Okres klasyczny (starożytna Grecja)

1

Okres klasyczny (starożytna Grecja)

Okres klasyczny - okres w dziejach starożytnej Grecji od wojen perskich do śmierci Aleksandra Wielkiego w 323

p.n.e.

Artykuł z serii Historia Grecji

Historia Grecji

Epoka brązu

Kultura minojska

Kultura mykeńska
Kultura cykladzka

Starożytna Grecja

Wieki ciemne

Okres archaiczny

Okres klasyczny

Epoka hellenistyczna

Sztuka starożytnej Grecji

Cesarstwo rzymskie

Cesarstwo Bizantyńskie

Imperium osmańskie

Wojny perskie

Początek V wieku p.n.e. przyniósł Grecji konflikt z potężnym imperium perskim. W 499 p.n.e. poleis Jonii na czele

z Miletem zbuntowały się przeciwko perskiej władzy, otrzymały pomoc od Aten, ale w 494 p.n.e. powstanie upadło.

Dariusz I postanowił ukarać Greków z Europy, lecz wysłana przez niego armia poniosła spektakularną klęskę pod

Maratonem w 490 p.n.e. Syn Dariusza, Kserkses, ponowił próbę zdobycia Grecji w 480 p.n.e., złupił opuszczone

Ateny, ale jego flota doznała porażki pod Salaminą. W roku 479 p.n.e. Persowie zostali rozgromieni pod Platejami i

w bitwie morskiej pod Mykale, co zmusiło ich do wycofania się z Grecji.

Dzieje polityczne

Po wyeliminowaniu zagrożenia ze strony Persji rozpoczął się w Grecji okres dążeń poszczególnych poleis do

hegemonii - dominacji nad jak największą liczbą innych miast. Atenom, potędze morskiej i handlowej, udało się

skupić wiele poleis w kontrolowanym przez siebie Związku Morskim (powstałym w 478 p.n.e.) i tym samym

wydatnie umocnić swoją pozycję polityczną, militarną i ekonomiczną (największy rozkwit przeżywały za rządów

Peryklesa). To doprowadziło do konfliktu z kierującą Związkiem Peloponeskim Spartą. Wybuchły dwie wojny

peloponeskie (w latach 459-446 p.n.e. i 431-404 p.n.e.), z których druga zakończyła się zwycięstwem Sparty (przy

wsparciu Persów) i uzyskaniem przez nią hegemonii. Jednak już kilka lat później wojna koryncka (395-387 p.n.e.)

osłabiła jej pozycję (pozwoliła także Persom ponownie odzyskać kontrolę nad Jonią), a porażka pod Leuktrami w

371 p.n.e. z Tebami zepchnęła Spartę do drugorzędnej roli. Druga połowa IV wieku p.n.e. to stopniowy wzrost

znaczenia zreformowanej przez Filipa II Macedonii, uwieńczony pokonaniem w 338 p.n.e.pod Cheroneją

połączonych sił Aten i Teb. Utworzony potem przez Filipa Związek Koryncki, zrzeszający zdecydowaną większość

poleis (poza Spartą), był w rzeczywistości narzędziem macedońskiej dominacji w Grecji. Śmierć Filipa w 336 p.n.e.

wywołała bunt w Grecji, szybko jednak uśmierzony przez jego syna Aleksandra, który następnie w 334 p.n.e.

Okres klasyczny (starożytna Grecja)

2

rozpoczął wojnę z Persją, zakończoną całkowitym podbojem ogromnego imperium Achemenidów (oraz Egiptu i

części Indii). Śmierć Aleksandra, nazwanego Wielkim, w 323 p.n.e. pozostawiła rozległe państwo bez wyraźnego

następcy.

Ustrój i armia

Okres klasyczny uznawany jest za szczytową fazę rozwoju politycznego, duchowego i materialnego starożytnych

Greków

[1]

. Już u progu tego okresu w większości znaczących poleis panowały formy rządów angażujące w

sprawowanie władzy mniejszą (oligarchia) lub większą (demokracja) grupę obywateli (choć monarchia przetrwała

na peryferiach greckiego świata, czy też w Sparcie)

[2]

. Prowadzone wojny zmieniły charakter z lokalnych

konfliktów na wielkoskalowe starcia między koalicjami wielu miast, lub z wrogiem zewnętrznym. Wprawdzie

podstawą armii pozostał obywatel polis - hoplita walczący w szyku falangi, ale zaszły zmiany w taktyce (zwłaszcza

w IV wieku p.n.e.), zaczęli także pojawiać się najemnicy (zaciągani np. przez bogate Ateny). Nadal trwała

kolonizacja, choć na mniejszą skalę niż w okresie archaicznym.

Rozwój sztuki

Znacząco rozwinęła się sztuka, głównym jej ośrodkiem w świecie greckim stały się Ateny. W architekturze szeroko

stosowano porządek joński (m.in. w budowlach powstałych na Akropolu w Atenach), później koryncki, budowle

stały się bardziej monumentalne, powstały pierwsze kamienne teatry. Rzeźby (i płaskorzeźby) zyskały na realizmie,

dynamice przedstawianych scen i postaci, poziomie szczegółowości. Rozwinęło się malarstwo, a pod jego wpływem

sztuka mozaikarska. Rozkwit przeżywała literatura szczególnie poezja i dramat (Ajschylos, Eurypides,Sofokles),

także historiografia (Herodot, Tukidydes, Ksenofont).

Przypisy

[1] John Kenyon Davies: Demokracja w Grecji klasycznej. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 11. ISBN 83-7255-110-3.

[2] John Kenyon Davies: Demokracja w Grecji klasycznej. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, ss. 26-27. ISBN 83-7255-110-3.

Źródła i autorzy artykułu

3

Źródła i autorzy artykułu

Okres klasyczny (starożytna Grecja)  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25021460  Autorzy: Getoryk

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Coat of arms of Greece.svg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Coat_of_arms_of_Greece.svg  Licencja: Public Domain  Autorzy: User:Tonyjeff

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/