wysokieobcasy.pl

W małżeństwie zwykle
zakładamy, że wszystko jest
nasze, wspólne. A nie jest

14 — 18 minut

Anna Bojanowska-Sosnowska – badaczka
polityki społecznej, wiceprezeska fundacji
Ambitna Polska

Iwona Dominik: Kobiety stanowią 63 proc.
absolwentów szkół wyższych. Mamy
ambicje, plany. A potem się okazuje, że 34
proc. z nas jest nieaktywnych zawodowo.
Dlaczego?

Anna Bojanowska-Sosnowska: Zakładamy
rodzinę. Rodzi się dziecko i to jest ten moment,
w którym najczęściej znikamy z rynku pracy, o

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

1 z 19

09.06.2020, 13:58

ile w ogóle się na nim zdążyłyśmy pojawić.

No ale jak dochodzi do tej decyzji?
Sprawdzam test ciążowy i mówię:
„Kochanie, ja jednak chcę zostać w domu”?

– Uważajmy z tym „chcę”. Często jest „muszę”
lub „powinnam”. Nadal w wielu przypadkach za
decyzją o wyjściu z rynku pracy kryje się
konieczność. Szczególnie w przypadku opieki
nad osobą zależną. To są nie tylko małe dzieci,
ale także dorastające lub dorosłe dzieci
niepełnosprawne, starzejący się rodzice,
teściowie.

Poza tym patrzysz na to z Warszawy. Trudno
mówić o tym, by kobieta zaczęła pracować po
urodzeniu dziecka, jeśli mieszka na wsi i może
zostawić malucha tylko sąsiadce albo mamie,
bo w promieniu kilometrów nie ma przedszkola
ani żłobka.

Na nasze wybory wpływa także środowisko.

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

2 z 19

09.06.2020, 13:58

To, jak się zachowują przyjaciele, sąsiedzi.
Także model rodziny, w której się
wychowywałyśmy. Jeśli żyjemy w środowisku,
w którym naturalne jest, że kobiety zajmują się
dziećmi w domu, a na dodatek znajdujemy
męża czy partnera, który także wyrósł w takim
modelu, to trudno się zeń wyłamać.

Przypominam też, że nadal istnieją warstwy
społeczne, w których praca kobiety świadczy o
nieudolności męża.

Wiele z nas miało pracujące matki.

– Czasami jednak kobiety mówią: „Biegałam po
podwórku z kluczem na szyi”, bo moja matka
nie miała dla mnie czasu, wypruwała sobie
żyły, a kariery i tak nie zrobiła. Dlatego ja chcę
inaczej, nie szarpać się, zapewnić dzieciom to,
czego ja nie miałam.

Nie oceniam tego. Możemy zostać w domu,
możemy wracać do pracy. Za każdą decyzją

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

3 z 19

09.06.2020, 13:58

kryją się jednak konsekwencje.

Czekaj, ale co z samodzielnością, karierą?
Gdzie jest pokolenie wychowane na „Seksie
w wielkim mieście”?

– Mhmm… na kultowym serialu, w którym
jedna z bohaterek od początku mówi, że dla
niej priorytetem jest małżeństwo, po czym
odchodzi z pracy, by założyć rodzinę. A druga,
mimo że ma opiekunkę do dziecka i
wspierającego męża, to wyrzuca sobie, że
zaniedbuje macierzyństwo, a koniec końców
zmienia pracę na taką, która pozwala jej
częściej być w domu. No, to by wiele
wyjaśniało (śmiech).

A wracając na twardy grunt: odnoszę wrażenie,
że pokolenie dzisiejszych 20- i 30-latek się
rozczarowało. Kultura masowa podsuwa
obrazki idealnych kobiet, które idą biegać,
zanim rodzina wstanie, by potem zaserwować

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

4 z 19

09.06.2020, 13:58

zdrowe śniadanie, odwieźć i odebrać dzieci ze
szkół, ugotować obiad, realizować się
zawodowo, jeść służbowe lunche, robić
prezentacje, jeździć na konferencje,
równocześnie dbając o potrzeby seksualne
męża i z uśmiechem na ustach przygotowując
dzieci do szkolnego konkursu wiedzy. W realu
tak się nie funkcjonuje. Z czegoś trzeba
zrezygnować albo pozwolić sobie na
nieidealność.

Dodatkowo praca stała się dziś synonimem
kariery. Ale nie czarujmy się – dla wielu z nas
to po prostu codzienny obowiązek, z którym
musimy się zmierzyć. Do pracy trzeba chodzić,
żeby mieć pieniądze na życie, i to nie zawsze
jest realizacja naszych marzeń i ambicji, a
często powtarzalna, nudna czynność.

To wspaniale mieć pracę, która jest pasją, ale
to luksus. Ciąg słów „praca, kariera, sukces”
nie zawsze pomieści wszystkich. To

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

5 z 19

09.06.2020, 13:58

frustrujące, szczególnie kiedy żyje się w małym
ośrodku albo ma się niskie kwalifikacje. Z
rynku pracy odchodzą najczęściej panie
najgorzej wykształcone, z miast od 20 do 100
tys. mieszkańców. Jak na tym popularnym
rysunku z kobietą na kasie w supermarkecie.
Obok niej stoi kierownik i przemawia: „Pani
Jolanto, albo dziecko, albo kariera”. A przecież
te mało kolorowe prace też ktoś musi wykonać
i nie ma w tym nic złego ani ubliżającego.

500 plus pomaga w podejmowaniu takich
decyzji?

– To świadczenie na początku aktywizowało
kobiety. Ale z analiz Instytutu Badań
Strukturalnych wynika, że aktywność
zawodowa matek w porównaniu z aktywnością
kobiet bezdzietnych spadła. Więc ostatecznie
500 plus zaczęło demotywować.

Ale ja bym się raczej zastanowiła, z jakiej

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

6 z 19

09.06.2020, 13:58

pracy rezygnowały te kobiety, jeśli dla 500 czy
1000 złotych miesięcznie zrzekły się
ubezpieczenia, a w wielu przypadkach także
emerytury. Dla mnie to dowód na to, jak niskiej
jakości bywa praca w Polsce.

25-latka, wykształcenie podstawowe albo
średnie, siedzi sobie w parku z dzieckiem w
wózku. Czego nie wie, gdy rezygnuje z
pracy, by zająć się maluchem?

– Że konsekwencje może ponosić przez
kolejne pół wieku. Bez względu na to, z kim
jesteśmy w związku i jak długo nasz związek
będzie trwał, rezygnując z pracy, często
skazujemy się na głodową emeryturę.

Taka kobieta będzie kiedyś całkowicie zależna
od partnera, męża, rodziców, świadczeń
społecznych czy właśnie dzieci. Często
polegamy w 100 procentach na partnerze, na
tym, że będziemy z nim do końca życia, że

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

7 z 19

09.06.2020, 13:58

nigdy nam nie wypomni, że nie pracowałyśmy
zawodowo. Każdy z nas zna historię, że żyli ze
sobą aż do setki w szacunku i miłości. Ale
historii, że „nie żyli długo i szczęśliwie”, jest
równie dużo.

Bo możemy się rozwieść.

– A rozwód najczęściej prowadzi do zubożenia
kobiety. Zazwyczaj dzieci zostają przy matce,
co jest dla niej obciążeniem. Z powrotem na
rynek też bywa trudniej. Nie chodzi wyłącznie o
to, że w razie choroby dziecka czy wizyty u
lekarza wszystko spoczywa na jej barkach.

Pracodawcy często krzywo patrzą na samotne
matki czy rozwódki z dziećmi. Takie kobiety są
też najbardziej narażone na szantaż. Można im
oferować niższą pensję, gorsze warunki,
grozić zwolnieniem, jeśli na przykład nie
wezmą nadgodzin.

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

8 z 19

09.06.2020, 13:58

Nikt nie przewiduje, wychodząc za mąż, że
się kiedyś rozstanie.

– To naturalne, ale gdy nie będziemy myśleć o
naszej sytuacji ekonomicznej w dłuższej
perspektywie, to może się okazać, że
wylądujemy na ulicy z orzeczoną eksmisją. Bo
mieszkanie było męża, kupione przed ślubem.

A nie wszystkie rozwody przebiegają w
zgodzie. Czasem przy podziale majątku trzeba
mieć dowody na to, że ja też dokonywałam
zakupów, że zapłaciłam za kafelki, których nie
zerwę ze ściany, albo sfinansowałam meble
kuchenne na wymiar do mieszkania, które nie
było moje. Zresztą nie trzeba brać ślubu, żeby
budować razem dom na działce partnera albo
dokładać się do remontu „naszego
mieszkania”, które w akcie notarialnym nie jest
nasze.

Wtedy przy rozstaniu przydaje się imienna
faktura czy potwierdzenie płatności z

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

9 z 19

09.06.2020, 13:58

osobistego konta. Czyli przydaje się
zabezpieczenie. Żeby nie zaczynać
wszystkiego od nowa tylko z walizką ubrań i
rzeczy osobistych.

Zwykle zakładamy, że to wszystko jest
nasze, wspólne.

– A nie jest. Na przykład tantiemy, darowizny i
spadki dotyczą konkretnej osoby – chyba że
wyraźnie zaznaczono, że ktoś ofiarowuje coś
obu małżonkom. Nawet w trakcie trwania
małżeństwa można ustalić rozdzielność
majątkową. Wtedy to, co się wniosło, to mój
majątek osobisty i gdy np. małżonek bez mojej
wiedzy popadnie w długi, to komornik nie
powinien mi tego zabrać. Można też ustalić
sądownie wysokość samodzielnych wydatków
w małżeństwie. Bo to nie jest tak, że gdy facet
zarabia, a ja nie, to on może sobie kupować,
co chce i za ile chce, a mnie to nie powinno

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

10 z 19

09.06.2020, 13:58

interesować. Mężczyźni tak samo jak kobiety
powinni wiedzieć, jakie są konsekwencje
wspólnoty majątkowej. Jeśli jesteśmy w
takowej i nasz zarabiający mąż postanowi
sobie kupić jacht, to możemy iść do sądu.

Częściej sąd przychodzi do nas, bo mąż
miał firmę i ona zbankrutowała. O niczym
nie wiedziałam – mówi wtedy kobieta.

– To całkiem powszechna reakcja.
Zakochujemy się, mamy motyle w brzuchu,
chcemy budować wspólną przyszłość i czasem
trudno jest rzucić bombę: hej, porozmawiajmy
o sytuacji finansowej twojej firmy czy o twoich
kredytach! Nie rozmawiamy, bo nie chcemy być
postrzegane jako, modnie mówiąc, gold
diggerki. Ale nie pytając, ryzykujemy, bo często
w przypadku bankructwa pod młotek idzie
choćby samochód, który okazuje się firmowy.
Jest jeszcze problem długów skarbowych,

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

11 z 19

09.06.2020, 13:58

które są długami całego gospodarstwa, nawet
kiedy nigdy nie przestąpiłyśmy progu firmy
męża.

Taką perspektywę też musimy brać pod uwagę,
tym bardziej kiedy rezygnujemy z pracy
zawodowej, by zajmować się domem.
Powinniśmy mieć świadomość, do kogo należy
mieszkanie, w którym będziemy mieszkać, na
przykład czy nie jest własnością teściów. Co
się stanie, gdy rodzinny biznes nie wypali, jaka
jest jego forma prawna, co, jeśli zainwestujemy
nasze pieniądze w jego firmę i jakie będą tego
konsekwencje w przypadku rozwodu, czy nie
odziedziczymy długów w sytuacji nagłej
śmierci męża.

Nie bójmy się radzić prawnika. To kosztuje
100-150 zł.

Wróćmy do perspektywy ławeczki w parku.
Co nam jeszcze umyka?

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

12 z 19

09.06.2020, 13:58

– Choroba, kalectwo, przedwczesna śmierć
partnera czy męża. Znika główne źródło
dochodów, a my musimy utrzymywać się z
renty rodzinnej, chorobowej czy innych
świadczeń.

Najniższa renta rodzinna od 1 marca to 1,2
tys. zł brutto. Statystyczna wdowa Kowalska
może jednak iść do pracy.

– Nie ma statystycznej Kowalskiej. Inne
możliwości ma kobieta w dużym mieście, inne
ta na wsi. W mniejszej miejscowości może nie
być dla niej żadnego zajęcia, bo tak zwane
panie sprzątające są zatrudnione tylko w
urzędzie gminy i ośrodku zdrowia, a wtedy za
pracą trzeba się rozglądać w mieście. Pytanie,
czy pani ma samochód i prawo jazdy. Z drugiej
strony na wsi mamy prace sezonowe. Oprócz
wykształcenia, stanu zdrowia i wieku często
decyduje lokalna specyfika, stopa bezrobocia

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

13 z 19

09.06.2020, 13:58

w regionie, zbieg okoliczności… Można tak
mnożyć czynniki i zmienne.

A jeśli nasza bohaterka nigdy nie
pracowała?

– To powrót na rynek po kilkunastu latach
będzie kosmicznie trudny. Po pierwsze, nasze
wykształcenie może wymagać odświeżenia. Po
drugie, jak udokumentować kwalifikacje?
Jesteśmy kreatywne, bo szyłyśmy stroje na
karnawał? Takie rozmowy kwalifikacyjne nie
należą do łatwych. A zanim dojdzie do
rozmowy, trzeba ustalić, jaką pracę mogłaby
podjąć kobieta, jakie ma umiejętności, do jakiej
branży pasuje. To niezwykle trudne i często
wymaga wsparcia doradcy.

Wychodzi nam, że nigdy nie opłaca się nie
pracować.

– Jeśli możemy, pracujmy – choćby dla

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

14 z 19

09.06.2020, 13:58

komfortu, że gdyby się coś stało naszemu
partnerowi, to albo jesteśmy w stanie wziąć
odpowiedzialność za część finansów, albo
wypracować sobie emeryturę.

Dlatego tak ważna jest edukacja ekonomiczna,
która pokazuje, że pieniądze nie są wirtualnym
tworem. Wykonujesz konkretną pracę za
konkretne wynagrodzenie. Nie pracujesz, nie
masz. Wtedy może cię utrzymywać mąż,
partner, ale wiąże się to z wieloma
konsekwencjami.

Kobiety ze względu na biologię i utarte
schematy faktycznie częściej wypadają z
rynku, jednak nie zwalnia ich to z
odpowiedzialności za swoje życie. Trzeba
pamiętać, że przy zakupie wspólnego
samochodu powinno się być wpisanym do
umowy. Że jeśli się dokłada do remontu, to
powinno się mieć na to faktury. Trzeba zwracać
uwagę na to, czy jest się zameldowanym, jakie

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

15 z 19

09.06.2020, 13:58

ma się prawa do mieszkania. A już na pewno –
w którym banku są rodzinne konta, lokaty, jak
wygląda kwestia kredytów i własności… W
razie czego.

Dlaczego o tym nie rozmawiamy w naszych
związkach?

– Bo my w ogóle nie rozmawiamy o
pieniądzach. Edukacja finansowa kuleje.
Widać to na przykładzie młodych ludzi. Mają z
finansami szczególny kłopot, są otoczeni
kulturą ciągłej konsumpcji co rusz nowych
dóbr, które natychmiast trzeba mieć. Zewsząd
słyszą – weź raty zero procent, kup teraz,
oddasz później. Bez odpowiedniego
przygotowania mogą się zachłysnąć finansową
wolnością i zamiast pieniędzmi gospodarować,
będą je wydawać bez żadnego planu.
Prawdziwe schody zaczną się wtedy, kiedy
spróbują pogodzić pieniądze i związek.

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

16 z 19

09.06.2020, 13:58

Polacy w wieku 18-24 lata są rekordowo
zadłużeni. Niespłacone zobowiązania ma
około 150 tys. osób. I niemal 70 proc. długów
to kredyty konsumpcyjne. Mieszkaniowe to 1
proc.

Czyli zanim powiemy „tak” dla pierścionka,
powinnyśmy powiedzieć „tak” dla
pieniędzy.

– Nie! Zanim pomyślimy o zamążpójściu,
pomyślmy najpierw, czego chcemy i jakie ma to
konsekwencje. Małżeństwo nie powinno być
traktowane jak przerzucenie odpowiedzialności
za byt na jednego z partnerów. To związek
dwojga dorosłych ludzi, którzy powinni go
poukładać po swojemu z pełną tego
świadomością.

Nauczmy się, że rozmowy o pieniądzach
trzeba przeprowadzić, kiedy relacja zaczyna
się robić poważna. Ustalmy: konta osobne,

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

17 z 19

09.06.2020, 13:58

wspólne czy mieszane? Czy jak konto, to ktoś
jest do czyjegoś upoważniony? Jeśli coś
kupujemy, to składamy się po równo? A może,
jak ty płacisz czynsz, to ja robię zakupy? Im
mniej niedopowiedzeń, tym mniej
niezręczności i pretensji. To może mało
romantyczne, ale trwanie w związku z kimś
tylko dlatego, że nie stać nas na odejście lub
samodzielne życie, jest romantyczne jeszcze
mniej.

***

Czułość i wolność. Budujmy równowagę w
relacjach

Akcja społeczna Kulczyk Foundation,
„Wysokich Obcasów” i Fundacji „Gazety
Wyborczej”.

Z uwagą i czułością przyglądamy się
rodzinnym relacjom, które w tym trudnym
czasie są szczególnie ważne, a ich

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

18 z 19

09.06.2020, 13:58

uporządkowanie - niezbędne do tego, by z
nową energią tworzyć świat po pandemii.
Rozmawiamy o lękach, które towarzyszą wielu
z nas, o podziale obowiązków i pomysłach na
to, jak przygotować siebie i swoich
najbliższych na nowy świat. Wszystkie
publikowane dotąd materiały można znaleźć
na stronie

Kulczykfoundation.org.pl/czulosc-

i-wolnosc

kulczykfoundation.org.pl

W małżeństwie zwykle zakładamy, że wszystko jest nasze, wspólne. A nie...

about:reader?url=https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,17435...

19 z 19

09.06.2020, 13:58