Prof. dr hab. Krzysztof Krajewski 

Katedra Kryminologii 

Kryminologia 

 

 

 

 

 

Rok akademicki 2010/2011 

Semestr zimowy 

Wykład 11 

Przestępczość jako przedmiot badań 

kryminologicznych: 

socjologiczne teorie przestępczości 

3 

Kryminologia pozytywistyczna 

Dwa pytania w ramach nurtu socjologicznego 

 

Pytanie lombrozja

ńskie: 

 
  Dlaczego jedni ludzie pope

łniają przestępstwa a inni nie? 

 


wyjaśnianie zachowania przestępnego; 

 
Pytanie queteletowskie: 
 
  Dlaczego nasilenie przest

ępczości w ramach różnych grup 

spo

łecznych jest różne? 

 


wyjaśnianie zjawiska przestępczości; 

4 

Kryminologia pozytywistyczna 

Kwestia sporna 

 


Czy wyjaśniające indywidualne zachowania 
przestępne koncepcje socjologiczne należące do 
paradygmatu rodzajów ludzi, tj. odwołujące się w tym 
zakresie do czynników środowiskowych, mają 
rzeczywiście socjologiczny charakter? 

5 

Kryminologia pozytywistyczna 

Kwestia sporna 

 


Socjologiczne teorie zachowania przestępnego; 
 



Socjologiczne teorie przestępczości; 

6 

Kryminologia pozytywistyczna 

Teoria zachowania przest

ępnego a teoria przestępczości 

 

Nominalizm:  
 

procesy i zjawiska społeczne stanowią sumę 

indywidualnych zachowań jednostek 

 
Realizm: 
  procesy i z

jawiska społeczne to coś więcej niż suma 

indywidualnych zachowań 

 

  stanowisko nominalistyczne 



 nieuprawniony redukcjonizm 

  

7 

Kryminologia pozytywistyczna 

Teoria zachowania przest

ępnego a teoria przestępczości 

 

  Socjologizm: 
 

wyjaśnianie zjawisk i procesów społecznych poprzez 

odwołanie się do zmiennych socjologicznych, a nie 

zachowań jednostek 

 
 

Prawdziwie socjologicznymi nie są takie teorie 

przestępczości, które wyjaśniają w socjologicznych 

kategoriach indywidualne zachowania, lecz takie, które 

wyjaśniają społeczną dystrybucję przestępczości, tj. 

udzielają odpowiedzi na pytanie Queteletowskie 

8 

Kryminologia pozytywistyczna 

Teoria zachowania przest

ępnego a teoria 

przest

ępczości 

 



czy istnieją teorie kryminologiczne spełniające tak 
rozumiany postulat socjologiczności? 
 

 w ramach kryminologii pozytywistycznej warunek ten 

zdaje się spełniać przede wszystkim teoria anomii 
Roberta Mertona, a po części inne teorie napięcia 
strukturalnego. 

9 

Socjologiczne teorie przestępczości 

Dystrybucja przestępczości w strukturze społecznej 

Klasa wyższa 

Klasa średnia 

Klasa niższa