NIEMIECKI

NIE

NIE

MIE

CKI

Podstaw

y gramat

yki niem

ieckiej

– zawier

ają m.in

zasady u

życia za

imków osobow

ych, prz

yimków

rzeczow

ników, p

rzymiot

ników i i

ch stopn

iowania

Przedstaw

iają rów

nież szy

k wyraz

ów w zd

aniach,

sposób

ich two

rzenia, l

iczebnik

i porządkowe

oraz głó

wne, itp

Czasy i c

zasowniki ni

emiecki

– preze

ntują

niezbęd

ne infor

macje d

otyczące p

odstawow

ych

rodzajó

w czasó

w, typów c

zasown

ików, ic

zastosowanie

i odmian

ę; ta cze

ść zawier

a także

spis cza

sownikó

w posiłkow

ych, modaln

ych

i nieregu

larnych

Słownik p

olsko-n

iemiecki i ni

emiecko

-polski

– składa

się z ok

oło 20.000

artykuł

ów hasł

owych,

prezent

ujących

słownic

two z za

kresu ró

żnych

dziedzin

życia i s

fer dział

alności c

złowiek

Niemieck

o-polsk

i słownik te

matyczn

– zawier

41 kateg

orii tema

tycznyc

h. Hasła p

ogrupow

ano

według n

ajważni

ejszych dzi

edzin życ

ia, a nas

tępnie

podzielo

no na ka

tegorie b

ardziej s

zczegół

owe.

Na przy

kład w ka

tegorii Umwe

lt można zna

leźć:

Umweltschutz

, Pflanzen

, Pilze, Ti

ere, Fisc

he, Wett

er.

Idiomy n

iemieck

– zawier

ają oko

ło

3.000 n

ajczęśc

iej stoso

wanych i na

jbardziej

popularn

ych wyra

żeń idiom

atyczny

ch wraz

z ich po

lskimi o

dpowied

nikami o

raz przy

datne

przysło

wia i po

wiedzen

ia.

www.rea-sj.pl

dla początkujących
i średniozaawansowanych (A1–B1)

dla
poc

tku

ją

cy
c

i ś

rednio

awansowan

ch
(A
1–

B1)

dla

poc

tku

ją

i ś

rednio

awansowan

1–

B1)

Cena: 24,90 zł

GRAMA

TYKA

Czasy i c

zasown

iki

SŁOWNIK

polsko-n

iemiecki

i niemiecko

-polski

Niemieck

o-polski s

łownik te

matyczn

IDIOMY

Niemiecki OKLADKA.indd 1

2-02-12 9:54:04

Projekt okładki:

Radosław Pazdrijowski

Opracowanie:
Podstawy gramatyki niemieckiej oraz Czasy i czasowniki niemieckie na podstawie licencji
wydawnictwa INFOA – Renata Mac
Słownik polsko-niemiecki oraz Słownik niemiecko-polski – Renata Mac, Ewa Jaśkiewicz
Niemiecko-polski słownik tematyczny – Monika Michałowska
Idiomy niemieckie – Magdalena Podracka-Wißkirchen

Korekta:

Danuta Piętka

Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja, adaptacja całości lub części niniejszej publikacji,
kopiowanie do bazy danych, zapis elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny, dźwiękowy lub inny
wymaga pisemnej zgody Wydawcy i właściciela praw autorskich.

Wydawnictwo REA s.j.
Dział Handlowy
ul. Kolejowa 9/11, 01-217 Warszawa
Tel.: 22 631 94 23, 22 632 69 03, 22 632 68 82
Fax: 22 632 21 15
e-mail: handlowy@rea-sj.pl
www.rea-sj.pl

Skład i łamanie:

Studio Gravite, Olsztyn

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 2

26-01-12 13:15:58

ISBN 978-83-7544-464-3

WSTĘP

Niniejsza publikacja, dzięki szczególnej formie, stanowi doskonałą pomoc nie

tylko dla uczących się języka niemieckiego (na poziomie podstawowym i

średniozaawansowanym) czy wyjeżdżających za granicę, ale także dla tych, którzy

po prostu interesują się tym językiem.

Można z niej korzystać na każdym etapie nauki, kiedy dopiero zaczynamy poznawać

język, ale również kiedy chcemy usystematyzować swoje wiadomości. Dzięki niej

poznajemy system języka niemieckiego: zarówno gramatykę, jak i leksykę.

Przejrzysta forma tablic, w których zaprezentowano Podstawy gramatyki niemieckiej

oraz Czasy i czasowniki niemieckie, na pewno ułatwi przyswojenie materiału podczas

nauki i pomoże w praktycznym stosowaniu języka, np. w korespondencji.

W jednym tomie, podzielonym na 6 odrębnych części, zamieszczono:

Podstawy gramatyki niemieckiej

Czasy i czasowniki niemieckie

Słownik polsko-niemiecki

Słownik niemiecko-polski

Niemiecko-polski

słownik tematyczny

Idiomy

niemieckie

• Podstawy gramatyki niemieckiej – zawierają m.in.: zasady użycia zaimków

osobowych, przyimków, rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania.

Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach, sposób ich tworzenia, liczebniki

porządkowe oraz główne, itp.

• Czasy i czasowniki niemieckie – prezentują niezbędne informacje dotyczące

podstawowych rodzajów czasów, typów czasowników, ich zastosowanie i

odmianę; ta cześć zawiera także spis czasowników posiłkowych, modalnych i

nieregularnych.

• Słownik polsko-niemiecki i niemiecko-polski – składa się z około 20.000 artykułów

hasłowych, prezentujących słownictwo z zakresu różnych dziedzin życia i sfer

działalności człowieka.

• Niemiecko-polski słownik tematyczny – zawiera 41 kategorii tematycznych. Hasła

pogrupowano według najważniejszych dziedzin życia, a następnie podzielono na

kategorie bardziej szczegółowe. Na przykład w kategorii Umwelt można znaleźć:

Umweltschutz, Pflanzen, Pilze, Tiere, Fische, Wetter.

• Idiomy niemieckie – zawierają około 3.000 najczęściej stosowanych i najbardziej

popularnych wyrażeń idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami oraz

przydatne przysłowia i powiedzenia.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 3

26-01-12 13:15:58

SPIS TREŚCI

Podstawy gramatyki niemieckiej

....................................... 5

Czasy i czasowniki niemieckie

.......................................... 29

Słownik polsko-niemiecki

................................................... 65

Słownik niemiecko-polski

................................................. 187

Niemiecko-polski słownik tematyczny

....................... 289

Indeks

.......................................................................................... 372

Idiomy niemieckie

................................................................. 417

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 4

26-01-12 13:15:58

•

Alfabet niemiecki

•

Rodzajnik okre

ślony i nieokre

ślony

•

Dopełniacz

• Deklinacja rzeczowników i przymiotników

•

Stopniowanie

przymiotników

•

Przyimki, przys

łówki

• Zaimki: osobowe, dzier

żawcze, wzgl

ędne, pytają

ce,

wskazujące, przecz

ące, nieokre

śłone

• Przyimki z biernikiem, celownikiem, dope

łniaczem

•

Spójniki: wspó

łrzędne, podrz

ędne

• Zdania pojedyncze, z

łożone, okolicznikowe

•

Liczebniki g

łówne i porz

ądkowe

•

Podstawowe

działania arytmetyczne

•

Kalendarz

•

Określanie czasu i daty

•

Użycie przecinka w pisowni

GRAMATYKI

NIEMIECKIEJ

PODSTAWY

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 5

26-01-12 13:15:58

ALFABET NIEMIECKI

RODZAJNIK OKREŚLONY I NIEOKREŚLONY

LICZBA POJEDYNCZA

LICZBA MNOGA

RODZAJNIK

NIEOKREŚLONY

ein Mann (jakiś) mężczyzna

eine Frau (jakaś) kobieta

ein Kind (jakieś) dziecko

Männer (jacyś) mężczyźni

Frauen (jakieś) kobiety

Kinder (jakieś) dzieci

RODZAJNIK

OKREŚLONY

der Mann (ten) mężczyzna

die Frau (ta) kobieta

das Kind (to) dziecko

die Männer (ci) mężczyźni

die Frauen (te) kobiety

die Kinder (te) dzieci

DOPEŁNIACZ

– imiona własne

(tworzymy za pomocą końcówki

-s

także w rodzaju żeńskim; w imionach

zakończonych na spółgłoskę syczącą: za pomocą

von

)

• Sind das Monikas

• To są książki Moniki

oder Rolfs Bücher?

czy Rolfa?

• Operetten von Strauß.

• Operetki Straussa.

• Wie gefallen Ihnen

• Jak podobają się państwu

Wagners

Opern?

opery Wagnera?

• Herrn Hübners Eltern

• Rodzice pana Hübnera

wohnen in Magdeburg. mieszkają w Magdeburgu.

– nieokreślone dane czasowe

eines

Tages

pewnego dnia

morgens

rano, z rana

abends

wieczorem, wieczorami

eines schönen Morgens pewnego pięknego poranka

[a:]

[be:]

[tse:]

[de:]

[e:]

[εf]

[ge:]

[ha:]

[i:]

[jʋt]

[ka:]

[εl]

[εm]

[εn]

[o:]

[pe:]

[ku:]

[εʁ]

[εs]

[εs’tsεt]

[te:]

[u:]

[fau]

[ve:]

[ɪks]

[‘ʏpsi lʋn]

[tsεt]

[ε:]

[ø:]

[y:]

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 6

26-01-12 13:15:58

DEKLINACJA RZECZOWNIKÓW

A. MOCNA

LICZBA

POJEDYNCZA

LICZBA

MNOGA

(bez końcówki)

LICZBA

POJEDYNCZA

LICZBA

MNOGA

(końc.

-e

)

LICZBA

POJEDYNCZA

LICZBA

MNOGA

(końc.

-er

)

LICZBA

POJEDYNCZA

LICZBA

MNOGA

(końc.

-s

)

B. SŁABA

LICZBA

POJEDYNCZA

RODZAJ MĘSKI

M. der Vogel

D. des Vogels

C. dem Vogel

B. den Vogel

M. die Vögel

D. der Vögel

C. den Vögeln

B. die Vögel

M. der Tag

D. des Tages

C. dem Tag

B. den Tag

M. die Tage

D. der Tage

C. den Tagen

B. die Tage

M. der Mann

D. des Mann(e)s

C. dem Mann

B. den Mann

M. die Männer

D. der Männer

C. den Männern

B. die Männer

M. der Opa

D. des Opas

C. dem Opa

B. den Opa

M. die Opas

D. der Opas

C. den Opas

B. die Opas

M. der Mensch

D. des Menschen

C. dem Menschen

B. den Menschen

RODZAJ ŻEŃSKI

die Mutter

der Mutter

die Mutter

die Mütter

der Mütter

den Müttern

die Mütter

die Hand

der Hand

die Hand

die Hände

der Hände

den Händen

die Hände

die Oma

der Oma

die Oma

die Omas

der Omas

den Omas

die Omas

RODZAJ NIJAKI

das Zimmer

des Zimmers

dem Zimmer

das Zimmer

die Zimmer

der Zimmer

den Zimmern

die Zimmer

das Jahr

des Jahres

dem Jahr

das Jahr

die Jahre

der Jahre

den Jahren

die Jahre

das Kind

des Kindes

dem Kind

das Kind

die Kinder

der Kinder

den Kindern

die Kinder

das Auto

des Autos

dem Auto

das Auto

die Autos

der Autos

den Autos

die Autos

die Frau

der Frau

die Frau

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 7

26-01-12 13:15:58

LICZBA

MNOGA

(końc.

-en

-n

)

C. MIESZANA*

LICZBA

POJEDYNCZA

LICZBA

MNOGA

(końc.

-en

-n

)

M. die Menschen

D. der Menschen

C. den Menschen

B. die Menschen

RODZAJ MĘSKI

M. der See

D. des Sees

C. dem See

B. den See

M. die Seen

D. der Seen

C. den Seen

B. die Seen

die Frauen

der Frauen

den Frauen

die Frauen

RODZAJ NIJAKI

das Auge

des Auges

dem Auge

das Auge

die Augen

der Augen

den Augen

die Augen

* wg tej deklinacji odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego.

PRZECZENIE W ZDANIU NIEMIECKIM

W zdaniu niemieckim może być tylko jedno przeznaczenie:

–

nein

(przeczenie całego zdania, stoi przed zdaniem, oddziela się

przecinkiem)

Nein, ich kann nicht kommen.

Nie, nie mogę przyjść.

–

nicht

(przeczenie

stojące w zdaniu, przeczy części zdania lub całe zdanie)

Ich will nicht lernen.

Nie chcę się uczyć.

Die Schuhe sind nicht teuer.

Te buty nie są drogie.

Nicht alle Studenten sind hier.

Nie wszyscy studenci są tutaj.

–

kein

(przeczenie

rzeczownika)

Er hat keinen Freund.

Nie ma (żadnego) przyjaciela.

Er ist kein Lehrer.

Nie jest nauczycielem.

–

doch

(przeczenie pytania zawierającego przeczenie)

Willst du nicht mitgehen?

Nie chcesz iść z nami?

Doch, ich will.

(Ależ) tak, chcę.

–

nicht mehr

(połączenie „już nie“)

Ich komme nicht mehr.

Już nie przyjdę.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 8

26-01-12 13:15:58

DEKLINACJA PRZYMIOTNIKÓW

A. PO RODZAJNIKU OKREŚLONYM

LICZBA POJEDYNCZA
RODZAJ MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ NIJAKI

der nette Mann

die nette Frau

das nette Kind

D. des netten Mannes

der netten Frau

des netten Kindes

C. dem netten Mann

der netten Frau

dem netten Kind

B. den netten Mann

die nette Frau

das nette Kind

LICZBA MNOGA
WSZYSTKIE RODZAJE

M. die

nette

Männer,

Frauen,

Kinder

D. der

netter

Männer,

Frauen,

Kinder

C. den

netten

Männern,

Frauen,

Kindern

B. die

nette

Männer,

Frauen,

Kinder

B. PO RODZAJNIKU NIEOKREŚLONYM

LICZBA POJEDYNCZA
RODZAJ MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ NIJAKI

ein netter Mann

eine nette Frau

ein nettes Kind

D. eines netten Mannes

einer netten Frau

eines netten Kindes

C. einem netten Mann

einer netten Frau

einem netten Kind

B. einen netten Mann

eine nette Frau

ein nettes Kind

LICZBA MNOGA*

* W liczbie mnogiej nie używamy rodzajnika nieokreślonego.

C. BEZ RODZAJNIKA

LICZBA POJEDYNCZA
RODZAJ MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ NIJAKI

süßer Wein

gute Wurst

gekühltes Bier

D. süßen Wein(e)s

guter Wurst

gekühlten Bier(e)s

C. süßem Wein

guter Wurst

gekühltem Bier

B. süßen Wein

gute Wurst

gekühltes Bier

LICZBA MNOGA

WSZYSTKIE RODZAJE

gute

Weine, Würste, Biere

guter

Weine, Würste,

Biere

guten

Weinen, Würsten, Bieren

gute

Weine, Würste, Biere

Po zaimkach dzierżawczych i po przeczeniu kein w liczbie pojedynczej tak samo jak po

rodzajniku nieokreślonym, w liczbie mnogiej tak samo jak po rodzajniku określonym.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 9

26-01-12 13:15:58

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

STOPIEŃ

STOPIEŃ 3.

STOPIEŃ

billig

billiger

(der, die, das)

billigste

tani

tańszy najtańszy

klein

kleiner

(der, die, das)

kleinste

mały mniejszy

najmniejszy

STOPNIOWANIE Z PRZEGŁOSEM

STOPIEŃ 2.

STOPIEŃ 3.

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

RÓWNY

WYŻSZY

l. poj.

l.mn.

jung (młody)

jünger

(der, die, das) jüngste

die jüngsten

kurz (krótki)

kürzer

(der, die, das) kürzeste

die kürzesten

warm (ciepły)

wärmer

(der, die, das) wärmste

die wärmsten

stark (silny, mocny)

stärker

(der, die, das) stärkste

die stärksten

kalt (zimny)

kälter

(der, die, das) kälteste

die kältesten

nah (bliski)

näher

(der, die, das) nächste

die nächsten

lang (długi)

länger

(der, die, das) längste

die längsten

groß (duży)

größer

(der, die, das) größte

die größten

hoch (wysoki)

höher

(der, die, das) höchste

die höchsten

STOPNIOWANIE NIEREGULARNE

STOPIEŃ 2.

STOPIEŃ

3. STOPIEŃ NAJWYŻSZY

RÓWNY

WYŻSZY

l. poj l. mn

gut (dobry)

besser

(der, die, das) beste

die besten

viel (liczny)

mehr

(der, die, das) meiste

die meisten

STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

1. STOPIEŃ 2.

STOPIEŃ 3.

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

RÓWNY

WYŻSZY

bald

(wcześnie) eher

ehesten

gern

(chętnie) lieber

liebsten

gut

(dobrze) besser am

besten

oft

(często) öfter am

öftesten

viel

(wiele, dużo) mehr

meisten

wenig

(mało) weniger am

wenigsten

minder am

mindesten

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 10

26-01-12 13:15:59

ZAIMKI OSOBOWE

mianownik

dopełniacz

celownik

biernik

ich

meiner

mir

mich

deiner

dir

dich

seiner

ihm

ihn

sie

ihrer

ihr

sie

seiner

ihm

wir

unser

uns

ihr

euer

euch

sie

ihrer

ihnen

sie

Sie

Ihrer

Ihnen

Sie

ZAIMKI DZIERŻAWCZE

mein, dein, sein, ihr, sein, unser, euer, ihr, Ihr

mój twój jego jej jego nasz wasz jej Pański

RODZAJ MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ NIJAKI

mein Freund

meine Schwester

mein Kind

meines Freundes

meiner Schwester

meines Kindes

meinem Freund

meiner Schwester

meinem Kind

meinen Freund

meine Schwester

mein Kind

unser Tisch

unsere Schule

unser Auto

unseres Tisches

unserer Schule

unseres Autos

unserem Tisch(e)

unserer Schule

unserem Auto

unseren Tisch

unsere Schule

unser Auto

LICZBA MNOGA

meine Freunde

unsere Bekannten

meiner Freunde

unserer Bekannten

meinen Freunden

unseren Bekannten

meine Freunde

unsere Bekannten

Analogicznie deklinujemy wszystkie zaimki dzierżawcze i przeczenie kein.

ZAIMKI WZGLĘDNE

LICZBA POJEDYNCZA

LICZBA MNOGA

mianownik
dopełniacz
celownik
biernik

der
dessen
dem
den

die
deren
der
die

das
dessen
dem
das

die
deren
denen
die

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 11

26-01-12 13:15:59

Das ist die Hose,

die

ich gekauft habe.

To są te spodnie, które kupiłam.
Ist das der Mann,

den

du meintest?

Czy to ten mężczyzna, którego miałeś na myśli?
Das ist das Auto,

das

ich kaufen will.

To ten samochód, który chcę kupić.

ZAIMKI PYTAJĄCE

wer?

kto?

Wer ist hier?

Kto tu jest?

wessen?

czyj?

Wessen Auto ist das?

Czyj to samochód?

wem?

komu?

Wem schreibst du?

Do kogo piszesz?

do kogo?

wen?

kogo?

Wen siehst du?

Kogo widzisz?

was?

co?

Was machst du?

Co robisz?

wo?

gdzie?

Wo wohnt er?

Gdzie on mieszka?

wie?

jak?

Wie heißt sie?

Jak ona się nazywa?

jaki/jaka/jakie? Wie ist das Buch?

Jaka jest ta książka?

wohin?

dokąd?

Wohin geht ihr?

Dokąd idziecie?

woher?

skąd?

Woher kommen Sie?

Skąd Pan/Pani pochodzi?

wann?

kiedy?

Wann hast du Geburtstag? Kiedy masz urodziny?

warum?

dlaczego?

Warum lernst du

Dlaczego uczysz się

Deutsch?

niemieckiego?

was für

jaki,-a,-ie

Was für ein Kleid

Jaką sukienkę

ein?

brauchen Sie?

pani potrzebuje?

welcher?

który?

Welches Buch liest du?

Którą książkę czytasz?

LICZBA POJEDYNCZA

LICZBA MNOGA

mianownik
dopełniacz
celownik
biernik

welcher
welches
welchem
welchen

welche
welcher
welcher
welche

welches
welches
welchem
welches

welche
welcher
welchen
welche

Welches

Buch brauchst du?

Którą książkę potrzebujesz?

ZAIMKI WSKAZUJĄCE

der, die, das

ten, ta, to

dieser, diese, dieses

ten oto, ta oto, to oto

jener, jene, jenes

ów, owa, owo

derselbe, dieselbe, dasselbe

ten sam, ta sama, to samo

der gleiche, die gleiche, das gleiche

ten sam, ta sama, to samo

solcher, solche, solches

taki, taka, takie

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 12

26-01-12 13:15:59

ZAIMKI WSKAZUJĄCE – DEKLINACJA

LICZBA POJEDYNCZA

LICZBA MNOGA

RODZAJ MĘSKI

M. dieser

D. dieses

C. diesem

B. diesen

M. derselbe

D. desselben

C. demselben

B. denselben

M. der

D. dessen

C. dem

B. den

RODZAJ ŻEŃSKI

diese

dieser

diese

dieselbe

derselben

dieselbe

die

deren

der

die

RODZAJ NIJAKI

dies(es)

dieses

diesem

dieses

dasselbe

desselben

demselben

dasselbe

das

dessen

dem

das

diese

dieser

diesen

diese

dieselben

derselben

denselben

dieselben

die

deren

denen

die

ZAIMKI NIEOKREŚLONE

niemand
kein
nichts
jemand
jeder
etwas
alles
alle
viele
einige
man

nikt

Ich sehe niemand(en). Nikogo nie widzę.

żaden

Ich habe keine Zeit. Nie mam czasu.

nic

Er hat nichts mehr. Nie ma już nic.

ktoś

Ist hier jemand? Jest tu ktoś?

każdy

Der Zug fährt jeden Tag. Pociąg jeździ każdego dnia.

coś

Etwas ist geschehen. Coś się stało.

wszystko

Ist das alles? Czy to jest wszystko?

wszyscy

Alle sind hier. Wszyscy są tutaj.

liczni (dużo)

Viele kamen spät. Wielu przyszło późno.

niektórzy

Einige sind schon hier. Niektórzy są już tutaj.

(nieokreślony) Wie sagt man das auf deutsch?

Jak to się mówi po niemiecku?

Man

sagt...

Mówi się...

Man hat ihn im Radio gehört. Słyszano go w radiu.

mianownik

jemand

niemand

dopełniacz

jemand(e)s niemand(e)s

celownik

jemand(em)

niemand(em)

biernik

jemand(en)

niemand(en)

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 13

26-01-12 13:15:59

PRZYIMKI Z BIERNIKIEM

bis

– do (dotyczące czasu)

Bis heute hat er uns nicht besucht. Do dziś nie odwiedził nas.

durch

– przez (ruch przez; z jednego końca na drugi)

Der Zug fährt durch einen Tunnel. Pociąg jedzie przez tunel.

durch

– powód

Ich habe das durch eigene Schuld verloren. Zgubiłam to ze swojej winy.

durch

– przez, podczas, w czasie

Den ganzen Winter hindurch sind wir Ski gelaufen. Przez całą zimę jeździliśmy

na nartach.

für

– dla

Die Blumen sind für dich. Kwiaty są dla ciebie.

für

– zamiast, za (w zastępstwie)

Er arbeitet für zwei. Pracuje za dwóch.

für

– na (dotyczące czasu)

Er ist für drei Wochen verreist. Wyjechał na trzy tygodnie.

für

– na, po (porównanie, ocena)

Für sein Alter ist das Kind gut entwickelt. Na swój wiek to dziecko jest dobrze

rozwinięte.

gegen

– przeciwko

Ich bin gegen diesen Vorschlag. Jestem przeciwko tej propozycji.

gegen

– o, przeciw (uderzenie w przeszkodę)

Die Kinder werfen mit dem Ball gegen die Wand. Dzieci rzucają piłką o ścianę.

gegen

– około (dotyczące czasu)

Gegen Mittagszeit gehen wir nach Hause. Około południa idziemy do domu.

gegen

– przeciw (wzgląd, porównanie)

Gegen gestern ist es heute kalt. W porównaniu z dniem wczorajszym dzisiaj

jest chłodno.

gegen

– za, na przeciw (równowartość, przeciwdziałanie)

Ich gab Ihnen Tropfen gegen Husten. Dałem panu krople na kaszel.

ohne

– bez (absencja, niedostatek, rozłączenie)

Er hat es ohne mein Wissen getan. Zrobił to bez mojej wiedzy.

– około (przestrzeniowo)

Die Erde läuft um die Sonne herum. Ziemia kręci się wokół słońca.

– o, w (dotyczące czasu)

Ich komme um ein Uhr. Przyjdę o pierwszej.

– o (życzenie, prośba)

Es geht vor allem um Genauigkeit. Chodzi przede wszystkim o dokładność.

– o (strata, ubytek)

Der Pilot ist ums Leben gekommen. Pilot stracił życie.

– za (wymiana i cena)

Einen Tag um den anderen. Dzień za dniem.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 14

26-01-12 13:15:59

– o (znaczenie miary, różnicy, wielkości)

Sie haben ihren Urlaub um 5 Tage verlängert. Przedłużyli sobie urlop o 5 dni.

entlang

– wzdłuż (występuje po rzeczowniku)

Wir gehen die Blumenstraße entlang. Idziemy wzdłuż ulicy kwiatowej/Idziemy

ulicą kwiatową.

PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM

– z, ze (dotyczące miejsca)

Ab Prag hast du gute Verbindung. Z Pragi masz dobre połączenie.

– od (dotyczące czasu)

Ab morgen werde ich besser. Od jutra się poprawię.

aus

– z, ze (dotyczące miejsca)

Meine Freunde sind aus Frankreich gekommen. Moi przyjaciele przyjechali z Francji.

aus

– z, ze (pochodzenie, materiał)

Das Haus ist aus Ziegelstein gebaut. Dom zbudowany jest z cegły.

aus

– przyczyna, podnieta, pobudka

Er hat mir aus Freundschaft geholfen. Pomógł mi z przyjaźni.

außer

– poza (dotyczące miejsca)

Der Hafen war bereits außer Sicht. Portu już nie było widać.

außer

– oprócz (wykluczenie, wyłączenie)

Außer dir ist niemand gekommen. Oprócz ciebie nikt nie przyszedł.

bei

– przy, pod, u (miejsce)

Wir treffen uns beim Rathaus. Spotkamy się przy ratuszu.

bei

– przy, w czasie, podczas (dotyczące czasu)

Beim Lesen brauche ich eine Brille. Do czytania potrzebne mi są okulary.

bei

– przy, za (warunek)

Bei Gefahr Knopf drücken! W razie niebezpieczeństwa nacisnąć guzik.

entgegen

– naprzeciw, przeciwko (kierunek)

Wir kommen dir entgegen. Wyjdziemy ci naprzeciw.

entgegen

– wbrew, na przekór (przyzwolenie)

Sie handeln den gültigen Gesetzen entgegen. Postępują wbrew

obowiązującemu prawu.

entlang

– wzdłuż, obok (dotyczące miejsca, jeśli przyimek znajduje się przed

rzeczownikiem)

Entlang der Straße baut man neue Garagen. Wzdłuż drogi budowane są nowe

garaże.

gegenüber

– przeciw, naprzeciw, przeciwko (dotyczące miejsca)

Er wohnt gegenüber der Schule. Mieszka naprzeciwko szkoły.

gegenüber

– przeciwko, wobec, w porównaniu z (wzgląd)

Gegenüber mir hast du gute Arbeit. W porównaniu ze mną masz dobrą pracę.

gegenüber

– wobec (stosunek)

Wir haben ihm gegenüber Vorbehalte. Mamy wobec niego zastrzeżenia.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 15

26-01-12 13:15:59

gemäß

– według, w zgodzie (zgoda)

Sie handelten seinem Vorschlag gemäß. Postępowali zgodnie z jego

propozycją.

mit

– z, ze (połączenie, wzajemność)

Ich möchte Kaffee mit Zucker. Chciałbym kawę z cukrem.

mit

– z, ze (środek, pośrednictwo)

Ich schicke den Brief mit der Post. Wysyłam ten list pocztą.

mit

– czasowo

Die Ausstellung endet mit dem heutigen Datum. Ekspozycja kończy się

z dniem dzisiejszym.

mit

– z, ze (sposób)

Wir erwarten Sie mit großer Freude. Oczekujemy Pana z wielką radością.

nach

– do (zmierzanie, celowanie)

Die Delegation reist nach Indien. Delegacja podróżuje do Indii.

nach

– po (dotyczące czasu)

Nach der Pause beginnt der Unterricht. Po przerwie zaczyna się lekcja.

nach

– według, po (zgoda)

Nach meiner Überzeugung ist das gut. Według mojego przekonania to dobrze.

seit

– od (czas)

Ich bin hier seit gestern. Jestem tutaj od wczoraj.

von

– z, ze (dotyczące miejsca, kierunku)

Der Zug kommt von Berlin. Pociąg przyjeżdża z Berlina.

von

– od, ode (pochodzenie, sprawca, twórca, powód)

Grüßen Sie ihn von mir! Proszę go ode mnie pozdrowić.

von

– z, ze (część całości)

Nimm ein Stück von diesem Kuchen. Weź sobie kawałek tego ciasta.

von

– od, z (przyczyna, podnieta)

Schon bin ich müde von der Arbeit. Już jestem zmęczony pracą.

von

– charakter, jakość

Es war der Mann von kleiner Gestalt. Był to mężczyzna małego wzrostu.

– do (miejsce, osoba)

Ich muss zum Arzt gehen. Muszę pójść do lekarza

– na, w (dotyczące czasu)

Du kommst zur rechten Zeit. Przychodzisz w samą porę.

– charakter ruchu

Ich fahre gern zu Pferd. Lubię jeździć konno.

– do, przy, za (dane numeryczne)

Wir wohnten im Studentenheim zu dritt. Mieszkaliśmy w akademiku we trzech.

– na, w, za (cel)

Er reichte mir die Hand zum Abschied. Podał mi rękę na pożegnanie.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 16

26-01-12 13:15:59

PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM I BIERNIKIEM

an (celownik)

– o, przy (dotyczące miejsca)

Das Bild hängt an der Wand. Obraz wisi na ścianie.

Das Rad lehnt an der Wand. Rower oparty jest o ścianę.

An der Tür wartet Ihr Patient. Przy drzwiach czeka pański pacjent.

– w, za (dotyczące czasu, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Am ersten Weihnachtstag fahren wir zu meiner Großmutter.

W pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia jedziemy do mojej babci.

– na (ustalenie)

Er ist noch jung an Jahren. Jest jeszcze za młody.

an (biernik)

– na, do (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Wer hat die Landkarte an die Wand gehängt? Kto powiesił mapę na ścianie?

Er geht langsam ans Fenster. Powoli podchodzi do okna.

– do (dotyczące czasu)

Wir tanzten bis an den frühen Morgen. Tańczyliśmy aż do samego rana.

– chyba, około (przybliżenie)

Sie ist schon an sechsmal operiert. Była już chyba ze sześć razy operowana.

auf (celownik)

– na (umiejscowienie na powierzchni przedmiotu)

Die Katze sitzt auf dem Dach. Kot siedzi na dachu.

auf

– na (ruch na pewnej przestrzeni)

Die Kinder spielen auf dem Spielplatz. Dzieci bawią się na boisku.

auf

– w (pobyt w pewnym pomieszczeniu, budynku)

Ich bleibe auf meinem Zimmer. Zostanę w swoim pokoju.

auf

– na (wskazuje na pewną sferę czynności)

Ich will auf der Post arbeiten. Chcę pracować na poczcie.

auf

(biernik)

– na (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Setzen Sie sich auf den Stuhl. Niech pan usiądzie na krześle.

Ich muß aufs Dach steigen. Muszę wyjść na dach.

Morgen machen wir uns auf den Weg. Jutro wyruszamy w podróż.

auf

– za, po (następność)

Auf Regen folgt Sonnenschein. Po deszczu przychodzi słońce.

auf

– na (czasowo)

Er hat das Haus auf 5 Jahre gemietet. Wynajął dom na 5 lat.

Es geschah vom 16. auf den 17. Januar. Zdarzyło się to z 16 na 17 stycznia.

auf

– na, w, po (sposób)

Ich schreibe das Buch auf Deutsch. Piszę tę książkę po niemiecku.

auf

– na (przyczyna, powód, cel)

Ich mache das auf deinen Wunsch. Zrobię to na twoje życzenie.

(celownik)

– w, we, na (dotyczące miejsca)

Die Kinder sind im Theater. Dzieci są w teatrze.

– w, za (czasowo)

Ich komme in der nächsten Woche. Przyjdę w następnym tygodniu.

In einer Stunde ist die Reparatur fertig. Za godzinę naprawa będzie skończona.

– w, z (sposób, miara)

Er muß schon in großer Eile sein. Musi się już bardzo śpieszyć.

in (biernik)

– kierunek (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Kommst du in die Stadt mit? Pójdziesz ze mną do miasta?

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 17

26-01-12 13:15:59

neben (celownik)

– obok, przy (dotyczące miejsca)

Wir wohnen neben der Schule. Mieszkamy obok szkoły.

neben

– obok, pomimo (obecność kogoś, czegoś)

Neben anderen Möglichkeiten. Oprócz innych możliwości.

neben

(biernik)

– obok (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Er setzte sich neben mich. Usiadł obok mnie.

über

(celownik)

– (po)nad (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Das Flugzeug fliegt über den Wolken. Samolot leci nad chmurami.

über

(biernik)

– przez, po (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Der Weg führt über einen Fluß. Droga prowadzi przez rzekę.

über

– przez (dotyczące czasu)

Es hat die ganze Nacht über geregnet. Padało całą noc.

über

– ponad (ilość)

Das Buch kostet über 100 Euro. Książka kosztuje ponad 100 euro.

über

– na, ponad (gromadzenie)

Das ist Wunder über Wunder. To jest cud nad cudy.

unter (celownik)

– pod (dotyczące miejsca)

Der Hund liegt unter dem Sofa. Pies leży pod kanapą.

unter

– pod, za, z (sposób)

Mütter gebären Kinder unter Schmerzen. Matki rodzą dzieci w bólach.

unter

– pod, mniej niż (sposób, miara)

Der Film ist für Jugendliche unter 16 Jahren verboten. Film nie jest dozwolony dla

młodzieży poniżej 16. roku życia.

unter

– między (relacje międzyludzkie)

Ich muss es dir unter vier Augen sagen. Muszę ci to powiedzieć w cztery oczy.

unter (biernik)

– pod (dotyczące miejsca, czasownikiem wyrażającym ruch)

Der Hund setzte sich unter den Tisch. Pies usiadł pod stołem.

unter

– między (społeczeństwo)

Sie ging nie unter die Menschen. Nigdy nie chodziła między ludzi.

vor (celownik)

– przed (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Ich warte auf dich vor der Schule. Zaczekam na ciebie przed szkołą.

vor

– przed, o, za (dotyczące czasu)

Ich war hier vor 6 Uhr. Byłem tutaj przed szóstą.

vor

– z, ze, od, dla (przyczyna)

Vor Freunde küsste sie ihn. Z radości pocałowała go.

vor (biernik)

– przed (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Sie trat vor den Spiegel. Stanęła przed lustrem.

hinter (celownik)

– za (dotyczące miejsca)

Die Garage liegt hinter dem Haus. Garaż jest za domem.

hinter (biernik)

– za (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Er will hinter das Haus gehen. Chce pójść za dom.

zwischen (celownik)

– między (dotyczące miejsca)

Mein Roman lag zwischen anderen Büchern. Moja powieść leżała między

pozostałymi książkami.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 18

26-01-12 13:15:59

zwischen

– między (dotyczące czasu)

Ich komme zwischen drei und vier Uhr. Przyjdę między trzecią a czwartą.

zwischen

– (po)między (wzajemność, stosunek)

Was ist der Unterschied zwischen mir und dir? Jaka jest różnica między mną a tobą?

zwischen (biernik)

– między (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch)

Ich setze mich zwischen den Sohn und die Tochter. Usiądę między synem i córką.

PRZYIMKI Z DOPEŁNIACZEM

außerhalb

– poza (dotyczące miejsca)

Sie wohnen außerhalb der Stadt. Mieszkają poza miastem.

außerhalb

– poza (dotyczące czasu)

Außerhalb der Saison herrscht hier Ruhe. Poza sezonem jest tu spokój.

diesseits

– po tej stronie (dotyczące miejsca)

Diesseits der Landkarte seht ihr Tiefebenen. Po tej stronie mapy widzicie niziny.

innerhalb

– w (dotyczące miejsca)

Du musst innerhalb des Kreises stehen. Musisz stać w kręgu.

innerhalb

– za, w, w ciągu, w czasie (dotyczące czasu)

Innerhalb dieser Woche wird die Arbeit fertig sein. W tym tygodniu praca

będzie skończona.

jenseits

– na, po drugiej stronie (dotyczące miejsca)

Jenseits des Grenze liegt Frankfurt. Po drugiej stronie granicy leży Frankfurt.

längs

– wzdłuż (dotyczące miejsca)

Wir fahren längs des Flusses. Jedziemy wzdłuż rzeki.

oberhalb

– nad, wyżej (dotyczące miejsca)

Dort oberhalb der Berge geht die Sonne auf. Tam nad górami wschodzi słońce.

statt

– zamiast (stosunek zastępczości)

Statt des Abenteuerfilms spielte man einen historischen Film. Zamiast filmu

przygodowego dali film historyczny.

trotz

– na przekór temu, pomimo (przypuszczenie)

Trotz des Regens gingen sie spazieren. Mimo deszczu poszli na spacer.

unterhalb

– pod, poniżej (dotyczące miejsca)

Unterhalb der Burg fließt ein Fluß. Pod zamkiem płynie rzeka.

unweit

– niedaleko (dotyczące miejsca)

Unweit

des Hauses gibt es einen kleinen See. Niedaleko domu jest małe jezioro.

während

– w czasie, podczas, w okresie, w ciągu (czas)

Das Kind spielte während der Autofahrt. Dziecko bawiło się podczas podróży autem.

wegen

– dla (powód, przyczyna)

Heute ist wegen technischer Schwierigkeiten geschlossen. Dzisiaj jest

zamknięte z powodów technicznych.

wegen

– ze względu na, z powodu, dla (cel)

Er hat das Haus wegen seiner Kinder gebaut. Zbudował ten dom ze względu

na swoje dzieci.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 19

26-01-12 13:15:59

PODSTAWOWY PODZIAŁ SPÓJNIKÓW

SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE

(Koordierende Konjunktionen)

- łączą zdania równoważne (główne)

zdanie

główne spójnik zdanie

główne

Mutter ist zu Hause

und

ich gehe in die Schule.

Mama jest w domu

ja idę do szkoły.

SPÓJNIKI PODRZĘDNE

(Subordinierende Konjunktionen)

- podporządkowują zdanie podrzędne zdaniu głównemu albo innemu zdaniu

podrzędnemu

zdanie

główne spójnik

zdanie

podrzędne

Ich bleibe hier

bis

der Regen aufhört.

Zostanę tutaj,

aż/lub/póki nie

przestanie padać.

SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE

SZYK ZDANIA PROSTY

–

aber

ale,

jednak(że)

–

denn

ponieważ, bo

–

doch

ale,

jednak(że), tym niemniej, przecież

–

oder

lub,

albo

–

sondern

lecz

–

und

SZYK ZDANIA PRZESTAWNY

–

außerdem

poza

tym

–

dann

potem,

takim

razie

–

deshalb, darum, deswegen

dlatego

–

sonst

w przeciwnym razie, inaczej, albo

–

więc

–

trotzdem

pomimo

to,

jednak(że)

–

entweder ... oder

albo ... albo

–

weder ... noch

ani

...

ani

–

nicht nur ... sondern auch

nie tylko ... lecz także

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 20

26-01-12 13:15:59

SPÓJNIKI PODRZĘDNE

–

als

kiedy,

gdy

–

als dass

aby,

żeby

–

als ob

jako by, jakoby

–

(an)statt dass

zamiast

(an)statt ... zu ...

–

außer daß

chyba

że (tylko)

–

außer um ... zu

chyba

że (tylko) za, do

–

bevor

zanim

–

bis

niż, kiedy, dopóki nie

–

dlatego

że, kiedy

–

damit

żeby

–

dass

że, żeby, niech

–

ehe

niż, (prędzej) niż

–

falls

kiedy, w przypadku, że, jeżeli

–

indem

tym,

że

–

insofern (als)

o ile, jeżeli

–

insoweit (als)

ile

–

je ... desto

im ... tym

–

je nachdem

zależności od

–

kaum dass

jak

tylko

–

nachdem

–

nur dass

tylko

że

–

czy, o ile, jeżeli

–

obwohl

aczkolwiek,

chociaż, mimo że

–

ohne dass

(i) nie, i/a nawet

ohne ... zu

–

seit, seitdem

od (tej pory co), od (tego czasu co)

–

so dass

tak

...

że, tak (że), a więc

–

sobald (sowie)

jak

tylko

–

sofern

o ile, jeżeli

–

solange

dopóki

–

sooft

kiedykolwiek,

jednakże

–

soviel

o ile, jeżeli

–

soweit

o ile, póki

–

sowie

jak tylko, również, także

–

(an)statt, statt...dass, statt...zu

zamiast

–

trotzdem

pomimo

że

–

um ... zu

aby,

żeby

–

während

podczas gdy, kiedy

–

weil

dlatego

że, ponieważ

–

wenn

jeśli, jeżeli, kiedy, gdy

–

wenn auch...so doch

nawet kiedy, ... to i

–

wie

jak,

jako

–

zumal

szczególnie,

zwłaszcza, tym bardziej że

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 21

26-01-12 13:15:59

ZDANIA POJEDYNCZE

OZNAJMUJĄCE:

–

Das Kind ist im Kindergarten.

Dziecko jest w przedszkolu.

–

Heute bin ich zu Hause.

Dzisiaj jestem w domu.

–

Es regnet. Pada

deszcz.

PYTAJĄCE:

–

pytania rozstrzygające

Tworzymy

stawiając czasownik na początku zdania:

–

Hast du heute Zeit?

Masz dzisiaj czas?

–

Fahren Sie ins Gebirge?

Jedzie pan w góry?

–

Bleibst du zu Hause?

Zostajesz w domu?

–

Bist du hungrig? Jesteś głodny?

–

pytania uzupełniające

Na początku tych zdań znajdują się zaimki pytające: was?, wer?, wann?, wohin?, wo?,...

–

Was möchtest du zum Essen?

Co chciałbyś do jedzenia?

–

Wann kommst du nach Hause?

Kiedy przyjdziesz do domu?

ROZKAZUJĄCE

–

Geh sofort nach Hause! Idź natychmiast do domu!

–

Kinder, seid mal ruhig! Dzieci,

bądźcie wreszcie cicho!

–

Fragen wir ihn danach!

Zapytajmy go o to!

WYKRZYKNIKOWE

–

Welch ein schöner Tag! Jaki

piękny dzień!

–

Habt ihr schon jemals einen Czy

piliście już kiedyś lepsze wino?!

besseren Wein getrunken?!

KONSTRUKCJA RAMOWA:

Na końcu zdania znajdują się: bezokolicznik, imiesłów przeszły, prefiksy rozdzielne:

–

Wollen Sie heute kommen?

Chce pan dzisiaj przyjść?

–

Ich muss nach Hause gehen. Muszę iść do domu.

–

Hast du den neuen Film gesehen? Widziałeś ten nowy film?

–

Er ist zu schnell gefahren. Jechał za szybko.

–

Ich rufe dich an. Zadzwonię do ciebie.

ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE

Złożone są z przynajmniej dwóch zdań głównych.

SZYK PROSTY

Spójniki

aber, denn, doch, oder, sondern, und

nie mają wpływu na szyk

wyrazów w zdaniu:

Ich komme nicht, denn ich habe keine Zeit.

Nie przyjdę, ponieważ nie mam czasu.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 22

26-01-12 13:15:59

SZYK PRZESTAWNY

Spójniki

außerdem, dann, deshalb, darum, deswegen, sonst, so, trotzdem,

entweder ... oder, weder ... noch, nicht nur ...

sondern

auch

zmieniają szyk

wyrazów w zdaniu, bezpośrednio po spójniku stawiamy czasownik.

Er war krank, deshalb kam er nicht.

Był chory, dlatego nie przyszedł.

ZDANIA ZŁOŻONE PODRZĘDNIE

Złożone są z co najmniej jednego zdania głównego i jednego zdania

pobocznego.

Rodzaje zdań pobocznych:

Dopełnieniowe

–

odpowiada na pytania wszystkich przypadków oprócz

mianownika

–

spójniki:

dass, ob, wann, warum, wohin, wo

Es freut uns, dass du schon gekommen bist.

Cieszy nas, że już przyszedłeś.

Przydawkowe

–

określa podmiot zdania głównego, po którym występuje.

(względne)

–

jako spójniki stosujemy zaimki względne:

der, die, dessen, dem, ...

Das ist das Buch, das du brauchst.

To ta książka, którą potrzebujesz.

Warunkowe

–

odpowiada na pytania: unter welcher Bedingung?

(pod jakim warunkiem), in welchem Fall? (w jakim

przypadku), wann? (kiedy)

– spójniki:

wenn, falls

Wenn ich Zeit habe, rufe ich dich an.

Jeśli będę miał czas, zadzwonię do ciebie.

Przyzwalające

– odpowiada na pytanie: trotz welcher Bedingung? (mimo czego)

–

spójniki:

obwohl, obgleich, obschon, trotzdem

Er arbeitet noch, obwohl es schon alt ist.

Jeszcze pracuje, chociaż jest już stary.

Skutkowe

–

wyraża skutek czynności określonej w zdaniu głównym

–

spójniki:

so dass/sodass, so ..., dass, dermaßen ..., dass,

zu ..., als dass

Er war so krank, dass seine Mutter den Arzt gerufen hat.

Był tak chory, że jego matka wezwała lekarza.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 23

26-01-12 13:15:59

ZDANIA OKOLICZNIKOWE

Wyrażają okoliczniki, które rozwijają orzeczenie zdania głównego.

–

czasu

–

wyraża relacje czasowe; odpowiada na pytania: wann? (kiedy), seit

wann? (od kiedy) bis wann? (do kiedy), wie lange? (jak długo)

–

spójniki:

als*, wenn, während, bevor/ehe, seitdem/seit, bis,

sobald, solange, sooft, nachdem**

Ich bleibe hier, solange du hier bist.

Zostanę tu, dopóki ty tutaj jesteś.

Spójnik

als

stosujemy wyłącznie dla czynności jednorazowej

mającej miejsce w przeszłości:

Als ich im Sommer in Berlin war, besuchte ich das Pergamonmuseum.

** Spójnik

nachdem

wymaga zastosowania następstwa czasów:

Nachdem ich einen Kredit bekommen habe, kaufe ich eine Wohnung.

Gdy tylko dostanę kredyt, kupię mieszkanie.

zdanie podrzędne

zdanie nadrzędne

Perfekt

Präsens/Futur I

Plusquamperfekt

Imperfekt

–

przyczyny

– odpowiada na pytania: warum? weshalb? (dlaczego), aus welchem

Grund? (z jakiego powodu)

–

spójniki:

weil, da*

Er kommt nicht, weil er krank ist.

Nie przyjdzie, ponieważ jest chory.

Spójnik

stosujemy, gdy zdanie podrzędnie stoi przed zdaniem

głównym:

Da ich Halsschmerzen habe, gehe ich zum Arzt.

Ponieważ boli mnie gardło, idę do lekarza.

sposobu

–

wyraża sposób wykonywania czynności; odpowiada na pytania:

wie? (jak), auf welche Weise? (w jaki sposób), in welchem Maße?

(w jakim stopniu)

–

spójniki:

indem dadurch dass, ohne dass, anstatt dass, sofern,

je ... desto,

Sie half der Mutter, indem sie das Geschirr abgewaschen hat.

Pomogła mamie w ten sposób, że umyła naczynia.

celu

–

wyraża cel lub zamiar; odpowiada na pytania: wozu? (po co),

warum? (dlaczego), zu welchem Zweck? (w jakim celu)

–

spójniki:

damit, um ... zu*

Ich lerne Deutsch, damit ich in Deutschland arbeiten kann.

Uczę się niemieckiego, by móc studiować w Niemczech.

Konstrukcję bezokolicznikową

um ... zu

stosujemy tylko wtedy,

gdy podmiot w obu zdaniach jest taki sam:

Ich lerne Deutsch, um in Deutschland studieren zu können.

Uczę się niemieckiego, by móc studiować w Niemczech.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 24

26-01-12 13:15:59

LICZEBNIKI GŁÓWNE

null, die Null

ein(s)

zwei

drei

vier

fünf

sechs

sieben

acht

neun

zehn

elf

zwölf

dreizehn

vierzehn

fünfzehn

sechzehn

siebzehn

achtzehn

neunzehn

zwanzig

einundzwanzig

zweiundzwanzig

dreiundzwanzig

dreißig

vierzig

fünfzig

sechzig

siebzig

achtzig

neunzig

100

hundert

101

hunderteins

102

hundertzwei

200

zweihundert

600

sechshundert

1 000

(ein) tausend

2 651

zweitausendsechshunderteinundfünfzig

6 000

sechstausend

1 000 000

eine

Million

1 000 000 000

eine Milliarde

LICZEBNIKI PORZĄDKOWE

der, die, das

erste

der, die, das

zweite

der, die, das

dritte

der, die, das

vierte

der, die, das

fünfte

der, die, das

sechste

der, die, das

siebte

der, die, das

achte

der, die, das

neunte

10.

der, die, das

zehnte

11.

der, die, das

elfte

12.

der, die, das

zwölfte

13.

der, die, das

dreizehnte

14.

der, die, das

vierzehnte

20.

der, die, das

zwanzigste

21.

der, die, das

einundzwanzigste

22.

der, die, das

zweiundzwanzigste

30.

der, die, das

dreißigste

100.

der, die, das

hundertste

101.

der, die, das

hunderterste

351.

der, die, das

dreihundert-

einundfünfzigste

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 25

26-01-12 13:15:59

PODSTAWOWE DZIAŁANIA ARYTMETYCZNE

DODAWANIE

ODEJMOWANIE

MNOŻENIE

DZIELENIE

DNI TYGODNIA

der Montag

der Dienstag

der Mittwoch

der Donnerstag

der Freitag

der Sonnabend (Samstag)*

der Sonntag

wann? am Montag

poniedziałek

wtorek

środa

czwartek

piątek

sobota

niedziela

w poniedziałek

MIESIĄCE

der Januar

der Februar

der März

der April

der Mai

der Juni

der Juli

der August

der September

der Oktober

der November

der Dezember

wann? im August

styczeń

luty

marzec

kwiecień

maj

czerwiec

lipiec

sierpień

wrzesień

październik

listopad

grudzień

w sierpniu

+ 3 = 5

zwei plus

drei

ist [gleich]

fünf

sechs minus zwei ist

[gleich]

vier

zwei mal

drei

ist

[gleich]

sechs

acht durch zwei ist

[gleich]

vier

* wyrażenie południowoniemieckie

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 26

26-01-12 13:15:59

PORY ROKU

der Frühling

der Sommer

der Herbst

der Winter

wann? im Sommer

wiosna

lato

jesień

zima

latem

OKREŚLANIE CZASU I DATY

godz. 1 : 00

Es ist 1 Uhr. / Es ist eins.

godz. 3 : 00

Es ist 3 Uhr. / Es ist drei.

godz. 3 : 05

Es ist 5 nach 3.

godz. 3 : 10

Es ist 10 nach 3.

godz. 3 : 15

Es ist ein Viertel 4. / Es ist ein Viertel nach 3.

godz. 3 : 20

Es ist 10 (Minuten) vor halb 4.

godz. 3 : 30

Es ist halb 4.

godz. 3 : 35

Es ist 5 Minuten nach halb 4.

godz. 3 : 40

Es ist 10 (Minuten) nach halb 4. / Es ist 20 (Minuten) vor 4.

godz. 3 : 45

Es ist drei Viertel 4. / Es ist ein Viertel vor 4.

godz. 3 : 50

Es ist 10 (Minuten) vor 4.

godz. 3 : 55

Es ist 5 (Minuten) vor 4.

Heute ist der 25. Juni 1986.

(der fünfundzwanzigste Juni neunzehnhundertsechsundachtzig)

Berlin, den 26. Januar 1986

(den sechsundzwanzigsten)

München, am 18. Juni 1995

(am achtzehnten)

Użycie przecinka w pisowni

Zasady stawiania przecinka nie różnią się zbytnio od tych, które stosuje się

w j. polskim. Małe różnice istnieją w następujących przypadkach:

1. Przecinek przed spójnikami und i oder:

Zasady nowej interpunkcji nie przewidują oddzielania przecinkiem zdań połączonych

spójnikami

und

oder

(jak również

entweder

–

oder

weder

–

noch

Inge ist in der Küche und bäckt Kuchen.

Inge jest w kuchni i piecze ciasto.

Przecinek

stawiamy,

żeby zaakcentować odmienne informacje w zdaniach.

Ich habe Klavier gespielt, und er hat gelesen.

Grałem na fortepianie, a on czytał.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 27

26-01-12 13:15:59

Przecinek przed bezokolicznikiem z zu:

Zasady nowej interpunkcji nie przewidują oddzielania przecinkiem części

składowych konstrukcji bezokolicznikowej.

jeżeli nie jest rozwinięta

Es ist schon Zeit zu gehen.

Już pora iść.

jeżeli zastąpiony czasownik wyraża modalność

Hans scheint krank zu sein.

Wydaje się, że Jan jest chory.

jeżeli znajduje się na początku zdania i jest podmiotem

Fleißig zu arbeiten ist unsere Pflicht.

Naszym obowiązkiem jest pilnie pracować.

Przecinek można postawić oddzielając człony konstrukcji bezokolicznikowej,

aby uniknąć nieporozumień i zaakcentować ich odmienność.

jeżeli jest rozwinięta co najmniej jednym czasownikiem

Es ist Zeit, sofort zu gehen.

Już pora, żebyśmy natychmiast wyszli.

jeżeli na nią wskazuje jakieś słowo w zdaniu pobocznym

Er dachte nicht daran, zu arbeiten.

Nie myślał o tym, żeby pracować.

w przypadku bezokolicznika z

um zu, ohne zu, statt zu

Ich komme, um euch zu helfen.

Przychodzę, żeby wam pomóc.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 28

26-01-12 13:15:59

Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu

pełnej wersji książki

w serwisie

Document Outline

Okładka
Wstęp
Spis treści
Podstawy gramatyki niemieckiej
Czasy i czasowniki niemieckie
Słownik polsko-niemiecki
Słownik niemiecko-polski
Niemiecko-polski słownik tematyczny
Indeks
Idiomy niemieckie

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Angielski dla poczatkujacych i srednio zaawansowanych A1 B1 demo
Wloski dla poczatkujacych i sredniozaawansowanych A1 B1 demo

więcej podobnych podstron

Niemiecki dla poczatkujacych i srednio zaawansowanych A1 B1 demo

Document Outline