Wykład III

ZDROWIE PUBLICZNE

7.03.2011

WHO –

Światowa Organizacja Zdrowia

powstała w 1949 roku z siedzibą w Genewie. Należą do

niej 192 kraje. W Europie biuro znajduje się w Kopenhadze.
Zadania:

–

działanie na rzecz współpracy między państwami w ochronie zdrowia

–

zwalczanie epidemii chorób

–

ustalenie norm składników leków

–

ustalenie norm jakości żywienia

–

walka z AIDS

Uwarunkowania stanu zdrowia społeczeństwa przedstawia lista zaproponowana przez WHO:
1)Środowisko
-szkodliwe substancje chemiczne,promieniowanie jonizujące,hałas,niebezpieczne odpady,szkodliwe
artykuły powszechnego użytku
-bada się wodę,powietrze żywność
2)Zachowania
-promowane:odpowiednia dieta,aktywność fizyczna,rozładowywanie stresów
-eliminowane:palenie papierosów,alkoholizm,nadużywanie leków,agresja,przemoc,niebezpieczne pro-
wadzenie samochodu
-służba zdrowia:dostępność,akceptacja opieki,organizacja,jakość opieki
! Zachowania zdrowotne człowieka to są jakiekolwiek zachowania,które służą człowiekowi,będące
elementem codziennego życia,a ponadto wpływające na stan zdrowia.
-to działanie polegające na praktycznym stosowaniu wiedzy na temat zdrowia i chorób
Rodzaje zachowań
Prozdrowotne-wykazują pozytywny wpływ na zdrowie,mające na celu umacnianie,podtrzymywanie
i przywracanie zdrowia.
Antyzdrowotne-mające negatywny związek za zdrowiem,wywołujące jego zagrożenie,chorobę
lub utratę sprawności,niekorzystnie wpływają na zdrowie,utrudniają profilaktykę,wczesną
diagnozę,opóźniają proces leczenia i rehabilitacji.
Inny podział zachowań:
*zachowania zdrowotne w profilaktyce-wiążą się z obroną zdrowia i zapobiegają chorobom
*zachowania zdrowotne w chorobie-obejmują wszystkie zachowania człowieka........
*zachowania zdrowotne w rehabilitacji-mają związek z przebiegiem i efektem rehabilitacji

Edukacja zdrowotna

-proces,w którym ludzie uczą się dbać o swoje zdrowie i o zdrowie społecz-

ności,w której żyją.

Cele edukacji zdrowotnej

-pomoc ludziom w podejmowaniu odpowiednich decyzji i dokonywaniu

wyborów,które mają wesprzeć zdrowie człowieka i jego harmonijny rozwój.Pomaganie w kształto-
waniu zdrowego stylu życia.Pomoc w identyfikacji własnych problemów zdrowotnych i podejmowa-
nie działań prowadzących do rozwiązywania tych problemów.

Trzy modele edukacji zdrowotnej

1)zorientowany na chorobę(zapobieganie określonym jednostkom chorobowym np.cukrzycy)
2)zorientowany na czynniki ryzyka,eliminowanie czynników w celu zapobiegania równocześnie kilku
chorobom
3)model zorientowany na zdrowie w rozumieniu holistycznym

Wychowanie zdrowotne –

ma związek z jakością życia i tworzeniem dobrego fizycznego,spo-

łecznego i psychicznego samopoczucia.
Dobre samopoczucie fizyczne to:
-utrzymanie wszechstronnej aktywności fizycznej wg zasady 4 x 40 x 140

-nie nadużywanie leków
-utrzymanie na wysokim poziomie ochrony immunologicznej (220-wiek)

! Postawy

*wytworzenie trwałej dyspozycji,skłonności do zachowań wobec czegoś co jest znane i wywołuje
pozytywne lub negatywne uczucia
*postawa nie jest aktywnością,ale jest stanem psychicznym świadczącym o gotowości do niej

Komponenty postawy

*poznawczy-wiedza o przedmiocie postawy,potrzebach ,możliwościach
*emocjonalny-uczucia wobec przedmiotu postawy
*behawioralny-motywacja,skłonność do zachowań względem przedmiotu postawy

! Styl życia

Nasze postawy i zachowania składają się na na pojęcie stylu życia. Styl życia to zespół codziennych
zachowań,specyficznych dla danej jednostki(bądź zbiorowości),charakterystyczny sposób bycia
odróżniający jednostkę od innych.
Zdrowy styl życia to kwestia samodzielnych wyborów. Stanowią one kompromis pomiędzy oczeki-
waniami wynikającymi z biomedycznej wiedzy na temat zdrowia,a wpływami środowiska społeczne-
go przyrodniczego czy też cywilizacyjnego(warunki mieszkaniowe,praca zawodowa,ogólna ekonomia,
polityczna i organizacyjna struktura społeczeństwa).

Wady prowadzenia zdrowego stylu życia

-to niemożliwość jedzenia tego co się lubi,a więc pewien dyskomfort psychiczny
-często zdrowy styl życia przeradza się w obsesję na punkcie swego ciała i tego jak postrzegają
nas inni,może prowadzić do wielu groźnych chorób(bulimia,anoreksja,nerwica)

Zalety prowadzenia zdrowego stylu życia

-znaczna poprawa stanu zdrowia,naszej wytrzymałości oraz zwiększenia kondycji
-znacznie rzadziej chorują na choroby cywilizacyjne,dzięki ćwiczeniom mają większą odporność
na wirusy i wszelkiego rodzaju bakterie
-odpowiednie odżywianie wzmacnia organizm i spełnia jego zapotrzebowania na mikro i makroele-
menty
-osoby prowadzące zdrowy styl życia mają więcej energii i witalności

Kultura zdrowotna

*przejawia się świadomym rególowaniem relacji człowieka z otaczającym światem i podporządko-
wania jego zachowań uznanym wartościom,wynikającym ze świadomie przyjętych postaw
*dla realizowania tych wartości człowiek wychowany w kulturze zdrowotnej przekształca sobie
rzeczywistość ,a nie biernie ulega

Osobowość a zdrowie

typu A – choroby układu krążenia
-życie pod presją
-skłonność do rywalizacji
-wrogie,agresywne zachowania
typu C - choroby nowotworowe
-postrzeganie świata w kategoriach bezradności i beznadziejności-taki sposób zachowania
prowadzi do obniżenia efektywności układu limfatycznego
typu D – skłonność do przeżywania stresu oraz negatywnych stanów emocjonalnych
np.złość,frustracja
-niska samoocena
-pesymistyczny sposób patrzenia na świat
-skłonności depresyjne
-niski poziom satysfakcji z życia
-choroby somatyczne to:choroby niedokrwienne serca,nowotwory,schyłkowa niewydolność serca

! NPZ - Narodowy Program Zdrowia

Cel główny:

„Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludniości oraz zmniejszenie nierówności
w zdrowiu”

!

Cele strategiczne zdrowia

(

rozróżniać,nie uczyć się na pamięć)

1)Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób naczyniowo-
sercowych,w tym udarów mózgu.
2)Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej śmierci z powodu nowotworów złośliwych.
3)zmniejszenie częstotliwości urazów powstałych w wyniku wypadków i ograniczenie ich skutków.
4)Zapobieganie zaburzeniom psychicznym
5)Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków przewlekłych
schorzeń układu kostno-stawowego
6)zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu przewlekłych chorób
układu oddechowego.
7)zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom.
8)zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji.

Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działań w zakresie promocji zdrowia

1)Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu
2)Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych
spowodowanych alkoholem.
3)Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie otyłości.
4)Zwiększenie aktywności fizycznej ludności
5)Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych.
6)Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku pracy i życia oraz ich skutków
zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju.
7)Poprawa opieki zdrowotnej nad matką,noworodkiem i małym dzieckiem.
8)Wspieranie rozwoju zdrowia fizycznego,psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym
problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży.
9)Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych.
10)Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób niepełnosprawnych.
11)Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u dzieci i młodzieży.