Można nie mieć 80 proc. mózgu i robić doktorat

14 marca 2010,

13:32

Podziel się

Udostępnij

Foto: TVN24 | Video: TVN24

Można nie mieć nawet 80 procent mózgu i pisać doktorat

- Mózg jest najmniej poznaną i najbardziej skomplikowaną strukturą we wszechświecie - tak o naszym najważniejszym,
a jak twierdzą niektórzy, też najseksowniejszym organie mówi prof. Andrzej Wróbel. Większość tego, co dziś wiemy na
jego temat, nauka zawdzięcza badaniom prowadzonym w ostatnich 50 latach. Na pytania dotyczące naszego mózgu
odpowiadać będą uczestnicy dorocznego "Tygodnia Mózgu", który rozpoczyna się w niedzielę.

"Światowy Tydzień Mózgu" ma propagować wiedzę o mózgu oraz społeczną świadomość na temat znaczenia
badań układu nerwowego. W tym roku będzie obchodzony między 15 a 20 marca w wielu krajach na świecie m.in.
w Polsce, Australii, Chinach, Niemczech, Indiach, Iranie, Rosji, RPA, Szwecji, Ugandzie i Wielkiej Brytanii.

W Polsce wykłady na ten temat wygłaszane będą w Krakowie. Pierwszego z nich posłuchać można już w
niedzielę 14 marca. Tegoroczny tydzień odbywa się pod hasłem "Teraźniejszość i przyszłość metod ingerencji
mózgowych".

Mózg lubi pracować

Jedna z
powszechnych opinii
głosi, że
wykorzystujemy
zaledwie parę
procent naszego
mózgu. Ludzie
genialni mają
wykorzystywać
większą jego część,
stąd mają się brać ich ponadprzeciętne możliwości. Prof. Wróbel, kierownik
Zakładu Naurofizjologii w Instytuci Biologii Doświadczalnej im. M.
Nenckiego PAN, obala ten obiegowy sąd: - Nieprawdą jest, że
wykorzystujemy zaledwie 20 procent możliwości naszego mózgu. Ten mit
wziął się stąd, że naukowcy, którzy po raz pierwszy badali elektrodami
aktywność komórek mózgu, zauważyli, że co tylko piąta jest w danym momencie aktywna - czyli wysyła informacje
do innych komórek - tłumaczy.

- Nie znaczy to wcale, że w pozostałych, nieaktywnych komórkach nic się nie dzieje. Cały czas przeliczają one
impulsy dochodzące podprogowo z innych komórek. Do wykonania zarówno bardzo prostych, jak i trudnych
operacji używa on całego swojego potencjału - dodaje prof. Wróbel.

Prof. Andrzej Wróbel

Nieprawdą jest, że
wykorzystujemy zaledwie 20
procent możliwości naszego
mózgu

Pacjent "bez świadomości"

komunikuje się myślami

Przez pięć lat...

czytaj dalej

»

Dziecko z pałeczką w mózgu

14-miesięczny Li...

czytaj dalej

»

rs//kwj

Plastyczny i nie niezastąpiony

To, że na codzień wykorzystujemy 100 procent swojego mózgu, wcale nie oznacza, że w wypadku, gdy jego część
przestanie działać, człowiek nie będzie mógł funkcjonować. W takiej sytuacji aktywne części mózgu dostosowują
się i przejmują funkcje niedziałającej części. Jak mówi prof. Wróbel, taką właściwość nazywamy plastycznością
mózgu.

Możemy ją obserwować na przykład u osób po wylewie krwi do mózgu. - Część tkanki mózgowej wówczas
obumiera, co w wielu przypadkach powoduje paraliż jakiejś części ciała. Później przy pomocy rehabilitacji
przywraca się jej sprawność danej kończyny, choć nie działa już część mózgu za nią odpowiedzialna - wyjaśnia
prof. Wróbel.

A nawet (prawie) nie potrzebny

Właściwości adaptacyjne mózgu zadziwiają naukowców. Znane są przypadki ludzi z pracującą tylko jedną półkulą
mózgową. Wtedy jej funkcje przejmuje druga, aktywna półkula. Jak zaznacza prof. Wróbel wcale nie jest to taki
rzadkie zjawisko.

- Można nie mieć nawet 80 procent mózgu - opowiada profesor. Na potwierdzenie przytacza znaną z literatury
fachowej historię mężczyzny, który umarł w wieku 26 lat. Większość mózgoczaszki Anglika zajmował olbrzymi
wodniak pod ciśnieniem, który spychał trochę ściśniętej tkanki mózgowej. Mimo tego Anglik zaczynał robić
doktorat.

- Jego przykład pokazuje, że nasza wiedza o mózgu jest wciąż w powijakach - dodaje prof. Wróbel.

Mózg wciąż pozostaje tajemnicą

Jedną z podstawowych cech człowieka, która
charakteryzuje człowieka, jest umiejętność abstrakcyjnego
myślenia. Prof. Wróbel podkreśla, że wciąż naukowcy wciąż
bardzo niewiele wiedzą o o poznawczych i abstrakcyjnych
przeliczeniach informacyjnych wykonywanych przez mózg.
Jego działanie próbuje się wyjaśnić za pomocą różnych
hipotez. Część z nich znajduje nawet potwierdzenie w
doświadczeniach.

- Dużo wiemy o tzw. wejściu i wyjściu, czyli odpowiednio o
układach zmysłowych i ruchowych. Wiemy, jak jest
zbudowany mózg i które kawałki funkcjonalnie za co
odpowiadają. Nie ma jednak ogólnej teorii na temat
działania mózgu - wyjaśnia kierownik Zakładu
Neurofizjologii.

Jak zauważa prof. Wróbel, większość tego co dziś wiemy o
mózgu, nauka zawdzięcza badaniom prowadzonym w
ostatnich 50 latach.

W ostatnich latach do badań zaprzęgnięto najnowsze
technologie. Pozwoliły one na razie znaleźć jedynie część
odpowiedzi na pytania spędzające sen z oczu
neurobiologom. Mózg wciąż pozostaje tajemnicą. Nowoczesne technologie dają jednak naukowcom narzędzia,
które poszerzają ich paletę możliwości badawczych. Tym bardziej nie dziwi więc duże zainteresowanie i
imponująca frekwencja na wydarzeniach takich jak "Światowy Tydzień Mózgu".

Czy ją rozwiążemy?

Neurochirurg prof. Mirosław Ząbek podkreśla, że o mózgu równie wiele wiemy, co nie wiemy. - Czy w ogóle nasz
mózg jest wystarczająco sprawny, by zrozumieć mechanizmy własnej działalności? - zastanawia się przed
"Tygodniem Mózgu".

Źródło: PAP, TVN24

Prof. Andrzej Wróbel

Do badań biologicznych
wprowadzono informatykę, która
jest konieczna do tego, by
odpowiadać na pytania
stawiane przez naukowców. Do
badania tak skomplikowanej
struktury jak mózg, potrzebne
są jednak specjalne narzędzia,
których jeszcze nie znamy

Prof. Mirosław Ząbek

Czy w ogóle nasz mózg jest
wystarczająco sprawny, by
zrozumieć mechanizmy własnej
działalności