bliżej przedszkola  4.127 kwiecień 2012

56

Bliżej przedszkola

Danuta Chwastniewska

zanim dziecko zacznie pisać

zabawy z literkami metodą 101 kroków

odpowiednio wykorzystana naturalna potrzeba pisania
u małych dzieci może znacznie ułatwić podejmowanie
prób czytania. pierwsze próby pisania w połączeniu
z metodą 101 kroków przynoszą zaskakujące efekty.

D

o ćwiczeń z literkami i wyra-

zami najlepiej wykorzysty-

wać te, które znajdują się

w imionach podopiecznych

oraz w wyrazach najbliższych dziecku

– imionach bliskich osób, zwierząt, bo-

haterów książek i filmów itp. Podobne

ćwiczenia umieszczone są w różnych

miejscach w elementarzu „Poczytam ci,

mamo!” – cz. 1. i 2., „Napiszę ci, mamo!”

cz. 1. i 2. oraz w „Przewodniku dla na-

uczycieli i rodziców”.

y

Literki wokół mnie. Ćwiczenie to

kształci świadomość fonetyczną i umie-

jętność pisania liter.

Dzieci z pomocą nauczyciela piszą

kilka liter alfabetu na tekturkach, np.

„K”, „S”, „T”. Ważne jest, aby tak do-

brać literki, by zaczynało się od nich

jak najwięcej nazw przedmiotów. Na-

uczyciel spaceruje po sali, wymieniając

nazwy przedmiotów rozpoczynających

się tymi literkami. Następnie prosi,

aby dzieci znalazły np. karty z literką

„T” i położyły je obok odpowiednich

przedmiotów – np. teczka, temperów-

ka, torebka, traktor. Następnie dzieci

próbują pisać daną literkę – palcem na

ławce, na kartonie, tablicy, itp.

y

Zdobimy litery. Ćwiczenie to kształci

kreatywność, percepcję wzrokową, koor-

dynacją wzrokowo-ruchową, grafomotorykę.

Nauczyciel przygotowuje lub rozdaje

dzieciom kilka gotowych, wyciętych

z szablonu liter alfabetu. Mogą to być

pierwsze litery imienia każdego dziec-

ka. Następnie prosi dzieci, aby ozdobiły

te litery, naklejając na nich różne drob-

ne przedmioty, których nazwy rozpo-

czynają się daną literą. Na literkę „K”

można nakleić kaszę, literkę „R” można

pokryć ryżem, literkę „P” – piórkami,

literkę „F” – farbą, „G” – guzikami, itp.

Nauczyciel może podsuwać dzieciom

pomysły lub dzieci mogą proponować

własne rozwiązania. Kiedy klej wy-

schnie, dzieci mogą dotykać ozdobio-

nych liter i obrysowywać je, a potem sa-

modzielnie rysować litery na papierze

lub tablicy.

y

Opisywanie obrazka. Ćwiczenie

kształci świadomość fonetyczną, pi-

sanie liter, słuchanie ze zrozumieniem.

Nauczyciel na dużym arkuszu papieru

rysuje prosty dom z oknami, drzwiami,

dachem, kominem. Następnie omawia

rysunek z dziećmi, zwracając uwagę

na jego elementy. Może poprosić, aby

wskazały element, którego nazwa za-

czyna się na „O”, na „D”, itp. Następ-

nie prosi, by dzieci napisały odpowied-

nie literki w odpowiednich miejscach

obrazka, np. „O” na oknie, „D” na

drzwiach, „K” na kominie. Jeśli dzieci

mają problemy z pisaniem, mogą po-

służyć się pieczątkami lub wyciętymi

literami. Następnie prowadzący prosi,

aby spróbowały je odwzorować samo-

dzielnie.

y

Uciekające litery. Ćwiczenie to roz-

wija koordynację wzrokowo-ruchową.

Do przeprowadzenia tego ćwiczenia

konieczna jest tablica, kreda, pędzel

i pojemnik z wodą. Nauczyciel prosi

jedno dziecko, aby napisało na tabli-

cy jakąś literkę. Kolejne moczy pędzel

w wodzie i przeciąga nim po napisanej

literze. Litera znika. Wówczas nauczy-

ciel prosi inne dziecko, aby przypo-

mniało, jaka literka „uciekła” i napi-

sało ją na kartce. Podobnie postępuje

z innymi literkami. Po zakończeniu

zabawy dzieci odczytują, jakie litery

znikały. Mogą również podawać wy-

razy, które zaczynają się tymi literami.

y

Losowanie liter. Ćwiczenie to kształ-

ci rozpoznawanie liter, percepcję słu-

chową i pamięć.

Nauczyciel przygotowuje kilkanaście

tekturowych kart (ich liczba zależy od

tego, ile i jakie litery dzieci już rozpo-

znają). Prosi, aby każde dziecko zapi-

sało na nich kilka literek, które już zna.

Jeśli trzeba, pomaga dziecku w tej czyn-

ności lub podsuwa wzory. Litery mogą

się powtarzać. Następnie tasuje karty

książki do Metody 101 kroków

kupisz na www.BlizejEdukacji.pl

R

E

K

L

A

M

A

bliżej przedszkola  4.127 kwiecień 2012

57

imienia. Następnie, tak jak w poprzed-

nim ćwiczeniu, można zachęcić inne

dzieci, aby spróbowały przeczytać to,

co wykonali ich koledzy.

y

Litery jak klejnoty. Ćwiczenie to

kształci zmysł dotyku, umiejętność pi-

sania i czytania.

Nauczyciel pisze na dużym arkuszu

papieru kilka liter, używając do tego

kleju. Zanim klej wyschnie, posypu-

je je brokatem. Po wyschnięciu dzieci

mogą dotykać wszystkich liter. W wer-

sji trudniejszej można zaproponować,

aby rozpoznawały litery z zawiązany-

mi oczami, przesuwając po nich pal-

cami. Jeśli ćwiczenie im się spodoba,

mogą samodzielnie wykonać podob-

ne, ozdabiając pojedyncze litery lub

wyrazy, które samodzielnie potrafią

napisać. Następnie nauczyciel propo-

nuje, aby dzieci spróbowały przeczy-

tać to, co wykonali ich rówieśnicy.

y

Literki i odpowiadające im głoski.

Ćwiczenie to kształci percepcję słucho-

wą, spostrzegawczość i zdolność obserwacji.

Nauczyciel przygotowuje tekturowe

karty z literami (może wykorzystać

litery z poprzednich ćwiczeń). Wkła-

da je do tekturowego pudełka. Prosi,

aby jedno dziecko wylosowało kartę,

a następnie poszukało w swoim oto-

czeniu przedmiotu, np. zabawki, owo-

cu, rośliny, zwierzątka (w zależności

od tego, co znajduje się w naszej sali),

którego/których nazwa rozpoczyna

się tą literą (głoską). Kiedy wszystkie

dzieci wylosują literę i wykonają to

ćwiczenie, nauczyciel ponownie prosi

o wybranie liter. Kiedy każde dziecko

ma swoją literę, rozdaje kolorowe cza-

sopisma i zachęca do znalezienia kilku

przedmiotów, których nazwy się od

niej zaczynają. Po pewnym czasie pro-

ponuje, aby dzieci przypomniały sobie

swoją literkę i wymieniły przedmioty,

które udało im się znaleźć w czasopi-

śmie.

y

Literkowa loteria. Ćwiczenie to

kształci percepcję wzrokową, słucho-

wą, umiejętność pisania i czytania.

Nauczyciel przygotowuje tyle kartek

papieru, ile jest dzieci w grupie. Na

każdej z nich pisze literę, pod którą zo-

stawia miejsce na wyraz lub rysunek,

który dziecko samo wykona. Wkłada

literki do pojemnika i potrząsa nim.

Prosi każde dziecko o wylosowanie

jednej kartki. Kiedy wszyscy wyko-

i prosi jedno z dzieci o wylosowanie

jednej z nich. Niech maluch powie, jaką

literkę wylosował (inne dzieci mogą mu

w tym pomóc, jeśli ma problemy) i poda

dowolne słowo, które się od niej zaczy-

na. Zabawa się kończy, kiedy każde

dziecko wykona te polecenia. W wersji

trudniejszej, po zakończeniu zabawy,

nauczyciel prosi każde dziecko, aby

przypomniało, jaką literkę wylosowało,

spróbowało ją napisać i wymieniło wy-

raz, który się od niej zaczynał.

y

W kolorach tęczy. Ćwiczenie kształci

umiejętność nazywania kolorów, spraw-

ność grafomotoryczną, percepcję wzrokową.

Nauczyciel pisze, dla każdego dziec-

ka osobno, dużą literę na arkuszu

papieru. Prosi, aby każde dziecko ob-

rysowało kontur tej litery czterema

różnymi kolorami, używając kredek

świecowych lub pastelowych. Każde

dziecko powinno nazwać kolory, któ-

rych użyło. Ćwiczenie to jest również

dobrym pretekstem do zadania innych

pytań, typu: Dlaczego wybrałeś akurat te

barwy?, Jakie kolory najbardziej lubisz,

a jakie najmniej? Dlaczego? Następnie

nauczyciel pisze lub drukuje imię każ-

dego dziecka i zachęca do ozdobienia

napisu w podobny sposób. Potem pro-

si, aby dziecko spróbowało samo napi-

sać swoje imię.

R

E

K

L

A

M

A

Poczytam ci, mamo!

(podręcznik część I i II) – 35,90 zł

Napiszę ci, mamo!

(ćwiczenia część I i II) – 26,90 zł

poleca sklep www.BlizejEdukacji.pl

y

Rysowanie liter i wyrazów z za-

mkniętymi oczami. Ćwiczenie kształ-

ci zdolności ruchowe, wyobraźnię i pamięć.

Nauczyciel przygotowuje dla każdego

dziecka arkusz papieru i kredki świe-

cowe. Niech dziecko wybierze jedną

kredkę i nazwie jej kolor. Następnie za-

wiązuje dziecku oczy (lub mówi, aby je

zamknęło). Nakierowuje jego rękę na

arkusz, aby wiedziało, gdzie może pi-

sać. Prosi o narysowanie pierwszej lite-

ry swojego imienia. Może to wymagać

kilku prób (po każdej dziecko spraw-

dza efekty swojej pracy), ale trudno-

ści najczęściej rozśmieszają dziecko

i zachęcają do kolejnych powtórzeń.

Kiedy uda się wykonać to ćwiczenie,

nauczyciel proponuje napisanie innej

litery, jakiegoś słowa lub własnego

R

E

K

L

A

M

A

bliżej przedszkola  4.127 kwiecień 2012

58

nają zadanie, patrzą na swoje literki

i podają ich nazwy. Następnie dzieci

piszą dowolne słowo, zaczynające się

od danej litery lub rysują przedmiot,

którego nazwa się od niej rozpoczyna.

Po wykonaniu pracy przez wszyst-

kich uczestników nauczyciel prosi

każde dziecko o pokazanie reszcie

grupy swojego dzieła. Następnie, tak

jak w poprzednich ćwiczeniach, może

zaproponować, aby inne dzieci spró-

bowały odgadnąć, jaką literkę wylo-

sowali ich koledzy oraz przeczytać lub

nazwać to, co napisali lub narysowali.

y

Czuję i widzę. Ćwiczenie to kształ-

ci zmysł dotyku, wyobraźnię, per-

cepcję wzrokową i pisanie liter.

Nauczyciel przygotowuje sztywne mo-

dele liter (gotowe lub wycięte z tektu-

ry). Niech to będą tylko te litery, które

kojarzą się dziecku, np. z imionami

bliskich i przyjaciół, ulubionymi za-

bawkami, zwierzątkami. Wkłada te

litery do dużego pudełka i zawiązuje

dziecku oczy (lub prosi, aby je zamknę-

Za miesiąc:

Kolejne propozycje zabaw związanych z pisaniem,

dzięki którym dziecko kształci zdolności

grafomotoryczne oraz pozostałe umiejętności,

niezbędne w dalszej nauce pisania i czytania

Bibliografia:

Chwastniewska D., Metoda 101 kroków w nauce
czytania, [w:] Krasowicz-Kupis G., Pietras I.
(red.), Zrozumieć, żeby pomóc, Gdynia 2008.
Chwastniewska D., Napiszę ci, mamo, cz. 1, Gdy-
nia 2010.
Chwastniewska D., Napiszę ci, mamo, cz. 2, Gdy-
nia 2012.
Chwastniewska D., Poczytam ci, mamo, cz. 1,
Gdynia 2010.
Chwastniewska D., Poczytam ci, mamo, cz. 2,
Gdynia 2011.
Fisher R., Uczymy, jak się uczyć, Warszawa 1999.
Formella M., Chwastniewska D., Przewodnik dla
nauczycieli i rodziców, Gdynia 2011.
Gloton R., Clero C., Twórcza aktywność dziecka,
Warszawa 1976.
Klus-Stańska D., Konstruowanie wiedzy w szkole,
Olsztyn 2002.
Schiller P., Wczesne czytanie, Warszawa 2005.
Silberg J., Nauka czytania przez zabawę, Warszawa
2005.
Silberman M., Uczymy się uczyć, Sopot 2005.
Wygotski L.S., Wybrane prace psychologiczne II,
Poznań 2002.

Bliżej przedszkola

profesjonalny wizerunek placówki

• Tablica og³oszeñ

– aktualne informacje dla rodziców...

• Galeria

– codziennie mo¿esz aktualizowaæ swoj¹ fotogaleriê...

• Wydarzenia

– samodzielnie tworzysz kronikê wydarzeñ...

• Ksiêga goœci

– miejsce gdzie rodzice wpisuj¹ swoje opinie...

Dotychczas wydawcy mogli co roku wprowadzać nowe wersje swoich podręczników. Już niedługo nie będzie

to możliwe! Nowe wydania podręczników będą mogły być wprowadzane nie częściej, niż co trzy lata - czytamy

na portalu gazetaprawna.pl. Wszystko za sprawą projektu nowelizacji rozporządzenia ministra edukacji narodo-

wej z 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego

i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników, który już po raz drugi trafił do

konsultacji społecznych. Ponadto w projekcie nowelizacji znalazły się także nowe wytyczne dla elektronicznych

wersji podręczników, szaty graficznej książek oraz podręczników do edukacji wczesnoszkolnej. (D.B.)

wiêcej szablonów na www.dlaPrzedszkoli.eu

tak mo¿e wygl¹daæ

strona internetowa

Twojego przedszkola...

R E K L A M A

ło). Każde dziecko po kolei losuje jedną

literę i stara się rozpoznać ją po kształ-

cie. Następnie sprawdza, czy dobrze

rozpoznało i zapisuje ją na tablicy lub

specjalnym arkuszu papieru. Podobnie

postępują wszystkie dzieci. Na zakoń-

czenie zabawy nauczyciel proponuje,

aby dzieci głośno, chórem przeczytały

po kolei wszystkie wylosowane literki.

y

Poznaję, czytam i rysuję. Ćwicze-

nie to kształci percepcję wzrokową,

słuchową, utrwalanie liter, rozwija kreatyw-

ność.

Nauczyciel przygotowuje karty z lite-

rami alfabetu (może użyć gotowych).

Prosi dziecko o wybranie jednej litery

i nazwanie jej, a następnie narysowanie

obrazka przedstawiającego dowolny

przedmiot, którego nazwa się od niej

zaczyna. Następnie dziecko zapisuje tę

literę obok swojego rysunku. Może za-

pisać też wyraz, jeśli potrafi. Na zakoń-

czenie proponuje, aby inne dzieci czy-

tały litery lub wyrazy zapisane przez

kolegów.



Danuta Chwastniewska – magister pedagogiki specjalnej (Uni-

wersytet Wrocławski), w latach 1979-1983 prowadziła szkołę

wiejską w górach, a następnie pracowała w szkole jako nauczyciel,

terapeuta i wicedyrektor.
Współautorka programu Ortograffiiti i podręczników do nauki

o języku. Opracowała innowacyjną metodę „101 kroków w nauce

czytania i pisania” zawartą w elementarzach „Poczytam ci, mamo!”

i książkach do kaligrafii „Napiszę ci, mamo!”