Miejsce na identyfikacj´ szko∏y

LISTOPAD

2011

AR KUSZ PRÓB NEJ MA TU RY

Z OPE RO NEM

HI STO RIA

PO ZIOM PODSTAWOWY

Czas pra cy: 120 mi nut

In struk cja dla zda jà ce go

1. Sprawdê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 13 stro n (za da -

nia 1–30). Ewen tu al ny brak zg∏oÊ prze wod ni czà ce mu ze spo -
∏u nad zo ru jà ce go eg za min.

2. Odpowiedzi zapisz w miej scu na to prze zna czo nym przy

ka˝dym zadaniu.

3. Pisz

czy

tel nie. U˝y waj d∏u go pi su/pió ra tyl ko z czar nym

tuszem/atra men tem.

4. Nie

u˝y

waj ko rek to ra, a b∏´d ne za pi sy wy raê nie prze kreÊl.

5. Pa

mi´ taj, ˝e za pi sy w brud no pi sie nie pod le ga jà oce nie.

˚y czy my po wo dze nia!

Za rozwiàzanie

wszystkich zadaƒ

mo˝na otrzymaç

∏àcznie 100 punktów.

PESEL ZDAJÑCEGO

Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ

przez dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM.

KOD

ZDAJÑCEGO

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Za da nie 1. (3 pkt)

Uzu peł nij zdania. Wstaw w puste miejsca na zwy państw starożytnych.

Państwo, które powstało w dolnym biegu rzek Eufrat i Tygrys, rządzone przez Hammurabiego, to
(1) ................................................ Pań stwo, które było okre śla ne jako dar Ni lu, to (2) .....................................
Państwo założone w XIII w. p.n.e. przez ple mio na he braj skie na te re nie Pa le sty ny to (3) ......................................

Za da nie 2. (4 pkt)

Rozstrzygnij, które z podanych zdań są praw dzi we, a które fał szy we. W ta be li obok każ de go zda nia
zapisz określenia: Praw da lub Fałsz.

Za da nie 3. (4 pkt)

Dopasuj do opisów podane imiona grec kich my śli cie li.

Ary sto te les, Cy ce ron, Pla ton, Pi ta go ras, Ta les

Za da nie 4. (1 pkt)

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Skutkiem podbojów Alek san dra Macedońskie go było powstanie kultury:

2

Zdania

Praw da/Fałsz

1. Rolnictwo Sparty opierało się na pracy helotów.

2. Na terenie Grecji powstał jeden spójny organizm państwowy.

3. W V w. p.n.e. obywatele Aten mieli prawo pełnego udziału w życiu

politycznym.

4. Wychowanie spartańskie dotyczyło obywateli i trwało całe życie.

Charakterystyka

Myśliciel

1. Stworzył naukę o ideach. Uważał, że świat zmysłowy odbierany przez

ludzkie zmysły jest jedynie cieniem świata idei. Sformułował koncepcję
świata idealnego.

2. Rozwinął naukę o państwie. Sformułował pogląd, że istnieją trzy

podstawowe idealne formy ustrojowe: monarchia, arystokracja, politea,
które na skutek działania człowieka przybierają formy zwyrodniałe
(tyrania, oligarchia, demokracja).

3. Jest uważany za twórcę koncepcji harmonii kosmosu. Stworzył zalążki

teorii liczb. Autor twierdzenia dotyczącego boków trójkąta prostokątnego.

4. Poszukiwał pierwotnej zasady wszechświata. Uznawał wodę za początek

wszechrzeczy. Autor jednego z twierdzeń matematycznych.

A. hel le ńskiej

B. hel lenistycznej

C. macedońskiej

D. romańskiej

Za da nie 5. (6 pkt)

Prze czy taj tekst i wy ko naj po le ce nia.

Żoł nie rze mu szą być po słusz ni try bu nom woj sko wym, a ci zno wu kon su lom. Try bun miał pra wo na kła -
dać ka rę pie nięż ną i ska zy wać na chło stę. […] Za tchó rzo stwo i hań bę żoł nier ską uwa ża ją Rzy mia nie na -
stę pu ją ce za rzu ty: je śli ktoś fał szy wie za mel du je try bu nom o swym wa lecz nym czy nie, aby otrzy mać
od zna cze nie, tak sa mo, je że li ktoś po sta wio ny na po ste run ku wska za ne mu miej sce opu ści, po dob nie
wresz cie, je śli wśród wal ki z trwo gi coś ze swej bro ni od rzu ci. […] Wódz pu blicz nie chwa li każ de go za oka -
za ną dziel ność, na stęp nie ob da rza włócz nią te go, któ ry zra nił bądź za bił nie przy ja cie la.

Źró dło: http://www.romanum.historicus.pl/kary_i_nagrody_w_rzymskiej_armii.html

A. Na pisz, ko mu bez po śred nio pod le ga li żoł nie rze rzym scy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Wy mień, co Rzy mia nie uzna wa li za tchó rzo stwo i hań bę żoł nier ską.

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. Na pisz, ja ką na gro dę otrzy my wał żoł nierz za zra nie nie bądź za bi cie nie przy ja cie la.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D. Na pisz, komu podlegał trybun wojskowy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 6. (2 pkt)

Na pod sta wie tek stu źró dło we go wy mień ro dza je sprzę tu bo jo we go, którym dys po no wa li Rzy mia nie.

Kto ba daw cze spoj rze nia za pu ści w ca łą woj sko wość, ten zro zu mie, że nie ślepemu szczę ściu za wdzię cza -
ją utwo rze nie tak roz le głe go pań stwa, ale je dy nie wła snej dziel no ści. […] Na głym na pa dem nic wróg
prze ciw nim nie wskó ra; al bo wiem gdy wstą pią na zie mię nie przy ja ciel ską, nie przyj mą pierw szej bi twy,
do pó ki nie roz bi ją obo zu i nie ob wa ru ją go. […]

Wy ty cza ją czwo ro bok. […] We wnątrz obo zu sto ją na mio ty. Za pa li sa dą usta wia ją sze re giem ma chi ny
szyb ko strzel ne i ka ta pul ty […]. Czte ry bu du ją bra my. […] We wnątrz ca ły obóz na rów ne roz pa da się
dział ki; w środ ku znaj du ją się na mio ty, a mię dzy ni mi ni by świą ty nia wzno si się na miot wo dza.

Źró dło: Józef Flawiusz, Wojna żydowska.

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 7. (4 pkt)

Do podanych państw dopasuj dy na stie, które w nich panowały.

1. An glia

A. Prze my śli dzi

2. Wę gry

B. Plan ta ge ne ci

3. Cze chy

C. An de ga we no wie

4. Fran cja

D. Ru ry ko wi cze

E. Wa le zju sze

1. …

2. …

3. …

4. …

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

3

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Za da nie 8. (2 pkt)

Wskaż to z podanych w tabeli wy da rzeń, któ re chro no lo gicz nie jest pierw sze, i to, któ re jest ostat nie.
Wpisz cy frę 1 obok wy da rze nia pierw sze go, i cy frę 2 obok wy da rze nia ostat nie go.

Za da nie 9. (6 pkt)

Roz strzy gnij, któ re z po da nych zdań są praw dzi we, a któ re fał szy we. W ta be li obok każ de go zda nia
zapisz określenia: Praw da lub Fałsz.

4

Wydarzenia

Numer

A. traktat w Verdun

B. koniec wojny stuletniej

C. bitwa pod Hastings

D. odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba

E. wydanie Wielkiej Karty Swobód

F. powstanie Państwa Kościelnego

Zdania

Praw da/Fałsz

1. Monarchia stanowa w Anglii zaczęła się kształtować w XIII w.

2. Po upadku imperium rzymskiego w Europie zaczęły powstawać państwa

o ustroju monarchii despotycznej.

3. Feudalizm to ustrój społeczno-gospodarczy, w którym o pozycji i bogactwie

jednostki świadczyła ilość posiadanej ziemi.

4. Otton I chciał przekonać Bolesława Chrobrego do poparcia koncepcji

uniwersalistycznej Europy.

5. Zgro ma dze nia sta no we, w za leż no ści od kra ju, do pusz cza ły przed sta wi cie li

róż nych sta nów – szlach ty, du cho wień stwa, miesz czan (np. Sta ny Ge ne ral ne
we Fran cji).

6. W państwie Franków ośrodkiem władzy był dwór królewski.

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

5

Za da nie 10. (4 pkt)

Przyj rzyj się za miesz czo nym po ni żej fotografiom, a na stęp nie wy ko naj po le ce nia.
A. Zapisz pod każ dą fotografią na zwę sty lu, w któ rym zo sta ła zbu do wa na przed sta wio na bu dow la. Wy -
bierz od po wie dzi spośród po da nych.

ro mań ski, ba ro ko wy, kla sy cy stycz ny, go tyc ki

B. Po daj dwie cha rak te ry stycz ne ce chy ar chi tek tu ry ro mań skiej.

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 11. (5 pkt)

Prze czy taj po niż szy tekst i wy ko naj po le ce nia.

[…] przed sta wię resz tę czy nów zna ko mi te go księ cia Po lan Miesz ka […]. W cze skiej kra inie po jął on
za żo nę szla chet ną sio strę Bo le sła wa Star sze go […]. Na zy wa ła się bo wiem po sło wiań sku Do bra wa, co
w ję zy ku nie miec kim wy kła da się: do bra. Owa wy znaw czy ni Chry stu sa, wi dząc swe go mał żon ka po grą -
żo ne go w wie lo ra kich błę dach po gań stwa, za sta na wia ła się usil nie nad tym, w ja ki spo sób mo gła by go po -
zy skać dla swej wia ry. […] Umyśl nie po stę po wa ła ona przez ja kiś czas zdroż nie, aby póź niej móc dłu go
dzia łać do brze. […] Pra co wa ła więc nad na wró ce niem swe go mał żon ka i wy słu chał jej mi ło ści wy Stwór -
ca. Je go nie skoń czo na ła ska spra wi ła, iż ten, któ ry Go tak sro go prze śla do wał, po ka jał się i po zbył […]
ja du przy ro dzo ne go po gań stwa, chrztem świę tym zmy wa jąc pla mę grze chu pier wo rod ne go.

Źró dło: Thiet mar, Kro ni ka, prze ło żył i przy pi sa mi opa trzył M.Z. Je dlic ki, Kraków 2005.

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

A. Na pisz, w ja ki spo sób zo sta ło wytłumaczone imię żo ny Miesz ka I.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Wy ja śnij, z ja kie go po wo du, według autora tekstu, Miesz ko I przy jął chrzest.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. Po daj na zwę kra ju, z któ re go po cho dzi ła Do bra wa.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D. Po daj da tę chrztu Pol ski.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E. Po daj, z jakiej dynastii pochodził Mieszko I.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 12. (1 pkt)

Pod kreśl wła ści wy ty tuł po niż szej ma py.

A. Pol ska w X w.

B. Pol ska w XI w.

C. Pol ska w XII w.

D. Pol ska w XIII w.

6

Poznaƒ

Giecz

Kraków

P∏ock

¸´czyca

Szczecin

Ko∏obrzeg

Wroc∏aw

Opole

Czerwieƒ

Gdaƒsk

Praga

Gniezno

W∏oc∏awek

C z e c h y

N i e m c y

M i l s k o

M o r a w y

¸ u ˝ y c e

Grody

Czerwieƒskie

P r u s o w i e

RuÊ

Kijowska

W ´ g r y

Bug

W

is∏a

Odra

¸aba

San

Warta

M O R

Z E

B A

¸ T

Y C

K I E

0

100 km

Za da nie 13. (2 pkt)

Wskaż to z po da nych w tabeli wy da rzeń, któ re by ło chro no lo gicz nie pierw sze, i to, któ re by ło ostat nie.
Wpisz cy frę 1 obok wy da rze nia pierw sze go i cy frę 2 obok wy da rze nia ostat nie go.

Za da nie 14. (2 pkt)

A. Wy ja śnij, na czym po le ga ło zja wi sko re wo lu cji cen, któ re wy stą pi ło w Eu ro pie w XVI w.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Podaj nazwę wy da rzenia, którego kon se kwen cją by ła re wo lu cja cen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 15. (6 pkt)

Prze czy taj po niż szy tekst źró dło wy i wy ko naj po le ce nia.

Tu opo wia da się o wiel kim mie ście Sa mar kan

Pod le ga ją bra tan ko wi Wiel kie go Cha na, któ ry by naj mniej nie jest mu przy ja zny, lecz nie jed no krot nie
z nim wal czył. Imię je go jest Kaj du. […]. Na le ży wie dzieć, że nie tak to daw no Cza ga taj, ro dzo ny brat
Wiel kie go Cha na, wład ca te go kra ju oraz wie lu in nych, przy jął chrze ści jań stwo. I chrze ści ja nie za miesz -
ku ją cy mia sto Sa mar kan wiel ką ra dość z te go mie li. I zbu do wa li w tym mie ście wiel ki […] ko ściół ku czci
św. Ja na Chrzci cie la, pod tym we zwa niem był ko ściół. Wzię li bar dzo pięk ny ka mień cio so wy, do Sa ra ce -
nów na le żą cy, ja ko pod sta wę ko lum ny znaj du ją cej się na środ ku ko ścio ła i pod trzy mu ją cej ca ły dach.

Zda rzy ło się jed nak, że Cza ga taj umarł. Sa ra ce ni do wie dziaw szy się o tym, po sta no wi li mię dzy so bą si łą
ów ka mień ode brać, gdyż za wsze jak i te raz ka mień ów, znaj du jąc się w ko ście le chrze ści jań skim, wiel ki
gniew w nich bu dził. […] Po szło więc kil ku naj wy bit niej szych Sa ra ce nów do ko ścio ła Św. Ja na i rze kli
chrze ści ja nom, że żą da ją zwro tu ka mie nia, któ ry do nich na le żał. Chrze ści ja nie od po wie dzie li, że go to -
wi są dać im wszyst ko, co ze chcą, by le po zo sta wi li ten ka mień, gdyż szko da by ła by wiel ka ko ścio ła, gdy -
by ten głaz zo stał wy rwa ny. Sa ra ce ni jed nak mó wi li, że nie chcą ani zło ta, ani skar bów, je no za wszel ką
ce nę swój ka mień.

Źró dło: Mar co Po lo, Opi sa nie świa ta, War sza wa 2010.

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

7

Wydarzenia

Numer

A. II pokój toruński

B. sprowadzenie Krzyżaków do Polski

C. bitwa pod Warną

D. zjazd gnieźnieński

E. bitwa pod Płowcami



Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

A. Napisz, jak miał na imię bratanek Wielkiego Chana, a jak jego rodzony brat.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Napisz, pod czyim wezwaniem zbudowano kościół w Samarkanie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. Napisz, co postanowili odebrać Saraceni chrześcijanom i czego podstawę to stanowiło.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D. Napisz, co chrześcijanie proponowali Saracenom w zamian za odstąpienie od żądań.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 16. (3 pkt)

Dopasuj podane nazwiska myślicieli do ich poglądów. Wpisz nazwiska myślicieli w odpowiednich
miejscach w tabeli.

Tomasz Morus, Niccolò Machiavelli, Jean Bodin, John Locke

Za da nie 17. (4 pkt)

Przyporządkuj wy da rze nia pa nu ją cym ów cze śnie kró lom Pol ski. Obok cyfr wpisz od po wied nie li te ry.

1. od siecz Wied nia

A. Michał Korybut Wiśniowiecki

2. ugo da w Pe re ja sła wiu

B. Zyg munt III Wa za

3. wy buch po wsta nia Chmiel nic kie go

C. Jan III So bie ski

4. bitwa pod Kircholmem

D. Jan II Ka zi mierz

E. Wła dy sław IV

1. …

2. …

3. …

4. …

Za da nie 18. (4 pkt)

Prze czy taj po niż szy tekst źró dło wy i wy ko naj po le ce nia.

Wy bi ję z lac kiej nie wo li na ród ru ski wszy stek, a com pier wej o szko dę mo ją i krzyw dę wo jo wał, te raz wo -
jo wać bę dę o wia rę pra wo sław ną na szą. Po mo że mi te go czerń wszyst ka po Lu blin, po Kra ków, któ rej ja
nie od stą pię, bo to pra wa rę ka na sza […] bę dę miał 200 000 – 300 000 swo ich, or dę wszyt ką po tem. Tu -
haj -bej […] bli sko mnie jest, mój brat, mo ja du sza, je dy ny so kół na świe cie, go tów wszyst ko uczy nić za -
raz, co ja ze chcę. Wiecz na z ni mi na sza ko zac ka przy jaźń, któ rej świat nie ro ze rwie.

Źró dło: Mo wa het ma na Boh da na Chmiel nic kie go, [w:] Ja ku ba Mi cha łow skie go księ ga pa mięt ni cza.

8

Po gląd

My śli cie l

A. Uwa żał, że umysł czło wie ka w chwi li je go na ro dzin jest czy stą,

nie za pi sa ną kar tą.

B. Są dził, że źró dłem nie szczęść jest wła sność pry wat na i pie niądz.

C. Był zwo len ni kiem spryt ne go i prze bie głe go dzia ła nia wład ców

w ce lu osią gnię cia za mie rzo ne go ce lu.

A. Wy mień zwo len ni ków Chmiel nic kie go.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Na pisz, ko go Chmiel nic ki na zy wa swo im bra tem.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 19. (2 pkt)

Wy mień kró lów z dy na stii sa skiej pa nu ją cych na pol skim tro nie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 20. (5 pkt)

Przy po rząd kuj wy na laz ki tech nicz ne i na uko we ich twórcom. Obok cyfr wpisz od po wied nie li te ry.

1. G. Mar co ni

A. układ okre so wy pier wiast ków

2. W. Roe ntgen

B. ża rów ka

3. T. Edi son

C. pro mie nie X

4. A.G. Bell

D. sil nik wy so ko pręż ny

5. D. Men de le jew

E. ra dio te le graf

F. apa rat te le fo nicz ny

1. …

2. …

3. …

4. …

5. …

Za da nie 21. (4 pkt)

Prze czy taj po niż szy tekst źró dło wy i wy ko naj po le ce nia.

My, Wil helm, z Bo żej ła ski król pru ski, sko ro nie miec cy ksią żę ta i Wol ne Mia sta wy sto so wa ły do nas jed no -
myśl ne we zwa nie, aby śmy spo czy wa ją cą od prze szło 60 lat ce sar ską god ność nie miec ką wzno wi li i przy ję li
[…]. God ność ce sar ską przyj mu je my w po czu ciu obo wiąz ku, aby z nie miec ką wier no ścią praw pań stwa i je -
go człon ków chro nić, po ko ju strzec i nie za wi sło ści Nie miec, opar tej na zjed no czo nej si le ich lu du, bro nić.

Źró dło: IV Manifest Wilhelma I o przyjęciu korony cesarskiej – styczeń 1871 r.

A. Wy mień obiet ni ce, do któ rych zo bo wią zał się ce sarz Wil helm I.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Po daj da tę roczną ko ro na cji Wil hel ma na ce sa rza Nie miec.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 22. (1 pkt)

Za znacz zda nie, któ re za wie ra opi nię o rzą dach Na po le ona.

A. Rzą dy Na po le ona by ły kom pro mi sem mię dzy sta rym a no wym po rząd kiem.

B. W 1804 r. Na po le on przy jął ty tuł ce sa rza Fran cu zów.

C. W 1812 r. roz po czął wy pra wę na Ro sję.

D. Pod Lip skiem zo sta ła sto czo na „bi twa na ro dów”.

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

9

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Za da nie 23. (3 pkt)

Przyj rzyj się za miesz czo nej po ni żej ma pie, a na stęp nie wy ko naj po le ce nia.

A. Za pro po nuj ty tuł ma py. Po wi nien on za wie rać okre śle nie te ma tu i cza su.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Po daj da tę rocz ną i miej sce ukła du, któ ry zde cy do wał o po wsta niu pań stwa przed sta wio ne go
na ma pie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 24. (3 pkt)

Prze czy taj za miesz czo ny tekst źró dło wy i wy ko naj po le ce nia.

Z Kra ko wa. Au stria cy spra wu ją się jak naj szka rad niej, naj bez ec niej, naj gwał tow niej; wszyst kich, win nych
czy nie win nych, aresz tu ją; po ma ga ją im Mo ska le i Pru sa cy, a rze ko mo ga niąc ich po stę po wa nie. Naj -
okrop niej sze mor dy wciąż w Ga li cji, nie ma wy obraź ni ludz kiej, zdol nej so bie wy sta wić rze czy wi sto ści
okrop ne, któ re się tam dzie ją. W Kró le stwie wszyst ko jesz cze nie pew ne. Gdy by się rzecz by ła uda ła, wia -
do mo to wszyst kim, że Tys sow ski nie miał po zo stać na urzę dzie, ale za stą pić go miał Edward Dem bow -
ski, ma ją cy za mia ry po dob ne Ro be spie ro wym. Mó wią, że go za bi to pod czas pro ce sji do Wie licz ki.

Źró dło: Listy Zygmunta Krasińskiego do Stanisława Małachowskiego, list XXXIV, Nicea 1846.

10

9 IV

25 IV

3 V

11 VI

15 VII

12 VI

28 V

20 V

18 V,

18 VI

Raszyn

¸om˝a

Ostrówek

Gorzyce

Lwów

ZamoÊç

Sandomierz

Radom

Zawichost

Kalisz

Lublin

Kraków

Cz´stochowa

Jedliƒsk

Grochów

Siedlce

Gdaƒsk

Grudziàdz

Serock

Modlin

Warszawa

P∏ock

Bydgoszcz

Poznaƒ

K s i ´ s t w o

W a r s z a w s k i e

C

a

r

s

t

w

o

R

o
s

y

j

s

k

i

e

C e s

a r s t w o A

u s t r i a c k

i e

K r ó

l e s t

w o

P r u s

k i e

Niem

en

Wis∏a

Odra

departament

departament

poznaƒski

poznaƒski

departament

departament

kaliski

kaliski

departament

departament

bydgoski

bydgoski

departament

departament

p∏ocki

p∏ocki

departament

departament

warszawski

warszawski

departament

departament

radomski

radomski

departament

departament

krakowski

krakowski

departament

departament

lubelski

lubelski

departament

departament

siedlecki

siedlecki

departament

departament

∏om˝yƒski

∏om˝yƒski

departament

poznaƒski

departament

kaliski

departament

bydgoski

departament

p∏ocki

departament

warszawski

departament

radomski

departament

krakowski

departament

lubelski

departament

siedlecki

departament

∏om˝yƒski

100 km

0

A. Wy mień pań stwa, któ re wspie ra ły Au strię.

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Na pisz, o ja kim wy da rze niu mo wa w tym tek ście.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 25. (2 pkt)

Pod kreśl skut ki I woj ny świa to wej. Poprawne są dwie od po wie dzi.

A. wy buch re wo lu cji paź dzier ni ko wej w Ro sji

B. roz pad mo nar chii au stro -wę gier skiej

C. na ro dzi ny so cja li zmu w Niem czech

D. upa dek sys te mu geo po li tycz ne go usta lo ne go na kon gre sie wie deń skim w 1815 r.

Za da nie 26. (3 pkt)

Uzupełnij tabelę dotyczącą konferencji pokojowej w Wersalu w 1919 r. Dopasuj i wpisz nazwiska
przedstawicieli państw tzw. Wielkiej Czwórki do ich poglądów.

G. Clemenceau, D. Lloyd George, V. Orlando, T.W. Wilson

Za da nie 27. (4 pkt)

Roz strzy gnij, któ re z po da nych zdań do ty czą cych pol skich par tii po li tycz nych w dwu dzie sto le ciu mię dzy wo -
jen nym są praw dzi we, a któ re fał szy we. W ta be li obok każ de go zda nia zapisz określenie: Praw da lub Fałsz.

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

11

Nazwisko

Poglądy

A.

Chciał zachowania równowagi sił w Europie, dlatego też sprzeciwiał się
zbytniemu osłabieniu Niemiec.

B.

Kładł nacisk na ustalenie granic w Europie według kryteriów narodowych
i utworzenie organizacji zapobiegającej konfliktom.

C.

Dążył do jak największego osłabienia Niemiec, przede wszystkim poprzez
zmniejszenie ich obszaru.

Zda nia

Praw da/Fałsz

1.

Na cze le Związ ku Lu do wo -Na ro do we go, utwo rzo ne go w II Rzeczy po spo li -
tej, stał Ro man Dmow ski.

2.

Z Chrze ści jań ską De mo kra cją, tzw. cha de cją, był zwią za ny Win cen ty Wi tos.

3.

Przy wód cą Pol skie go Stron nic twa Lu do we go „Piast” jesz cze przed I woj ną
świa to wą zo stał Adolf War ski.

4.

Jed nym z głów nych po li ty ków Pol skiej Par tii So cja li stycz nej był Igna cy Da szyń ski.

Za da nie 28. (4 pkt)

Przyjrzyj się fotografiom. Uzupełnij zdania, wpisując właściwe numery.

A. Spośród osób przedstawionych na fotografiach najwcześniej władzę zdobyła osoba numer …

B. Państwem komunistycznym rządził dyktator oznaczony numerem …

C. Rewizję traktatu wersalskiego obiecywał swoim rodakom rządzący numer …

D. Władzę w państwie, które było monarchią, sprawował polityk numer …

Za da nie 29. (4 pkt)

Prze ana li zuj za miesz czo ny wy kres i wy ko naj po le ce nia.
A. Za pro po nuj dwa wnio ski wy ni ka ją ce z ana li zy da nych
z wy kre su.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. Na pisz, ja kie świa to we wy da rze nie mia ło wpływ na zmia -
nę po zio mu bez ro bo cia w Pol sce.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. Po daj imię i na zwi sko ini cja to ra bu do wy Cen tral ne go Okrę gu Prze my sło we go.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Za da nie 30. (2 pkt)

Wybierz i wpisz do tabeli nazwisko tego spośród podanych polskich polityków okresu międzywojennego,
który był aktywny tylko do 1926 r., i tego, który był aktywny tylko po 1926 r.

Kazimierz Bartel, Ignacy Mościcki, Gabriel Narutowicz

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

12

0

0,5

1

1,5

2

2,5

1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936

zatrudnieni
bezrobotni

mln

rok

Zmia ny po zio mu bez ro bo cia w Pol sce

A. polityk aktywny tylko do 1926 r.

B. polityk aktywny tylko po 1926 r.

2

3

1

Brudnopis (nie podlega ocenie)

Historia. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

13