Sprawy czerwonego kręgu 

         

          I 

         
          - Cóż, pani Warren, doprawdy  

        nie sšdzę, aby miała pani powody  

        do obaw, ani też nie mogę  

        zrozumieć dlaczego miałbym  

        mieszać się w tę sprawę. Przykro  
        mi, lecz ostatnio mój czas jest  

        do ć cenny i mam inne sprawy,  

        które mnie zajmujš - stwierdził  

        Sherlock Holmes wracajšc do  
        swojego albumu, do którego  

        wklejał najnowsze wycinki  

        prasowe.  

          Tym razem jednak trafił na  
        godnego przeciwnika. Nasz go ć  

        bowiem miał upór i przenikliwo ć  

        wła ciwš swej płci i ani trochę  

        nie zamierzał ustšpić.  
          - W zeszłym roku zajšł się pan  

        problemem jednego z moich  

        lokatorów, pana Fairdale'a  

        Hobbsa.  
          - O, to była całkiem prosta  

        sprawa.  

          - A on przez cały czas  

        wspomina pańskš uprzejmo ć i  
        sposób, w jaki rozwišzał pan tę  

        tajemnicę. Przypomniałam sobie  

        jego słowa, gdy sama znalazłam  

        się w podobnych okoliczno ciach  
        i wiem, że gdyby pan tylko  

        zechciał...  

          Z moim przyjacielem można było  

        postępować na dwa sposoby:  
        schlebiać jego próżno ci lub  

        okazywać wiarę w jego dobroć.  

        Były to jedyne słabostki jego  

        charakteru, co potwierdziło się  

        także i tym razem. Odłożył z  
        westchnieniem klej i  

        zrezygnowany spojrzał na go cia.  

          - Dobrze, pani Warren, niech  

        pani mówi. Nie ma pani nic  
        przeciwko tytoniowi? Doskonale.  

        Jak rozumiem, jest pani  

        niespokojna, gdyż pani nowy  

        lokator pozostaje w mieszkaniu i  
        nie może go pani zobaczyć.  

        Gdybym to ja był tym lokatorem,  

        mogłaby mnie pani nie widywać  

        całymi tygodniami.  
          - NIe wštpię w to, sir, ale to  

 

 

 
 

 

 

        co  zupełnie innego. Jestem  
        przerażona, panie Holmes, i nie  

        mogę spać. Słuchać jego szybkich  

        kroków, rozlegajšcych się w  

        całym mieszkaniu od wczesnego  

         witu do pó nego wieczora i nie  
        widzieć absolutnie niczego, to  

        przekracza granice mojej  

        wytrzymało ci. Mšż jest również  

        zdenerwowany, ale on dzień  
        spędza w pracy. Ja nie mam ani  

        chwili spokoju. Dlaczego on się  

        ukrywa? Co takiego zrobił? Nie  

        liczšc służšcej jestem w całym  
        domu zupełnie sama i moje nerwy  

        nie wytrzymujš tego dłużej.  

          Mój przyjaciel pochylił się  

        kładšc dłoń na jej ramieniu -  
        miał hipnotycznš siłę  

        uspokajania, je li tylko chciał.  

        Przestrach zniknšł z oczu  

        siedzšcej, jej rysy rozlu niły  
        się, tracšc wyraz zdenerwowania.  

          - Żeby zajšć się tš sprawš,  

        muszę wiedzieć wszystko, znać  

        każdy najdrobniejszy nawet  
        szczegół. Proszę się nie  

        spieszyć i dobrze zastanowić -  

        często najdrobniejszy detal  

        okazuje się być  
        najistotniejszym. Powiedziała  

        pani, że ten mężczyzna zjawił  

        się dziesięć dni temu i zapłacił  

        z góry za mieszkkanie i posiłki,  
        tak?  

          - Spytał o moje warunki.  

        Powiedziałam, że biorę  

        pięćdziesišt szylingów za  

        tydzień. Mieszkanie składa się z  
        salonu i niewielkiej sypialni na  

        piętrze, jest umeblowane i  

        zapewnia całkowitš prywatno ć.  

        Powiedział, że da mi pięć funtów  
        za tydzień, je li będzie miał je  

        na swoich warunkach. Jestem  

        biednš kobietš, panie Holmes,  

        mšż też niewiele zarabia i te  
        pienišdze wiele dla mnie znaczš.  

        Dał mi dziesięć funtów mówišc,  

        że będę tyle dostawać co  

        dziesięć dni, je li dotrzymam  
        uzgodnionych warunków. Je li  

        nie, to on natychmiast się  

        wyprowadzi.  

          - Jakie to warunki?  
 

 

 

 
 

 

          - Po  pierwsze, klucz do drzwi  

        wej ciowych, co jest zupełnie  

        naturalne, po drugie, że ma być  
        zostawiony sam i nikt nigdy, pod  

        żadnym pozorem, nie będzie mu  

        przeszkadzać, co na pierwszy  

        rzut oka także wydaje się  
        zrozumiałe. Tyle, że w praktyce  

        jest to zupełnie nienormalne.  

        Mieszka u nas od dziesięciu dni  

        i ani ja, ani mšż, ani służšca,  
        nie widzieli my go od tego  

        czasu. Wcišż słyszymy jego  

        kroki, ale, nie liczšc pierwszej  

        nocy, nie wyszedł z mieszkania  
        ani razu.  

          - A więc jednak raz wyszedł?  

          - Tak, sir. I wrócił bardzo  

        pó no, gdy wszyscy poszli my już  
        spać. Uprzedził mnie o tym,  

        kiedy płacił i prosił, żebym nie  

        zamykała drzwi. Było już po  

        północy, gdy słyszałam jak  
        wchodził po schodach.  

          - A posiłki?  

          - Dokładnie wytłumaczył, że  

        gdy zadzwoni, mam postawić tacę  
        na krze le przy drzwiach, a gdy  

        zadzwoni ponownie, zabrać jš.  

        Je li będzie czego  potrzebował,  

        napisze drukowanymi literami na  
        kartce i zostawi jš przy  

        naczyniach.  

          - Drukowanymi?  

          - Tak, drukowane litery pisane  

        ołówkiem. Przyniosłam wszystkie  
        kartki, jakie napisał do tej  

        pory, żeby panu pokazać. Oto  

        one: "Mydło" "Zapałka", a  

        pierwszego ranka o, ta: "Daily  
        Gazette". Zostawiam jš zawsze  

        razem ze  niadaniem - wyja niła.  

          - No, no - mruknšł  

        zainteresowany nagle Sherlock  
        przyglšdajšc się kawałkom  

        papieru, które podała mu pani  

        Warren. - To faktycznie  

        nienormalne. Dlaczego druk?  
        Stawianie drukowanych liter jest  

        znacznie bardziej mozolne od  

        zwykłego pisania. Co o tym  

        sšdzisz, Watsonie?  
          - Że piszšcy nie chciał  

        ujawnić swego charakteru pisma.  

          - Dlaczego? Co za różnica czy  

 
 

 

 

 

 
        osoba, u której wynajmuję  

        mieszkanie, zobaczy słowo czy  

        dwa napisane mojš rękš? Mimo to  

        możesz mieć rację, mój drogi.  
        Zastanawia mnie też, dlaczego te  

        wiadomo ci sš tak lakoniczne.  

          - Pojęcia nie mam.  

          - Otwiera to do ć obiecujšce  
        pole do snucia przypuszczeń.  

        Pisano szerokim, fioletowym  

        ołówkiem, co nie jest niczym  

        nadzwyczajnym, a papier został z  
        boku oddarty, już po zapisaniu  

        go. Zobacz, brakuje czę ci "M" w  

        słowie "Mydło". To może mieć  

        tylko jednš przyczynę,  
        nieprawdaż?  

          - Ostrożno ć?  

          - Wła nie. Był tu jaki  znak,  

        być może odcisk kciuka, który  
        mógłby doprowadzić do odkrycia  

        tożsamo ci piszšcego. Mówiła  

        pani, że był to mężczyzna  

         redniego wzrostu, o  niadej  
        cerze, czarnych włosach i  

        brodzie. Ile mógł mieć lat?  

          - Sšdzę, że nie więcej niż  

        trzydzie ci.  
          - Nic więcej nie umie pani o  

        nim powiedzieć?  

          - Mówił dobrš angielszczyznš,  

        ale my lę, że był obcokrajowcem.  

        Miał taki dziwny akcent.  
          - I był dobrze ubrany?  

          - Doskonale, sir, Prawie jak  

        dżentelmen. Ciemne ubranie i nic  

        rzucajšcego się w oczy.  
          - Nie podał swojego nazwiska?  

          - Nie, sir.  

          - I nikt do niego nie dzwonił  

        ani nie pisał?  
          - Nikt.  

          - Ale rankiem pani albo  

        służšca macie dostęp do jego  

        pokoju?  
          - Nie. Jest całkowicie  

        samowystarczalny, jak to  

        okre lił.  

          - O, to nader ciekawe. A bagaż 
          - Miał ze sobš tylko dużš, bršzowš  

        torbę.  

          - Niewiele tego... Mówiła  

        pani, że niczego nie wyrzucał.  
        Jest pani tego pewna?  

          Kobieta wycišgnęła z torebki  

 

 

 
 

 

 

        kopertę i wysypała z niej dwie  
        spalone zapałki oraz niedopałek  

        papierosa.  

          - Dzi  rano znalazłam to na  

        jednym z talerzyków.  
        Przyniosłam, ponieważ słyszałam,  

        że potrafi pan wiele  

        wywnioskować z takich  

        drobiazgów.  
          Holmes wzruszył ramionami.  

          - Zapałek użyto do zapalenia  

        papierosa - mruknšł. - To  

        oczywiste, bioršc pod uwagę w  
        jakiej czę ci zostały spalone.  

        Gdyby były spalone w połowie,  

        wówczas chodziłoby o fajkę lub  

        cygaro. Natomiast ten niedopałek  
        jest nader ciekawy. Mówi pani,  

        że miał brodę i wšsy?  

          - Tak, sir.  

          - Nie rozumiem. Tego papierosa  
        mógł wypalić tylko człowiek nie  

        noszšcy zarostu. Nawet taki wšs,  

        jak twój, Watsonie, byłby lekko  

        przypalony.  
          - Cygarniczka? - spytałem.  

          - Nie, nic na to nie wskazuje,  

        a musiałby zostać  lad. Pani  

        Warren, czy w pani mieszkaniu  

        nie ma przypadkiem dwóch osób?  
          - Nie, sir. Je tak niewiele,  

        że często zastanawiam się jak  

        można na tym przeżyć. 

          - No cóż, sšdzę, że musimy  
        poczekać aż będziemy mieć więcej  

        informacji. Mimo wszystko nie ma  

        pani na co narzekać: dostała  

        pani pienišdze, a lokator nie  
        jest ucišżliwy, choć bez dwóch  

        zdań nietypowy. Płaci dobrze, i  

        to, że się ukrywa, na dobrš  

        sprawę nie jest pani  
        zmartwieniem. Nie mamy jak dotšd  

        żadnych podstaw, by naruszać  

        jego spokój, jako że nic nie  

        wskazuje na popełnienie  
        jakiegokolwiek przestępstwa.  

        Proszę mnie zawiadomić o każdym  

        nowym wydarzeniu i proszę być  

        pewnš, że pomogę pani, je li  
        zajdzie taka potrzeba.  

          Gdy nasz go ć wyszedł, mój  

        towarzysz zatarł ręce i  

        oznajmił:  

          - Cała sprawa zapowiada się  
 

 

 

 
 

 

        ciekawie. Może mieć oczywi cie  

        trywialne wyja nienie, ot,  
        choćby egocentryzm, ale parę  

        drobiazgów wskazuje na  

        poważniejszy jej charakter, niż  

        się wydaje. Najbardziej  
        oczywiste jest to, że osoba  

        przebywajšca obecnie w tym  

        mieszkaniu nie jest tš samš,  

        która je wynajęła.  
          - Co skłania cię do takich  

        przypuszczeń?  

          - Nie liczšc już niedopałka,  

        czy nie jest wyra nš przesłankš  
        fakt, iż człowiek ten opu cił  
        pokój tylko raz, i to zaraz po  

        wynajęciu mieszkania? Powrócił -  

        on, albo kto  inny - w porze, w  
        której wszyscy ewentualni  

         wiadkowie spali. Nie ma żadnego  

        dowodu, że osoba, która wyszła,  

        jest tš samš, która wróciła.  
        Poza tym wynajmujšcy mówił dobrš  

        angielszczyznš, a na kartce  

        napisano "zapałka", nie  

        "zapałki", jak powinno być.  

        Sšdzę, że zostało to  
        zaczerpnięte ze słownika, w  

        którym była tylko liczba  

        pojedyncza. Lakoniczno ć może  

        być spowodowana chęciš ukrycia  
        nieznajomo ci języka. Tak,  

        Watsonie, przyznasz, że sš to  

        wystarczajšce powody, by  

        podejrzewać zamianę lokatórów.  
          - Tylko po co?  

          - To wła nie jest problem. Ale  

        mamy do ć prosty sposób, by to  

        sprawdzić - wzišł gruby zeszyt, w  
        który wklejał ogłoszenia z  

        rozmaitych gazet i zaczšł go  

        kartkować. - Ależ to zbiorowisko  

        skarg,  miechu i naiwno ci... a  
        jednocze nie najlepsze łowisko  

        dla kogo , kto szuka rzeczy  

        dziwnych i ciekawych. Ten kto   

        jest sam, jak to zostało  
        zaznaczone na wstępie, nie  

        odbiera telefonów i listów, ani  

        nie przyjmuje go ci. Prenumeruje  

        natomiast jednš jedynš gazetę.  

        Zatem musi porozumiewać się z  
        kim  za pomocš ogłoszeń i wiemy  

        nawet od kiedy możemy się ich  

        spodziewać... "Dama w czarnym  

 
 

 

 

 
 

        boa w Prince's Skating Club..."  

        - możemy sobie darować, "Jimmy  

        nie będzie łamał serca..." - to  
        też, "Je li dama, która zemdlała  

        w autobusie..." - również,  

        "Każdego dnia me serce..." - to  

        także. O, to już bardziej  
        pasuje, posłuchaj:  

        "Cierpliwo ci, znajdę jaki   

        pewny sposób łšczno ci. Na razie  

        tutaj - G." Wydrukowane w dwa  
        dni po wprowadzeniu się do pani  

        Warren owego niepokojšcego  

        lokatora. Wyglšda to  

        prawdopodobnie. Ten kto , kto  
        tam jest obecnie, może nie  

        mówić, ale musi rozumieć po  

        angielsku. Inaczej ogłoszenie  

        nie miałoby sensu. Zobaczymy czy  
        jest cišg dalszy... o, trzy dni  

        pó niej... "Sprawy idš dobrze,  
        cierpliwo ci i spokoju. Chmury  

        się rozwiejš - G." Przez tydzień  

        cisza i co  konkretniejszego:  
        "Prawie sukces. Je li będę mógł,  

        pamiętaj stary kod: 1 - A, 2 - B  

        itd. Usłyszysz wkrótce - G." To  

        wczorajsze ogłoszenie. W  
        dzisiejszej prasie nie ma nic na  

        ten temat. Wszystko wskazuje, że  

        adresatem jest ów tajemniczy  

        lokator. Je li trochę poczekamy,  
        sšdzę, że sprawy stanš się  

        znacznie ja niejsze.  

         

          Tak też się stało. Rankiem  
        następnego dnia znalazłem  

        Holmesa siedzšcego przed  

        kominkiem z pełnym satysfakcji  

        u miechem na twarzy.  
          - Jak ci się to podoba? -  

        spytał bioršc ze stołu gazetę -  

        "Wysoki, czerwony dom z białš  

        elewacjš, 3 piętro, 2 okno od  
        lewej po zmroku - G.". Sšdzę, że  

        po  niadaniu urzšdzimy sobie  

        wycieczkę krajoznawczš po  

        sšsiedztwie posesji pani Warren.  

        O, a oto i ona we własnej  
        osobie. Co nowego?  

          Nasza klientka wpadła do  

        pokoju tak gwałtownie, iż  

        wystarczyło raz na niš spojrzeć,  
        by wiedzieć, że co  musiało się  

        wydarzyć, i to co  ważnego.  

 

 
 

 

 

 
          - To sprawa dla policji, panie  

        Holmes - krzyknęła. - Nie będę  

        dłużej tego tolerować! On musi  

        się wynie ć z mojego mieszkania.  
        Poszłabym tam i powiedziała mu  

        to, ale pomy lałam, że uczciwo ć  

        nakazuje mi zasięgnšć najpierw  

        pana opinii. Moja cierpliwo ć ma  
        granice, a kiedy dochodzi do  

        porwania mojego własnego męża,  

        to... 

          - Kto był tak bezczelny?  
          - Sama chciałabym to wiedzieć!  

        Dzi  rano wyszedł jak zwykle  

        przed siódmš - jest portierem u  

        Mortona i Wazylighta na Tettenham  
        Court Road - i zanim zdołał  

        zrobić dziesięć kroków dwaj  

        ludzie zaszli go z tyłu,  

        zarzucili mu na głowę płaszcz i  

        wepchnęli do czekajšcego przy  
        krawężniku auta. Przez godzinę  

        wozili go po mie cie, potem  

        otworzyli drzwi i wyrzucili jak  

        worek kartofli. Gdy się  
        pozbierał, po samochodzie nie  

        zostało  ladu, a on sam był w  

        Hampstead Heath. Przyjechał do  

        domu i dochodzi do siebie, a ja  
        natychmiast przybyłam dać panu o  

        tym znać.  

          - Nader ciekawe. Czy widział  

        tych ludzi, lub słyszał ich  
        rozmowę?  

          - Nie. Wie tylko, że nagle  

        zrobiło się ciemno i został  

        uniesiony w górę, a potem  
        wyrzucony z jadšcego wozu. Było  

        ich dwóch albo trzech.  

          - A dlaczego łšczy pani tę  

        napa ć ze swoim lokatorem?  
          - Żyjemy w tym miejscu od  

        piętnastu lat. To spokojna  

        okolica i nigdy nic podobnego  

        nie miało tu miejsca. To nie  

        jest przypadek, mam tego do ć.  
        Pienišdze nie sš najważniejsze i  

        dzi  jeszcze chcę widzieć, jak  

        ten człowiek wynosi się z mojego  

        domu.  
          - Pani Warren, niech pani nie  

        robi niczego gwałtownego. Proszę  

        poczekać z eksmisjš. Zaczynam  

        sšdzić, że ta sprawa jest  
        znacznie poważniejsza niż się z  

 

 

 
 

 

 

        pozoru wydawało. Oczywiste jest,  
        że pani lokatorowi zagraża  

        poważne niebezpieczeństwo. Jest  

        równie prawdopodobne, że  

        oczekujšcy w zasadzce wrogowie  
        pomylili w porannej mgle pani  

        męża z pani lokatorem, a  

        stwierdziwszy swš pomyłkę  

        wypu cili go. Możemy się jedynie  
        domy lać, co zrobiliby, gdyby  

        nie popełnili pomyłki.  

          - Wobec tego co ja mam zrobić,  

        panie Holmes?  
          - Bardzo chciałbym zobaczyć  

        tego pani lokatora.  

          - Nie wiem jak by to można  

        było zrobić, chyba że wyłamie  

        pan drzwi. Otwiera je dopiero,  
        gdy słyszy jak schodzę. Nigdy  

        wcze niej.  

          - Musi zabrać tacę. Je li jest 

        jakie  miejsce, w którym  
        mogliby my się schować i  

        obserwować drzwi...  

          Kobieta zastanowiła się przez  

        dłuższš chwilę.  
          - Po drugiej stronie korytarza  

        jest niewielki pokoik. Ustawię  

        tam lustro i je li sišdziecie  

        panowie za drzwiami, powinno się  
        to udać.  

          - Doskonale! - ucieszył się  

        Scherlock. - O której jest  

        lunch?  
          - Około pierwszej, sir.  

          - Wobec tego będziemy przed  

        pierwszš. Do zobaczenia, pani  

        Warren. 
         

          O wpół do pierwszej  

        znale li my  

        się na schodach domu pani  

        Warren, wysokiego budynku z  
        żółtej cegły, przy Great Orne  

        Street, wšskiej uliczce po  

        północno_wschodniej stronie  

        British Museum. Stał on w  
        pobliżu narożnika i widok z  

        niego obejmował też Howe Street,  

        zabudowanš bardziej  

        pretensjonalnie. Mój towarzysz z  
        u miechem wskazał jeden z  

        budynków.  

          - Widzisz, Watsonie? "Wysoki,  

        czerwony dom z białš elewacjš".  
 

 

 

 
 

 

        Oto nasza stacja nadawcza. Znamy  

        miejsce, znamy szyfr, toteż nie  
        powinno być kłopotów. O, w oknie  

        jest kartka "Do wynajęcia", a  

        więc mieszkanie jest puste i  

        łatwo dostępne. Witam paniš,  
        pani Warren. Co teraz? 

          - Wszystko przygotowałam, ale  

        musicie panowie zostawić buty na  

        półpiętrze, żeby uniknšć hałasu.  
        Proszę za mnš.  

          Pokoik stanowił doskonałe  

        ukrycie, a lustro umieszczone  

        było tak, że sami siedzšc w  

        mroku widzieli my dokładnie  
        interesujšce nas drzwi. Niewiele  

        czasu minęło odkšd zajęli my  

        swoje miejsca, gdy odległy głos  

        dzwonka oznajmił porę lunchu  
        tajemniczego lokatora. Wkrótce  

        też pojawiła się pani Warren z  

        tacš, którš zostawiła na krze le  

        przy drzwiach, po czym stšpajšc  
        ciężko zeszła ze schodów. NIe  

        odrywali my wzroku od lustra -  

        kiedy kroki ucichły, rozległ się  

        zgrzyt klucza w zamku i przez  
        uchylone drzwi dwie szczupłe  

        dłonie porwały tacę z krzesła,  

        by po krótkiej chwili umie cić  

        jš tam z powrotem. Przez moment  
        widziałem  niadš i pięknš twarz,  

        z przerażeniem spoglšdajšcš w  

        uchylone drzwi naszego pokoiku.  

        Drzwi zatrzasnęły się, klucz  
        zazgrzytał znowu, po czym  

        zapadła cisza. Holmes pocišgnšł  

        mnie za rękaw i obaj ostrożnie  

        zeszli my na dół, zachowujšc  

        absolutnš ciszę.  
          - Zadzwonię wieczorem -  

        poinformował oczekujšcš nas  

        wła cicielkę. - My lę, Watsonie,  

        że z dyskusjš poczekamy do  
        powrotu do domu.  

          - Jak widziałe , moje  

        przypuszczenia okazały się  

        słuszne - zaczšł z głębin  
        fotela. - Nastšpiła zamiana  

        lokatorów. NIe przewidziałem  

        tylko, że jest to również  

        zamiana płci. To kobieta i to  
        niezwykła kobieta, mój drogi.  

          - Widziała nas.  

          - NIekoniecznie. Widziała co ,  

 
 

 

 

 
 

        co jš zaniepokoiło, nie ulega to  

        wštpliwo ci. Ogólny przebieg  

        wypadków jest jasny, nieprawdaż?  
        Pewna para szuka schronienia  

        przed zagrożeniem, i to  

        poważnym, bioršc pod uwagę  

        stopień przedsięwziętej przez  
        niš ostrożno ci. Mężczyzna,  

        który musi co  konkretnego  

        zrobić, pozostawia kobietę w  

        miejscu najbezpieczniejszym z  

        możliwych. Nie jest o takie  
        łatwo, a znajduje je w sposób  

        naprawdę oryginalny i na tyle  

        skuteczny, że obecno ć kobiety  

        jest tajemnicš nawet dla  
        wła cicielki mieszkania,  

        regularnie przynoszšcej jej  

        posiłki. Drukowane pismo jest  

        teraz zrozumiałe - chodziło o  
        ukrycie płci osoby piszšcej,  

        której kto  znajšcy się na  

        rzeczy mógłby domy lić się z  

        charakteru pisma. Mężczyzna nie  
        może się zbliżyć do tego domu,  

        by nie naprowadzić na  lad  

        kobiety wrogów, a do utrzymania  

        łšczno ci wykorzystuje  
        ogłoszenia w gazecie. Jak dotšd  

        wszystko jasne i proste.  

          - Tylko jakie sš powody tego  

        wszystkiego?  
          - Wła nie, mój drogi. Jak  

        zwykle jeste  praktyczny i  

        bezpo redni! Ciekawo ć i  

        przewrażliwienie pani Warren w  

        miarę jak posuwamy się naprzód,  
        niespodziewanie okazujš się kryć  

        rzeczywi cie gro nš sprawę.  

        Słyszeli my o napadzie na pana  

        Warrena, który bez wštpienia  
        wymierzony był w jego lokatora i  

        który dobitnie potwierdza wagę  

        sprawy.  miem twierdzić, że  

        stawkš w tej grze jest życie  
        obojga, za  sposób w jaki  

        zaatakowano jasno wskazuje na  

        przewagę liczebnš przeciwnika  

        oraz na fakt, iż nie jest on  
         wiadomy zamiany. Ogólnie rzecz  

        bioršc jest to naprawdę ciekawy  

        i skomplikowany przypadek.  

          - Zastanawia mnie - odezwałem  
        się po chwili - dlaczego chcesz  

        się nim dalej zajmować. Co  

 

 
 

 

 

 
        zyskasz?  

          - Sztuka dla sztuki. Sšdzę, że  

        gdy praktykowałe  w zawodzie  

        wielokrotnie udzielałe  porad i  
        badałe  pacjentów bez zapłaty.  

        Jakie były tego powody? 

          - Wiedza i do wiadczenie.  

          - Nauka nigdy się nie kończy.  

        Całe życie to seria lekcji, z  
        których najważniejsze sš  

        przeważnie te ostatnie. Ta  

        zagadka jest bardzo pouczajšca i  

        mimo braku widoków na honorarium  
        czy sławę mam ochotę, i to  

        przemożnš, rozwišzać jš. Pewnien  

        jestem, że o zmierzchu będziemy  

        wiedzieli znacznie więcej.  
         

          Gdy ponownie znale li my się w  

        domu pani Warren, Londyn  

        okrywała już szarówka zimowego  
        zmierzchu, rozpraszana jedynie  

        żółtymi kwadratami okien i  

        mglistym blaskiem latarń  

        gazowych. Siedzšc w ciemnym  
        salonie spoglšdali my uważnie na  

        interesujšce nas okno i niedługo  

        trwało, gdy pojawiło się w nim  

         wiatło.  
          - Zaczyna się - szepnšł Holmes  

        prawie przyciskajšc twarz do  

        szyby. - Widzę cień, trzyma w  

        dłoni  wiecę i spoglšda w naszš  

        stronę. Najwyra niej chce mieć  
        pewno ć, że jego towarzyszka  

        jest już w oknie. Zaczyna  

        nadawać. Zapisuj to, by my mogli  

        pó niej się zastanowić.  
        Pojedynczy błysk - A... ile  

        teraz naliczyłe ? Dwadzie cia,  

        ja też, a więc T... Co jeszcze  

        jedno T? To musi być poczštek  
        drugiego słowa... Dobrze, długa  

        przerwa czyli koniec. Co wyszło?  

        "Attenta", to bez sensu. Tak  

        samo zresztš, gdy podzielimy to  
        w jakikolwiek sposób... Chyba że  

        T$a to czyje  inicjały..., * O,  

        znowu zaczyna... powtarza ten  

        sam wyraz! Dziwne, Watsonie,  
        naprawdę dziwne. Jeszcze raz to  

        samo i cofnšł się. Co o tym  

        sšdzisz?  

          Wówczas wiadomo ć brzmiała:  
        "At ten T. A.", czyli "O  

 

 

 
 

 

 

        #/10#00 T. A." (przyp. tłum.) 
          - Szyfr - odparłem krótko.  

          Holmes nagle roze miał się.  

          - I to niezbyt skomplikowany.  

        To po prostu nie jest po  

        angielsku, tylko po włosku. "A"  
        oznacza, że adresatkš jest  

        kobieta, a tre ć to "uwaga"  

        powtórzone trzykrotnie. Jest to  

        bez wštpienia ważna wiadomo ć,  
        co można wywnioskować z  

        powtórzenia. Tylko o co chodzi?  

        Poczekajmy, znów podchodzi do  

        okna.  
          Ponownie zobaczyli my  

        przykucniętš sylwetkę szybko  

        przesuwajšcš płomień  wiecy. Tym  

        razem litery nadawane były  
        znacznie szybciej. Tak szybko,  

        że omal nie zgubiłem się przy  

        ich notowaniu.  

          - Pericolo - to znaczy  
        "niebezpieczeństwo". Tak, sygnał  

        niebezpieczeństwa. Powtarza  

        go... Peri... Tam do diabła, co  

        się dzieje?! 
           wiatełko nagle zniknęło i  

        okno pogršżyło się w  

        ciemno ciach, podobnie zresztš  

        jak wszystkie pozostałe w tym  

        budynku. Wiadomo ć została  
        urwana w połowie i powody tego stanu  

        rzeczy musiały dotrzeć do nas  

        równocze nie, gdyż w tym samym  

        momencie poderwali my się na  
        równe nogi.  

          - Sprawa się komplikuje -  

        szepnšł Holmes. - Powinni My  

        zawiadomić Scotland Yard, ale  
        nie ma na to czasu. Chyba że  

        wytłumaczenie jest niewinne, a  

        wówczas wyszliby my na durniów.  

        Chod , sprawdzimy na miejscu, o  
        co chodzi.  

         

          Ii 

         
          Gdy szli my wzdłuż Howe Street  

        obejrzałem się w stronę  

        budnyku, który wła nie  

        opu cili my. W oknie na piętrze  
        dostrzegłem postać wpatrujšcš  

        się w mrok i czekajšcš w  
        napięciu na dalszy cišg  

        przerwanej rozmowy. Przy  
 

 

 

 
 

 

        drzwiach budynku z czerwonej  

        cegły sterczał natomiast  

        zakutany w szal mężczyzna w  
        płaszczu, opierajšcy się o  

        ogrodzenie i przyglšdajšcy się  

        nam uważnie.  

          - Holmes! - krzyknšł nagle.  
          - Gregson! - ucieszył się  

        zawołany, potrzšsajšc jego  

        prawicš. - Góra z górš... Co cię  

        tu sprowadza?  
          - Sšdzę, że to samo co ciebie  

        - u miechnšł się inspektor. -  

        Choć nie mam pojęcia, jakim  

        cudem się tu znalazłe . 
          - Różne tropy prowadzšce do  

        tego samego celu. Obserwowałem  

        sygnały, które...  

          - Sygnały?!  
          - Z tego okna. Urwały się  

        nagle, toteż przybyli my zbadać  

        przyczynę. Skoro jednak sprawa  

        jest w twoich rękach, możemy  
        spokojnie wrócić do domu.  

          - Poczekaj! Zróbmy to razem.  

        Tyle razy mi pomagałe , że  

        cieszę się na samš możliwo ć  

        drobnego rewanżu. Z tego domu  
        jest tylko jedno wyj cie, tak że  

        nie mógł nam się wymknšć.  

          - Kto?  

          - Choć raz wiem więcej niż ty  
        - niespodziewanie uderzył laskš  

        w chodnik, na który to sygnał ze  

        stojšcej w pobliżu dorożki  

        wyskoczył i podszedł do nas  
        wo nica z batem w ręku. - Poznaj  

        pana Levertona z Ameryki, a  

         ci lej z Agencji Pinkertona. A  

        to jest słynny Sherlock Holmes.  
          - Bohater zagadki w jaskini na  

        Long Island? - spytał Holmes. -  

        Sir, miło mi pana poznać.  

          Amerykanin, młody, choć  
        poważnie wyglšdajšcy mężczyzna o  

        opalonej twarzy i przystojnych  

        rysach, zaczerwienił się na te  

        słowa.  
          - Teraz jestem na tropie  

        większej sprawy, panie Holmes.  

        Je li zdołam złapać Gorgiano... 

          - Gorgiano z Czerwonego Kręgu?  
        - przerwał mu Holmes.  

          - O, widzę, że znany jest  

        również w Europie. Zaczęli my go  

 
 

 

 

 

 
         ledzić i wiemy z całš  

        pewno ciš, że ma na sumieniu  

        około pięćdziesišt morderstw,  

        ale jak dotšd nie możemy go  
        złapać. Cišgle się wymyka.  

        Przyjechałem tu za nim z Nowego  

        Jorku i przez tydzień byłem jego  

        cieniem czekajšc na jakikolwiek  
        pretekst, by złapać go za  

        kołnierz. Wraz z panem  

        Gregsonem czekamy teraz. Jest w  

        tym domu i nie może się nam  
        wymknšć. Jak dotšd wyszły stšd  

        jedynie trzy osoby i przysięgam,  

        że nie był żadnš z nich.  

          - Mówiłe  co  o sygnałach -  
        Gregson zwrócił się do Holmesa.  

        - Wyglšda na to, że znowu wiesz  

        więcej od nas.  

          Mój towarzysz wyja nił w paru  
        słowach sprawę, którš się  

        zajmowali my i Leverton zaklšł. 

          - To o nas chodzi - mruknšł  

        ponuro. - Musiał nas spostrzec  

        przy jakiej  okazji. Teraz  
        sygnalizuje któremu  ze swoich  

        współpracowników, ma ich paru w  

        Londynie. To, że przerwał nagle,  

        może oznaczać jedynie, iż  
        zauważył przez okno którego  z  

        nas. Postanowił działać  

        natychmiast, skoro  

        niebezpieczeństwo jest bliskie.  
        Co pan proponuje, panie Holmes?  

          - I ć na górę i przekonać się  

        na własne oczy jak wyglšda  

        sytuacja. 
          - Nie mamy ani nakazu rewizji,  

        ani nakazu aresztowania.  

          - Te budynki sš nie  

        zamieszkałe, a okoliczno ci  
        bardzo podejrzane - stwierdził  

        Gregson. - Powody chwilowo  

        zupełnie wystarczajšce. Biorę na  

        siebie odpowiedzialno ć za  
        aresztowanie, a potem zobaczymy,  

        co będzie lepsze: przetrzymać go  

        tu, czy przekazać do Nowego  

        Yorku.  
          Nasi policjanci nie majš może  

        największej wyobra ni, nie  

        zawodzš natomiast gdy chodzi o  

        odwagę i zdecydowanie. Gregson  
        wspinał się po schodach,  

        by aresztować wielokrotnego zabójcę  

 

 

 
 

 

 

        z takš minš, jakby były to  
        schody w Scotland Yardzie.  

        Amerykanin usiłował przecisnšć  

        się przed niego, ale Gregson  

        powstrzymał go tyleż uprzejmie,  
        co stanowczo - niebezpieczeństwa  

        Londynu były sprawš londyńskiej  

        policji.  

          Drzwi na trzecim piętrze,  
        prowadzšce do mieszkania po  

        lewej stronie, były uchylone.  

        Gregson pchnšł je zdecydowanym  

        ruchem. Wewnštrz panowała cisza  
        i ciemno ć, toteż czym prędzej  

        zapalił kieszonkowš latarkę. Gdy  

        płomień uspokoił się, ku swemu  

        zaskoczeniu ujrzeli my na  
        białych deskach podłogi  wieże  

         lady krwi, które prowadziły w  

        naszš stronę i zatrzymywały się  

        w pobliżu okna. Prowadziły one  

        do zamkniętych drzwi sšsiedniego  
        pokoju. Inspektor otworzył je i  

        trzymajšc  wiatło przed sobš  

        wszedł do  rodka. Ruszyli my za  

        nim.  
          W pozbawionym mebli pokoju, na  

         rodku podłogi leżała skulona  

        postać ogromnego mężczyzny. Jego  

        groteskowo wykrzywionš twarz  
        otaczał kršg wymalowany krwiš.  

        Ręce miał szeroko rozrzucone, a  

        z szyi wystawała mu ko ciana  

        rękoje ć sztyletu, zatopionego  
        aż po gardę w ciele. Obok prawej  
        dłoni leżšcego spoczywały  

        doskonale wykonany sztylet z  

        rogowš rękoje ciš i czarna,  
        dziecięca rękawiczka. Sšdzšc z  

        układu ciała musiał umrzeć zanim  

        jeszcze upadł.  

          - O Boże! To Czarny Giorgiano!  
        - zdumiał się Amerykanin. - Kto   

        nas wyprzedził.  

          - Na oknie jest  wieca -  

        poinformował nas Gregson. - Co  
        ty wyprawiasz?  

          Pytanie to było skierowane do  

        Sherlocka, który zapalił jš i  

        przesuwał szybko wzdłuż okna, po  
        czym spojrzał w ciemno ć,  

        zdmuchnšł  wiecę i rzucił jš na  

        podłogę.  

          - Sšdzę, że to nam nieco  

        pomoże - mruknšł enigmatycznie i  
 

 

 

 
 

 

        zamarł pogršżony w my lach,  

        podczas gdy obaj policjanci  
        oglšdali ciało. - Mówicie, że w  

        czasie waszej obserwacji wyszły  

        stšd trzy osoby. Przyjrzeli cie  

        się im dokładniej?  
          - Oczywi cie - odparł Gregson.  

          - Czy był w ród nich mężczyzna  

        około trzydziestki,  redniego  

        wzrostu, o  niadej cerze i  
        czarnej brodzie?  

          - Wyszedł jako ostatni.  

          - Jak sšdzę, jest to zabójca.  

        Poza rysopisem macie doskonały  
         lad buta odbity we krwi. Nie  

        powinni cie mieć trudno ci ze  

        znalezieniem go.  

          - Zapewne, w ród milionów  

        londyńczyków...  
          - MOże i tak. Dlatego  

        pomy lałem, że najlepiej  

        poprosić tę paniš o pomoc.  

          Na te słowa wszyscy  
        odwrócili my się w stronę drzwi,  

        gdzie spoglšdał Holmes. Stała  

        tam wysoka i przystojna  

        kobieta, tajemnicza lokatorka  
        pani Warren. Podeszła powoli,  

        blada z trwogi, wpatrujšc się  

        nieruchomo w leżšce na podłodze  

        ciało.  
          - Zabili cie go! - szepnęła.  

        Oh, Dio Mio, zabili cie go!  

          Nagle gwałtownie zaczerpnęła  

        powietrza i z okrzykiem rado ci  
        skoczyła w górę, po czym zaczęła  

        tańczyć wokół pokoju klaszczšc w  

        dłonie i z błyszczšcymi oczyma  

        mówišc co  bez przerwy po  
        włosku. Dziwne ze wszech miar  

        było obserwowanie tej rado ci na  

        widok trupa. Nagle zatrzymała  

        się i spojrzała na nas pytajšco.  
          - Wy z policji, tak? Wy  

        zabili cie Giuseppe Gorgiano,  

        tak? - spytała niegramatycznš  

        angielszczyznš.  
          - Jeste my z policji, proszę  

        pani - odpowiedział Gregson.  

        Rozejrzała się zaskoczona po  

        ciemnych kštach pomieszczenia.  

          - A gdzie jest Gennaro? -  
        spytała. - Mój mšż, Gennaro  

        Lucca? Jestem Emilia Lucca z  

        Nowego Yorku. Chwilę temu był w  

 
 

 

 

 
 

        oknie i przybiegłam, jak kazał.  

          - To ja poleciłem pani przyj ć  

        - odezwał się Holmes.  
          - Jak?  

          - Wasz szyfr nie był zbyt  

        skomplikowany, proszę mi  

        wierzyć, za  pani obecno ć tutaj  
        wydała mi się wskazana. Nadałem  

        "vieni" i pani przyszła.  

          Spojrzała nań z podziwem. 

          - Nie rozumiem, skšd pan to  
        wie. Gorgiano, jak... -   

        przerwała i nagle twarz  

        rozja nił u miech dumy -  

        Gennaro! Mój cudowny Gennaro!  

        Strzegł mnie i zrobił to  
        własnoręcznie! Zabił potwora.  

        Gennaro, jeste  cudowny. Jaka  

        kobieta może być cię godna?  

          - Pani Lucca - Gregson położył  
        dłoń na jej ramieniu takim  

        gestem, jakby była największym  

        chuliganem z Notting Hill. - Nie  

        bardzo wiem kim i czym pani  
        jest, ale powiedziała pani do ć,  

        bym miał ochotę porozmawiać z  

        paniš w Yardzie.  

          - Poczekaj - wtršcił się  
        Holmes. - Wydaje mi się, że ta  

        dama może być równie chętna do  

        udzielania nam informacji, jak  
        my do ich wysłuchania. Rozumie  
        pani, że jej mšż zostanie  

        aresztowany i sšdzony na  

        okoliczno ć  mierci tego, który  

        leży tu przed nami. To, co pani  
        powie, może być użyte jako dowód  

        na procesie, ale je li sšdzi  

        pani, iż działał on ze  

        szlachetnych pobudek i  
        chciałaby, by te pobudki były  

        znane, to nie może mu się pani  

        przysłużyć lepiej niż  

        opowiadajšc nam tę historię.  
          - Tak, Gorgiano nie żyje i  

        nie obawiamy się niczego -  

        oznajmiła rado nie. - To był  

        diabeł i potwór w jednej osobie,  

        żaden sędzia nie może ukarać  
        mojego męża za to, że go zabił.  

          - W takim razie - zaproponował  

        mój przyjaciel - najlepiej  

        będzie zamknšć te drzwi  
        zostawiajšc wszystko tak jak  

        było i i ć z paniš do jej  

 

 
 

 

 

 
        mieszkania, by zapoznać się z  

        całš historiš. Dopiero po jej  

        wysłuchaniu wyrobimy sobie  

        opinię o całej sprawie.  
         

          Pół godziny pó niej  

        siedzieli my w niewielkim  

        saloniku słuchajšc specyficznej  
        angielszczyzny seniory Lucca,  

        opowiadajšcej nam historię,  

        której pointę widzieli my na  

        białych deskach podłogi. Aby ta  

        długa historia stała się  
        bardziej zrozumiała, pozwoliłem  

        sobie nieco poprawić jej  

        gramatykę.  

          - Urodziłam się w Posilippo w  
        pobliżu Neapolu, a moim ojcem  

        był prawnik, Augusto Barelli,  

        niegdy  deputowany z tego  

        okręgu. Gennaro był zatrudniony  
        przez mojego ojca. Pokochałam  

        go, jak zrobiłaby każda kobieta,  

        choć nie miał ani pozycji, ani  

        majštku, przez co mój ojciec nie  
        zgodził się na małżeństwo.  

        Uciekli my, pobrali my się w  

        Bari i sprzedali my moje  

        klejnoty, by opłacić podróż do  
 

        Ameryki. Było to cztery lata  
        temu i od tej chwili żyli my w  

        Nowym Yorku. Z poczštku  
        sprzyjało nam szczę cie. Gennaro  

        oddał przysługę włoskiemu  

        dżentelmenowi, ratujšc go przed  

        pobiciem w miejscu zwanym Bowey.  
        Czynem tym zyskał wpływowego  

        przyjaciela nazwiskiem Tito  

        Castalotte, współwła ciciela  

        firmy importujšcej owoce  
        "Castalotte i Zamba". Senior  

        Zamba był inwalidš i praktycznie  

        całš firmš kierował nasz nowy  

        przyjaciel. Zatrudnionych było w  

        niej ponad trzystu pracowników.  
        Senior Castalotte zaangażował  

        mojego męża na stanowisko szefa  

        działu i na każdym kroku  

        okazywał mu swš przychylno ć.  
        Był kawalerem i my lę, że  

        traktował go jak syna, a oboje z  

        mężem darzyli my go takim  

        uczuciem, jakby był naszym  
        ojcem. Kupili my niewielki domek  

        na Brooklynie i przyszło ć  

 

 
 

 

 

 
        rysowała się przed nami w  

        jasnych barwach, gdy nagle  

        pojawił się w naszym życiu  

        Gorgiano. Przyprowadził go  
        pewnej nocy mój mšż, ponieważ  

        byli krajanami i znali się  

        jeszcze z Włoch. Był to potężny  

        mężczyzna, co sami panowie  

        widzieli cie, ale nie tylko z  
        uwagi na posturę. Wła ciwie  

        wszystko w nim było potężne i  

        przerażajšce: głos jak grom,  

        pomysły, uczucia - wszystko to  
        było monstrualne i przesadzone.  

        Mówił, lub raczej ryczał, z takš  

        energiš, że wszyscy musieli go  

        słuchać przytłoczeni d więkiem i  
        potokiem słów. Jego oczy pałały  

        czym , co przykuwało uwagę i  

        niewoliło człowieka. Przychodził  

        do nas często, choć zdawałam  
        sobie sprawę z tego, że mężowi  

        niezbyt to odpowiada. W jego  

        obecno ci siedział blady i  

        milczšcy, słuchajšc nie  
        kończšcych się tyrad o polityce  

        i sprawach socjalnych. Nic nie  

        mówił, ale na jego twarzy  

        widziałam wyraz, którego nie  
        zobaczyłam nigdy dotšd. Z  

        poczštku sšdziłam, że to  

        niechęć, lecz w końcu  

        zrozumiałam, że to strach.  
        Głęboki, przejmujšcy strach. Tej  

        nocy, gdy to zrozumiałam,  

        nakłoniłam go, by mi wszystko  

        opowiedział. Zrobił to. Wtedy  
        sama zaczęłam się bać. Chyba  

        jeszcze bardziej niż on. W  

        latach młodo ci, gdy cały  wiat  

        zdawał mu się wrogi, a do  

        szaleństwa doprowadzała go  
        niesprawiedliwo ć, której  

        do wiadczał na każdym kroku, mój  

        Gennaro przyłšczył się do  

        neapolitańskiego stowarzyszenia  
        zwanego Czerwonym Kręgiem,  

        wywodzšcego się z Karbonariuszy.  

        Ich przysięgi i sekrety były  

        przerażajšce, ale kiedy stał się  
        już jednym z nich, ucieczka była  

        niemożliwš. Gdy znale li my się  

        w Ameryce sšdził, że zostawił to  

        za sobš i że sprawa jest  
        zamknięta na zawsze. Ale pewnego  

 

 

 
 

 

 

        dnia ku swemu przerażeniu  
        spotkał na ulicy człowieka,  

        który wprowadził go do Kręgu i  

        który zasłużył sobie w  

        południowych Włoszech na  

        przydomek " mierć", gdyż ręce  
        miał do łokci zbrukane krwiš -  

        olbrzyma Gorgiano. Przybył on do  

        Nowego Yorku uciekajšc przed  

        włoskš policjš i założył tam  
        oddział Czerwonego Kręgu.  

        Gennaro pokazał mi też wezwanie,  

        które otrzymał, polecajšce mu  

        stawienie się w okre lonym  
        czasie i okre lonym miejscu.  

        Już samo to było złe, ale  

        najgorsze miało dopiero nadej ć.  

        Zauważyłam, że od pewnego czasu  
        olbrzym przychodzšc do nas  

        cišgle patrzy i mówi do mnie;  

        nawet je li słowa skierowane  

        były do mojego męża, ani na  
        moment nie spuszczał oczu ze  

        mnie. Pewnego wieczora  
        zrozumiałam dlaczego. Obudziłam  

        w nim co , co nazwał "miło ciš".  
        Przybył do nas zanim jeszcze  

        pojawił się Gennaro, chwycił  

        mnie w objęcia i zaczšł  

        całować, namawiajšc, bym  
        poszła z nim. Szarpałam się i  

        krzyczałam, gdy wtem zjawił się  

        Gennaro i zaatakował go.  

        Nieprzytomnego zostawili my na  
        podłodze i uciekli my, by już  

        nigdy nie wrócić do domu. Tej  

        nocy przysporzyli my sobie  

         miertelnego wroga. Parę dni  

        potem odbyło się zebranie Kręgu.  
        Mšż wrócił z niego z takš minš,  

        że od razu wiedziałam, iż stało  

        się co  strasznego.  

        Rzeczywisto ć okazała się jednak  
        gorsza od naszych najgorszych  

        obaw. Fundusze organizacji  

        wymuszano od bogatych Włochów.  

        Jednym z tych, do których się  
        zwrócono, był nasz przyjaciel  

        Castalotte. Nie ugišł się on  

        przed pogróżkami, a nawet  

        przekazał sprawę policji, co  
        spowodowało wydanie nań wyroku  

         mierci, tak za mieszanie obcych  

        w sprawy narodowe jak i dla  

        zastraszenia innych opornych lub  
 

 

 

 
 

 

        zaczynajšcych się buntować. Na  

        spotkaniu postanowiono, że  

        zostanie wysadzony z domem przy  
        użyciu dynamitu i odbyło się  

        losowanie wykonawcy wyroku.  

        Gennaro losujšc zobaczył twarz  

        Gorgiano i zanim wycišgnšł los z  
        Czerwonym Kręgiem, wiedział, że  

        sprawa została w jaki  sposób  

        uprzednio ukartowana. Miał albo  

        zabić przyjaciela, albo narazić  
        mnie i siebie na zemstę, gdyż w  

        takich wypadkach Kršg karał nie  

        tylko swoich członków, ale też  

        wszystkich ich bliskich, było to  
        ogólnie wiadome. Całš noc  

        zastanawiali my się co zrobić,  

        gdyż zamach należało  

        przeprowadzić następnego  
        wieczora. W końcu ostrzegli my  

        seniora Castalotte i w południe  

        byli my już w drodze do Londynu.  

        Na wszelki wypadek  
        poinformowali my uprzednio o  

        wszystkim policję. Resztę  

        panowie znacie. Byli my pewni,  

        że prze ladowcy nie zostawiš nas  
        w spokoju. Nie liczšc misji  
        oficjalnej, Gorgiano miał  

        osobiste motywy zemsty, a znajšc  

        jego bezwzględno ć i upór  
        wiedzieli my, że nie spocznie  

        nim nie wykona zadania, Włochy i  

        Ameryka dobrze przecież znajš  

        jego okrucieństwa. Mieli my parę  

        dni na zorganizowanie dla mnie  
        takiego schronienia, by  

        niebezpieczeństwo nie mogło mnie  

        dosięgnšć bez ostrzeżenia. Mšż  

        natomiast musiał być wolny, by  
        móc swobodnie kontaktować się z  

        włoskš i amerykańskš policjš.  

        Sama nie wiem, gdzie mieszka, bo  

        jedyne wie ci od niego  
        otrzymywałam przez ogłoszenia w  

        gazecie. Pewnego razu przez okno  

        zauważyłam dwóch Włochów  

        obserwujšcych dom i wiedziałam,  
        że zostali my odnalezieni. W  

        końcu, dzi  w nocy, Gennaro  

        zaczšł nadawać, ale sygnały  

        nagle się urwały. Teraz wiem, że  
        zdawał sobie sprawę z blisko ci  

        Gorgiana i na szczę cie był  

        przygotowany na to spotkanie.  

 
 

 

 

 

 
        Pytam was panowie, czy po tym  

        wszystkim, co usłyszeli cie  

        przed chwilš, możemy obawiać się  

        czegokolwiek ze strony prawa?  
        Czy jakikolwiek sędzia na tym  

         wiecie mógłby skazać mego męża  

        za to, co uczynił?  

          - Cóż, panie Gregson - odezwał  
        się Amerykanin spoglšdajšc na  

        inspektora - Nie wiem jak wy,  

        Anglicy, zapatrujecie się na to,  

        ale w Nowym Yorku mšż tej damy  
        może liczyć na serdeczne  

        podziękowanie. 

          - Będzie pani musiała udać się  

        ze mnš i zobaczyć się z moim  
        szefem - zdecydował policjant. -  

        Je li to, co pani powiedziała  

        jest prawdš, nie sšdzę, by  

        musiała się pani czy też jej móż  
        obawiać czego  z naszej strony.  

        Natomiast ani w zšb nie mogę  

        pojšć, skšd, u diaska, ty się tu  

        znalazłe , Holmesie.  
          - Nauka, Gregsonie. Ciekawo ć  

        jest lepsza od uniwersytetu.  

        Cóż, Watsojnie, masz oto jeszcze  

        jeden przypadek do swojej  
        kolekcji. Tak na marginesie,  

        jest już ósma, a dzi  wieczorem  

        w Covent Garden grajš Wagnera.  

        Je li się po pieszymy,  

        powinni my zdšżyć na drugi akt.  
         

         

         

          Sprawa  
          diabelskiej stopy 

         

          W mojej pracy zwišzanej z  

        zapisywaniem i podawaniem do  
        publicznej wiadomo ci niektórych  

        ciekawszych przypadków z kariery  

        mego przyjaciela, największš  

        trudno ć sprawiała mi zawsze jego  
        awersja do rozgłosu. Dla niego  

        najważniejsze było samo  

        rozwikłanie sprawy -  

        aresztowanie przestępcy zostawiał  
        najczę ciej czynnikom oficjalnym  

        i z lekceważšcym u miechem  

        słuchał potem peanów  

        pochwalnych, kierowanych pod  
        niewła ciwym adresem. To wła nie  

        nastawienie, nie za  brak  

 

 

 
 

 

 

        materiałów, było powodem mego  
        milczenia w cišgu ostatnich lat.  

        Mój udział w czę ci jego przygód  

        zawsze był przywilejem i  

        przyjemno ciš, ale też nakładał  
        na mnie obowišzek milczenia tak  

        długo, jak długo nie uzyskałem  

        zgody Sherlocka na publikację  

        jego przygód.  
          Dlatego też sporš  

        niespodziankę sprawił mi  

        telegram od Holmesa, który  

        przyszedł do mnie w ostatni  
        wtorek (nigdy nie pisał listów,  

        je li korespondencję można było  

        załatwić przy pomocy depeszy).  

        Oto jego tre ć: 
         

          "Dlaczegóż nie opowiedzieć by  

        im o Kornwalijskim horrorze?  
        Najdziwniejsza sprawa, jakš  
        miałem".  

         

          Pojęcia nie mam, co  

        przypomniało mu tę przygodę, ani  
        też co skłoniło go do zgody.  

        Ale, nie czekajšc aż zmieni  

        zdanie, poszukałem notatek ze  

        szczegółami i oto przedstawiam  

        państwu tę historię.  
          Działo się to na wiosnę 1897  

        roku, gdy żelazne zdrowie  

        Sherlocka zaczęło zdradzać  

        objawy przemęczenia cišgłš  
        pracš, nader podniecajšcš, ale i  

        wyczerpujšcš system nerwowy. W  

        marcu tegoż roku doktor Moore  

        Agar z Harley Street, którego  
        dramatyczne spotkanie z mym  

        przyjacielem być może  

        przedstawię pewnego dnia,  

        postawił jednoznacznš diagnozę,  
        że je li Holmes nie zrobi sobie  

        dłuższego odpoczynku zrywajšc  

        całkowicie na ten czas z  

        praktykš, grozi mu załamanie  
        nerwowe. Stan własnego zdrowia  

        nigdy nie interesował Holmesa,  

        chyba że kolidował z jakim  jego  

        planem, co zdarzało się nader  
        rzadko. Tym razem jednak  

        zagrożenie było poważne, a  

        alternatywę dla długiej przerwy  

        stanowiło całkowite zerwanie z  

        zawodem, toteż zgodził się on na  
 

 

 

 
 

 

        urlop i całkowitš zmianę  

        otoczenia. W taki oto sposób  
        znale li my się w niewielkim  

        domku przy Poldhu Bay, na  

        odległym zakštku kornwalijskiego  

        wybrzeża.  
          Było to miejsce do ć  

        szczególne, choć doskonale  

        odpowiadajšce humorowi i  

        osobowo ci mego towarzysza. Z  
        okien naszego biało pomalowanego  

        domku widać było prawie całe  

        złowrogie półkole Mounts Bay -  

        starej pułapki żaglowców. Przy  
        północnym wietrze zatoka  

        wyglšdała spokojnie i zacisznie,  

        zapraszajšc sterane burzš  

        statki, by szukały tu  
        schronienia i spokoju. Potem  

        następował nagły skręt wiatru na  

        południowo_zachodni, kotwica  

        szorowała po dnie nie znajdujšc  
        punktu zahaczenia, zbliżały się  

        skały i koniec, który kosztował  

        wiele załóg życie. Do wiadczeni  

        marynarze omijali to miejsce  

        szerokim łukiem.  
          Otaczajšcy nas z drugiej  

        strony lšd był równie  

        niego cinny jak morze -  

        przeważnie trzęsawiska i bagna,  
        tu i tam przetykane suchym  

        lšdem, z wieżš ko cielnš  

        zaznaczajšcš z daleka istnienie  

        wioski. Wszędzie też spotkać  
        można było  lady jakiej  dawno  

        wymarłej rasy, która pozostawiła  

        po sobie tajemnicze obeliski i  

        nieregularne budowle kryjšce  
        prochy zmarłych oraz dziwne wały  

        ziemne o nieznanym  

        przeznaczeniu. Cała okolica  

        sprawiała niesamowite i  
        tajemnicze wrażenie, pobudzajšc  

        wyobra nię. Holmes spędzał  

        długie godziny na wędrówkach i  

        medytacjach, zainteresowany nie  
        tylko budowlami, ale także  

        starym, używanym jeszcze  

        gdzieniegdzie w okolicy  

        dialektem. Przypuszczał, że  

        wywodzi się on z chaldejskiego,  
        przywiezionego tu przez kupców  

        fenickich zainteresowanych  

        wydobywanš w tym rejonie cynš.  

 
 

 

 

 
 

        Przysłano mu sporo ksišżek  

        filologicznych i zajšł się  

        wła nie uzasadnianiem swej  
        teorii, gdy nagle, ku memu  

        żalowi a jego rado ci,  

        znale li my się wobec problemu o  

        wiele ciekawszego, bardziej  
        skomplikowanego i poważniejszego  

        niż te, które wygnały nas z  

        Londynu. Seria wydarzeń, które  

        przerwały nasz odpoczynek  
        wywołała ogólne zainteresowanie  

        nie tylko w Kornwalii, ale w  

        całej zachodniej Anglii i sšdzę,  

        że wielu czytelników przypomina  
        sobie to, co wówczas nazywano  

        "Kornwalijskim Horrorem", choć  

        do londyńskiej prasy dotarły  

        relacje nader niedokładne.  
        Teraz, po trzynastu latach, mogę  

        dać prawdziwe  wiadectwo temu,  

        co się wówczas stało.  

          Jak już pisałem, dzwonnice  

        ko cielne stanowiły w słabo  
        zaludnionej okolicy punkty  

        orientacyjne. Najbliżej nas  

        znajdowała się osada Tredennick  

        Wollas, z której paruset  
        mieszkańców skupiało się wokół  

        starego i omszałego ko cioła.  

        Wikarym tej parafii był ojciec  

        Roundhary, archeolog amator.  
        Dzięki tym zamiłowaniom zbliżyli  

        się z Holmesem do siebie. Był to  

        mężczyzna w  rednim wieku, miły,  

        spokojny i doskonale  
        zorientowany w tutejszych  

        zwyczajach. Czasem zapraszał nas  

        do siebie na herbatę, dzięki  

        czemu mieli my okazję poznać  
        jego lokatora, pana Mortimera  

        Tregennisa, kawalera,  

        wynajmujšcego w dużej i pustej  

        plebanii dwa pokoje. Wikary,  
        będšc osobš samotnš, nie miał  

        nic przeciwko temu, choć  

        niewiele mieli z sobš wspólnego.  

        Pamiętam, że podczas naszych,  

        krótkich zresztš wizyt,  
        gospodarz był nader go cinny,  

        za  jego lokator siedział  

        pogršżony w milczeniu i  

        niewesołych, sšdzšc z wyrazu  
        twarzy, my lach, prawie nie  

        zwracajšc uwagi na to, co się  

 

 
 

 

 

 
        wokół działo.  

          Ci dwaj wyżej opisani  

        dżentelmeni zjawili się nagle w  

        naszym saloniku 16 marca, w  
        czwartek, tuż po  niadaniu, gdy  

        przygotowywali my się do  

        codziennej wycieczki na  

        pustkowia.  
          - Panie Holmes - zaczšł wikary  

        wzburzonym głosem - przyczynš  

        naszej wizyty jest nadzwyczaj  

        niecodzienne i tragiczne  
        wydarzenie, które miało miejsce  

        ostatniej nocy. Możemy jedynie  

        dziękować Opatrzno ci, że akurat  

        znalazł się pan tutaj, gdyż jest  
        pan tym wła nie człowiekiem,  

        którego najbardziej nam  

        potrzeba.  

          Obdarzyłem go niezbyt  

        przyjaznym spojrzeniem,  
        natomiast Holmes aż się  

        wyprostował w fotelu na te słowa  

        i wskazał naszym, zdyszanym  

        go ciom sofę. Pan Tregennis, był  
        spokojniejszy, choć nerwowe  

        ruchy ršk i błysk oczu  

        zdradzały, że podziela  

        zdenerwowanie swego towarzysza.  
          - Pan będzie mówił, czy ja? -  

        spytał ksišdz.  

          - Jeżeli, jak sšdzę, to pan  

        dokonał odkrycia, a wielebny zna  
        je z drugiej ręki - wtršcił  

        Sherlock - będzie lepiej, je li  

        pan sam o nim opowie.  

          Ponieważ wikary był ubrany  
        niestarannie, co  wiadczyło o  

        po piechu, za  jego towarzysz  

        nienagannie, wnioskowanie mojego  

        przyjaciela było nader proste.  
        Wywarło jednak piorunujšcy efekt  

        na naszych go ciach.  

          - Może lepiej będzie je li  

        wpierw co  wyja nię - wielebny  

        Roundhay pierwszy odzyskał głos  
        - potem wysłucha pan opowie ci  

        pana Tregennisa lub zadecyduje,  

        by my nie zwlekajšc udali się na  

        miejsce tego tajemniczego  
        zdarzenia. Otóż, nasz przyjaciel  

        spędził wczorajszy wieczór w  

        towarzystwie swoich dwóch braci,  

        Owena i Georga oraz siostry  
        Brendy w ich domu, w Tredannick  

 

 

 
 

 

 

        Wartha, leżšcym nie opodal tego  
        kamiennego krzyża, o którym  

        rozmawiali my ostatnio. Opu cił  

        ich krótko po dziewištej  

        wieczorem siedzšcych przy stole,  
        przy którym wła nie zakończyli  

        grę w karty. Pozostawił ich w  

        doskonałym zdrowiu i humorze.  

        Ponieważ ma zwyczaj wcze nie  
        wstawać, także dzi  rano przed  

         niadaniem wyszedł na spacer i  

        po drodze spotkał bryczkę  

        doktora Richardsa, który  
        poinformował go, że wła nie  

        otrzymał pilne wezwanie do  

        Tredannick Wartha. Słyszšc to  

        pojechał naturalnie z nim i oto  

        co znale li: rodzeństwo  
        siedziało przy stole tak jak w  

        chwili, gdy ich opu cił w nocy,  

        z kartami leżšcymi na stole i  

         wiecami wypalonymi do cna.  
        Siostra, martwa, wpółleżała na  

        krze le, za  bracia dostali  

        pomieszania zmysłów -  miali  

        się,  piewali i krzyczeli do  
        siebie zupenie bez sensu.  

        Wszyscy troje natomiast mieli na  

        twarzach wyraz zupełnego  

        przerażenia, od którego  
        człowiekowi skóra cierpła na  

        plecach. W domu nie było  ladów  

        czyjejkolwiek obecno ci, a stara  

        pani Porter, kucharka i  
        gospodyni, spała całš noc i  

        niczego nie słyszała. Nic nie  

        zginęło ani nie zostało  

        zniszczone i nie ma żadnego  
        wytłumaczenia, co mogło tych  

        troje tak przerazić, że kobieta  

        zmarła, a dwóch silnych  

        mężczyzn zwariowało. Tak w  

        najogólniejszym zarysie wyglšda  
        sytuacja i je li zdoła jš pan  

        wyja nić, to pomoże nam pan  

        ponad miarę.  

          Miałem nadzieję, że uda mi się  
        stłumić zainteresowanie Holmesa  

        tš sprawš, ale jedno spojrzenie  

        na jego twarz powiedziało mi, że  

        jest to absolutnie niewykonalne.  
        Siedział jeszcze przez parę  

        chwil w milczeniu, rozmy lajšc,  

        po czym oznajmił: 

          - Zajmę się tš sprawš. Wydaje  
 

 

 

 
 

 

        mi się nader interesujšca, by  

        nie rzec wyjštkowa. Czy ojciec  
        wielebny był na miejscu  

        tragedii?  

          - Nie, panie Holmes. Pan  

        Tregennis zdał mi relację po  
        powrocie i natychmiast  
        po pieszyli my do pana.  

          - Jak daleko znajduje się dom,  

        o którym mowa?  
          - Około mili w głšb lšdu.  

          - Wobec tego pojedziemy tam  

        razem. Ale zanim wyjdziemy,  

        chciałbym jeszcze zadać panu  

        Tregennisowi kilka pytań.  
          Ten ostatni jak dotšd milczał,  

        ale widać było, że jego tłumione  

        emocje sš silniejsze niż  

        duchownego - siedział z pobladłš  
        i napiętš twarzš, wzrokiem  

        wbitym w Holmesa i kurczowo  

        zaci niętymi dłońmi. Wargi mu   

        drżały, a w ciemnych oczach  
        zdawał się odbijać przerażajšcy  

        widok, który oglšdały.  

          - Proszę pytać, panie Holmes -  

        zaoferował się, ledwie mój  
        przyjaciel umilkł. - To straszna  

        rzecz, ale powiem panu wszystko,  

        co wiem.  

          - Proszę mi opowiedzieć o  
        przebiegu wydarzeń tej nocy.  

          - Cóż, zjadłem z nimi kolację  

        i George, mój starszy brat,  

        zaproponował grę w wista.  
        Zaczęli my przed dziewištš, a ja  

        wychodziłem kwadrans po  

        dziesištej, zostawiajšc ich przy  

        stole, wesołych i w dobrym  

        zdrowiu.  
          - Kto pana wypu cił?  

          - Pani Porter poszła już spać,  

        ale drzwi zewnętrzne majš  

        sprężynowy zatrzask, toteż nie  
        musiałem nikogo fatygować. Okno  

        do pokoju było zamknięte, choć  

        okiennic nie zawarto. Dzi  rano  

        nic w drzwiach ani w oknie nie  
        uległo zmianie i nie ma żadnych  

        powodów, by przypuszczać, że  

        kto  obcy był w  rodku. A  

        przecież siedzieli tak jak ich  
        zostawiłem, przerażeni do utraty  

        zmysłów, a Brenda i życia, z  

        głowš zwisajšcš bezwładnie przez  

 
 

 

 

 
 

        oparcie krzesła. Do końca życia  

        nie zapomnę widoku tego pokoju.  

          - Fakty, jak je usłyszałem, sš  
        zaiste niecodzienne - mruknšł  

        Holmes. - Sšdzę, że wy, panowie,  

        nie macie żadnej tłumaczšcej je  

        teorii?  
          - To diabelska sprawa, panie  

        Holmes - zawołał Tregennis. - Nie  

        z tego  wiata! Co  dostało się  

        do tego pokoju i przeraziło ich  

         miertelnie. Jaki człowiek  
        mógłby tego dokonać?! 

          - Nietuzinkowy. Natomiast  

        obawiam się, że je li to  

        faktycznie jest sprawa sił  
        nadprzyrodzonych, to ja na nic  

        się nie przydam. Posłałem  

        wprawdzie sporo klientów do  

        piekła, ale nie mam z nim  
        bliższych kontaktów. Najpierw  

        jednak, nim przypiszemy wszystko  

        Diabłu, rozpatrzmy naturalne  

        wyja nienia. Je li chodzi o  
        pana, panie Tregennis,  

        przypuszczam, że w jaki  sposób  

        był pan poróżniony z  

        rodzeństwem, skoro oni mieszkali  
        razem, a pan osobno?  

          - To prawda, choć sprawa  

        należy do przeszło ci i jest już  

        przedawniona. Wydobywali my  
        razem cynę w Redruth, ale  

        sprzedali my działkę kompanii i  

        wycofali My się z interesu z  

        wystarczajšcš ilo ciš gotówki,  

        by żyć w spokoju. Nie przeczę,  
        że wystšpiły różnice zdań co do  

        podziału tych pieniędzy.  

        Poróżniło to nas na pewien czas,  

        ale te sprawy zostały wybaczone  
        i zapomniane, tak że uczciwie  

        można powiedzieć, iż byli my  

        doskonałymi przyjaciółmi.  

          - Wracajšc do wczorajszego  
        wieczoru, czy nie utkwiło panu w  

        pamięci co , co mogłoby pomóc w  

        wyja nieniu tej tragedii? Proszę  

        się dobrze zastanowić, gdyż  
        najdrobniejszy nawet szczegół  

        może być mi wielce pomocny. 

          - Nic takiego nie miało  

        miejsca, sir.  
          - Rodzina była w normalnych  

        nastrojach?  

 

 
 

 

 

 
          - Nigdy nie widziałem ich w  

        lepszych.  

          - Czy byli nerwowymi lud mi?  

        Czy w ich zachowaniu widać było  
        oznaki zbliżajšcego się  

        niebezpieczeństwa?  

          - Nie, żadnej z tych rzeczy.  

          - Ma pan co  jeszcze do  

        dodania? Co , co mogłoby mi  
        pomóc?  

          Zapytany zastanawiał się  

        głęboko przez dłuższš chwilę.  

          - Jeden drobiazg - odezwał się  
        w końcu. - Gdy siedzieli my przy  

        grze, byłem odwrócony plecami do  

        okna, a Georg, będšcy moim  

        partnerem, siedział zwrócony doń  
        twarzš. W pewnym momencie  

        zauważyłem, że przyglšda się  

        uważnie czemu  ponad moim  

        ramieniem, toteż odwróciłem się  
        i spojrzałem za jego wzrokiem na  

        okno. Widać było przez nie  

        zaro la i krzewy w ogrodzie i  

        przez moment wydało mi się, że  
        co  się między nimi porusza. Nie  

        jestem pewien czy nie był to  

        wiatr, a już zupełnie nie mogę  

        okre lić czy był to człowiek,  
        czy zwierzę. Gdy spytałem brata  

        czemu się tak przyglšda,   

        okazało się, że odniósł podobne  

        wrażenie. To wszystko, co mogę  

        dodać.  
          - Nie sprawdzili cie tego  

        wówczas?  

          - Nie. Uznali My to za  

        przywidzenie i szybko o nim  
        zapomnieli my.  

          - Opu cił ich pan bez  

        jakiegokolwiek uczucia  

        niebezpieczeństwa?  
          - Zupełnie.  

          - Jeszcze jedno. NIezbyt  

        rozumiem, w jaki sposób  

        dowiedział się pan tak wcze nie  
        o nieszczę ciu?  

          - Mam zwyczaj wstawać o  wicie  

        i przed  niadaniem idę  

        najczę ciej na spacer. Dzi   
        rano, ledwie wyszedłem, minęła  

        mnie bryczka doktora, który  

        powiedział mi, że pani Porter  

        posłała do niego chłopca z  
        pilnym wezwaniem. Wskoczyłem więc  

 

 

 
 

 

 

        do jego powozu i pojechali my  
        razem. Razem też weszli my do  

        tego strasznego pokoju.  wiece  

        i kominek musiały wygasnšć na  

        długo przed  witem i musieli tak  

        siedzieć w ciemno ciach zanim  
        się nie rozwidniło. Lekarz  

        powiedział, że Brenda nie żyje  

        od co najmniej sze ciu godzin i  

        że nie ma żadnych  ladów  
        przemocy. Po prostu na wpół  

        leżała, przewieszona przez  

        oparcie krzesła, z wyrazem  

        obłędnego przerażenia na twarzy.  
        George i Owen  piewali strzępki  

        piosenek i mamrotali jak dwa  

        szympansy. To było okropne! NIe  

        mogłem tego znie ć. Lekarz też  
        był blady jak płótno, prawie  

        zemdlał i musieli my pomóc mu  

        wyj ć.  

          - Ciekawe... bardzo ciekawe -  
        mruknšł Holmes wstajšc i bioršc  

        kapelusz. - Sšdzę, że najlepiej  

        zrobimy udajšc się bez dalszej  

        zwłoki na miejsce. Przyznaję, że  
        nie przypominam sobie sprawy,  

        która na pierwszy rzut oka  

        robiłaby wrażenie tak  

        skomplikowanej.  

         
          Nasze poczynania tego dnia  

        niewiele posunęły  ledztwo do  

        przodu. Zdarzył się jednak  

        wypadek, który wywarł na nas  
        wszystkich bardzo przygnębiajšce  

        wrażenie. Do miejsca tragedii  

        prowadziła kręta, wiejska droga,  

        wzdłuż której szli my. W pewnej  
        chwili z przodu dał się słyszeć  

        tętent kopyt i turkot kół, po  

        czym wyminšł nas jadšcy z  

        przeciwka czarny powóz. Przez  
        małe okienko w zamkniętych  

        drzwiach zauważyłem potwornie  

        wykrzywionš twarz z  

        wytrzeszczonymi oczyma,  
        szczerzšcš w naszš stronę zęby.  

 

        Był to tylko moment, ale okropne  

        wrażenie pozostało mi na długo w  
        pamięci. Zresztš nie tylko mnie,  

        gdyż, jak się okazało, wszyscy  

        zwrócili my na niš uwagę.  

          - Moi bracia! - jęknšł  
        Tregennis. - Zabierajš ich do  

 

 

 
 

 

 

        Helston!  

          Spoglšdali my posępnie za  
        oddalajšcym się pojazdem i  

        dopiero po dłuższej chwili  

        ruszyli my ku domowi, w którym  

        wydarzyło się to nieszczę cie.  
          Był to duży i przestronny  

        budynek, raczej willa niż  

        wiejski dom, otoczony sporym  

        ogrodem, w którym przy tutejszym  
        klimacie, zaczynały już kwitnšć  

        kwiaty. Na ogród od naszej  

        strony wychodziły okna salonu i  

        tu też według opowie ci pana  
        Mortimera, musiała pojawić się  

        owa przyczyna  Miertelnego  

        strachu. Holmes wolno i uważnie  

        przeszedł wzdłuż grzšdek i rabat  
        tak zaabsobowany poszukiwaniami,  

        że potknšł się o wiadro z  

        deszczówkš, oblewajšc zarówno  

         cieżkę, jak i nasze stopy.  
        Wewnštrz powitała nas starsza  

        gospodyni rodem z sšsiedztwa,  

        pani Porter, która z pomocš  

        młodej dziewczyny prowadziła  

        dom. Na pytania mojego  
        przyjaciela odpowiadała szczerze  

        i bez ocišgania. NIe, nic w nocy  

        nie słyszała. Gdy kładła się  

        spać wszyscy byli w doskonałych  
        nastrojach, rzadko widziała ich  

        weselszych i pełniejszych ochoty  

        do życia. Rankiem zemdlała, gdy  

        weszła do tego pokoju, a po  
        oprzytomnieniu czym prędzej  

        otworzyła okna i pobiegła posłać  

        chłopca stajennego po doktora.  

        Je li chcemy zobaczyć panienkę,  
        to jest teraz w sypialni na  

        piętrze, a jej braci musiało  

        zapakować do karety czterech  

        silnych mężczyzn. Nie zostanie w  
        tym przeklętym domu ani dnia  
        dłużej i tegoż popołudnia  

        wyjeżdża do rodziny w St. Ives.  

          Obejrzeli My zmarłš - panna  
        Brenda Tregennis była pięknš  

        kobietš, choć zbliżała się już  

        do wieku  redniego. Jej  niada i  

        przystojna twarz była nadal  
        ładna, mimo że pozostało w jej  

        wyrazie sporo z przerażenia,  

        które było ostatnim w jej życiu  

        uczuciem. Następnie  
 

 

 

 

 
 

        obejrzeli my salon, w którym  

        wydarzyła się tragedia. Kominek  

        wypełniał popiół po doszczętnie  
        wypalonym ogniu, na stole stały  

        cztery lichtarze z wypalonymi  

         wiecami i rozrzucone karty.  

        Krzesła odsunięto pod  ciany.  
        Inne przedmioty pozostały na  

        swoich miejscach. Holmes  

        przespacerował się po pokoju,  

        usiadł na paru krzesłach, po  
        czym ustawił je przy stole  

        według wskazówek pana  

        Tregennisa, rekonstruujšc  

        dokładnie ich położenie.  
        Sprawdził dalej, jaka czę ć  

        ogrodu jest widoczna z którego  

        miejsca, zbadał dokładnie sufit,  

        podłogę i kominek, ale ani razu  
        nie dostrzegłem tego  

        charakterystycznego błysku w  

        jego oczach czy skrzywienia  

        warg, które wskazywałoby, że  

        dostrzegł jaki   lad.  
          - Dlaczego rozpalono ogień? -  

        spytał w pewnym momencie. - Czy  

        zawsze tu palono w wiosenne  

        wieczory?  
          Mortimer Tregennis wyja nił,  

        że noc była zimna i wilgotna,  

        dlatego też, gdy przybył,  

        rozpalono w kominku.  
          - Co pan teraz zamierza, panie  

        Holmes? - spytał w końcu.  

          - Sšdzę, Watsonie - odparł  

        zapytany z u miechem - że wrócę  
        do zatruwania się tytoniem,  

        które tak często i słusznie  

        potępiasz. Za waszym  

        pozwoleniem, panowie, wrócimy do  
        domu. NIe sšdzę, by dało się tu  

        jeszcze zauważyć cokolwiek  

        nowego. Przeanalizujemy całš  

        sprawę, panie Tregennis, i je li  
        do czego  dojdziemy, to z  

        pewno ciš skontaktuję się z  

        panem i ojcem Roundhay'em. Na  

        razie pozwolę sobie życzyć panom  
        miłego dnia.  

         

          - Dopiero po powrocie do  

        Poldhu Cottage Holmes,  
        usadziwszy się wygodnie w  

        fotelu, ze swš ulubionš fajkš w  

        zębach, przerwał milczenie. Jego  

 

 
 

 

 

 
        twarz, o zamy lonym wyrazie,  

        zmarszczonym czole i nieobecnych  

        oczach, była ledwie widoczna zza  

        błękitnego dymu. W końcu odłożył  
        fajkę i roze Miał się.  

          - To na nic, mój drogi.  

        Chod my na spacer poszukać  

        kamiennych grotów do strzał.  
        Mamy większš szansę na  

        znalezienie ich niż pomysłów na  

        rozwišzanie tej sprawy. Umysł  

        pracujšcy bez wystarczajšcego  
        materiału to jak silnik na zbyt  

        wysokich obrotach - może  

        rozlecieć się na kawałki.  

        Pozostało nam słońce, powietrze  
        i cierpliwo ć. Reszta znajdzie  

        się sama.  

          Gdy uszli my spory kawałek,  

        nad brzegiem morza wrócił do  

        sprawy.  
          - Zastanówmy się, mój drogi,  

        spokojnie, na czym stoimy. A  

        zaczšć należy od dokładnego  

        okre lenia tego, co wiemy, by,  
        gdy pojawiš się nowe fakty,  

        można je było dopasować do  

        znanej sytuacji. Zakładam, że,  

        jak na razie, żaden z nas nie  
        jest skłonny zgodzić się z  

        diabelskš ingerencjš w ludzkie  

        sprawy, wobec czego wykluczmy tę  

        możliwo ć. Zostajemy w takim  
        razie z trzema ofiarami czyjej   

        zaplanowanej akcji, którš  

        przyjmuję za pewnik. Kiedy miała  

        ona miejsce? Zakładajšc, że to,  
        co usłyszeli my jest choć w  

        czę ci prawdš, to praktycznie  

        natychmiast po wyj ciu  

        Tregennisa i jest to nader ważne.  
        Karty leżały nadal na stole,  

        gospodarze powinni być już w  

        łóżkach, a żadne z nich nawet  

        nie wstało od stołu. Musiało się  
        to zatem zdarzyć nie pó niej niż  

        o jedenastej w nocy. Osobi cie  

        sšdzę, że wcze niej. Następnym  

        krokiem jest sprawdzenie, na ile  
        to w tej chwili możliwe,  

        poczynań Mortimera Tregennisa.  

        Nie jest to trudne i nie wydajš  

        się one być podejrzane. Znasz  

        moje metody i wiesz, że przez  
        wywrócenie tego wiadra z wodš  

 

 

 
 

 

 

        uzyskałem wyra ny odcisk jego  
        buta, co inaczej mogłoby być  

        do ć skomplikowane. Odbił się na  

        mokrej ziemi doskonale, a jak  

        pamiętasz, ostatnia noc była  
        raczej wilgotna, toteż nie było  

        zbyt trudno odnale ć jego  

        wczorajszy  lad. Wszystko, co  

        można o tym rzec, to że szybko  
        szedł w stronę plebanii. Je li  

        więc wyłšczymy go jako  

        nieobecnego, to kto z zewnštrz i  

        w jaki sposób mógł tak przerazić  
        ofiary? Możemy wyeliminować  

        paniš Porter, jest w oczywisty  

        sposób niegro na. Co do sugestii  

        Mortimera o czyjej  obecno ci za  

        oknem, jest to do ć ciekawa  
        sprawa. Noc była deszczowa,  

        pochmurna i mroczna. Żeby można  

        było kogo  zauważyć w tych  

        warunkach, tak jak to miało  
        mieć miejsce, ten kto  musiałby  

        przyłożyć twarz do szyby. Poza  

        tym pod samym oknem jest szeroka  

        na trzy stopy rabata z kwiatami  
        o miękkiej powierzchni, na  

        której nie ma najmniejszego  

        nawet  ladu. Wobec tego wštpliwa  

        wydaje się obecno ć tam kogo   
        obcego, nie wspominajšc już o  

        sposobie, w jaki zdołałby  

        przerazić gospodarzy. Sšdzę, że  

        zaczynasz zdawać sobie sprawę z  
        tego, dokšd to prowadzi?  

          - Chyba tak - mruknšłem  

        przygnębiony.  

          - Co wcale nie znaczy, że  
        zagadka jest możliwa do  

        rozwišzania. My lę, że w ród  

        spraw, które masz w swym  

        archiwum, były jeszcze bardziej  
        niż ta zagmatwane i na pozór  

        beznadziejne. Należy jednakże  

        dać sobie spokój z jałowymi  

        dysputami dopóki nie uzyskamy  
        więcj danych, toteż proponuję  

        spędzić resztę ranka na pogoni  

        za wymarłymi mieszkańcami tych  

        okolic.  

         
          Zawsze podziwiałem siłę woli  

        mego przyjaciela i jego zdolno ć  

        do koncentrowania się na  

        wybranych problemach, ale tym  
 

 

 

 
 

 

        razem zaskoczył mnie całkowicie.  

        Tego ranka przez dwie godziny  
        dyskutowali my o Celtach,  

        grotach strzał i innych,  

        zwišzanych z tym kwestiach, tak  

        jakby nic innego nie zaprzštało  
        jego umysłu i jakby żadna  

        tajemnica nie czekała na  

        wyja nienie. Gdy po południu  

        wrócili my z wycieczki,  
        zastali my w salonie  

        oczekujšcego nas go cia, który  

        szybko sprowadził nasze my li na  

        bardziej współczesne tematy.  

        Żadnemu z nas nie trzeba go było  
        przedstawiać - potężna postać,  

        ostre rysy z pałajšcymi oczyma i  

        orlim nosem oraz szopa lekko  

        siwiejšcych włosów i broda o  
        złocistobiałej barwie, pożółkła  

        od nikotyny w tym miejscu, w  

        którym zawsze trzymał cygaro.  

        Wszystko to składało się na  
        postać równie dobrze znanš w  

        Londynie jak i w Afryce - postać  

        doktora Leona Sterndale'a, łowcy  

        lwów i badacza.  
          Słyszeli my o jego obecno ci w  

        tej okolicy i parokrotnie  

        widzieli my go na wrzosowiskach,  

        ale ponieważ nie przejawiał  
        najmniejszej chęci, by nas  

        poznać, nie próbowali my tego  

        również, znajšc z opowie ci jego  

        zamiłowanie do samotno ci, które  
        powodowało, że większo ć pobytu  

        w Anglii spędzał w bungalowie  

        położonym w lasach Beauchamp  

        Ariance. Żył tam całkiem sam,  
        w ród ksišżek i map, nie majšc  

        nawet służšcego i zupełnie nie  

        interesujšc się sšsiadami. Jego  

        wizyta stanowiła zaskoczenie, a  
        jeszcze większym zaskoczeniem  

        było pytanie zadane z widocznym  

        zainteresowaniem, które  

        skierował pod adresem Holmesa.  

          - Czy ma pan wyrobionš opinię  
        na temat tej tajemniczej  

         mierci? Lokalna policja nie ma  

        pojęcia, co o tym sšdzić, ale  

        być może pańskie do wiadczenia  
        nasunęły panu rozwišzanie tej  

        sprawy. Pytam dlatego, że w  

        czasie swych pobytów tutaj  

 
 

 

 

 
 

        poznałem Tregennisów bliżej, a  

        można by rzec, że nawet całkiem  

        dobrze. Mógłbym zresztš  
        okre lić ich jako kuzynów ze  

        strony matki, choć to do ć  

        odległe pokrewieństwo. To, co  

        ich spotkało, było dla mnie  
        wielkim szokiem. Dojechałem już  

        do Plymouth, wybierajšc się do  

        Afryki, ale gdy dzi  rano  

        dowiedziałem się o tej tragedii,  

        wróciłem natychmiast. Je li mogę  
        być w czym  pomocny, proszę się  

        nie wahać przed użyciem mojej  

        osoby.  

          - Zrezygnował pan przez to z  
        miejsca na statku? - zdziwił się  

        Holmes.  

          - Złapię następny.  

          - Proszę, to się nazywa  
        prawdziwa przyja ń.  

          - Wie pan, więzy rodzinne też  

        majš znaczenie.  

          - Oczywi cie. Czy pana bagaż  
        był już na statku?  

          - Czę ć, większo ć pozostała w  

        hotelu.  

          - Tak. Czy mogę się  
        dowiedzieć, skšd pan wie o  

        tragedii? Z pewno ciš wiadomo ć  

        nie dotarła jeszcze do prasy...  

          - NIe dotarła. Z telegramu,  
        jaki dostałem.  

          - MOgę zapytać od kogo?  

          - Jest pan nader dociekliwym  

        człowiekiem, panie Holmes -  
        mruknšł zapytany chmurnie.  

          - To mój zawód.  

          Doktor Sterndale zdołał  

        odzyskać panowanie nad sobš i  
        mówił już spokojnie.  

          - NIe mam powodów, by to  

        ukrywać, po prostu nie jestem  

        przyzwyczajony, by mnie  

        wypytywano. Wysłał go ojciec  
        Roundhay.  

          - Dziękuję. Je li chodzi o  

        pana pytanie: jak dotšd nie znam  

        całej odpowiedzi, choć nie  
        wštpię, że w najbliższych dniach  

        jš poznam. Uważam też, że  

        wyjawienie czę ci moich domysłów  

        byłoby przedwczesne.  
          - Wobec tego być może byłby  
        pan skłonny powiedzieć mi, czy  

 

 
 

 

 

 
        pańskie podejrzenia kierujš się  

        ku jakiej  konkretnej osobie?  

          - NIestety nie.  

          - W takim razie straciłem  
        jedynie czas i nie będę  

        przecišgał wizyty - słynny  

        podróżnik opu cił nas  

        zdecydowanie zawiedziony i  

        rozdrażniony.  
          Chwilę potem jego  ladem  

        podšżył Sherlock, którego nie  

        widziałem aż do wieczora.  

         
          - Gdy wrócił, widać było po  

        jego minie, że niewiele  

        zdziałał. Rzucił okiem na  

        depeszę, która nadeszła pod jego  
        nieobecno ć i zrezygnowany  

        wyrzucił jš do kosza, z  

        pomrukiem rozczarowania.  

          - To z hotelu w Plymouth -  
        wyja nił. - Nazwy dowiedziałem  

        się od wikarego i zadepeszowałem  

        tam, by upewnić się, czy relacja  

        naszego go cia była prawdziwa.  
        Wyglšda na to, że faktycznie  

        spędził tam ostatniš noc i  

        pozwolił, by czę ć jego rzeczy  

        popłynęła do Afryki, podczas gdy  
        on sam zjawił się tu asystować  

        przy  ledztwie. Co o tym  

        sšdzisz, Watsonie?  

          - Jest bardzo zainteresowany  
        wyja nieniem tej sprawy.  

          - Bez dwóch zdań, mój drogi.  

        Jest w tym co , czego jeszcze  

        nie wiemy, a co może okazać się  
        niciš prowadzšcš do kłębka.  

        Głowa do góry, mój stary. Pewien  

        jestem, że wkrótce wpadniemy na  

        trop, który pozwoli nam  

        rozwišzać tę zagadkę szybko i  
        bez większych problemów.  

          Przyznaję, że niewielkš wagę  

        przywišzywałem wówczas do jego  

        słów. Nie przyszło mi nawet do  
        głowy, że sprawdzš się tak  

        szybko i w taki sposób.  

         

          Rankiem, golšc się przy oknie,  
        usłyszałem tętent kopyt i  

        dojrzałem nadjeżdżajšcš galopem  

        bryczkę. Zajechała przed nasz  

        ganek, wyrzucajšc z wnętrza  
        nader poruszonego duchownego.  

 

 

 
 

 

 

        Ojciec Roundhay podbiegł do  
        naszych drzwi, na który to widok  

        obaj z Holmesem po pieszyli my  

        mu na spotkanie.  

          Z poczštku nasz go ć prawie  

        nie mógł wydobyć słowa, ale po  
        chwili, w ród sapań i jęków,  

        udało mu się wyja nić powód  

        wizyty.  

          - Jeste my nawiedzeni przez  
        Diabła, panie Holmes! W mojej  

        biednej parafii grasuje Szatan!  

        - Gdyby nie widoczne  

        przerażenie, stanowiłby raczej  
         Mieszny widok. W końcu zdołał  

        się opanować i wyja nić, co  

        doprowadziło go do takiego  

        wniosku.  
          - Mortimer Tregennis zmarł tej  

        nocy w ten sam sposób co reszta  

        rodziny! 

          Holmes słyszšc to zerwał się  
        na nogi.  

          - Czy zmie cimy się we trzech  

        w bryczce ojca? - spytał.  

          - My lę, że tak.  
          - Wobec tego, Watsonie,  

        rezygnujemy ze  niadania i  

        ruszamy w drogę. Szybko, zanim  

         lady zostanš zatarte przez  
        gapiów.  

         

          Zmarły zajmował na plebanii  

        dwa pomieszczenia położone jedno  
        nad drugim - niżej znajdował się  
        do ć obszerny salon, wyżej za   

        sypialnia. Okna obu pomieszczeń  

        wychodziły na trawnik dochodzšcy  

        do samej  ciany domu.  
        Przybyli my przed lekarzem i  

        policjš, tak że cała sceneria  

        tragedii wyglšdała dokładnie  

        tak, jak znalazł jš wikary.  
        Zapadła też w mej pamięci na  

        tyle głęboko, że nigdy jej chyba  

        nie zapomnę.  

          W salonie panował nastój  
        przygnębienia i przerażenia, tak  

        silny, że nie sposób byłoby w  

        nim wytrzymać, gdyby służšcy,  

        który pierwszy się tu znalazł,  
        nie otworzył szeroko okna.  

        Czę ciowo powodem tego była  

        nadal palšca się i kopcšca na  

         rodku stołu lampa. Obok niej  
 

 

 

 
 

 

        siedział, odrzucony na oparcie  

        krzesła, gospodarz. Okulary miał  

        przesunięte na czoło, sterczšcš  
        prawie pionowo brodę, twarz  

        zwróconš ku oknu i wykrzywionš w  

        ten sam wyraz potwornego  

        przerażenia, jaki malował się na  
        obliczu zmarłej siostry. Układ  

        kończyn i palców wskazywał, że  

        zmarł nieomalże w konwulsjach, a  

        na pewno w ataku albo skurczu  
        strachu. Był ubrany, choć  

        uczynił to wyra nie w po piechu,  

        a łóżko nosiło  lady niedawnego  

        używania. Płynšł stšd prosty  
        wniosek, że nieszczę cie  

        spotkało go wczesnym ranikiem.  

          Najlepiej można było zdać  

        sobie sprawę z geniuszu Holmesa,  
        gdy obserwowało się go w takich  

        okoliczno ciach jak wtedy.  
        Pozornie flegmatyczny my liciel,  

        o oszczędnych ruchach i  
        spokojnej wymowie, od chwili gdy  

        znalazł się na miejscu zbrodni  

        zmieniał się diametralnie -  

        napięty, z błyszczšcymi  
        podnieceniem oczyma stawał się  

        uosobieniem energii i  

        błyskawicznego działania. Zaczšł  

        od trawnika, wszedł do  rodka  
        przez okno, błyskawicznie  

        obszedł pokój, znalazł się w  

        sypialni, którš przeszukał i  

        zatrzymał się dopiero przy  

        drugim oknie, które otworzył.  
        Zainteresowało go najwidoczniej,  

        gdyż mruknšł co  z rado ciš i  

        wychylił się spoglšdajšc przez  

        nie, po czym zbiegł na dół,  
        wyszedł przez okno salonu i padł  

        plackiem na trawnik. Poleżał  

        chwilę i ponownie wskoczył do  

        salonu, tym razem koncentrujšc  
        uwagę na lampie - typowym  

        wyrobie produkcji seryjnej.  

        Pomierzył starannie jej zbiornik  

        i przy pomocy lupy dokładnie  
        obejrzał talkowy pochłaniacz nad  

        kloszem, zebrał z niego jakš   

        substancję i włożył do koperty,  

        którš następnie starannie  
        umie cił w portfelu. W końcu,  

        gdy pojawił się lekarz z  

        policjš, skinšł na mnie i  

 
 

 

 

 

 
        przyglšdajšcego się poczynaniom  

        z osłupieniem księdza. Wyszli my  

        na  wieże powietrze.  

          - Z rado ciš mogę was  
        poinformować, że nie trudzili my  

        się na próżno. NIe mogę zostać,  

        by przedyskutować sprawę z  

        policjš, ale byłbym nader  
        zobowišzany, gdyby ojciec był  

        uprzejmy przekazać moje  

        pozdrowienia inspektorowi i  

        zwrócił jego uwagę na okno w  
        sypialni i lampę w salonie -  

        oznajmił nie tracšc czasu. -  

        Każdy przedmiot z osobna jest  

        bardzo sugestywny, a oba razem  
        nasuwajš oczywiste wnioski.  

        Je li kto  z policji życzyłby  

        sobie dodatkowych informacji, z  

        przyjemno ciš spotkam się z nim  
        w domku. Teraz za , Watsonie,  

        my lę, że znacznie lepiej  

        wykorzystamy czas gdzie indziej.  

          NIe wiem, czy nie odpowiadało  
        im wtršcanie się amatora w  

         ledztwo, czy też sšdzili, że  

        sami rozwišżš tę sprawę - faktem  

        jest jednak, że ani prowadzšcy  
        sprawę inspektor, ani nikt inny  

        z policji nie zgłosił się do nas  

        w cišgu następnych dwóch dni.  

        Czas ten Holmes spędził na  

        rozmy laniu, otoczony fajkowym  
        dymem, a głównie na samotnych  

        spacerach po okolicy. Wracał z  

        nich zmęczony i milczšcy, nie  

        zdradzajšc słowem celu czy  
        wyników, choć tego w jakim  

        kierunku kierowały się jego  

        podejrzenia mogłem się domy lić.  

        Z jednej z wypraw przyniósł  
        lampę dokładnie takš samš jak  

        ta, przy której zmarł pan  

        Tregennis, napełnił jš oliwš z  

        plebanii i dokładnie zmierzył  
        czas potrzebny do wypalenia  

        ilo ci wyliczonej przez siebie  

        na podstawie pomiarów dokonanych  

        w miejscu  mierci lokatora  
        wielebnego Rundhay'a. Kolejny  

        eksperyment, którego dokonał,  

        był znacznie mniej przyjemny i  

        nie sšdzę, bym go kiedykolwiek  
        zapomniał. Zaczęło się jednakże  

        od wyja nień.  

 

 

 
 

 

 

          - Pamiętasz być może, mój  
        drogi - zaczšł pewnego  

        popołudnia - że we wszystkich  

        relacjach, jakie do nas  

        dotarły, powtarzała się jedna  
        rzecz. Chodzi o powietrze, czy  

        raczej o atmosferę panujšcš w  

        pomieszczeniu.  więtej pamięci  

        Tregennis, mówišc o swej  
        porannej wizycie w domu rodziny,  

        wspomniał, że doktor omal nie  

        zemdlał, a pani Porter  

        powiedziała nam, iż straciła  
        przytomno ć, a potem natychmiast  

        musiała otworzyć okno. W drugim  

        przypadku sam zauważyłe , jakie  

        było powietrze w salonie gdy tam  
        weszli my, choć służšcy otworzył  

        już okno. Służšcy ten, jak się  

        dowiedziałem, tak  le się  

        poczuł, że cały dzień przeleżał  
        w łóżku. Sam przyznasz, że to  

        zastanawiajšca zbieżno ć. W obu  

        przypadkach mamy do czynienia z  

        trujšcš atmosferš i z otwartym  
        ogniem: w pierwszym w postaci  

        kominka i  wiec, w drugim lampy.  

         wiece i kominek majš logiczne  

        uzasadnienie, natomiast lampa,  

        jak wynika z moich obliczeń,  
        zapalona została już po  

        wschodzie słońca, co potwierdza  

        mojš hipotezę o  cisłym zwišzku  

        pomiędzy trzema punktami:  
        spalaniem, zatrutym powietrzem i  

        szaleństwem lub  Mierciš osoby  

        przebywajšcej w pobliżu  ródła  

        ognia. Czy jak dotšd zgadzasz  
        się ze mnš?  

          - Nie widzę w tym co mówisz  

        żadnych sprzeczno ci.  

          - Wobec tego przyjmijmy  
        hipotezę roboczš, że w obu  

        wypadkach te gro ne efekty  

        wywołało spalanie jakiej   

        substancji, co dało gaz  
        wywołujšcy zatrucie zakończone  

         mierciš. W przypadku rodziny  

        Tregennisa umieszczono jš w  

        kominku, co przy otwartym  
        przewodzie kominowym nieco  

        zmniejszyło efekty i tylko  

        kobieta, jako istota o  

        delikatniejszym organizmie,  

        poniosła  Mierć, a pozostałych  
 

 

 

 
 

 

        ogarnšł jedynie czasowy lub  

        trwały obłęd, co, jak należy  
        sšdzić, jest pierwszym skutkiem  

        działania trujšcego gazu. W  

        przypadku drugim, gdzie nie było  

        żadnego uj cia powietrza, efekt  
        końcowy nastšpił szybciej. Tak  

        rozumujšc przeszukałem  

        naturalnie salon, w którym  

        nastšpiła  mierć Tregennisa w  
        poszukiwaniu pozostało ci tejże  

        tajemniczej substancji.  

        Najbardziej oczywistym miejscem  

        był pochłaniacz dymu na kloszu,  
        gdzie znalazłem sporo brunatnego  

        popiołu o do ć tłustej  

        konsystencji. Jak widziałe ,  

        zebrałem połowę i umie ciłem w  
        tej oto kopercie.  

          - Dlaczego połowę? - spytałem.  

          - Ponieważ nie mam w zwyczaju  

        przeszkadzać policji w  
        oficjalnym  ledztwie. Zostawiam  

        im zawsze wszystkie dowody,  

        które znajduję na miejscu  

        zbrodni, a że nie zawsze mówię,  

        co należy z nimi zrobić, to już  
        inna sprawa. Dzięki temu majš  

        takie same szanse doj cia  

        prawdy. Na talku pozostała  

        wystarczajšca ilo ć trucizny, by  
        mogli jš zbadać, je li  

        oczywi cie byli na tyle mšdrzy,  

        żeby na niš zwrócić uwagę.  

        Teraz, Watsonie, zapalimy naszš  
        lampę, otwierajšc uprzednio okno  

        i drzwi, by uniknšć  

        przedwczesnego zej cia dwóch  

        szanowanych obywateli. Bšd   
        łaskaw usiš ć w fotelu przy  

        oknie, chyba że jako rozsšdny  

        człowiek nie masz ochoty brać  

        udziału w tym, przyznaję,  
        niezbyt rozsšdnym do wiadczeniu.  

        Zostajesz? Tak też sšdziłem.  

        Swoje krzesło postawię przy  

        drzwiach, by także mieć  wieże  
        powietrze, a poza tym by my się  

        mogli bez problemów obserwować.  

        Odległo ć od lampy jest taka  

        sama i każdy z nas może przerwać  

        eksperyment, je li zauważy u  
        siebie lub u innego jakiekolwiek  

        alarmujšce objawy. Wszystko  

        jasne? W takim razie wsypię  

 
 

 

 

 
 

        zawarto ć koperty do  

        pochłaniacza i umieszczę go nad  

        płomieniem... Gotowe. Teraz,  
        Watsonie, nie pozostaje nam nic  

        innego jak czekać i obserwować,  

        co się wydarzy!  

         
          Nie trwało to długo. Ledwie  

        zdšżyłem rozsiš ć się wygodnie,  

        gdy zdałem sobie sprawę z  

        ciężkiego, nieco gryzšcego  
        zapachu powodujšcego zawroty  

        głowy i lekkie nudno ci. Przy  

        pierwszym jego  ladzie w  

        powietrzu umysł i wyobra nia  
        wymknęły mi się całkowicie spod  

        kontroli. Przed oczyma  

        zawirowała gęsta, czarna chmura,  

        w której, jak widziałem z  
        przerażajšcš jasno ciš, obecne  

        było wszystko co tylko istnieje  

        we wszech wiecie strasznego,  

        monstrualnego i gro nego.  

        Pojawiły się w niej niewyra ne  
        kształty, rozpływajšce się,  

        zanim można było dokładniej im  

        się przyjrzeć i ustępujšce  

        miejsca innym, a każdy był na  
        tyle przerażajšcy, że samo jego  

        wyra ne pojawienie się  

        wystarczyło, by mnie zgubić.  

        Czułem jak włosy stajš mi dęba,  
        oczy wychodzš z orbit, a otwarte  

        usta nie sš w stanie wydobyć z  

        siebie głosu, choć bardzo tego  

        chciałem. Byłem zdjęty takim  
        przerażeniem jak nigdy przedtem  

        i nigdy potem w całym moim  

        życiu, a w głowie czułem taki  

        zamęt, jakby lada moment miała  
        się rozprysnšć na kawałki. W  

        pewnym momencie chmura nieco  

        rozrzedziła się (jak potem  

        stwierdziłem, zapewne na skutek  
        chwilowego powiewu wiatru) i  

        dostrzegłem twarz Sherlocka -  

        bladš, napiętš i przerażonš, z  

        wyrazem, który mieli obaj  

        nieboszczycy. Ten widok dał mi  
        chwilę oprzytomnienia i nagły  

        przypływ sił, dzięki którym  

        zerwałem się z fotela, złapałem  

        Holmesa i obaj wypadli my na  
        trawę, na której długo leżeli my  

        bez ruchu. Powoli zdawali my  

 

 
 

 

 

 
        sobie sprawę z przy wiecajšcego  

        słońca i ustępujšcego strachu.  

        Ten ostatni przemijał powoli,  

        ale w końcu udało nam się na  
        tyle odzyskać spokój i równowagę  

        ducha, by usiš ć. Jenocze nie  

        otarli my zroszone potem czoła i  

        spojrzeli my na siebie.  
          - Winien ci jestem zarówno  

        podziękowania, jak i przeprosiny  

        - głos Holmesa nadal nie  

        odzyskał zwykłego tonu i  
        spokoju. - Było to niepotrzebne  

        narażenie swego zdrowia, a  

        włšczenie w to przyjaciela jest  

        niczym nie wytłumaczonš głupotš.  
        Naprawdę stokrotnie cię  

        przepraszam.  

          - Wiesz dobrze - odparłem  

        wzruszony, gdyż nigdy dotšd nie  

        okazał mi tyle uczucia - że  
        zawsze z przyjemno ciš i ochotš  

        ci pomagam.  

          Słyszšc to wrócił do swojego  

        normalnego, na wpół ironicznego  
        tonu.  

          - Wpędzanie nas w obłęd byłoby  

        zupełnie niepotrzebne, Watsonie.  

        Na dobrš sprawę okazali my się  
        szaleńcami decydujšc się na ten  

        zwariowany eksperyment.  

        Przyznaję, że nigdy nie przyszło  

        mi do głowy, że efekty będš tak  
        błyskawiczne i tak gwałtowne.  

        Poczekaj chwilę, trzeba  

        zlikwidować  ródło zła i  

        przewietrzyć pokój.  
          Po tych słowach zerwał się i  

        wpadł do budynku, by po  

        sekundzie pojawić się z lampš  

        trzymanš w wycišgniętej dłoni.  
        Przebiegł kilka metrów i rzucił  

        jš w trawę.  

          - Sšdzę, mój drogi, że nie  

        masz cienia wštpliwo ci, co do  

        przyczyny tych dwóch tragedii? -  
        spytał, skończywszy zadeptywać  

        iskry.  

          - Żadnych.  

          - Natomiast powód, dla którego  
        do nich doszło nadal jest  

        niejasny. Cišgle jeszcze drapie  

        mnie w gardle. Chod my co   

        wypić, nim przedyskutujemy  
        sprawę.  

 

 

 
 

 

 

          Gdy w spokoju usiedli my na  
        ogrodowej ławce i ugasili my  

        pragnienie, Sherlock zapalił  

        fajkę i zaczšł:  

          - Przyznać należy, że w  
        pierwszej sprawie wszystkie  

        dowody wskazujš na  więtej  

        pamięci Tregennisa, który z  

        kolei stał się ofiarš drugiej  
        tragedii. Rodzinna kłótnia była  

        powodem, a zemsta konkretnym  

        motywem przestępstwa. Nie wiem,  

        na ile pojednanie było fałszywe  
        z obu stron. Sšdzę, że w jego  

        wypadku na tyle, by nie  

        przeszkodzić w zabójstwie.  

        Wystarczyło popatrzeć na jego  

        szczurzš twarz, kaprawe oczy i  
        niskie czoło, by wiedzieć, że  

        nie jest to człowiek z natury  

        skłonny do wybaczania innym  

        czegokolwiek. Je li dodać do  
        tego fakt, że próbował nam  

        wmówić, iż kto  czaił się na  

        dworze, co przez chwilę  

        sprowadziło nas z wła ciwego  
        tropu, nie sposób nie uznać go  

        za podejrzanego numer jeden. W  

        końcu, je li to nie on wrzucił  

        tę substancję w ogień, gdy  
        wychodził, to kto? Tragedia  

        wydarzyła się natychmiast po  

        jego wyj ciu i gdyby kto  nowy  

        wszedł do domu, rodzina nie  
        siedziałaby przy stole.  

        Musieliby wstać, żeby przywitać  

        nowo przybyłego. Poza tym w  

        Kornwalii go cie nie zjawiajš  
        się po dziesištej wieczorem.  

        Wszystko zatem wskazuje na niego  

        jako na sprawcę.  

          - Wobec tego jego  mierć to  

        samobójstwo!  
          - Można odnie ć takie wrażenie  

        i nie jest to całkowicie  

        niemożliwe: poczucie winy zdolne  

        jest skłonić mordercę do takiego  
        kroku. Istniejš jednak istotne  

        przesłanki przeciwko tej wersji.  

        Na szczę cie jest pewien  

        człowiek i to niezbyt daleko  
        stšd, który zna prawdziwy  

        przebieg wypadków i którego  

        pozwoliłem sobie zaprosić  

        aranżujšc sytuację tak, by nam  
 

 

 

 
 

 

        dzi  o nich opowiedział. O,  

        widzę, że się nieco po pieszył.  
        Proszę tutaj, doktorze  

        Sterndale. Przeprowadzili my  

        niedawno pewien eksperyment  

        chemiczny, który chwilowo  
        uniemożliwia przyjęcie tak  

        szacownego go cia wewnštrz  

        naszego mieszkania.  

          Usłyszałem szczęk furtki  
        ogrodowej, a po słowach  

        Sherlocka pojawiła się na  

         cieżce majestatyczna postać  

        afrykańskiego badacza.  

        Zaskoczony skierował swe kroki  
        ku ławce, na której  

        siedzieli my. 

          - Otrzymałem pańskš wiadomo ć  

        godzinę temu, panie Holmes,  
        toteż przyszedłem jak pan  

        prosił, choć doprawdy nie  

        rozumiem dlaczego zobligowany  

        miałbym być do spełnienia  
        pańskich zachcianek.  

          - Sšdzę, że wyja nimy sobie tę  

        sprawę zanim się rozstaniemy -  

        odparł mój przyjaciel. -  
        Wdzięczny jestem, że przychylił  

        się pan do mojej pro by. Wybaczy  

        pan to niezgodne z dobrymi  

        manierami przyjęcie w ogrodzie,  
        ale obaj z Watsonem omal nie  

        dopisali my przed chwilš  

        kolejnego rozdziału do tego, co  

        gazety okre lajš mianem  
        "Kornwalijskiego horroru" i  

        chwilowo wolimy  wieże  

        powietrze. Ponieważ sprawy,  

        które mamy do omówienia dotyczš  

        pana w nader delikatny sposób,  
        dobrze się stało, że możemy  

        rozmawiać w miejscu, w którym  

        nikt nas nie podsłucha.  

          Nasz go ć wyjšł z ust cygaro i  
        przyjrzał się uważnie mojemu  

        towarzyszowi.  

          - Przyznaję, że nie rozumiem,  

        jak może pan ze mnš rozmawiać o  
        moich osobistych sprawach. Ani  

        przede wszystkim - cóż to majš  

        być za sprawy?  

          - Zabicie Mortimera  
        Tregennisa.  

          Przez chwilę żaałowałem, że  

        nie mam broni. Twarz  

 
 

 

 

 
 

        Sterndale'a poczerwieniała,  

        oczy mu rozbłysły, a na czole  

        wystšpiły żyły. Zerwał się z  
        miejsca, ruszajšc ku mojemu  

        przyjacielowi. Opanował się  

        jednak z wysiłkiem i wrócił do  

        zimnej, obojętnej pozy,  
        sprawiajšcej zresztš jeszcze  

        gro niejsze wrażenie, niż  

        chwilowy wybuch gniewu.  

          - Tyle czasu żyłem poza  

        prawem, w ród dzikich - rzekł -  
        że zmuszony byłem stać się  

        prawem dla innych i dla siebie.  

        Dobrze będzie, je li na  

        przyszło ć będzie pan łaskaw o  
        tym pamiętać, gdyż nie pragnę  

        zrobić panu krzywdy.  

          - Ja również, doktorze  

        Sterndale, czego najlepszyjm  
        dowodem jest to, że wiedzšc to,  

        co wiem, posłałaem po pana, a  

        nie po policję.  

          Podróżnik być może po raz  
        pierwszy w życiu zaniemówił z  

        podziwu dla kogo  innego - ze  

        słów Holmesa biła jednak taka  

        pewno ć siebie i własnej siły,  
        że trudno było o inne wrażenie.  

        Przez chwilę nasz go ć nerwowo  

        sapał zaciskajšc dłonie, po czym  

        spytał:  
          - Co pan ma na my li? Je li to  

        blef, wybrał pan niewła ciwš  

        osobę do straszenia. Nie bawmy  

        się w kotka i myszkę. Co chce mi  

        pan powiedzieć?  
          - Powiem panu uczciwie, w  

        nadziei, że odpłaci mi pan ze  

        swej strony takš samš  

        uczciwo ciš. Moje dalsze  
        poczynania uzależniam  

        całkowicie od pana wyja nień, to  

        znaczy od tego, co pan powie w  

        swojej obronie.  
          - Obronie?!  

          - Tak.  

          - Przeciwko czemu?  

          - Zarzutowi morderstwa  
        Mortimera Tregennisa.  

          - Znowu - jęknšł Sterndale  

        ocierajšc pot z czoła. - Czy  

        wszystkie pańskie sukcesy  
        opierajš się na doprowadzonej do  

        absurdu sztuce blefu?  

 

 
 

 

 

 
          - To nie ja nadużywam blefu,  

        lecz pan. Jako dowód tego  

        twierdzenia, doktorze, podam  

        panu parę faktów, z których wysnułem  
        moje wnioski. O pańskim powrocie  

        z Plymouth po wysłaniu czę ci  

        bagaży w nieznane powiem tylko,  

        że zwrócił mojš uwagę na inne  

        okoliczno ci sprawy,  
        zasługujšce, by wzišć je pod  

        uwagę przy rekonstruowaniu  

        wydarzeń... 

          - Wróciłem...  
          - Słyszałem pańskie powody z  

        pana własnych ust i uważam je za  

        niewystarczajšce. Pomińmy to na  

        razie. Przybył pan tu, by  
        zapytać mnie, kogo podejrzewam.  

        Odmówiłem panu udzielenia  

        odpowiedzi na to pytanie.  

        Wówczas poszedł pan na plebanię,  
        poczekał tam pewien czas i  

        wrócił do domu.  

          - Skšd pan to wie?  

          - Szedłem za panem.  
          - Nikogo nie spostrzegłem.  

          - Tak zazwyczaj bywa, gdy ja  

        kogo   ledzę. Spędził pan  

        bezsennš noc i ułożył okre lony  
        plan, który rankiem wprowadził  

        pan w życie. Ledwie za witało,  

        wyszedł pan napełniajšc po  

        drodze kieszeń kamykami leżšcymi  

        na kupce przy bramie pana  
        posesji.  

          Sterndale chciał co   

        powiedzieć, ale ugryzł się w  

        język, spoglšdajšc jedynie z  
        coraz większym podziwem na mego  

        przyjaciela.  

          - Dalej - cišgnšł Holmes -  

        szybko przeszedł pan milę  
        dzielšcš go od plebanii, majšc  

        na nogach te same buty, co w tej  

        chwili. Przy plebanii przeszedł  

        pan przez ogród i dotarł do  
        okien mieszkania wynajmowanego  

        przez Tregennisa. Było już  

        jasno, ale zbyt wcze nie, by  

        kto , nawet ze służby, był na  
        nogach. Przy pomocy  

        przyniesionych kamyków, obudził  

        pan krewniaka, rzucajšc dwie lub  

        trzy gar cie w szybę jego  
        sypialni... 

 

 

 
 

 

 

          - Jest pan wcielonym diabłem!  
        - wybuchnšł Sterndale zrywajšc  

        się na nogi.  

          - Gdy tenże pojawił się w  

        oknie, gestem nakazał mu pan  

        wyj ć - Holmes, nie przerywajšc  
        opowie ci, u miechnšł się  

        zadowolony z komplementu. -  

        Ubrał się więc po piesznie i  

        zszedł do salonu, do którego pan  
        również wszedł przez otwarte  

        przezeń okno. Odbyła się krótka  

        rozmowa, w trakcie której  

        spacerował pan po pokoju, po  
        czym wyszedł pan zamykajšc okno  

        i stał na trawniku, palšc  

        cygaro i obserwujšc to, co  

        działo się wewnštrz. Po  mierci  
        Tregennisa wrócił pan do siebie  

        tš samš drogš, którš pan  

        przyszedł. Teraz oczekuję  

        wyja nień dotyczšcych wydarzeń,  
        jak też i motywów pańskiego  

        postępowania. Je li oszuka mnie  

        pan lub zlekceważy, ostrzegam,  

        że sprawa wymknie się z moich  
        ršk na zawsze.  

          W miarę, jak mówił, nasz go ć  

        bladł, aż w końcu jego twarz  

        przybrała barwę popiołu. Gdy  

        Holmes skończył, siedział przez  
        chwilę bez ruchu, po czym  

        wiedziony jakim  nagłym impulsem  

        wyjšł z wewnętrznej kieszeni  

        marynarki fotografię i podał mu jš.  
          - Oto powód tego, co zrobiłem. 

          Na zdjęciu widać było twarz  

        bardzo pięknej kobiety.  

          - Brenda Tregennis - mruknšł  
        Sherlock podajšc mi zdjęcie.  

          - Tak, Brenda - powtórzył nasz  

        go ć. - Przez lata jš kochałem i  

        przez lata ona mnie kochała. To  
        jest prawdziwy powód mego pobytu  

        w tej okolicy, który tak wielu  

        zastanawiał. Byłem w pobliżu  

        jedynej istoty na Ziemi, która  
        była mi droga. Nie mogłem jej  

        po lubić, gdyż miałem żonę,  

        która przed laty opu ciła mnie,  

        a z którš przez głupie prawa  
        tego kraju nie mogłem się  

        rozwie ć. Przez lata oboje  

        czekali my i oto czego  

        doczekali my się przez tego  
 

 

 

 
 

 

        łajdaka - gwałtowny dreszcz  

        wstrzšsnšł jego masywnš  

        sylwetkš, ale zdołał się  
        opanować i mówił dalej spokojnym  

        głosem. - Ksišdz był naszym  

        powiernikiem i może za wiadczyć,  

        jaka to była kobieta. Dlatego  
        wła nie zadepeszował do mnie, i  

        dlatego też wróciłem. Co mnie  

        obchodzi bagaż czy cokolwiek  

        innego, gdy dowiedziałem się, co  
        jš spotkało? Oto brakujšcy panu  

        powód mego postępowania, panie  

        Holmes.  

          - Proszę dalej - głos mego  
        przyjaciela był dziwnie cichy.  

          Sterndale wyjšł z innej  

        kieszeni marynarki niewielkš  

        paczuszkę i podał mi. Na  
        papierze czerwonym atramentem  

        było napisane: "Radix Pedis  

        Diaboli".  

          - Jak wiem, jest pan lekarzem.  
        Czy kiedykolwiek słyszał pan o  

        tym preparacie? - spytał.  

          - Korzeń diabelskiej stopy?  

        Nie, nigdy o czym  takim nie  

        słyszałem.  
          - Nie jest to ujma dla  

        pańskiej wiedzy zawodowej, gdyż  

        z tego co wiem, poza próbkš w  

        laboratorium w Budzie i tš tutaj  
        nie znajdzie pan tego w całej  

        Europie. Jak dotšd ta ro lina  

        nie dostała się ani do  

        farmakologii, ani do  
        toksykologii. Ta nazwa nadana  

        jest przez pewnego misjonarza,  

        botanika amatora. W pewnych  

        rejonach zachodniej Afryki  
        czarownicy używajš jej jako  

        niezawodnej trucizny, jest ona  

        ich naj ci lej strzeżonym  

        sekretem. Zawarto ć tego pakietu  
        zdobyłem w do ć nieoczekiwanych  

        okoliczno ciach w Ubanghi, co  

        nie ma jednakże większego  

        znaczenia dla tej sprawy -  
        otworzył paczuszkę, ukazujšc  

        nieco bršzowego proszku  

        podobnego do tabaki i zwrócił  

        się do Holmesa. - Powiem panu,  
        co się naprawdę stało. Po  

        pierwsze dlatego, że wie pan już  

        tak wiele, iż lepiej dla mnie,  

 
 

 

 

 

 
        żeby wiedział pan wszystko, a po  
        drugie, że nie zależy mi już na  

        życiu i przyszło ci. Wyja niłem  

        swój stosunek do rodziny  
        Tregennisów i chyba jest  

        zrozumiałe, iż z uwagi na  

        siostrę starałem się o dobre  

        stosunki z braćmi. O rodzinnej  
        kłótni o pienišdze zapewne już  

        pan wie, nie robili z tego  

        tajemnicy. Zresztš po  

        wyprowadzeniu się Mortimera,  
        byłoby to do ć trudne. Po ich  

        rzekomym pojednaniu, traktowałem  

        go jak pozostałych, choć zawsze  

        miałem o nim nie najlepszš  
        opinię. Uważałem go za osobę  

        tyleż tchórzliwš, co zdradzieckš  

        i obrzydliwš, nie miałem jednak  

        żadnego powodu, by wszczšć zwadę  
        czy kłótnię. Parę tygodni temu  

        odwiedził mnie i w trakcie  

        rozmowy pokazałem mu czę ć z  

        posiadanych przeze mnie  

        afrykańskich  ciekawostek. W ród  
        nich tenże proszek, opowiadajšc  

        przy tym o jego dziwnych i  

        gro nych wła ciwo ciach. O tym  

        jak pobudza te czę ci mózgu,  
        które wytwarzajš poczucie  

        strachu, powodujšc szaleństwo  

        lub  mierć nieszczę nika, który  

        narazi się na gniew czarownika  
        swego szczepu, jak też i o tym,  

        jak bezsilna wobec niego jest  

        europejska farmakologia. W jaki  

        sposób mi go podebrał, nie wiem.  
        Ani na chwilę nie zostawiłem go  

        samego w pokoju, ale mimo to w  

        jaki  sposób zdołał tego  

        dokonać. Doskonale pamiętam, że  
        niezwykle go ten proszek  

        zainteresował. Wypytywał mnie o  

        potrzebnš ilo ć i czas konieczny  

        do zadziałania, ale do głowy mi  
        nie przyszło, czego do  mierci  

        sobie nie wybaczę, że interesuje  

        go to z jakich  osobistych  

        powodów. Dopóki się tu nie  
        zjawiłem, nie zaprzštałem sobie  

        tym głowy. Jedyny błšd, jaki  

        drań popełnił, to że się tak  

        po pieszył. Gdyby poczekał aż  
        odpłynę, zresztš pewnie sšdził,  

        że to już nastšpiło, nikt nie  

 

 

 
 

 

 

        byłby w stanie dowie ć mu  
        czegokolwiek. Po latach, które  

        spędziłbym w Afryce sprawa  

        stałaby się nieaktualna, albo  

        też zdšżyłby zbiec i zatrzeć za  
        sobš  lady. Przyszedłem zobaczyć  

        się z panem wiedzšc, kto i czego  

        użył, po relacji wikarego nie  

        miałem co do tego żadnych  
        wštpliwo ci. Miałem nadzieję nie  

        tyle usłyszeć inne wyja nienie,  

        choć nie miałbym nic przeciwko  

        niemu, ile zorientować się co  
        pan wie i jakie sš szanse na  

        ukaranie łotra. Okazało się, że  

        żadne. A zrobił to bez wštpienia  

        po to, by zagarnšć pienišdze  
        będšce ich wspólnym majštkiem i  

        by się zem cić za zniewagę,  

        jakiej w jego oczach dopu ciło  

        się rodzeństwo. Taka była  

        prawda, która spowodowała obłęd  
        dwóch mężczyzn i  mierć  

        ukochanej osoby. A jaka miała  

        być kara? Miałem zwrócić się do  

        sšdu? Z czym? Z wiedzš, że to,  
        co mówię, to prawda? W jaki  

        sposób miałem przekonać sędziego  

        i kilkunastu kmiotków, którzy  

        nigdy nie wysunęli nosa poza  
        własne hrabstwo, że ta  

        fantastyczna historia jest  

        prawdš, a nie moim urojeniem?  

        Być może udałoby mi się to, choć  
        mam wštpliwo ci, ale nie mogłem  

        sobie pozwolić na ryzyko  

        porażki. Ja musiałem się  

        zem cić, choć może się to panu  
        wydać niegodne. Powiedziałem już  

        wcze niej, jak traktuję prawo, a  

        zwłaszcza prawo tego kraju.  

        Teraz też tak postšpiłem,  
        decydujšc, że przypadnie mu los,  

        jaki zgotował innym albo, je li  

        nie starczy mu odwagi, to  

        sprawiedliwo ć wymierzę mu  
        własnoręcznie. Nie ma w tym  

        kraju człowieka, który ceniłby  

        własne życie mniej, niż ja w tej  

        chwili. Teraz wie pan wszystko -  
        cišg dalszy dopowiedział pan  

        sam, zanim zaczšłem mówić.  

        Wyszedłem z broniš w jednej  

        kieszeni i proszkiem w drugiej.  

        Przewidujšc problemy z  
 

 

 

 
 

 

        obudzeniem zabrałem ze sobš  

        nieco kamyków, którymi rzucałem  
        w szybę dopóki nie wstał. Zszedł  

        i wpu cił mnie przez okno.  

        Powiedziałem mu, że wiem, co  

        zrobił i że jestem tu jako jego  
        sędzia i kat w jednej osobie.  

        Widok rewolweru sparaliżował  

        łotra, wobec tego zapaliłem  

        lampę, nasypałem proszku na  
        pochłaniacz dymu i wyszedłem  

        zamykajšc okno, gotów zastrzelić  

        go natychmiast, gdy tylko  

        spróbuje opu cić pokój. NIe  
        opu cił. Pięć minut potem był  

        martwy i jedynym uczuciem, jakie  

        żywiłem był żal, że tak krótko  

        to trwało. Tak wyglšda cała  

        prawda i cała historia, panie  
        Holmes. Sšdzę, że będšc na moim  

        miejscu zrobiłby pan to samo,  

        ale to i tak nie ma znaczenia.  

        Może podjšć pan kroki, jakie  
        uzna pan za stosowne. Nie będę  

        uciekał ani próbował w  

        czymkolwiek panu przeszkodzić. 

          Sherlock dłuższš chwilę  
        siedział w milczeniu.  

          - Jakie były pana plany, zanim  

        dowiedział się pan o tragedii? -  

        spytał w końcu.  
          - Wyjechać na parę lat do  

        Afryki  rodkowej. To, co tam  

        zaczšłem, wymaga zakończenia, a  

        jest ledwie w połowie.  
          - Więc proszę jechać i  

        kończyć. Ja nie mam  

        najmniejszego zamiaru pana  

        zatrzymywać ani  cigać.  
          Doktor Sterndale podniósł się,  

        skłonił nam i bez słowa odszedł,  

        za  Holmes starannie nabił i  

        zapalił fajkę.  
          - Dym, nie będšcy truciznš,  

        jest miłš odmianš - mruknšł. -  

        My lę, że zgodzisz się ze mnš,  

        iż nie jest to sprawa wymagajšca  
        mojego udziału. Nasze  ledztwo  

        było całkowicie niezależne i  

        obojętne oficjalnym czynnikom,  

        sšdzę więc, że mamy pełne prawo  

        zachować jego wyniki dla siebie.  
        Czy uważasz, że postšpiłem  

        słusznie?  

          - Jak najbardziej.  

 
 

 

 

 
 

          - NIgdy nie kochałem, ale  

        gdybym kochał, i gdyby spotkał  

        tę osobę taki koniec, sšdzę, że  
        moja zemsta mogłaby przewyższyć  

        tę, o której słyszeli my  

        niedawno... Cóż, nie będę  

        obrażał cię tłumaczeniem tego,  
        co oczywiste, ale dla  

        pełniejszego obrazu podam ci  

        parę szczegółów. Punktem wyj cia  

        mojej dedukcji były kamyki na  
        parapecie i pod oknem sypialni,  

        nie przypominajšce tych, które  

        leżały w ogrodzie i na podwórzu  

        plebanii. Znalazłem podobne  

        dopiero, gdy zwróciłem uwagę na  
        naszego dzisiejszego go cia.  

        Lampa zapalona w dzień i resztki  

        proszku stanowiły jedynie dalsze  

        ogniwa łańcucha. Teraz za   
        sšdzę, mój drogi, że możemy  

        zapomnieć o całej tej sprawie i  

        z czystym sumieniem zabrać się  

        do studiowania fenickich korzeni  
        kornwalijskiej mowy, będšcej  

        odmianš wspaniałego języka  

        Celtów.  

         
          Druga Plama 

         

          Zamierzałem zakończyć  

        opisywanie przygód Sherlocka  
        Holmesa na opowie ci "Sprawa  

        Abbey Grange". Przyczynš nie był  

        ani brak materiałów, jako że mam  

        notatki dotyczšce setek nie  
        opisanych jeszcze spraw, ani też  

        słabnšce zainteresowanie mych  

        czytelników - błyskawiczna  

        sprzedaż wielu egzemplarzy  
        każdego nowego opowiadania  

        dowodzi najlepiej, że jest  

        dokładnie przeciwnie. Prawdziwym  

        powodem jest niechęć, z jakš  
        Sherlock odnosił się do  

        publikowania jego dokonań - dla  

        niego każda ze spraw miała  

        praktycznš warto ć tylko tak  

        długo, jak długo się niš  
        zajmował. Odkšd ostatecznie  

        wyjechał z Londynu i po więcił  

        się studiom nad pszczołami w Susex  

        Downs, rozgłos zaczšł go męczyć  
        na tyle, iż prosił mnie, bym  

        przestał o nim pisać - które to  

 

 
 

 

 

 
        życzenie ze zrozumiałych  

        względów musiałem spełnić.  

        Wyłšcznie dzięki usilnym  

        naleganiom uzyskałem zgodę na  
        opublikowanie w stosownym czasie  

        sprawy "Drugiej Plamy". Uważam  

        bowiem, że  le by się stało,  

        gdyby długa seria opowie ci o  
        czynach mojego przyjaciela nie  

        zawierała najważniejszego dla  

        całego kraju sukcesu, jaki ma  

        on w swej karierze. Udało mi się  

        to w końcu i oto macie państwo  
        przed sobš opis tych wydarzeń.  

        Je li w tej historii jestem pod  

        względem szczegółów nieco mniej  

        dokładny niż zazwyczaj, to  
        powody, dla których to czynię,  

        sš chyba zrozumiałe.  

         

          Rok, a nawet miesišc, w którym  
        się to wydarzyło, muszę zachować  

        dla siebie, ale dzień wolno mi  

        podać. Otóż, pewnego jesiennego  

        poranka, we wtorek, w naszych  
        skromnych progach zago ciły dwie  

        osoby o europejskiej sławie.  

        Pierwszš, dystyngowanš w każdym  

        calu, o orlim profilu i silnej  
        osobowo ci był lord Bellinger,  

        dwukrotny premier naszego kraju.  

        Drugš, o ciemnych włosach i  

        doskonałej sylwetce, Trelawney  
        Hope, Sekretarz Spraw  

        Europejskich, powszechnie  

        uważany za najzdolniejszego  

        młodego polityka w Anglii.  
        Siedzieli obaj na kanapie, a po  

        napiętych rysach twarzy widać  

        było, że przywiodła ich sprawa  

        najwyższej wagi. Delikatne  
        dłonie premiera zaciskały się na  

        ršczce parasola, za  jego wzrok  

        nieustannie kršżył między  

        Holmesem a mnš. Sekretarz  

        nerwowo podkręcał wšs i co  
        chwila dotykał dewizki od  

        zegarka.  

          - Gdy odkryłem stratę, panie  

        Holmes, co nastšpiło o ósmej  
        rano, natychmiast zawiadomiłem  

        pana Premiera. To on wła nie  

        zaproponował, by my zasięgnęli  

        pana porady.  
          - Czy zawiadomił pan policję?  

 

 

 
 

 

 

          - Nie - odparł Premier w ów  
        charakterystyczny dla siebie  

        sposób, mówišc krótkimi,  

        precyzyjnymi zdaniami. - Nie  

        zrobili my tego i nie możemy  
        zrobić. Poinformowanie policji  

        oznacza bowiem, po pewnym  

        czasie, poinformowanie całego  

        społeczeństwa. A w tej sprawie  

        jest to w najwyższym stopniu  
        niewskazane.  

          - Dlaczego?  

          - Dlatego, że dokument, który  

        zaginšł, jest zbyt doniosłej  
        wagi. Opublikowanie go może  

        spowodować natychmiastowe i  

        nader istotne komplikacje w  

        całej Europie. Nie przesadzę  
        mówišc, że od niego zależy pokój  

        na  wiecie. Je li nie potrafimy  

        odzyskać go w tajemnicy, możemy  

        w ogóle nie próbować, ponieważ  
        celem osób, które go ukradły,  

        jest wła nie podanie jego tre ci  

        do publicznej wiadomo ci.  

          - Rozumiem. Panie Hope, byłbym  
        zobowišzany, gdyby opowiedział  

        mi pan dokładnie w jakich  

        okoliczno ciach dokument ten  

        zniknšł.  
          - Można to zrobić w paru  

        słowach, panie Holmes. List -  

        gdyż jest to list od pewnej  

        osobisto ci z zagranicy -  
        otrzymałem sze ć dni temu. Był  

        on na tyle ważny, że nigdy nie  

        pozostawiałem go w sejfie, lecz  

        za każdym razem zabierałem ze  
        sobš do domu na Whitehall  

        Terrance i trzymałem w sypialni,  

        w zamkniętej skrzynce na  

        korespondencję. Tam też włożyłem  

        go wczoraj wieczorem. Mogę  
        przysišc, że to zrobiłem.  

        Dokładnie w momencie, gdy  

        ubierałem się do kolacji. Dzi   

        rano dokumentu tam nie było.  
        Skrzynka ta stoi na moim nocnym  

        stoliku, a oboje z żonš mamy  

        lekki sen i oboje jeste my  

        pewni, że nikt nie mógł wej ć w  
        nocy do sypialni niezauważony  

        przez choćby jedno z nas. A mimo  

        to list zniknšł.  

          - O której jadł pan kolację?  
 

 

 

 
 

 

          - O siódmej trzydzie ci.  

          - A o której udał się pan na  
        spoczynek?  

          - Żona poszła do teatru i  

        czekałem na jej powrót.  

        Znale li my się w sypialni koło  

        wpół do dwunastej.  
          - Wobec tego nie widział pan  

        skrzynki na korespondencję przez  

        cztery godziny i nikt jej w tym  

        czasie nie pilnował?  
          - Poza służšcš rano i moim  

        służšcym oraz pokojówkš żony,  

        gdy ich zawołamy, nikt nie ma  

        prawa tam wej ć. Oboje sš  
        dobrymi służšcymi i pracujš u  

        nas od dłuższego czasu, a poza  

        tym żadne z nich nie wiedziało,  

        że znajduje się tam co  więcej  
        niż normalne papiery urzędowe.  

          - Kto w takim razie wiedział o  

        istnieniu tego listu?  

          - Nikt w moim domu.  
          - Wyłšczajšc żonę - mruknšł  

        Holmes.  

          - NIe. Do dzisiejszego ranka  

        nie wspomniałem jej o nim ani  
        słowem.  

          Premier słyszšc to skinšł z  

        aprobatš głowš.  

          - Od dawna wiedziałem jak  
        silne jest pańskie poczucie  

        obowišzku - powiedział.  

          - Jestem przekonany, że w  

        sprawie takiej wagi postšpił pan  
        słusznie, przedkładajšc jš nad  

        rodzinne zwyczaje.  

          Teraz skłonił głowę sekretarz.  

          - Dziękuję sir. Jeszcze raz  

        zapewniam, że do dzisiejszego  
        ranka nie powiedziałem jej ani  

        słowa na ten temat.  

          - Czy mogła się czego   

        domy lić? - wtršcił Holmes.  
          - NIe. Ani ona, ani nikt inny.  

          - Czy zdarzyło się panu już  

        co  podobnego w przeszło ci?  

          - Nigdy, sir.  
          - Kto jeszcze w Anglii  

        wiedział o istnieniu tego listu?  

          - Wszyscy członkowie gabinetu.  

        Zostali o nim poinformowani  
        wczoraj, ale obowišzek  

        dochowania tajemnicy, cišżšcy na  

        każdym z nich, został  

 
 

 

 

 
 

        spotęgowany specjalnym  

        ostrzeżeniem pana Premiera. I  

        pomy leć, że ja sam w kilka  

        godzin pó niej go utraciłem! -  
        twarz wykrzywił mu grymas bólu i  

        przez moment widzieli my  

        człowieka, nie polityka:  

        impulsywnego, wrażliwego i  
        ludzkiego, lecz po sekundzie  

        maska powróciła na jego twarz, a  

        głos ponownie stał się  

        opanowany. - Poza nimi dwóch lub  
        trzech urzędników z mego  

        departamentu. I nikt więcej,  

        zapewniam pana, panie Holmes.  

          - A za granicš?  
          - Wierzę głęboko, że nikt  

        poza osobš, która go napisała.  

        Przekonany jestem, że ani jego  

        ministrowie, ani nikt inny... że  
        nie użyto normalnych,  

        oficjalnych kanałów.  

          Sherlock milczał przez  

        chwilę, zastanawiajšc się nad  
        czym  głęboko.  

          - Teraz, sir, zmuszony jestem  

        prosić o dokładniejsze  

        informacje o naturze tego  
        dokumentu, jak też o powodach,  

        dla których jego zniknięcie  

        może mieć tak kolosalne  

        następstwa.  
          Nasi go cie wymienili  

        spojrzenie, a krzaczaste brwi  

        Premiera zbiegły się w jednš  

        linię.  

          - Panie Holmes, koperta jest  
        podłużna, jasnobłękitna i  

        niezbyt gruba. Jest na niej  

        pieczęć z czerwonego wosku, na  

        której widnieje przyczajony lew.  
        Zaadresowana jest wyra nym i  

        dużym pismem, do... 

          - Panie Premierze - przerwał  

        mu Holmes - sš to interesujšce i  
        ważne szczegóły, ale zmuszony  

        jestem u ci lić pytanie. Co jest  

        tre ciš tego listu?  

          - To naj ci lejsza tajemnica  
        państwowa i obawiam się, że nie  

        mogę jej panu zdradzić, nawet  

        gdybym uważał to za niezbędne.  

        Je li dzięki umiejętno ciom,  
        które pan posiada, znalazłby pan  

        kopertę o wyglšdzie, który  

 

 
 

 

 

 

        podałem, wraz z jej zawarto ciš,  
        oddałby pan niezmiernš przysługę  

        swemu krajowi i zasłużył na  

        każdš nagrodę, jaka leży w  

        naszych możliwo ciach.  
          Słyszšc to mój przyjaciel  

        wstał z u miechem. 

          - Jeste cie panowie jednymi z  

        najbardziej zapracowanych osób w  
        kraju, a ja, uczciwszy  

        proporcje, również nie narzekam  

        na nadmiar wolnego czasu.  

        Zmuszony jestem zatem  
        stwierdzić, że nie ma sensu,  

        by My nawzajem okradali się z  

        tego, czego nie mamy. Niestety,  

        nie mogę panom pomóc w tej  
        sprawie.  

          Premiera aż poderwało. W  

        oczach miał błysk, który  

        zazwyczaj przyprawiał o drżenie  
        kolan ministrów.  

          - NIe jestem przyzwyczajony...  

        - zaczšł, ale opanował gniew i  

        usiadł, milczšc przez ponad  
        minutę. Wreszcie wzruszył z  

        rezygnacjš ramionami i oznajmił.  

          - Musimy przyjšć pana warunki,  

        panie Holmes. Sšdzę zresztš, że  
        sš słuszne i nie było rozsšdne z  

        naszej strony prosić pana o  

        pomoc, nie okazujšc mu pełnego  

        zaufania.  

          - Zgadzam się z panem, sir -  
        wtršcił sekretarz. 

          - Polegajšc więc na  

        powszechnie znanej dyskrecji,  

        zarówno pana jak też doktora  
        Watsona, oraz apelujšc do  

        pańskiego patriotyzmu, wyjawię  

        panu tę tajemnicę, by uniknšć  

        nieszczę cia, które zawisło nad  
        nami wszystkimi.  

          - Może nam pan zaufać -  

        zapewnił go Sherlock.  

          - List napisała wysoko  
        postawiona za granicš  

        osobisto ć, mocno zaniepokojona  

        sytuacjš w koloniach jej kraju.  

        Został on napisany w po piechu,  
        na osobistš odpowiedzialno ć  

        autora. Dyskretny wywiad,  

        którego zasięgnęli my, wykazał,  

        że jego ministrowie o niczym nie  
        wiedzš. Niemniej jednak list  

 

 

 

 
 

 

        napisany jest w taki sposób, a w  

        dodatku niektóre zwroty majš tak  
        niefortunny charakter, że  

        ewentualna publikacja bez  

        wštpienia bardzo wzburzyłaby  

        obywateli naszego kraju.  
        Sytuacja stałaby się tak  

        poważna, że skłonny jestem  

        sšdzić, iż w przecišgu tygodnia  

        od jego opublikowania byliby my  
        wplštani w wojnę i to w skali  

        ogólno wiatowej.  

          Sherlock napisał co  na  

        kartce i podał jš Premierowi.  
          - Tak, to wła nie on jest  

        autorem - odparł polityk. - Ten  

        nierozważny list może oznaczać  

         mierć tysięcy ludzi i straty  
        milionów funtów.  

          - Czy poinformowali cie go,  

        panowie o tym, co się stało?  

          - Tak, zaszyfrowanš depeszš.  
          - Być może to jemu zależy na  

        publikacji listu?  

          - Nie. Mamy powody, by sšdzić,  

        że zrozumiał już błšd jaki  
        popełnił piszšc go, a  

        szczególnie formułujšc go w tak  

        nieprzemy lany sposób.  

        Publikacja listu przyniosłaby  

        jemu i jego krajowi, jeszcze  
        więcej szkód, niż nam.  

          - Je li tak, to w czyim  

        interesie może leżeć ogłoszenie  

        tre ci listu? Dlaczego kto   
        zadał sobie tyle trudu, by wej ć  

        w jego posiadanie? 

          - Tu panie Holmes, wkraczamy w  

        arkana polityki  wiatowej.  
        Znajšc aktualnš sytuację w  

        Europie, nietrudno odpowiedzieć  

        na pańskie pytanie. Cały  

        kontynent to w tej chwili dwa  
        wielkie obozy wojskowe, pomiędzy  

        którymi utrzymuje się chwiejna  

        równowaga sił. My jeste my  

        języczkiem u wagi. Je li Anglia  
        przystšpi do wojny po  

        którejkolwiek ze stron, należy  

        założyć, że ta wła nie strona  

        wygra. Przyzna pan, że stawka  
        jest wysoka. Zwłaszcza że po  

        publikacji tego listu będziemy  

        mogli przystšpić tylko do jednej  

        z nich.. 

 
 

 

 

 
 

          - Naturalnie. W takim razie  

        przyjmuję, że najwięcej  

        skorzystać na tym mogš wrogowie  
        naszego kraju, doprowadzajšc do  

        rozłamu między nami, a ojczyznš  

        autora tej epistoły?  

          - Dokładnie tak.  
          - Do kogo w takim razie  

        wysłano by ten list, gdyby wpadł  

        w ręce ludzi, o których mowa?  

          - Do któregokolwiek z dużych  
        państw Europy. Obawiam się  

        zresztš, że jest wła nie w  

        drodze, poruszajšc się z  

        szybko ciš idšcego pełnš parš  
        statku.  

          Pan Hope jęknšł przy tych  

        słowach, ale Premier zwrócił się  

        do niego: 
          - To nie pańska wina. Zdarzył  

        się przypadek, który przytrafić  

        się mógł każdemu. NIe zaniedbał  

        pan żadnych  rodków ostrożno ci,  
        toteż nie może mieć pan do  

        siebie żalu. Teraz, panie  

        Holmes, zna pan wszystkie fakty.  

        Jaka jest pańska ocena sytuacji?  

          - Sšdzi pan, że je li nie  
        odzyskamy tego dokumentu,  

        wybuchnie wojna? - spytał  

        poważnie Sherlock po chwili  

        milczenia.  
          - Sšdzę, że jest to nader  

        prawdopodobne.  

          - Wobec tego proszę się do  

        niej przygotować, sir.  
          - To nie brzmi zbyt  

        optymistycznie, panie Holmes.  

          - Proszę wzišć pod uwagę  

        fakty, sir. Nie należy zakładać,  
        że list został wykradziony po  

        wpół do dwunastej, od której to  

        godziny dwie osoby były w pokoju  

        aż do momentu odkrycia zguby. O  
        wiele pro ciej było zabrać go,  

        gdy nikogo tam nie było, czyli  

        między wpół do ósmej a wpół do  

        dwunastej, raczej bliżej wpół do  
        ósmej, gdyż osobie, która go  

        zabrała musiało zależeć na  

        wej ciu w posiadanie tego listu  

        najszybciej jak się dało. Równie  

        oczywistym jest, że niezwłocznie  
        wywieziono  go poza granice,  

        bšd  osobi cie, bšd  przez  

 

 
 

 

 

 
        zaufanego kuriera, by przekazać  

        zleceniodawcy do dalszego  

        wykorzystania. Jest więc  

        obecnie poza naszym zasięgiem i  
        szanse jego odzyskania wydajš  

        się znikome.  

          Słyszšc to Premier wstał,  

        oznajmiajšc: 
          - Pańskie rozumowanie jest  

        doskonale logiczne panie Holmes,  

        i obawiam się, że ma pan  

        całkowitš rację.  
          - Załóżmy, że list zabrała  

        pokojówka lub służšcy.  
          - Obydwoje to starzy i zaufani  

        ludzie.  
          - Jeżeli dobrze pana  

        zrozumiałem, sypialnia znajduje  

        się na piętrze bez balkonu i  

        nikt nie może z niej wyj ć  
        nie zauważony. Wobec tego list  

        musiał wykra ć kto  z  

        domowników. Powstaje pytanie:  

        komu mógł go przekazać? Jednemu  

        z obcych agentów, i to tych  
        słynnych, a nazwiska ich sš mi  

        znane. Jest trzech, o których  

        można powiedzieć, że sš najlepsi  

        i zacznę poszukiwania od  
        sprawdzenia czy wszyscy znajdujš  

        się na miejscu. Je li który   

        zniknšł, a zwłaszcza je li  

        nastšpiło to tej nocy, będziemy  
        wiedzieć, w czyim posiadaniu  

        znalazł się ów list.  

          - Dlaczego miałby go zawozić  

        osobi cie? - zdziwił się Hope. -  
        Wystarczy przecież, by zaniósł  

        go do swojej ambasady w  

        Londynie.  

          - Nie. Ci ludzie działajš  
        niezależnie od ambasad, a nawet  

        majš z nimi napięte stosunki.  

          - Zgadzam się z panem, panie  

        Holmes - wtršcił Premier. - Poza  
        tym tak cennš zdobycz każdy  

        wolałby oddać zwierzchnikowi  

        osobi cie. Uważam pański plan za  

        najlepszy z możliwych, a w  

        międzyczasie, Hope, nie możemy  
        zaniedbywać innych naszych  

        obowišzków. Gdyby dotarły do  

        nas jakie  nowiny, skomunikujemy  

        się z panem. A gdyby pan się  
        czego  dowiedział, niewštpliwie  

 

 

 
 

 

 

        zrobi pan to samo, panie Holmes.  
          Obaj politycy skłonili się i  

        opu cili nas w niezbyt pogodnych  

        nastrojach.  

          Kiedy zamknęli za sobš drzwi,  
        Holmes zapalił w milczeniu fajkę  

        i pogršżył się w rozmy laniach.  

        Znajšc go wiedziałem, że ten  

        stan może potrwać dłużej, toteż  
        zajšłem się gazetš, w której  

        opisywano sensacyjne morderstwo  

        popełnione ostatniej nocy. Po  

        pewnym czasie Sherlock zerwał  
        się na równe nogi z okrzykiem i  

        odłożył fajkę.  

          - Tak - oznajmił - nie ma  

        lepszego sposobu, by się za to  
        zabrać. Sytuacja jest  

        rozpaczliwa, lecz nie  

        beznadziejna, i nawet teraz,  

        wiedzšc, który z nich ma ten  

        list, możemy go odzyskać. Tym  
        trzem zależy przede wszystkim na  

        pienišdzach, a ja mam do  

        dyspozycji skarb państwa. Je li  

        majš dokument odkupię go, nawet  
        kosztem podatników.  

        Niewykluczone, że posiadacz  

        czeka na oferty zanim się  

        zdecyduje, co zrobić z łupem.  
        Teraz kolej na wizyty u tych  

        trzech panów: Obersteina, La  

        Rothiere'a i Lucasa.  

          - Eduardo Lucasa z Godolphin  
        Street? - spytałem unoszšc głowę  

        znad gazety.  

          - Tak.  

          - Nie złożysz mu wizyty.  
          - A to dlaczego?  

          - Bo wła nie tej nocy kto  go  

        zabił w jego własnym mieszkaniu.  

          Podczas naszych przygód,  
        Holmes tak często mnie  

        zaskakiwał, że odwrócenie  

        sytuacji dało niezapomniany  

        efekt. Wpatrywał się we mnie w  

        niemym osłupieniu przez dłuższš  
        chwilę, po cyzm wyrwał mi gazetę  

        i zaczšł czytać artykuł, który  

        studiowałem gdy on rozmy lał:  

         
          "Morderstwo w Westminster 

          Ostatniej nocy pod numerem 16  

        Godolphin Street, w jednym z  

        osiemnastowiecznych domów  
 

 

 

 
 

 

        leżšcych pomiędzy rzekš i  

        Opactwem, prawie w cieniu wieży  
        Parlamentu, popełniona została  

        tajemnicza zbrodnia. Od lat dom  

        ten zamieszkany był przez pana  

        Eduardo Lucasa, doskonale  
        znanego w towarzystwie z uwagi  

        zarówno na czarujšcš osobowo ć,  

        jak i na zasłużonš reputację  

        jednego z najlepszych  
        amatorskich tenorów kraju. Pan  

        Lucas był kawalerem, miał 34  

        lata, a jego służba składała się  

        z pani Pringle, starszej już  
        wiekiem gospodyni oraz służšcego  

        Mittona. Gospodyni chadza  

        wcze nie spać w pokoju na  

        poddaszu, za  służšcy miał tego  

        dnia wychodne i odwiedzał  
        przyjaciela w Hammersmith. Od  

        dziesištej wieczorem pan Lucas  

        był więc praktycznie sam w domu.  

        Co zdarzyło się w tym czasie,  
        nie sposób dokładnie ustalić.  

        Kwadrans po północy konstabl  

        Barret, przechodzšc obok domu  

        numer 16, zauważył otwarte  
        drzwi. Zastukał, lecz nie  

        otrzymał odpowiedzi. Widzšc  

        jednak  wiatło w pokoju, wszedł  

        do  rodka. W salonie, w którym  
        się znalazł, panowały chaos i  

        nieład - meble były zsunięte pod  

        jednš ze  cian, oprócz jednego,  

        leżšcego na  rodku krzesła. Za  
        nim, nadal trzymajšc je za nogę  

        leżał nieszczęsny gospodarz z  

        orientalnym sztyletem w sercu.  

        Narzędzie zbrodni pochodziło z  
        bogatej kolekcji wschodniej  

        broni, zdobišcej salon, za   

         mierć była natychmiastowa.  

        Motywem zabójstwa nie mógł być  

        rabunek - jak zgodnie twierdzi  
        służba, nie brakuje żadnego z  

        warto ciowych przedmiotów. Nagły  

        i tajemniczy zgon tak  

        popularnego człowieka głęboko  
        poruszył jego licznych  

        przyjaciół".  

         

          - I co o tym sšdzisz, mój  
        drogi? - spytał Sherlock,  

        skończywszy lekturę.  

          - Zaskakujšcy zbieg  

 
 

 

 

 
 

        okoliczno ci.  

          - Zbieg okoliczno ci? Nie  

        żartuj z łaski swojej. Jeden z  
        trzech ludzi, których  

        wymieniłem jako przypuszczalnych  

        sprawców interesujšcego nas  

        przestępstwa, zostaje zabity tuż  
        po jego popełnieniu - a ty  

        twierdzisz, że to przypadek?  

        Prawdopodobieństwo takiego  

        zbiegu okoliczno ci jest  
        nieskończenie małe. Nie, mój  

        drogi, te dwa wydarzenia muszš  

        być ze sobš zwišzane, a naszym  

        zadaniem jest wyja nić ten  

        zwišzek.  
          - Ale teraz policja zapewne  

        już wie o wszystkim.  

          - A to dlaczego? Wiedzš, co  

        zastali na Godolphin Street,  
        natomiast nie wiedzš i nie  

        powinni wiedzieć o Whitehall  

        Terrace. Fakt, że sprawy te majš  

        co  wspólnego, jest znany tylko  
        nam. Zresztš jest jedna rzecz,  

        która i tak zwróciła mojš uwagę  

        na Lucasa, to mianowicie, że  

        jego mieszkanie jest o parę  
        kroków od domu Hope'a, podczas  

        gdy pozostali dwaj podejrzani  

        mieszkajš w West End. Jemu też  

        było najłatwiej nawišzać kontakt  
        i otrzymać wiadomo ć z domu  

        okradzionego. Drobiazg, ale w  

        przypadku, gdy wydarzenia  

        nastšpiły niemal w tym samym  
        czasie, jest to drobiazg do ć  

        istotny. Hola! A co my tu mamy?!  

          Ostatnie zdanie wywołane było  

        pojawieniem się pani Hudson i  

        biletem wizytowym, który mu  
        wręczyła.  

          - Proszę wprowadzić paniš  

        Hope, je li oczywi cie zdecyduje  

        się tu wej ć - powiedział.  
          Chwilę pó niej w naszym  

        pokoju zjawiła się jedna z  

        najbardziej uroczych kobiet  

        Londynu. Wielokrotnie słyszałem  
        o urodzie najmłodszej córki  

        Księcia Belminster, ale żaden  

        opis czy fotografia nie  

        przygotowały mnie na widok tak  
        delikatnych rysów i doskonałych  

        proporcji twarzy - a przecież  

 

 
 

 

 

 
        uroda była ostatniš rzeczš, o  

        której my lała ta istota owego  

        poranka. Blado ć cery, wyraz  

        oczu, pot na czole i zaci nięte  
        kurczowo wargi aż nadto wyra nie  

         wiadczyły o zmartwieniu i  

        trwodze naszego go cia od  

        pierwszej chwili, gdy stanęła w  
        drzwiach.  

          - Czy był tu mój mšż, panie  

        Holmes?  

          - Tak, madame. Niedawno  

        zresztš wyszedł.  
          - Zaklinam pana, by mu nic nie  

        wspominał o mojej tu obecno ci!  

          Sherlock na te słowa skłonił  

        się chłodno i wskazał jej  
        krzesło.  

          - Stawia mnie pani w trudnej  

        sytuacji. Proszę usiš ć i  

        wyja nić swojš sprawę, ale  
        obawiam się, że nie mogę obiecać  

        niczego, jak to się mówi w  

        ciemno.  

          Przeszła przez pokój siadajšc  
        plecami do okna. Sprawiała i cie  

        królewskie wrażenie: smukła,  

        pełna wdzięku i godno ci.  

          - Panie Holmes - zaczęła,  
        splatajšc nerwowo dłonie. - Będę  

        z panem szczera w nadziei, że  

        odpłaci mi pan tym samym.  

        Pomiędzy mnš a mężem, od  
        poczštku naszego zwišzku, panuje  

        pełne zaufanie. Nie dotyczy to  

        tylko jednej sprawy - polityki.  

        Nigdy nie rozmawia ze mnš na ten  

        temat, toteż jedynš rzeczš,  
        którš wiem, jest to, że  

        ostatniej nocy zdarzyło się w  

        naszym domu co  okropnego, co ,  

        co ma zwišzek wła nie z  
        politykš. Zginšł jaki  dokument,  

        ale ponieważ ma on zwišzek z  

        pracš mojego męża, nie mogłam  

        dowiedzieć się o nim niczego  
        konkretnego. Tymczasem muszę  

        koniecznie dokładnie rozumieć  

        całš sprawę. Jest pan poza  

        politykami jedynš osobš, która  
        zna prawdę i dlatego błagam  

        pana, żeby powiedział mi, co się  

        dokładnie wydarzyło i jakie sš  

        tego konsekwencje. Proszę nie  
        milczeć z uwagi na interesy  

 

 

 
 

 

 

        swojego klienta; zaręczam, że  
        gdyby potrafił to dostrzec i  

        zaufać mi także w tej  

        dziedzinie, mógłby na tym tylko  

        skorzystać. Co to był za  
        dokument, który skradziono?  

          - Niestety, madame, pytanie  

        pani muszę pozostawić bez  

        odpowiedzi.  

          Jęknęła i ukryła twarz w  
        dłoniach.  

          - Proszę zrozumieć: je li mšż  

        pani uważa za stosowne nie  

        wtajemniczać jej w te sprawy,  
        ja, znajšcy te dane pod  

        przysięgš tajemnicy, tym  

        bardziej nie mam prawa ich pani  

        wyjawiać. To nie mnie, lecz jego  
        powinna pani spytać.  

          - Pytałam. Przychodzę do pana,  

        ponieważ pozostał pan mojš  

        jedynš nadziejš. Ale bez  
        zdradzenia jakiejkolwiek  

        tajemnicy może mi pan chyba  

        odpowiedzieć przynajmniej na  

        jedno dręczšce mnie pytanie?  
          - Mianowicie?  

          - Czy kariera polityczna męża  

        może ucierpieć przez ten  

        wypadek?  
          - Cóż... je li nie zakończy  

        się on pomy lnie, jest to  

        bardziej niż prawdopodobne.  

          - Ach! Jeszcze jedno, panie  

        Holmes. Z tego, co powiedział mi  
        mšż, zszokowany zniknięciem tego  

        dokumentu, rozumiem, że jego  

        utrata grozi poważnymi  

        konsekwencjami nie tylko dla  
        niego, ale przede wszystkim dla  

        wielu innych osób, a nawet dla  

        całych państw.  

          - Je li tak twierdzi, nie będę  
        zaprzeczał.  

          - Jakiego rodzaju  

        konsekwencjami?  

          - Ponownie nie mogę udzielić  
        pani odpowiedzi.  

          - W takim razie nie będę  

        zabierała panu więcej czasu. Nie  

        mogę mieć do pana żalu, że nie  
        zechciał pan odpowiedzieć na  

        moje pytanie, tak jak pan ze  

        swej strony, jestem tego pewna,  

        nie potępi mnie za chęć  
 

 

 

 
 

 

        dzielenia trosk męża, nawet  

        wbrew jego woli. Jeszcze raz  
        proszę, by nie mówił mu pan o  

        mojej wizycie - skłoniła się z  

        godno ciš i wyszła.  

          - Płeć piękna, Watsonie, to  

        twoja specjalno ć - u miechnšł  
        się Holmes, gdy szelest spódnic  

        umilkł za drzwiami. - Czego  

        naprawdę chciała owa dama?  

          - Cóż, to co powiedziała jest  
        do ć zrozumiałe, a troska  

        całkowicie naturalna.  

          - Hm. Bioršc pod uwagę jej  

        wyglšd i zachowanie, tłumiony  
        strach oraz natarczywo ć w  

        pytaniach i porównujšc to z  

        pochodzeniem... Pamiętaj, mój  

        drogi, że w jej  rodowisku od  
        najmłodszych lat okazywanie  

        uczuć nie jest zbyt dobrze  

        widziane.  

          - Nie ulega wštpliwo ci, że  
        była nadzwyczaj poruszona.  

          - Według mnie zbyt silnie, jak  

        na problemy męża. Pamiętać też  

        należy jej dziwnš uwagę, że w  
        interesie męża leży, by ona  

        wiedziała wszystko. Co chciała  

        przez to powiedzieć? A czy  

        zwróciłe  uwagę, gdzie usiadła?  

        Przy oknie, by mieć  wiatło za  
        plecami i by My nie mogli  

        odczytać dokładnie wyrazu jej  

        twarzy.  

          - Owszem, wybrała to krzesło  
        majšc bliżej dwa inne.  

          - Z drugiej strony, zachowania  

        kobiet bywajš dziwne...  

        Pamiętasz panienkę z Margate,  
        którš podejrzewałem z podobnych  

        powodów? Okazało się, że powodem  

        silnego zdenerwowania był fakt,  

        że nie zdšżyła się upudrować! I  
        jak tu opierać się na logicznym  
        rozumowaniu? Do zobaczenia, mój  

        drogi.  

          - Dokšd idziesz?  
          - Na Godolphin Street,  

        pogawędzić z kolegami z policji.  

        Nasz problem wišże się z osobš  

        Eduardo Lucasa, choć przyznaję,  
        że jeszcze nie bardzo wiem jak.  

        Teoretyzowanie bez znajomo ci  

        faktów jest jednym z  

 
 

 

 

 
 

        podstawowych błędów w pracy  

        detektywa, więc nie będę go  

        popełniał. Bšd  na posterunku i  

        przyjmuj nowych go ci, gdyby  
        się pojawili. Je li zdołam,  

        wrócę na lunch.  

         

          Cały ten dzień jak i  
        następny, Holmes był w nastroju,  

        który jego znajomi okre lali  

        jako poważny, lub jako ponury.  

        Wiele czasu spędzał poza domem,  
        palił prawie bez przerwy,  

        pogrywał na skrzypcach, spożywał  

        posiłki o najdziwniejszych  

        porach i jedynie z rzadka  
        odpowiadał na pytania. Było dla  

        mnie oczywiste, że ze sprawš  

        zaginionego dokumentu, co  jest  

        nie tak, choć sam o tym nie  
        mówił. Z gazet dowiedziałem się  

        szczegółów  ledztwa, tam też  

        przeczytałem najpierw o  

        aresztowaniu, a potem o  
        zwolnieniu służšcego Lucasa,  

        Johna Mittona. Na rozprawie  

        wstępnej postawiono mu zarzut  

        "umy lnego zabójstwa", ale nie  

        można było nawet przypisać mu  
        jakiegokolwiek motywu zbrodni. W  

        pokoju, jak i w całym domu, sporo  

        było warto ciowych przedmiotów,  

        a nie zabrakło niczego. Nikt też  
        nie grzebał w papierach zmarłego  

        - zostały one starannie  

        przejrzane i wynikało z nich, że  

        żywo interesował się politykš,  
        plotkami, był wybitnym lingwistš  

        i uwielbiał pisać bardzo długie  

        listy. Pozostawał na zażyłej  

        stopie z politykami wielu  
        krajów, nie znaleziono jednak w  

        jego życiu towarzyskim żadnych  

        sensacji. Je li chodzi o  

        kontakty z kobietami, były one  
        liczne, lecz powierzchowne - nie  

        zwišzał się z żadnš na stałe.  

        Miał wielu znajomych, sporo  

        przyjaciół i ani jednej  
        kochanki. Prowadził regularny  

        tryb życia i zachowywał się w  

        sposób nie przysparzajšcy  

        wrogów. Jego  mierć była zagadkš  
        i wydawało się, że pozostanie  

        niš na wieki.  

 

 
 

 

 

 

          Aresztowanie służšcego było ze  
        strony policji krokiem  

        desperackim - w przeciwnym  

        wypadku pozostawało im tylko  

        powstrzymać się od  
        jakiegokolwiek działania.  

        Oskarżenie przeciwko niemu nie  

        mogło się jednak utrzymać.  

        Naprawdę był u przyjaciół,  
        którzy potwierdzili jego alibi.  

        Co prawda wyszedł wystarczajšco  

        wcze nie, by wrócić do domu  

        przed pojawieniem się tam  
        konstabla, ale twierdził, że  

        czę ć drogi przebył piechotš, co  

        z uwagi na dobrš pogodę tej nocy  

        było całkiem zrozumiałe. Wrócił  
        dopiero około północy i  

        sprawiał wrażenie wstrzš niętego  

        tragediš. Jak zeznała gospodyni,  

        zawsze był z pracodawcš w  
        dobrych stosunkach, a fakt, iż  

        znaleziono w jego rzeczach kilka  

        przedmiotów zabitego nie wnosił  

        nic nowego. Pochodziły one z  

        darów tego ostatniego, których  
        dokonanie potwierdziła pani  

        Pringle. Mitton pracował u  

        Lucasa trzy lata, ale nigdy nie  

        wyjeżdżał ze swym panem na  
        kontynent. Podczas regularnych  

        wizyt chlebodawcy w Paryżu  

        zarzšdzał jego domem. Gospodyni  

        z kolei niczego nie słyszała, a  
        je li jej pan miał go cia, to  

        musiał go wpu cić osobi cie.  

         

          I tak, przez trzy dni nic  
        nowego się nie wydarzyło, a  

        przynajmniej nie odnotowały tego  

        gazety. Holmes, je li nawet co   

        wiedział, to w każdym razie  
        niczego nie mówił, ograniczajšc  

        się do stwierdzenia, że  

        prowadzšcy tę sprawę Lestrade  

        pozostaje z nim w kontakcie.  
        Czwartego dnia ukazała się  

        dłuższa korespondencja z Paryża,  

        która zdawała się rozwišzywać  

        całš zagadkę. Oto ona,  
        zacytowana wiernie z "Daily  

        Telegraph":  

         

          "Paryska policja dokonała  
        wła nie odkrycia, które wyja nia  

 

 

 

 
 

 

        tajemnicę tragicznej  mierci  

        pana Eduardo Lucasa, zabitego w  
        poniedziałkowš noc na Godolphin  

        Street. Nasi czytelnicy  

        pamiętajš zapewne, że  

        zasztyletowano go w jego własnym  
        mieszkaniu, i że podejrzenie  

        padło pierwotnie na służšcego -  

        jak się jednak okazało,  

        niesłusznie. Wczoraj służba pani  
        Henri Fournaye, mieszkajšcej w  

        niewielkiej willi na Rue  

        Austerlitz doniosła władzom, że  

        ich chlebodawczyni jest  
        obłškana. Lekarze stwierdzili,  

        iż istotnie zdradza ona symptomy  

        niebezpiecznej manii  

        prze ladowczej, natomiast  
         ledztwo policji wykazało, że  

        dopiero co powróciła z podróży  

        do Londynu i odsłoniło  

        powišzanie pomiędzy niš, a  

        zabójstwem w Westminster.  
        Porównanie fotografii dowiodło,  

        że pan Fournaye i Eduardo Lucas  

        to w rzeczywisto ci jedna i ta  

        sama osoba i że zmarły z sobie  
        tylko znanych powodów prowadził  

        podwójne życie. Małżonka, jego,  

        Kreolka, była osobš bardzo  

        gwałtownej natury i nieraz  
        zdarzały się jej ataki  

        zazdro ci, przeradzajšce się  

        niemal w szał. Stwierdzono też,  

        że w kolejnym z nich popełniła  
        zbrodnię, która kilka dni temu  

        stała się sensacjš w Londynie.  

        Jak dotšd nie prze ledzono  

        jeszcze poczynań pani Fournaye  
        poniedziałkowej nocy, ale nie  

        ulega wštpliwo ci, że kobieta  

        odpowiadajšca jej opisowi  

        zwróciła swym wyglšdem i  
        gwałtowno ciš zachowania  

        powszechnš uwagę na dworcu  

        Charing Cross we wtorek rano.  

        Prawdopodobnym więc wydaje się,  
        że morderstwo zostało popełnione  

        bšd  w stanie obłędu, bšd  też,  

        że jego popełnienie wprowadziło  

        jš w ten stan. Obecnie nie jest  
        w stanie zdać żadnej sensownej  

        relacji z przeszłych wydarzeń,  

        a lekarze nie rokujš nadziei, by  

        udało się przywrócić jš do  

 
 

 

 

 
 

        normalnego stanu. Istniejš  

        jednak zeznania  wiadków  

        stwierdzajšce, że kobieta o jej  
        wyglšdzie przez parę godzin  

        obserwowała dom na Godolphin  

        Street".  

         
          - Co sšdzisz, o tym, Holmesie?  

        - spytałem, przeczytawszy na  

        głos tekst przy  niadaniu.  

          - Mój drogi - odparł, wstajšc  
        i rozpoczynajšc przechadzkę po  

        pokoju - okazałe  wiele  

        cierpliwo ci, a ja przez te dni  

        nie mówiłem ci nic, gdyż nic nie  
        miałem do powiedzenia. Nawet ta  

        wiadomo ć z Paryża niewiele nam  

        daje.  

          - Wyja nia powody  mierci tego  

        człowieka.  
          - Jego  mierć była przypadkiem  

        niewiele znaczšcym wobec naszego  

        głównego zadania, jakim jest  

        znalezienie tego dokumentu.  
        Jedynym ważnym wydarzeniem w  

        cišgu ostatnich trzech dni jest  

        to, że nic się nie wydarzyło.  

        Prawie co godzinę otrzymuję  
        wie ci od rzšdu i jak dotšd  

        nigdzie w Europie nie ma  ladu  

        po naszym li cie. Je li nie  

        został on dotšd przekazany  
        oficjalnym czynnikom, a nie  

        został, gdyż nie trzymano by  

        tego w tajemnicy tak długo, to  

        gdzie jest? Kto go ma i dlaczego  
        dotšd nic z nim nie zrobił? Czy  

        to faktycznie przypadek, że  

        Lucas zginšł tej samej nocy, w  

        której zaginšł list? Czy też  
        list doń dotarł, a je li tak, to  

        dlaczego nie znale li my go  

        w ród jego papierów? Czy ta jego  

        zwariowana żona zabrała go i  
        wyrzuciła? Albo czy nie ma go w  

        jej domu we Francji? Jak mogę to  

        sprawdzić nie wzbudzajšc  

        podejrzeń władz francuskich? W  
        tej sprawie prawo jest dla nas  

        równie gro ne jak dla  

        przestępców. Aha, oto najnowsza  

        wie ć z frontu! - spojrzał na  

        doręczone  mu wiadomo ci i  
        oznajmił - Lestrade zauważył,  

        zdaje się, co  interesujšcego.  

 

 
 

 

 

 
        Włóż kapelusz, ruszamy do  

        Westminster. 

         

          Była to moja pierwszya bytno ć  
        w miejscu przestępstwa - wysokim  

        eleganckim domu, solidnym i  

        uroczystym jak stulecie, w  

        którym powstał. Inspektor  
        Lestrade dojrzał nas z okna i  

        powitał serdecznie, gdy  

        wpuszczono nas do  rodka. Pokój,  

        do którego weszli my, był tym, w  
        którym dokonano zabójstwa, ale  

        obecnie nie pozostał po tym  

        zdarzeniu żaden  lad oprócz  

        nieregularnej plamy na dywanie  

        po rodku pokoju. Dywan był  
        niewielki i otoczony zewszšd  

        meblami doskonałej roboty. Nad  

        kominkiem wisiał wspaniały zbiór  

        wschodniej broni, z którego  
        wzięto narzędzie zbrodni, przy  

        oknie za  stało niewielkie, acz  

        gustowne biurko. Ogólnie, cały  

        pokój sprawiał wrażenie  
        urzšdzonego ze smakiem, dużym  

        kosztem i z pewno ciš stanowił  

        luksusowš rezydencję. 

          - Zna pan już wie ci z Paryża?  
        - spytał Lestrade.  

          Holmes skinšł głowš. 

          - Zdaje się, że nasi francuscy  

        przyjaciele tym razem trafili.  
        Złożyła mu niespodziewanš  

        wizytę, a wydaje mi się, że  

        starannie ukrywał swoje podwójne  

        życie. Wpu cił jš tutaj, nie  
        majšc innego wyj cia.  

        Opowiedziała mu jak go  

        wy ledziła, zrobiła awanturę, a  

        skoro miała pod rękš tyle broni,  
        koniec był łatwy do  

        przewidzenia. Sšdzę jednak, że  

        nie nastšpił on natychmiast.  

        Odsunięcie krzeseł zajmuje  
        trochę czasu, a jednym z nich  

        próbował się najwyra niej  

        bronić. Wszystko jak  

        najzupełniej jasne.  

          - A jednak poprosił mnie pan o  
        przybycie.  

          - Owszem, ale z zupełnie  

        innych powodów. Otóż jest pewien  

        drobiazg w rodzaju tych, które  
        pana interesujš. Co  dziwnego. Z  

 

 

 
 

 

 

        głównymi faktami nie ma, bo nie  
        może mieć, nic wspólnego.  

          - Wobec tego cóż to jest?  

          - Cóż, wie pan, że przy tak  

        poważnych sprawach staramy się  
        zostawić wszystko tak jak  

        zastali my i przez całš dobę  

        jeden z konstabli pilnuje, by  

        nikt obcy nie zbliżył się do  
        miejsca przestępstwa. Dzi  rano  

        pochowano ofiarę,  ledztwo  

        zostało zakończone, wobec czego  

        stwierdzili my, że można tu  

        nieco posprzštać i wynie ć się.  
        Proszę spojrzeć na ten dywan,  

        nie jest przymocowany do  

        podłogi. Sprzštajšc podnie li my  

        go i założę się, że nie zgadnie  
        pan, co znale li my. Widzi pan  

        tę plamę? Sšdzšc po jej  

        wielko ci, sporo krwi musiało  

        przesišknšć na podłogę,  
        nieprawdaż?  

          - Bez wštpienia.  

          - Więc zdziwi się pan tak jak  

        ja, słyszšc, że na podłodze nie  
        ma plamy.  

          - Ależ musi...  

          - Owszem, też tak sšdzę, ale  

        niech pan sam spojrzy - uniósł  
        brzeg dywanu od zaplamionej  

        strony i ukazał nam czyste  

        sosnowe deski podłogi.  

          - Ależ, spodnia strona dywanu  
        jest niewiele mniej zakrwawiona  

        niż wierzchnia - zdenerwował się  

        Holmes. - To musiało zostawić  

         lad!  
          Lestrade chrzšknšł z  

        zadowolenia, że udało mu się  

        zaskoczyć tak słynnego  

        detektywa.  
          - Teraz pokażę panu  

        wyja nienie. Jest druga plama,  

        tyle że w innym miejscu. Proszę  

        spojrzeć - uniósł drugi koniec  

        dywanu i tam, owszem, deski  
        pokrywał sporych rozmiarów  

        czerwony zaciek. - Co pan o tym  

        sšdzi, panie Holmes?  

          - Obie plamy sš w porzšdku i  
        gdyby kto  nie obrócił dywanu  

        wszystko byłoby na swoim  

        miejscu. Dywan nie jest duży ani  

        przymocowany, wobec czego nie  
 

 

 

 
 

 

        stanowiło to większego problemu.  

          - Tego zdołali my się  
        domy lić. W odwrotnej pozycji  

        plamy doskonale do siebie  

        pasujš. Chciałbym jednak  

        wiedzieć kto i dlaczego go  
        przesunšł?! 

          Z wyrazu twarzy mojego  

        towarzysza łatwo było wyczytać,  

        że sprawa ta wybitnie go  

        zainteresowała.  
          - Czy przez cały czas pilnował  

        tego miejsca ten sam konstabl,  

        który nas wpu cił?  

          - Tak.  
          - Proszę go dokładnie wypytać,  

        ale nie przy nas. Proszę to  

        zrobić zaraz i w cztery oczy.  

        Łatwiej będzie w ten sposób  
        wydostać z niego prawdę. Proszę  

        zaczšć od pytania, jakim prawem  

        wpu cił tu osoby postronne i w  

        dodatku zostawił je same w tym  
        pokoju. Niech pan nie pyta, czy  

        to zrobił, niech mu pan powie,  

        że pan o tym wie, i że tylko  

        uczciwe wyjawienie prawdy  
        stanowi dlań jedynš szansę  

        uzyskania przebaczenia. Proszę  

        zrobić dokładnie tak, jak  

        powiedziałem!  
          - Przysięgam, że je li co   

        wie, to wydostanę to z niego! -  

        wykrzyknšł Lestrade i wypadł do  

        hallu.  
          Po chwili doszedł nas z  

        sšsiedniego pokoju jego  

        podniecony głos.  

          - Teraz, Watsonie! - szepnšł  
        Holmes rzucajšc się w stronę  

        dywanu i jednym szarpnięciem  

        odrywajšc go od podłogi.  

          Na czworakach zaczšł badać  

        deski składajšce się na  
        posadzkę, naciskajšc każdš we  

        wszystkie możliwe sposoby. Jedna  

        z nich okręciła się pod  

        naciskiem wokół własnej osi i  
        Sherlock czym prędzej wsunšł  

        tam dłoń. Rozległ się cichy  

        trzask i otworzyła się niewielka  

        skrytka, do której sięgnšł, by  
        po chwili z jękiem rozczarowania  

        wyjšć dłoń. Była pusta.  

          - Pomóż mi. Musimy wszystko  

 
 

 

 

 
 

        ułożyć tak, jak było - szepnšł,  

        zamykajšc skrytkę.  

          Zdšżyli my wygładzić dywan,  
        gdy do pokoju wmaszerował  

        tryumfujšcy Lestrade. Holmes  

        opierał się znudzony o kominek a  

        ja z zainteresowaniem oglšdałem  

        wiszšcš nad nim kolekcję.  
          - Przepraszam, że trochę to  

        trwało. Widzę, że jest pan  

        znudzony całš sprawš, panie  

        Holmes. Miał pan jak zwykle  
        rację. Mac$pherson, chod cie no  

        tu i opowiedzcie tym  

        dżentelmenom o swoim  

        niesłychanym zachowaniu.  
          Do pokoju wsunšł się rosły  

        policjant, w tej chwili bardzo  

        czerwony na twarzy i bardzo  

        zdenerwowany.  
          - Nie chciałem niczego zepsuć,  

        sir. Wczoraj wieczorem zapukała  

        do drzwi młoda dama. Zaczęli my  

        rozmowę i okazało się, że  
        pomyliła domy. Jak się ma służbę  

        cały dzień, to chętnie człowiek  

        z kim  pogada.  

          - I co dalej?  
          - Chciała zobaczyć miejsce, w  

        którym ten pan został  

        zabity. Mówiła, że czytała o tym  

        w gazecie. Nie sšdziłem, że to  
        może czemu  zaszkodzić, a poza  

        tym byłem tuż obok. Jak  

        zobaczyła plamę na dywanie,  

        zemdlała i przestraszyłem się,  
        że umarła. Pobiegłem do kuchni  

        po wodę, ale nie mogłem jej  

        docucić. Nie namy lałem się  

        długo i pognałem do "Ivy Plant"  

        po trochę brandy. Zanim  
        wróciłem, doszła do siebie i  

        musiało jej być tak wstyd, że  

        wyszła przed moim powrotem.  

          - A co z dywanem?  
          - No, sir, on był trochę w  

        nieładzie jak wróciłem. Upadła  

        na niego, a on leży na posadzce  

        bez żadnego przymocowania i  
        przesunšł się... Więc jak  

        wyszła, to położyłem go jak był  

        i wygładziłem.  

          - To jest dla was lekcja,  
        konstablu Mac$pherson, żeby cie  

        nigdy nie próbowali mnie  

 

 
 

 

 

 
        oszukiwać. My leli cie sobie  

        pewnie, że nikt nie dowie się o  

        naruszeniu przez was dyscypliny?  

        A mnie wystarczyło jedno  

        spojrzenie, żeby wiedzieć, że  
        kto  tu był. Macie szczę cie, że  

        niczego nie zabrano, gdyż w  

        przeciwnym wypadku  

        wylecieliby cie ze służby.  
        Przykro mi, że fatygowałem pana  

        do takiego drobiazgu, panie  

        Holmes, ale sšdziłem, że problem  

        nie pasujšcych do siebie plam  
        może pana zainteresować.  

          - Miał pan rację. To  

        ciekawostka z rodzaju tych,  

        które lubię. Czy ta kobieta była  
        tu tylko raz, Mac$pherson?  

          - Tak jest sir, tylko raz.  

          - Kto to był?  

          - Nie znam nazwiska, sir.  
        Przyszła, bo przeczytała  

        ogłoszenie o pisaniu na maszynie  

        i pomyliła numery. Bardzo miła i  

        ładna pani, sir.  
          - Wysoka? Przystojna?  

          - Tak jest, sir. Całkiem  

        dojrzała kobieta. Pewnie  

        niektórzy mówiš o niej, że jest  
        nawet bardziej niż ładna. Była  
        uprzejma i miła, to pomy lałem,  

        że nic się przecież nie stanie  

        jak pozwolę jej obejrzeć ten  
        pokój, sir.  

          - Jak była ubrana?  

          - normalnie, sir. Miała długi  

        płaszcz i kapelusz.  

          - O której to było?  
          - Zaczynało zmierzchać. Jak  

        wracałem z brandy, to zapalali  

        latarnie.  

          - Doskonale. Chod , Watsonie.  
        Sšdzę, że mamy co  ważnego do  

        zrobienia.  

          Lestrade pozostał w pokoju,  

        za  konstabl odprowadził nas do  
        drzwi. Gdy znale li my się na  

        zewnštrz, Holmes pokazał mu co   

        w wycišgniętej dłoni.  

          - Dobry Boże, sir! - jęknšł  
        policjant z podziwem, za  mój  

        przyjaciel przyłożył palec do  

        warg na znak milczenia. Schował  

        ów przedmiot do kieszeni na  
        piersiach, po czym wybuchnšł  

 

 

 
 

 

 

         miechem.  

          - Doskonale - o wiadczył. -  
        Chod , mój drogi, czas już na  

        ostatni akt. Ucieszysz się na  

        wie ć, że nie będzie żadnej  

        wojny, imć Trelawney Hope nie  
        zakończy gwałtownie swej  

        obiecujšcej kariery,  

        niedyskretny monarcha nie  

        zostanie ukarany za brak taktu,  
        a nasz premier nie będzie musiał  

        biedzić się nad rozplštywaniem  

        europejskich sojuszy. Mówišc  

        krótko, przy odrobinie wysiłku i  
        taktu z naszej strony, nikt nic  

        nie straci i nastšpi szczę liwe  

        zakończenie czego , co mogło  

        stać się naprawdę nieprzyjemnš  
        sprawš.  

          - Rozwišzałe  tajemnicę! -  

        ucieszyłem się.  

          - Nie do końca. Pewne kwestie  
        sš dla mnie nadal niejasne, ale  

        wiem już tyle, że tylko z  

        własnej winy mogliby my nie  

        dowiedzieć się reszty. Idziemy  
        na Whitehall Terrace i kończymy  

        z tš sprawš.  

          Gdy zjawili my się tam, Holmes  

        poprosił o zaanonsowanie nas  
        lady Hildzie, nie jej mężowi.  

        Zostali my zaprowadzeni do  

        bawialni.  

          - Panie Holmes! - gdy weszła,  

        zarumieniła się nagle na twarzy.  
        - To niezbyt miło i taktownie z  

        pańskiej storny. Dla znanych  

        panu powodów prosiłam, by  

        utrzymał pan mojš wizytę u pana  
        w tajemnicy, a pan kompromituje  

        mnie przychodzšc tutaj i dajšc  

        tym do zrozumienia, że łšczy nas  

        co  z tš sprawš.  
          - Niestety, madame, nie miałem  

        innego wyj cia. Zgodziłem się  

        odzyskać ten niezwykle ważny  

        dokument i dlatego też zmuszony  
        jestem prosić paniš, by była tak  

        miła i oddała mi go.  

          Słyszšc to pani domu zerwała  

        się na równe nogi blednšc jak  
         ciana i przez moment obawiałem  

        się, że zemdleje. Ale otrzšsnęła  

        się z szoku i opanowujšc  

        zaskoczenie stwierdziła: 
 

 

 

 

 
 

          - Pan... pan mnie obraża,  

        panie Holmes.  

          - Proszę sobie darować, to  
        bezskuteczne. Proszę dać mi ten  

        list.  

          - Służšcy wskaże panu drogę -  

        oznajmiła, sięgajšc po dzwonek.  
          - Proszę tego nie robić. Je li  

        nas pani stšd wyrzuci, cały mój  

        wysiłek, by uniknšć skandalu,  

        pójdzie na marne. Proszę oddać  
        list, a postaram się resztę tak  

        załatwić, by sprawa nie wyszła  

        na jaw. Ale będzie to możliwe  

        tylko wtedy, gdy mi pani pomoże.  
        W przeciwnym wypadku będę musiał  

        powiedzieć wszystko pani mężowi.  

          Znieruchomiała, wpatrujšc się  

        natarczywie w jego twarz, jakby  
        chciała wyczytać z niej, czy  

        mówi prawdę. Dłoń jej spoczywała  

        na dzwonku, ale nie naciskała go.  

          - Proszę usiš ć. Padajšc w tym  
        miejscu, w którym stoi pani w  

        tej chwili, może wyrzšdzić sobie  

        pani krzywdę. Dziękuję pani... 

          - Daję panu pięć minut.  
          - Wystarczy mi jedna. Wiem o  

        pani wizycie u Eduardo Lucasa, o  

        tym, że dała mu pani dokument,  

        którego szukamy, jak również o  

        tym, że wróciła tam pani  
        wczoraj, co było naprawdę wysoce  

        nierozważne. Znam też sposób w  

        jaki wyjęła go pani ze skrytki  

        pod dywanem.  
          W miarę jak mówił, jej twarz  

        szarzała, a zanim była w stanie  

        wydobyć z siebie głos musiała  

        parokrotnie przełknšć  linę.  
          - Pan oszalał, panie Holmes! -  

        wykrztusiła w końcu.  

          Bez słowa wyjšł z kieszeni  

        kawałek tektury. Było to zdjęcie  
        kobiety. Jej zdjęcie.  

          - Nosiłem tę fotografię przy  

        sobie, sšdzšc, że może się  

        przydać. Policjant rozpoznał  
        paniš, gdy mu jš dzi  pokazałem.  

          Jęknęła, odrzucajšc głowę na  

        oparcie krzesła.  

          - Proszę przestać, nie dam się  
        wzruszyć udanym omdleniem! Ma  

        pani ten list i można wszystko  

        tak urzšdzić, żeby nie miała  

 

 
 

 

 

 
        pani kłopotów. Mam obowišzek  

        oddać dokument pani mężowi, a  

        mojš sprawš jest sposób, w jaki  

        to zrobię. Proszę być ze mnš  
        szczerš, to pani jedyna szansa.  

          Jej odwaga godna była podziwu  

        - nawet teraz nie przyznała się  

        do klęski.  
          - Powtarzam panu, panie  

        Holmes, że to jaka  absurdalna  

        pomyłka.  

          Słyszšc to mój przyjaciel  
        wstał.  

          - Szkoda mi pani - powiedział  

        cicho. - Zrobiłem wszystko, co  

        mogłem, by pani pomóc i widzę,  
        że nadaremnie - nacisnšł  

        przycisk dzwonka i spytał  

        służšcego, który pojawił się w  

        drzwiach. - Czy pan Hope jest w  
        domu?  

          - Będzie za kwadrans pierwsza,  

        sir.  

          Holmes spojrzał na zegarek.  
          - Piętna cie minut. Doskonale,  

        zaczekam na niego.  

          Zaledwie służšcy zamknšł  

        drzwi, lady Hilda padła przed  

        Holmesem na kolana z twarzš  
        zalanš łzami.  

          - Proszę mnie oszczędzić, panie  

        Holmes! Na miło ć boskš niech  

        pan mu nic nie mówi! Kocham go z  
        całego serca, a ta wiadomo ć  

        złamałaby mu serce!  

          Sherlock uniósł jš do pozycji  

        stojšcej i stwierdził: 
          - Cieszę się, madame, że choć  

        w ostatniej chwili, ale wrócił  

        pani zdrowy rozsšdek. Nie mamy  

        chwili do stracenia. Gdzie jest  
        list?  

          Pobiegła do sekretarzyka,  

        otworzyła go i wyjęła spo ród  

        papierów długš, błękitnš kopertę. 
          - Oto on, obym go nigdy nie  

        zobaczyła!  

          - Jak by go tu oddać? -  

        mruknšł. - Zaraz... moment...  
        Gdzie jest skrzynka z  

        korespondencjš męża, z której go  

        pani zabrała?  

          - W sypialni.  

          - Nasze szczę cie! Proszę jš  
        natychmiast przynie ć.  

 

 

 
 

 

 

          Chwilę pó niej wróciła niosšc  
        płaskie pudełko z czerwonego  

        inkrustowanego drewna.  

          - Proszę jš otworzyć, ma pani  

        przecież duplikat klucza.  
          Lady Hilda wyjęła z zanadrza  

        kluczyk i otworzyła pudełko -  

        było wypełnione rozmaitymi  

        papierami. Holmes nie tracšc  
        czasu wsunšł między nie trzymanš  

        w dłoni kopertę i po chwili  

        zamknięta skrzynka wróciła na  

        swoje miejsce w sypialni.  
          - Wobec tego jeste my gotowi,  

        a zostało nam jeszcze dziesięć  

        minut - oznajmił mu przyjaciel.  

        - Będę osłaniał paniš jak tylko  
        potrafię, ale proszę paniš o  

        szczero ć i opowiedzenie mi,  

        jakie były powody tego całego  

        zamieszania.  
          - Powiem panu wszystko. Oh,  

        panie Holmes, wolałabym stracić  

        rękę niż przysporzyć mężowi  

        chwil żało ci! Nie ma w Londynie  

        kobiety, która kochałaby męża  
        tak jak ja go kochaam, a  

        przecież gdyby wiedział co  

        zrobiłam, co musiałam zrobić,  

        nigdy by mi tego nie darował. Ma  
        sam tak wielkie poczucie honoru,  

        że nie umiałby wybaczyć  

        potknięcia nikomu innemu. Proszę  

        mi pomóc, gdyż od tego zależy  
        nasze szczę cie i cała nasza  

        przyszło ć.  

          - Proszę się po pieszyć,  

        madame. Mamy niewiele czasu.  
          - Wszystko przez mój list,  

        nierozważny list napisany  

        jeszcze przed małżeństwem. List  

        głupiej i impulsywnej  
        dziewczyny, który sam w sobie  

        zupełnie niegro ny, w jego  

        oczach byłby zbrodniš nie do  

        wybaczenia. Gdyby go przeczytał,  
        jego zaufanie do mnie byłoby na  

        zawsze zniszczone, choć już tyle  

        lat minęło od chwili, gdy go  

        napisałam. Zapomniałam zresztš o  

        całej sprawie, dopiero parę dni  
        temu przypomniał mi o niej ten  

        Lucas. List trafił doń i  

        zagroził, że pokaże go mężowi  

        je li nie zgodzę się na jego  
 

 

 

 
 

 

        propozycję: odda mi go w zamian  

        za dokument, którego wyglšd  
        dokładnie mi opisał i który  

        znajdował się w tej  

        inkrustowanej czerwonej skrzynce  

        na nocnym stoliku. Miał w biurze  
        męża kogo , kto mu o wszystkim  

        donosił. Zapewnił mnie, że męża  

        nie spotka nic złego w zwišzku z  

        mym działaniem. Proszę postawić  
        się w mojej sytuacji, panie  

        Holmes! Co miałam robić?  

          - Zaufać mężowi i opowiedzieć  

        mu o wszystkim.  
          - NIe mogłam! Z jednej strony  

        koniec wszystkiego, z drugiej,  

        choć strasznš rzeczš było  

        zabranie czego , co nie należy  
        do mnie, to w dziedzinie  

        polityki konsekwencji swego  

        czynu nie byłam w stanie sobie  

        wyobrazić, za  w kwestii miło ci  

        i zaufania były one dla mnie aż  
        nazbyt jasne. Wzięłam od Lucasa  

        klucz, który dorobił na  

        podstawie odcisku tego klucza,  

        który nosił mšż, otworzyłam nim  
        zamek i zabrałam list zanoszšc  

        go na Godolphin Street.  

        Zapukałam tak jak się  

        umówili my. Lucas otworzył i  
        przeszli my do salonu. Drzwi  

        wej ciowe zostawili my otwarte,  

        gdyż obawiałam się pozostawać  

        sam na sam z tym człowiekiem.  
        Pamiętam, że gdy wchodziłam, na  

        ulicy stała jaka  kobieta, ale  

        nie zwróciłam na niš większej  

        uwagi. Mój list leżał na biurku,  
        oddał mi go, gdy wręczyłam mu  

        ten zabrany mężowi. W tym  

        momencie od strony wej cia  

        rozległ się jaki  hałas, a w  
        korytarzu rozległy się kroki.  

        Lucas szybko podwinšł dywan,  

        schował list do skrytki w  

        podłodze i rozwinšł kobierzec z  

        powrotem. To, co wydarzyło się  
        pó niej, przypominało jaki   

        koszmar senny - zobaczyłam  

         niadš twarz wykrzywionš w  

        grymasie w ciekło ci i krzyczšcš  
        po francusku, że czekała nie na  

        próżno i w końcu nas nakryła.  

        Zaczęła się szamotanina. On miał  

 
 

 

 

 
 

        w ręku krzesło, ona nóż.  

        Wybiegłam z salonu i dopiero na  

        drugi dzień z gazet dowiedziałam  
        się, jak to się zakończyło. W  

        nocy byłam szczę liwa, majšc to,  

        co mi zagrażało i nie zdajšc  

        sobie sprawy z konsekwencji  
        swego postępowania. Dopiero  

        rankiem zrozumiałam, że  

        wymieniłam jeden kłopot na inny.  

        Rozpacz męża po stracie  
        dokumentu była tak wielka, że  

        ledwie zdołałam się powstrzymać,  

        by mu wszystkiego nie wyznać.  

        Przyszłam do pana, by zrozumieć  
        konsekwencje swego czynu, w czym  

        znacznie mi pan pomógł, choć  

        nie dokładnie tak, jak to sobie  

        wyobrażałam. Od tego momentu  

        jedynym celem mego działania i  
        moich my li było odzyskanie go.  

        Musiał nadal znajdować się w  

        skrytce pod dywanem, o której  

        straszna kobieta nie wiedziała.  
        Gdyby zresztš nie jej nagłe  

        przybycie, sama nie miałabym o  

        tym pojęcia. Przez dwa dni  

        obserwowałam ten dom, ale drzwi  
        nigdy nie pozostały otwarte, a  

        wewnštrz zawsze czuwał  

        policjant, toteż zeszłej nocy  

        podjęłam ostatniš, desperackš  
        próbę, której wyniki pan zna.  

        Zabrałam list, ale nie widziałam  

        sposobu, by go zwrócić nie  

        zdradzajšc przy tym mężowi tego,  
        co zrobiłam. Chciałam nawet go  

        zniszczyć, ale... O, Boże, to  

        jego kroki na schodach!  

          Pan Hope wpadł raczej niż  
        wszedł do pokoju.  

          - Jakież wie ci, panie Holmes?  

        - krzyknšł od progu z nadziejš w  

        głosie.  

          - Mam pewne nadzieje.  
          - Dzięki Bogu! Premier jest u  

        mnie na lunchu, czy mogę go tu  

        poprosić? Ma stalowe nerwy, ale  

        wiem, że od tej nocy ledwie co  
        spał. Jacobs, popro  pana  

        Premiera, by był uprzejmy tu  

        przyj ć. Je li chodzi o ciebie,  

        kochanie, to obawiam się, że sš  
        to mało zajmujšce sprawy dla  

        kogo  tak uroczego. Dołšczymy do  

 

 
 

 

 

 
        ciebie za chwilę w jadalni.  

          Zachowanie Premiera było  

        spokojne, ale po błysku w oczach  

        i ruchach dłoni widać było, że  
        podziela podniecenie wyra niej  

        okazywane przez swego młodszego  

        kolegę.  

          - Rozumiem, że dowiedział się  
        pan czego  nowego, panie Holmes?  

          - Jak na razie, wręcz  

        przeciwnie - odparł zapytany. -  

        Dowiadywałem się wszędzie, gdzie  
        tylko było to możliwe i skłonny  

        jestem sšdzić, że nie grozi nam  

        niebezpieczeństwo, o którym była  

        mowa parę dni temu.  

          - Ależ to nie wystarczy, panie  
        Holmes. Nie można stale żyć na  

        wulkanie. Musimy mieć pewno ć. 

          - Mam nadzieję na jej  

        uzyskanie i dlatego tu jestem.  
        Im więcej my lę o całej sprawie,  

        tym bardziej jestem przekonany,  

        że dokument ten nigdy nie  

        opu cił domu, w którym się  
        znajdujemy.  

          - Panie Holmes! 

          - Gdyby było inaczej,  

        niemożliwe, aby do tej pory nikt  
        się o nim nie dowiedział, albo  

        nie opublikował go.  

          - Po co kto  miałby go  

        zabierać i ukryć w tym domu! -  
        zdumiał się Premier.  

          - Nie jestem przekonanny, czy  

        on w ogóle został zabrany.  

          - Panie Holmes! Pańskie  
        poczucie humoru nie jest zbyt na  

        miejscu - zdenerwował się  

        sekretarz. - Zapewniam pana, że  

        dokument ten zniknšł z miejsca,  

        w którym go pozostawiłem owej  
        nocy.  

          - Czy od wtorku rano  

        przeglšdał pan zawarto ć tej  

        kasetki?  
          - Nie było to konieczne.  

          - Niewykluczone w takim razie,  

        że po prostu przeoczył go pan.  

          - NIemożliwe!  
          - Wiem, że takie rzeczy się  

        zdarzały i nie jestem  

        przekonany, czy teraz też się to  

        nie przytrafiło. Zakładam, że ma  
        pan tam sporo papierów i całkiem  

 

 

 
 

 

 

        prawdopodobne, że ten jeden  
        zniknšł, jak to się mówi, w  

        tłumie.  

          - Był na samym wierzchu!  

          - Kto  mógł potršcić czy  
        upu cić pudełko i zawarto ć  

        uległa przemieszaniu - odparł z  

        kamiennš twarzš Holmes.  

          - Niemożliwe. Wyjšłem i  
        sprawdziłem wszystko - upierał  

        się gospodarz.  

          - Łatwo można to sprawdzić i  

        nie przecišgać sporu - wtršcił  

        Premier. - Proszę kazać  
        przynie ć tu przedmiot dyskusji,  

        Hope.  

          Zrezygnowany sekretarz  

        nacisnšł przycisk dzwonka.  
          - Jacobs, proszę przynie ć tu  

        z sypialni mojš skrzynkę na  

        listy - polecił służšcemu, po  

        czym zwrócił się do nas. - To  
        czysta strata czasu, ale skoro  

        panowie nalegacie... 

          Do powrotu Jacobsa panowała  

        nerwowa cisza.  
          - Dziękuję, Jacobs -  

        powiedział Hope, gdy służšcy  

        wszedł, po czym otworzył pudełko  

        i zaczšł wyjmować z niego papier  
        po papierze mówišc cicho do  

        siebie: List od lorda Merrow,  

        raport od sir Charlesa Hardy o  

        memorandum z Belgradu, nota o  
        podatkach za handel zbożem  

        pomiędzy Rosjš a Niemcami, list  

        z Madrytu, nota od lorda  

        Flowersa... Wielkie nieba! Co to  

        jest?! Lordzie Bellinger!  
          Premier natychmiast był przy  

        nim i prawie wyrwał mu z ręki  

        kopertę.  

          - To jest to... i list jest  
        wewnštrz! Hope, gratuluję panu! 

          - Dziękuję, sir. Co za ulga.  

        Ale... to niemożliwe! Panie  

        Holmes, jest pan  
        czarnoksiężnikiem! Skšd pan  

        wiedział, że on tu jest?  

          - Wiedziałem, że nie ma go  

        nigdzie indziej.  
          - Własnym oczom nie wierzę! -  

        podbiegł ku drzwiom. - Gdzie  

        moja żona? Muszę jej powiedzieć,  

        że wszystko się dobrze  
 

 

 

 
 

 

        skończyło. Hilda! Hilda!  

          Głos był coraz słabszy, w  
        miarę jak Hope zbiegał po  

        schodach.  

          - Ciekaw jestem w jaki sposób  

        ten list znalazł się tutaj? -  
        powiedział Premier, spoglšdajšc  

        uważnie na mojego przyjaciela  

        spod przymrużonych powiek.  

        Holmes odwrócił się z u miechem  

        od tego badawczego,  
        przenikliwego wzroku.  

          - My także mamy zawodowe  

        tajemnice - odparł bioršc  

        kapelusz i wstajšc.  
         

          Tajemnica Wisteria Lodge 

         

          I. Dziwna przygoda  
          Johna Scotta Ecclesa 

         

          Sšdzšc po zapiskach w moim  

        notesie, był to szary, pochmurny  
        dzień w końcu marca 1892 roku.  

        Gdy jedli my lunch, Holmes  

        otrzymał telegram i nic nie  

        mówišc po piesznie wysłał  
        odpowied . Widać było, że sprawa  

        go nurtuje, gdyż jeszcze długo  

        stał przy kominku palšc fajkę i  

        spoglšdajšc od czasu do czasu na  
        trzymanš w ręku depeszę. Nagle  

        odwrócił się ku mnie z  

        przekornym błyskiem w oku.  

          - Obawiam się, mój drogi, że  

        muszę poprosić cię o pomoc, jako  
        człowieka czytajšcego, a przede  

        wszystkim piszšcego - zaczšł  

        enigmatycznie. Jak by   

        zdefiniował słowo "groteskowy"?  
          - Dziwny, godny uwagi.  

          NIezbyt mu się spodobała moja  

        odpowied . 

          - W tym okre leniu jest chyba  
        co  więcej. Niewypowiedziana  

        sugestia tragedii i przerażenia.  

        Je li przypomnisz sobie niektóre  

        z naszych przygód, którymi od  
        dawna raczysz nieszczęsnych  

        czytelników, to przyznasz, że  

        często groteska kryje  

        przestępstwo. Choćby  
        "Stowarzyszenie Rudowłosych". Z  

        pozoru zabawne zdarzenie  

        naprowadziło nas na trop  

 
 

 

 

 
 
        kradzieży. Albo równie na oko  

        groteskowa sprawa "Pięciu pestek  

        pomarańczy", która okazała się  
        historiš morderczego spisku. To  

        słowo zawsze mnie alarmuje, mój  

        przyjacielu.  

          - Jest w tej depeszy -  

        domy liłem się.  
          - Jest. Posłuchaj: 

         

          "Wła nie przydarzyło mi się  

        co  niesłychanego i  
        groteskowego. Czy mogę zasięgnšć  

        pańskiej rady?  

          Scott Eccles. 

          Poczta Charring Cross".  
         

          - Mężczyzna czy kobieta? -  

        zainteresowałem się.  

          - Naturalnie mężczyzna. Żadna  
        kobieta nie poprzedziłaby wizyty  

        telegramem z opłaconš  

        odpowiedziš. Na pewno  

        natychmiast zjawiłaby się tu  
        osobi cie.  

          - Przyjmiesz go?  

          - Wiesz doskonale, jak się  

        nudzę od momentu aresztowania  
        pułkownika Carruthersa. Mój  

        umysł przypomina silnik nie  

        podłšczony do niczego i  

        przegrzewajšcy się na wysokich  

        obrotach. Życie jest jałowe,  
        gazety nudne, a  wiat  

        przestępczy wymarł gwałtownie. I  

        ty pytasz, czy gotów jestem  

        zajšć się czymkolwiek, choćby to  
        była trywialna sprawa? Ale oto,  

        je li się nie mylę, nasz klient.  

          Dały się słyszeć miarowe kroki  

        na schodach, a chwilę pó niej do  
        salonu wprowadzony został  

        wyprostowany mężczyzna do ć  

        wysokiego wzrostu, o siwiejšcych  

        włosach i wzbudzajšcym zaufanie  
        wyglšdzie. Historia jego życia  

        wypisana była na obliczu i w  

        zachowaniu. Od skarpetek do  

        okularów w złoconej oprawie był  
        to konserwatysta: pobożny, dobry  

        obywatel, ortodoksyjny i  ci le  

        przestrzegajšcy konwenansów.  

        Musiało mu się jednak ostatnio  
        przytrafić co  naprawdę  

        zaskakujšcego i wytršcajšcego z  

 

 
 

 

 

 
        równowagi, gdyż odbiło się to na  

        jego wyglšdzie - włosy były  

        niestarannie uczesane, policzki  

        zaro nięte, a maniery dalekie od  

        poprawno ci. Nie zwlekajšc też  
        przeszedł do meritum sprawy.  

          - Przydarzyło mi się co   

        szczególnego i nieprzyjemnego,  

        panie Holmes. Nigdy dotšd nie  
        znalazłem się w podobnej  

        sytuacji. To jest niewła ciwe...  

        prawdę mówišc, wysoce  

        oburzajšce, i chcę znale ć  
        jakie  wyja nienie tych  

        wydarzeń. Muszę znale ć ich  

        wyja nienie - wysapał ze  

        zło ciš. 
          - Proszę usiš ć - głos  

        Sherlocka był, jak zwykle w  

        takich przypadkach, uspokajajšcy.  

        - Muszę spytać na poczštek,  
        dlaczego przyszedł pan wła nie  

        do mnie?  

          - Cóż, sir... nie wydaje mi  

        się, by była to sprawa dla  
        policji, a gdy usłyszy pan, co  

        się wydarzyło, przyzna mi pan  

        rację, że nie mogłem tak po  

        prostu zapomnieć o całej  

        sprawie. Nie żywię sympatii do  
        prywatnych detektywów, ale  

        znajšc pana z opowie ci... 

          - Dobrze. Dlaczego w takim  

        razie nie przybył pan do mnie  
        natychmiast?  

          - Co pan przez to rozumie?  

          Holmes spojrzał na zegarek.  

          - Jest kwadrans po drugiej.  
        Pański telegram został nadany  

        około pierwszej, a nie trzeba  

        dokładnie studiować pańskiego  

        wyglšdu, by stwierdzić, że to,  
        co tak panem wstrzšsnęło,  

        zdarzyło się tuż po opuszczeniu  

        łóżka.  

          Nasz klient odruchowo  
        pogładził rozwichrzonš fryzurę i  

        podrapał się po zaro niętym  

        podbródku.  

          - Ma pan rację, panie Holmes.  
        Zupełnie zapomniałem o porannej  

        toalecie. Chciałem jak  

        najszybciej opu cić ten dom.  

        Zanim jednak zgłosiłem się do  
        pana, próbowałem dowiedzieć się  

 

 

 
 

 

 

        czego  w okolicy. Byłem u  

        po rednika nieruchomo ciami i  
        tam poinformowano mnie, że pan  

        Garcia opłacił dzierżawę do  

        końca tygodnia i że z ich punktu  

        widzenia, je li chodzi o  
        Wisteria Lodge, wszystko jest w  

        porzšdku...  

          - Moment - roze miał się  

        Holmes. - Przypomina pan  
        siedzšcego tu doktora Watsona,  

        który ma brzydki zwyczaj  

        rozpoczynania swych opowie ci od  

        końca. Proszę się przez chwilę  
        zastanowić i opowiedzieć mi  

        dokładnie i po kolei wszystko,  

        co spowodowało, że przybył pan  

        tu w poszukiwaniu pomocy i rady,  
        zaro nięty, z rozwichrzonš  

        głowš i  le zapiętš kamizelkš.  

          Nasz go ć zerknšł na swojš  

        kamizelkę, po czym popatrzył z  
        rezygnacjš na Sherlocka.  

          - Pewien jestem, że wyglšdam  

        oburzajšco, panie Holmes, a nie  

        przypominam sobie, by mi się to  

        kiedykolwiek dotšd przytrafiło.  
        Jest to dla mnie co  zupełnie  

        nowego i nieprzyjemnego. Opowiem  

        panu całš tę dziwacznš historię  

        i chyba zgodzi się pan ze mnš,  
        że mogła ona wyprowadzić mnie z  

        równowagi.  

          Zanim jednak zaczšł opowie ć,  

        za drzwiami wybuchło jakie   
        zamieszanie i po chwili pani  

        Hudson wprowadziła dwóch  

        oficjalnie wyglšdajcych  

        dżentelmenów. Jednym z nich był  
        dobrze nam znany inspektor  

        Gregson ze Scotland Yardu,  

        odważny i, jak na policjanta,  

        rozsšdny oficer  ledczy.  
        U cisnęli sobie z Holmesem  

        dłonie, po czym przedstawił on  

        swego towarzysza - inspektora  

        Baynesa z Surrey Constabulary.  
          - Polujemy razem, panie  

        Holmes, a  lad zaprowadził nas  

        tutaj - poinformował nas, po  

        czym zwrócił się do naszego  
        go cia. - Czy pan jest Johnem  

        Scottem Ecclesem z Popharn House  

        w Lee?  

          - To ja.  
 

 

 

 

 
 

          - Szukali my pana przez  cały  

        ranek.  

          - I pomógł wam telegram -  
        dodał Holmes. 

          - Dokładnie tak, panie Holmes.  

        Złapali my  lad w urzędzie  

        pocztowym na Charring Cross i  
        przybyli my tutaj.  

          - Ale dlaczego? Dlaczego mnie  

        panowie szukacie?  

          - Chcemy uzyskać od pana  
        zeznanie, panie Eccles, co do  

        wydarzeń, które spowodowały tej  

        nocy  mierć pana Aloysiusa  

        Garcii z Wisteria Lodge, w  
        pobliżu Esher.  

          Krew odpłynęła z twarzy  

        naszego go cia. Długš chwilę  

        siedział nieruchomo z  
        wytrzeszczonymi oczyma.  

          -  mierć? - wykrztusił po  

        chwili. - To on nie żyje?  

          - Z całš pewno ciš.  

          - Jak to się stało? Wypadek?  
          - Bez żadnych wštpliwo ci  

        został zamordowany.  

          - Dobry Boże! To okropne! Nie  

        sšdzi pan... chyba mnie pan nie  
        podejrzewa? 

          - W jego kieszeni znaleziono  

        pański list. Wynika z niego, że  

        planował pan spędzenie tej nocy  
        w jego domu.  

          - Tak też zrobiłem.  

          - Doprawdy? - w dłoni  

        inspektora pojawił się notes.  
          - Momencik - wtršcił się  

        Holmes. - Jedyne, czego chcecie,  

        to zeznanie, czy tak?  

          - Tak. Moim obowišzkiem jest  
        ostrzec pana Ecclesa, że jego  

        słowa mogš być użyte przeciwko  

        niemu.  

          - Pan Eccles zamierzał nam  
        wła nie o wszystkim opowiedzieć,  
        gdy cie panowie weszli. Sšdzę,  

        Watsonie, że odrobina brandy  

        bardzo pomogłaby naszemu  
        go ciowi. Proponuję też, by nie  

        zwracał pan, panie Eccles, uwagi  

        na powiększenie się grona  

        słuchaczy i opowiedział pan  
        przebieg całego zdarzenia, tak  

        jakby nigdy panu nie przerywano.  

          Nasz go ć wypił brandy  

 

 
 

 

 

 
        duszkiem, na twarz zaczęły mu  

        wracać kolory. Rzucił  

        podejrzliwe spojrzenie na notes  

        policjanta, po czym rozpoczšł  
        opowie ć.  

          - Jestem kawalerem, a będšc z  

        natury osobš towarzyskš, mam  

        liczne grono przyjaciół. Należy  
        do nich rodzina emerytowanego  

        piwowara o nazwisku Melville,  

        żyjšcego w Albemarle Mansion w  

        Kensington. U nich wła nie parę  
        tygodni temu poznałem młodzieńca  

        o nazwisku Garcia. Z tego, co  

        wiem, jest to Hiszpan w jaki   

        sposób zwišzany z ich ambasadš,  
        mówišcy doskonale po angielsku.  

        Jest przystojny i dobrze  

        wychowany. Jako  tak się  

        złożyło, że zaprzyja nili my  

        się. Od samego poczštku  
        przylgnšł do mnie, a dwa dni  

        pó niej złożył mi wizytę. Krótko  

        mówišc, spotkali my się  

        kilkakrotnie i w końcu zaprosił  
        mnie na parę dni do swego domu,  

        Wisteria Lodge, pomiędzy Esher  

        a Oxfordem. Wczoraj wieczorem  

        pojechałem tam, by dotrzymać  
        danego słowa. Wcze niej opisał  

        mi dom i jego położenie, abym  

        nie błšdził, a dla wygody opisał  

        też służbę, z którš mieszkał.  
        Jego kamerdyner pochodził z tych  

        samych co i on stron i choć  

        rozumiał po angielsku, to  
        znacznie lepiej posługiwał się  
        językiem hiszpańskim. On wła nie  

        zajmował się domem. Natomiast  

        doskonałym kucharzem, choć  

        wyglšdajšcym na dzikusa, był  
        pewien mieszaniec, którego  

        Garcia przywiózł z jednej ze  

        swych podróży. Sam  miał się z  

        tego, że jak na samo serce  
        Surrey jest to do ć dziwaczna  

        służba, z czym się zgodziłem nie  

        wiedzšc, jak daleko sięga  

        faktycznie to dziwactwo. Na  
        miejsce zajechałem wynajętym  

        powozem. Zobaczyłem obszerne  

        domostwo stojšce z dala od  

        drogi, przy zakręconym  

        podje dzie otoczonym krzewami.  
        Budynek był stary i do tego  

 

 

 
 

 

 

        stopnia zaniedbany, że gdy  
        podjechali my pod zmurszałe od   

        deszczu drzwi, omalże nie  

        kazałem zawrócić, nie baczšc na  

        dane słowo. Otwarły się one  
        jednak natychmiast i sam  

        gospodarz powitał mnie nader  

        goršco i wylewnie. Kamerdyner,  

        który zaprowadził mnie do  
        pokoju, okazał się osobnikiem  

        melancholijnym i niezbyt  

        reprezentacyjnym, za  dom  

        sprawiał zdecydowanie  
        deprymujšce wrażenie. Kolację  

        zjedli my we dwóch, i choć  

        gospodarz silił się jak mógł,  

        aby wywołać przyjemny nastrój,  

        wcišż wyra nie my lał o czym   
        innym - tak często przeskakiwał  

        z tematu na temat i miał tak  

        odległe skojarzenia, że  

        częstokroć ledwie rozumiałem o  
        czym mówi. Przez cały czas  

        bębnił palcami po stole,  

        przygryzał wargi i sprawiał  

        wrażenie, że nerwowo czego   
        oczekuje. Posiłek za  nie był  

        ani dobrze podany, ani dobrze  

        przyrzšdzony, co w połšczeniu z  

        ponurš osobš służšcego nie  
        wpływało na polepszenie  

        nastroju. Prawdę mówišc, gdybym  

        miał możliwo ć wyjazdu i był w  

        stanie znale ć jakie  sensowne  
        wytłumaczenie, z przyjemno ciš  

        wróciłbym do Lee. Jedna sprawa  

        przychodzi mi teraz na my l w  

        zwišzku z tym, czego  
        dowiedziałem się o losie tego  

        młodzieńca, choć wówczas nie  

        zwróciłem na to uwagi. Otóż, gdy  

        posiłek zbliżał się ku końcowi,  
        służšcy wręczył mu jakš   

        wiadomo ć. Po jej przeczytaniu  

        my li gospodarza wyra nie  

        skupiły się na kim  zupełnie  
        innym, gdyż nawet przestał  

        udawać, że zabawia mnie rozmowš.  

        Siedział w milczeniu palšc  

        jednego papierosa po drugim, nie  

        wspominajšc jednak ani słowem,  
        co spowodowało tš nagłš zmianę w  

        jego zachowaniu. Około  

        jedenastej byłem szczerze  

        wdzięczny losowi mogšc wymówić  
 

 

 

 
 

 
        się zmęczeniem i udać się do  

        łóżka. W jaki  czas pó niej  
        Garcia zapukał do mych drzwi  

        pytajšc, czy dzwoniłem na  

        służbę, i przepraszajšc za  

        przeszkadzanie o tak pó nej,  
        gdyż była już pierwsza w nocy,  

        porze. Po jego wizycie zasnšłem  

        i obudziłem się dopiero rankiem.  

        I tu zaczyna się najdziwniejsza  
        czę ć tej opowie ci. Po  

        przebudzeniu się spojrzałem na  

        zegarek - było już zupełnie  

        jasno i stwierdziłem, że  

        dochodzi dziewišta. Ponieważ  
        specjalnie prosiłem, by obudzono  

        mnie o ósmej, zaskoczyło mnie to  

        niepomiernie. Wyskoczyłem czym  

        prędzej z łóżka i zadzwoniłem na  
        służbę. Zrobiłem to jeszcze  

        parokrotnie, bez żadnego skutku,  

        i w końcu uznałem, że dzwonek  

        musiał się zepsuć. Ubrałem się  
        zatem po piesznie i pobiegłem na  

        dół. Nie kryję, iż miałem zamiar  

        zrobić kosmicznš awanturę.  

        Możecie panowie wyobrazić sobie  
        moje zdziwienie, gdy nikogo nie  

        znalazłem, a moje krzyki  

        pozostały bez żadnej odpowiedzi.  

        Sprawdziłem po kolei pokoje.  
        Poza mojš sypialniš i sypialniš  

        gospodarza w żadnym nie było  

        mebli. Jego łóżka nie używano  

        tej nocy, a on zniknšł wraz ze  
        swš zagranicznš służbš. Tak się  

        zakończyła moja wizyta w  

        Wisteria Lodge.  

          Sherlock Holmes zachichotał,  
        zacierajšc z uciechy ręce.  

          - Z tego co mi wiadomo,  

        pańskie przeżycia sš zupełnie  

        unikalne - oznajmił. - Mogę  
        dowiedzieć się co pan pó niej  

        zrobił?  

          - Byłem w ciekły. Najpierw  

        sšdziłem,  że padłem ofiarš  
        jakiego  absurdalnego żartu,  
        toteż spakowałem się, trzasnšłem  

        drzwiami i ruszyłem ku Esher z  

        torbš w ręku. Zatrzymałem się w  

        Allan Broters, największym  
        biurze po rednictwa  

        nieruchomo ciami w okolicy,  

        gdzie stwierdziłem, że od nich  

 
 

 

 

 
 

        wła nie wynajęto ten dom.  

        Uspokoiłem się do tego czasu  

        nieco i doszedłem do wniosku, że  
        jest nieprawdopodobne, żeby chęć  

        zrobienia ze mnie durnia była  

        głównš przyczynš dziwnego  

        postępowania mego znajomego.  
        Wpadło mi do głowy, że  

        powodem tym może być opłata za  

        dzierżawę; wyglšdało to tym  

        prawdopodobniej, że jest koniec  

        marca. Ale okazało się, iż byłem  
        w błędzie. W biurze wyja niono  

        mi, że zapłacono za wynajem z  

        góry do końca miesišca.  

        Przyjechałem wobec tego do  
        Londynu i zasięgnšłem opinii w  

        ambasadzie hiszpańskiej. Okazało  

        się, że nikt tam nie zna mojego  

        gospodarza. Udałem się więc do  
        Melville'ów, u których poznałem  
        pana Garcię i stwierdziłem, że  

        ci wiedzš na jego temat jeszcze  

        mniej niż ja. Na koniec,  
        otrzymawszy pańskš odpowied  na  

        mš depeszę, przybyłem tutaj,  

        gdyż z tego, co wiem, jest pan  

        osobš mogšcš pomóc w takich  
        dziwnych i tajemniczych  

        sprawach, jak moja. Po tym  

        jednak, co powiedział pan,  

        inspektorze, wnoszę, że może pan  
        nieco wyja nić sytuację i dodać  

        co  do mojej relacji. Zapewniam  

        pana, że wszystko, co  

        powiedziałem, to prawda i że nie  
        wiem na ten temat nic więcej,  

        jak również na temat dalszych  

        losów którejkolwiek z osób,  

        które spotkałem wczoraj w  
        Wisteria Lodge. Jedynym za  moim  

        pragnieniem jest pomóc panu, jak  

        tylko będzie to możliwe.  

          - Jestem tego pewien, panie  

        Eccles, najzupełniej pewien -  
        przytaknšł Gregson. - Przyznaję  

        też, że wszystko co pan  

        powiedział, zgadza się ze  

        znanymi nam faktami. Na przykład  
        ta wiadomo ć, o której pan  

        wspomniał. MIał pan okazję  

        zauważyć, co się z niš stało?  

          - Tak. Garcia zmišł jš i  
        wrzucił do kominka.  

          - Co pan na to, panie Baynes?  

 

 
 

 

 

 
          Wiejski detektyw był masywnym  

        i rumianym mężczyznš, z parš  

        nadzwyczaj przenikliwych oczu,  

        skrytych pod ciężkimi brwiami i  
        pulchnymi policzkami. Słyszšc to  

        pytanie, z u miechem wyjšł z  

        kieszeni zmięty i odbarwiony  

        kawałek papieru.  

          - Zatrzymał się na metalowych  
        prętach osłony, panie Holmes, i  

        dzięki temu nie spłonšł.  

          Sherlock u miechnšł się z  

        uznaniem.  
          - Musiał pan dokładnie zbadać  

        cały dom, skoro znalazł pan taki  

        drobiazg - powiedział.  

          - Zawsze postępuję w ten  
        sposób. Mam jš przeczytać, panie  

        Gregson? - Inspektor skinšł  

        głowš. - Jest napisana na  

        zwykłym kremowym papierze bez  
        znaku wodnego. Kartkę wycięto z  

        większego arkusza krótkimi  

        nożyczkami, złożono trzykrotnie  

        i zapieczętowano czarnym  
        woskiem, używajšc w po piechu  

        jako pieczęci płaskiego,  

        owalnego przedmiotu.  

        Zaadresowana jest do pana Garcii  
        w Wisteria Lodge. Oto jej tre ć: 

         

          "Nasze barwy zieleń i biel.  

        Zieleń otwarta, biel zamknięta.  
        Główne schody, pierwszy  

        korytarz, siódme na prawo,  

        zielone obicia. Dobrej  

        szybko ci.  
          D". 

         

          Pismo jest kobiece. Do pisania  

        użyto ostrego pióra, ale  

        zaadresował już kto  inny i  
        innym piórem - grubszym i  

        bardziej stępionym. Proszę, oto  

        ona.  

          Holmes przyjrzał się kartce i  
        oznajmił:  

          - Muszę panu pogratulować,  

        panie Baynes, dokładno ci i  

        uwagi, z jakš zbadał pan ten  
        papier. Mogę dodać jedynie parę  

        drobiazgów, a mianowicie:  

        pieczęciš była z pewno ciš  

        zwykła spinka do mankietów, a  
        obcięto kartkę lekko  

 

 

 
 

 

 

        zakrzywionymi nożyczkami do  
        paznokci, gdyż przy każdym  

        cięciu można zauważyć lekkš  

        krzywiznę.  

          - Sšdziłem, że zauważyłem  

        wszystko, co dało się zauważyć -  
        przyznał Baynes - ale widzę, że  

        tak nie jest. Zmuszony też  

        jestem przyznać, że zupełnie nie  

        rozumiem tre ci listu. Wiem  
        tylko, że co  ma się wkrótce  

        wydarzyć i że jak zwykle  

        zamieszana jest w to kobieta.  

          - Cieszę się, że znalazł pan  
        tę kartkę, gdyż potwierdza ona  

        prawdziwo ć mojej opowie ci -  

        pan Eccles od dłuższej chwili  

        wiercšcy się nerwowo, zdecydował  
        się w końcu zabrać głos. - Ale  

        chciałbym przypomnieć, że jak  

        dotšd nie wiem jeszcze, co stało  

        się z moim gospodarzem i jego  
        służbš.  

          - Co do tego pierwszego,  

        sprawa jest do ć prosta - odparł  

        Gregson. - Został znaleziony  
        martwy, dzi  rano w Oxshott  

        Common, prawie o milę od swego  

        domu. Rozbito mu głowę prawie na  

        miazgę uderzeniami woreczka z  
        piaskiem lub jakiego  podobnego  

        narzędzia, które zmiażdżyło  

        czaszkę nie naruszajšc skóry. To  

        do ć odludna okolica. Najbliższe  
        zabudowania sš odległe o ponad  

        ćwierć mili. Pierwszy cios  

        zadano z tyłu, co wskazuje, że  

        prawdopodobnie oczekiwano nań w  

        tym miejscu. Fakt bicia ofiary  
        jeszcze po  mierci dowodzi, że  

        motywy muszš być poważne. W  

        pobliżu ciała nie znale li my  

        odcisków butów ani żadnych  
        innych  ladów sprawcy lub  

        sprawców.  

          - Rabunek?  

          - Nic na to nie wskazuje.  
          - To bolesne... bolesne i  

        straszne - głos pana Eclesa  
        drżał wyra nie. - Ale niestety,  

        nic nie mogę panom pomóc. Po tej  
        niespodziewanej nocnej wizycie  

        nie widziałem go już. W jaki  

        sposób zostałem zamieszany w to  

        morderstwo?  
 

 

 

 
 

 

          - Po prostu, sir - tym razem  

        Baynes zabrał głos - jedynym  

        dokumentem, jaki znale li my w  
        kieszeniach zabitego, był pański  

        list zapowiadajšcy przyjazd. Na  

        kopercie był adres i nazwisko  

        zmarłego, ale dotarli my do jego  
        domu dopiero po dziewištej i nie  

        znale li my tam już nikogo.  

        Zadepeszowałem do inspektora  

        Gregsona, by odszukał pana w  
        Londynie, a sam przeszukałem  

        Wisteria Lodge. Następnie  

        przyjechałem do Londynu,  

        spotkałem pana Gregsona i, idšc  
        tropem pańskiego telegramu,  

        zjawili my się tutaj.  

          - Sšdzę - Gregson wstał - że  

        najlepiej będzie, gdy nadamy tej  
        sprawie oficjalny bieg. Proszę z  

        nami na posterunek, panie  

        Eccles. Złoży tam pan zeznanie  

        na pi mie.  
          - Naturalnie, idę z panami.  

        Ale mimo wszystko nadal  

        pragnšłbym skorzystać z usług  

        pana Holmesa. Pragnšłbym, aby  
        nie szczędził pan trudu i  

        wydatków, je li takowe będš  

        konieczne, i doszedł prawdy.  

          - Mam nadzieję, że nie będzie  
        pan miał nic przeciwko mojemu  

        udziałowi w tej sprawie, panie  

        Baynes? - spytał Holmes.  

          - Czuję się zaszczycony, sir.  

          - Wszystko, co pan dotšd  
        zrobił, było szybkie i dokładne  

        - zrewanżował mu się Holmes. -  

        Czy sš jakie  dane pozwalajšce  

        ustalić o której godzinie  
        popełniono morderstwo?  

          - Około pierwszej w nocy.  

        Mniej więcej wtedy zaczšł padać  

        deszcz, a zwłoki leżały na suchej  
        ziemi. Wycišgnęli my stšd  

        wniosek, że zabito pana Garcię  

        wcze niej.  

          - Ależ to niemożliwe, panie  
        Baynes - przerwał mu nasz  

        klient. Z pewno ciš rozpoznałem  

        jego głos i mogę przysišc, że  

        był o tej godzinie w mojej  
        sypialni.  

          - Ciekawe, ale bynajmniej nie  

        niemożliwe - u miechnšł się  

 
 

 

 

 

 
        Sherlock.  

          - Czy ma pan co  konkretnego  

        na my li? - spytał Gregson.  

          - Nie jest to chyba  
        skomplikowana sprawa, choć pewne  

        szczegóły sš nowe i  

        interesujšce. Zanim jednak wydam  

        jakš  wišżšcš opinię, potrzebuję  
        więcj faktów. Tak na marginesie,  

        panie Baynes, czy przy  

        przeszukiwaniu domu znalazł pan  

        co  godnego uwagi poza tš  
        kartkš?  

          Zapytany spojrzał na mojego  

        przyjaciela w do ć specyficzny  

        sposób.  
          - Owszem, było tam parę rzeczy  

        naprawdę godnych uwagi. Może gdy  

        skończymy sprawy na posterunku  

        przejechałby się pan z nami i  
        powiedział mi na miejscu, co o  

        nich sšdzi? 

          - Jestem do pańskich usług -  

        odparł Holmes dzwonišc na paniš  
        Hudson. - Proszę pokazać tym  

        dżentelmenom drogę i wysłać  

        chłopca z tym telegramem. Ma  

        zapłacić pięć szylingów za  
        odpowied .  

          Gdy nasi go cie wyszli,  

        siedzieli my przez chwilę w  

        milczeniu. Holmes palił fajkę,  

        marszczšc brwi i w  
        charakterystyczny sposób  

        przekrzywiajšc głowę.  

          - No cóż, Watsonie. Co o tym  

        sšdzisz? - spytał nagle.  
          - Nie przychodzi mi do głowy  

        żadne wyja nienie tej  

        mistyfikacji, której ofiarš padł  

        nasz klient.  
          - A zbrodnia?  

          - No cóż... łšcznie ze  

        zniknięciem służby... Sšdzę, że  

        byli w jaki  sposób powišzani z  
        mordercš i uciekli w obawie  

        przed policjš.  

          - Jest to z pewno ciš możliwe.  

        Ale musisz przyznać, że byłoby  
        do ć dziwne, gdyby obaj służšcy,  

        chcšc go zabić, wybrali na  

        dokonanie tego czynu wła nie tę  

        noc, kiedy akurat przebywał pod  
        jego dachem go ć. Przez resztę  

        tygodnia byli sami w domu. Mogli  

 

 

 
 

 

 

        wtedy załatwić sprawę, majšc  
        więcej czasu na ucieczkę i nie  

        wzbudzajšc podejrzeń. 

          - To dlaczego uciekli?  

          - Oto jest pierwsze zasadnicze  
        pytanie. Drugim sš powody  

        niecodziennych przygód naszego  

        klienta. Na razie możemy przyjšć  

        jedynie hipotezę roboczš, która  
        mogłaby wyja nić oba te problemy  

        z dodatkiem tajemniczej  

        wiadomo ci, do ć dziwnie zresztš  

        sformułowanej. Jedynie nowe  
        fakty mogš tę hipotezę obalić  

        lub potwierdzić.  

          - A jakaż to hipoteza?  

          - Musisz przyznać, mój drogi -  
        odparł, wycišgajšc się w fotelu  

        i przymykajšc oczy - że żart  

        jest tutaj nieprawdopodobny.  

        Następstwa sš zbyt poważne, by  
        uznać inne wyja nienie niż to,  

        że sprowadzenie Scotta Ecclesa  

        do Wisteria Lodge w jaki  sposób  

        się z nimi wišże.  
          - Ale w jaki?  

          - Zajmijmy się sprawami po  

        kolei. Po pierwsze, jest co   

        dziwnego w tej nagłej przyja ni  

        pomiędzy młodym Hiszpanem a  
        naszym klientem, tym bardziej że  

        jej motorem był ten pierwszy. On  

        podjšł inicjatywę, odwiedzał  

        Ecclesa w Londynie i w końcu  
        zaprosił do siebie. Rodzi się  

        pytanie: do czego był mu  

        potrzebny pan Eccles. Nie jest  

        duszš towarzystwa ani zbyt  
        czarujšcym mężczyznš, podobnie  

        jak nie jest szczególnie  

        inteligentny. Ogólnie rzecz  

        bioršc, niecodzienne towarzystwo  
        jak dla sprytnego i młodego  

        latynosa. Dlaczego więc został  

        przez tego ostatniego wybrany?  

        Czy ma jakie  szczególne  
        wła ciwo ci? Według mnie ma:  

        jest wręcz uosobieniem cech  

        typowego Anglika, wzbudzajšcych  

        szacunek rodaków. Sam widziałe ,  
        że żadnemu z inspektorów nawet  

        przez my l nie przeszło podawać  

        w wštpliwo ć jego historię, choć  

        była naprawdę niecodzienna.  

          - To czego w takim razie był  
 

 

 

 
 

 

         wiadkiem?  

          - Niczego, tak się akurat  
        złożyło. Gdyby jednak złożyło  

        się tak, jak to planował Garcia,  

        byłby jego  wiadkiem koronnym.  

        Tak ja rozumiem całš sprawę.  
          - Miał dostarczyć mu alibi?  

          - Wła nie, mój drogi. Załóżmy  

        teoretycznie, że mieszkańcy  

        Wisteria Lodge byli wspólnikami  
        w jakim  przedsięwzięciu. Sprawa  

        miała być podjęta przed pierwszš  

        w nocy i to poza terenem tego  

        domu. Przestawiajšc zegary mogli  
        przekonać Ecclesa, że jest  

        pó niej niż faktycznie było, i w  

        istocie, gdy Garcia odwiedzał  

        go w pokoju, była dopiero  
        dwunasta. Je li zdołałby dokonać  

        tego, co planował, miałby nader  

        mocne alibi przeciwko  

        jakimkolwiek oskarżeniom:  
        nieposzlakowanego, typowego  

        mieszkańca tego kraju, gotowego  

        przysišc w każdym sšdzie, że  

        podejrzany w tym czasie  

        przebywał wraz z nim w domu.  
        Doskonałe zabezpieczenie, gdyby  

        co  się nie udało.  

          - No tak... Więc dlaczego  

        zniknęła służba?  
          - Nie znam jeszcze wszystkich  

        faktów, ale nie sšdzę, by z tš  

        sprawš wišzały się jakie   

        szczególne problemy. Uważam  
        jednak, że jeszcze za wcze nie,  

        by cokolwiek mówić. Potem może  

        się okazać, jak dalece człowiek  

        jest omylny.  
          - A wiadomo ć?  

          - Przypomnijmy sobie jej  

        tre ć: "Nasze kolory zieleń i  

        biel" - może chodzić o wy cigi.  
        "Zieleń otwarta, biel zamknięta"  

        - to z całš pewno ciš sygnał.  

        "Główne schody, pierwszy  

        korytarz, siódme na prawo,  
        zielone obicia" - to wyznaczone  

        miejsce spotkania. Może chodzi  

        tu o zazdrosnego męża? W każdym  

        razie, z pewno ciš o sprawę  

        niebezpiecznš, gdyż inaczej nie  
        byłoby dopisku "Dobrej  

        szybko ci". I wreszcie "D". To  

        jest klucz do całej sprawy.  

 
 

 

 

 
 

          - Adresat był Hiszpanem -  

        powiedziałem - "D" może oznaczać  

        Dolores, do ć częste imię w  
        Hiszpanii.  

          - Doskonale, mój drogi. Ale to  

        nieprawdopodobne. Hiszpanka  

        napisałaby do Hiszpana w  
        rodowitym języku, a ten, kto  

        napisał tę wiadomo ć, doskonale  

        władał angielskim. Cóż, należy  

        uzbroić się w cierpliwo ć i  
        oczekiwać na powrót pana  

        inspektora. W międzyczasie można  

        tylko cieszyć się ze szczę cia,  

        które choć na krótko uratowało  
        nas od cierpień bezczynno ci.  

         

          Jeszcze przed powrotem  

        inspektora Holmes otrzymał  
        odpowied  na swój telegram.  

        Przeczytał jš i już zamierzał  

        schować do portfela, gdy  

        dostrzegł mój wyraz twarzy.  

          - Wkraczamy w wyższe sfery -  
        u miechnšł się, podajšc mi  

        depeszę. Była to lista nazwisk i  

        adresów: "Lord Harringby, The  

        Dingle,  
        sir George Ftolliot, Oxshott  

        Towers,  

        Mr Mynes Hynes, J. P., Purdey  

        Placy 
          Mr James Baker Williams,  

        Forton Old Hall,  

        Mr Henderson, High Gable,  

        Wielebny Joshua Stone, Nether  
        Walsling".  

          - To w znaczšcy sposób zawęża  

        nam pole działania - wyja nił,  

        gdy skończyłem czytać. NIe  
        wštpię, że obdarzony metodycznym  

        umysłem Baynes przyjšł podobnš  

        metodę.  

          - Chyba nie całkiem cię  
        rozumiem.  

          - Mój drogi, doszli my do  

        wniosku, że wiadomo ć otrzymana  

        przez zamordowanego podczas  

        obiadu, zawierała informację o  
        spotkaniu, na które miał się  

        udać. Je li jest to wniosek  

        słuszny, to lokalizacja podana w  

        li cie sugeruje duży dom; po cóż  
        inaczej podawać ilo ć klatek  

        schodowych czy korytarzy?  

 

 
 

 

 

 
        Oczywiste  jest także, iż dom  

        ten znajduje się w odległo ci  

        mili lub dwóch od Oxshett, gdyż  

        Garcia udał się tam na piechotę  
        i liczył, jak sšdzę, że dotrze  

        na miejsce do godziny pierwszej,  

        czyli do czasu, na który  

        zapewnił sobie alibi. Ponieważ  
        nie może być zbyt wiele takich  

        domów, obrałem najprostszš  

        metodę. Wysłałem telegram do  

        wzmiankowanych przez Scotta  
        Ecclesa po redników  

        nieruchomo ciami z pro bš o  

        przesłanie mi listy posesji  

        spełniajšcych powyższe warunki.  
        Oto ona i w ród wymienionych  

        powinien znajdować się  

        poszukiwany przez nas zabójca.  

         

          Dochodziła szósta, gdy wraz z  
        inspektorem Baynesem znale li my  

        się w malowniczej wiosce Esher w  

        Surrey. Obaj z Holmesem  

        zabrali my niezbędne do noclegu  
        rzeczy i znale li my do ć  

        wygodny pokój w "Bull". Gdy  

        udali my się w drogę do Wisteria  

        Lodge, był zimny i ciemny  
        marcowy wieczór, a ostry wiatr i  

        zacinajšcy deszcz sprzyjały co  

        praweda nastrojowi grozy i  

        tajemniczo ci, ale zupełnie nie  
        zachęcały do rozmowy.  

         

          Ii. Tygrys z San Pedro 

         
          Po niezbyt miłym, paromilowym  

        marszu, znale li my się przed  

        drewnianš bramš, za którš  

        znajdowała się ponura aleja  
        kasztanowców. Skręcajšcy,  

        mroczny podjazd prowadził do  

        niskiego, pogršżonego w  

        ciemno ci domu, odznaczajšcego  

        się ciemnš bryłš na tle  
        zasnutego nieba. Tylko z jednego  

        z frontowych okien, położonego  

        po lewej stronie drzwi, sšczyło  

        się słabe, niezbyt jasne  
         wiatło.  

          - Zostawiłem tu konstabla na  

        straży - wyja nił Baynes. -  

        Zastukam, by nas wpu cił.  
          Przeszedł przez pas trawy i  

 

 

 
 

 

 

        zapukał w szybę, co wywołało  
        do ć nieoczekiwany efekt -  

        siedzšcy na krze le przy kominku  

        policjant poderwał się z  

        okrzykiem na równe nogi. Chwilę  
        pó niej blady jak  ciana stróż  

        prawa otworzył nam drzwi.  

         wieca, którš niósł, dziwnie  

        drżała mu w dłoni.  
          - Co się dzieje, Walters? -  

        ton Baynesa był ostry.  

          Zapytany odetchnšł z wyra nš  

        ulgš i otarł czoło chusteczkš.  
          - Cieszę się, że pan wrócił,  

        sir. To był długi wieczór, a  

        moje nerwy wyra nie nie sš już  

        takie, jak dawniej.  

          - Nerwy, Walters? Nigdy nie  
        sšdziłem, żeby cie je w ogóle  

        mieli.  

          - Cóż, sir. Ten samotny, cichy  

        dom z tymi... dziwactwami w  
        kuchni... Gdy pan zapukał w  

        szybę, my lałem, że to wróciło. 

          - Co wróciło?!  

          - Diabeł, sir. Był w oknie.  
          - Jaki diabeł?! Kiedy? 

          - Jakie  dwie godziny temu,  

        gdy zaczynało zmierzchać.  

        Czytałem sobie na krze le i nie  
        wiem, co skłoniło mnie do  

        spojrzenia w okno. Tam, za dolnš  

        szybš zobaczyłem twarz, która  

        się na mnie gapiła... Sir, ale  
        jaka twarz, pewnie będzie mi się  

         niła po nocach...  

          - No, no, Walters. Policjant  

        nie opowiada takich rzeczy.  
          - Wiem, sir, ale przyznaję, że  

        mnie przeraziła. Nie była czarna  

        ani biała, sir. Miała taki  

        szarobury kolor, jak niektóre  

        tynki. I była dwa razy większa  
        od pańskiej, sir. Wielkie,  

        wytrzeszczone oczy i ostre zęby,  

        jak u dzikiego zwierza. Mówię  

        panu, sir, że nie mogłem się  
        ruszyć dopóki nie zniknęła.  

        Wybiegłem na zewnštrz, ale,  

        dzięki Bogu, nie było nikogo.  

          Gdybym nie wiedział, że  
        jeste cie dobrym policjantem  

        Walters, porozmawialiby my  

        inaczej. Tak, zapamiętajcie  

        sobie na przyszło ć, że choćby  
 

 

 

 
 

 

        nawet to był diabeł we własnej  

        osobie, policjant na służbie nie  
        ma prawa dziękować Bogu, że go  

        ten stwór nie złapał. Jeżeli  

        już, powinno być odwrotnie. Mam  

        tylko nadzieję, że się wam to  
        wszystko nie przy niło?  

          - MOżna to łatwo sprawdzić -  

        wtršcił się Holmes, zapalajšc  

        kieszonkowš latarkę i zabierajšc  
        się do oglšdania trawy przed  

        domem. - Tak... według mnie  

        buty numer dwana cie. Je li był  

        proporcjonalnie zbudowany, to  

        sšdzšc po rozmiarze stóp, musiał  
        być prawdziwym olbrzymem.  

          - Co się z nim stało?  

          - Przedarł się przez krzaki,  

        zmierzajšc ku drodze. 
          - No cóż - twarz inspektora  

        spoważniała - kimkolwiek by był  

        i czegokolwiek by tu szukał,  

        teraz go nie ma, a my mamy  
        ważniejsze problemy. Je li pan  

        pozwoli, panie Holmes,  

        oprowadzę panów po domu.  

          W sypialniach i salonach  
        niczego nie znale li my mimo  

        dokładnych poszukiwań.  

        Najwidoczniej mieszkańcy  

        niewiele lub nic ze sobš nie  
        przynie li, zwłaszcza że  

        wynajęli dom razem z meblami i  

        całym wyposażeniem, aż do  

        drobiazgów.  
          Znale li my odzież ze znakami  

        Marx and Co. High Holborn.  

        Telegraficzne sprawdzenie  

        wykazało, że nie wiedzš tam o  

        swoim kliencie niczego, poza  
        faktem, że płaci zawsze gotówkš,  

        bez zwłoki ani innych  

        niedogodno ci. Parę drobiazgów,  

        kilka fajek i ksišżek, z czego  
        dwie po hiszpańsku, stary  

        rewolwer na oddzielne spłonki i  

        gitara - to było wszystko, co  

        mogli my uznać za rzeczy  
        osobiste.  

          - Ogólnie mówišc, nic -  

        oznajmił Baynes ze  wiecš w  

        dłoni, gdy Sherlock obejrzał  
        ostatni pokój. - Ale zapraszam  

        do kuchni.  

          Było to ciemne i wysoko  

 
 

 

 

 
 

        sklepione pomieszczenie na  

        tyłach domu. W jednym z jego  

        rogów spoczywał materac,  
        najprawdopodobniej służšcy  

        kucharzowi za łóżko. Na stole  

        piętrzył się stos brudnych  

        talerzy i na wpół opróżnionych  
        półmisków, będšcych  

        pozostało ciš po wczorajszej  

        kolacji.  

          - Proszę spojrzeć - Baynes  

        o wietlił kšt izby. - Co pan o  
        tym sšdzi?  

          Na niewielkim stoliku stało  

        co  tak pomarszczonego i  

        zapadniętego w sobie, że trudno  
        było okre lić, czym mogłoby być.  

        Z pewno ciš dało się jedynie  

        powiedzieć, że było czarne i  

        skóropodobne, oraz że  
        przypominało karłowatš ludzkš  

        postać, przepasanš podwójnym  

        sznurem białych muszli. Z  

        poczštku sšdziłem, że to  
        zmumifikowane dziecko  

        murzyńskie, potem, że rzadki  

        gatunek małpy. W końcu nie  

        wiedziałem, czy to człowiek, czy  
        zwierzę.  

          - Rzeczywi cie, bardzo  

        interesujšce - Holmes przyglšdał  

        się dłuższš chwilę tej  
        osobliwo ci. - Jeszcze co ?  

          Baynes w milczeniu zaprowadził  

        nas do zlewu i uniósł  wiecę -  

        wewnštrz leżały kończyny i  

        korpus jakiego  białego ptaka,  
        poszarpane na sztuki i to przed  

        obraniem.  

          - Biały kogut - mruknšł mój  

        towarzysz wskazujšc na leżšcš na  
        spodzie głowę. - To naprawdę  

        ciekawa sprawa.  

          Największš niespodziankę  

        inspektor zostawił jednak na  
        koniec. Pod zlewem stała cynkowa  

        wanienka pełna krwi, a na stole  

        talerz z odłamkami spalonych  

        ko ci.  
          - Co  zabito i spalono. Ko ci  

        wygrzebali my z ognia. Lekarz,  

        który tu był rano twierdzi, że  

        nie sš to szczštki ludzkie -  
        poinformował nas po pokazaniu  

        obu znalezisk.  

 

 
 

 

 

 
          Sherlock Holmes zatarł  

        rado nie ręce.  

          - Muszę panu pogratulować. To  

        nader interesujšca i pouczajšca  
        sprawa. Okoliczno ci, je li się  

        pan nie obrazi, znacznie  

        przewyższajš możliwo ci, jakie  

        zwykle reprezentujš lokalni  

        przedstawiciele prawa. W tym  
        jednak przypadku reguła ta, jak  

        sšdzę, została złamana.  

          Oczy inspektora po tej uwadze  

        błysnęły z zadowolenia.  
          - Ma pan rację, panie Holmes,  

        na prowincji panuje stagnacja.  

        Sprawy takie, jak ta, dajš  

        człowiekowi szansę i mam  
        nadzieję, że jš wykorzystam. Co  

        pan sšdzi o tych ko ciach?  

          - Jagnię albo ko lę.  

          - A ten kogut?  
          - Dziwaczne, panie Baynes.  

        Powiedziałbym nawet, że  

        unikalne.  

          - To musieli być naprawdę  
        dziwni ludzie, o jeszcze  

        dziwniejszych zwyczajach. Jeden  

        z nich nie żyje, a dwaj  

        pozostali? Je li zabili go i  
        teraz próbujš wyjechać za  

        granicę, to ich złapiemy - każdy  

        port jest pod obserwacjš. Choć  

        osobi cie mam inne zdanie na ten  

        temat. Powiedziałbym nawet, że  
        diametralnie inne.  

          - Ma pan w takim razie jakš   

        teorię?  

          - Tak. I je li nie ma pan nic  
        przeciwko temu, panie Holmes,  

        chciałbym sam nad niš  

        popracować. Pana nazwisko jest  

        sławne, o mnie za  nikt nie  
        słyszał. Chciałbym móc pó niej  

        uczciwie powiedzieć, że  

        rozwišzałem tę sprawę bez pana  

        pomocy.  
          Słyszšc to Sherlock roze miał  

        się szczerze.  

          - Jest pan pierwszym, który  

        tak stawia sprawę i szczerze  
        życzę panu powodzenia. Każdy z  

        nas ma swojš teorię i każdy  

        będzie pracował osobno. Je li  

        zechce pan skorzystać z moich  
        osišgnięć, to sš one i będš w  

 

 

 
 

 

 

        każdej chwili do pana  
        dyspozycji. Co do dnia  

        dzisiejszego, sšdzę, że  

        obejrzeli my tu wszystko i  

        lepiej czas spędzić gdzie  

        indziej. Do zobaczenia, życzę  
        powodzenia.  

         

          Znajšc Holmesa mogłem z  

        drobnych, choć dla mnie  
        jednoznacznych oznak w jego  

        zachowaniu stwierdzić, że jest  

        na tropie, i to obiecujšcym. Dla  

        przypadkowego obserwatora był  
        jak zwykle obojętny i spokojny,  

        ale błysk w oku, czy gwałtowno ć  

        wymowy jasno wskazywały, że to  

        tylko pozór. Zgodnie ze swym  
        zwyczajem milczał jednak na ten  

        temat, a ja, zgodnie ze swoim,  

        nie pytałem. Gdyby oczekiwał  

        pomocy lub odczuł potrzebę  
        rozmowy, wie, że zawsze jestem  

        do dyspozycji, a nie miałem  

        najmniejszego zamiaru rozpraszać  

        go pytaniami - i tak wszystko  
        wyja ni się we wła ciwym czasie.  

          Toteż czekałem cierpliwie,  

        choć cierpliwo ć ta tym razem  

        została wystawiona na ciężkš  

        próbę. Dni mijały, a postępów  
        nie było. Jeden dzień spędził w  

        British Museum, ale co robił w  

        pozostałe, nie liczšc samotnych  

        wycieczek po okolicy i plotek w  
        gospodzie, w których brał  

        regularnie udział, tego nie  

        wiedziałem.  

          - Pewien jestem, że ten tydzień  
        na wsi ci się przyda - zauważył  

        którego  dnia. - Zawsze lubiłe   

         wieże powietrze, zieleń i  

        piesze wycieczki. MOżna by nawet  
        zajšć się botanikš.  
          Zajšł się niš zresztš osobi cie, kompletujšc wyposażenie  

        do zbierania zielnika, choć  

        trzeba uczciwie przyznać, że  
        sukcesy na tym polu miał do ć  

        mierne.  

          W trakcie naszych wycieczek  

        czasami spotykali my inspektora  
        Baynesa, który zawsze witał mego  

        przyjaciela z u miechem i, choć  

        niewiele o tym mówił, dało się  

        zauważyć, że nie jest  
 

 

 

 
 

 

        niezadowolony z rozwoju  

        wydarzeń. Muszę jednak  

        przyznać, że z zaskoczeniem  
        przyjšłem pištego dnia po  

        morderstwie w porannej gazecie  

        tytuł, który oznajmiał: 

         
          "Rozwišzanie Tajemnicy  

        Oxshett 

          Aresztowanie Przypuszczalnego  

        Zabójcy" 
         

          Gdy go przeczytałem na głos,  

        Sherlock podskoczył niczym  

        ukšszony przez węża.  
          - Nie chcesz mi chyba  

        powiedzieć, że Baynes był  

        pierwszy? - zdziwił się.  

          - Najwyra niej. Posłuchaj: 
         

          "Wielkie poruszenie w Esher i  

        okolicy wywołała najnowsza  

        wie ć, iż dokonano aresztowania  
        podejrzanego o zamordowanie pana  

        Garcii, zamieszkałego w Wisteria  

        Lodge Oxshett. Tejże nocy,  

        kiedy go zabito, obaj jego  

        służšcy uciekli, co zdaje się  
        wskazywać na ich zwišzek ze  

        zbrodniš. Możliwe jest, choć  

        dotšd nie zostało to  

        potwierdzone, że w domu  
        znajdowały się kosztowno ci,  

        których kradzież stała się  

        motywem zbrodni. Prowadzšcy tę  

        sprawę inspektor Baynes nie  
        szczędził wysiłków, by odnale ć  

        zbiegów. Majšc poważne podstawy  

        do podejrzenia, że nie uciekli  

        daleko, lecz skorzystali z  
        uprzednio przygotowanej  

        kryjówki, zastawił na nich  

        pułapkę. Z zebranych zeznań  

        wynikało bowiem jasno, że  
        kucharza pana Garcii widziano po  

        popełnieniu zbrodni w okolicy, a  

        osobnika tego o szczególnym  

        wyglšdzie trudno pomylić z kim   
        innym. Jest potężnie zbudowanym  

        mulatem, o żółtawym odcieniu  

        skóry i nader wyra nych rysach  

        negroidalnych. Konstabl Walters  
        dostrzegł go pierwszego wieczora  

        po morderstwie, gdy pilnował  

        domu pana Garcii. Inspektor  

 
 

 

 

 

 
        Baynes założył, że wizyta ta  

        musiała mieć konkretny cel,  

        którego zrealizowanie  

        uniemożliwiła interwencja  
        konstabla. Na pozór przestał  

        zatem interesować się domem,  

        odwołujšc posterunek, urzšdził  

        natomiast zamaskowany punkt  
        obserwacyjny w krzakach. Dzięki  

        temu zatrzymano ostatniej nocy  

        kucharza, gdy próbował dostać  

        się do wnętrza domu.  
        Obezwładniono go po ciężkiej  

        walce, w czasie której konstabl  

        Downing został gro nie  

        pogryziony przez dzikusa.  
        Zrozumiałe jest, że z tym  

        aresztowaniem wišże się nadzieja  

        na szybkie postępy  ledztwa".  

         
          - Musimy szybko zobaczyć się z  

        Baynesem - zdenerwował się  

        Holmes, gdy skończyłem. - Bierz  

        kapelusz i w drogę! 

          Po pieszyli my ulicš. Dopisało  
        nam szczę cie, gdyż spotkali my  

        inspektora zanim jeszcze zjawił  

        się na posterunku.  

          - Widział pan gazety, panie  
        Holmes? - spytał na nasz widok.  

          - Owszem, widziałem i, proszę  

        mi wybaczyć, ale chciałbym pana  

        po przyjacielsku ostrzec.  
          - Ostrzec?  

          - Do ć dokładnie zajšłem się  

        tš sprawš i nie sšdzę, aby był  

        pan na wła ciwym tropie. Nie  
        chciałbym w zwišzku z tym, by  

        wpędził się pan przypadkiem w  

        kłopoty.  

          - To miło z pańskiej strony,  
        panie Holmes.  

          - Daję słowo, że mam na  

        względzie jedynie pańskie dobro.  

          Przez chwilę wydawało mi się,  
        że co  na kształt podziwu  

        przemknęło przez twarz  

        policjanta, ale jego głos był  

        równie spokojny jak przedtem.  
          - Zgodzili my się pracować  

        osobno, panie Holmes, i tak  

        wła nie postępuję.  

          - Och, niech tak będzie, ale  
        proszę nie mieć do mnie żalu.  

          - NIe mam i nie będę miał.  

 

 

 
 

 

 

        Wierzę, że życzy mi pan jak  
        najlepiej, ale każdy z nas ma  

        własnš metodę. Pańska jest już  

        sprawdzona, ja swojš wła nie  

        testuję.  
          - Dobrze. W takim razie nie  

        mówmy już o tym.  

          - Dlaczego nie? Ma pan zawsze  

        prawo do własnych opinii oraz do  
        poznania najdrobniejszych  

        faktów. Go ć jest silny jak wół  

        i zapalczywy jak sam diabeł.  

        Typowy dzikus. Prawie odgryzł  
        Downingowi kciuk, zanim go  

        obezwładnili. Słabo mówi po  

        angielsku i nic nie sposób z  

        niego wydobyć.  
          - I sšdzi pan, że zdoła zebrać  

        dowody, iż to on zamordował  

        Garcię?  

          - Nie powiedziałem tego, panie  

        Holmes. Nie powiedziałem tego.  
        Każdy ma swoje metody. Pan  

        próbuje swojej, ja swojej, taka  

        była umowa.  

          Sherlock wzruszył ramionami.  
        Pożegnali my się.  

          - NIe mogę go rozgry ć. NIe  

        jest głupi, a postępuje tak,  

        jakby sam chciał się przewrócić.  
        No cóż, jak powiedział, każdy z  

        nas ma swoje metody. Mimo to  

        jest w inspektorze Baynesie co ,  

        czego nie rozumiem.  
          - Usišd  i posłuchaj, mój  

        drogi - zaczšł, gdy wrócili my  

        do gospody. - Chcę cię  

        wprowadzić w sytuację, gdyż mogę  
        cię potrzebować dzi  w nocy. W  

        tej sprawie podstawowe kwestie  

        były proste, a samo aresztowanie  

        winnego może okazać się bardzo  
        trudne. Nadal nie wiemy wielu  

        rzeczy - my lę tu zwłaszcza o  

        tej notatce, którš otrzymał  

        Garcia w dniu  mierci. Możemy  
        spokojnie zignorować pomysł  

        Baynesa, że zamordowała go  

        służba. Przeczy temu fakt  

        zaproszenia przez niego na ten  
        wieczór Scotta Ecclesa. To  

        dowód, że gospodarz miał do  

        zrobienia co , co wymagało  

        alibi. Należy sšdzić, że  

        wła nie to co  spowodowało jego  
 

 

 

 
 

 

         Mierć. Musiało chodzić o jakie   

        przestępstwo - w innym wypadku  
        alibi nie byłoby potrzebne. Kto  

        w takim razie zabił Garcię?  

        Najbardziej prawdopodobne jest,  

        że ten, przeciwko komu  
        wymierzona była ta nocna  

        eskapada. Jak dotšd wszystko  

        pasuje, prawda? Teraz zajmijmy  

        się zniknięciem służby.  
        Przypuszczam, że wszyscy trzej  

        byli wspólnikami. Gdyby się  

        powiodło, obecno ć i  wiadectwo  

        Ecclesa chroniłoby wszystkich.  
        Sprawa jednak była  

        niebezpieczna, toteż umówili  

        się, że je li Garcia nie powróci  

        do jakiej  umówionej godziny,  

        obaj pozostali majš ukryć się w  
        przygotowanym wcze niej miejscu,  

        gdzie mogliby uniknšć  

        zatrzymania i przygotować się do  

        kolejnej próby. To w pełni  
        wyja nia fakty, prawda?  

          Istotnie wyja niało, i jak  

        zwykle przy takich okazjach  

        dziwiłem się, że sam wcze niej  
        na to nie wpadłem.  

          - Dlaczego w takim razie jeden  

        z nich wrócił?  

          - Prawdopodobnie przy  
        ucieczce, w zamieszaniu,  

        zostawił co  cennego, co , bez  

        czego nie mógł dłużej wytrzymać.  

        Dlatego próbował pierwszej nocy  
        i dlatego wrócił teraz. Zajmijmy  

        się z kolei tš wiadomo ciš.  

        Wskazuje ona na jeszcze jednego  

        wspólnika i to po drugiej  
        stronie. Ta druga strona, jak ci  

        wcze niej powiedziałem, to jeden  

        z dużych domów, których liczba  

        jest ograniczona możliwo ciš  
        doj cia pieszo. Pierwsze dni  

        spędzone tutaj po więciłem serii  

        spacerów, w trakcie których pod  

        pozorem zbierania ro lin  
        obejrzałem wszystkie podejrzane  

        budynki oraz dowiedziałem się  

        wszystkiego o ich mieszkańcach.  

        Mojš uwagę zwróciło szczególnie  

        słynne domostwo High Gable,  
        położone o milę od  

        przeciwległego krańca Oxshett  

        i mniej niż pół mili od miejsca  

 
 

 

 

 
 

        zbrodni. Pozostałe posiadło ci  

        nie kryjš żadnych tajemnic -  

        chyba że liczšce po parę wieków  
        i całkiem już dzi  zapomniane.  

        Mieszkajš tam przyzwoite rodziny  

        prowadzšce normalny tryb życia.  

        Zgoła inaczej sprawy majš się z  
        panem Hendersonem z High Gable.  

        Jest to osobliwy człowiek,  

        któremu mogš się przytrafiać  

        nader osobliwe przygody. Toteż  
        na nim i na jego domownikach  

        skoncentrowałem swojš uwagę.  

        Dziwne zbiorowisko ludzi, mój  

        drogi, a on sam jest  

        najdziwniejszym ze wszystkich.  
        Zdołałem zobaczyć się z nim pod  

        do ć prawdopodobnym pretekstem,  

        ale zdawało mi się, że odczytuję  

        w jego czarnych, głęboko  
        osadzonych oczach  wiadomo ć  

        prawdziwych powodów mej  

        obecno ci. To silny i żwawy  

        mężczyzna około pięćdziesištki,  
        o zaczynajšcych dopiero siwieć  

        włosach, krzaczastych, czarnych  

        brwiach i zachowaniu władcy  

        przyzwyczajonego do posłuchu  
        oraz kryjšcego pod kamiennš  

        twarzš gwałtownš naturę. Albo  

        jest obcokrajowcem, albo  

        mieszkał długo w tropikach, gdyż  
        opalenizny tak czarnej jak jego,  

        nie sposób osišgnšć inaczej.  

        Jego przyjaciel i sekretarz,  

        niejaki pan Lucas, jest  
        niewštpliwie cudzoziemcem. Ma  

         niadš skórę i przypomina  

        skrzyżowanie kota z wężem - na  

        pozór układny i miły, faktycznie  
        zawsze gotów do ataku. Jak więc  

        widzisz mamy już dwa zestawy  

        go ci spoza Anglii - pierwszy w  

        Wisteria Lodge, drugi w High  
        Gable. Luki zaczynajš się  

        wypełniać! Centrum stanowiš ci  

        dwaj, będšcy bliskimi i  

        zaufanymi przyjaciółmi, ale jest  

        jeszcze jedna osoba, która dla  
        nas może być nawet ważniejsza.  

        Henderson ma dwie córki w wieku  

        jedenastu i trzynastu lat, a ich  

        guwernantkš jest pani Burnet,  
        Angielka, lat około  

        czterdziestu. Jest tam także  

 

 
 

 

 

 
        jeden zaufany służšcy. Ta grupa  

        tworzy praktycznie rodzinę,  

        zawsze podróżujš razem, a robiš  

        to często. Powrócili dopiero  
        parę tygodni temu po rocznej  

        nieobecno ci. Dodać jeszcze  

        można, że Henderson jest bardzo  

        bogaty i stać go na spełnianie  
        wszystkich swoich zachcianek.  

        Poza tym dom pełen jest lokajów,  

        stajennych i służšcych, nie  

        majšcych zbyt wiele do roboty,  

        jak to zwykle bywa w dużym  
        wiejskim domu w tym kraju. Tyle  

        dowiedziałem się z plotek w  

        gospodzie i własnych obserwacji.  

        Ponieważ za  nie ma lepszego  
        pomocnika w takich sprawach, jak  

        zwolniony służšcy, żywišcy urazę  

        do dawnego pana, poszukałem  

        kogo  takiego. Szczę cie mi  
        dopisało i znalazłem szybko. Jak  

        twierdzi Baynes, każdy z nas ma  

        własnš metodę, a moja umożliwiła  

        mi znalezienie Johna Wornera,  
        poprzednio ogrodnika w High  

        Gable, wyrzuconego przez swego  

        chlebodawcę w napadzie zło ci.  

        Ten z kolei ma przyjaciół w ród  
        zatrudnionej tam nadal służby,  

        którš łšczš dwie rzeczy:  

        doskonała płaca i strach  

        połšczony z nienawi ciš do swego  
        pana. Uzyskałem więc klucz do  

        wnętrza posiadło ci. Dziwni  

        ludzie, Watsonie. Jeszcze  

        wszystkiego nie rozumiem, ale to  
        jedno nie ulega kwestii. Dom ma  

        dwa skrzydła. W jednym mieszka  

        służba, w drugim rodzina. MIędzy  

        obu czę ciami budowli nie ma  
        kontaktu - poza zaufanym  

        służšcym Hendersona, który  

        podaje odbierane z kuchni  

        posiłki przez drzwi stanowišce  

        jedyne przej cie między obu  
        skrzydłami. Guwernantka i dzieci  

        rzadko wychodzš na zewnštrz,  

        chyba że do ogrodu. Natomiast  

        Henderson nigdy nie chodzi sam,  
        jego sekretarz nie odstępuje go  

        ani na krok. Plotka między  

        służbš niesie, że ich pan  

        strasznie się czego  boi. Według  
        Wornera zaprzedał duszę diabłu  

 

 

 
 

 

 

        za majštek i lęka się powrotu  
        wierzyciela. Skšd pochodzš i kim  

        sš, nikt nie ma pojęcia. Sš  

        natomiast gwałtownej natury:  

        dwukrotnie Henderson użył pejcza  
        na służbę i tylko dzięki  

        poważnemu odszkodowaniu sprawa  

        nie trafiła do sšdu. Oceńmy  

        teraz sytuację w  wietle tych  

        informacji. Załóżmy, że list  
        został wysłany z tego dziwnego  

        domostwa i był zaproszeniem do  

        wykonania przez Garcię czego ,  

        co uprzednio zaplanowano. Kto go  
        napisał? Kto  z wewnštrz, i to  

        płci odmiennej - wszystko  

        wskazuje na guwernantkę. Możemy  

        więc przyjšć tę hipotezę i  
        zobaczyć, jakie niesie  

        konsekwencje. Dodać należy, że  

        osobowo ć i wiek pani Burnet  

        wykluczajš moje pierwotne  
        domniemanie, że motywem była  

        miło ć. Jeżeli to ona była  

        autorkš listu, znaczy to, że  

        była wspólniczkš i przyjaciółkš  
        zabitego. Jaka wobec tego  

        powinna być jej reakcja na wie ć  

        o jego  Mierci? Je li, jak  

        przypuszczamy, eskapada była  
        tajemnicš, to milczenie, ale też  

        w ciekło ć i nienawi ć do tych,  

        którzy go zabili oraz, w miarę  

        swych możliwo ci, pomoc w  
        zem cie. W takim razie należało  

        skontaktować się z niš i tego  

        też próbowałem. Okazało się  

        wówczas, że nikt jej nie widział  
        odkšd zginšł Garcia. Zniknęła  

        dokładnie tego samego wieczora.  

        Powstaje wobec tego problem: czy  

        żyje i jest wię niem, czy też  

        spotkał jš taki koniec jak jego,  
        tylko zwłoki lepiej ukryto?  

        Rozumiesz teraz trudno ci, jakie  

        stwarza ta sytuacja - nie ma  

        żadnych podstaw do wszczęcia  
        oficjalnego dochodzenia, czy też  

        uzyskania nakazu rewizji. Całe  

        rozumowanie, jakie ci  

        przedstawiłem, wywołałoby w  
        najlepszym wypadku u miech na  
        twarzy burmistrza, gdyby my się  

        doń zgłosili. Zniknięcie  

        guwernantki łatwo wyja nić w tym  
 

 

 

 
 

 

        domu, w którym każdy może i  

        tydzień być niewidoczny,  
        tłumaczšc to chorobš. A mimo  

        wszystko może jej grozić  

         miertelne niebezpieczeństwo.  

        Wszystko, co mogłem zrobić, to  

        obserwować posesję i zostawić  
        przy bramie Wornera, który  

        obecnie jest naszym agentem. Nie  

        możemy jednak pozwolić, by  

        sytuacja ta trwała dłużej, a  
        skoro prawo nie jest w stanie  

        nic zrobić, musimy zaryzykować.  

          - Co proponujesz?  

          - Wiem, w którym pokoju  
        mieszka. Jest on dostępny z  

        dachu przybudówki. Proponuję,  

        by my dzi  w nocy spróbowali  

        dotrzeć do sedna tajemnicy.  
          Przyznaję, że nie był to  

        pocišgajšcy pomysł - stary dom,  

        morderstwo, dziwni i gro ni  

        gospodarze, nieznane  
        niebezpieczeństwa. W dodatku, z  

        prawnego punktu widzenia,  

        stawiali my się w roli złodziei  

        - wszystko to razem wzięte nie  
        nastrajało mnie optymistycznie.  

        W zimnym rozumowaniu Holmesa  

        było jednak co , co sprawiało,  

        że niemożliwe było wycofanie się  
        z jakiejkolwiek przygody, jakš  

        proponował. Wiedziałem, że jest  

        to jedyny sposób, by znale ć  

        rozwišzanie - toteż i tym razem  
        w milczeniu u cisnšłem mu dłoń,  

        potwierdzajšc tym samym swš  

        gotowo ć pomocy. 

          Nie było nam jednak pisane  

        zakończyć sprawę w tak  
        awanturniczy sposób - około  

        pištej, gdy marcowe cienie  

        kładły się na ulicach, znalazł  

        się przed naszymi drzwiami i po  
        chwili wpadł do pokoju niezwykle  

        podniecony mężczyzna.  

          - Wyjechali, panie Holmes -  

        zameldował bez tchu - ostatnim  
        pocišgiem. Pani uciekła i mam jš  

        na dole w dorożce!  

          - Doskonale, Worner! - Holmes  

        zerwał się na równe nogi -  
        Watsohnie, zbliżamy się do  

        finału.  

          W dorożce siedziała na wpół  

 
 

 

 

 
 

        omdlała kobieta, o twarzy  

        noszšcej  lady jakiej  niedawnej  

        tragedii. Słyszšc nasze kroki  

        uniosła głowę. Dostrzegłem, że  
        jej  renice były czarnymi  

        punkcikami. Musiała dostać sporš  

        dawkę opium.  

          - Obserwowałem bramę, jak pan  
        kazał - opowiadał tymczasem  

        Worner. - Gdy wyjechali,  

        po pieszyłem za nimi i dotarłem  

        na stację. Wyglšdała jak  
        lunatyczka, ale gdy chcieli jš  

        wepchnšć do przedziału obudziła  

        się i zaczęła się szamotać.  

        Wtedy się przyłšczyłem - dałem w  
        łeb tej gnidzie, sekretarzowi.  

        Udało mi się złapać dorożkę i  

        odjechać razem z paniš, zanim  

        się opamiętali. Ten żółty diabeł  
        nikomu nie daruje!  

          Zanie li my kobietę na górę,  

        położyli my na sofie i  

        zaczęli my poić mocnš kawš. Po  
        kilkunastu minutach jej umysł  

        zaczšł wyzwalać się spod wpływu  

        narkotyku, a w międzyczasie  

        pojawił się Baynes, po którego  
        Sherlock posłał uspokojonego  

        nieco Wornera. Mój przyjaciel  

        pokrótce wyja nił inspektorowi  

        sytuację.  
          - Wspaniale, panie Holmes -  

        ucieszył się ten po wysłuchaniu  

        jego relacji. - Znalazł pan  

        dowody, których potrzebuję. Od  

        samego poczštku byli my na tym  
        samym tropie.  

          - Co? Pan też podejrzewał  

        Hendersona?  

          - Cóż, kiedy pan łaził po  
        krzakach przy High Gable, ja  

        siedziałem na jednym z  

        tamtejszych drzew. Kwestiš było  

        jedynie to, który z nas pierwszy  
        będzie miał dowody.  

          - To po co  pan łapał mulata?  

          Baynes zachichotał.  

          - Bo byłem pewien, że ten cały  
        Henderson, jak się tutaj  

        nazywał, czuł, że go  

        podejrzewamy i że przyczai się  

        nie robišc nic dopóki będzie  
        sšdził, że zagraża mu  

        jakikiekolwiek niebezpieczeństwo.  

 

 
 

 

 

 

        Aresztowałem niewinnego, by  
        skłonić go do przekonania, że  

        jest bezpieczny - podejrzewałem,  

        że będzie chciał wyjechać, dajšc  

        nam tym samym szansę dotarcia do  
        pani Burnet.  

          - Wysoko pan zajdzie -  

        pogratulował mu Holmes. - Ma pan  

        intuicję i rozum, a to rzadkie  
        połšczenie.  

          Trudno uwierzyć, ale słyszšc  

        to Baynes zaczerwienił się jak  

        pensjonarka.  
          - Miałem tajniaków na stacji  

        przez cały dzień. Dokšd by ci  

        ludzie nie pojechali, mieli  

        rozkaz nie spuszczać ich z oczu.  
        Ale ucieczka pani Burnet musiała  

        nie le zaskoczyć Hendersona.  

        Całe szczę cie, że pański  

        człowiek miał lepszy refleks i  
        zdołał jš przejšć. Bez jej  

        zeznań nie mogliby my nic  

        zrobić, a teraz pozostaje tylko  

        je uzyskać i możemy zamknšć obu.  
          - Widać, że przychodzi już do  

        siebie - mruknšł Holmes  

        spoglšdajšc na guwernantkę. -  

        Ale, ale, niech mi pan powie,  
        Baynes, kto to wła ciwie jest,  

        ten cały Henderson?  

          - Henderson to Don Murillo,  

        niegdy  zwany Tygrysem z San  

        Pedro.  
          Teraz wszystko zaczęło być  

        jasne. Przypomniała mi się cała  

        historia tego nikczemnego  

        człowieka. Jego nazwisko stało  
        się gło ne dzięki temu, że  

        rzšdził w najbrutalniejszy i  

        najkrwawszy sposób ze wszystkich  

        władców Ameryki, majšcych  
        pretensje do cywilizowanych  

        systemów władzy. Silny,  

        pozbawiony strachu oraz na tyle  

        energiczny i sprytny, by utrzymać  
        się przy władzy dziesięć czy  

        dwana cie lat. Jego nazwisko  

        wzbudzało lęk w całej Ameryce  

         rodkowej, choć jego rzšdy  
        zakończyły się masowym  

        powstaniem. Był jednak równie  

        przewidujšcy, co okrutny i na  

        pierwszš wzmiankę o poważnych  
        kłopotach zniknšł wraz ze  

 

 

 

 
 

 

        skarbami, które nagromadził, na  

        pokładzie obsadzonego wiernš  
        sobie załogš statku. Następnego  

        dnia powstańcy opanowali pusty  

        pałac - dyktator, jego dwie  

        córki, sekretarz i bogactwo  
        zniknęły. Od tego momentu zszedł  

        tak ze sceny  wiatowej  

        polityków, jak i ze szpalt  

        gazet, choć wzmianki o jego  
        przypuszczalnym miejscu pobytu  

        trafiały co jaki  czas na łamy,  

        nigdy jednak nie znajdujšc  

        potwierdzenia.  
          - Je li pan zada sobie trud  

        sprawdzenia - cišgnšł Baynes -  

        dowie się pan, że flaga San  

        Pedro jest zielono_biała.  
        Prze ledziłem całe postępowanie  

        Hendersona od chwili, gdy  

        przybrał to nazwisko. W 1886  

        roku wylšdował w Barcelonie,  
        stamtšd udał się do Madrytu, a  

        dalej do Paryża, by w końcu  
        zawitać do nas. Przez cały czas  

        był poszukiwany przez swych  
        rodaków, którzy nie zapomnieli  

        jego rzšdów, ale dopiero tu  

        udało im się wpa ć na wła ciwy  

         lad.  

          - Odkryli go rok temu -  
        włšczyła się pani Burnet,  

        siedzšca już i z żywym  

        zainteresowaniem  ledzšca  

        rozmowę. - Raz już próbowano go  
        zabić, ale diabeł go ochronił.  

        Teraz znów szlachetny i dzielny  

        Garcia zapłacił życiem, a ten  

        łotr uciekł. Ale będzie  
        następny, któremu się uda i  

        pewnego dnia sprawiedliwo ci  

        stanie się zado ć. To równie  

        pewne jak to, że jutro będzie  
        następny dzień. 

          Zacisnęła ręce, a twarz  

        rozja niła jej nienawi ć tak  

        silna, jak rzadko zdarza się u  
        kogokolwiek.  

          - Ciekawi mnie, w jaki sposÓb  

        angielska dama zwišzała się z  

        morderczym spiskiem? - mruknšł  
        Holmes. - Mogłaby pani to  

        wyja nić?  

          - Zwišzałam się, gdyż nie  

        miałam innego sposobu, by  

 
 

 

 

 
 

        wymierzyć sprawiedliwo ć  

        mordercy. Co obchodzš prawo tego  

        kraju rzeki krwi, wylane lata  
        temu w San Pedro, czy ładunek  

        skarbów zrabowanych przez niego  

        mieszkańcom kraju, w którym  

        rzšdził? Dla was sš to zbrodnie  
        równie odległe, jakby były  

        popełnione na Księżycu. Ale dla  

        nas to prawda, to co , co  

        przeżyli my i za co drogo  
        zapłacili my. Nie ma gorszego  

        wroga od Juana Murillo i nie ma  

        spokoju, gdy jego ofiary łaknš  

        zemsty.  
          - NIe wštpię, że mówi pani  

        prawdę - zgodził się Holmes -  

        ale nie bardzo rozumiem, w jaki  

        sposób dotyczy to również pani?  
          - Zaraz pan zrozumie. Otóż  

        naczelnš zasadš, dzięki której  

        Murillo przez tyle czasu  

        utrzymywał się przy władzy, było  
        mordowanie pod jakimkkolwiek  

        pretekstem każdego, w kim  

        upatrywał rywala do rzšdów. Mój  

        mšż był ambasadorem San Pedro w  

        Londynie - naprawdę bowiem  
        nazywam się signora Victor  

        Durando. Tu się spotkali my i  

        pobrali my. Nie było  

        szlachetniejszego niż on  
        człowieka. Niestety, Murillo  

        usłyszał o nim, odwołał go pod  

        jakim  pozorem i kazał  

        zastrzelić. Przeczuwajšc swój  
        los, mšż nie zgodził się na  

        zabranie mnie ze sobš. Jego  

        majštek został skonfiskowany i  

        tym oto sposobem zostałam sama,  
        ze złamanym sercem i bez grosza  

        przy duszy. Potem przyszedł kres  

        tyrana - uciekł tak, jak pan  

        powiedział. Jednak ci, których  
        zrujnował, których torturował i  

        którzy przez niego stracili  

        najbliższych, nie zapomnieli i  

        nie dali za wygranš. Utworzyli  
        organizację, której celem stało  

        się odnalezienie Tygrysa z San  

        Pedro i zemsta. Moim zadaniem  

        było dołšczyć do jego służby,  

        gdy odkryto, że Henderson i on  
        to ta sama osoba, by informować  

        innych o jego posunięciach i  

 

 
 

 

 

 
        ułatwić wykonanie wyroku. Udało  

        się to osišgnšć i zostałam  

        guwernantkš jego córek - nie  

        widział nigdy mnie ani mojej  
        podobizny, toteż nie przyszło mu  

        do głowy, że dzień w dzień jada  

        patrzšc na kogo , komu zabił  

        najbliższš osobę. Pierwszej  
        próby dokonano w Paryżu, ale nie  

        udała się. Podróżowali my potem  

        zygzakiem po Europie, by zgubić  
        prze ladowców i w końcu  
        wrócili my tu, do domu, który  

        wykupił, gdy pierwszy raz zjawił  

        się w Anglii. Ale tu także  

        czekali wysłannicy  
        sprawiedliwo ci. Wiedzšc, że w  

        końcu przybędzie, czekał tu na  

        niego Garcia, syn poprzedniego  

        prezydenta San Pedro, zabitego  
        zresztš przez Murillo. Czekał na  

        nas wraz z dwoma zaufanymi  

        towarzyszami, a wszystkich  

        trzech przepełniała chęć zemsty.  

        W cišgu dnia niewiele mógł  
        zrobić, gdyż Tygrys powzišł  

        wszelkie  rodki ostrożno ci i  

        nie ruszał się nigdzie bez  

        Lucasa czy raczej Lopeza, bo tak  
        brzmi jego prawdziwe nazwisko.  

        Nocš jednak sypiał sam. Tego  

        wieczoru, jak zostało to  

        wcze niej przygotowane, wysłałam  
        Garcii ostatniš wiadomo ć, gdyż  

        Murillo nie sypiał dwóch nocy w  

        tej samej sypialni, a trudno  

        było przeszukiwać po nocy cały  
        dom. Miałam dopilnować, by drzwi  

        wej ciowe były otwarte i  

        zostawić w oknie wychodzšcym na  

        podjazd sygnał z białych i  
        zielonych lamp, w zależno ci od  

        tego czy wej cie było  

        bezpieczne, czy też sytuacja  

        uległa zmianie. Tylko że nic się  
        nie udało. W jaki  sposób  

        musiałam wzbudzić czujno ć  

        Lopeza, który mnie widocznie  

         ledził i skoczył od tyłu, kiedy  

        tylko skończyłam pisać tę  
        kartkę. Obaj z Murillem  

        zacišgnęli mnie do mego pokoju -  

        gdyby wiedzieli, jak mogš uciec  

        przed konsekwencjami, to  
        zabiliby mnie na miejscu, ale  

 

 

 
 

 

 

        stwierdzili po długiej naradzie,  
        że miejsce i czas sš zbyt  

        niebezpieczne. Inaczej rzecz się  

        miała z Garciš. Postanowili  

        pozbyć się go raz na zawsze. Gdybym  
        wiedziała, co planujš, nigdy bym  

        im nie powiedziała, a tak, kiedy  

        Murillo zaczšł mi wykręcać ręce,  

        podałam im adres. Lopez  
        zaadresował kartkę,  

        zapieczętował spinkš od  

        mankietów i wysłał przez swego  

        służšcego imieniem Jose. Jak  
        zabili Garcię, nie wiem, ale  

        zrobił to Murillo, gdyż Lopez  

        całš noc pilnował mnie. Najpierw  

        chcieli pozwolić mu wej ć i  
        zabić jako włamywacza, ale  

        doszli do wniosku, że raz  

        wmieszani w zabójstwo mogš dalej  

        nie być w stanie ukryć swych  

        prawdziwych nazwisk i narażš się  
        na kolejne ataki. Sšdzili, że to  

        zabójstwo może zapewnić im  

        spokój, gdyż reszta przestraszy  

        się  mierci. Co do mnie, to  
        przez pięć dni więzili mnie w  

        pokoju, próbujšc gro bami i  

        biciem zmusić mnie do wyznania  

        wszystkiego, co wiem. Przez ten  
        czas zastanawiali się też, co ze  

        mnš zrobić. Dzi  po południu  

        ledwie zjadłam obiad,  

        zorientowałam się, że dodali do  
        niego jaki  narkotyk. Resztę  

        pamiętam jak niezbyt wyra ny sen  

        - na wpół wnie li, na wpół  

        wyprowadzili mnie do karety, a  
        potem próbowali wepchnšć mnie do  

        pocišgu, ale wtedy do mnie  

        dotarło, że mam okazję uciec i  

        zaczęłam się szamotać. Gdyby nie  
        pomoc tego dobrego człowieka,  

        pewnie by mi się to nie udało. A  

        tak jestem, dzięki Bogu, poza  

        ich zasięgiem.  

          Po tej nieoczekiwanej  
        opowie ci przez chwilę panowała  

        cisza. Przerwał jš dopiero  

        Holmes: 

          - To jeszcze nie koniec  
        trudno ci. Robota policyjna  

        skończona, ale prawna dopiero  

        nas czeka.  

          - Dobry adwokat może zrobić z  
 

 

 

 
 

 

        tego działanie w samoobronie -  

        zgodziłem się z nim - a sšdzić  
        go można tylko za jednš  

        zbrodnię, nie za wszystkie.  

        Takie jest nasze prawo. 

          - Panowie, mam trochę lepsze  
        zdanie o naszym prawie -  

        sprzeciwił się Baynes. -  

        Samoobrona to jedno, a mord  

        popełniony z zimnš krwiš to  
        zupełnie co  innego. NIe.  

        Zresztš przekonacie się, że mam  

        rację, gdy zobaczymy wła cicieli  

        High Gable na ławie oskarżonych.  
         

          W tej jednak sprawie historia  

        miała inne zdanie - co prawda  

        minęło trochę czasu nim Tygrys z  

        San Pedro spotkał swych  
        sędziów, gdyż zmylił pogoń  

        używajšc przechodniego domu przy  

        Edmonton Street, a wychodzšcego  

        na Curzon Square i od tego dnia  
        nikt go w Anglii nie widział.  

        Jakie  sze ć miesięcy pó niej w  

        Hotelu Escurial w Madrycie  

        zostali zabici markiz Montarla i  
        senior Rulli. Czyn ten  

        przypisywano nihilistom, za   

        morderców nigdy nie znaleziono,  

        ale z rysopisów, jakie uzyskał  
        od swych  wiadków Baynes  

        wynikało niezbicie, że zemsta  

        dosięgnęła w końcu poszukiwanych  

        w Anglii za morderstwo  
        osobników.  

          - Bardzo zawikłana sprawa, mój  

        drogi - oznajmił Holmes na wie ć  

        o tym czynie. - Obawiam się, że  
        nie będziesz w stanie  

        zaprezentować jej czytelnikom w  

        ten ulubiony przez ciebie  

        skrótowy sposób. Obejmuje ona  

        dwa kontynenty, dwie grupy  
        tajemniczych do końca osób i  

        jest dodatkowo skomplikowana  

        przez obecno ć Scotta Ecclesa,  

        skšdinšd dowodzšcego nie le  
        rozwiniętego instynktu  

        samozachowawczego i rozumu  

        zmarłego Garcii. Godna uwagi  

        jest za  jedynie ze względu na  
        to, że w dżungli możliwo ci tak  

        my jak i inspektor, byli my w  

        stanie trzymać się cały czas  

 
 

 

 

 
 

        tego co najważniejsze i to  

        pomimo przeróżnych przeszkód.  

        Czy jest w niej jeszcze co , co  
        nie w pełni pojmujesz?  

          - Powód powrotu kucharza.  

          - To co , co znale li my w  

        kuchni. To prymitywny dzikus z  
        puszcz San Pedro, a owo co  było  

        jego fetyszem. Gdy uciekali do  

        przygotowanej kryjówki,  

        towarzysz musiał go przekonać,  
        by ten kompromitujšcy, a łatwy  

        do rozwišzania drobiazg  

        zostawił. Był doń jednak zbyt  

        przywišzany, by rozstać się z  

        nim na dłużej. Niestety, za  
        pierwszym razem przestraszył go  

        policjant, a trzy dni pó niej  

        złapał przewidujšcy Baynes.  

        Jeszcze co ?  
          - Rozszarpany ptak, naczynie z  

        krwiš i cała tajemnica tej  

        dziwacznej kuchni.  

          - Spędziłem cały ranek w  
        British Museum, sprawdzajšc to i  

        parę innych rzeczy - odparł z  

        u miechem Sherlock wyjmujšc  

        notes. - Oto cytat z "Kult Voodoo  
        i inne religie murzyńskie"  

        Eckermana: 

         

          "Prawdziwy wyznawca Voodoo nie  
        podejmuje niczego ważnego bez  

        uprzedniego złożenia  

        odpowiednich ofiar swym bogom. W  

        sytuacjach szczególnie ważnych  
        ofiary majš charakter  

        kanibalistyczny, zazwyczaj  

        jednak składajš się z białych  

        kogutów rozerwanych żywcem lub  

        czarnych kozłów, które po  
        upuszczeniu krwi zostajš  

        spalone".  

         

          Jak więc widzisz, nasz dziki  
        przyjaciel był nader  

        ortodoksyjny w tych sprawach.  

        Jest to, przyznaję, groteskowe,  

        ale, jak ci kiedy  wspomniałem,  
        od groteski do  mierci jest  

        tylko jeden krok.  

         

          Zniknięcie  
          Lady Frances Carfax 

         

 

 
 

 

 

 
          Ciekawe. Dlaczego tureckie? -  

        mruknšł Holmes, wpatrujšc się w  

        moje buty.  

          Kołysałem się w tym momencie  
        na fotelu i moje wystawione w  

        stronę kominka stopy musiały  

        zwrócić jego uwagę.  

          - Angielskie - odparłem  
        zaskoczony. - Kupiłem je u  

        Latimera na Oxford Street.  

          U miechnšł się z wyrazem  

        cierpliwej rezyfgnacji.  

          - Ła nie! - wyja nił. -  
        Dlaczego wolisz kosztowne,  

        tureckie ła nie od prostych  

        rodzimych?  

          - Bo ostatnio zaczšłem czuć  
        się staro i dokuczał mi  

        reumatyzm. Ła nia turecka jest  

        czym , co lekarze nazywajš  

        zmianš leków, nowym etapem w  
        leczeniu i oczyszczeniu całego  

        ciała - powiedziałem, dodajšc po  

        chwili namysłu. - Tak na  

        marginesie, nie wštpię, że  
        zwišzek między moimi butami, a