Materiałoznawstwo

Uniwersytet Łódzki

dr Leszek Margielewski

 

 

Funkcje oleju przekładniowego

●

Funkcje oleju przekładniowego:

–

minimalizowanie tarcia i zużycia

–

chłodzenie części przekładni

–

zapobieganie powstawaniu rdzy i korozji

–

dobra współpraca z elementami zazębiającymi

–

tłumienie drgań i hałasu

–

nie powodowanie wycieków, dobra współpraca z elementami 
uszczelnień

 

 

Dodatki do olejów przekładniowych

●

Dodatki stosowane do olejów silnikowych:

–

detergenty – poprawiające rozpuszczanie zanieczyszczeń,

–

dyspergatory

–

inhibitory utleniania

–

inhibitory korozji

–

inhibitory rdzy

–

dodatki antyzużyciowe (anti-wear AW)

–

dodatki zwiększające odporność na naciski i zatarcie (EP)

–

dodatki przeciwpienne

–

modyfikatory wskaźnika lepkości

–

depresatory

 

 

Klasyfikacje olejów przekładniowych

●

Systemy klasyfikacji olejów silnikowych:

–

klasyfikacja lepkościowa SAE J306 (Society of Automotive Engineers)

–

klasyfikacja jakościowa API (American Petroleum Institute)

●

SAE J306 bazuje na siedmiu klasach lepkościowych olejów: 

–

czterech zimowych:

●

SAE 70W, SAE 75W, SAE 80W, SAE 85W,

–

trzech letnich:

●

SAE 90, SAE 140, SAE 250.

 

 

Klasy SAE J306

Najczęściej stosowane są oleje o lepkościach: 
75W-90, 80W-90, 85W-90, 85W-140

 

S

TOPIEŃ LEPKOŚCI

 

SAE J306

 

M

AX TEMPERATURA DO OSIĄGNIĘCIA

LEPKOŚCI 

150000 

C

P (°C)

 

L

EPKOŚĆ KINEMATYCZNA

(

C

S

T

)

W 

100°C

 

 

 

M

IN

 

MAX

 

70W

 

-55

 

4.1

 

–

 

75W

 

-40

 

4.1

 

–

 

80W

 

-25

 

7.0

 

–

 

85W

 

-12

 

11.0

 

–

 

90

 

–

 

13.5

 

<24.0

 

140

 

–

 

24.0

 

<41.0

 

250

 

–

 

41.0

 

–

 

 

Klasyfikacje API

 

O

ZNACZENIE

 

LITEROWE

 

T

YP

 

T

YPOWE ZASTOSOWANIE

 

GL-1

 Z

WYKŁY OLEJ MINERALNY BEZ DODATKÓW

USZLACHETNIAJĄCYCH

 

P

RZEKŁADNIE RĘCZNE W CIĄGNIKACH I

CIĘŻARÓWKACH

 

GL-2

 

Z 

REGUŁY ZAWIERA DODATKI

ANTYUTLENIAJĄCE I ANTYKOROZYJNE

 

P

RZEKŁADNIE ŚLIMAKOWE

,

PRZEKŁADNIE PRZEMYSŁOWE

 

GL-3

 

J

AK OLEJ 

GL-2 

I DODATKOWO

ZAWIERA ŁAGODNE DODATKI 

EP

 

P

RZEKŁADNIE WALCOWE I STOŻKOWE

W UMIARKOWANYCH WARUNKACH
OBCIĄŻEŃ I PRĘDKOŚCI

 

GL-4

 

S

PEŁNIA WYMAGANIA WYCOFANEJ

NORMY 

MIL-L-2105. Z

AWIERA 

50%

DODATKÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH
DLA 

GL-5

 

P

RZEKŁADNIE ŚREDNIOOBCIĄŻONE W

TYM HIPOIDALNE PRACUJĄCE PRZY
DUŻEJ PRĘDKOŚCI I MAŁYM MOMENCIE
LUB ODWROTNIE

 

GL-5

 

S

PEŁNIA WYMAGANIA NORMY

MIL-L-2105D. S

TOSOWANY W

WIĘKSZOŚCI PRZEKŁADNI W
SAMOCHODACH OSOBOWYCH I
CIĘŻAROWYCH NA CAŁYM ŚWIECIE

 

P

RZEKŁADNIE HIPOIDALNE I INNE

PRACUJĄCE W UMIARKOWANYCH I
CIĘŻKICH WARUNKACH

. S

TOSOWANE

MOGĄ BYĆ RÓWNIEŻ W PRZEKŁAD

-

NIACH RĘCZNYCH

 

GL-6

 

W

YCOFANE

 

B

ARDZO CIĘŻKIE WARUNKI W

PRZEKŁADNIACH HIPOIDALNYCH

 

 

 

 

Smary plastyczne – wymogi

●

Wymogi stawiane smarom:

–

redukcja tarcia i zużycia

–

ochrona przed korozją

–

uszczelnianie łożysk przed działaniem wody i zanieczyszczeń

–

odporność na wycieki i wyrzucanie

–

odporność na zmiany w strukturze i konsystencji podczas eksploatacji

–

kompatybilność z uszczelnieniami

–

odporność na działanie wilgoci

 

 

Smary plastyczne – podział

 

Z

AGĘSZCZACZE

 

O

LEJ

 

D

ODATKI

 

5–20%

 

75-95%

 

0-15%

 

MYDŁA WAPNIOWE

, 

LITOWE

, 

SODOWE

,

GLINOWE

 

SMARY KOMPLEKSOWE

 

GRAFIT

, 

KRZEMIONKA

, 

TEFLON

,

BENTONITY 

(

GLINOKRZEMIANY

)

 

OLEJ MINERALNY

,

 

OLEJE SYNTETYCZNE

 

ANTYUTLENIACZE

 

DODATKI 

AW

 

DODATKI 

EP

 

DODATKI PRZECIWKOROZYJNE

 

 

Właściwości smarów plastycznych

●

Właściwości smarów w głównej mierze zależą od:

–

ilości i typu zastosowanego zagęszczacza

–

lepkości i fizycznych właściwości oleju

●

oleje o niskiej lepkości stosuje się w zastosowaniach niskotemperaturowych, 
przy małych obciążeniach i dużej prędkości

●

oleje o dużej lepkości stosuje się w zastosowaniach 
wysokotemperaturowych, przy dużych obciążeniach i małej prędkości

–

rodzaju dodatków

 

 

Charakterystyka smarów

●

Charakteryzowanie smarów odbywa się na podstawie porównania 

następujących parametrów:

–

konsystencja

–

stabilność pod wpływem ścinań

–

wydzielanie oleju

–

stabilność wysokotemperaturowa

 

 

Konsystencja smarów

●

Konsystencja jest to stopień twardości smaru, jest zmienna wraz ze 

zmianami temperatury. 

●

Sklasyfikowana zastała przez National Lubricating Grease Institute 

NLGI. 

●

Konsystencję określa się na podstawie pomiarów penetracji.

NLGI G

RADE

P

ENETRACJA W 

25°C [10

-1

mm]

000

445–475

00

400–430

0

355–385

1

310–340

2

265–295

3

220–250

4

175–205

5

130–160

6

85–115

 

 

Właściwości smarów

●

Stabilność pod wpływem ścinań to zdolność smaru do 

zachowywania niezmienionej konsystencji podczas pracy. W wyniku 

mechanicznych oddziaływań smary z reguły stają się bardziej 

miękkie.

●

Wydzielanie oleju jest to procentowa ilość oleju jaka zostaje 

wydzielona ze smaru w warunkach statycznych, na przykład w czasie 

przechowywania. 

Parametr ten nie pozwala na wnioskowanie jak dany smar 

zachowywał się będzie w warunkach dynamicznych.

●

Stabilność wysokotemperaturowa jest zdolnością smaru do 

zachowywania swej konsystencji, struktury i właściwości w 

temperaturach powyżej 125°C.