W co wierzy ateista

W Polsce, ojczyźnie Jana Pawła II, ateiści znajdują się
nieco na uboczu. W przekonaniu mieszkańców innych państw
funkcjonujemy jako kraj o silnie zakorzenionym katolicyzmie.

Ktoś, kto nie wierzy, nie jest nihilistą, a ktoś, kto wierzy, nie jest aniołem

Gdy człowiek spotyka się z dalszą rodziną, to lepiej już beknąć głośno przy stole, niż
powiedzieć, że jest się ateistą – mówi Tomek Żukowski, młody polonista związany z
ateistycznym pismem „Bez dogmatu”. Wtóruje mu Katarzyna Chmielewska, też młoda
autorka: – To charakterystyczne dla polskich relacji rodzinnych, że mama z tatą ukrywają
przed ciotkami i wujkami, że ktoś tu jest niewierzący.

W Polsce, ojczyźnie Jana Pawła II, ateiści znajdują się nieco na uboczu. W przekonaniu
mieszkańców innych państw funkcjonujemy jako kraj o silnie zakorzenionym katolicyzmie.
Tymczasem ateiści w Polsce to spora grupa społeczna. Obok znanych osób ze świata
polityki i mediów tworzą ją też zupełnie zwykli ludzie w różnym wieku, o różnym
wykształceniu i korzeniach. Mówią, że nie wierzą w Boga, uznają za to potęgę nauki,

natury. I siłę rozumu, jeżeli nie swojego, to z pewnością wielkich ludzi tego świata.

Na przykład minister Magdalena Środa, pełnomocniczka rządu ds. równego statusu kobiet i
mężczyzn, przyznaje, że jest niewierząca, a wiarą interesuje się trochę tak jak ornitolog
ptakami. – On nie fruwa, ja nie wierzę. Ale fascynuje mnie wiara i podziwiam ludzi

wierzących, tak jak ktoś niepływający pływających – mówi. I dodaje: – Etyka
chrześcijańska to niezwykle interesująca, spójna teoria, ale są też inne: utylitaryzm,
kantyzm, etyka troski, etyka cnoty. Ktoś, kto nie wierzy, nie jest automatycznie nihilistą, a
ktoś, kto wierzy – aniołem. Gdy patrzę na wykrzywioną w nienawiści do wszystkiego i
wszystkich twarz Giertycha, zadaję sobie pytanie: na czym polega jego wiara i jak rozumie

on zalecenie miłości bliźniego? I myślę sobie, że per saldo jest wielu ateistów znacznie
lepiej rozumiejących moralne wezwanie chrześcijaństwa niż poseł Giertych i że osobiście
wolałabym, by takich katolików było jak najmniej.

Także znany socjolog, prof. Janusz Czapiński, głośno mówi o swoim ateizmie: – Człowiek
jest tak skonstruowany, że kiedyś to ostateczne pytanie o Boga musi sobie zadać. I gdyby

kierować się tylko tym, co mówi nauka, w końcu trafilibyśmy na pytanie bez odpowiedzi.
Można wtedy próbować gasić w głowie to ostrzegawcze światełko, co nie znaczy, że
wątpliwości nigdy już nie powrócą. Tylko ludzie kompletnie bezrefleksyjni, jacyś drobni
pijaczkowie czy degeneraci nie szukają odpowiedzi. Anja Orthodox, znana piosenkarka
grająca ostrą muzykę, jest ateistką. Wierzy jednak w ideały, uniwersalne wartości

nadrzędne. Dla niej to dobro i miłość. Jedna z jej piosenek, „Miraż”, jest o człowieku, który
dopiero na łożu śmierci zorientował się, że żył złudzeniami. Że religia to złudzenie. Jej
zdaniem, ateistów w Polsce jest o wiele więcej, niżby się wydawało. – Zachwycaliśmy się,
że w stolicy na mszę w intencji papieża przyszło tysiące ludzi – mówi. – Ale Warszawa to
milionowe miasto. Ateistów tu nie brakuje.

Ci ostatni mają jednak swoją listę zarzutów, która zaczyna się od tego, że wierzący nie
dają im spokojnie działać w sferze publicznej, tak jak powinno się to odbywać w
demokracji. – Marzy mi się kraj skonstruowany według republikańskiej normy: ja swój
ateizm zostawiam za drzwiami, kiedy wchodzę w sferę publiczną. Inni zostawiają tam swój

buddyzm, katolicyzm, judaizm. I wszyscy spotykamy się jako równi. W szkołach nie ma

krzyża, ale też nie ma lekcji ateizmu – mówi Tomek Żukowski. I przekonuje zaraz, że nie
jest istotne, ilu jest w Polsce ateistów. Gdyby był tylko jeden na dziesięciu wierzących, to i
tak dla tej jednej osoby trzeba stworzyć warunki do swobodnego życia społecznego. Na
tym polega wolność w demokracji.

Kim jest ateista?

Dr hab. Bohdan Chwedeńczuk jest filozofem na Uniwersytecie Warszawskim. Nigdy nie
ukrywał przed swoimi studentami, że jest niewierzący. – Są trzy odmiany ateizmu.

Pierwsza to ateizm bezrefleksyjny, odpowiednik teizmu bezreflesyjnego. Żywiołowo uznaję,
że nie ma Boga, i nie zastanawiam się więcej nad tym. Po drugie, ateizm refleksyjny:
odrzucam wiarę w Boga, kierując się generalnie tym, że nie widać racji przemawiających za
jego istnieniem. I po trzecie, mamy ateistów semantycznych, do których się zaliczam, czyli
takich, którzy nie wiedzą, jakie znaczenie przypisywać słowu Bóg. Bo chyba nie ma co
szukać pod tym pojęciem jakiegoś siwobrodego starca – mówi. – A filozoficzne pojęcie

Boga, istoty wszechmocnej, nieskończenie dobrej itp., obciążają znane od wieków i
nierozwiązane sprzeczności: skoro jest wszechmocny i nieskończenie dobry, dlaczego
toleruje zło? Krótko mówiąc, ateista semantyczny uważa w ślad za ateistami starożytnej
Grecji, a w czasach nowszych za Feuerbachem, Marksem, Freudem i innymi, że religia to
mitologia, nad którą można się zastanawiać, skąd się wzięła, nie zaś, czy jest prawdziwa.

Także prof. Barbara Stanosz, filozofka i publicystka, ma swoją definicję ateizmu, która
polega na tym, że razem z wiarą w Boga ateista odrzuca wiarę w nadprzyrodzoną naturę
moralności. Moralność uważa za swoistą niepisaną umowę, którą wspólnoty ludzkie
zawierają po to, by uczynić znośnym nasze wzajemne współżycie. Warunki tej umowy są

nam przyswajane we wczesnym dzieciństwie metodą kija i marchewki. Potem poddajemy je
mniej lub bardziej krytycznej analizie. – Ateista nie jest skłonny stawiać ludziom zbyt
wygórowanych wymagań – na przykład nie żąda, by człowiek „kochał bliźnich jak samego
siebie”. Wystarczy, jeśli będzie ich traktował przyzwoicie, nie czyniąc innym tego, czego nie
chciałby, by jemu czyniono, i pomagając innym w sytuacjach, w których sam chciałby, aby

ktoś przyszedł mu z pomocą – mówi. – Nie widzę powodu, dla którego taką postawę
miałoby się uważać za amoralną.

Moja droga do ateizmu

Zdaniem niewierzących, każdy z nas rodzi się ateistą i nie ma co podejrzewać noworodka o

jakąś naturalną religijność. Dopiero życie wtłacza w nas określony sposób myślenia. –
Myślę, że wszelkie teizmy są teoriami, które wprowadzają terror psychologiczny. Ja
pochodzę ze zdecydowanie katolickiej rodziny i mam wrażenie, że dzięki temu jestem
bardziej zaangażowany w to, co robię – mówi o sobie Michał Kozłowski, młody redaktor
naczelny pisma „Bez dogmatu”. I opowiada: – To dziwne, ale mój katecheta pożyczał mi

książki filozoficzne. Wśród nich znalazły się i takie, które teraz nazwalibyśmy
nieprawomyślnymi. Nietzsche, Sartre. Moi rodzice nie byli zadowoleni z tych lektur. Mówili,
że mi je zabiorą, ale nigdy do tego nie doszło. Pytali: dlaczego nam to robisz, co złego ci
zrobiliśmy? Michał ma za sobą chrzest, komunię i bierzmowanie: – Gdy prymas Glemp
mówi, że w Polsce jest 95% katolików, to mnie też do tej grupy zalicza.

Katarzyna Chmielewska dodaje, że ateizm jest „naturalny”, a religię zaszczepia się
człowiekowi, najskuteczniej we wczesnym dzieciństwie. Katolickie wychowanie decyduje o
sukcesie religii. Kiedy człowiek zaczyna myśleć samodzielnie, uświadamia sobie, że jest
ateistą. – Nudziłam się potwornie podczas mszy, zwłaszcza kazania wydawały mi się
prymitywne i głupie – mówi. – To był mój pierwszy krok do ateizmu. Teraz w rodzinie o

ateizmie dla świętego spokoju nie rozmawiamy.
– A mnie fascynowała z początku religia ze względów estetycznych – mówi Tomek
Żukowski. – Nigdy nie powiedziałbym, że msza jest nudna. Ma swoją dramaturgię. To
rodzaj bardzo wysmakowanego teatru. A przynajmniej tak było kilka lat temu. Kadzidła,

dobre obrazy, do tego barokowy kościół. Lubiłem czytać św. Jana od krzyża. Miałem jakieś
kilkanaście lat i otwierał się przede mną wspaniały świat wyobraźni. Żeby jednak poruszać
się w nim swobodnie, trzeba mieć trochę wolności. I wtedy właśnie zacząłem odkrywać, że
Kościół absolutnie tej wolności nie zapewnia, a od połowy lat 80. w jego działaniach coraz

więcej jest kiczu. Obok mojej parafii Świętej Trójcy jest muzeum archidiecezji. Pamiętam,
że odbywały się tam koncerty. Kiedyś poszedłem na wieczór poezji Herberta, którego
wtedy uwielbiałem. I nagle mnie otrzeźwiło.
Gabriela Zaborowska, studentka z Uniwersytetu Warszawskiego, choć jest ateistką, na
religię chodziła prawie do końca szkoły podstawowej. Zrezygnowała w siódmej klasie, przez

pewnego katechetę, który na lekcjach opowiadał o Urbanie, tygodniku „NIE” i antykoncepcji
jako o dziele szatana. O religii jakoś tam nie było. Dlatego któregoś dnia po prostu wstała i
wyszła. Miała dość.

Prof. Czapińskiego do wiary też zniechęcił sam Kościół, ten przedsoborowy. Źle się czuł w
świątyni, nie rozumiał mszy odprawianych po łacinie. Świat przed kościołem i w środku

bardzo się od siebie różniły. – Mama wymuszała na mnie, żebym chodził na mszę. A ja
kręciłem się w tym czasie po okolicy i potem mówiłem, że byłem – wspomina. I
przekonuje, że jego dzieci pod tym względem mają absolutną swobodę. Do niczego ich nie
przekonuje. Najstarsza córka się nie ochrzciła, syn tak.
– Co zrobi moje najmłodsze dziecko, jeszcze nie wiem.

Do ateizmu dochodzi się rozmaitymi drogami, wytyczenie jednej, dominującej nie ma
sensu. – Najczęściej stajemy się ateistami pod wpływem uświadomienia sobie sprzeczności
między religijną a naukową wizją świata. Sprzeczności, którą współcześni rzecznicy wizji
religijnej starają się ukryć – mówi prof. Stanosz.

Moralność ateisty

Skoro ateista odrzuca istnienie Boga, odrzuca też dany przez niego ład i porządek moralny.
Skoro tak, jest istotą amoralną. Tak mówią czasem wierzący. Co na to ateiści? – W co
wierzę? W ciągłość, inaczej trudno byłoby żyć. Tę ciągłość dają mi dzieci i to, co udało mi

się stworzyć. Bóg nie jest jedynym źródłem oświecenia moralnego. Może też nim być
społeczeństwo. Bo ludzi łączy coś zdecydowanie więcej niż wiara – przekonuje prof.
Czapiński. – Nie mówię, że ateiści są lepiej czy gorzej skonstruowani. Niemniej uważam, że
większa część naszego społeczeństwa nie zniosłaby stresu związanego z samodzielnym
poszukiwaniem odpowiedzi na pytania egzystencjalne. Bohdan Chwedeńczuk zauważa, że
słowo wierzyć ma dwa znaczenia: ufać bez dania racji, przyjmować to, co podane do

wierzenia, i drugie – uznawać na podstawie jakichś świadectw czy racji. O sobie mówi, że w
tym pierwszym znaczeniu w nic nie wierzy. Z kolei Andrzej Dominiczak z Fundacji Sapere
Aude (odważ się myśleć samodzielnie) przekonuje, że nie można powiedzieć, w co wierzy
każdy ateista, gdyż niewierzący bardzo się od siebie różnią. Łączy ich to, że odrzucają
istnienie Boga, różnią natomiast drogi, jakimi do niewiary dochodzą, i wnioski, jakie z niej

wyciągają. – Ja na przykład krytykuję religie i chwalę ateizm przede wszystkim ze względu
na ich społeczne konsekwencje. Mniej interesuje mnie, czy ktoś w istnienie Boga wierzy,
czy nie wierzy, bardziej, że religie i Kościoły są dzisiaj głównym zagrożeniem dla wolności i
racjonalności. Krytykuję teizm, bo religia umacnia postawy dyskryminacyjne i autorytarne,
zagraża postępowi w nauce, bezdusznie popiera przemoc w rodzinie, broniąc

nienaruszalności tej struktury, nawet gdy zamienia się ona w piekło dla kobiet i dzieci –
tłumaczy. I przekonuje, że takie surowe tępienie teizmu nie odbiera mu poczucia humoru.
– Kilka lat temu prowadziliśmy na przykład w Internecie kampanię na rzecz sklonowania
Jana Pawła II. Był to rodzaj żartobliwego odwetu za papieskie nawoływanie do ograniczenia
wolności badań naukowych.

Ateiści tłumaczą, że gdy chodzi o decyzje moralne, to oni są dla siebie ostateczną
instancją. Jeżeli spotykają się z jakąś sytuacją życiową, to nie ma innego wyjścia, tylko
samemu się z nią uporać i ponieść potem wszelkie konsekwencje swoich decyzji.
– Kieruję się bardzo prostą zasadą: w swoim postępowaniu maksymalnie ograniczam ból

innych ludzi i własny – mówi Tomek Żukowski. – Tymczasem człowiek wierzący kieruje się
systemem zakazów i nakazów, które często wchodzą w konflikt z laicką instytucją moralną.
Dekalogiem, który często nie przystaje do rzeczywistości. Na przykład dlaczego mam czcić
swoich rodziców? Szanować, i owszem, podobnie, jak każdego. Albo „nie zabijaj”. Norma

jak najbardziej słuszna. Ale historia pokazała już nieraz, że ludzkość ma olbrzymie
problemy z jej przestrzeganiem. Tym bardziej gdy zabija się w tzw. słusznej sprawie.
Człowiek od małego jest wychowywany w przekonaniu, że nie wszystko mu wolno. To
oczywiste, że za jakiś uczynek może cię spotkać nagroda lub kara. Jedynie tacy
radykałowie jak markiz de Sade mogą wyciągać absurdalne wnioski typu, że skoro nie ma

Boga, to liczy się na przykład siła. Ta ostatnia jest tylko pseudowartością, niczym więcej. –
Nie jest prawdą, że jedynie religia jest gwarantem i źródłem ładu moralnego – dodaje
Magdalena Środa. – Ład ten znali Grecy, choć nie mieli jednego boga. Moralny ład znają
buddyści czy plemiona Trobriandów, które badał Malinowski. Źródłem ładu moralnego może
być społeczeństwo, rozum czy dobre teorie filozoficzne. Możemy być moralni, gdy
nauczymy się przewidywać skutki naszych działań wobec innych i pobudzimy własną

wrażliwość; gdy zaczniemy się lubić i tolerować, a nie nienawidzić. Nie jest też
powiedziane, że ludzie wierzący są moralnie lepsi niż niewierzący lub że wyznawanie
katolicyzmu chroni przed niegodziwością, korupcją czy indyferencją moralną.

Stereotypy niewiary

Wokół ateistów narosło sporo stereotypów. Między innymi, że to wyłącznie komuniści,
zwolennicy aborcji i eutanazji, wolnych związków i że swoją działalnością burzą naturalne
struktury społeczne. – Nie wiem, czy warto dyskutować z tymi stereotypami – mówi
Andrzej Dominiczak z Fundacji Sapere Aude. – Że ateista jest człowiekiem amoralnym? W

takim razie Czechy lub Estonia, gdzie ludzie wierzący stanowią niewiele ponad 20%
społeczeństwa, powinny być krajami rozpasanego bezprawia i rozpusty, a za kraje
najbardziej spustoszone przez komunistyczną propagandę trzeba by uznać np. Japonię,
Szwecję i Holandię, gdzie religia nie ma wpływu na stanowione prawo ani obyczaje
polityczne. Gabriela Zaborowska mówi, że jest za aborcją, eutanazją, przeciw Kościołowi,

ma lewicowe poglądy. – I w żadnym wypadku nie uważam się za gorszego człowieka od
tych ludzi, którzy myślą inaczej niż ja – przekonuje.
– Mam swoje autorytety, najwspanialsze, jakie mogą być. To moja mama i tata. Dzięki nim
uważam się za moralnego człowieka.
Zdaniem Bohdana Chwedeńczuka, nie ma więc żadnego logicznego związku między byciem
ateistą a radykalnym opowiadaniem się za aborcją i eutanazją. Można z powodzeniem być

niewierzącym i bardzo konserwatywnym człowiekiem jednocześnie. Kolejnych stereotypów
nie brakuje... – Jak trwoga to do Boga. Katolicy myślą, że ateistą można być, kiedy się jest
zdrowym i młodym. Lęk przed śmiercią nawróci nawet najbardziej zatwardziałego ateistę
na katolicyzm – mówi Katarzyna Chmielewska. – Oczywiście, zdarza się niekiedy, że ateiści
nawracają się przed śmiercią, ale nie jest to żadna reguła. Przede wszystkim trzeba zwrócić

uwagę na to, że właśnie religia intensyfikuje lub nawet produkuje strach przed śmiercią, a
co więcej, katolicyzm skutecznie wmawia ludziom, że z lękiem takim radzi sobie dobrze
tylko religia. Tymczasem to mit.
– Nie sądzę, by wiara dodawała coś do życia społecznego, choć niewątpliwie jest ważna w
sferze życia prywatnego, w odpowiedzi na pytania egzystencjalne wierzących. Ale ateiści

też dają sobie radę z własną egzystencją, mimo że nie mają gotowych recept na sens życia
– dodaje minister Środa. – W Polsce niechętnie używa się słowa ateizm. To brzmi trochę
jak marksista czy nihilista, choć nie ma z tymi terminami nic wspólnego. Lepiej mówić o
sobie: człowiek wątpiący, agnostyk, fideista, deista lub sceptyk. Agnostyk to niewątpliwie
najszlachetniejszy termin i wielu z elegancją mówi o sobie właśnie tak.
Zdaniem ateistów, wierzący nie dopuszczają do siebie myśli, że można w Boga nie wierzyć.

– Czasem ludzie usiłują mi wmówić, że na pewno w coś wierzę. Takie dyskusje mnie
osłabiają – denerwuje się Anja Orthodox. – Nie jestem złym człowiekiem, ale są u nas w
kraju przygłupy, które utożsamiają ateistę z satanistą. Wierzący wolą raczej mówić o
chwilowym pogubieniu się w życiu. To przekłada się na wszystkie kontrowersyjne tematy.

Na przykład gdy człowiek ciężko chory, ale w pełni władz umysłowych mówi, że chce
umrzeć, to religia tłumaczy to w ten sposób: on woła o więcej miłości. Bo człowiek nie
może chcieć umrzeć.

Ateiści a sprawa wiary

Taki właśnie klasycznie teistyczny sposób patrzenia na ludzi niewierzących reprezentuje ks.
prof. Feliks Lempa, teolog i prawnik, który szerszej publiczności dał się poznać, występując
jako rzeczoznawca w procesie Jerzego Urbana o obrazę papieża Polaka. Mówi, że szanuje

ateistów i ich przekonania, ale traktuje ich jako ludzi poszukujących – w domyśle – Boga.
Takie osoby – zdaniem księdza profesora – mają wciąż zastrzeżenia, które przeszkadzają
im w spontanicznym przyjęciu wiary. Ale powroty są możliwe. Często postawa ateistyczna
bierze się z pewnego stanu umysłu (ducha), który może minąć.

Wyważone stanowisko osoby duchownej nie jest zbyt powszechne. Ateiści przekonują, że w

polskiej kulturze jest bogaty repertuar środków służących ich represjonowaniu. Głównie
werbalnych, na szczęście. – Religia jest społecznie niebezpieczna, a Kościołów absolutnie
nie powinno się dopuszczać do udziału w życiu politycznym. Dlaczego? Wszyscy inni
uczestnicy życia politycznego są równi w tym sensie, że grają wyłącznie za pomocą sił i
środków doczesnych. Natomiast Kościół i ci wszyscy, którzy na nim się opierają, wnoszą do

gry coś niesprawdzalnego, czym można straszyć i uwodzić – wyjaśnia dr hab. Bohdan
Chwedeńczuk, który próbował kiedyś ocenić, kierując się statystykami kościelnymi, ilu jest
w Polsce katolików. Wyszło, że to jakieś 25%, jeżeli za kryterium katolicyzmu uznać
praktyki i wierzenia. Cała reszta to właśnie polski katolicyzm, ceremonialny,
koniunkturalny, a niekiedy histeryczny. I dlatego, jak przekonuje Andrzej Dominiczak,

temat pokolenia JP2 to nonsens, produkt medialny. – Pokolenie JP2 jest zupełnie
abstrakcyjnym hasłem. Oprócz „kochajmy się” i „jesteśmy jedno”, czyli graniem na
emocjach, nie stoją za tym żadne realne podstawy życia społecznego. Poza tym ile my tak
naprawdę robimy sobie z tego, co mówił papież? – zastanawia się Michał Kozłowski. – Był
jednym z najbardziej zagorzałych przeciwników interwencji w Iraku. Tymczasem cała

prawica, łącznie z tą najbardziej prokościelną, zawsze była za wojną. Inna rzecz to kara
śmierci. Przy bardzo ostrym papieskim sprzeciwie partie takie jak PiS zbijają na tym
polityczny kapitał.

Jednak są też ateiści, którzy podziwiali papieża. Na przykład Ula Romańska, studentka.
– Gdy zaraz po jego śmierci wyły na ulicach syreny, zatrzymywałam się razem z innymi

ludźmi – mówi. Przyznaje, że ma kolegów ateistów, którzy w tym czasie wychodzili, śmiali
się. – Dla mnie to była jakaś infantylna demonstracja. Chcę, żeby mnie szanowano, dlatego
szanuję innych. Choć myślę, że ateizm wymaga dużej aktywności moralnej i myślowej. W
przeciwieństwie do wiary, która opiera się na hasłach.
Wtóruje jej Przemek Sieradzan, student Nauk Politycznych UW, który uważa Kościół za

mentalne więzienie. – Przeszkadza mi dogmatyzm katolików, ich brak skłonności do
jakiejkolwiek refleksji. Odrzucam chrześcijańskie epatowanie winą i czynienie z pokory
etycznego ideału – mówi. – Nie potrzebuję autorytetu mesjaszy ani duchownych. Uznaję
tylko zasady, które nadaję sobie sam. Jeśli zaś chodzi o dekalog, akceptuję tylko trzy jego
przykazania: nie zabijaj, nie kradnij i nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu

swemu.
– Kościół w Polsce ma uprzywilejowaną pozycję i znajduje się poza wszelką krytyką. Ta
szczególna pozycja nie sprzyja życiu publicznemu w naszym kraju – ucina Magdalena
Środa. – Kościół ma zbyt wielki wpływ na życie wszystkich obywateli, a brak krytyki – jak
sądzę – nie sprzyja i samemu Kościołowi. Po śmierci papieża, który jednoczył moralnie
Kościół, ta instytucja albo będzie musiała zredefiniować swoją rolę, albo straci na znaczeniu

i wpływach, choć nadal pozostanie potęgą instytucjonalną i ekonomiczną.
W końcu Kościół będzie też musiał uznać, że w Polsce są ateiści. Ludzie moralni, uczciwi,
mądrzy. Tyle że niewierzący w Boga, Kościół i w sens trwania tej instytucji.

Gdzie warto zajrzeć?
www.ateista.pl – artykuły poświęcone ateizmowi, najczęściej zadawane pytania i
wątpliwości. Strona ma także swoje forum dyskusyjne
ateista.blog.pl – dziennik internetowy ateisty
www.racjonalista.pl – teksty kwestionujące wyższość ludzi wierzących nad
ateistami, autorzy nawołują do wyraźnego rozdziału Kościoła od państwa
bezdogmatu.webpark.pl – strona internetowa pisma „Bez dogmatu”


Paulina Nowosielska, współpraca Bronisław Tumiłowicz

Artykuł opublikowany w serwisie Ateista.pl za zgodą redakcji Tygodnika Przegląd.

źródło:

ateista.pl

Wiecej:

http://www.eioba.pl/a2554/w_co_wierzy_ateista#ixzz0oklUxIUZ