SOCJOLOGIA: WYKŁAD 4

ZACHOWANIA SPOŁECZNE, DZIAŁANIA SPOŁECZNE

I INTERAKCJE SPOŁECZNE

1) Co to jest zachowanie i działanie w sensie jednostkowym?

2) Co to są czynności społeczne?

3) Działania społeczne i ich odmiany – typologia Maxa Webera

- działania racjonalne

- działania tradycjonalne

- działania afektywne

4) Pojęcie i cechy kontaktu społecznego

5) Anatomia interakcji społecznej

6) Cztery teorie interakcji:

- teoria behawioralna

- teoria wymiany (racjonalnego wyboru)

- teoria symbolicznego interakcjonizmu

- teoria dramaturgiczna

7) Sieci interakcyjne: zogniskowane i niezogniskowane

8) Interakcje powtarzalne i regularne

9) Interakcje regulowane

ZACHOWANIE – zewnętrznie obserwowalny ruch fizyczny przejawiany przez ludzi

BEHAWIORYZM – kierunek postulujący badanie elementarnych zachowań ludzkich jako reakcji na

bodźce płynące z otoczenia lub od innych ludzi oraz traktowanie wszelkich złożonych przejawów życia

społecznego jako kombinacji zachowań

DZIAŁANIE – zachowanie, z którym związane jest znaczenie motywacyjne i kulturowe

ZNACZENIE MOTYWACYJNE, PSYCHOLOGICZNE – indywidualne zamiary, intencje, motywacje, jakie

jednostka wiąże ze swoim działaniem

ZNACZENIE KULTUROWE – wspólny dla całej zbiorowości, podzielany przez jej członków, sens wiązany z

określonymi działaniami

CZYNNOŚCI SPOŁECZNE – działania celowo adresowane do innych ludzi

FLORIAN ZNANIECKI (1882-1958)

CZYNNOŚCI SPOŁECZNE – BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE

DZIAŁANIA SPOŁECZNE – działania, które biorą pod uwagę rzeczywiste lub spodziewane reakcje

partnera i są nieustannie modyfikowane w zależności od takich reakcji

DZIAŁANIA RACJONALNE

mogą opierać się na:

RACJONALNOŚCI INSTRUMENTALNEJ lub AUTOTELICZNEJ

RACJONALNOŚĆ INSTRUMENTALNA – właściwość działań, które są efektem kalkulacji kosztów i zysków

zmierzającej – w subiektywnym rozeznaniu działającego – do uzyskania jak najwięcej najmniejszym

kosztem

RACJONALNOŚĆ AUTOTELICZNA – właściwość działań, w których jednostka zmierza do celu tak dla niej

wartościowego, że nie liczy się z najwyższymi nawet kosztami

UTYLITARYSTYCZNY (inaczej woluntarystyczny lub teleologiczny) MODEL DZIAŁANIA – interpretowanie

działań ludzkich jako dobierania środków (narzędzi) do realizacji postawionych celów

DZIAŁANIA TRADYCJONALNE (rutynowe)

- działania podjęte tylko dlatego, że tak się zawsze czyniło albo że tak wszyscy czynią w danej

zbiorowości

DZIAŁANIA AFEKTYWNE (emocjonalne)

- działania podjęte dlatego, że czujemy przemożną potrzebę ekspresji pewnych stanów psychicznych,

radości, gniewu, strachu itp.

EMPATIA – wczuwanie się w stany psychiczne, motywacje, zamiary innych, co ma szanse powodzenia,

ponieważ repertuar ludzkiej psychiki jest typowy i podobny dla wielu ludzi

CYWILIZACJA ,,GORĄCA’’ – społeczność, w której reguły kulturowe dopuszczają publiczną ekspresję

emocji, a nawet jej wymagają

CYWILIZACJA ,,ZIMNA’’ – społeczność, w której reguły kulturowe wymagają opanowania i

powściągliwości w publicznym wyrażaniu uczuć

KONTAKT SPOŁECZNY – para wzajemnie zorientowanych działań społecznych o charakterze

jednorazowym, przelotnym

GRZECZNA NIEUWAGA – reguła kulturowa, która nakazuje udawać, że nie przyglądamy się osobom

nieznajomym