          - Jest. "Robert Walsingham de  

        Vere St. Simon, drugi syn  
        księcia Balmoral. Herb -  

        czerwone tło, trzy kotwice nad  

        sobolem. Urodzony w 1846 roku".  

        Ma wobec tego 41 lat, co w  
        zupełno ci wystarczy do  

        małżeństwa. Był podsekretarzem  

        do spraw zagranicznych. Sš  

        bezpo rednimi potomkami  
        Plantagenetów, a po rednimi  

        Tudorów. Poza tym nic ciekawego.  

        Mam nadzieję, że tobie się  

        lepiej powiodło.  
          - To, co potrzebne, znalazłem  

        bez problemów. Wydarzenia sš  

        zupełnie  wieże, a cała sprawa  

        utkwiła do ć silnie w mej  
        pamięci. NIe chciałem ci jednak  

        nic mówić, bo wiem, że masz w  

        tej chwili na głowie dochodzenie  

        i nie lubisz, jak co  innego  

        odrywa cię od tej pracy.  
          - Och, masz na my li tę błahš  

        sprawę wozu meblowego z  

        Grosvenor Square? Wszystko jest  

        już zupełnie jasne, wła ciwie od  
        poczštku nie wzbudzało  

        wštpliwo ci. Stre ć mi, proszę,  

        co piszš w gazetach.  

          - Oto pierwsza wzmianka, na  
        jakš się natknšłem. Zamieszczona  

        była w "Morning Post" przed paru  

        tygodniami. Tytuł brzmi:  

        "Uzgodnione małżeństwo":  
         

          Je li wiadomo ci nasze zostanš  

        potwierdzone, wkrótce zostanie  

        zawarty zwišzek małżeński  
        pomiędzy lordem Robertem  

        St. Simonem, drugim synem  

        księcia Balmoral a Katty Doran,  

 
 

 

 

 

 
        jedynš córkš Aloysiusa Dorana,  

        Esg. Z San Francisco,  

        Kalifornia, U$s$a.  

         
          - Zwięzłe i jasne - wtršcił  

        Holmes wycišgajšc nogi w stronę  

        ognia.  

          - W tym samym tygodniu był o  
        tym cały artykuł w jednej z  

        gazet towarzyskich. O, mam:  

         

          Wkrótce będzie trzeba ogłosić  
        przepisy antyeksportowe na  

        małżeńskim rynku, gdyż obecnie  

        trwajšca wolna konkurencja zdaje  

        się zdecydowanie nie sprzyjać  
        naszemu rodzimemu produktowi.  

        Szlachetne damy Wielkiej  

        Brytanii przechodzš po kolei w  

        ręce naszych kuzynów zza oceanu.  
        W ostatnim tygodniu do  

        imponujšcej listy łupów tych  

        uroczych naje d ców dołšczył  

        lord St. Simon, który przez  
        ponad dwadzie cia lat okazał się  

        odporny na strzały Amora.  

        Obecnie ogłosił on o swym  

        zbliżajšcym się małżeństwie z  
        pannš Katty Doran, fascynujšcš  

        córkš kalifornijskiego  

        milionera. 

          Panna Doran, której zgrabna  

        postać i pocišgajšca twarz  
        zwracały uwagę w Westbury House,  

        jest jedynaczkš i naj wieższe  

        notowania jej posagu  

        przekraczajš sze ć cyfr. Dodajšc  
        do tego fakt, który jest  

        wszystkim znany, a mianowicie,  

        że ksišżę Balmoral zmuszony był  

        w ostatnich latach wyzbyć się  
        czę ci kolekcji obrazów, a lord  

        St. Simon nie posiada żadnych  

        nieruchomo ci poza niewielkš  

        posiadło ciš w Birchmoor,  
        oczywiste jest, że nie tylko  

        amerykańska oblubienica  

        skorzysta na tym zwišzku, który  

        z republikańskiej damy zmieni jš  
        w szlachetnie urodzonš lady.  

         

          - Co  jeszcze? - spytał Holmes  

        ziewajšc.  
          - Och, całe mnóstwo. Choćby  

        notatka z "Morning Post"  

 

 

 
 

 

 

        o wiadczajšca, że zwišzek  
        zawarty będzie po cichu w  

        Ko ciele St. George na Hanover Square z udziałem jedynie pół  

        tuzina najbliższych przyjaciół,  

        a nowożeńcy powrócš do domu na  
        Lancaster Gate zakupionego przez  

        pana Dorana. Dwa dni pó niej  

        jest krótka notatka, iż  

        małżeństwo odbyło się, a miesišc  
        miodowy spędzony zostanie w  

        posiadło ci lorda Backwatera  

        koło Petersfield. To wszystko,  

        co pojawiło się w prasie przed  
        zniknięciem panny młodej.  

          - Przed czym? - Holmes aż się  

        poderwał.  

          - Przed zniknięciem  
        oblubienicy.  

          - Kiedy to się stało?  

          - Na  lubnym  niadaniu.  

          - To zaczyna być bardziej  
        obiecujšce, niż się zapowiadało.  

        Powiedziałbym, że wręcz  

        dramatyczne.  

          - Owszem, mnie też uderzyło.  
        Trochę odbiega to od zwyczaju.  

          - Bywa, jak zauważyłe , że  

        panny znikajš przed ceremoniš,  

        a czasami w trakcie miodowego  

        miesišca. Ale nie mogę sobie  
        przypomnieć podobnego przypadku.  

        Podaj mi szczegóły.  

          - Ostrzegam cię, że z  

        pewno ciš nie sš kompletne.  
          - Nie szkodzi.  

          - Na szczegóły składa się  

        jeden artykuł we wczorajszej  

        gazecie, który ci przeczytam.  
        Zatytułowany jest: "Szczególne  

        wydarzenie na weselu". Oto jego  

        tre ć: 

         
          "Rodzina lorda St. Simona  

        doznała niemałej konsternacji w  

        zwišzku z dziwnym wypadkiem na  

        jego weselu. Ceremonia  lubna -  
        co zostało podane w gazetach  

        wczorajszych - miała miejsce  

        poprzedniego ranka, ale dopiero  

        teraz możliwym stało się  
        potwierdzenie dziwnych plotek,  

        które się po niej pojawiły.  

        Wbrew usiłowaniom przyjaciół, by  

        wyciszyć całš sprawę, rzecz  

        stała się przedmiotem  
 

 

 

 
 

 

        powszechnych rozmów.  

          Ceremonia odbyła się w  
        Ko ciele St. George na Hanover Square. Była cicha i skromna, a  

        uczestniczyli w niej jedynie:  

        ojciec panny młodej, księżna  

        Balmoral, lord Eustace i lady  
        Clara St. Simon (młodszy brat i  

        siostra pana młodego) oraz lady  

        Alicja Whittington.  

          Całe towarzystwo udało się do  
        domu Pana Dorana na Lancaster  

        Gate, gdzie przygotowano  

         niadanie. Wyglšda na to, że  

        kłopoty sprawiła pewna kobieta o  
        nieznanym nazwisku, która wdarła  

        się do domu w  lad za go ćmi  

        twierdzšc, iż ma prawo widzieć  

        się z lordem St. Simonem.  
        Dopiero po długiej i bolesnej  

        scenie udało się lokajowi i  

        od wiernemu jš usunšć. Panna  

        młoda, która na szczę cie  
        zdšżyła wej ć przed tym przykrym  

        wydarzeniem, zasiadła ze  

        wszystkimi do  niadania, gdy  

        niespodziewanie zdjęta nagłš  

        niedyspozycjš, musiała wycofać  
        się do swego pokoju. Jej  

        przedłużajšca się nieobecno ć  

        wywołała sporo komentarzy, zatem  

        ojciec panny młodej udał się po  
        niš. Od pokojówki dowiedział  

        się, że pani pojawiła się tylko  

        na chwilę, wzięła pelerynę,  

        kapelusz i wybiegła. Jeden ze  
        służšcych twierdzi, że widział,  

        jak młoda kobieta opuszcza dom,  

        ale nie rozpoznał panny młodej,  

        o której sšdził, że przebywa z  
        go ćmi.  

          Stwierdziwszy, że jego córka  

        zniknęła, Pan Doran wraz z panem  

        młodym natychmiast skontaktowali  
        się z policjš, która wszczęła  

        nader energiczne  ledztwo.  

        Powinno ono wkrótce przynie ć  

        wyja nienie tego niespotykanego  
        wypadku. Do pó nych godzin  

        nocynych jednak nie było  

        wiadomo, gdzie przebywa  

        zaginiona dama. Chodzš słuchy o  

        zagrażajšcym jej  
        niebezpieczeństwie i mówi się,  

        że policja aresztowała kobietę,  

        która była sprawczyniš  

 
 

 

 

 
 

        zamieszania przed wej ciem do  

        domu, podejrzewajšc, że z  

        zazdro ci lub innych powodów  
        mogła ona przyczynić się do  

        dziwnego zaginięcia panny  

        młodej".  

         
          - To wszystko?  

          - Jest jeszcze wzmianka w  

        porannej gazecie, krótka, ale za  

        to nader agresywna.  
          - I co ona głosi?  

          - Że panna Flora Millar, która  

        wywołała zamieszanie, w rzeczy  

        samej została aresztowana. Była  
        poprzednio baletnicš w teatrze i  

        znała pana młodego przez parę  

        lat. Nie ma dalszych szczegółów;  

        sprawa jest teraz w twoich  
        rękach. To wszystko, na co  

        możesz liczyć, je li chodzi o  

        gazety.  

          - Sprawa wydaje się nader  

        oryginalna. Za nic w  wiecie nie  
        chciałbym, żeby wymknęła mi się  

        z ršk. Ale cóż i dzwonek do  

        drzwi. Zegar wskazuje trzy  

        minuty po czwartej i można  
        spokojnie założyć, że to nasz  

        zapowiedziany klient. NIe  

        zbieraj się do wyj cia,  

        Watsonie, gdyż bez ciebie  
        zmuszony byłbym rzucić całš  

        sprawę, a wolałbym tego uniknšć.  

        Poza tym chcę mieć  wiadka na  

        wypadek nagłej utraty pamięci.  
          - Lord Robert St. Simon -  

        zaanonsował nasz służšcy  

        otwierajšc drzwi.  

          Do pokoju wszedł dżentelmen o  
        miłym, kulturalnym obliczu,  

        ozdobionym spiczastym nosem  

        znamionujšcym zarówno  

        opanowanie, jak i  
        przyzwyczajenie do posłuchu.  

        Jego ruchy były żywe, ale  

        sprawiał wrażenie osoby majšcej  

        już swoje lata. Chodził lekko  

        przygarbiony, z nieznacznie  
        ugiętymi kolanami. Gdy zdjšł  

        kapelusz, można było dostrzec,  

        że na czubku głowy włosy  

        zaczynajš mu już rzednšć. Ubrany  
        był nader starannie, w czarne  

        ubranie nienagannego kroju i  

 

 
 

 

 

 
         nieżnobiałš koszulę. Stroju  

        dopełniały skórzane rękawiczki i  

        takież buty. Wszedł rozglšdajšc  

        się uważnie, trzymajšc w dłoni  
        okulary w złotej oprawie.  

          - Witam milordzie - Holmes  

        wstał i ukłonił się uprzejmie. -  
        Proszę usiš ć i pozwolić  
        przedstawić sobie mojego  

        najlepszego przyjaciela i  

        współpracownika, doktora  

        Watsona. Proszę się przysiš ć do  
        ognia i powiedzieć nam, co pana  

        sprowadza.  

          - Nader bolesna dla mnie  

        sprawa, jak pan może z łatwo ciš  
        sobie wyobrazić, panie Holmes.  

        Wiem, że miał pan już w swojej  

        karierze parę spraw równie  

        delikatnej natury, choć o mielę  

        się zauważyć, że dotyczyły ludzi  
        z trochę niższych klas  

        społecznych.  

          - Powiedziałbym raczej, że  

        wręcz przeciwnie.  
          - Przepraszam?  

          - Ostatnim moim klientem był  

        król.  

          - Och, przepraszam! Nie  
        wiedziałem. A który, je li wolno  

        spytać?  

          - Król Skandynawii.  

          - Czyżby on też stracił żonę?  
           - Niezupełnie. Ale rozumie  

        pan, obowišzuje mnie wobec moich  

        klientów taka sama dyskrecja,  

        jakš obiecałem panu.  
           - Oczywi cie! Bardzo słusznie  

        i proszę mi wybaczyć niestosownš  

        ciekawo ć. Co do mojej sprawy,  

        to naturalnie gotów jestem podać  
        panu wszelkie informacje, jakich  

        tylko będzie pan potrzebował.  

          - Dziękuję. Dowiedziałem się  

        już tego, co podano do  

        publicznej wiadomo ci, ale jak  
        dotšd jest to wszystko, co wiem.  

        Zakładam, że artykuły te, ot,  

        chociażby ten o zniknięciu panny  

        młodej, sš napisane rzetelnie.  
          Lord St. Simon przejrzał  

        podanš mu gazetę. 

          - Tak, to, co tu napisano,  

        zgodne jest z prawdš.  
          - Ale zanim kto  wyrobi sobie  

 

 

 
 

 

 

        na tej podstawie jakš  rozsšdnš  
        opinię, należałoby tę informację  

        uzupełnić - dodał mój  

        przyjaciel. - Prosiłbym, żeby  

        udzielił mi pan odpowiedzi na  
        parę pytań.  

          - Proszę bardzo.  

          - Kiedy po raz pierwszy  

        spotkał pan pannę Katty Doran?  
          - Rok temu, w San Francisco.  

          - Podróżował pan po Stanach?  

          - Tak.  

          - Czy wówczas się  
        zaręczyli cie?  

          - Nie.  

          - Ale wasza znajomo ć stała  

        się do ć bliska?  

          - Podobała mi się i  
        wiedziałem, że o tym wie.  

          - Jej ojciec jest bardzo  

        bogaty?  

          - Mówiš, że jest najbogatszym  
        człowiekiem na wybrzeżach  

        Pacyfiku.  

          - Wie pan, jak doszedł do  

        pieniędzy?  
          - Kopalnie. Parę lat temu miał  

        niewiele, ale znalazł złoto i  

        mšdrze inwestował.  

          - Jaka jest pana opinia o tej  
        młodej damie? Jaki ma charakter?  

          Nasz go ć poruszył okularami i  

        zapatrzył się na długš chwilę w  

        ogień.  
          - Widzi pan, panie Holmes -  

        powiedział wolno - moja żona  

        miała dwadzie cia lat, kiedy jej  

        ojciec stał się bogaty.  
        Wcze niej mieszkała w obozach  

        górniczych, w ród lasów i gór,  

        co spowodowało, że swš edukację  

        bardziej zawdzięcza naturze niż  

        nauczycielom. Jest - jak to  
        nazywamy w Anglii - "swobodna i  

         wieża". Ma silny charakter, nie  

        skażony żadnymi tradycjami czy  

        zwyczajami. Jest wybuchowa i  
        szybka w decyzjach. Z drugiej  

        strony nie dałbym jej nazwiska,  

        które noszę, gdybym nie był  

        przekonany, że jest kobietš  
        szlachetnš i honorowš. Jestem  

        pewien, że zdolna jest do  

        wielkich po więceń i nigdy nie  

        zrobiłaby niczego niezgodnego ze  
 

 

 

 
 

 

        swoim honorem.  

          - Ma pan jej portret?  
          - Przyniosłem jeden, sšdzšc,  

        że będzie panu potrzebny -  

        otworzył portfel i pokazał nam  

        twarz uroczej kobiety. NIe była  
        to fotografia, lecz miniatura z  

        ko ci słoniowej, na której  

        artysta doskonale oddał  

        kruczoczarne loki, wielkie,  
        ciemne oczy i doskonale  

        wykrojone usta. Holmes przyjrzał  

        jej się uważnie, po czym oddał  

        miniaturę wła cicielowi.  

          - Młoda dama przybyła więc do  
        Londynu i odnowili cie państwo  

        znajomo ć? - spytał. 

          - Ojciec przywiózł jš na ten  

        sezon. Spotkali my się  
        kilkakrotnie, zaręczyli my, a w  

        ostatnim czasie pobrali my.  

          - Jak rozumiem, wniosła panu  

        poka ny posag?  
          - Nie większy, niż jest to  

        przyjęte w mojej rodzinie.  

          - Skoro małżeństwo zostało  

        zawarte, posag pozostanie rzecz  
        jasna w pana rodzinie?  

          - Przyznam, że nie orientuję  

        się w tej kwestii.  

          - Oczywi cie. Widział pan  
        pannę Doran w przeddzień tej  

        uroczysto ci?  

          - Tak.  

          - W jakim była nastroju?  
          - Doskonałym. Rozmawiali my o  

        tym, co będziemy robili w  

        przyszło ci.  

          - Ciekawe. A rankiem, w dniu  

         lubu?  
          - Była taka jak zwykle,  

        przynajmniej do zakończenia  

        ceremonii.  

          - Czy wówczas zaobserwował pan  
        jakš  zmianę w jej zachowaniu?  

          - Cóż, prawdę mówišc,  

        zauważyłem wtedy, że ma ostry  

        temperament i zmienne nastroje.  
        Sam incydent był jednak zbyt  

        trywialny, by o nim mówić, a  

        poza tym nie ma żadnego zwišzku  

        ze sprawš.  
          - Chciałbym jednak, by pan o  

        tym opowiedział.  

          - Och, to dziecinne. Gdy  

 
 

 

 

 
 

        szli my do wyj cia, upu ciła  

        bukiet. Akurat mijali my  

        przednie ławki i bukiet wpadł  
        pomiędzy nie, co na moment nas  

        opó niło, ale siedzšcy tam  

        dżentelmen podał jej kwiaty, a  

        upadek nie wyrzšdził im żadnej  
        szkody. Mimo to, gdy jš o to  

        spytałem, odpowiedziała mi do ć  

        gwałtownie, a w powozie przez  

        całš drogę wydawała się  

        absurdalnie podenerwowana tym  
        drobiazgiem.  

          - Powiedział pan, że kto  tam  

        siedział. Ceremonia była więc  

        dostępna publiczno ci.  
          - Cóż, nie da się tego  

        uniknšć, gdy ko ciół jest  

        otwarty.  

          - Ten dżentelmen był znajomym  
        pańskiej żony? 

          - Nie. Nazwałem go  

        dżentelmenem tylko przez  

        grzeczno ć, ale wyglšdał  
        pospolicie, zresztš nie  

        zapamiętałem go prawie wcale.  

        Doprawdy sšdzę, że odbiegli my  

        od tematu.  
          - Tak więc lady St. Simon  

        wróciła z ceremonii  lubnej w  

        mniej radosnym nastroju, niż na  

        niš pojechała. Co zrobiła, gdy  
        znalazła się w domu ojca?  

          - Widziałem, jak rozmawia ze  

        swojš służšcš.  

          - Kto to taki?  

          - Na imię ma Alice, jest  
        Amerykankš i przyjechała ze  

        swojš paniš z Kalifornii.  

          - To zaufana służšca?  

          - Nawet zbyt zaufana. Zdaje mi  
        się, że jej pani pozwala na zbyt  

        wiele swobody. Choć muszę  

        przyznać, że w Ameryce patrzš na  

        te sprawy zupełnie inaczej.  
          - Ile czasu rozmawiały?  

          - Och, parę minut. Miałem co  

        innego na głowie w tym momencie  

        i nawet mi to odpowiadało.  
          - Nie słyszał pan przypadkiem,  

        o czym mówiły?  

          - Lady St. Simon powiedziała  

        co  o "skoczeniu po swoje". Była  
        przyzwyczajona do używania  

        pewnych gminnych wyrażeń.  

 

 
 

 

 

 
        Pojęcia nie mam, co to może  

        znaczyć.  

          - Amerykański slang jest  

        czasami nader obrazowy - wtršcił  
        mój przyjaciel. - Co pańska żona  

        zrobiła po rozmowie ze służšcš?  

          - Weszła do jadalni.  

          - Wsparta na pańskim ramieniu? 

          - Nie, w takich drobiazgach  
        była niezależna. Po jakich   

        dziesięciu minutach posiłku  

        wstała pospiesznie i wyszła  

        przepraszajšc. Nigdy potem już  
        jej nie widziałem.  

          - Ale, jak rozumiem, to  

        służšca Alece o wiadczyła, że  

        jej pani poszła do swojego  
        pokoju, założyła pelerynę,  

        kapelusz i opu ciła dom.  

          - Wła nie. Potem widziano jš  

        idšcš w stronę Hyde Parku w  
        towarzystwie Flory Millar, która  

        przebywa obecnie w areszcie i  

        która tego ranka wywołała już  

        pewne zamieszanie w domu pana  
        Dorana.  

          - Hm, tak. Chciałbym poznać  

        parę szczegółów dotyczšcych tej  

        młodej damy i pańskich z niš  
        stosunków.  

          Lord St. Simon wzruszył  

        ramionami i uniósł w górę brwi w  

        niemym zdumieniu.  

          - Byli my na przyjacielskiej  
        stopie od paru lat. Mogę  

        powiedzieć, że nawet na bardzo  

        przyjacielskiej stopie. Nie  

        byłem oszczędny, więc nie miała  
        podstaw, by zgłaszać pretensje,  

        ale sam pan wie, jakie sš  

        kobiety. Flora to kochane  

        stworzenie, może tylko nader  
        lekkomy lne i zbyt silnie do  

        mnie przywišzane. Gdy  

        dowiedziała się, że zamierzam  

        wstšpić w zwišzek małżeński,  
        pisywała do mnie tragiczne listy  

        i, prawdę powiedziawszy, dlatego  

        wła nie zdecydowałem się na  

        cichy  lub. Po prostu obawiałem  
        się, by nie wywołała skandalu w  

        ko ciele. Zjawiła się pod  

        drzwiami domu tuż po naszym  

        powrocie z ko cioła i wepchnęła  
        się do  rodka, wyrażajšc się  

 

 

 
 

 

 

        przy tym do ć sugestywnie o  
        mojej żonie, a nawet jej grożšc.  

        Przewidziałem co  podobnego i  

        wydałem służbie odpowiednie  

        instrukcje, toteż szybko  

        znalazła się na zewnštrz.  
        Wówczas uspokoiła się,  

        rozumiejšc najwyra niej, że nic  

        dobrego nie wyniknie z awantury.  

          - Czy żona to słyszała?  
          - Dzięki Bogu nie.  

          - I potem widziano jš, jak  

        spaceruje z tš kobietš?  

          - Tak i dlatego pan Lestrade  
        ze Scotland Yardu potraktował to  

        tak poważnie. NIe jest zresztš  

        wykluczone, że Flora mogła  

        wywabić dokšd  mojš żonę i  
        zastawić na niš gro nš pułapkę.  

          - Cóż, to możliwe - przyznał z  

        wahaniem Holmes.  

          - Pan w to nie wierzy?  
          - Powiedziałbym, że jest to  

        mało prawdopodobne. A co pan o  

        tym sšdzi?  

          - My lę, że Flora nie  
        skrzywdziłaby nawet muchy.  

          - Mimo tego, że zazdro ć  

        dziwnie zmienia charaktery? Jaka  

        jest pańska teoria na temat  

        tego, co się wydarzyło? 
          - Prawdę mówišc, po to wła nie  

        do pana przyszedłem.  

        Powiedziałem panu wszystko, co  

        wiem. Skoro jednak pan o to  
        pyta, to wydaje się zupełnie  

        możliwe, że podniecenie i  

         wiadomo ć tego, jak dalece  

        polepszyła swojš pozycję  
        społecznš, mogły wywołać pewne  

        zakłócenia w systemie nerwowym  

        mojej żony.  

 
          - Mówišc krótko: załamanie?  

          - Cóż, gdy się we mie pod  

        uwagę z czego nagle  

        zrezygnowała... NIe mówię o  
        sobie, ale o pozycji, o którš  

        tak wielu stara się bez sukcesu.  

        Nie mogę znale ć innego  

        wytłumaczenia.  
          - Jest to godna rozważenia  

        hipoteza - u miechnšł się  

        Holmes. - My lę, lordzie  

        St. Simon, że mam już teraz  
        prawie wszystkie potrzebne  

 

 

 
 

 

 

        informacje. Muszę jeszcze  

        spytać, czy przy  niadaniu mógł  
        pan widzieć, co dzieje się za  

        oknem?  

          - Widać było przeciwnš stronę  

        ulicy i park.  
          - Cóż, wobec tego nie sšdzę,  

        abym musiał zatrzymywać pana  

        dłużej. Proszę oczekiwać  

        wiadomo ci ode mnie w  
        najbliższym czasie.  

          - Oby był pan w stanie  

        rozwišzać ten problem -  

        o wiadczył nasz klient wstajšc.  
          - Rozwišzałem go.  

          - Hm... słucham?  

          - Powiedziałem, że go  

        rozwišzałem.  
          - Wobec tego gdzie jest moja  

        żona?  

          - To jest wła nie ten  

        szczegół, którego jeszcze muszę  
        się dowiedzieć i dowiem się tak  

        szybko, jak tylko będę mógł.  

          - Obawiam się, że ta zagadka  

        wymaga mšdrzejszych głów niż  

        pańska czy moja - nasz go ć  
        potrzšsnšł ze smutkiem głowš, po  

        czym skłonił się uprzejmie i  

        wyszedł.  

          - To nader wielkoduszne z jego  
        strony, że zniżył się do  

        porównania mojej głowy ze swojš  

        - roze miał się Holmes. - My lę,  

        że zasłużyłem sobie na cygaro i  
        whisky. Przyznaję, że opinia,  
        jakš wyrobiłem sobie o całej  

        sprawie, zanim nasz go ć się tu  

        zjawił, jak dotšd sprawdziła się  
        w całej pełni.  

          - Mój drogi! - oburzyłem się.  

          - Mam notatki dotyczšce paru  

        podobnych spraw, choć żadna,  
        przyznaję, nie była aż tak  

        oczywista. Moje pytania miały  

        jedynie na celu zmianę  

        przypuszczeń w pewno ć. Dowody  
        poszlakowe sš częstokroć równie  

        przekonywajšce jak naoczni  

         wiadkowie.  

          - Ależ ja słyszałem to samo co  
        ty!  

          - Nie znasz natomiast  

        podobnych przypadków, które  

        ułatwiły mi niezmiernie całš  
 

 

 

 

 
 

        sprawę. Istnieje spore  

        podobieństwo na przykład ze  

        sprawš z Aberdeen i nader  
        zbliżonš z Monachium z czasów  

        wojny francusko_pruskiej. To  

        jedna z... o, oto i Lestrade!  

        Dobry wieczór. Szklankę znajdzie  
        pan w szafce, a cygara sš tu.  

          Detektyw odziany był w  

        marynarkę piaskowego koloru i  

        podobnej barwy krawat, co  
        nadawało mu tropikalny zgoła  

        wyglšd, w ręku za  miał czarnš  

        torbę. Usiadł po krótkim  

        przywitaniu i zapalił podane mu  
        przez Holmesa cygaro.  

          - O co chodzi? - spytał mój  

        przyjaciel. - Wyglšda pan na  

        rozczarowanego.  
          - I tak też się czuję. To  

        przez tę przeklętš sprawę tego  

        arystokratycznego małżeństwa. W  

        ogóle nie mogę się w niej  

        połapać.  
          - Doprawdy? Zadziwia mnie pan.  

          - Czy kto kiedy słyszał o tak  

        pokrętnej sprawie? Każdy  lad  

        zdaje się przeciekać między  
        palcami. Cały dzień się nad niš  

        męczyłem.  

          - Co, zdaje się, przemoczyło  

        pana solidnie - dodał Holmes,  
        dotykajšc rękawa jego piaskowej  

        marynarki.  

          - Owszem, przeszukiwali my  

        Serpentine.  
          - Po co, na miło ć boskš?  

          - Szukali my ciała lady  

        St. Simon.  

          Sherlock odchylił się w  
        fotelu, tłumišc chichot.  

          - A basen na Trafalgar Square  

        też? - spytał, uspokoiwszy się  

        nieco.  
          - Co? Co pan ma na my li?  

          - To, że szanse, iż jš tam  

        znajdziecie, sš w obu  

        przypadkach takie same.  
          Lestrade posłał mu niezbyt  

        miłe spojrzenie.  

          - Przypuszczam, że pan już zna  

        rozwišzanie - warknšł.  
          - Przyznaję, że poznałem  

        jedynie przebieg faktów, ale mam  

        już wyrobionš opinię.  

 

 
 

 

 

 
          - Och, doprawdy? I sšdzi pan,  

        że Serpentine nie ma tu nic do  

        rzeczy?  

          - My lę, że jest to nader mało  
        prawdopodobne.  

          - To może uprzejmie wyja ni mi  

        pan, jakim cudem znale li my to  

        w rzece? - spytał, otwierajšc  
        torbę i wyrzucajšc na podłogę  

        suknię  lubnš, parę białych  

        pantofelków i wianek wraz z  

        welonem, wszystko przesišknięte  
        wodš. - Oto - dołożył obršczkę -  

        jest mały orzech do zgryzienia  

        dla pana, panie Holmes.  

          - I wycišgnęli cie to wszystko  
        z Serpentine? - spytał Sherlock  

        puszczajšc symetryczne kółka  

        dymu.  

          - Nie, znalazł je stróż  

        pływajšce przy brzegu. Zostały  
        zidentyfikowane jako jej rzeczy  

        i sšdzę, że ciało powinno być  

        gdzie  niedaleko.  

          - Według tych błyskotliwych  
        zasad dedukcji ciało każdego  

        człowieka powinno znajdować się  

        w pobliżu jego szafy. Można  

        wiedzieć, co zamierza pan  
        osišgnšć dzięki temu? - Holmes  

        wskazał na stertę Ml    `a@C`a--@qC---@qC@C@qC-1@LC`a   --@LC-  -

`a-- -@LB-@B-@LC-`a@AB@`C-     ---`a--3        -@IC`a# - @IC-@LC-      

``- -@LB- -'-@B`a-- --  -`a--@qC`a@C~--  @IC@IC- -@B`a@IC@LC@C--        
@C-     @C`a@qC@B- @LC-         -@IB@qC`a       @qB-`a--8@C-`a- kieszonce 

sukni jest  

        niewielki pugilares, wewnštrz  

        którego znajduje się kartka -  
        położył jš przed sobš na stole.  

        - Proszę posłuchać jej tre ci:  

         

          "Zobaczymy się, gdy wszystko  
        będzie gotowe.  

          F$h$m" 

         

          - Teraz moja teoria o  
        zwabieniu lady St. Simon przez  

        Florę Millar, która wraz ze  

        wspólnikami jest bez wštpienia  

        odpowiedzialna za jej  
        zniknięcie, potwierdza się. Tu  

        oto jest podpisana jej  

        inicjałami notatka, która  

        naturalnie została wsunięta w  

        dłoń damy, aby wywabić jš na  
        zewnštrz. 

          - Doskonale - zachichotał  

        Holmes. - Wspišł się pan na  

        szczyty. Mógłbym zobaczyć tę  
        kartkę?  

 

 

 
 

 

 

          Obejrzał jš bez  
        zainteresowania, ale stan ten  

        błyskawicznie uległ zmianie, gdy  

        zbadał jš dokładniej.  

          - To faktycznie bardzo ważne  
        - mruknšł po chwili.  

          - Ha! Przyznaje mi pan rację!  

          - Szczerze gratuluję.  

          Lestrade'a rozpierała duma.  
        Spojrzał uważnie na mojego  

        przyjaciela.  

          - Przecież pan oglšda nie tę  

        stronę! - pisnšł.  

          - Ta wła nie jest przypadkowo  
        wła ciwa.  

          - Zwariował pan? Notatka  

        napisana jest ołówkiem na  

        drugiej stronie.  
          - A tu jest najwyra niej  

        fragment rachunku hotelowego,  

        który bardzo mnie zainteresował.  

          - Nic ciekawego tam nie ma -  
        skrzywił się Lestrade. - Czwarty  

        pa dziernika. Pokoje osiem  

        szylingów,  niadanie dwa  

        szylingi sze ć pensów, cocktail  
        jeden szyling, lunch dwa  

        szylingi sze ć pensów, sherry  

        osiem pensów. Nic  

        nadzwyczajnego.  
          - A jednak. Co do samej  

        notatki, to również jest  

        istotna, a przynajmniej  

        inicjały. Pozwolę sobie ponownie  
        panu pogratulować.  

          - Straciłem już wystarczajšco  

        wiele czasu - rzucił Lestrade  

        wstajšc. - Wierzę w ciężkš  
        pracę, a nie w snucie teorii  

        przy kominku. Do widzenia, panie  

        Holmes. Zobaczymy, kto pierwszy  

        dojdzie prawdy.  
          Zebrał rzeczy do torby i  

        skierował się ku drzwiom.  

          - Dam panu  lad - odezwał się  

        niespodziewanie mój przyjaciel.  

        - Podam panu prawdziwe  
        rozwišzanie całej sprawy. Lady  

        St. Simon to mit. Nie ma i nigdy  

        nie było takiej osoby.  

          Lestrade spojrzał na niego z  
        żalem, po czym zwrócił się do  

        mnie i potrzšsnšł smutno głowš,  

        pukajšc się w czoło, a następnie  

        pospieszył ku drzwiom. Ledwie  
 

 

 

 
 

 

        zdołał je za sobš zamknšć, gdy  

        Holmes wstał i nałożył  
        pospiesznie płaszcz. 

          - Co  jest w tej wychwalanej  

        przez niego ciężkiej pracy -  

        oznajmił. - Pozwolisz, że  
        zostawię cię na jaki  czas z  

        papierami, Watsonie.  

         

          Sherlock wyszedł około pištej  

        po południu. NIe zdšżyłem poczuć  
        się samotny, gdy po niespełna  

        godzinie od jego wyj cia zjawił  

        się na Backer Street wła ciciel  

        pobliskiej restauracji, z  
        kelnerem i wielkim pudłem. Ku  

        memu zaskoczeniu zawierało ono  

        wystawnš zimnš kolację, która  

        zaraz też znalazła się na naszym  
        stole. Była tam kaczka, bażant,  

        zestaw ciast i serów, a do tego  

        odpowiednia kolekcja butelek.  

        Nakrywszy stół, obaj zniknęli  
        bez słowa, niczym dżiny z  

        arabskich opowie ci. Jedyne, co  

        zdołałem od nich wycišgnšć, to  

        wyznanie, że posiłek został  
        opłacony i bez dwóch zdań  

        polecono im dostarczyć go pod  

        ten wła nie adres.  

         
          Tuż przed dziewištš wieczorem  

        zjawił się w pokoju Sherlock.  

        Minę miał poważnš, ale błysk w  

        jego oczach przekonał mnie, że  
        nie zawiódł się.  

          - Przynie li kolację - mruknšł  

        na widok stołu.  

          - Zdaje się, że oczekujesz  
        go ci. Jest pięć nakryć.  

          - Wydaje mi się, że kto  do  

        nas wpadnie. Powiem więcej,  

        dziwi mnie, że lord St. Simon  

        jeszcze się nie zjawił. Aha,  
        je li się nie mylę, to wła nie  

        jego kroki słychać na schodach.  

          Faktycznie, nasz poranny go ć  

        niemal wpadł do pokoju,  
        zawzięcie machajšc okularami, z  

        do ć dziwnym wyrazem na  

        arystokratycznym obliczu. 

          - Czy mój posłaniec zdołał  
        pana odnale ć? - spytał Holmes.  

          - Tak, i muszę przyznać, że  

        wiadomo ć wstrzšsnęła mnš do  

 
 

 

 

 
 

        głębi. Jest pan pewien tego, co  

        napisał?  

          - Najzupełniej.  
          Lord St. Simon opadł na fotel  

        i gestem rozpaczy potarł czoło.  

          - Co powie ksišżę - jęknšł -  

        gdy się dowie, że kto  z naszej  

        rodziny doznał takiego  
        upokorzenia?  

          - To czysty przypadek. NIe  

        widzę w tym żadnego upokorzenia  

        - sprzeciwił się Holmes.  
          - Spoglšda pan na to z  

        niewła ciwej strony.  

          - Nie widzę winnego. Naprawdę,  

        ta młoda dama nie mogła postšpić  
        inaczej, choć gwałtowna metoda,  

        jakš przyjęła, godna jest  

        ubolewania. Ale dziewczyna nie  

        ma matki, ani nikogo, kogo  
        mogłaby się poradzić w tak  

        krytycznej chwili.  

          Nasz go ć zaczšł bębnić  

        palcami w stół.  
          - Nie zmienia to faktu, że  

        zostałem zlekceważony, i to  

        publicznie.  

          - Musi być pan wyrozumiały dla  
        tej biednej dziewczyny, która  

        znalazła się w tak  

        nieoczekiwanej sytuacji.  

          - Nie mogę być wyrozumiały.  
        Prawdę powiedziawszy, zły  

        jestem, że wykorzystano mnie, i  

        to w taki sposób.  

          - Chyba kto  dzwonił - odezwał  
        się po chwili milczenia mój  

        przyjaciel. - Skoro ja nie  

        jestem w stanie zmienić  

        pańskiego podej cia do sprawy,  

        mam nadzieję, że adwokat,  
        którego pozwoliłem sobie  

        zaprosić, odniesie na tym polu  

        większe sukcesy. 

          Otworzył drzwi, wpuszczajšc do  
         rodka damę i towarzyszšcego jej  

        dżentelmena.  

          - Lordzie St. Simon -  

        powiedział Holmes - proszę  
        pozwolić przedstawić sobie  

        państwa Moultonów. Paniš  

        Moulton, jak sšdzę, miał pan już  

        okazję poznać.  
          Na widok nowo przybyłych nasz  

        klient zerwał się na równe nogi  

 

 
 

 

 

 
        i zamarł bez ruchu. Stał ze  

        wzrokiem wbitym w ziemię i  

        dłoniš założonš za kieszeń,  

        stanowišc doskonały obraz  

        urażonej godno ci. Dama  
        postšpiła krok do przodu,  

        wycišgajšc ku niemu dłoń, ale  

        on nadal nie podnosił oczu.  

        Było to rozsšdne posunięcie,  
        gdyż wyraz jej twarzy mógłby  

        łatwo skruszyć twardsze, niż  

        jego, sumienie.  

          - Jeste  zły na mnie, Robercie  
        - powiedziała. - Nie przeczę, że  

        masz wszelkie po temu powody.  

          - Nie przepraszaj - odparł  

        kwa no lord St. Simon.  
          - Och, wiem, że potraktowałam  

        cię okrutnie i że najpierw  

        powinnam była z tobš  

        porozmawiać. Ale od momentu, gdy  
        zobaczyłam Franka, nie  

        wiedziałam, co mówię czy robię.  

        Do tej pory nie mogę się  

        nadziwić, że nie zemdlałam w  
        ko ciele.  

          - Może woli pani, by my z  

        przyjacielem wyszli, póki nie  

        skończy pani wyja nień -  
        zaproponował Holmes.  

          - Je li mogę się wtršcić -  

        rzekł milczšcy dotšd nowo  

        przybyły - to uważam, że wokół  
        tej sprawy zebrało się i tak  

        zbnyt wiele tajemnic. Je li o  

        mnie chodzi, nie mam nic  

        przeciwko temu, by cała Europa  

        do spółki z Amerykš znały  
        prawdę.  

          Był niezbyt wysoki, ale  

        zgrabny, o opalonej twarzy,  

        ostrych rysach i żywym  
        usposobieniu. 

          - I tak wreszcie muszę o  

        wszystkim powiedzieć - zgodziła  

        się z nim kobieta. - Frank i ja  
        spotkali my się w 1881 roku w  

        obozie Mc Quire w pobliżu  

        Rockies, gdzie tata prowadził  

        prace. Zaręczyli my się, ale  
        pewnego dnia tata trafił na  

        żyłę, stajšc się bogaty, podczas  

        gdy działka Franka okazała się  

        całkowicie pusta. Im szybciej  
        tata się bogacił, tym szybciej  

 

 

 
 

 

 

        Frank biedniał. I w końcu tata  

        nie chciał więcej słyszeć o  
        naszych zaręczynach. Zabrał mnie  

        do Frisco, ale Frank nie  

        rezygnował tak łatwo. Pojechał  

        za nami i mimo przeszkód  
        spotykał się ze mnš bez wiedzy  

        ojca, wiedzšc, że to by go tylko  

        rozw cieczyło. Obiecał, że nie  

        spocznie, dopóki nie dorówna  
        ojcu, a ja przyrzekłam mu, że  

        będę na niego czekać i nie wyjdę  

        za innego. W końcu  

        zdecydowali my się pobrać w  
        tajemnicy, zachowujšc całš rzecz  

        w sekrecie, dopóki Frank po mnie  

        nie przyjedzie. Tak też  

        zrobili my i Frank pojechał  
        szukać fortuny, a ja wróciłam do  

        ojca.  

          Dochodziły mnie o nim wie ci,  

        że jest w Montanie, potem w  
        Arizonie, a na końcu w Nowym  

        Meksyku. Potem długo nic i  

        wreszcie artykuł w gazecie o  

        tym, jak to obóz górników w tych  
        okolicach został zaatakowany  

        przez Apaczów. W ród zabitych  

        znajdował się Frank. Na tę  

        wiadomo ć zemdlałam i przez  
        długie miesišce chorowałam.  

        Ojciec szukał porady u  

        najlepszych lekarzy, ale nie  

        przyznałam się, co jest powodem  

        mej słabo ci. Ponad rok nie  
        miałam żadnych wie ci i nie  

        wštpiłam w to, że Frank nie  

        żyje. Po roku lord St. Simon  

        zjawił się w Stanach, potem ja w  
        Londynie i uzgodnili my, że się  

        pobieramy. Ale w głębi serca  

        czułam, że nikt inny i tak nie  

        zajmie w mym sercu miejsca,  
        które miał biedny Frank. Nie  

        można kierować swymi uczuciami,  

        ale można i należy swoimi  

        czynami. Poszłam do ołtarza ze  
        szczerym zamiarem po lubienia  

        lorda St. Simona i przekonaniem,  

        że będę tak dobrš żonš, jak  

        tylko potrafię. 
          Możecie wyobrazić sobie, co  

        czułam, gdy tuż przy ołtarzu  

        ujrzałam Franka wpatrujšcego się  

        we mnie z pierwszej ławki.  
 

 

 

 

 
 

        Pomy lałam z poczštku, że to  

        jego duch, ale gdy obejrzałam  

        się powtórnie, nadal tam był i  
        miał taki wyraz oczu, jakby  

        pytał, czy cieszy mnie, czy też  

        martwi jego widok. Dziwię się, że  

        nie zemdlałam. Czułam, że  
        wszystko wokół mnie wiruje, a  

        słowa księdza były dla mnie  

        pustym d więkiem. NIe  

        wiedziałam, co czynić: czy  
        przerwać uroczysto ć i zrobić  

        scenę w ko ciele, czy też  
        pozwolić, by wszystko toczyło  

        się swojš kolejš. Zerknęłam na  
        Franka, który zdawał się  

        wiedzieć, jakie my li przelatujš  

        mi przez głowę, gdyż uniósł  

        palec do ust. Zobaczyłam, że  
        pisze co  na skrawku papieru i  

        wiedziałam, że to wiadomo ć dla  

        mnie.  

          Gdy mijałam jego ławkę,  
        odchodzšc od ołtarza, upu ciłam  

        bukiet. Podajšc go, wsunšł mi w  

        dłoń karteczkę. Była to pro ba,  

        żebym się z nim spotkała.  
        Oczywi cie ani przez moment nie  

        miałam wštpliwo ci, wobec kogo w  

        tej sytuacji powinnam być  

        lojalna; gotowa byłam na  

        wszystko, byle dotrzymać słowa.  
        Ledwie znalazłam się w domu,  

        opowiedziałam o wszystkim Alice,  

        która znała Franka jeszcze z  

        Kalifornii i zawsze była doń  
        przyja nie nastawiona. Nakazałam  

        jej całkowite milczenie i  

        poleciłam przygotować parę  

        rzeczy, w tym mojš pelerynę.  
        Wiedziałam, że powinnam  

        porozmawiać z Robertem, ale przy  

        jego matce i tych wszystkich  

        go ciach było to po prostu  
        niemożliwe. Postanowiłam zniknšć  

        i wyja nić wszystko pó niej.  

        Siedziałam przy stole nie dłużej  

        niż dziesięć minut i wtedy  
        ujrzałam Franka po drugiej  

        stronie ulicy. Skinšł głowš i  

        ruszył w stronę parku.  

          Wymknęłam się z domu i  
        ruszyłam za nim. Po drodze  

        przyłšczyła się do mnie jaka   

        kobieta, mówišc różne rzeczy o  

 

 
 

 

 

 
        lordzie St. Simonie. Wyglšdało  

        na to, że on też miał swoje małe  

        sekrety przedmałżeńskie. Udało  

        mi się jej pozbyć i wreszcie  
        spotkałam się z Frankiem.  

        Wsiedli my do dorożki i  

        pojechali my do hotelu na Gordon Square. Po tylu latach  

        oczekiwania miałam prawdziwe  
        wesele. Frank, jak się okazało,  

        był przez długi czas wię niem  

        Apaczów, zanim udało mu się  
        uciec. Przybył do Frisco,  
        stwierdził, że uznałam go za  

        zmarłego i pojechał za mnš do  

        Londynu po to, by znale ć mnie w  

        dzień mojego  lubu.  
          - Zobaczyłem wiadomo ć w  

        gazecie - wyja nił Amerykanin. -  

        Podano tam tylko, gdzie odbędzie  

        się  lub. Nie było natomiast jej  
        adresu.  

          - Rozmawiali My o tym, co  

        dalej robić; Frank był zdania,  

        że należy wszystko ujawnić, ale  
        mnie było tak wstyd, że  

        najchętniej zniknęłabym i nigdy  

        więcej nikomu nie pokazywała się  

        na oczy, przysyłajšc tylko ojcu  

        wiadomo ć, że żyję i nic mi nie  
        jest. Wobec takiego stanowiska  

        Frank zabrał mój  lubny strój i  

        pozbył się go, żeby nie można  

        było mnie wy ledzić. Nazajutrz  
        mieli my zamiar wyjechać do  

        Paryża. Pan Holmes przyszedł do  

        nas po południu, choć pojęcia  

        nie mam, jak nas znalazł, i  
        wyja nił nam, że to Frank, a nie  

        ja, miał rację i że błędem było  

        tak długo to wszystko ukrywać.  

        Zaofiarował się dać nam szansę  
        spotkania z lordem St. Simonem  

        sam na sam. Przybyli my tu nie  

        zwlekajšc. Teraz, Robercie,  

        usłyszałe  całš historię. Bardzo  
        mi przykro, że sprawiłam ci ból.  

        Mam nadzieję, że nie będziesz  

        długo żywił do mnie urazy.  

          Lord St. Simon stał  
        nieporuszony, ale słuchał całej  

        tej wypowiedzi ze zmarszczonym  

        czołem i wyrazem napięcia na  

        twarzy.  

          - Proszę mi wybaczyć - odezwał  
        się, gdy skończyła - ale nie  

 

 

 
 

 

 

        leży w moich zwyczajach  
        omawianie najintymniejszych  

        spraw publicznie.  

          - Więc mi nie przebaczysz?  

        Nie podasz mi ręki zanim się  
        rozstaniemy?  

          - Och, je li ci to sprawi  

        przyjemno ć - wycišgnšł dłoń i  

        chłodno u cisnšł podanš mu rękę.  
          - Miałem nadzieję - wtršcił  

        się Holmes - że zjemy wspólnie  

        kolację.  

          - My lę, że zbyt wiele pan ode  
        mnie wymaga - odparł  

        arystokrata. - Byłem zmuszony  

        przyjšć do wiadomo ci te  

        wyja nienia, ale trudno  
        oczekiwać, by mnie one cieszyły.  

        Za pozwoleniem państwa, życzę  

        wszystkim dobrej nocy.  

          Skłonił się nam oficjalnie i  
        wyszedł.  

          - Wobec tego mam nadzieję, że  

        państwo zaszczycicie nas swym  

        towarzystwem - Holmes zwrócił  

        się do stojšcej niepewnie pary.  
        - Zawsze sprawia mi przyjemno ć  

        poznanie przedstawiciela  

        pańskiego narodu, gdyż jestem jednym z  

        tych, którzy wierzš, że mimo  
        głupoty ministrów i błędów  

        monarchy nasze dzieci pewnego  

        dnia stanš się obywatelami kraju  

        podobnego do pańskiego nie tylko  
        pod względem języka i barw na  

        fladze.  

         

          - Sprawa była do ć  
        interesujšca - zauważył Holmes,  

        gdy nasi go cie wyszli - choćby  

        jako dowód, że najprostsze  

        wyja nienie jest słuszne. Nic  
        nie może być naturalniejszego,  

        niż przebieg tych wypadków, o  

        których opowiedziała nam panna  

        młoda. Podobnie jak nic nie może  
        być dziwniejszego, je li patrzy  

        się na te sprawy z punktu  

        widzenia Lestrade'a.  

          - Którego ty nie podzielałe .  

          - Od poczštku były dla mnie  
        oczywiste dwa fakty: pierwszy,  

        że dama zupełnie dobrowolnie  

        wzięła udział w ceremonii  

        za lubin i drugi, że pożałowała  
 

 

 

 
 

 

        swej decyzji w parę minut po  

        powrocie do domu. Najwyra niej  
        zaszło co , co spowodowało  

        zmianę jej nastawienia. Rodziło  

        się pytanie: co też to było? Nie  

        mogła z nikim rozmawiać, gdyż  
        przez cały czas pozostawała w  

        towarzystwie pana młodego. Wobec  

        tego musiała kogo  zobaczyć.  
        Je li tak, to musiał to być kto   
        z Ameryki, gdyż w Anglii  

        przebywała zbyt krótko, by kto   

        mógł wywrzeć na niej tak silne  

        wrażenie.  
          Pozostawała kwestia: kim jest  

        ów Amerykanin i dlaczego ma na  

        niš tak wielki wpływ? Mógł to  

        być kochanek, mógł to być mšż -  
        to było najbardziej oczywiste.  

        Wiedziałem, że spędziła młodo ć  

        w różnych dziwnych miejscach i w  

        dziwnym towarzystwie, i to zanim  

        jeszcze powiedział nam o tym  
        lord St. Simon. Gdy mówił o  

        mężczy nie, który podał bukiet  

        jego żonie i zmianie w jej  

        zachowaniu (zresztš upuszczenie  
        bukietu jest tak trywialnym  

        sposobem, by przy tej okazji móc  

        otrzymać jakš  karteczkę, że  

        szkoda mówić), byłem już bliski  
        rozwišzania zagadki. Dalej, ta  

        konferencja tuż po powrocie do  

        domu z zaufanš służšcš i  

        wypowied , której lord nie  
        zrozumiał, a która w górniczym  

        slangu oznacza objęcie w  

        posiadanie działki, do której  

        kto  inny miał prawo  
        pierwszeństwa. Cała sprawa stała  

        się zupełnie jasna. Zniknęła z  

        mężczyznš, który był bšd  jej  

        kochankiem, bšd  mężem.  
          - A jak udało ci się ich  

        odnale ć?  

          - Byłoby to znacznie  

        trudniejsze, gdyby nie to, że  

        Lestrade miał w swych rękach  
        informację, z której warto ci  

        sam nie zdawał sobie sprawy.  

        Inicjały sš tu naturalnie bardzo  

        istotne, ale większe znaczenie  
        miał fakt, że autor notatki  

        zamieszkał w zeszłym tygodniu  

        w jednym z najlepszych hoteli  

 
 

 

 

 
 

        Londynu.  

          - Skšd wiedziałe , że w jednym  

        z najlepszych?  
          - Zorientowałem się po cenach.  

        Osiem szylingów za pokój i osiem  

        pensów za sherry wskazywały  

        wyra nie, że to jeden z  
        najdroższych hoteli. Niewiele  

        jest takich w tym mie cie. W  

        drugim, który odwiedziłem,  

        dowiedziałem się z ksišżki  
        meldunkowej, że Francis  

        H. Moulton, Amerykanin,  

        wymeldował się zaledwie wczoraj.  

        Zauważyłem też notatkę, że  
        korespondencję do niego należy  

        przesyłać na 226 Gordon Square.  

        Tam też się udałem i miałem na  

        tyle szczę cia, że udało mi się  

        zastać zakochanš parę.  
        Pozwoliłem sobie udzielić im  

        ojcowskiej rady, że dla  

        wszystkich zainteresowanych  

        byłoby lepiej, gdyby wyja nili  
        motywy swegho postępowania  

        zarówno opinii publicznej, jak i  

        lordowi St. Simonowi. Zaprosiłem  

        ich więc tutaj i jego też  
        nakłoniłem do przybycia.  

          - Z niezbyt dobrymi  

        rezultatami - zauważyłem. - Jego  

        reakcja nie była zbyt przyjazna.  
          - Cóż, Watsonie - u miechnšł  

        się Holmes - my lę, że twoja  

        reakcja również nie byłaby zbyt  

        przyjazna, gdyby  po całych  
        problemach z zalotami i ze  

         lubem znalazł się w sytuacji  

        osoby pozbawionej nie tylko  

        uroczej żony, ale w dodatku i  
        jej fortuny. My lę, że  

        powinni my traktować lorda  

        St. Simona wyrozumiale, nie  

        mówišc już o tym, że mało  

        prawdopodobne wydaje mi się,  
        by My kiedykolwiek znale li się  

        w jego sytuacji. A teraz bšd   

        tak uprzejmy i podaj mi  

        skrzypce, gdyż jedynym  
        problemem, jaki nam pozostał, to  

        jak spędzić te przygnębiajšce,  

        jesienne wieczory.