I

Podstawa programowa

Podstawa programowa

W rozdziale zamieszczono wytyczne Ministerstwa Edukacji Narodowej
i Sportu dotyczàce nauczania przedmiotu „plastyka” w szkole podsta-
wowej. TreÊci okreÊlone w podstawie programowej obejmujà zadania
z zakresu nauczania, rozwijania umiej´tnoÊci oraz wychowania. Musi je
realizowaç ka˝dy program zatwierdzony przez MENiS.

Na podstawie rozporzàdzenia
MENiS z dnia 6.11.2003 r.
w sprawie podstawy programo-
wej wychowania przedszkolnego
oraz kszta∏cenia ogólnego w po-
szczególnych typach szkó∏ (DzU
z 2003 r. Nr 210, poz. 2041).

Podstawa programowa przedmiotu „plastyka”

Edukacja czytelnicza i medialna

2. Umo˝liwienie kontaktu z wielkimi dzie∏ami

sztuki.

3. Kszta∏towanie postaw.

TreÊci nauczania

1. Kontakt z dzie∏ami sztuki plastycznej – pomniki,

galerie, muzea.

2. Ârodki wyrazu plastycznego i dzia∏ania plastyczne

w ró˝nych materia∏ach, technikach i formach.

3. Sztuka ludowa i zdobnictwo charakterystyczne

dla danego regionu.

4. Ró˝norodne sposoby komunikowania (komuni-

kacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru,
cia∏a itd.).

5. Krajobraz kulturowy.
6. Kszta∏towanie otoczenia i form u˝ytkowych

(racjonalnoÊç, funkcjonalnoÊç, estetyka).

Osiàgni´cia

1. Pos∏ugiwanie si´ prostymi technikami plas-

tycznymi.

2. Dbanie o estetyczny wyglàd w∏asny i otoczenia.

Na drugim etapie kszta∏cenia realizowane sà Êcie˝ki edukacyjne, czyli tre-
Êci o istotnym znaczeniu poznawczym i wychowawczym, ∏àczàce wiedz´
z ró˝nych przedmiotów. W proponowanym na s. 7 planie wynikowym
uwzgl´dniono realizacj´ Êcie˝ek: czytelniczej i medialnej (M), regionalnej
(R), patriotycznej i obywatelskiej (PO), ekologicznej (E).

2

Âcie˝ki edukacyjne

4

Cele edukacyjne

1. Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania

potrzebnych informacji i materia∏ów.

2. Przygotowanie do odbioru informacji rozpo-

wszechnianych przez media.

3. Przygotowanie do Êwiadomego i odpowiedzial-

nego korzystania ze Êrodków masowej komuni-
kacji (telewizji, komputerów, prasy).

4. Kszta∏towanie postawy szacunku dla polskiego

dziedzictwa kulturowego w zwiàzku z globali-
zacjà kultury masowej.

Zadania szko∏y

1. Rozwijanie i utrwalanie zainteresowaƒ, potrzeb

i nawyków czytelniczych z uwzgl´dnieniem
indywidualnych uzdolnieƒ uczniów.

2. Kszta∏cenie umiej´tnoÊci samodzielnego korzy-

stania ze zbiorów bibliotecznych.

3. Kszta∏cenie i utrwalanie nawyków kulturalnego

obcowania z ksià˝kà i innymi noÊnikami infor-
macji.

4. Przygotowanie do odró˝niania fikcji od rzeczy-

wistoÊci w przekazach medialnych.

Âcie˝ki zdefiniowano w rozporzà-
dzeniu MENiS z dnia 6.11.2003 r.
w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz
kszta∏cenia ogólnego w poszcze-
gólnych typach szkó∏ (DzU
z 2003 r. Nr 210, poz. 2041).

www.menis.gov.pl

www.menis.gov.pl

Cele edukacyjne

1. Pobudzanie wszechstronnego rozwoju uczniów,

a w szczególnoÊci:

• rozbudzanie twórczej postawy wobec siebie

i Êwiata,

• rozwijanie ogólnej wra˝liwoÊci dziecka,
• rozwijanie wra˝liwoÊci plastycznej,
• rozwijanie umiej´tnoÊci refleksyjnego patrzenia,
• rozwijanie zainteresowaƒ i zami∏owaƒ plas-

tycznych.

2. Wyposa˝enie uczniów w podstawowe umiej´tno-

Êci plastyczne.

3. Wprowadzenie uczniów do aktywnego uczest-

nictwa w kulturze.

4. Wp∏ywanie przez sztuk´ na obyczaje i kultur´

uczniów oraz atmosfer´ szkolnà.

Zadania szko∏y

1. Tworzenie sytuacji dajàcych mo˝liwoÊç prze˝yç

wewn´trznych, bezinteresownego dzia∏ania,
procesu twórczego – wysi∏ku i radoÊci towarzy-
szàcych twórczej aktywnoÊci.

Âcie˝ki edukacyjne

5

5. Wprowadzanie w Êwiat mediów oraz podstawowe

sposoby i procesy komunikowania si´ ludzi.
Przygotowanie do rozpoznawania ró˝nych
komunikatów medialnych i rozumienia j´zyka
mediów.

6. Wprowadzenie do samodzielnego pos∏ugiwania si´

narz´dziami medialnymi.

TreÊci nauczania

1. Dzieje pisma, ksià˝ki, prasy i przekazów medial-

nych.

2. Wydawnictwa informacyjne, literatura popular-

nonaukowa, czasopisma dzieci´ce i m∏odzie-
˝owe.

3. Katalogi, kartoteki, zautomatyzowany system

wyszukiwania danych.

4. Proces porozumiewania si´, jego sk∏adniki i kon-

tekst spo∏eczny.

5. Komunikacja werbalna i niewerbalna, bezpo-

Êrednia i medialna.

6. Rodzaje mediów, ich istota i zasady funkcjono-

wania.

7. Funkcje i charakterystyka komunikatów medial-

nych: drukowanych, obrazowych, dêwi´kowych,
audiowizualnych i multimedialnych.

8. Podstawowe elementy j´zyka poszczególnych

rodzajów mediów. Rodzaje i gatunki przekazów
medialnych.

9. Teatr jako êród∏o przekazów medialnych.

10. Wydarzenia z ˝ycia osobistego i spo∏ecznego

jako inspiracja do samodzielnych rejestracji
i twórczoÊci medialnej.

11. SelektywnoÊç doboru informacji w Êrodkach

masowego przekazu. StronniczoÊç przekazu.

12. Informacja czy perswazja? Jawne i niejawne

funkcje Êrodków masowej komunikacji we wspó∏-
czesnym spo∏eczeƒstwie informacyjnym.

Osiàgni´cia

1. Czytanie dla zdobycia wiadomoÊci i zaspoka-

jania potrzeb poznawczych.

2. Umiej´tnoÊç poszukiwania i wykorzystywania

informacji z encyklopedii, s∏owników, innych
wydawnictw i dokumentów pozaksià˝kowych
(medialnych).

3. Umiej´tnoÊç wyszukiwania materia∏ów na okreÊ-

lony temat za pomocà katalogów i kartotek.

4. Rozpoznawanie elementów j´zyka mediów w ró˝-

nych rodzajach komunikatów.

5. Rozró˝nianie komunikatów przedstawiajàcych

rzeczywistoÊç realnà i fikcj´.

6. Rozró˝nianie mi´dzy obiektywnà relacjà a ko-

mentarzem.

7. Pos∏ugiwanie si´ podstawowymi urzàdzeniami

medialnymi.

8. Umiej´tnoÊç krytycznej analizy wartoÊci oferty

mediów i dokonywania w∏aÊciwego wyboru w ko-
rzystaniu ze Êrodków masowej komunikacji.

Wychowanie do ˝ycia w spo∏eczeƒstwie

Âcie˝ka ta sk∏ada si´ z trzech odr´bnych modu∏ów:
1) wychowanie do ˝ycia w rodzinie,
2) edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie,
3) wychowanie patriotyczne i obywatelskie.

2

Edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie

Cele edukacyjne

1. Poznanie najbli˝szego Êrodowiska i specyfiki

swojego regionu.

2. Rozwijanie wartoÊci rodzinnych zwiàzanych

z wartoÊciami kulturowymi wspólnoty lokalnej.

3. Rozwijanie postaw patriotycznych zwiàzanych

z kulturà regionalnà.

Zadania szko∏y

1. Umo˝liwianie poznania regionu i jego kultury.
2. Wprowadzanie uczniów w ˝ycie kulturalne

wspólnoty lokalnej.

3. Kszta∏towanie to˝samoÊci narodowej w powiàza-

niu z to˝samoÊcià regionalnà.

TreÊci nauczania

1. Najbli˝sze otoczenie domu rodzinnego, sàsiedztwa

i szko∏y.

2. Ogólna charakterystyka geograficzna i kulturowa

regionu oraz jego podstawowe nazewnictwo;
g∏ówne symbole regionalne.

3. J´zyk regionu, gwara i nazewnictwo.
4. Elementy historii regionu i ich zwiàzki z histo-

rià i tradycjà w∏asnej rodziny.

5. Lokalne i regionalne tradycje, Êwi´ta, obyczaje

i zwyczaje.

6. Miejscowe podania, przys∏owia, muzyka, archi-

tektura, plastyka, tradycyjne rzemios∏o, sztuka
ludowa i folklor.

7. Sylwetki osób zas∏u˝onych dla Êrodowiska lokal-

nego, regionu i kraju, ze szczególnym uwzgl´d-
nieniem wartoÊci, które uosabiajà.

Osiàgni´cia

1. Odczytywanie zwiàzków ∏àczàcych tradycj´ ro-

dzinnà z tradycjami regionu.

2. Dostrzeganie wp∏ywu wartoÊci zwiàzanych

z kulturà regionu na ˝ycie poszczególnych ludzi.

3. Âwiadome i aktywne uczestnictwo w ˝yciu

wspólnoty lokalnej, w zachowaniu i pomna˝aniu
dziedzictwa kulturowego.

Âcie˝ki edukacyjne

6

3

Wychowanie patriotyczne i obywatelskie

Cele edukacyjne

1. Kszta∏towanie wi´zi z krajem ojczystym i Êwia-

domoÊci obywatelskiej.

2. Rozwijanie poszanowania postaw prospo∏ecz-

nych i dobra wspólnego.

3. Kszta∏towanie szacunku dla w∏asnego paƒstwa.

Zadania szko∏y

1. Tworzenie sytuacji wyzwalajàcych emocjonalny

zwiàzek z krajem ojczystym (spotkaƒ, uroczy-
stoÊci, inscenizacji, wycieczek).

2. Zapoznanie uczniów z symbolami, wa˝nymi dla

kraju rocznicami, zasadami i instytucjami, które
posiadajà istotne znaczenie dla funkcjonowania
narodu i paƒstwa polskiego.

3. Przygotowywanie uczniów do Êwiadomego, aktyw-

nego i odpowiedzialnego uczestnictwa w ˝yciu
publicznym.

4. Przekazywanie tradycji narodowej.

TreÊci nauczania

1. God∏o i hymn paƒstwowy.
2. PieÊni patriotyczne. Utwory literackie (obrazy

i filmy) o tematyce historyczno-patriotycznej.

3. Lokalne miejsca pami´ci narodowej.
4. Sylwetki wielkich Polaków (artystów, uczonych,

polityków, ˝o∏nierzy) – wzory postaw.

5. Jednostka i grupa. ˚ycie w grupie (wi´zi, warto-

Êci, role, podejmowanie decyzji, konflikty, nego-
cjacje).

6. Szkolny samorzàd uczniowski. Normy i wartoÊci

zwiàzane z pe∏nieniem funkcji publicznych w sa-
morzàdzie uczniowskim.

7. Samorzàd terytorialny. Normy ˝ycia publicznego

zwiàzane z pe∏nieniem funkcji radnego, burmi-
strza (wójta, prezydenta).

8. Formy kontroli w∏adz samorzàdowych przez

spo∏ecznoÊç lokalnà.

9. Jednostka, spo∏eczeƒstwo, naród, paƒstwo.

10. Prawa i obowiàzki obywatelskie.
11. WartoÊci i normy ˝ycia spo∏ecznego. Kategoria

dobra wspólnego. Patriotyzm. Kultura spo∏eczna
i polityczna.

Osiàgni´cia

1. ZnajomoÊç hymnu narodowego oraz symboli

narodowych i paƒstwowych.

2. Umiej´tnoÊç odró˝niania i opisywania postaw

etycznych, zgodnych z zasadami wspó∏˝ycia
spo∏ecznego na poziomie spo∏ecznoÊci szkolnej
i spo∏ecznoÊci lokalnej.

3. Odpowiednie zachowanie si´ w czasie uroczy-

stoÊci szkolnych i paƒstwowych.

4. Umiej´tnoÊç dostrzegania i rozwiàzywania pro-

blemów i zadaƒ w najbli˝szym otoczeniu i Êro-
dowisku lokalnym oraz dzia∏ania na ich rzecz.

5. ZnajomoÊç systemu pomocy spo∏ecznej w naj-

bli˝szym Êrodowisku (dla ró˝nych kategorii osób
niepe∏nosprawnych).

6. Umiej´tnoÊç podejmowania decyzji dotyczàcych

grupy.

7. Umiej´tnoÊç przeprowadzenia wyborów do samo-

rzàdu szkolnego.

8. ZnajomoÊç instytucji paƒstwa demokratycznego.
9. Próby okreÊlenia wspó∏czesnej postawy obywa-

telskiej i patriotycznej.

Edukacja ekologiczna

Cele edukacyjne

1. Dostrzeganie zmian zachodzàcych w otaczajà-

cym Êrodowisku oraz ich wartoÊciowanie.

2. Rozwijanie wra˝liwoÊci na problemy Êrodowiska.

Zadania szko∏y

1. Ukazanie zale˝noÊci stanu Êrodowiska od dzia-

∏alnoÊci cz∏owieka.

2. Ukazywanie mechanizmów i skutków niepo˝à-

danych zmian.

TreÊci nauczania

1. Wp∏yw codziennych czynnoÊci i zachowaƒ w do-

mu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan Êrodo-
wiska naturalnego.

2. Style ˝ycia i ich zwiàzek z wyczerpywaniem si´

zasobów naturalnych.

3. Przyk∏ady miejsc (w najbli˝szym otoczeniu),

w których obserwuje si´ korzystne i niekorzystne
zmiany zachodzàce w Êrodowisku przyrodniczym.

4. Degradacja Êrodowiska – przyczyny, wp∏yw na

zdrowie cz∏owieka oraz jej zwiàzek z formami
dzia∏alnoÊci ludzi.

5. Obszary chronione oraz ich znaczenie w zacho-

waniu ró˝norodnoÊci biologicznej; zasady zacho-
wania si´ na obszarach chronionych.

Osiàgni´cia

1. Prowadzenie obserwacji w najbli˝szej okolicy.
2. Wskazywanie pozytywnych i negatywnych aspek-

tów ingerencji cz∏owieka w Êrodowisko.