LUCY MAUD MONTGOMERY
ŚWIĘTA Z ANIĄ
i inne opowiadania na Boże Narodzenie



Tytuł oryginału kanadyjskiego
Christmas with Annę and Other Holiday Stories
Wybór, wstęp i prawa autorskie: © 1995 David Macdonald, Ruth Macdonald i Rea
Wilmshurst.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie, przechowywanie w systemach gromadzenia
danych, przekazywanie w jakiejkolwiek formie i jakimikolwiek środkami - elektronicznymi,
mechanicznymi, za pomocą powielania, nagrywania, lub w inny sposób, jakiejkolwiek części
niniejszej publikacji bez uprzedniej pisemnej zgody posiadacza praw autorskich - lub, w
przypadku fotokopiowania lub kopiowania inną metodą reprograficzną - bez licencji
udzielonej przez Canadian Copyright Licensing Agency - stanowi wykroczenie przeciw
prawu autorskiemu.
Annę of Green Gables is a trademark and a Canadian official mark of the Annę of Green
Gables Licensing Authority Inc., which is owned by the heirs of L. M. Montgomery and the
Province of Prince Edward Island and located in Charlottetown, Prince Edward Island.
„Ania z Zielonego Wzgórza" („Annę of Green Gables") to znak firmowy i oficjalny znak
Annę of Green Gables Licensing Authority Inc., należącej do spadkobierców L.M.
Montgomery oraz Prowincji Wyspy Księcia Edwarda, mającej swą siedzibę w Charlottetown,
Wyspa Księcia Edwarda, i jest używany na podstawie licencji.
Wszystkie postacie w książce są fikcyjne i jakiekolwiek podobieństwo do osoby żywej bądź
zmarłej jest przypadkowe.
Opowiadanie Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
przełożyła Rozalia Bernsteinowa.
Opowiadanie Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
przełożyła Jolanta Mach.
Pozostałe opowiadania przełożyła Maria Mach.
© Copyright for the Polish Edition by GALAKTYKA Spółka z o.o.
Łódź 1996 r.
ISBN 83-86447-59-1
Redaktor: Kazimiera Iskrzyńska
Redaktor techniczny: Andrzej Czajkowski
Korekta: Alojza Tomaszek
Skład: Studio Kontrast, Łódź
mmt
Spis treści
Przedmowa
1 Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
2 Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
3 Koniec kłótni w rodzinie Youngów
4 Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
5 Boże Narodzenie u Osborne'ów
6 Niezapomniana
7 Podarki Clorindy
8 Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze

9 Świąteczna pomyłka
10 Wigilijna niespodzianka w Enderly Road
11 Boże Narodzenie u Falsomów
12 Duch Bożego Narodzenia
13 Boże Narodzenie w domku na prerii
14 Noworoczny obiad stryja Ryszarda
15 Noworoczne ciasto Idy
16 Nowy Rok Bertiego Od Wydawcy
11
28
40
52
66
73
83
92 125 138 146 158 168 178 185* 195 208


Przedmowa
Gdy będąc w 1977 roku w miejscu narodzin Lucy Maud Montgomery w Clifton Corners
odkryłam schowek z jej notatnikami, wpadłam w zachwyt. Przez całe życie uwielbiałam
Montgomery i sądziłam, że przeczytałam już wszystko, co napisała. I oto miałam przed sobą
opowiadania, z którymi nigdy się nie zetknęłam! W środku lata doznałam uczucia, jakby
nadeszło Boże Narodzenie. Przez kilka następnych lat przepisywałam te notatniki i
zestawiałam bibliografię tytułów - szukając nazw czasopism, w których były publikowane, i
dat wydania. Wtedy właśnie odkryłam więcej Jej opowiadań, których pisarka nie zamieściła
w swych notatkach. Później jej syn, dr Stuart Macdonald, dał mi sporządzony przez Nią spis
wszystkich publikowanych opowiadań. Były w nim tytuły wielu opowieści, które
postanowiłam odnaleźć. Po upływie trzech lat zgromadziłam przeszło trzysta nowelek.
Wśród tych „odkrytych na nowo" opowiadań -z których większości czytelnicy nie widzieli od
momentu ich ukazania się na przełomie wieków - były też opowieści na Boże Narodzenie i
Nowy Rok, które
¦¦i
ŚWIĘTA Z ANIĄ
wybrałam do tej książki. Czasopisma, dla których powstały te nowelki, prosiły autorkę o coś
typowego, co pasowałoby do świąt i uświetniło je. Niektóre czasopisma wyrażały życzenie,
by opowiadania zawierały jakieś przesłanie, zwłaszcza do młodych czytelników, i
rzeczywiście możemy w nich znaleźć delikatne pouczenia lub nawet niewielkie kazania,-co
powinniśmy jednak autorce wybaczyć. Chciała przecież przede wszystkim sprzedać swoje
prace, więc jeśli kilka pouczających linijek miało w tym pomóc, dołączała je. Jednak częściej
pouczenie wplata się w opowieść i zauważamy je tylko podświadomie.
Przy okazji gromadzenia opowiadań na Boże Narodzenie i Nowy Rok pomyślałam też o
książkach o Ani. Czy ktokolwiek, kto czytał Anię z Zielonego Wzgórza, mógłby zapomnieć
jej radość z pierwszej ładnej sukienki, którą dostała w wigilijny poranek? Maryla zawsze
ubierała Anię skromnie, sprawiając jej niemodne - delikatnie mówiąc - sukienki. Pewnego
razu Mateusz, przypatrując się grupce koleżanek Ani, spostrzegł, że jej ubiór jest inny.
Czyżby chodziło o rękawy? Zwierzył się ze swego kłopotu pani Linde, która podjęła się uszyć
dla Ani śliczną sukienkę według najnowszej mody. Gdy Mateusz w wigilijny poranek
rozwinął ją z papieru, Ania zaniemówiła z zachwytu. A włożywszy też nowe pan-

Przedmowa
tofelki od panny Barry, mogła wziąć udział w szkolnym koncercie, w nowym, pięknym stroju
odważna i pewna siebie.
To jeden z najbardziej wzruszających rozdziałów książek o Ani, być może dzięki świątecznej
atmosferze Bożego Narodzenia. Spostrzegamy, że Mateusz, darowując Ani sukienkę, jest tak
szczęśliwy, jak
ona - dostając ją.
W każdym z tych opowiadań spotykamy mnóstwo indywidualności. Ekscentryczne stare
damy; mądre dojrzałe kobiety, taktownie wprowadzające młodych w atmosferę świąt;
młodzież znudzoną zbyt wielką ilością prezentów, lub zrozpaczoną brakiem pieniędzy na
choćby drobne podarki; dzieci oczekujące świętego Mikołaja wśród przeciwności losu,
przekonane, że przybędzie, i pragnące podzielić się z innymi choćby tą niewielką cząstką,
jaką posiadają. Montgomery nie chce łamać nam serc smutnymi opowieściami, więc
wszystkie jej nowelki kończą się szczęśliwie. Lecz zanim do tego dojdzie, uronimy niejedną
łzę. To właśnie splecione ze sobą światło i cień,-smutek i szczęście, i tęsknota za dobrą
przeszłością oczarowały czytelników - takich jak ja - przez wiele lat do nich powracających.
By nie tracić Ani z oczu, zawarłam w tym tomie również opowiadanie Julianna Brooke
przybywa na
10
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Zielone Wzgórze, z Ani z Szumiących Topoli. Ania, teraz już dorosła, kierowniczka wyższej
szkoły w Summerside, przekonuje niechętną temu Juliannę, by pojechała z nią na święta na
Zielone Wzgórze. Bożonarodzeniowe i noworoczne opowiadania L. M. Montgomery w
naturalny sposób łączą się ze świątecznymi rozdziałami książek o Ani, dlatego
zatytułowaliśmy je „Święta u Ani i inne opowiadania na Boże Narodzenie". Panuje w nich
duch dzielenia się z innymi, więc może współcześni młodzi czytelnicy dzięki nim inaczej
spojrzą na święta.
ffEUSZ RZECZNIKIEM BUFIASTYCH RĘI
szedłszy do kuchni o zmroku pewnego chłodnego wieczora grudniowego, Mateusz i-
zasiadł w kącie obok skrzyni z drzewem,
aby ściągnąć z nóg swe ciężkie buty. Nie miał pojęcia o tym, że Ania z kilkoma koleżankami
powtarzały w bawialni dialog z „Królowej elfów". Właśnie przebiegły gromadką przedpokój i
weszły do kuchni, śmiejąc się i gawędząc wesoło.
Nie zauważyły Mateusza, który nieśmiało usunął się w cień poza skrzynię, z butem w jednej
dłoni, a pachołkiem do butów w drugiej, i ukradkieni się im przyglądał. Wkładając płaszczyki
i kapturki, dziewczynki rozprawiały o dialogu i koncercie. Ania stała pośród nich, zapalona, z
roziskrzonym wzrokiem jak one wszystkie. Lecz Mateusz zauważył nagle, że było w niej coś,
co różniło ją bardzo od
12
ŚWIĘTA Z ANIĄ
towarzyszek, coś takiego, co, jak mu się wydawało, nie powinno było istnieć. Ania miała
jaśniejszą cerę, większe, bardziej błyszczące oczy i delikatniejsze rysy od tamtych. Nawet
nieśmiały, niezbyt spostrzegawczy Mateusz nauczył się dostrzegać te szczegóły. Jednakże
różnica, która go uderzyła, miała inne źródło. Na czymże ono polegało? Pytanie to
prześladowało Mateusza jeszcze długo potem, kiedy dziewczęta odeszły, a Ania, samotna,
zasiadła do książki. Nie chciał mówić o tym z Marylą, która, był pewny, uśmiechnie się
pogardliwie i zauważy, iż jedyna różnica, jaką widzi pomiędzy Anią i jej koleżankami, jest ta,
że one nieraz milczą, podczas gdy Ania bezustannie miele językiem. Takiego wyjaśnienia
Mateusz nie pragnął.

Aby swobodnie zastanowić się nad tą sprawą, uciekł się Mateusz tego wieczora do swej fajki,
jak zwykle ku wielkiemu niezadowoleniu Maryli. Po dwugodzinnym paleniu i namyśle
Mateusz wreszcie rozwiązał to pytanie. Oto Ania nie była ubrana jak inne dziewczęta!
1 im dłużej rozmyślał, tym bardziej dochodził do wniosku, że Ania nigdy dotąd nie bywała
tak ubierana jak inne dziewczęta, nigdy, od chwili przybycia na Zielone Wzgórze. Maryla
sprawiała jej sukienki z brzydkich, ciemnych materiałów, wszystkie skrojone wedle jednego
prostego fasonu. Mateusz
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
nie miał pojęcia o tym, że istnieje taka rzecz jak moda, lecz oto zwrócił uwagę, że rękawy u
sukienki Ani nie były wcale podobne do rękawów innych dziewcząt. Przypomniał sobie
gromadkę koleżanek, w których otoczeniu widział Anię dzisiejszego wieczora - wszystkie w
jasnych bluzeczkach, różowych, białych, czerwonych i niebieskich - i nie mógł zrozumieć,
dlaczego Maryla ubiera Anię stale ciemno i brzydko.
Musiało to być słuszne. Maryla chyba wiedziała najlepiej, co czyni - ona wychowywała Anię.
Prawdopodobnie rządziła się jakimiś rozumnymi, nieprzeniknionymi prawami. Lecz cóż
byłoby zdrożnego, gdyby dziecko miało jedną ładną sukienkę... coś bodaj w tym rodzaju jak
codzienne ubranie Diany Barry. I oto Mateusz postanowił dla Ani kupić taki strój. Nie może
to przecież być uważane za wtrącanie się do nie swoich rzeczy. Za dwa tygodnie nadejdzie
Boże Narodzenie. Ładna, nowa sukienka będzie bardzo odpowiednim podarkiem na
gwiazdkę. Mateusz z westchnieniem ulgi odłożył swą fajkę i poszedł spać, a Maryla
otworzywszy wszystkie drzwi wietrzyła cały dom.
Następnego popołudnia Mateusz sam udał się do Carmody, aby kupić ową sukienkę. Pragnął
załatwić tę sprawę jak najprędzej. Czuł, że nie pójdzie mu to łatwo. Istniały przedmioty, które
Mateusz potrafił
14
ŚWIĘTA Z ANIĄ
kupić i ocenić nie gorzej od niejednego kupca, lecz w tym wypadku wiedział, że gdy będzie
chodziło o kupno sukienki dla dziewczynki, znajdzie się na
łasce sprzedającego.
Po długich rozmyślaniach Mateusz postanowił pójść do sklepu Samuela Lawsona zamiast do
Wil-liama Blaira. Co prawda, Cuthbertowie zawsze załatwiali wszelkie zakupy u Williama
Blaira. Było to równie naturalne, jak należenie do kościoła prezbi-teriańskiego lub głosowanie
za kandydatem konserwatywnym. Lecz w sklepie Blaira zdarzało się nieraz, że usługiwały
kupującym dwie córki właściciela, a Mateusz lękał się ich jak ognia. Ostatecznie spróbowałby
pomówić z nimi, gdyby dokładnie wiedział, czego chce, i mógł to określić, ale w danym
wypadku, wymagającym porady i objaśnienia, Mateusz wolał mieć do czynienia z
mężczyzną. Pójdzie więc do Lawsona, gdzie obsługuje klientów sam właściciel lub jego syn.
Niestety! Mateusz nie wiedział wcale o tym, że wobec wzmożonego ostatnio ruchu w sklepie
Law-son przyjął sklepową. Była to siostrzenica jego żony, elegancka panna o wysokim
uczesaniu a la Pompa-dour, dużych, żywych oczach i bardzo szerokim, onieśmielającym
uśmiechu. Szykownie ubrana, nosiła na rękach bransoletki z wisiorkami, które brzęczały,
błyszczały i dzwoniły przy każdym jej ruchu.
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
15
Gdy Mateusz wszedł do sklepu, zmieszał się niezmiernie, zastawszy tę damę, a brzęk
bransoletek oszołomił go do reszty.
- Czym mogę dziś panu służyć, panie Cuthbert? - spytała wesoło i zalotnie panna Lucylla
Harris, opierając się rękami o ladę sklepową.
- Czy pani ma... ma... czy są grabie ogrodowe? -
wyjąkał Mateusz.

Panna Harris spojrzała na niego trochę zdziwiona, niezupełnie pewna, czy dobrze zrozumiała,
że ktoś w połowie grudnia zapytuje o grabie ogrodowe.
- Zdaje mi się, że zostały jeszcze jedna czy dwie sztuki - rzekła - lecz są na górze w składzie.
Pójdę
sprawdzić.
Podczas jej nieobecności Mateusz zbierał siły do
następnej próby.
Kiedy panna Harris wróciła z grabiami i uprzejmie spytała: „Czym mogę jeszcze służyć,
panie Cuthbert?" - Mateusz zebrał całą odwagę i rzekł:
-A więc ponieważ mi pani przypomniała, chciałbym dostać, to jest... rozumie się.-.,
chciałbym liu-pić... trochę nasion traw...
Panna Harris słyszała, że Mateusza nazywano oryginałem. Obecnie doszła do wniosku, że to
skończony wariat.
- Nasiona sprowadzamy tylko na wiosnę - zau-
ŚWIĘTA Z ANIĄ
16
ważyła wyniośle. - Teraz nie mamy żadnych na składzie.
- Bez wątpienia, bez wątpienia... słusznie pani
mówi - wyjąkał nieszczęśliwy Mateusz chwytając grabie i zwracając się ku drzwiom. Lecz na
progu sklepu przypomniał sobie, że nie zapłacił, i zawrócił. Podczas gdy panna Harris
obliczała resztę, zebrał siły do ostatniej rozpaczliwej próby.
- Tak... jeśli nie zrobię tym wiele kłopotu... muszę... to jest... chciałbym prosić... o cukier.
- Jaki? Biały? Czy ciemny? - spytała cierpliwie
panna Harris.
- O... zapewne... ciemny - odrzekł Mateusz słabo.
- Oto jest jeszcze ostatnia beczułka - wskazała
panna Harris pobrzękując bransoletkami. - To jedyny gatunek, jaki mamy.
- Proszę... poproszę o dwadzieścia funtów tego gatunku - rzekł Mateusz, któremu wielkie
krople potu wystąpiły na czoło.
Biedny Mateusz przebył już połowę powrotnej drogi do domu, zanim odzyskał panowanie
nad sobą. Było to okropne przejście, lecz uważał, iż zasłużył na nie za niegodny czyn, jakiego
się dopuścił poszedłszy do obcego sklepu po zakupy. Po powrocie do domu schował grabie w
wozowni, ale cukier musiał zanieść Maryli.
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
17
- Ciemny cukier! - wykrzyknęła Maryla. - Po cóżeś tyle kupił? Wiesz dobrze, że używam go
tylko dla pastucha i do serów owocowych. Jeny już dawno odszedł, a sery także leżą od kilku
tygodni gotowe. To nie jest dobry gatunek cukru, ordynarny i ciemny. William Blair zwykł
mieć lepsze gatunki.
- Tak... sądziłem, że się przyda - rzekł Mateusz ratując się ucieczką.
Rozmyślając dłużej nad tą sprawą, Mateusz doszedł do wniosku, że jedynie kobieta potrafi ją
załatwić. O powierzeniu jej Maryli mowy być nie mogło. Mateusz był pewien, że projekt jego
natychmiast odrzuci. Pozostawała pani Linde... Mateusz bowiem nie ośmieliłby się nigdy
zapytać o radę jakiejkolwiek innej kobiety w Avonlea. Udał się tedy do pani Małgorzaty, a ta
poczciwie od razu zdjęła ciężar z ramion skłopotanego biedaka.
- Wybrać sukienkę dla Ani na gwiazdkę? Oczywiście, chętnie to uczynię. 1 tak jadę jutro do
Carmo-dy, więc zajmę się tym kupnem. Czy ma pan jakieś specjalne życzenie? Nie? A więc
dobrze, wybiorę według własnego gustu. Sadzę, że w pięknym, brązowym kolorze będzie Ani
do twarzy. Wiem, że William Blair otrzymał wybór bardzo ładnych lekkich wełenek. A nie

życzyłby pan sobie, abym ja uszyła tę sukienkę? Jeśli Maryla się tym zajmie, Ania dowie się
o podarku zbyt wcześnie i niespodzianka będzie
18
ŚWIĘTA Z ANIĄ
chybiona. Owszem, chętnie ją uszyję. Ależ nie sprawi mi to bynajmniej kłopotu. Lubię szyć.
A zrobię ją według miary mojej siostrzenicy, Jenny Gillis, gdyż Ania i ona są prawie tego
samego wzrostu.
- Dobrze, dziękuję bardzo - rzekł Mateusz - ale... ale... nie wiem... zdaje mi się... że teraz
robią inne rękawy u sukien niż dawniej. Jeśliby to nie było zbyt śmiałe żądanie... pragnąłbym,
aby one były uszyte wedle nowej mody.
- Bufiaste? Ależ naturalnie! Proszę nie troszczyć się o to ani chwili. Uszyję ją według
najświeższej mody - zapewniała pani Linde.
Kiedy Mateusz odszedł, rzekła do siebie:
- Przynajmniej raz biedne dziecko będzie ubrane jak należy. Maryla w istocie ubiera ją wprost
śmiesznie i ja sama co najmniej dziesięć razy chciałam zrobić jej tę uwagę. Powstrzymałam
się jednak, bo widzę, że Maryla uwag nie lubi, przekonana, że chociaż jest starą panną, zna
się lepiej na wychowywaniu dzieci niż ja. Zawsze tak bywa. Ci, którzy się zajmowali
kiedykolwiek dziećmi, wiedzą dobrze, że nie ma stałych i niewzruszonych metod, które by się
dały zastosować do wszystkich wychowanków. Ci zaś, którzy nie mieli dzieci, sądzą, że
wszystko jest równie proste i łatwe jak reguła trzech. Wypisujesz trzy wiadome zgodnie z
zasadą, a wynik będzie dobry. Jednak ciało i krew nie dadzą się podciągnąć pod
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
19
zasady arytmetyki i w tym właśnie punkcie Maryla popełnia błąd. Przypuszczam, iż ubierając
Anię w sposób, w jaki to czyni, pragnie rozwijać w niej skromność, ale kto wie, czy zamiast
tego nie rozwija w niej zawiści i niezadowolenia. Jestem pewna, że biedne dziecko musi
widzieć różnicę pomiędzy swoim strojem a ubraniem innych dziewcząt. Ale że też Mateusz
zwrócił na to uwagę! Ten człowiek zbudził się po sześćdziesięciu latach snu!
Podczas następnych dwóch tygodni Maryla zauważyła, że Mateusz ma głowę zaprzątniętą
czymś niezwykłym, lecz nie potrafiła odgadnąć, co było tego powodem. Zagadka wyjaśniła
się nareszcie w wigilię Bożego Narodzenia, gdy pani Linde przyniosła nową sukienkę.
Maryla niczym nie zdradziła swego niezadowolenia. Prawdopodobnie jednak nie dowierzała
dyplomatycznemu objaśnieniu przyjaciółki, jakoby podjęła się óna uszycia sukienki dlatego
tylko, że Mateusz lękał się, aby Ania nie dowiedziała się zbyt wcześnie o niespodziance.
- Ach tak, więc to z tego powodu Mateusz miał taką tajemniczą minę, szeptał i uśmiechał się
pod wąsem w ciągu ostatnich dwóch tygodni? - rzekła Maryla nieco oschle, lecz tonem
pobłażliwym. - Domyślałam się, że Mateusz ma zamiar popełnić jakieś głupstwo, bo muszę
przyznać, że nie uważam, żeby Ani potrzebna była nowa sukienka. Uszyłam
20
ŚWIĘTA Z ANIĄ
jej na jesieni trzy praktyczne, ciepłe i ładne sukienki, a wszystko, co ponadto, jest
niepotrzebnym zbytkiem. Te rękawy wymagają tyle materiału, ile starczyłoby na całą bluzkę.
Rozbudzasz w Ani próżność, Mateuszu, a ona i bez tego jest próżna jak paw. Wyobrażam
sobie, jak teraz będzie zachwycona, bo wiem dobrze, że marzyła o tych bezsensownych
rękawach już od czasu, gdy tu przybyła, chociaż ostatnio powstrzymywała się od
wspominania
0 tym. Obecnie bufy są modne jeszcze większe
1 śmieszniejsze niż dawniej, tak wielkie jak nadęte balony. W przyszłym roku modnisie będą
prawdopodobnie zmuszone bokiem przechodzić przez
drzwi.

Poranek wigilijny zastał świat w białej, cudnej szacie. Grudzień był bardzo łagodny i
oczekiwano gwiazdki zielonej. Tymczasem w nocy spadł śnieg, który wystarczył, by
całkowicie przeobrazić Avon-lea. Ania zachwyconym wzrokiem patrzyła wokoło przez
zamarznięte okno swego pokoiku. Sosny w Lesie Duchów stały cudne niby białe pióropusze;
brzozy i dzikie wiśnie osypane były perłowym szronem; na zaoranych polach bruzdy pokryły
się śniegiem. Powietrze, czyste i chłodne, sprawiało rozkosz. Ania zbiegła ze schodów,
śpiewając wesoło, aż głos jej rozlegał się po całym Zielonym Wzgórzu.
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
21
- Wesołych świąt, Marylo! Wesołych świąt, Mateuszu! Czyż to nie cudne Boże Narodzenie?
Cieszę się tak bardzo, że gwiazdka jest biała! Prawdziwe Boże Narodzenie musi być białe.
Nie lubię zielonej gwiazdki! Bo zwykle nie jest zielona... tylko brudna, szara i brunatna.
Jakżesz mogli ludzie nazwać ją zieloną? Ależ... ależ... Mateuszu, czy to dla mnie? O,
Mateuszu!
Mateusz niezręcznie rozwijał z papieru sukienkę i błagalnym wzrokiem spoglądał na Marylę,
która udając dezaprobatę, niby zajęta nalewaniem wody do imbryka, kącikami oczu z
zainteresowaniem śledziła dziewczynkę.
Ania wzięła sukienkę i przypatrywała się jej w uroczystym milczeniu. Ach, jakaż śliczna!
Najmilszy brązowy kolor, miękki materiał o jedwabnym połysku! Spódniczka o delikatnych
zakładkach i falbankach, staniczek pracowicie przymarszczony, z koronkowym
kołnierzykiem u szyi. A rękawy! Te były koroną dzieła! Długie, obcisłe mankiety, nad nimi
zaś dwie wspaniałe bufy, rozdzielone pośrodku wąziutkimi zakładeczkami i kokardami z
brązowej, jedwabnej wstążki.
- To gwiazdka dla ciebie, Aniu - rzekł Mateusz nieśmiało. - Ależ, Aniu... czy ci się podoba?...
Cóż to!... Cóż to!...
Bo oczy Ani nagle napełniły się łzami.
22
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Czy mi się podoba? O, Mateuszu!
Ania przewiesiła sukienkę na krześle i złożyła dłonie.
- Mateuszu, jest zachwycająca! O, nigdy nie potrafię dostatecznie za nią podziękować!
Spójrzcie tylko na te rękawy! Ach, wydaje mi się, że to uroczy
sen.
- Dobrze, dobrze, ale teraz zabierzmy się do śniadania - przerwała Maryla. - Muszę dodać,
Aniu, iż nie uważam wcale, aby ta sukienka była ci istotnie potrzebna. Lecz wobec tego, że
Mateusz ci ją podarował, szanujże ją. Tu jest wstążka, którą pani Linde ofiarowuje ci do
warkoczy. Jest brązowego koloru, odpowiednia do sukienki. A teraz chodź i siadaj do stołu.
- Nie wiem, czy będę mogła jeść śniadanie - rzekła uszczęśliwiona Ania. - W tak niezwykłej
chwili śniadanie wydaje się rzeczą zbyt prozaiczną. Wolę nasycić mój wzrok tą sukienką.
Cieszę się tak bardzo, że bufiaste rękawy są jeszcze modne. Czuję, że nie potrafiłabym
przeżyć tego, gdyby wyszły z mody, zanim doczekałabym się sukni z takimi rękawami. Nie
umiałabym być zupełnie zadowolona. Pani Linde postąpiła bardzo ładnie, ofiarowując mi tę
wstążkę. Czuję, że powinnam stać się w końcu dobrą! Bywają chwile, że z przykrością myślę
o tym, iż nie jestem wzorowa, ale przecież ciągle postana-
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
23
wiam zostać nią w przyszłości. Nieraz trudno jest dotrzymać postanowień, bo zdarza się, że
nawiedzają nas nieprzezwyciężone pokusy, ale teraz postaram się zrobić jeszcze większy
wysiłek.

W chwili gdy „prozaiczne" śniadanie dobiegało końca, w dolince, na ośnieżonym moście,
ukazała się drobna figurka Diany w czerwonym, luźnym płaszczyku.
Ania wybiegła naprzeciw niej.
- Wesołej gwiazdki, Diano! Ach, jakież cudne Boże Narodzenie! Pokażę ci coś wspaniałego!
Mateusz podarował mi prześliczną sukienkę z takimi rękawami! Nie umiałabym nawet
wyobrazić sobie piękniejszej!
-1 ja ci coś przynoszę! - zawołała Diana bez tchu. - Oto masz... to pudełko. Ciotka Józefina
przysłała nam skrzynkę z wieloma drobiazgami... a to dla ciebie... Powinnam była przynieść
ci je wczoraj, ale przesyłka nadeszła o zmierzchu, a nie lubię przechodzić Lasem Duchów po
zapadnięciu nocy.
Ania otworzyła pudełko i zajrzała. Na wierzchu
'i
spoczywała kartka z napisem: „Dla Ani - Wesołej (iwiazdki", a dalej para prześlicznych,
skórkowych pantofelków o okrągłych noskach z atłasowymi kokardkami i błyszczącymi
klamerkami.
- Ach, Diano! To zbyt wiele! Ja chyba śnię!
- A ja to nazywam zrządzeniem losu! - rzekła
24
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Diana. - Nie będziesz zmuszona pożyczać pantofelków od Ruby; doskonale się składa, bo i
tak byłyby za duże dla ciebie o całe dwa numery. Ładnie by to wyglądało: elf człapiący w
zbyt obszernych pantoflach! Józia Pye triumfowałaby z pewnością! Czy wiesz, że Rob Wright
wrócił wieczorem z przedostatniej próby razem z Gertie Pye? Słyszałaś kiedy coś
podobnego?
Cała młodzież szkolna Avonlea żyła tego dnia w gorączkowym podnieceniu, gdyż należało
ostatecznie udekorować wielką salę i urządzić ostatnią generalną próbę.
Wieczorem odbył się koncert. Powodzenie było niewątpliwe, sala przepełniona, a wszyscy
występujący spisali się znakomicie. Jednakże gwiazdą wieczoru okazała się Ania, czemu
nawet nie odważyła się zaprzeczyć zazdrosna Józia Pye.
-Ach, jakiż to był rozkoszny wieczór! -westchnęła Ania, gdy po skończonym przedstawieniu
wracała z Dianą do domu, zapatrzona w ciemne, gwiazdami usiane niebo.
- Zdaje się, że wyniki są jak najlepsze - rzekła praktycznie usposobiona Diana. - Jestem
pewna, żeśmy zebrały więcej niż dziesięć dolarów. Wyobraź sobie, że pan Allan zamieści
wzmiankę o tym w dzienniku w Charlottetown.
-Ach, Diano, czy w istocie nazwiska nasze będą
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
25
wydrukowane? Dreszcz mnie przejmuje, gdy pomyślę o tym. Twoje solo, Diano, było bardzo
wytworne. Kiedy wołano „bis", czułam się dumniejsza niż ty sama. Pomyślałam sobie: „To
moją serdeczną przyjaciółkę tak oklaskują!"
-A twoja deklamacja, Aniu! Zdawało się, że burza oklasków zerwie dach z domu. Ten smutny
wiersz był wprost boski!
- Ach, Diano, ja byłam tak rozgorączkowana! Kiedy pan Allan wywołał moje nazwisko, nie
wiem, w jaki sposób znalazłam się na estradzie. Czułam, jakby milion oczu przewiercał mnie
na wskroś i przez jedną straszną chwilę zdawało mi się, że głos zamarł mi w krtani. Potem
pomyślałam o moich cudnych bufiastych rękawach i nabrałam odwagi. Wiedziałam, że muszę
okazać się godną tych rękawów! Zaczęłam mówić i z początku doznawałam wrażenia, że głos
mój przybywa z dala. Czułam się zupełnie jak papuga. Szczęście, że tak sumiennie uczyłam
się tego wiersza i powtarzałam go na strychu tyle razy, inaczej nic by z tego nie wyszło. Czy
dobrze jęczałam?

- Owszem, jęczałaś wspaniale - zapewniała Diana.
- Gdy skończyłam, zauważyłam, że stara pani Sloane ociera łzy. Jaka to miła świadomość, że
wzruszyłam czyjeś serce! Czyż to nie romantyczne uczę-
26
ŚWIĘTA Z ANIĄ
stniczyć w koncercie? O, będzie to dla rnnie pamiętna chwila!
- A czy dialogi chłopców nie były świetne? - spytała Diana. - Gilbert Blythe był wprost
niezrównany. Wiesz, Aniu, uważam, że ty zbyt surowo postępujesz z Gilbertem. Czekajże, aż
skończę. Kiedyś opuszczała estradę po dialogu elfów, jedna z róż wplecionych w twoje włosy
wypadła. Widziałam, jak Gilbert podniósł ją i schował do kieszonki na piersiach. Oto
widzisz! Przy twoim romantycznym usposobieniu taki fakt powinien ci się niezmiernie
podobać.
- Obojętne są mi czyny tej osoby - odpowiedziała Ania wyniośle. - Szkoda mi czasu na
myślenie o niej.
Tego wieczoru Mateusz i Maryla, którzy po raz pierwszy od lat dwudziestu byli na koncercie,
zasiedli w kuchni przed kominem, rozmawiając o doznanych wrażeniach. Ania udała się już
na spoczynek.
- Wydaje mi się, że Ania wywiązała się ze swej roli znakomicie - rzekł Mateusz z dumą.
- Tak jest, w istocie - przyznała Maryla. - To zdolna dziewczyna, Mateuszu. I ślicznie
wyglądała, rzeczywiście! Byłam przeciwna całemu temu koncertowi, lecz teraz przyznaję, że
nie było w tym nic nieodpowiedniego. Naprawdę byłam dziś wieczorem dumna z Ani, choć
nie mam zamiaru jej tego mówić.
Mateusz rzecznikiem bufiastych rękawów
27
- Ja również byłem dumny z Ani, lecz powiedziałem jej to, zanim poszła do swego pokoiku -
rzekł Mateusz. - Będziemy musieli pomyśleć, co z nią dalej począć, Marylo. Przypuszczam,
że szkoła w Avonlea niedługo przestanie jej wystarczać.
- Dość mamy czasu do myślenia o tym - odpowiedziała Maryla. - W marcu kończy dopiero
trzynaście lat, chociaż dzisiejszego wieczoru zdawało mi się, że wyrosła na dużą
dziewczynkę. Małgorzata uszyła jej sukienkę cokolwiek za długą i dlatego Ania wydaje się
wyższa. W nauce wykazuje duże zdolności i sądzę, że postąpimy najlepiej, kierując ją w
przyszłości do seminarium. Lecz nie należy jej o tym wspominać wcześniej niż za rok lub
dwa.
- Jak chcesz, ale nie uważam, by zastanawianie się nad tą sprawą mogło jej zaszkodzić - rzekł
Mateusz. - Tego rodzaju plany dojrzewają lepiej, gdy się nad nimi więcej rozmyśla.
NARODZENIE NA WONYM WZGÓRZU
czywiście, że święty Mikołaj przyjdzie - powiedział z przekonaniem Jimmy Martin. Jimmy
miał dziesięć lat, a w tym wieku łatwo o pewność. - Musi przecież przyjść na Boże
Narodzenie, zawsze przychodził. Wiecie o tym równie dobrze jak ja, bliźniaczki.
Tak, bliźniaczki wiedziały, a teraz upewniły się jeszcze bardziej, bo Jimmy był przecież taki
mądry. Przeżyły straszną chwilę, gdy Teodora z westchnieniem oznajmiła, by nie
rozczarowały się zbytnio, gdyby w tym roku święty Mikołaj nie przyszedł, zbiory bowiem
były marne, więc może nie mieć tylu prezentów, żeby każdego odwiedzić.
- Dla niego to nie ma znaczenia - żachnął się Jimmy. - Wiesz tak samo dobrze jak ja, Teodoro
Prenti-ce, że święty Mikołaj jest bogaty niezależnie od tego,
Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
29

jakie były plony. Trzy lata temu, przed śmiercią taty, też nie były dobre, a święty Mikołaj i
tak przyszedł. Możecie tego nie pamiętać, bliźniaczki, bo byłyście zbyt małe, ale ja pamiętam.

Oczywiście, że przyjdzie, nie martwcie się. Dla mnie przyniesie łyżwy, a dla was lalki. Wie,
że o nich marzymy, Teodoro, bo w zeszłym tygodniu napisaliśmy do niego list i wrzuciliśmy
go do komina. Przyniesie też na pewno słodycze i orzechy, a mama pojechała do miasta kupić
indyka. Zobaczycie, będziemy mieć bycze święta.
- Jimmy, nie używaj takich prostackich słów -westchnęła Teodora. Nie chciała odbierać im
nadziei, a poza tym może ciotce Elżbiecie uda się sprzedać źrebaka za dobrą cenę. Mimo to
Teodora martwiła się i patrząc przez okno na drogę biegnącą przez prerię, na którą padało
czerwonawe światło zachodzącego w to wietrzne popołudnie słońca, znów westchnęła.
- Czy ludzie zawsze tak wzdychają, gdy już mają szesnaście lat? - zaciekawił się Jimmy. - Nie
wzdychałaś mając piętnaście, Teodoro. Wolałbym, żebyś przestała. Śmieszy mnie to - i jakieś
to dziwne, i
- Nabrałam ostatnio złego przyzwyczajenia -przyznała Teodora siląc się na uśmiech. -
Staruchy są czasami nudne, no nie, Jimmy?
- Szesnaście lat to strasznie dużo, prawda? -z zadumą powiedział Jimmy. - Powiem ci, co
zro-
30
ŚWIĘTA Z ANIĄ
bię, jak będę taki stary, Teodoro. Spłacę dług i kupię mamie jedwabną suknię, a dla
bliźniaczek pianino. Będzie świetnie, co? Zrobię to, bo jestem mężczyzną. Oczywiście
gdybym był dziewczynką, nawet bym o tym nie marzył.
- Wierzę, że wyrośniesz na dzielnego człowieka i będziesz podporą swojej matce -
powiedziała miękko Teodora, siadając przed kominkiem i biorąc pulchne bliźniaczki na
kolana.
- Och, będę dla niej dobry, nie obawiaj się - zapewnił Jimmy, układając się wygodnie przed
paleniskiem na skórze kojota, którego jego ojciec zabił przed czterema laty. - Trzeba być
dobrym dla matki, skoro ma ją się tylko jedną. Teraz opowiedz nam coś, Teodoro, coś
wesołego, i żeby było dużo walki. Tylko nikogo nie zabijaj. Lubię słuchać o bitwach, jeśli
wszyscy wychodzą z nich cało.
Teodora roześmiała się i zaczęła opowiadać o powstaniu Riela* z 1885 roku - historię
zarazem prawdziwą i fascynującą. Zmrok już zapadł, gdy skończyła, i bliźniaczki zasnęły, ale
oczy Jimmy'ego były szeroko otwarte i błyszczące.
- Świetne - powiedział biorąc głęboki wdech. - Opowiedz coś jeszcze.
- Nie, czas już do łóżek - stanowczo odparła Teodora. - Wiesz, że zawsze opowiadam tylko
jedną historię.
* Louis Riel (1844-1885) - kanadyjski rewolucjonista (przyp. tłum.).
Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
31
- Nie chcę iść spać, póki mama nie wróci - zaprotestował Jimmy.
- Pójdziesz. Mama może wrócić późno, bo czeka na pana Pottera. Poza tym przecież nie
wiesz,
0 której przyjdzie święty Mikołaj, jeśli w ogóle przyjdzie. Gdyby zobaczył, że zamiast
grzecznie spać wciąż tu jesteście, pewnie by zawrócił i nigdy więcej się nie pokazał.
To dopiero przemówiło Jimmy'emu do wyobraźni.
- No dobrze, położymy się. Ale najpierw musimy powiesić skarpetki. Bliźniaczki, dajcie
wasze.
Bliźniaczki zerwały się i przyniosły swoje niedzielne skarpetki, które Jimmy powiesił nad
kominkiem,
1 wszyscy posłusznie pomaszerowali do łóżek. Teodora znówwestchnęła i usiadła przy
oknie, przy którym robiąc na drutach mogła poczekać, aż pani Martin wróci przez oblaną
światłem księżyca prerię do domu.

Obawiam się, że uznacie tę ciągle wzdychającą Teodorę za osobę bardzo melancholijną \
przygnębioną. Nic bardziej mylnego. Teodora była najweselszą, najdzielniejszą
szesnastolatką w całym Saskatchewan, miała świetliste brązowe oczy i zaróżowione policzki;
wzdychała zaś na myśl, że dzieci się rozczarują. Wiedziała, że wpadną w rozpacz, jeśli święty
Mikołaj nie przyjdzie, i że
32
ŚWIĘTA Z ANIĄ
jeszcze bardziej zrani to ich cichą, zapracowaną
matkę.
Pięć lat wcześniej Teodora zamieszkała z wujem Jerzym i ciotką Elżbietą w ich małym
domku na Czerwonym Wzgórzu. Było to tuż po śmierci jej matki, gdy Teodorze został tylko
starszy brat, Do-nald, ogarnięty gorączką złota. Martinowie byli ubodzy, ale z radością
przygotowali pokój dla swej siostrzenicy i Teodora zamieszkała z nimi, jako pomocnica ciotki
i uwielbiana przez dzieci opiekunka. Żyli bardzo szczęśliwie aż do śmierci wuja Jerzego, dwa
lata przed tą Wigilią; w małym domku nastały ciężkie czasy i choć pani Martin i Teodora
dokonywały cudów, trudno było związać koniec z końcem, zwłaszcza w tym roku, gdy zbiory
były małe. Teodora i jej ciotka nie wahały się przed jakąkolwiek ofiarą dla dobra dzieci, więc
jak do tej pory ani Jimmy, ani bliźniaczki nie odczuwali biedy zbyt dotkliwie.
O siódmej rozległy się dzwoneczki sań pani Martin i Teodora wybiegła jej na spotkanie. -
Wejdź szybko i ogrzej się, ciociu - powiedziała wesoło. - Ja pójdę wyprząc Neda.
- Strasznie zimną mamy noc - rzekła pani Martin. W jej głosie była taka rezygnacja, że
Teodorę aż
zakłuło w sercu.
- Obawiam się, że dzieci nie będą mieć Bożego Narodzenia - pomyślała smutno,
odprowadzając
Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
33
Neda do stajni. Gdy wróciła do kuchni, pani Martin siedziała przy ogniu z twarzą ukrytą w
dłoniach i zanosiła się płaczem.
- Ciociu, och ciociu, nie płacz! - zawołała Teodora gwałtownie. Tak rzadko widywała swą
żwawą, rezolutną ciotkę we łzach. - Jesteś przemarznięta i zmęczona, zaraz zrobię ci filiżankę
herbaty.
- To nie o to chodzi - odparła pani Martin łamiącym się głosem. - Zobaczyłam te wiszące
skarpetki. Teodoro, nie mogłam nic kupić dzieciom, nawet byle drobiazgu. Pan Potter dał za
źrebaka tylko czterdzieści dolarów i gdy zapłaciłam rachunki, zostało nam już tylko na
niezbędne wydatki. Chyba powinnam być wdzięczna i za to. Ale nie mogę znieść myśli o
tym, jak dzieci jutro będą zawiedzione. Trzeba było powiedzieć im już wcześniej, ale cały
czas łudziłam się, że dostanę więcej za źrebaka. No cóż, tylko słabi i głupi rozczulają się w
ten sposób. Lepiej napijmy się herbaty i chodźmy spać. Zaoszczędzimy na opale.
Teodora szła do swego pokoiku z zamyśloną twarzą. Wzięła ze stolika niewielką, szkatułkę i
za-s niosła ją pod okno. Znajdował się w niej prześliczny złoty medalionik na niebieskiej
wstążeczce. Trzymając go w dłoni Teodora smutno patrzyła na skąpaną w świetle księżyca
prerię. Czyż może pozbyć się ukochanego medalionu, który Donald podaro-
34 ŚWIĘTA Z ANIĄ
wał jej przed swym wyjazdem do Klondike? Nigdy wcześniej nie przyszło jej to do głowy.
Była to jedyna pamiątka po Donaldzie - przystojnym, wesołym, impulsywnym Donaldzie,
który z uśmiechem na twarzy i nadzieją w sercu wyjechał cztery lata temu. - To dla ciebie,
Podarku Boży - powiedział wesoło - miał uroczy zwyczaj nazywać ją ślicznym znaczeniem
jej imienia. Gdy sobie to przypomniała, Teodorę aż ścisnęło w gardle. - Nie było mnie już
stać na łańcuszek, ale jak wrócę, przywiozę ci sznur samorodków z Klondike.

No i wyjechał. Przez dwa lata regularnie przysyłał listy. W jednym z nich napisał, że
postanowił wyruszyć z grupą poszukiwaczy złota gdzieś na odludzie. Potem zapadła cisza,
pełna niepokoju, potem beznadziei. Pojawiła się plotka, że Donald Pren-tice nie żyje. Z
wyprawy, do której się przyłączył, nie powrócił nikt. Teodora już dawno straciła nadzieję, że
kiedykolwiek jeszcze ujrzy brata. Jakże drogi zatem był dla niej ten medalion!
Ale ciotka Elżbieta była dla niej zawsze taka dobra, tak ją kochała. Czyż nie powinna więc
ponieść dla niej tej ofiary? Tak, powinna i poniesie. Teodora stanowczym ruchem uniosła
głowę. Wyjęła z medalionu pukle włosów matki i Donalda (może uroniła przy tym Izę),
włożyła najcieplejszą czapeczkę i szal. Do Spencer były tylko trzy mile; z łatwością zajdzie
Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
35
tam w godzinę, a w Wigilię sklepy są otwarte do późna. Musi iść piechotą, bo Ned powinien
odpocząć, zaś klacz ma zranione kopyto. Poza tym, ciotka Elżbieta nie powinna o niczym się
dowiedzieć.
i Teodora zbiegła ze schodów i wyśliznęła się z domu, jakby miała nieczyste sumienie. Po
chwili biegła już drogą w świetle księżyca. Otaczała ją tajemnicza noc na wielkiej,
oślepiającej, północnej prerii. Było bardzo cicho i zimno, ale Teodora szła tak energicznie, że
nie czuła chłodu. Droga z Czerwonego Wzgórza do Spencer biegła samotnie, jedynym
budynkiem przy niej był dom Lurganów.
Doszedłszy do Spencer Teodora skierowała swe kroki do jedynego w miasteczku jubilera.
Właściciel sklepiku, pan Benson, był przyjacielem jej wuja i Teodora była pewna, że kupi od
niej medalion. Mimo to serce jej waliło, a gdy wchodziła, nie mogła złapać tchu. A jeśli nie
kupi? Dzieci z Czerwonego Wzgórza nie będą mieć gwiazdki.
- Dobry wieczór, panno Teodoro - przywitał ją pan Benson. - Czym mogę służyć? .
- Obawiam się że nie jestem najlepszą klientką,4 panie Benson - odparła Teodora,
uśmiechając się niepewnie. - Chcę sprzedać, a nie kupić. Czy mógłby pan... Czy kupi pan ten
medalion?
Pan Benson wydął usta, wziął medalion i przyjrzał mu się uważnie. - No cóż, nieczęsto
kupuję rze-
36
ŚWIĘTA Z ANIĄ
czy z drugiej ręki - powiedział po chwili namysłu -ale wyświadczę pani przysługę, panno
Teodoro. Dam pani za niego cztery dolary.
Teodora wiedziała, że medalion jest wart o wiele więcej, ale za cztery dolary mogła kupić to,
co chciała, więc postanowiła nie protestować. Już po chwili medalion należał do pana
Bensona, zaś Teodora, z czterema nowiutkimi banknotami w portmonetce biegła do sklepu z
zabawkami. Pół godziny później wracała na Czerwone Wzgórze z tyloma paczkami, ile
mogła unieść - z łyżwami dla Jim-my'ego, dwiema pięknymi lalkami dla bliźniaczek,
orzechami i ciastkami, i wspaniałym, tłustym indykiem. Przez całą drogę wyobrażała sobie
radość dzieci w świąteczny poranek.
Jakieś ćwierć mili za domem Lurganów droga skręcała nagle za urwisko porośnięte topolami.
Minąwszy ten zakręt Teodora zatrzymała się gwałtownie. Prawie nadepnęła na ciało
mężczyzny leżące w poprzek drogi. Odziany był on w futrzany płaszcz, na głowę miał mocno
wciśniętą futrzaną czapę. Wyglądał jak wielki kudłaty niedźwiedź. Teodora nie miała pojęcia,
kto to był ani skąd się tam wziął. Zdała sobie natomiast sprawę, że był nieprzytomny i
potrzebował pomocy, by nie zamarznąć na śmierć. Zapewne spadł z konia, który uciekł w
prerię, ale Teodora nie traciła czasu na domysły. Najszybciej
Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
37

jak mogła pobiegła do Lurganów, by ich zaalarmować. Chwilę później pan Lurgan i jego syn
zaprzęgli konia do sań i pognali po nieszczęśnika na drodze.
Teodora wiedząc, że na nic się nie przyda i że powinna jak najszybciej wrócić do domu,
ruszyła w drogę, gdy tylko zobaczyła, że nieznajomy jest już bezpieczny. Doszedłszy na
Czerwone Wzgórze, cichutko wśliznęła się do środka, włożyła prezenty do dziecinnych
skarpetek, zaś indyka umieściła na kuchennym stole, by ciotka Elżbieta rankiem od razu go
spostrzegła. Wreszcie położyła się spać, bardzo znużona, ale szczęśliwa.
Radość, jaka zapanowała w małym domku następnego dnia, wynagrodziła Teodorze jej
poświęcenie.
- O rany, nie mówiłem, że święty Mikołaj przyjdzie? - krzyczał w zachwycie Jimmy. - Och,
jakie wspaniałe łyżwy!
Bliźnaczki natychmiast porwały w ramiona swoje lalki, ale najpiękniejszą nagrodą dla
Teodory był uśmiech ciotki Elżbiety.
Potem trzeba było przygotować świąteczny posiłek i wszyscy ochoczo zabrali się do pomocy.
W chwili gdy Teodora, zajrzawszy do pieca, oznajmiła, że indyk gotowy, przed domem
zatrzymały się sanie. Teodora pobiegła otworzyć drzwi, za którymi stał pan Lurgan w
towarzystwie odzianego
38
ŚWIĘTA Z ANIĄ
w futro mężczyzny, w którym Teodora rozpoznała obcego z drogi. Ale czy rzeczywiście
obcego? W tych wesołych, brązowych oczach było coś dziwnie znajomego. Teodora poczuła,
że kręci jej się w głowie.
- Donald! - jęknęła. - Och, Donald!
I rzuciła mu się w ramiona, śmiejąc się i płacząc jednocześnie.
Tak, to był Donald. Przez następne pół godziny mówili wszyscy naraz, zaś indyk spaliłby się
na węgiel, gdyby nie przytomność umysłu pana Lurgana, który - najmniej wzruszony - wyjął
go z pieca i umieścił na półmisku.
- Pomyśleć tylko, że to ciebie spotkałam na drodze ostatniej nocy, nawet by mi to do głowy
nie przyszło - mówiła Teodora. - Och, Donaldzie, co by się stało, gdybym nie poszła do
miasteczka!
- Z pewnością zamarzłbym na śmierć - odparł poważnie Donald. - Przyjechałem wczoraj do
Spencer ostatnim pociągiem. Czułem, że muszę natychmiast tu przyjść, nie mogłem czekać
do rana. Ale nie było żadnego zaprzęgu - była Wigilia i nie mogłem znaleźć ani jednego
woźnicy. Więc wyruszyłem konno. Zaraz za tym urwiskiem mój koń spłoszył się i poniósł.
Byłem na pół śpiący i tak pochłonięty myślami o mojej małej siostrzyczce, że spadłem jak
kamień. Przypuszczam, że uderzyłem głową w drzewo. Nie wiem, co działo się ze mną
Boże Narodzenie na Czerwonym Wzgórzu
39
do chwili, gdy znalazłem się w kuchni Lurganów. Na szczęście nie byłem ranny, jeśli nie
liczyć otartej głowy i ramienia. Ale, Podarku Boży, jakże ty urosłaś! Nie mogę uwierzyć, że
to moja siostrzyczka, którą pamiętam sprzed czterech lat. Na pewno myślałaś, że nie żyję?
- Tak, i, Donaldzie, gdzieś ty był?
- No cóż, wyjechałem na Północ z grupą poszukiwaczy złota. Przez pierwszy rok było ciężko,
możesz mi wierzyć, a niektórzy z nas nigdy nie wrócili. W pobliżu nie było nawet żadnej
poczty. W końcu, gdy zrozpaczeni mieliśmy już się poddać, trafiliśmy na bogactwo.
Przywiozłem ze sobą niezgorszy majątek, teraz wszystko w małym domku będzie dobrze,
Podarku Boży. Nie będziecie już, moi kochani, martwić się o długi.
- Tak się cieszę, zwłaszcza ze względu na ciocię - rzekła Teodora, patrząc na niego
błyszczącymi oczyma. - Ale, Donaldzie, najważniejsze, że ty jesteś z nami. Jestem tak
szczęśliwa, że nie wiem, co ze sobą zrobić.

- Zdaje się, że mieliśmy coś zjeść - zauważył Jim-my obrażonym tonem. - Indyk prawie
wystygł, a ja umieram z głodu. Nie wytrzymam już ani chwili.
Wszyscy więc ze śmiechem zasiedli do stołu i zjedli najszczęśliwszy świąteczny posiłek,
jakiego jeszcze mały domek nie widział.
KONIEC KŁÓTNI W RODZINIE
a tydzień przed Bożym Narodzeniem ciotka Jean napisała do Elżbiety, zapraszając ją, Albertę
i mnie na świąteczny obiad w Mon-kshead. Zgodziłyśmy się z radością. Ciotka Jean i wuj
Norman to uroczy ludzie i wiedziałyśmy, że będziemy się u nich dobrze bawić. Poza tym,
chciałyśmy zobaczyć Monkshead, gdzie w dzieciństwie mieszkał nasz ojciec, i stare
domostwo Youngów, w którym urodził się i dorastał, a w którym mieszkał jeszcze wuj
William. Ojciec nigdy nie mówił wiele o tym miejscu, ale wiedziałyśmy, że bardzo je kochał,
i zawsze chciałyśmy choćby rzucić okiem na to, co Alberta nazywała „naszym rodowym
dworem".
Do Monkshead było tylko sześćdziesiąt mil, a skoro mieszkał tam wuj William, można by
zapy-
Koniec kłótni w rodzinie Youngów
41
tać, co powstrzymywało nas wcześniej od odwiedzin u niego. Odpowiedź brzmi: kłótnia
rodzinna.
Stosunki między ojcem i wujem Williamem nie układały się zbyt dobrze, a raczej wcale się
nie układały, i było tak, odkąd pamiętamy. Po śmierci dziadka Younga pokłócili się o podział
spadku. Ojciec zawsze powtarzał, że i on, i wuj William zawinili jednakowo, ale babcia
Emilia mówiła nam, że wina leżała po stronie wuja Williama, który potraktował ojca w
skandaliczny sposób. Powiedziała też, że tata po tym wszystkim poszedł do niego, przeprosił i
zaproponował, by znów byli przyjaciółmi, a William po prostu odwrócił się bez słowa i
wszedł do domu, ale - według babci Emilii - cała jego postać wyrażała temperament
Youngów. Babcia Emilia to właściwie nasza cioteczna babka ze strony matki, która nie znosi
Youngów, wyjąwszy tylko ojca i wuja Normana.
Dlatego więc nie byłyśmy jeszcze w Monkshead. Nigdy nie widziałyśmy wuja Williama i
zawsze myślałyśmy o nim jak o wilkołaku, jeśli w ogóle myślałyśmy. Gdy w dzieciństwie
bywałyśmy niegrzeczne, nasza stara niania Małgorzata Hanna straszyła nas nim, mówiąc
złowrogim tonem: „Jeśli nie będziecie posłuszne, zabierze was wuj William."
Nigdy nie mówiła, co się potem stanie, sądząc zapewne, że nieznane jest zawsze straszniejsze
od
42
ŚWIĘTA Z ANIĄ
znanego. Ja byłam przekonana, że wuj usmaży nas w oleju i obgryzie nasze kości.
Wuj Norman i ciotka Jean wiele lat mieszkali na Zachodzie. Trzy miesiące przed świętami
przenieśli się na Wschód i kupili dom w Monkshead. Byli u nas w odwiedzinach, a ojciec,
mama i chłopcy byli też u nich, ale my nie; dlatego tak podniecała nas myśl o spędzeniu tam
świąt.
Wigilijny poranek był śliczny, biały jak perła i czysty jak diament. Pojechałyśmy pociągiem o
siódmej rano, bo innego przed jedenastą nie było, więc do Monkshead dotarłyśmy o pół do
dziewiątej.
Gdy wyszłyśmy na peron, zawiadowca spytał, czy to my jesteśmy pannami Young. Alberta
przytaknęła, a wtedy usłyszałyśmy „Mam tu dla was list".
Wzięłyśmy list i pełne złych przeczuć weszłyśmy do poczekalni. Co mogło się stać? Czyżby
wuja Nor-mana i ciotkę Jean poddano kwarantannie z powodu szkarlatyny, czy może do
spiżarni wdarli się złodzieje i zrabowali świąteczne przysmaki? Elżbieta otworzyła kopertę i
zaczęła czytać na głos. List był od ciotki Jean, która pisała:

Drogie Dziewczynki: Tak mi przykro, że muszę was rozczarować, ale nic na to nie poradzę.
Dostaliśmy wiadomość ze Streatham, że moja siostra miała poważny wypadek i jest
umierająca.
Koniec kłótni w rodzinie Youngów
43
Wasz wuj i ja musimy natychmiast tam się udać, jedziemy ekspresem o ósmej. Wiem, że
jesteście już w drodze, więc nie ma sensu telegrafo-wać. Jedźcie do nas do domu i czujcie się
jak u siebie. Klucz znajdziecie pod progiem drzwi kuchennych. Obiad stoi w spiżarni. Na
trzeciej półce są dwie babki, a pudding śliwkowy trzeba tylko podgrzać. Na stole w jadalni
znajdziecie prezenty dla siebie. Mam nadzieję, że miło spędzicie czas i że jak tylko wrócimy,
znów nas odwiedzicie.
Wasza kochająca (i spiesząca się)
Ciotka Jean
Popatrzyłyśmy po sobie żałośnie. Ale, jak zauważyła Alberta, trzeba było coś przedsięwziąć,
bo pociąg do domu miałyśmy dopiero o piątej. Poszłyśmy więc do zawiadowcy z prośbą, by
wskazał nam drogę do domu pana Normana Younga.
Był to raczej gderliwy człowiek, zaaferowany skrobaniem ołówkiem w notesie; mimo to
poświęcił nam chwilę wystarczającą na postawienie kropki i burknął: Youngowie? Widzicie
ten czerwony budynek na wzgórzu? To tam.
Czerwony domek leżał jakieś ćwierć mili od stacji i widziałyśmy go w całej okazałości.
Zgodnie ruszyłyśmy w jego kierunku. Z bliska okazało się, że
44
ŚWIĘTA Z ANIĄ
to porządnie utrzymane, miłe miejsce wśród ślicznych łąk i wspaniałych, starych drzew.
Znalazłyśmy klucz pod progiem i weszłyśmy. Ogień zdążył wygasnąć i wszystko sprawiało
wrażenie smutniejsze, niż się spodziewałam. Muszę dodać, że najpierw poszłyśmy do jadalni,
by odszukać nasze prezenty.
Na stole leżały trzy pakunki, dwa malutkie i jeden całkiem spory, lecz nie było na nich
żadnych imion.
- Najwyraźniej ciotka Jean w pośpiechu zapomniała je opisać - oznajmiła Elżbieta. -
Otwórzmy je, to może zgadniemy, co jest dla kogo.
Naprawdę zdziwiłyśmy się, otworzywszy paczki. Wiedziałyśmy, że prezenty od ciotki Jean
będą ładne, ale nie spodziewałyśmy się czegoś podobnego. Był tam wspaniały kołnierz z futra
kuny, prześliczny, złoty zegareczek na perłowym łańcuszku i złota bransoleta wysadzana
turkusami.
- Kołnierz z pewnością jest dla ciebie, Elżbieto, bo Maria i ja mamy już takie, ciotka Jean wie
o tym - powiedziała Alberta. - Zegarek dla ciebie, Marysiu, bo ja już mam, i bransoletka jest
dla mnie. Są naprawdę prześliczne.
Elżbieta włożyła kołnierz i zaczęła przechadzać się przed lustrem. Było ono tak zakurzone, że
musiała najpierw wyjąć chusteczkę i przetrzeć je, żeby cokolwiek zobaczyć. Cały pokój był
równie zaku-
Koniec kłótni w rodzinie Youngów
45
rzony. Zasłony wyglądały, jakby nie prano ich od wieków, a w jednej była wypalona dziura.
Nie mogłam opanować zdziwienia, bo przecież ciotka Jean miała opinię doskonałej
gospodyni. Nic jednak nie powiedziałam, podobnie jak moje siostry. Matka zawsze wpajała
nam, że krytykowanie czegokolwiek w gościnie uchodzi za przejaw złych manier.
- No dobrze, rozejrzyjmy się za obiadem - odezwała się praktyczna Alberta, zapinając
bransoletkę na przegubie i podziwiając efekt.

Poszłyśmy do kuchni, gdzie Elżbiecie udało się rozpalić ogień, od czego była specjalistką,
podczas gdy Alberta i ja przeszukiwałyśmy spiżarkę. Znalazłyśmy potrawy w tych miejscach,
o których pisała ciotka Jean. Odszukałyśmy pięknego, tłustego, nadziewanego indyka i
mnóstwo warzyw. Babki były na swoim miejscu, chyba jako jedyne, bo bałagan panujący w
spiżarni mógłby przyprawić kogoś lubiącego porządek o nocne koszmary na co najmniej
miesiąc. - Nigdy w życiu nie widziałam - zaczęła Alberta i nagle urwała, przypomniawszy
sobie widocznie napomnienia matki.
- Gdzie jest pudding śliwkowy? - spytałam, by skierować rozmowę na bezpieczniejsze tory.
Nigdzie nie było go widać, więc doszłyśmy do wniosku, że musi być w piwnicy. Niestety
drzwi do niej były porządnie zaryglowane.
46 ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Nieważne - rzekła Elżbieta. - Przecież żadna z nas nie przepada za puddingiem śliwkowym.
Jemy go tylko dlatego, że tak każe tradycja. Babki na pewno sprawią nam większą
przyjemność.
Prędziutko wstawiłyśmy indyka do pieca i wkrótce wszystko było gotowe. Bawiłyśmy się
znakomicie, przygotowując posiłek, i naprawdę czułyśmy się jak u siebie w domu, jak
pragnęła ciotka Jean. Rozpaliłyśmy ogień w jadalni i porządnie wytarłyśmy kurze. Nie
mogłyśmy co prawda znaleźć niczego, co przypominałoby miotełkę, ale nasze chusteczki
znakomicie ją zastąpiły. Gdy skończyłyśmy, pokój wyglądał sympatycznie, meble aż lśniły,
za to nasze chusteczki... no cóż!
Potem nakryłyśmy do stołu najpiękniejszą zastawą, jaką udało nam się znaleźć. W szufladzie
komody był tylko jeden długi obrus, w dodatku dziurawy, ale zakryłyśmy dziury talerzami,
zaś dla ozdoby postawiłyśmy na środku stołu palemkę w doniczce. O pierwszej obiad był
gotów i my również. Stół wyglądał naprawdę ładnie i z radością przy nim za-siadłyśmy.
Właśnie w chwili, gdy Alberta miała zacząć kroić indyka, co było jej specjalnością, drzwi
kuchenne otworzyły się i ktoś wszedł do domu. Zanim zdążyłyśmy się poruszyć, w progu
jadalni pojawił się
Koniec kłótni w rodzinie Youngów
47
potężnie zbudowany, przystojny mężczyzna z gęstymi bokobrodami, odziany w futro.
Przestraszyłam się, choć wyglądał porządnie, i pomyślałam, że może to jakiś przyjaciel wuja
Nor-mana. Grzecznie wstałam i powiedziałam „Dzień dobry".
Nigdy w życiu nie widziałam kogoś tak zaskoczonego, jak ten nieszczęśnik. Przenosił wzrok
ze mnie na Albertę, z Alberty na Elżbietę, potem znów na mnie, zupełnie jakby nie wierzył
własnym oczom.
- Państwa Youngów nie ma w domu - wyjaśniłam litując się nad nim. - Rano pojechali do
Strea-tham, bo zachorowała siostra pani Young.
- Co to wszystko ma znaczyć? - opryskliwie spytał mężczyzna. - To nie jest dom Youngów...
należy do mnie. Nazywam się William Young. Kim jesteście i czego tu szukacie?
Zaniemówiłam i opadłam na krzesło. Odruchowo chciałam zakryć dłonią złoty zegarek.
Alberta upuściła nóż i rozpaczliwie usiłowała zdjąć pod stołem złotą bransoletkę. Nagle
zrozumiałyśmy naszą pomyłkę. Byłam naprawdę przerażona; groźby Małgorzaty Hanny
głęboko wryły mi się w pamięć.
Elżbieta stanęła na wysokości zadania. To jeszcze jedna z jej specjalności. Poza tym, nie
paraliżowało jej przeświadczenie, że nosi prezent nie przeznaczony dla niej.
48
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Obawiam się, że zaszła pomyłka - powiedziała z godnością, którą podziwiałam mimo
przerażenia -i bardzo nam przykro. Miałyśmy spędzić Boże Narodzenie z państwem
Normanostwem Youngami. Gdy wysiadłyśmy z pociągu, dostarczono nam list od nich, w

którym pisali, że muszą wyjechać, ale żebyśmy poszły do nich do domu i rozgościły się.
Zawiadowca wskazał nam ten dom, dlatego tu przyszłyśmy. Nigdy przedtem nie byłyśmy w
Monkshead, więc nie zauważyłyśmy pomyłki. Proszę nam wybaczyć.
Podczas jej przemowy niepostrzeżenie zdjęłam zegarek. Alberta nie miała kluczyka od
bransolety żeby ją zdjąć, więc siedziała purpurowa ze wstydu. Co do wuja Williama, miał
wyraźne błyski w oczach. Przynajmniej nie wyglądał na wilkołaka.
- Zdaje się, że dla mnie była to szczęśliwa pomyłka - powiedział. - Spodziewałem się, że
wrócę do zimnego domu z niegotowym posiłkiem, a tu proszę. Jestem wam bardzo
zobowiązany.
Alberta wstała, podeszła do kominka, wzięła kluczyk i odpięła bransoletę. Potem zwróciła się
do wuja Williama. - Pani Young pisała, że na stole czekają na nas prezenty, więc wzięłyśmy
je sądząc, że należą do nas - powiedziała odważnie. - Jeśli zechciałby pan nam teraz
powiedzieć, gdzie mieszka Norman Young, nie będziemy więcej zabierać panu czasu.
Chodźcie, dziewczęta.
Koniec kłótni w rodzinie Youngów
49
! i
Elżbieta i ja posłusznie wstałyśmy. Nie pozostało nam przecież nic innego, ale byłyśmy
okropnie głodne, więc nie zachwycała nas perspektywa kolejnego pustego domu i gotowania
następnego posiłku.
- Zaczekajcie - powiedział wuj William. - Skoro już zrobiłyście obiad, powinnyście zostać i
pomóc mi go zjeść. Wszystko się naprawdę świetnie składa. Syn mojej gospodyni złamał
nogę, więc musiałem ją wcześnie rano zawieźć do niego do Weston. No, przedstawcie się.
Komu zawdzięczam tę miłą niespodziankę?
- Jesteśmy Elżbieta, Alberta i Maria Young z Gre-en Village - odparłam spodziewając się
ujrzeć wilkołaka.
Ale wuj William najpierw wyglądał na zdumionego, potem na głupca, aż wreszcie znów był
sobą.
- Córki Roberta? - powiedział, tak jakby wizyta córek Roberta w jego domu była rzeczą
najbardziej naturalną w świecie. - Czyli jesteście moimi bratanicami? Jestem bardzo rad z
tego spotkania. Usiądźcie i bierzmy się do obiadu, tylko zdejmę futro. Cie- -kaw jestem, czy
gotujecie tak dobrze, jak niegdyś -wasza matka.
Usiadłyśmy więc, a z nami wuj William. Alberta miała sposobność popisać się krojeniem
indyka, bo wuj William twierdził, że nigdy tego nie robił; od tego miał gospodynię.
Początkowo byłyśmy trochę
50
Ś WIĘ TA Z ANIĄ
I
onieśmielone, ale tylko przez chwilę, bo wuj William okazał się towarzyski, dowcipny i
zajmujący. Wkrótce ku naszemu zdumieniu przekonałyśmy się, że świetnie się czujemy w
jego towarzystwie. Wuj też chyba dobrze się bawił. Gdy skończyliśmy jeść, rozparł się
wygodnie na krześle i popatrzył na nas.
- Przypuszczam, że nauczono was mnie nie lubić? - zapytał szorstko.
- Mama i tata nie - odparłam szczerze. - Nigdy nic złego o wuju nie mówili. To Małgorzata
Hanna. Wychowywała nas w strachu przed tobą.
Wuj William roześmiał się.
- Małgorzata Hanna zawsze była moim wrogiem - powiedział. - No cóż, zachowałem się jak
idiota. Potem tego żałowałem. Nie miałem racji. Nie mogłem przyznać się do tego waszemu
ojcu, ale wam mogę, a jeśli zechcecie, powtórzcie mu to.

- Strasznie się ucieszy, że już nie jesteś na niego zły - rzekła Alberta. - Zawsze chciał się z
tobą pogodzić, wujku. Ale sądził, że ty wciąż nie chcesz.
- Nie, nie, to tylko głupia duma - powiedział wuj William. - A teraz, dziewczynki, skoro
jesteście moimi gośćmi, postaram się, żebyście miło spędziły czas. Po południu weźmiemy
sanie i urządzimy sobie przejażdżkę. A jeśli chodzi o prezenty - zatrzymajcie je.
Przygotowałem je co prawda dla moich przyjaciół, ale dam im coś innego. Napraw-
Koniec kłótni w rodzinie Youngów
51
dę chciałbym, żebyście je zatrzymały. Przy twojej bluzce ten zegarek wygląda naprawdę
ładnie, Marysiu, a bransoletka ślicznie leży na ręce Alberty. No, uściskajcie swojego starego,
nieznośnego wujaszka.
Uściskałyśmy wuja Williama z całego serca; potem zmyłyśmy naczynia i wszyscy
wybraliśmy się na przejażdżkę. Wróciliśmy akurat na wieczorny pociąg do domu. Wuj
William odprowadził nas na stację, ale musiałyśmy przyrzec, że gdy jego gospodyni wróci,
przyjedziemy i zostaniemy cały tydzień.
- Jedna z was musi ze mną zamieszkać - powiedział wuj. - Powiedzcie ojcu, żeby przygotował
się na rozstanie z jedną córką, na znak przebaczenia. Wkrótce z nim o tym pomówię.
Gdy przyjechałyśmy do domu i opowiedziałyśmy wszystko, ojciec miękko westchnął:
„Dzięki Bogu". Miał łzy w oczach. Nie czekał, aż wuj William się pojawi, ale zaraz
następnego dnia pojechał do Monkshead.
Na wiosnę Alberta zamieszka z wujem Willia-mem. Już teraz szykuje miotełki. A w następne
Boże Narodzenie w starym domostwie będzie wielki zjazd rodzinny. Pomyłki czasem bywają
szczęśliwe.
ĄTECZNY KOSZYK CIOTKI CYRYLI
dy Lucyna Róża ujrzała ciotkę Cyryle schodzącą ze schodów, zaczerwienioną i z trudem
łapiącą oddech po wspięciu się aż na strych, z wielkim zakrytym koszem w pulchnej dłoni,
wpadła w rozpacz. Przez wiele lat - właściwie odkąd zaczęła upinać włosy i nosić dłuższe
suknie - Lucyna Róża próbowała oduczyć ciotkę Cyryle zabierania koszyka na każdą wizytę
w Pembroke, ale ciotka Cyryla upierała się przy swoim i wyśmiewała „kaprysy Lucyny
Róży" - jak je nazywała. Lucyna Róża była zaś święcie przekonana, że to strasznie
prowincjonalne ze strony ciotki, że zawsze, idąc do Edwarda i Geraldyny, zabiera ten wielki
kosz, pełen wiejskich przysmaków. Geraldyna była tak dystyngowana, że mogła uznać to za
dziwactwo; a ciotka Cyryla uparcie brała kosz i po drodze rozdawała
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
53
ciastka, jabłka i cukierki z melasy wszystkim napotkanym dzieciom, a czasem też dorosłym.
Gdy Lucyna Róża szła z ciotką do miasteczka, aż bladła ze złości - co dowodzi, że była
jeszcze bardzo młoda i wiele musiała się nauczyć.
I tym razem obawa, co pomyśli Geraldyna, wywołała gorący protest Lucyny.
- No nie, ciociu Cyrylo - jęknęła - przecież nie weźmiesz tego cudacznego kosza do
Pembroke w Boże Narodzenie.
- A właśnie że wezmę - odparła dziarsko ciotka Cyryla stawiając kosz na stole i biorąc się do
wycierania go z kurzu. - Odkąd Edward i Geraldyna się pobrali, zawsze nosiłam ze sobą
koszyk z łakociami, i nie zamierzam tego zmieniać. Tym bardziej w Boże Narodzenie.
Edward zawsze tak się cieszy z tych wiejskich specjałów. Twierdzi, że są o niebo lepsze od
miejskich, i rzeczywiście tak jest.
- Ale to takie prowincjonalne - nalegała Lucyna Róża.
- No cóż, jestem prowincjuszką - rzekła ciotka Cyryla stanowczo - i ty także. Poza tym
uważam; że nie ma powodu, by się tego wstydzić. Jesteś głupio dumna, Lucyno Różo. Kiedyś
z tego wyrośniesz, za to teraz ciągle masz przez to kłopoty.

- To przez koszyk mam kłopoty - rozzłościła się Lucyna Róża. - Ciągle go gubisz albo boisz
się zgu-
54
ŚWIĘTA Z ANIĄ
bić. I wyglądasz po prostu śmiesznie, jak idziesz ulicą z tym wielkim, brzuchatym koszem w
ręce.
- Nie obchodzi mnie jak wyglądam - ciotka Cyryla odzyskała panowanie nad sobą. - Może to
i kłopotliwe, ale mogę sprawić ludziom przyjemność. Edward i Geraldyna nie potrzebują tego
jedzenia -przecież wiem - ale może potrzebuje go ktoś inny. A jeśli przejście ulicą w
towarzystwie „starej, wiejskiej baby z wiejskim koszem" rani twoje uczucia, możesz trzymać
się z tyłu.
Ciotka Cyryla potrząsnęła głową i uśmiechnęła się tak miło, że Lucyna Róża, choć miała
wyrobione zdanie na temat kosza, też musiała się uśmiechnąć.
- A teraz pomyślmy - zastanowiła się głośno ciotka Cyryla, pukając w śnieżnobiały stół
kuchenny pulchnym palcem - co powinnam zabrać? Przede wszystkim ciasto owocowe -
Edward je uwielbia; i ozór na zimno. Także te trzy babki - zepsułyby się do naszego powrotu
albo wuj by się pochorował -ma po nich zgagę. No i buteleczkę śmietanki - Geraldyna może
być nie wiem jak dystyngowana, ale wyobrażam sobie jej minę na widok prawdziwej
wiejskiej śmietany, Lucynko. Wezmę też butelkę mojego soku malinowego, talerz ciastek z
galaretką i pączki dla dzieci, na pewno napchają się nimi. Przynieś mi ze spiżarni ciastka z
kremem i torbę
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
55
z paluszkami, tymi, które wuj wczoraj kupił na rogu. No i oczywiście jabłka - ze trzy lub
cztery tuziny -i słoiczek moich konfitur renklodowych - to dla Edwarda. A dla nas na
przekąskę kanapki i placek. No, chyba wystarczy. Prezenty dla dzieci możemy położyć na
wierzchu. Dla Daisy mam lalkę, dla Raya wuj zrobił łódeczkę, dla bliźniaczek są haftowane
koronkowe chusteczki, zaś dla maleństwa wyszy-dełkowałam kapturek. To już chyba
wszystko?
- W spiżarni jest jeszcze pieczony kurczak, a na ganku wisi prosiak, którego wczoraj zabił
wuj Leo - powiedziała złośliwie Lucyna Róża. - Może byś je wzięła?
Ciotka Cyryla uśmiechnęła się szeroko. - Nie, prosię zostawimy, ale dobrze, że
przypomniałaś mi o kurczaku, weźmiemy go. Jest jeszcze miejsce.
Wbrew ogarniającej ją niechęci, Lucyna Róża pomogła przy pakowaniu, a że ciotka Cyryla
zadbała w swoim czasie o jej wychowanie, poradziła sobie z tym całkiem nieźle, zręcznie
układając zawartość koszyka. Jednak gdy ciotka Cyryla na samym wierzchu położyła bukiet
różowych i białych nieśmiertelników i zamknęła koszyk mocną dłonią, Lucyna Róża stojąc
nad nim mruknęła mściwie:
- Któregoś dnia spalę ten kosz, jak tylko się odważę. Skończy się łażenie wszędzie z
koszykiem, jak stara handlarka.
56
ŚWIĘTA Z ANIĄ
W tym momencie wszedł wuj Leopold potrząsając niepewnie głową. Nie wybierał się na
święta do Edwarda i Geraldyny i perspektywa samotnego przygotowania i zjedzenia
świątecznego obiadu niezbyt mu się uśmiechała.
- Nie wydaje mi się, żebyście jutro dotarły do Pembroke - powiedział poważnie. - Zanosi się
na śnieżycę.
Ciotka Cyryla nie przejęła się tym. Święcie wie-, rzyła w przeznaczenie, więc spokojnie
położyła się spać. Natomiast Lucyna Róża trzy razy budziła się w nocy i sprawdzała, czy

śnieżyca nie nadchodzi, a gdy zasypiała, śnił jej się koszmar - że przedziera się przez
zadymkę ciągnąc za sobą świąteczny koszyk ciotki Cyryli.
Wczesnym rankiem nie padało, więc wuj Leopold odwiózł ciotkę Cyryle i Lucynę Różę
razem z koszykiem na odległą o cztery mile stację. Gdy tam dotarli, powietrze było gęste od
płatków śniegu. Zawiadowca z ponurą twarzą podał im bilety.
- Jeżeli napada jeszcze więcej, pociągi przestaną jeździć - powiedział. - Śniegu leży już tyle,
że ruch w połowie ustał, i nie ma już gdzie odgarniać.
Ciotka Cyryla oznajmiła, że jeśli pociąg ma dotrzeć do Pembroke, to na pewno dotrze; z tymi
słowami otworzyła koszyk i poczęstowała zawiadowcę i trzech chłopców jabłecznikiem.
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
57
- Zaczyna się - wymamrotała do siebie Lucyna Róża.
Gdy pociąg nadszedł, ciotka Cyryla usadowiła się wygodnie, na siedzeniu obok stawiając
koszyk, i promiennym wzrokiem spojrzała dokoła, na innych pasażerów.
Było ich niewielu - w końcu wagonu delikatna kobieta z niemowlęciem i czwórką innych
dzieci, po drugiej stronie przejścia śliczna, blada dziewczyna, trzy siedzenia do przodu
opalony chłopak w mundurze, niezwykle przystojna, starsza dama w selskinach naprzeciw
niego, i wreszcie po przeciwnej stronie - chudy, młody człowiek w okularach.
- To na pewno pastor - pomyślała ciotka Cyryla rozejrzawszy się - więc oczywiście bardziej
dba o dusze innych niż o własne ciało; tamta pani w selskinach wygląda na niezadowoloną -
pewnie musiała wcześnie wstać na pociąg; ten chłopak z pewnością niedawno wyszedł ze
szpitala. Dzieci tamtej kobiety wyglądają, jakby od urodzenia nie zjadły przyzwoitego
posiłku; a jeśli ta dziewczyna po drugiej stronie ma matkę, to chciałabym wiedzieć,.co ona
sobie właściwie myśli, że pozwala córce w taką pogodę wyjść z domu w takim stroju.
Lucyna Róża zastanawiała się zaś jedynie, co inni pomyślą o koszyku ciotki Cyryli.
Miały dojechać do Pembroke wieczorem, ale
58
ŚWIĘTA Z ANIĄ
śnieżyca coraz bardziej się wzmagała. Pociąg dwa razy musiał stawać, żeby można było
odśnieżyć szyny. Za trzecim razem nie dało się przejechać. Zmierzchało już, gdy konduktor
przeszedł wzdłuż pociągu, opryskliwie odpowiadając na pytania zaniepokojonych pasażerów.
- Niezła perspektywa na święta - nie, nie możemy ruszyć - tory są zasypane - o co chodzi,
proszę pani? - Nie, nie ma w pobliżu żadnej stacji, tylko lasy. Musimy zostać tu na noc. Te
nieszczęsne śnieżyce napytały wszystkim biedy.
- O Boże - westchnęła Lucyna Róża.
Ciotka Cyryla z zadowoleniem spojrzała na koszyk. - Przynajmniej nie umrzemy z głodu -
stwierdziła.
Blada dziewczyna nawet nie drgnęła. Dama w selskinach wydawała się jeszcze bardziej
zagniewana. Chłopak w mundurze westchnął: „Takie już mam szczęście", a dwoje dzieci
rozpłakało się. Ciotka Cyryla wyjęła z koszyka i zaniosła im trochę jabłek i paluszków.
Posadziła sobie najstarsze na szerokim podołku i wkrótce wszystkie ją otoczyły śmiejąc się i
rozrabiając.
Reszta pasażerów skupiła się w kącie i zaczęła wymieniać uwagi. Chłopak w mundurze
twierdził, że trzeba mieć pecha, żeby nie dotrzeć do domu na święta.
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
59
- Trzy miesiące temu zostałem ranny w Południowej Afryce i aż dotąd leżałem w szpitalu w
Netley. Trzy dni temu przyjechałem do Halifaksu i zatelegrafowałem do staruszków, że zjem
z nimi wigilię, więc żeby przygotowali wielkiego indyka, bo w zeszłym roku nie jadłem.
Będą strasznie rozczarowani.

Sam też wyglądał na rozczarowanego. Jeden rękaw zwisał pusty wzdłuż jego boku. Ciotka
Cyryla podsunęła chłopcu jabłko.
- Mieliśmy spędzić Boże Narodzenie u dziadka - powiedział najstarszy chłopczyk żałośnie. -
Nigdy u niego nie byłem i co teraz?
Wyglądał jakby miał się rozpłakać, ale przemógł się i ugryzł ciastko.
- Czy w pociągu będzie święty Mikołaj? - płaczliwie spytała jego siostrzyczka. - Jacek mówi,
że nie.
- Na pewno będzie - zapewniła ją ciotka Cyryla.
Blada dziewczyna podeszła i wzięła od zmęczonej matki niemowlę. - Jaki śliczny bobas -
powiedziała miękko.
- Czy pani również jedzie na święta do domu? -zainteresowała się ciotka Cyryla.
Dziewczyna potrząsnęła głową. - Ja nie mam domu. Właśnie straciłam posadę sprzedawczyni
i jadę do Pembroke rozejrzeć się za pracą.
Ciotka Cyryla wyjęła z koszyka pudełko ciastek z kremem. - Nie załamujmy się. Zjedzmy
ciastka
60
ŚWIĘTA Z ANIĄ
i bawmy się dobrze. Może rano dojedziemy do Pem-broke.
Chrupiąc kremówki wszyscy zaczęli się uśmiechać, nawet blada dziewczyna. Matka
dzieciaków opowiedziała ciotce Cyryli swoją historię. Rodzina wyparła się jej, gdy wyszła za
mąż. Ostatniej wiosny straciła męża i została w bardzo ciężkich warunkach.
- W zeszłym tygodniu napisał do mnie ojciec prosząc, bym puściła w niepamięć to co było i
przyjechała na Boże Narodzenie. Tak się ucieszyłam! A dzieci wprost nie mogły się
doczekać. To przykre, że nie możemy dojechać. Zaraz po świętach muszę wrócić do pracy.
Chłopak w mundurze wziął kolejne ciastko. Opowiadał fascynujące historie o kampanii w
Afryce południowej. Pastor podszedł bliżej, żeby posłuchać, i nawet dama w selskinach
spojrzała przez ramię.
Wkrótce dzieci zasnęły, jedno na kolanach ciotki Cyryli, jedno u Lucyny Róży, dwoje zaś na
siedzeniu. Ciotka Cyryla razem z bladą dziewczyną pomogły matce przygotować posłania.
Pastor pożyczył swój płaszcz, a dama w selskinach zaofiarowała szal.
- Przyda się dzidziusiowi - powiedziała.
- Powinniśmy postarać się o jakieś prezenty od Mikołaja dla dzieciaków - zauważył chłopak
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
61
w mundurze. - Powieśmy ich skarpetki na ścianie i włóżmy w nie, co możemy. Mam tylko
pieniądze i scyzoryk. Dam im po ćwierć dolara, a chłopiec może dostać scyzoryk.
- Ja też mam tylko pieniądze - stwierdziła ze smutkiem dama w selskinach.
Ciotka Cyryla spojrzała na młodą matkę, która zasnęła z głową na oparciu siedzenia.
- W koszyku mam prezenty dla dzieci mojego kuzyna - powiedziała stanowczo. - Dam je
dzieciom. Ale pieniądze przydadzą się ich matce. Opowiedziała mi swoją historię, ma
naprawdę ciężkie życie. Złóżmy się na prezent dla niej.
Wszyscy przyklasnęli pomysłowi. Chłopak w mundurze pożyczył czapkę, i wszyscy wrzucali
do niej pieniądze. Dama w selskinach wrzuciła czek. Gdy ciotka Cyryla rozprostowała go,
okazało się, że opiewa na dwadzieścia dolarów.
Lucyna Róża w tym samym czasie przyniosła koszyk. Stawiając go w przejściu uśmiechnęła
się do ciotki Cyryli, a ona odpowiedziała jej tym samym. Lucyna Róża nigdy przedtem z
własnej woli nie dotykała kosza.
Łódkę Raya dały Jackowi, a lalkę Daisy jego starszej siostrze, koronkowe chusteczki
bliźniaczek dwóm młodszym dziewczynkom, kapturek zaś niemowlęciu. Wreszcie napełniły
skarpetki pączkami

62
ŚWIĘTA Z ANIĄ
i galaretkami, pieniądze natomiast włożyły do koperty i przypięły do żakietu młodej matki,
- Jakie słodkie maleństwo - powiedziała miękko dama w selskinach. - Podobne do mojego
synka. Umarł osiemnaście lat temu.
Ciotka Cyryla położyła dłoń na jej giemzowej rękawiczce. - Mój także - szepnęła. Dwie
kobiety uśmiechnęły się do siebie czule. Później jednak wszyscy oderwali się od swych
smutków i zajęli przekąską - jak ją nazwała ciotka Cyryla - złożoną z kanapek i ciasta.
Chłopak w mundurze stwierdził, że nie zdarzyło mu się jeść takich pyszności, odkąd wyjechał
z domu.
- W Południowej Afryce nie dawano nam ciasta - powiedział.
Rankiem zawieja wciąż szalała. Dzieci zbudziły się i wpadły w zachwyt na widok pełnych
skarpetek. Młoda matka znalazła kopertę i dziękując rozpłakała się; wszystkim zrobiło się
nieswojo, ale na szczęście wszedł konduktor i skierował myśli pasażerów na inne tory,
oznajmiając, żeby przygotowali się na spędzenie świąt w pociągu.
- To brzmi poważnie - powiedział chłopak w mundurze - zwłaszcza że nie mamy żadnych
zapasów. Nie chodzi o mnie, przywykłem do skromnego jedzenia, ale dzieci mają przecież
wilcze apetyty
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
63
Wtedy ciotka Cyryla stanęła na wysokości zadania.
- Mam tu jedzenie na czarną godzinę - oznajmiła. - Starczy dla wszystkich i możemy nawet
przygotować sobie świąteczny obiad, tyle że zimny. Najpierw śniadanie. Dla każdego jest po
kanapce i trochę ciastek, i pączków, a resztę schowamy na obiad. Nie mam tylko chleba.
- Mam pudełko krakersów - powiedziała skwapliwie młoda matka.
Nikt z niefortunnych pasażerów nigdy nie zapomni tej Wigilii. Po śniadaniu urządzono
koncert. Chłopak w mundurze recytował, zaśpiewał trzy piosenki i odgwizdał melodię solo.
Lucyna Róża również recytowała, zaś pastor odczytał szalenie dowcipną historyjkę. Blada
sprzedawczyni wykonała dwie pieśni. Wszyscy zgodzili się, że najlepiej wypadło gwizdane
solo żołnierza i w dowód uznania ciotka Cyryla wręczyła mu bukiet nieśmiertelników.
Wtedy pojawił się konduktor z radosną wieścią - oto zawieja ucichła i za kilka godzin tory
będą odśnieżone.
- Jeśli tylko uda nam się dotrzeć do następnej stacji, wszystko będzie w porządku -
powiedział. - Przechodzi tamtędy główna linia, tory na niej są czyste.
W południe zasiedli do obiadu, na który zaproszono też kolejarzy. Pastor kroił scyzorykiem
kur-
64
ŚWIĘTA Z ANIĄ
czaka, chłopak w mundurze ozór i babeczki, a dama w selskinach rozcieńczała wodą sok
malinowy. Za talerze posłużyły kawałki papieru. W pociągu znalazły się dwie szklanki i
blaszany kubeczek, który dostały dzieci; ciotka Cyryla, Lucyna Róża i dama w selskinach piły
wspólnie z należącej do tej ostatniej menzurki, sprzedawczyni i młoda mama podzieliły się
jedną z pustych butelek, z drugiej zaś pili żołnierz, pastor i kolejarze.
Wszyscy zgodnie twierdzili, że to najwspanialszy posiłek w ich życiu. Było tak radośnie i
nigdy przedtem ciotka Cyryla nie usłyszała tylu zachwytów nad swymi potrawami; uratowały
się tylko kostki kurczęcia i konfitury, których nie dało się zjeść, bo nie było łyżeczek. Ciotka
Cyryla ofiarowała więc powidła młodej matce.
Najedzeni, wszyscy z całego serca wysławiali ciotkę Cyryle i jej koszyk. Dama w selskinach
pragnęła uzyskać przepis na ciasto, a chłopak w mundurze - na galaretki. Zaś gdy dwie

godziny później konduktor oznajmił, że pługi już przejechały i wkrótce pociąg ruszy,
biesiadnicy dziwili się, że to zaledwie doba upłynęła, odkąd się poznali.
- Czuję się tak, jakbyśmy przez całe życie byli w jednej kompanii - zauważył żołnierz.
Na następnej stacji wszyscy wysiedli. Młoda matka z dziećmi postanowiła zaczekać na pociąg
Świąteczny koszyk ciotki Cyryli
65
powrotny do domu. Pastor zostawał w miasteczku, a żołnierz i dama w selskinach przesiadali
się. Ta ostatnia uścisnęła dłoń ciotki Cyryli. Nie wyglądała już na zagniewaną.
- To najcudowniejsza Wigilia w moim życiu -powiedziała gorąco. - Nigdy nie zapomnę pani
koszyka. Sprzedawczyni jedzie ze mną do domu. Obiecałam jej posadę w sklepie mego męża.
Gdy ciotka Cyryla i Lucyna Róża dotarły do Pem-broke, nikt ich na stacji nie witał, bo
wszyscy już stracili nadzieję na ich przyjazd. Do domu Edwarda nie było daleko, więc ciotka
Cyryla postanowiła pójść tam piechotą.
- Poniosę koszyk - powiedziała Lucyna Róża. Ciotka Cyryla wręczyła go jej z uśmiechem.
Lucyna Róża odwzajemniła uśmiech.
- Kochany, stary koszyk - powiedziała. - Naprawdę go kocham. Wybacz mi te wszystkie
głupstwa, które wygadywałam na jego temat, ciociu.
uzynka Mira przyjechała spędzić Boże Narodzenie na Jodłowym Wzgórzu i wszyscy młodzi
Osborne'owie mieli ochotę skakać z radości. Skakał tylko Darby - który naprawdę miał na
imię Karol - bo liczył sobie zaledwie osiem lat, a w tym wieku nie trzeba zachowywać
powagi. Pozostali, starsi, musieli.
Jednak samo nadejście świąt nie wzbudzało zbytniego entuzjazmu młodych Osborne'ów.
Franek wyraził swoją opinię następnego dnia po przyjeździe kuzynki Miry. Siedział przy stole
z rękami w kieszeniach i cynicznym grymasem na twarzy. Franek zwykł szczycić się swoim
cynizmem. Słyszał, jak mówiono, że wuj Edgar ma na twarzy cyniczny grymas, a że
uwielbiał wuja Edgara, starał się go we wszystkim naśladować. Ale wszyscy -
Boże Narodzenie u Osborne'ów
67
również kuzynka Mira - uważali, że jedynie patrzy spode łba.
- Strasznie się cieszę, że cię widzę, Miro - powiedział Franek ostrożnie. - Twój przyjazd
urozmaici nam życie. Ale Boże Narodzenie - cóż to za koszmarna nuda!
Tak właśnie wuj Edgar mówił o rzeczach, które go nie interesowały, i Franek wypowiedział
te słowa z dumą. Mimo to zaniepokoił go radosny uśmiech kuzynki Miry.
- Co ty wygadujesz! - zawołała. - Wydawało mi się, że wszystkie dzieci uważają święta za
najfajniejsze dni w roku.
- My nie - odparł Franek ponuro. - Co roku to samo. Dokładnie wiemy, co będzie, wiemy
nawet, jakie prezenty dostaniemy. A Wigilia zawsze jest taka sama. Wstaniemy rano i w
skarpetkach znajdziemy mnóstwo rzeczy, z których połowy wcale nie chcieliśmy. Potem
obiad, jak zwykle marny. 1 przyjdą wszystkie ciotki i wujowie, co roku ten sam tłumek
staruchów, którzy wciąż mówią o tym samym. Ciotka Desda zawsze mówi: „Ależ ty
wyrosłeś, Franusiu!" Wie, że nie znoszę, jak mnie nazywają Franusiem. A po obiedzie
wszyscy siedzą i ględzą aż do wieczora, i to wszystko. Naprawdę, Boże Narodzenie to
straszna nuda.
[I1
68
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Nie ma w nim nawet grama radości - dodała z niezadowoleniem Ida.
- Ani grama! - powtórzyły równocześnie bliźniaki. Zawsze mówiły wszystko jednocześnie.
- Będzie mnóstwo cukierków - odważnie odezwał się Darby. Lubił Boże Narodzenie, ale
wstydził się do tego przyznać przed Frankiem.

Kuzynka Mira posłała mu promienny uśmiech.
- Za wiele mieliście już świąt, Osborne'owie -powiedziała poważnie. - Przejadły się wam, jak
wszystko, czego jest za dużo. A nie przyszło wam nigdy do głowy, żeby urządzić święta
komuś innemu?
Osbome'owie niepewnie spojrzeli na kuzynkę Mirę. Nie rozumieli, co ma na myśli.
- Zawsze wysyłamy prezenty wszystkim naszym kuzynom - powiedział z wahaniem Franek. -
Też mnie to nudzi. Mają tyle różnych rzeczy, że nawet nie chce się myśleć o czymś nowym.
- Nie o to mi chodzi - odparła Mira. - Jak myślicie, jakie święta będą mieć mali Rolandowie z
tej zapadłej dziury? A garbaty Sammy Abbott? Albo rodzina Francuza Joe'go z pagórka? Jeśli
macie na święta za dużo, czemu nie podzielicie się z nimi?
Osborne'owie spojrzeli po sobie. To było coś nowego.
- Ale jak to zrobić? - spytała Ida.
Boże Narodzenie u Osborne'ów
69
Ani się obejrzeli, jak zaczęli się naradzać. Kuzynka Mira wyłożyła im swój plan i
Osborne'owie wpadli w zachwyt. Nawet Franek zapomniał o minie cynika.
- Zrobimy to, Osbome'owie - powiedział.
- Jeśli tata i mama pozwolą - rzekła Ida.
- Ależ będzie świetnie! - wykrzyknęły bliźniaki.
- Czyżby? - pogardliwie spytał Darby. Wcale nie zamierzał być pogardliwy. Usłyszał kiedyś
Franka mówiącego takim tonem i sądził, że oznacza on aprobatę.
Wieczorem kuzynka Mira porozmawiała z państwem Osborne, którzy z sympatią przyklasnęli
jej pomysłowi.
Przez cały następny tydzień Osborne'owie żyli w podnieceniu. Początkowo kuzynka Mira
podpowiadała im, co robić, ale w końcu ich entuzjazm przerósł jej oczekiwania, i sami wzięli
się do dzieła. Nigdy przedtem tak świetnie się nie bawili.
W wigilijny poranek nikt, z wyjątkiem kuzynki Miry i państwa Osborne, nie dostał na
Jodłowym Wzgórzu prezentów. Tydzień wcześniej młodzi * Osborne'owie poprosili
rodziców, by dali im pieniądze, za które chcieli kupić prezenty; otrzymali je bez słowa. ]
Wujowie i ciotki stawili się punktualnie, ale młodzi Osborne'owie nawet na nich nie spojrzeli.
Byli
70
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Boże Narodzenie u Osborne'ów
71
gośćmi rodziców, nie ich. Młodzi Osborne'owie przygotowywali swój własny obiad. Stół w
małej jadalni nakryto i zastawiono smakołykami. Ida i bliźniaki osobiście przyrządzili
posiłek. Mówiąc szczerze, kuzynka Mira trochę im pomogła, zaś Franek i Darby
wypestkowali winogrona i pomogli nadziewać cukierki; a potem wszyscy wspaniale ozdobili
jadalnię gałęziami jodły.
Wreszcie nadeszli goście. Pierwsi przyszli mali Rolandowie - aż siedmioro, wszyscy z
zarumienionymi buziami i niezdolni wykrztusić słowa, tak byli onieśmieleni. Potem
gromadka Francuza Joe - czterech czarnookich chłopaków, którzy nie wiedzieli, co to
nieśmiałość. Franek łódką popłynął do wsi i przywiózł ze sobą garbatego Sammy'ego, a
wkrótce po nich zjawił się ostatni gość - mała Tillie Ma-ther, sierota przygarnięta przez pannę
Rankin. Wszystkim było wiadome, że panna Rankin nigdy nie obchodzi Bożego Narodzenia.
Twierdziła, że nie wierzy w Boga, ale nie zabroniła Tillie pójść do Osborne'ów.
Początkowo goście byli onieśmieleni, ale szybko zaznajomili się ze sobą, zaś kuzynka Mira -
która wolała zjeść obiad z dziećmi niż z dorosłymi - tak tryskała humorem, a młodzi

Osborne'owie tak serdecznie się nimi zajęli, że cała nieśmiałość prysła. Cóż to był za radosny
posiłek! Kaskady śmiechu
przez korytarz docierały aż do dużej jadalni, w której uroczyście zasiadali dorośli. A jak ci
goście jedli i jak smakowało im wszystko, co przed nimi stało! Jak przykładnie się
zachowywali nawet chłopcy Joe'go! Mira w skrytości ducha obawiała się trochę tych
psotników, ale ich manierom nie dało się nic zarzucić. Matka musztrowała ich od trzech dni,
odkąd zostali zaproszeni na „bożonarodzeniowy obied w dużem domie".
Po radosnym obiedzie młodzi Osborne'owie wnieśli choinkę obwieszoną prezentami. Kupili
różne drobiazgi za pieniądze, które państwo Osborne zamierzali przeznaczyć na podarki dla
własnych dzieci. Każdy z synów Francuza Joe dostał parę łyżew, Sammy piękne książki, a
Tillie wpadła w zachwyt, otrzymawszy dużą lalkę z wosku. Mali Rolandowie dostali to, o
czym każdy z nich marzył. A dla wszystkich były jeszcze orzechy i cukierki.
Potem Franek zaprzągł kuca do wielkich sań i młodzi Osborne'owie pod opieką kuzynki Miry
zabrali swych gości na przejażdżkę. Zmierzchało już, gdy wrócili, odwiózłszy przedtem
Roląndów, synów Francuza Joe i Tillie do domów.
- To najszczęśliwsze Boże Narodzenie w moim życiu - powiedział patetycznie Franek.
- Myślałam, że sprawimy innym przyjemność, a to oni dali nam tyle radości - zauważyła Ida.
72
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Czyż synowie Joe'go nie byli świetni? - zachichotały bliźniaki. - Opowiadali takie świetne
kawały!
- Ja i Teddy Roland postanowiliśmy zostać kumplami - oznajmił Darby. - On jest o cal
wyższy ode mnie, ale ja jestem grubszy.
Tego wieczoru, gdy najmłodsi Osborne'owie poszli już spać, Franek, Ida i kuzynka Mira
ucięli sobie małą pogawędkę.
- Nie skończymy na tym Bożym Narodzeniu -podsumował ją Franek. - Będziemy się nimi
zajmować przez cały rok. Jeszcze nigdy nie mieliśmy tak radosnych świąt.
- Poznaliście sekret szczęścia - powiedziała łagodnie kuzynka Mira.
Tym razem Osbome'owie zrozumieli, co ma na myśli.
imo że była Wigilia, nie spadł śnieg ani nie chwycił mróz. Było to zielone Boże Narodzenie,
noc łagodna i cicha, zaś gwiazdy zamglone. Między jodłami otaczającymi Złoty Brzeg wiał
lekki wietrzyk i trawy w ogródku cicho szumiały. Noc przypominała bardziej wiosenną lub
jesienną niż grudniową; ale była Wigilia i we wszystkich oknach Złotego Brzegu paliło się
światło, przenikając rozszeptaną ciemność dokoła jak purpurowy kwiat wśród
nieśmiertelników; jak zawsze miały pojawić się w domu na Boże Narodzenie dzieci - Fritz i
Małgorzata, Laddie i Nora, i dwóch synów Roberta, który umarł czternaście lat temu - więc
stary dom, jak umiał, witał światłami gości.
Doktor Fritz z dziećmi przybył ostatni, witany od
74
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Niezapomniana
75
drzwi radosnym szczekaniem starych psów i okrzykami zebranych w wejściu pozostałych
gości.
- Nareszcie jesteśmy wszyscy - westchnęła matka, otaczając ramionami swego pierworodnego
i całując jego brodatą twarz. Nastąpiły radosne powitania. Tylko Nanny, stojąc daleko w
cieniu, szlochała urażona i ocierała małą, czerwoną dłonią gorzkie łzy.
- Wcale nie wszyscy - mruczała do siebie. - Nie ma panny Avis. Jak oni mogą tak się cieszyć?
Jak mogli zapomnieć?

Ale nikt nie słuchał ani nie zauważał Nanny - była przecież tylko sierotą zgodzoną na Złoty
Brzeg do pomocy. Wszyscy byli dla niej dobrzy i bardzo ją lubili, ale gdy zjeżdżała się
rodzina, zapominali o niej. Nie łączyły jej z nimi żadne więzy krwi i pozostawała na uboczu.
Nanny nigdy nie gniewała się o to, przyjmując odsunięcie jako coś oczywistego; ale w tę
Wigilię jej serce było złamane - była pewna, że nikt nie pamięta panny Avis.
Po kolacji wszyscy zebrali się przy kominku, obwieszonym z okazji świąt jagodami i
nieśmiertelnikami. To było ich niepisane prawo - zasiąść w Wigilię wokół ognia i
opowiedzieć sobie o wszystkim, co przyniósł miniony rok - o zdrowiu i chorobie, o
radościach i smutkach. W tym roku w kółku brakowało jednej osoby, ale nikt o tym nie wspo-
minał. Wszyscy śmiali się i szczęście brzmiało w ich głosach.
Pośrodku siedzieli matka i ojciec, posiwiali, lecz pogodni, na pięknych, starych twarzach
mieli wypisane dzieje całego swego życia. Obok matki, na podłodze - niczym mały chłopiec -
usiadł doktor Fritz, masywną głowę, siwą jak u ojca, złożył na jej kolanach, a jedną z
gładkich, muskularnych dłoni, delikatną jak u kobiety, wsunął w jej ręce. Obok niego
siedziała słodka Nora, dwudziestoletnie „dziecko", nauczycielka w miejskiej szkole; płomień
delikatnie podkreślał jej dziewczęcą urodę - brązowe loki, rozmarzone niebieskie oczy,
łagodny zarys policzków i podbródka. Doktor Fritz obejmował ją wolną ręką, ale swe własne
dłonie splotła Nora na kolanach. Na jednej z nich połyskiwał brylant, którego nie było tam
rok wcześniej. W kąciku przy kominku przycupnął Laddie, którego prawdziwe imię
Archibald figurowało tylko w rodzinnej Biblii - przystojny młody człowiek o śmiałych
brwiach i roześmianych oczach. Z drugiej strony, z dłonią w dłoni ojca usiadła Małgorzata,
kobieta hojnie obdarzona przez łaskawą naturę; koło zamykali dwaj synowie Roberta, tak do
siebie podobni, że trudno było poznać, który z nich to Cecil, a który Sid.
W salonie mąż Małgorzaty i żona Fritza bawili się z dziećmi, ich radosne pokrzykiwania
docierały
76
ŚWIĘTA Z ANIĄ
aż na korytarz. Nanny, jeśliby tylko miała ochotę, mogła być tam z nimi, ale wolała siedzieć
samotnie w najciemniejszym kącie korytarza, spoglądając ze smutkiem i zazdrością na
rozbawioną grupę przy kominku, przysłuchując się opowieściom i żarcikom i śmiejąc się
mimo buntu w sercu. Jak mogli tak prędko zapomnieć? Nie minął nawet rok, odkąd panna
Avis odeszła. W ostatnią Wigilię siedziała tam z nimi, tak słodka i cicha, że to wokół niej, a
nie ojca i matki, zdawało się koncentrować życie domu; a teraz grudniowe gwiazdy
błyszczały nad jej grobem i nikt z tej beztroskiej grupki nie pamiętało niej; ani razu nie padło
jej imię; nawet jej stary pies już zapomniał - siedział z nosem na kolanach Małgorzaty,
zerkając sennie na płomienie.
- Nie wytrzymam dłużej! - wyszeptała Nanny, mimo że śmiała się właśnie z opowieści
doktora Fritza. Wśliznęła się do kuchni, włożyła kapturek i płaszczyk, z pudełka pod stołem
wyjęła wianuszek z ostrokrzewu. Zrobiła go z resztek, które pozostały po świątecznych
dekoracjach. Panna Avis kochała ostrokrzew; panna Avis kochała wszystkie zielone roślinki.
Gdy Nanny otwierała kuchenne drzwi, coś zimnego dotknęło jej ręki. Stary pies machając
ogonem patrzył na nią z niemą prośbą w oczach. On także chciał iść.
Niezapomniana
77
- Więc pamiętasz ją, Gyppy - powiedziała Nanny, gładząc go po łbie. - Chodź. Pójdziemy
razem.
Wymknęli się w noc. Było zupełnie ciemno, ale cmentarz leżał niedaleko - trzeba było tylko
przejść ścieżką wśród nieśmiertelników, potem wzdłuż pola i przez drogę. Stał tam stary
kościół z kwadratową wieżą, wyłożony białymi kamieniami. Nanny poszła prosto w

zacieniony kąt i upadła na kolana w zwiędłej trawie, kładąc wianek ostrokrzewu na grobie
panny Avis. Z oczu płynęły jej łzy.
- Och, panno Avis, panno Avis - łkała. - Tak bardzo za panią tęsknię. Bez pani nie ma dla
mnie Bożego Narodzenia. Zawsze była pani dla mnie tak dobra i słodka. Nie ma dnia, żebym
o pani nie myślała, o wszystkim, co pani mówiła, i staram się być tak dobra, jaką pani chciała
mnie widzieć. Ale nienawidzę ich za to, że zapomnieli, nienawidzę! Ja nigdy pani nie
zawpomnę, kochana panno Avis. Wolę posiedzieć tu z panią sama, niż bawić się tam z nimi.
Nanny usiadła przy grobie. Stary pies położył się u jej nóg, z przednimi łapami w darni j
ślepiami utkwionymi w białą marmurową płytę. Było zbyt ciemno, by Nanny mogła odczytać
napis na niej, ale przecież pamiętała każde słowo: „Pamięci panny Avis Maywood, zmarłej 20
stycznia 1902 roku w wieku 45 lat." A pod nimi linijki, które sama wybrała:
78
ŚWIĘTA Z ANIĄ
„Nie mów dobranoc, lecz w lepszej krainie daj mi szczęśliwy poranek."
A oni zapomnieli - och, już zapomnieli!
Minęło pół godziny i nagle Nanny posłyszała zbliżające się kroki. Nie chcąc, by ją widziano,
cichutko usunęła się w cień wierzby za grobem, stary pies podniósł się także. Doktor Fritz,
który podszedł do mogiły, myślał, że jest sam na sam ze zmarłą. Ukląkł i przycisnął twarz do
nagrobnej płyty.
- Avis - wyszeptał miękko - kochana Avis, przyszedłem tu, bo dziś zdajesz mi się tak bliska
jak nigdy. Muszę z tobą porozmawiać, jak rozmawialiśmy od dziecka w każde Boże
Narodzenie. Tak bardzo za tobą tęskniłem dziś wieczór, kochana, wierna przyjaciółko, że nie
potrafię tego wyrazić słowami -za twoimi powitaniami i słodką twarzą w świetle ognia. Nie
mogłem się zdobyć, by wymówić twoje imię, tak trudno jest mi pogodzić się z twoją
nieobecnością. Przez cały wieczór wśród bliskich myślałem o twoim pustym krześle. Avis,
chciałbym ci powiedzieć, co przyniósł mi zeszły rok. Udowodniłem swoją teorię i stałem się
sławny. Pamiętasz, rok temu opowiadałem ci o niej, a ty słuchałaś, rozumiałaś i wierzyłaś w
nią. Dziękuję ci za to, czym byłaś dla mnie - i wciąż jesteś. Przyniosłem ci róże; są tak białe,
czyste i świeże jak twoje życie.
Ledwo doktor Fritz odszedł, gdy dały się słyszeć
Niezapomniana
79
następne kroki, tak że Nanny nawet nie zdążyła się podnieść. Tym razem zjawił się Laddie -
wesoły, beztroski, bezmyślny Laddie.
- Róże? Więc był tu Fritz! Przyniosłem ci lilie, Avis. Och, Avis, tak bardzo za tobą tęsknię!
Byłaś tak radosna i dobra - i tak mnie rozumiałaś. Musiałem tu dziś przyjść, powiedzieć ci o
mojej tęsknocie. Bez ciebie ten dom nie jest już taki jak był. Avis, staram się być lepszy- taki,
jak pragnęłaś. Porzuciłem dawne przyzwyczajenia i próbuję zmienić swoje życie. Byłoby mi
łatwiej, gdybyś była tu ze mną. Gdy byłem mały, zawsze łatwiej przychodziła mi poprawa po
rozmowie z tobą. Mam najlepszą matkę pod słońcem, ale my byliśmy przecież takimi
kumplami, prawda, Avis? Dziś wieczór miałem wrażenie, że nie wytrzymam i popłaczę się
jak dziecko. Zepsułbym wszystkim zabawę. Nikt o tobie nie mówił, a przecież ja powinienem
był to zrobić. Trzymaj się, Avis.
Laddie zerwał się, ale to tylko dwaj synowie Roberta nieśmiało podeszli do grobu, gotowi do
ucieczki, gdyby kogoś tam zastali.
- Cześć, chłopaki - powiedział ochrypłym^łosem Laddie. -Więc wy też przyszliście odwiedzić
jej grób?
- Tak - odparł poważnie Cecil. - Po prostu musieliśmy. Nie moglibyśmy się spokojnie
położyć, gdybyśmy tu nie przyszli. Bardzo pusto jest bez kuzynki Avis, prawda?
80

ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Była dla nas zawsze taka dobra - powiedział
Sid.
- Zawsze z nami tak miło rozmawiała - dodał Cecil. - Ale lubiła się też bawić.
- Chłopcy - powiedział uroczyście Laddie. - Nigdy nie zapomnijcie tego, o czym wam Avis
mówiła. Pamiętajcie zawsze, że musicie wyrosnąć na mężczyzn, z których byłaby dumna.
Odeszli razem, chłopcy i ich wujek; a wtedy zjawiła się Nora, skradając się nieśmiało wśród
cieni drżąc za każdym powiewem wiatru.
- Och, Avis - szepnęła. - Tak bardzo chciałabym cię zobaczyć. Muszę ci o tym opowiedzieć -
o nim. Zrozumiałabyś mnie tak dobrze. Jest najlepszym i najukochańszym mężczyzną,
jakiego mogłabym sobie wyobrazić. Ty też na pewno tak byś myślała. Och, Avis, jak ja za
tobą tęsknię! Moje szczęście nie jest pełne, skoro nie mogę o nim z tobą porozmawiać, jak
kiedyś. Och, Avis, to było takie okropne -siedzieć tam wokół ognia i nie widzieć ciebie z
nami. Może byłaś obecna duchem. Cały czas myślałam, że jesteś, ale chciałam cię zobaczyć.
Przecież zawsze byłaś w domu, gdy przyjeżdżałam, kochana Avis.
Łkając odeszła, a po niej do grobu zbliżyła się Małgorzata, poważna, silna Małgorzata.
- Kochana moja, zawsze byłaś dla mnie jak sio-
' Niezapomniana
81
stra. Wydawało mi się dziś wieczór, że muszę tu przyjść. Nawet nie umiem ci powiedzieć, jak
bardzo brakuje mi twoich mądrych rad i sądów, twojego towarzystwa. W minionym roku
urodził mi się syn. Jakżebys się cieszyła, bo tylko ty wiedziałaś, jak cierpię, że nie mam
dzieci. Jak wspaniale byłoby rozmawiać z tobą o dziecku i wspólnie je wychowywać! Avis,
Avis, nic nigdy nie wypełni pustki po tobie!
Małgorzata wciąż stała nad grobem, gdy przyszła para starych ludzi.
- Ojcze! Mamo! Czy nie za późno i nie za zimno, żebyście tu byli?
- Nie, Małgosiu, nie - odparła matka. - Nie mogłabym spokojnie pójść spać, gdybym nie
przyszła na mogiłę Avis. Wychowałam ją od maleńkości, prosiła mnie o to na łożu śmierci jej
matka. Była tak samo moim dzieckiem, jak wy wszyscy. I tak mi jej brakuje! Wy tęsknicie za
nią tylko wtedy, gdy przyjeżdżacie do domu, a ja cały czas - codziennie!
- Wszyscy za nią tęsknimy - powiedział ojciec drżącym głosem. - To była dobra dziewczyna,
bardzo dobra. Dobranoc, Avis!
- „Nie mów dobranoc, lecz w lepszej krainie daj mi szczęśliwy poranek" - odczytała miękko
Małgorzata. - Na pewno sama by tak powiedziała. A teraz chodźmy. Robi się późno.
82
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Gdy wszyscy odeszli, Nanny wysunęła się zza grobu. Nie przyszło jej na myśl, że nie
powinna była podsłuchiwać - była zbyt nieśmiała, by pokazać się tym, którzy odwiedzili grób
Avis. A teraz jej serce przepełniała radość.
- Och, panno Avis, tak się cieszę, tak się cieszę! Nie zapomnieli o pani, kochana, nikt nie
zapomniał. Przykro mi, że byłam na nich taka zła i cieszę się, że jednak pamiętają. Kocham
ich za to.
A potem stary pies i Nanny razem wrócili do domu.
o koszmar, żeby nie mieć pieniędzy przed gwiazdką - Clorinda westchnęła tak ponuro, jak
tylko potrafi siedemnastolatka. Ciocia Emmy uśmiechnęła się. Miała sześćdziesiąt lat i jeśli
nie leżała akurat w łóżku, długie godziny spędzała na sofie lub w fotelu na kółkach; ale nigdy
nie słyszano, by ciocia Emmy wzdychała.
- Przypuszczam, że to gorsze niż kiedykolwiek indziej - przyznała.
Była to jedna z miłych cech cioci Emmy - zawsze współczuła i rozumiała.

- Jestem więcej niż biedna... Nie mam ani grosza - rzekła płaczliwie Clorinda. - Przez tę febrę
w lecie wszystkie pieniądze wydałam na lekarza. Nie stać mnie nawet na jeden prezent. A tak
bardzo chciałam dać każdemu choćby drobiazg. Ale po prostu nie mam... To okropna prawda.
84
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Clorinda znów westchnęła.
- Prezenty kupione za pieniądze - powiedziała łagodnie ciocia Emmy - nie są ani jedyne, ani
najlepsze.
- Och, wiem, że lepiej dać coś, co się samemu zrobiło - zgodziła się Clorinda - ale materiały
też kosztują. Więc takie prezenty także odpadają.
- Nie to miałam na myśli - rzekła ciocia Emmy.
- Więc co? - spytała ze zdziwieniem Clorinda. Ciocia Emmy uśmiechnęła się.
- Przypuszczam, że możesz to sobie sama wytłumaczyć -powiedziała. -Tak będzie nawet
lepiej, niż gdybym ja ci to wyjaśniła. Poza tym, chyba bym nie umiała. Podpowiem ci wersem
z pewnego pięknego wiersza: „Podarunek bez ofiarodawcy jest nagi."
- Powiedziałabym raczej, że to „ofiarodawca bez podarku jest nagi" - odparła krzywiąc się
Clorinda.
- To dokładnie o mnie. Mam tylko nadzieję, że w następne święta nie będę już bankrutem. W
lutym zaczynam pracę w sklepie pana Callendera w Murraybridge. Już obiecał mi miejsce.
- Ciotka pewnie będzie za tobą strasznie tęsknić
- powiedziała smutno ciocia Emmy.
Clorinda zarumieniła się. Jakaś nuta w głosie cioci Emmy zaniepokoiła ją.
- Och, przypuszczam, że tak - odparła szybko -ale przyzwyczai się. I przecież na każdą
niedzielę
Podarki Clorindy
85
będę przyjeżdżać. Mam już dosyć biedy, ciociu Emmy, a skoro nadarza mi się okazja
zarobienia pieniędzy, nie zmarnuję jej. Poza tym pomogę ciotce Marii. Będę zarabiać aż
cztery dolary tygodniowo.
- Sądzę, że wolałaby mieć cię przy sobie, niż dostawać część twojej pensji, Clorindo -
powiedziała ciocia Emmy. - Ale oczywiście to twoja decyzja, kochanie. Przykro jest być
biednym. Wiem o tym, bo sama jestem uboga.
- Ty uboga! - wykrzyknęła Clorinda całując ją. - Jesteś najbogatszą kobietą, jaką znam, ciociu
Emmy! Bogatą w miłość, dobroć i pogodę ducha.
- Ty także, kochanie... twoim bogactwem jest młodość i zdrowie, szczęście i ambicje. Czyżby
nie były nic warte?
- Ależ są - roześmiała się Clorinda. - Tylko że niestety nie da się za nie kupić prezentów na
gwiazdkę.
- A próbowałaś? - spytała ciocia Emmy. - Zastanów się również nad tym pytaniem, Clorindo.
. ..
- No cóż, muszę się już żegnać i biec do cLomu. Czuję się tak podniesiona na duchu! Zawsze
potrafiłaś każdego rozchmurzyć, ciociu Emmy. Ależ szaruga. Mam nadzieję, że wreszcie
spadnie śnieg i będziemy mieć białą gwiazdkę. Czyż to nie byłoby śliczne? Dotąd wszystkie
grudnie były takie ponure.
86
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Clorinda mieszkała po drugiej stronie drogi, w małym, białym domku otoczonym wierzbami.
Mieszkała tam również ciotka Maria - jedyna krewna Clorindy, bowiem ciocia Emmy nie
była jej prawdziwą ciotką. Jak daleko sięgała pamięcią, Clorinda zawsze mieszkała z ciotką
Marią.

Clorinda wróciła do domu i weszła do swego pokoiku na poddaszu, gdzie potężne gałęzie
wierzby uderzały w okna. Rozmyślała o tym, co ciocia Emmy mówiła o gwiazdkowych
podarkach i o dawaniu.
- Naprawdę nie mam pojęcia, o co jej chodziło - dumała Clorinda. - Strasznie chciałabym się
tego dowiedzieć, jeśli ma mi to pomóc. Tak bardzo pragnęłam pamiętać choćby o kilku
przyjaciołach. O pannie Mitchell... Przez cały rok była dla mnie taka dobra i dużo mi
pomogła. I o pani Martin z Ma-nitoby. Gdybym mogła wysłać jej choć drobiazg! Musi być
tam bardzo samotna. No i oczywiście ciocia Emmy; i biedna stara ciotka Kitty; i ciotka Maria
i - tak, Florence również, chociaż bardzo źle się ze mną obeszła. Powinnam jej wybaczyć. A
poza tym dostałam od niej prezent na ostatnią gwiazdkę i chociażby z prostej grzeczności
wypadałoby jej coś dać.
Clorinda gwałtownie przerwała rozmyślania. Przypomniała sobie |vłaśnie, że nie
wypowiedzia-
Podarki Clorindy
87
łaby tego ostatniego zdania przy cioci Emmy. Czyli coś musiało być nie tak. Clorinda już
dawno nauczyła się, że jeśli nie mogłaby powiedzieć o czymś cioci Emmy, to znaczy, że było
to złe. Więc odpędziła od siebie te myśli.
Przez cztery dni i niemal trzy noce Clorinda zastanawiała się nad słowami cioci Emmy. Aż
wreszcie zrozumiała. A nawet jeśli ciocia Emmy nie to miała na myśli, to Clorinda uznała
pomysł za świetny. W ciągu następnych dni myślała o nim cały czas, choć początkowo
dochodziła do dziwnych wniosków.
- Rozwiązałam problem świątecznych prezentów - powiedziała cioci Emmy. - Okazuje się, że
mam jednak co dać. Za niektóre podarki będę musiała wprawdzie zapłacić, ale wiem, że stanę
się dzięki nim bogatsza. To chyba właśnie coś takiego pan Grierson nazwałby paradoksem?
Wszystko wyjaśnię ci w Wigilię.
W Wigilię Clorinda przyszła do cioci Emmy. Niestety Boże Narodzenie było bure,
bezśnieżne. Ale Clorinda nie przejmowała się tym; czuła w sercu taką radość, że było to
mimo wszystko najpiękniejsze Boże Narodzenie w jej życiu.
Zanim weszła do salonu, postawiła na podłodze w kuchni dziwaczny kanciasty pakunek,
który ze sobą przyniosła. Ciocia Emmy leżała na sofie przed kominkiem i Clorinda
przycupnęła przy niej.
88
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Teraz ci wszystko opowiem - rzekła. Ciocia Emmy pogładziła ją po ręce.
- Sądząc po twojej buzi, to coś bardzo miłego -uśmiechnęła się.
Clorinda skinęła głową.
- Ciociu Emmy, wiele dni zastanawiałam się nad tym, co mi powiedziałaś... aż przyprawiło
mnie to o zawroty głowy. I nagle pewnego wieczoru zrozumiałam, po prostu zrozumiałam i
już wiedziałam, że jednak mam co dać. Przez cały tydzień wymyślałam prezenty. Najpierw
sądziłam, że nie zdobędę się jednak na to, by rozstać się z niektórymi rzeczami, ale poczułam
się strasznie samolubna. Gdyby mnie było stać, wydałabym na prezenty wszystkie pieniądze,
ale nie oddałabym tego, o czym myślałam. W końcu jednak przemogłam się, ciociu Emmy.
Teraz powiem ci, co każdy ode mnie dostał.
- Przede wszystkim moja nauczycielka, panna Mitchell. Dałam jej jedną z książek ojca. Mam
ich tak dużo, sama wiesz, więc nie byłoby mi żal jednej; ale wybrałam akurat tę, którą
najbardziej kocham, i pomyślałam, że właśnie dlatego jest cenna. Ale to dopiero później. Na
początku, ciociu Emmy, sądziłam, że to wstyd dać pannie Mitcheil zniszczoną, starą książkę,
rozlatującą się od ciągłego czytania i pomazaną uwagami ojca. Bałam się, co panna Mitchell
pomyśli o takim prezencie. Ale po-

Podarki Clorindy
89
tem wydało mi się, że lepiej dać taką książkę niż coś zupełnie nowego, nie pokrytego patyną -
tę starą książkę, którą kochał ojciec i którą ja też kocham. Więc dałam ją, a panna Mitchell
zrozumiała. Myślę, że sprawiłam jej przyjemność, a o to mi przecież chodziło. Powiedziała,
że czuje się tak, jakby dostała cząstkę mojego serca i życia.
Znasz panią Martin... w zeszłym roku była jeszcze panną Hope, moją ukochaną nauczycielką
w szkole niedzielnej. Wyszła za misjonarza i mieszkają daleko na Zachodzie. Napisałam do
niej list. Ale nie taki zwyczajny, o nie! Pisanie zajęło mi cały dzień i szkoda, że nie widziałaś,
jakie oczy zrobiła listonoszka, gdy go wysyłałam. Opisałam dokładnie wszystko, co
wydarzyło się w Greenvale od jej wyjazdu. Starałam się, żeby ten list był tak ciekawy, wesoły
i pełen uczucia, jak to tylko możliwe. Jak tylko przypominałam sobie coś ciekawego albo
zabawnego, zaraz o tym pisałam.
Potem stara ciocia Kitty. Wiesz, że niańczyła mnie, gdy byłam dzieckiem, i bardzo mnie
kocha. I wiesz, ciociu Emmy, wstydzę się to powiedzieć, ale tak naprawdę ciocia Kitty nigdy
nie wydawała mi się zajmująca, mówiąc delikatnie. Bardzo się cieszy, gdy przychodzę, a ja
zawsze starałam się od tych wizyt wymigać. Jest przygłucha i niezbyt mądra. W prezencie
poświęciłam jej cały dzień. Wzięłam ze
90
ŚWIĘTA Z ANIĄ
sobą robótkę, poszłam do niej i cały czas rozmawiałyśmy. Opowiedziałam jej wszystkie
nowinki i ploteczki z Greenvale i wszystko, o czym sądziłam, że ją zaciekawi. Była taka
szczęśliwa i dumna; gdy wychodziłam, powiedziała, że już dawno nie spędziła tak miłego
dnia.
- No i wreszcie... Florence. Wiesz, ciociu Emmy, jak się przyjaźniłyśmy aż do zeszłego roku.
Ale potem Florence zdradziła Róży Watson coś, co powiedziałam jej pod sekretem. Bardzo
mnie to zabolało. Nie potrafiłam wybaczyć Florence i powiedziałam jej wprost, że koniec z
naszą przyjaźnią. Florence było bardzo przykro, bo naprawdę mnie lubiła, i prosiła mnie o
wybaczenie, ale ja nie chciałam. I, ciociu Emmy, to właśnie był mój gwiazdkowy prezent dla
niej... moje przebaczenie. Poszłam do niej wczoraj wieczorem i po prostu objęłam ją i
powiedziałam, że jest mi tak bliska, jak nigdy przedtem i że chciałabym znów być jej
przyjaciółką.
Dziś rano dałam prezent ciotce Marii. Powiedziałam jej, że nie pojadę do Murraybridge, że
chcę zostać z nią w domu. Nie masz pojęcia, jak się ucieszyła - a teraz ja też się cieszę, że tak
postanowiłam.
- To wspaniałe prezenty, Clorindo - powiedziała ciocia Emmy. - Każdemu dałaś kawałeczek
siebie.
Clorinda wyszła i wróciła z pakunkiem.
Podarki Clorindy
91
- Nie zapomniałam o tobie, ciociu Emmy - powiedziała, odwijając papier.
Był w nim krzak róży - Clorinda sama go niegdyś wyhodowała - cały obsypany pachnącymi
pąkami.
Ciocia Emmy kochała kwiaty. Wzięła w dłoń jeden z pączków i ucałowała go.
- Jest tak słodki jak ty, moja kochana - szepnęła ze wzruszeniem. - Tyle mi da radości w te
długie, zimowe dni. Teraz już zrozumiałaś, co to znaczy dawać prezenty na gwiazdkę,
prawda, kochanie?
- Tak, dzięki tobie, ciociu Emmy - odparła Clorinda miękko.
JULIANNA BROOKE
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze

93
I tary termometr na ganku wskazuje zero stopni, a nowy na bocznych drzwiach dzie-
I sieć powyżej zera - powiedziała Ania pewnego zimnego, grudniowego wieczoru. - Nie
wiem, czy wziąć mufkę, czy nie.
- Lepiej wierzyć staremu - poradziła nieśmiało Rebeka Dew. - Było nie było, przywykł już do
naszego klimatu. A dokąd się panienka wybiera w taki lodowaty wieczór?
- Idę na Kościelną, zaprosić Juliannę Brooke na Boże Narodzenie do nas na Zielone Wzgórze.
- No to popsuje sobie panienka święta - ponuro obwieściła Rebeka. - Panna Julianna
sztorcowałaby nawet aniołów, gdyby oczywiście wstąpiła kiedykolwiek do nieba. Co gorsza,
szczyci się tym, że
zachowuje się obcesowo. Pewno uważa takie zachowanie za dowód siły charakteru.
- Rozum mi mówi, że masz rację, ale serce protestuje - powiedziała Ania. - Wbrew
wszystkiemu wydaje mi się, że Julianna Brooke jest po prostu nieszczęśliwą, dziewczyną,
która ukrywa się pod maską szorstkości. W Summerside nigdy nie mogłam dojść z nią do
ładu, ale niech tylko uda mi się ściągnąć ją na Zielone Wzgórze, na pewno zmięknie.
- Nie uda się, nie pojedzie - zgasiła Anię Rebeka Dew. - Prawdopodobnie obrazi się sądząc,
że zaprasza ją panienka z litości. Myśmy już raz zapraszały ją na święta, rok przed panienki
przyjazdem, wtedy kiedy pani MacComber dała nam dwa indyki i zastanawiałyśmy się, jak je
zjeść. Jedyne, co nam odpowiedziała to „Nie, dzięki. Najbardziej na świecie nienawidzę
słowa Boże Narodzenie".
-Ależ to straszne! Nienawidzić Bożego Narodzenia! Trzeba koniecznie coś zrobić, Rebeko
Dew. Pójdę ją zaprosić i nos mi mówi, że się zgodzi.
- Bo nos dziwnym trafem zwykle mówi to, co chcemy, by okazało się prawdą - przyznała
niechętnie Rebeka. - Chyba że faktycznie ma pani dar jasnowidzenia. Matka kapitana
MacCombera miała taki dar. Nieraz aż mi skóra cierpła, gdy słuchałam jej przepowiedni.

94 ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Ja niczego nie przepowiadam, więc niech ci skóra nie cierpnie. Po prostu czuję, że Julianna
Brooke pod szorstką powłoką bywa czasami chora z samotności i że moje zaproszenie
przyjdzie akurat w chwili właściwej pod względem psychologicznym, Rebeko Dew.
- Nie mam tytułów naukowych - z fałszywą pokorą powiedziała Rebeka Dew. -1 nie
kwestionuję pani prawa do używania słów, których ja często nie rozumiem. Nie przeczę
również, że potrafi pani owijać sobie ludzi wokół palca. Wystarczy popatrzeć, co pani zrobiła
z Pringle'ami. Ale będę pani głęboko współczuła, jeżeli weźmie pani do domu na święta to
skrzyżowanie góry lodowej z brzytwą.
Idąc na Kościelną Ania wcale nie była już taka pewna siebie, jak udawała przed Rebeką. Z
Julianną Brooke naprawdę trudno było ostatnio wytrzymać. Wielokrotnie odpychana Ania
zaklinała się żarliwie jak kruk Poego: „Nigdy więcej". Nie dalej jak wczoraj Julianna znów
obraziła ją na zebraniu. Ale gdy na ułamek sekundy przestała mieć się na baczności, Ania
dostrzegła w oczach starszej koleżanki popłoch schwytanego zwierzęcia. Pół nocy minęło Ani
na rozmyślaniach, czy zaprosić Juliannę Brooke na Zielone Wzgórze. Zasnęła dopiero wtedy,
gdy podjęła decyzję.
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
95
Gospodyni Julianny zaprowadziła Anię do saloniku, a na pytanie o pannę Brooke wzruszyła
tłustymi ramionami.
- Powiem jej, że pani tu jest, ale chyba nie zejdzie. Jest nie w humorze. Powiedziałam jej przy
obiedzie, że zdaniem pani Rawlins ubiera się skandalicznie, jak na gimnazjalną nauczycielkę.
Przyjęła to z wyniosłą miną, jak zresztą wszystko, co się do niej mówi.

- Sądzę, że nie powinna pani powtarzać pannie Brooke takich rzeczy - powiedziała z
wyrzutem Ania.
- A ja uważam, że powinna o tym wiedzieć -syknęła pani Dennis.
- Czy nie uważa pani, że powinna wiedzieć również o tym, że w opinii inspektora jest jedną z
najlepszych nauczycielek w okręgu? - zapytała Ania. - A może nic pani nie słyszała?
- Owszem, słyszałam, ale ona i tak zadziera nosa, więc po co jej dawać nowy powód? Choć
Bogiem a prawdą, zachodzę w głowę, z czego jest taka dumna. Dzisiaj była wściekła, bo
zabroniłam jej trzymać psa. Zachciało jej się pieska, dobre sobie! Powiedziała, że będzie
płacić za jego jedzenie i że psiak nie sprawi żadnych kłopotów. Ale co ja z nim zrobię, kiedy
ona pójdzie do szkoły? Zamknęłam jej buzię mówiąc, że nie wynajmuję pokojów psom.
96
ŚWIĘTA Z ANIĄ
I.
- Och, pani Dennis, dlaczego, dlaczego nie chce się pani zgodzić? Pies by pani nie
przeszkadzał. Przynajmniej nie za bardzo. Mogłaby pani trzymać go w "suterenie, gdy ona
będzie w szkole. Pies jest takim wspaniałym nocnym stróżem. Niech się pani zgodzi, proszę.
Kiedy Ania Shirley mówiła „proszę", w jej oczach zawsze pojawiało się coś takiego, że słowo
„nie" więzło ludziom w gardłach. Pani Dennis mimo potężnej postury i niewyparzonego
języka nie miała złego serca. Tylko że Julianna Brooke wiele razy zalazła jej za skórę swoim
nieuprzejmym zachowaniem.
- Co to panią obchodzi, czy będzie miała psa, czy nie. Nie wiedziałam, że takie z was
przyjaciółki. Ona przecież nie ma żadnych przyjaciół. Jeszcze nigdy nie mieszkał u mnie taki
odludek.
- Właśnie dlatego chce mieć psa, pani Dennis. Każdy pragnie towarzystwa.
- Pierwsza ludzka cecha, jaką u niej widzę -mruknęła pani Dennis. - Nie mam nic przeciw
psom, ale rozzłościł mnie sposób, w jaki się odezwała: „Domyślam się, że nie wyraziłaby
pani zgody, gdybym spytała, czy mogę mieć psa, pani Dennis". Tak właśnie, słowo w słowo,
tonem księżniczki. „Słusznie się pani domyśla" - odparłam równie wyniośle. W
przeciwieństwie do większości ludzi,
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze 97
nie lubię robić z gęby cholewy, ale może jej pani powtórzyć, że niech już ma tego psa, byleby
nie paskudził w saloniku.
Zdaniem Ani, salonik wcale nie wyglądałby gorzej, gdyby przebywał w nim nie nauczony
porządku pies. Patrzyła z obrzydzeniem na brudne koronkowe firanki i okropne purpurowe
róże na dywanie. „Współczułabym każdemu, kto musiałby spędzać Boże Narodzenie w takim
pensjonacie" - myślała. „Nic dziwnego, że Julianna nienawidzi samego tego słowa.
Przydałoby się wpuścić tu trochę świeżego powietrza... cuchnie tysiącami obiadów. Dlaczego
Julianna wynajmuje tutaj pokój, skoro dobrze zarabia?"
- Może pani wejść - oznajmiła, wróciwszy od Julianny pani Dennis, zbita cokolwiek z tropu,
ponieważ panna Brooke potraktowała ją w zwykły dla siebie sposób.
Wąska, stroma klatka schodowa była odpychająca, toteż nikt, kto nie musiał, nie wchodził na
górę. Linoleum w korytarzu było podarte na strzępy. Położony w końcu korytarza pokoik, do
którego dotarła wreszcie Ania, okazał się jeszcze smutniejszy niż salonik. Oświetlała go jedna
jedyna, nie osłonięta lampa gazowa. Łóżko było żelazne, zapadnięte na środku, a wąskie okno
z rzadkimi firankami wychodziło na podwórze, gdzie walały się stosy
rS Ś W I Ę TA Z ANIĄ
puszek. Ale dalej było cudowne niebo i rząd topoli na tle rozległych, purpurowych wzgórz.
- Ach, panno Brooke, proszę spojrzeć na ten zachód słońca - zawołała w zachwycie Ania, z
kulawego, twardego stołka, który mało uprzejmie wskazała jej Julianna.

- Widziałam dużo zachodów słońca - odparła Julianna zimno i nawet nie drgnęła. „Ładna mi
pociecha, zachody słońca" - pomyślała gorzko.
- Ale nie widziała pani tego. Nie ma dwóch jednakowych zachodów słońca. Usiądźmy tylko
tu razem koło okna i popatrzmy. Niech słońce zanurzy się w naszych duszach - powiedziała
Ania i pomyślała: „Czy ty nigdy nie mówisz nic miłego?"
- Niechże pani nie będzie śmieszna.
Śmieszna! Najbardziej obraźliwe słowo na świecie, które ubodło tym bardziej, że zostało
wypowiedziane pogardliwym tonem. Ania odwróciła się od okna i spojrzała na Juliannę
prawie zdecydowana wstać i wyjść. Ale oczy Julianny wyglądały jakoś dziwnie. Czyżby
płakała? Skądże! Niepodobna wyobrazić sobie Julianny Brooke płaczącej.
- Nie jestem chyba pożądanym gościem - rzekła powoli Ania.
- Cóż, nie potrafię udawać. W przeciwieństwie do pani nie mam królewskiego daru
okazywania łaski, czyli mówienia każdemu miłych rzeczy. Istot-
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
99
nie, nie jest pani mile widziana. Kogo przyjmowałoby się chętnie w takim pokoju?
Lekceważącym gestem Julianna wskazała zakopcone ściany, ubogie, twarde krzesła i
rozsypującą się toaletkę, którą spowijały dziurawe, muślinowe draperie.
- Nie jest to przytulny pokój - zgodziła się Ania. - Ale skoro się pani nie podoba, to dlaczego
pani w nim mieszka?
- Och, dlaczego, dlaczego! Nie zrozumiałaby pani. Zwłaszcza pani. Nieważne. Nie dbam o
to, co ludzie myślą. Co panią dziś sprowadza? Nie przyszła pani chyba napawać się zachodem
słońca?
- Przyszłam spytać, czy nie spędziłaby pani razem ze mną świąt Bożego Narodzenia na
Zielonym Wzgórzu.
„Teraz - pomyślała Ania - nastąpi kolejna porcja sarkazmu. Chciałabym, żeby wreszcie
usiadła. Stoi tu, jakby czekała, kiedy sobie pójdę".
Przez chwilę panowała cisza. Potem Julianna wycedziła:
- Dlaczego mnie pani zaprasza? Przecież wyraźnie mnie pani nie lubi. Zresztą nie umiałaby
pani udawać.
- Bo nie mogę znieść myśli, że ludzka istota spędza Boże Narodzenie w takim miejscu -
odparła szczerze Ania.
100
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
101
Wtedy padła złośliwa uwaga.
-Ach, pojmuję! Świąteczny przypływ miłosierdzia! Jeszcze nie zasłużyłam na litość, panno
Shirley.
Ania wstała. Straciła cierpliwość do tej dziwacznej, zamkniętej w sobie istoty. Przeszła przez
pokój i spojrzała Juliannie prosto w oczy.
- Julianno Brooke, tak czy owak zasłużyła pani na porządne lanie.
Dłuższą chwilę patrzyły na siebie.
- No to sobie pani ulżyła - odezwała się Julianna. W jej głosie nie było jednak obraźliwego
tonu, a w kącikach ust pojawił się nawet lekki uśmiech.
- Owszem - przyznała Ania. - Już od pewnego czasu chciałam to pani powiedzieć. Nie
zapraszam pani na Zielone Wzgórze z litości i pani doskonale o tym wie. Podałam prawdziwy
powód. Nikt nie powinien spędzać tu świąt. Sama taka myśl jest odrażająca.
- Zaprasza mnie pani na Zielone Wzgórze po prostu dlatego, że mi pani współczuje.

- Współczuję, tak, bo uciekała pani przed życiem, a teraz ono ucieka pani. Trzeba z tym
skończyć, Julianno Brooke, otworzyć drzwi, a życie i ludzie przyjdą.
- Stara śpiewka w wykonaniu Anny Shirley: „Podejdź do lustra z uśmiechniętą twarzą, a
zobaczysz uśmiech" - Julianna wzruszyła ramionami.
- Wszystkie te stare śpiewki mówią prawdę. Więc jak, przyjedzie pani na Zielone Wzgórze,
czy nie?
- Gdybym przyjęła zaproszenie, co by pani powiedziała... sobie, nie mnie?
- Powiedziałabym, że pierwszy raz wykazała pani zdrowy rozsądek, o który zawsze panią
podejrzewałam - odparowała Ania.
Rzecz zdumiewająca: Julianna roześmiała się. Podeszła do okna, spojrzała na ognistą smugę,
jaką zostawił zachód słońca, po czym gwałtownie się odwróciła.
- No więc świetnie, przyjadę. Teraz może pani zacząć mi opowiadać te wszystkie trele-
morele, że bardzo się pani cieszy, że będzie miło i tak dalej.
- Ja naprawdę się cieszę. Tylko nie wiem; czy pani będzie zadowolona. Dużo zależy od pani,
panno Brooke.
- Och, zachowam się przyzwoicie, słowo! Zdziwi się pani. Nie będę może zbyt zabawnym
gościem, ale przyrzekam zacisnąć zęby i nie szydzić z nikogo, kto mi powie „Piękna dziś
pogoda". Mówiąc szczerze, jedynym powodem, dla którego przyjmuję pani zaproszenie, jest
to, że nie mogę znieść myśli o spędzeniu tutaj samotnych świąt. Pani Dennis wyjeżdża na
tydzień do córki do Charlottetown. Musiałabym więc sama sobie gotować, a marna ze
102
ŚWIĘTA Z ANIĄ
mnie kucharka. To tyle o triumfie materii nad duchem. Proszę mi jednak obiecać, że nie
będzie mi pani życzyła wesołych świąt. Wcale nie chcę być w święta wesoła.
- Obiecuję, ale zaś bliźniaki nie ręczę.
- Nie będę tu pani zatrzymywać, bo zmarzłaby pani na kość. Ale widzę, że wzeszedł piękny
księżyc, więc może odprowadzę panią do domu i zamiast zachodem słońca będziemy
wspólnie zachwycać się księżycem, dobrze?
- Bardzo dobrze - odparła Ania. -Ale pragnę pani uświadomić, że w Avonlea księżyc bywa o
wiele piękniejszy.
- Zatem przyjedzie - powiedziała Rebeka Dew napełniając gorącą wodą butelkę dla Ani. -
Cóż, panno Shirley, mam nadzieję, że nigdy nie zechce pani nawracać mnie na
mahometanizm, bo pewnie by się pani to udało. Gdzie jest Ten Kot? Hasa po Sum-merside
przy temperaturze bliskiej zeru!
- Według starego termometru. Nowy mówi co innego. A co do Marcina, to zwinął się w
kłębek na bujanym fotelu obok mego piecyka w wieży i rozkosznie chrapie.
- Świetnie - Rebeka Dew wzdrygnęła się, zamykając kuchenne drzwi. - Chciałabym, żeby
każdemu było dzisiaj tak ciepło i dobrze jak nam.
Julianna Broo]§ę przybywa na Zielone Wzgórze
103
Ania już jaśniała świąteczną radością. Zaczęła jaśnieć dokładnie w momencie, gdy pociąg
ruszył ze stacji. Zostawiała za sobą ponure ulice, jechała do domu, do domu na Zielone
Wzgórze. Wiejski krajobraz za oknami wagonu cieszył oczy złocistą bielą i bladym fioletem,
na tle których tu i tam czerniły się czarodziejskie świerki i delikatne, bezlistne brzozy. Słońce
skryło się za lasami i buszowało wśród drzew, jak jakiś bożek. Pociąg pędził coraz dalej i
dalej. Julianna milczała, ale nie było to milczenie niegrzeczne czy odpychające.
- Nie będę zbyt rozmowna - ostrzegła szorstko Anię.
- W porządku. Chyba nie uważa mnie pani za jedną z tych strasznych osób, które wymagają,
żeby stale z nimi rozmawiać. Porozmawiamy sobie, jak będziemy miały na to ochotę. Ja
wprawdzie lubię mówić, ale pani nie ma obowiązku słuchać.

Tadzio czekał w Jasnej Rzece z wielkimi, dwuosobowymi saniami pełnymi kożuchów i
przywitał Anię niedźwiedzim uściskiem. Dziewczęta umościły się na tylnym siedzeniu. Jazda
ze stacji na Zielone Wzgórze zawsze sprawiała Ani przyjemność. Przypominała jej pierwszą
jazdę tą drogą z Mateuszem. Wtedy była wiosna, teraz był grudzień, ale wszystkie mijane
rzeczy szeptały do Ani: „Pamiętasz?" Pod końskimi kopytami chrzęścił śnieg, dźwięk dzwo-
104
ŚWIĘTA Z ANIĄ
neczków niósł się wysoko między strzeliste, okryte śniegiem jodły. Białą Drogę Rozkoszy
zdobiły wstęgi gwiazd zaplątane na drzewach, a za ostatnim pagórkiem ukazała się zatoka,
biała i tajemnicza w świetle księżyca, ale jeszcze nie skuta lodem.
- Na tej drodze jest takie jedno miejsce, w którym nagle czuję, że jestem w domu -
powiedziała Ania. - O, tam, na szczycie następnego pagórka, skąd widać już światła
Zielonego Wzgórza. Marzę o kolacji, którą przygotowała dla nas Maryla. Już tu czuję, jak
pachnie. Och, jak dobrze być znowu w domu!
Na podwórku Zielonego Wzgórza kłaniało się Ani każde drzewo, wyglądało jej każde
oświetlone okno. A jaki zapach powitał dziewczęta w kuchni Maryli, gdy otworzyły drzwi!
Były uściski, okrzyki i śmiechy. Nawet Julianna wydawała się kimś bliskim, a nie obcym.
Pani Małgorzata Linde postawiła na stole i zapaliła swoją ukochaną lampę z saloniku. Prawdę
mówiąc, lampa była okropna i miała okropny czerwony abażur, dawała za to ciepłe, różo-
wawe światło. Cienie wydawały się takie przyjazne. Tola ślicznie wyrosła, a Tadzio szalenie
zmężniał.
Ileż było do opowiadania! Diana urodziła córeczkę, Józia Pye spotykała się z jakimś młodym
człowiekiem, a Karolek Sloane podobno się zaręczył. Wszystkie te nowiny były nie tylko
bardzo ciekawe, lecz również bardzo ważne. Pani Linde skończyła
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
105
akurat szyć nową kapę, złożoną z pięciu tysięcy kolorowych kawałków i pokazując ją Ani
zbierała zasłużone pochwały.
- Kiedy ty, Aniu, przyjeżdżasz - powiedział Tadzio - cały dom ożywa.
- I tak właśnie powinno być - zamruczał kotek Toli.
- Nigdy nie mogłam oprzeć się urokom księżycowej nocy - powiedziała Ania po kolacji. -
Może byśmy pojeździły na nartach, panno Brooke? Słyszałam, że pani umie.
- Tak, to jedyne, co umiem, ale od sześciu lat nie jeździłam - odparła Julianna wzruszając
ramionami.
Ania przyniosła swoje narty ze strychu, a Tadzio pobiegł na Brzozowe Wzgórze pożyczyć od
Diany starą parę biegówek dla Julianny. Pojechały Aleją Zakochanych, gdzie drzewa rzucały
malownicze cienie, i dalej polami, gdzie tu i ówdzie rosły przy płotkach maleńkie choinki, i
lasami, gdzie roiło się od tajemnic, które już, już miałaś poznać, ale których nigdy nie
poznałaś, i jeszcze dalej przez srebrzyście lśniącą porębę.
Nie rozmawiały ani nie chciały rozmawiać, jakby bały się, że rozmową spłoszą coś pięknego.
Jednakże Ania jeszcze nigdy nie czuła się Juliannie tak
¦
106
ŚWIĘTA Z ANIĄ
bliska. Czar zimowej nocy sprawił, że niemal się zaprzyjaźniły.
Na głównej drodze przemknęły obok nich sanie, oświetlone pochodniami, rozdzwonione
dzwoneczkami i śmiechem. Obie dziewczęta mimowolnie westchnęły. Obu wydało się, że
opuszczają świat nie mający nic wspólnego ze światem, do którego za chwilę wrócą. Świat, w
którym czas nie istnieje, młodość jest nieśmiertelna, a dusze porozumiewają się ze sobą bez
słów.

- Cudownie było - powiedziała Julianna wyraźnie do siebie, Ania nic zatem nie odrzekła.
Wjechały na Zielone Wzgórze, lecz U orzed furtką jakby wiedzione jednym impulsem,
zatrzymały się i stały w milczeniu opierając się o stary, omszały parkan i patrząc na sędziwy
rodzinny dom, ledwie widoczny za drzewami. Jakże piękne było Zielone Wzgórze w zimową
noc!
W dole lód skuwał porysowaną cieniami taflę Jeziora Lśniących Wód. Dokoła była cisza,
przerywana jedynie tętentem końskich kopyt na moście. Ania uśmiechnęła się do siebie,
wspominając, jak dawno, dawno temu wsłuchiwała się w ten dźwięk. Leżała w łóżku i
wyobrażała sobie, że przez most galopują konie z bajki.
Nagle ciszę rozdarł inny dźwięk.
- Julianno, ty chyba nie płaczesz!
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
107
Niepodobna było uwierzyć, że Julianna płacze. Ale ona naprawdę płakała. Łzy czyniły ją
łagodniejszą i Ania przestała się jej bać.
- Julianno, kochanie, co się stało? Czy mogę ci jakoś pomóc?
- Och, ty nigdy nie zrozumiesz - Julianna zachłysnęła się łzami. - Tobie zawsze wszystko się
układało. Żyjesz jakby w zaklętym, czarodziejskim kręgu. „Ciekawe, jakiego cudownego
odkrycia dziś dokonam" - mówisz sobie i wyraża to twoją postawę życiową. Co do mnie,
zapomniałam, jak trzeba żyć. Nie, nigdy tego nie wiedziałam. Czuję się jak zwierzę w klatce.
Nie potrafię się wyrwać. Wydaje mi się, że przez pręty ktoś stale celuje we mnie kijem. A ty,
ty masz tyle szczęścia, że nie wiesz, co z nim robić. Wszędzie pełno przyjaciół, wielbicieli!
Nie, żebym pragnęła wielbiciela. Nie cierpię mężczyzn. Ale gdybym dzisiaj umarła, nikt by
po mnie nie zapłakał. Chciałabyś nie mieć na całym świecie nikogo bliskiego?
- Julianno, mówisz, że cenisz szczerość, więc będę szczera. Jeżeli rzeczywiście nie masz
przyjaciół, to wyłącznie z własnej winy. Chciałam się z tobą zaprzyjaźnić, ale ty zawsze byłaś
opryskliwa, zawsze mi dogryzałaś.
- Och, wiem, wiem. Jakże cię nienawidziłam, gdy przyszłaś pierwszy raz chwaląc się swoim
pierścionkiem z perełek.
108
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Nie chwaliłam się, Julianno!
- Pewnie, że nie. To po prostu moja wrodzona złośliwość. Tylko że, jakby to powiedzieć, ten
pierścionek sam się prosił o pochwały. Nie zazdrościłam ci narzeczonego, nie. Nigdy nie
pragnęłam wyjść za mąż. Dość się napatrzyłam na mego ojca i matkę, którzy żyli z sobą jak
pies z kotem. Ale nie mogłam znieść, że górujesz nade mną, chociaż jesteś młodsza niż ja.
Cieszyłam się z twoich kłopotów z Pringle'ami. Zdawało mi się, że masz to wszystko, czego
mnie los poskąpił - urok oscbisty, przyjaźń ludzką, młodość. Młodość! Moja młoauść
skończyła się, zanim się zaczęła. Ty nic o tym nie wiesz. Nie masz pojęcia, jak to jest, kiedy
nikt cię nie chce. Nikt a nikt!
- Ależ wiem doskonale! - rozpłakała się Ania.
W kilku gorzkich zdaniach opowiedziała Juliannie, jak wyglądało jej dzieciństwo przed
przyjazdem na Zielone Wzgórze.
- Szkoda, że nie wiedziałam, traktowałabym cię inaczej - powiedziała Julianna. - Uważałam
cię zawsze za dziecko szczęścia. Serce zżerała mi zawiść. Dostałaś posadę, o której ja
marzyłam - och, wiem, że masz lepsze kwalifikacje niż ja, ale tak było. Jesteś ładna,
przynajmniej ludzie tak mówią. Ja już w najmłodszych latach słyszałam: „Jakie brzydkie
dziecko!". Chodzisz z wdziękiem - och, pamiętam,
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
109

jak weszłaś do szkoły pierwszego ranka. Ale przypuszczalnie prawdziwym powodem, dla
którego cię znienawidziłam, było to, że zawsze biła z ciebie jakaś tajemnicza radość - jak
gdyby każdy dzień twego życia był przygodą. A przecież mimo nienawiści myślałam
czasami, że musiałaś spaść z jakiejś dalekiej gwiazdy.
- O rety, Julianno, twoje komplementy zapierają mi dech! Ale przestałaś mnie już
nienawidzić, prawda? Możemy teraz być przyjaciółkami.
- Sama nie wiem. Nigdy nie miałam przyjaciółki, a już szczególnie w moim wieku. Nigdy nie
byłam z nikim związana i... i chyba nie potrafię być czyjąś przyjaciółką. Przestałam cię
nienawidzić, ale co teraz do ciebie czuję - nie wiem. Może twój słynny czar zaczyna na mnie
działać. W każdym razie chętnie opowiedziałabym ci o sobie. Nigdy bym się na to nie
zdobyła, gdybyś ty pierwsza nie powiedziała mi, co przeżyłaś przed przyjazdem na Zielone
Wzgórze. Chcę, byś zrozumiała, co uczyniło mnie taką, jaką jestem. Nie wiem, dlaczego tego
chcę, ale chcę. .
- Opowiedz mi, Julianno kochana. Z całegp.ser-ca pragnę cię zrozumieć.
- Więc wiesz, jak to jest być kimś nie chcianym. Ale nie wiesz, jak to jest, kiedy nie chcą cię
twoi właśni rodzice. Moi mnie nie chcieli. Nienawidzili mnie od chwili, w której się
urodziłam.
110
ŚWIĘTA Z ANIĄ
A przedtem nienawidzili się nawzajem. Tak... wciąż się kłócili, o byle co. Moje dzieciństwo
było koszmarem. Umarli, kiedy miałam siedem lat. Zamieszkałam u wuja Henryka. On i jego
rodzina też mnie nie chcieli. Patrzyli na mnie z góry, bo żyłam na ich łasce. Pamiętam
wszystkie upokorzenia, wszystkie, co do jednego. I ani jednego życzliwego słowa. Musiałam
donaszać ubrania po kuzynkach. Pamiętam zwłaszcza jeden k. elusz, w którym wyglądałam
jak grzyb. Wyśmiewali się ze mnie, ilekroć go włożyłam. Któregoś dnia podarłam kapelusz
na strzępy i wrzuciłam do pieca. Póki było zimno, musiałam chodzić do kościoła w
obrzydliwej starej czapce. Nigdy nie miałam psa... a tak bardzo chciałam go mieć. Byłam
zdolna, marzyłam o skończeniu studiów. Ale równie dobrze mogłabym gadać do obrazu. Wuj
Henryk zgodził się tylko posłać mnie do seminarium, pod warunkiem że zwrócę mu koszty,
kiedy już zostanę nauczycielką. Opłacał mój pobyt w najgorszym, trzeciorzędnym
pensjonacie, gdzie miałam pokoik nad kuchnią, w którym zimą była lodownia, a latem
panował piekielny upał i który zawsze cuchnął kuchennymi zapachami. A te ubrania, które
musiałam wtedy nosić! Ale dostałam dyplom i pracę w Summerside. Jedyny łut szczęścia,
jaki miałam. Od tej pory oszczędzam, składam grosz do grosza,
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
111
żeby spłacić wuja Henryka. Nie tylko to, co wydał na moje utrzymanie w seminarium, ale i
przez te wszystkie lata, kiedy mieszkałam u niego. Przyrzekłam sobie, że nie zostanę mu
winna ani centa. Dlatego mieszkam u pani Dennis i marnie się ubieram. I właśnie skończyłam
go spłacać. Pierwszy raz w życiu czuję się wolna. Tylko że tymczasem zgorzkniałam. Wiem,
że nie umiem współżyć z ludźmi, nigdy nie przychodzi mi do głowy, co należy powiedzieć.
Wiem, że z własnej winy jestem pomijana przy podziale funkcji społecznych. Wiem, że
zrobiłam się kłótliwa, że pozwalam sobie na złośliwości. Że uczniowie mają mnie za tyrana i
mnie nie znoszą. Myślisz, że mnie to nie boli? Zawsze patrzą na mnie ze strachem. Nie
cierpię ludzi, którzy okazują, że się mnie boją. Och, Aniu, jestem chora z nienawiści! Chcę
być taka jak inni i nie potrafię. Nigdy! Dlatego jestem taka przykra.
- Ależ potrafisz! - Ania objęła w pół Juliannę. - Możesz zapomnieć o nienawiści, wyleczyć się
z niej. Życie dla ciebie dopiero się zaczyna, bo nareszcie jesteś wolna i niezależna. Nigdy
przecież nie wiemy, co nas czeka za kolejnym zakrętem.

- Słyszałam, jak mówiłaś o tym dawniej. Kpiłam z tych twoich zakrętów. Bo widzisz, na
mojej drodze nie ma zakrętów. Ciągnie się przede mną prosto aż po horyzont... nie kończąca
się, mono-
I
112
ŚWIĘTA Z ANIĄ
tonna. Czy ciebie, Aniu, przerażała kiedyś pustka życia... tłumy nudnych ludzi bez serca? Nie,
z pewnością nie. Ty nie musisz do kresu swoich dni pozostać nauczycielką i p:kogo nie
uważasz za nudziarza. Nawet tego maiego, grubego, czerwonego stworzenia, które nazywa
się Rebeka Dew. Prawda jest taka, że ja nienawidzę uczyć, a niczego innego nie potrafię.
Nauczyciel jest więźniem czasu. Och, wiem, wiem, ty to lubisz, choć nie pojmuję, jak
możesz. Ja, Aniu, marzę o podróżach. Jest to jedyna rzecz, jakiej zawsze pragnęłam.
Podróżowanie... Pamiętam jeden jedyny obrazek, który wisiał w moim pokoiku na poddaszu
u wuja Henryka - starą, wyblakłą litografię, wyrzuconą z pogardą z innych pokojów.
Przedstawiała palmy rosnące wokół źródła na pustyni i daleko w tle -szereg wielbłądów.
Zaczarowała mnie, dosłownie. Zawsze chciałam pojechać i odnaleźć to źródło... zobaczyć
Krzyż Południa i Tadż Mahal, i kolumny Karnaku. Chciałam przekonać się, a nie tylko
wierzyć, że świat jest okrągły. Za nauczycielską pensję nigdy nie będzie mnie na to stać. Do
śmierci będę bajdurzyć o żonach króla Henryka VIII i niewyczerpanych bogactwach
dominiów.
Ania roześmiała się, tym razem bez obawy, gdyż gorycz znikła z głosu Julianny. Została
jedynie nuta zniecierpliwienia i smutku.
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
113
- Tak czy owak, zostaniemy przyjaciółkami. I na dobry początek przyjaźni spędzimy tu razem
dziesięć miłych dni. Zawsze chciałam zaprzyjaźnić się z tobą, Julianno. Zawsze czułam, że
pod szorstką powłoką jest w tobie coś, co sprawia, ze zasługujesz na przyjaźń.
- A więc w głębi duszy tak o mnie myślałaś. Nieraz się dziwiłam... czyli wilk będzie musiał
zamienić się w owieczkę. Może mu się uda. Na Zielonym Wzgórzu jestem gotowa uwierzyć
prawie we wszystko. Jest to pierwsze miejsce, w którym czuję się jak w domu. Powinnam
zbliżyć się do ludzi, póki nie jest za późno. Postaram się nawet o promienny uśmiech dla tego
twojego Gilberta, kiedy zawita tu jutro wieczorem. Oczywiście zapomniałam, jak się
rozmawia z młodymi ludźmi, jeśli w ogóle kiedykolwiek to umiałam. Najwyżej weźmie mnie
za głupią, starą pannę, trudno. Zastanawiam się, czy wieczorem w łóżku będę wściekła na
siebie, że zrzuciłam maskę i pozwoliłam ci zajrzeć w głąb mojej biednej duszy.
- Nie będziesz wściekła. Pomyślisz tak: „Cieszę się, że pokazałam ludzką twarz". Zwiniemy
się w kłębuszki pod ciepłymi, puchowymi kołdrami, zaopatrzone w butelki z gorącą wodą -
po dwie na każdą z nas, gdyż jedną przyniesie Maryla, w przekonaniu, że pani Linde
zapomniała, a drugą pani
114
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Linde, posądzająca o to samo Marylę. Ogarnie cię rozkoszna senność po spacerze w mróz
przy świetle księżyca i zbudzisz się zdziwiona, że to już ranek, mając uczucie, że jesteś
pierwszą osobą, która widzi błękit nieba. A potem będziesz zgłębiać tajniki wiedzy o
świątecznych wypiekach, bo upieczemy ciasto na wtorek, wielkie ciasto...
Ania patrzyła z zachwytem, jak bardzo wyładniała Julianna po długiej przejażdżce na nartach.
Mroźne powietrze zdziałało cuda: cera jej pojaśniała, nabrała rumieńców, słowem Julianna
zmieniła się nie do poznania.
„Byłaby piękną dziewczyną, gdyby nosiła odpowiednie kapelusze i sukienki" - myślała Ania,
próbując wyobrazić sobie Juliannę w ciemnoczerwonym aksamitnym kapeluszu, który

widziała w pewnym sklepie w Summerside. Taki kapelusz świetnie pasowałby do jej
czarnych włosów i bursztynowych oczu. „Zobaczę, co się da zrobić".
Sobota i poniedziałek były pełne radosnego podniecenia. Ciasto zostało zarobione, choinka
przyniesiona do domu. Julianna, Ania, Tadzio i Tola poszli po nią razem do lasu. Był to
prześliczny mały świer-czek, który Ania zgodziła się wyciąć tylko dlatego, że rósł na polance
pana Harrisona, polanka zaś miała być na wiosnę i tak wykarczowana i zaorana.
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
115
Chodzili tu i tam, zbierając gałązki i szyszki na wieniec. W jakimś głębokim jarze udało się
im znaleźć nawet paproć, jeszcze zieloną mimo zimy. Kiedy niebo nad białymi pagórkami
pociemniało, wrócili triumfalnie na Zielone Wzgórze, gdzie czekał już pewien wysoki młody
człowiek. Miał orzechowe oczy i mały wąsik, dzięki któremu wydawał się starszy i dojrzalszy
niż był. Ania wahała się więc przez krótką chwilę, czy to na pewno Gilbert, czy też ktoś obcy.
Julianna ze słabym uśmiechem, który wbrew jej woli był niezupełnie ironiczny, zostawiła ich
samych w saloniku i cały wieczór grała w kuchni z bliźniakami w loteryjkę. O dziwo,
sprawiło jej to przyjemność. Jeszcze lepiej bawiła się, schodząc z Tadziem do piwnicy i
przekonując się, że na świecie wciąż istnieją prawdziwe skarby: słodkie jabłka.
Julianna jeszcze nigdy nie była w wiejskiej piwnicy, nie miała więc pojęcia, jak rozkoszne,
bajkowe jest to miejsce w blasku świeczki. Życie już wydawało jej się milsze. Nareszcie
zrozumiała, że życie może być piękne nawet dla niej.
Żeby jak najwcześniej obudzić „siedmiu braci śpiących", Tadzio już od świtu biegał w
świąteczny ranek po schodach tupiąc i dzwoniąc starym krowim dzwonkiem. Marylę
oburzyło takie zachowanie, kiedy w domu był gość, ale Julianna zeszła na
116
ŚWIĘTA Z ANIĄ
dół uśmiechnięta. Między nią a Tadziem nawiązała się nić dziwnej sympatii. Nie tylko się
polubili, ale zostali też świetnymi kolegami.
Co do Toli, Julianna otwarcie powiedziała Ani, że z tą grzeczną dziewczynką nic jej nie
łączy. Natomiast Tadzio wydaje się jej pokrewną duszą, ma bowiem podobne wady.
Otworzyły salonik i wręczyły bliźniętom prezenty jeszcze przed śniadaniem, bo nawet Tola
nie przełknęłaby niczego z ciekawości. Julianna, która spodziewała się co najwyżej drobnego
prezenciku od Ani, została obdarowana przez wszystkich. Pani Linde zrobiła dla niej
szydełkiem kolorowy szalik, Tola dała jej saszetkę z pachnącymi ziołami, Tadzio - nóż do
przecinania papieru, a Maryla - koszyk pełen maleńkich słoików, w których były konfitury i
galaretki. Nawet Gilbert miał coś dla Julianny: przycisk do papieru w kształcie łaciatego
kotka.
A pod choinką przywiązany był ubrany w ciepły wełniany kubraczek śliczny brązowooki
szczeniak, strzygący czujnie jedwabistymi uszkami i wdzięcznie merdający ogonkiem. Do
szyi miał przyczepioną kartkę z napisem: „Od Ani, która mimo wszystko ośmiela się życzyć
ci Wesołych Świąt". Julianna chwyciła maleństwo w objęcia i powiedziała drżącym głosem:
- Aniu, on jest cudny! Ale pani Dennis nie po-
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
117
zwoli mi go zatrzymać. Pytałam ją, czy mogę wziąć sobie pieska, a ona powiedziała „nie".
- Rozmawiałam z panią Dennis. Zobaczysz, że się zgodzi. Zresztą nie będziesz u niej długo
mieszkać. Znajdziesz sobie przyzwoite mieszkanie, spłaciłaś już przecież swoje rzekome
długi. Spójrz, jaki ładny papier listowy przysłała mi Diana. Uwielbiam patrzeć na puste kartki
i wyobrażać sobie, kto i co tam napisze...
Pani Linde cieszyła się, że święta są białe - śnieg na Boże Narodzenie wróży pomyślność na
cały rok. Juliannie jednak wydawały się purpurowe i szkarłatne, i złote. Poświąteczny tydzień

był równie piękny. Dawniej Julianna nieraz pytała z goryczą samą siebie, jak to jest być
szczęśliwą. I oto się dowiedziała. Rozkwitła nad podziw. Ania coraz bardziej lubiła jej
towarzystwo. „Jak mogłam się bać, że zepsuje mi święta" - wyrzucała sobie.
„Nie do wiary - myślała Julianna - że o mały włos byłabym nie przyjęła zaproszenia Ani".
Chodziły na długie spacery Aleją Zakochanych i po Lesie Duchów, w którym nawet
cisza.wydawała się przyjazna, i przez pagórki, gdzie kopny śnieg wirował w zimowym tańcu
chochlików, i przez stare sady, pełne fioletowych cieni, i lasy w blaskach zachodu. Nie było
słychać ani świergotu ptaków, ani szmeru strumyków, ani plotkujących wiewiórek.
118
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Jedynie wiatr gwizdał czasami melodie, krótkie, lecz za to piękne.
- Zawsze można znaleźć coś ładnego dla oczu albo uszu - powiedziała Ania.
Rozmawiały o wszystkim i o niczym. Odbywały podróże do gwiazd, a do domu wracały takie
głodne, że pustoszyły spiżarnię Maryli w mgnieniu oka. Pewnego dnia rozpętała się śnieżyca i
nie mogły wyjść. Wschodni wiatr zrywał dachówki, huczała szara zatoka. Ale na Zielonym
Wzgórzu nawet burza miała swój urok. Miło było siedzieć przy kominku i spoglądać w
zadumie na odblask ognia na suficie, i chrupać jabłka i cukierki. Jakże wesoła była kolacja
podczas śnieżycy szalejącej na dworze!
Któregoś wieczoru Gilbert zabrał Anię i Juliannę w odwiedziny do Diany i jej nowo
narodzonej córeczki.
- Jeszcze nigdy nie trzymałam na ręku niemowlęcia - powiedziała Julianna w drodze
powrotnej do domu. - Po pierwsze nie chciałam, a po drugie bałam się, że zrobię mu jakąś
krzywdę. Nie masz pojęcia, jak się czułam - wielka i niezdarna z tym maleńkim, delikatnym
ciałkiem w ramionach. Pani Wright na pewno drżała, że lada chwila je upuszczę. Widziałam,
jak bohatersko stara się ukryć strach. Ale coś to we mnie zmieniło - myślę o niemowlęciu.
Nie wiem jeszcze co.
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
119
- Dzieci to nadzwyczajne istotki - powiedziała marząco Ania. - Podobno ktoś w Redmond
nazywa je „workami możliwości". Pomyśl tylko, Julianno, Homer musiał kiedyś być
dzieckiem - maleństwem z dołeczkami na buzi i świetlistymi oczkami... naturalnie nie mógł
być wtedy ślepy.
- Szkoda, że matka Homera nie wiedziała, kim będzie syn.
- Ale całe szczęście, że matka Judasza też nie znała przyszłości swego malca. Oby nigdy jej
nie poznała...
Pewnego dnia w Avonlea odbywał się koncert, a potem potańcówka u Abnera Sloane i Ania
namówiła Juliannę, by z nią poszła.
- Chciałabym, żebyś coś dla nas wyrecytowała, Julianno. Słyszałam, ze pięknie recytujesz.
- Zdarzało mi się... i chyba robiłam to z przyjemnością. Ale zeszłego lata recytowałam na
koncercie w jednym uzdrowisku na wybrzeżu i publiczność śmiała się ze mnie.
- Skąd wiesz, że z ciebie?
- A z kogo? Poza mną nie było tam nikogo ani niczego śmiesznego.
Ania ukryła uśmiech i nie ustawała w prośbach.
- Na bis powiedz „Genowefę". Pani Stefanowa Pringle mówiła mi, że ilekroć słyszała cię
recytującą
120
ŚWIĘTA Z ANIĄ
ten utwór, nie mogła potem całą noc zmrużyć oka ze wzruszenia.
- Za nic! Nigdy nie lubiłam „Genowefy". Czasami próbuję pokazać klasie, jak należy ją
recytować - bo jest w programie szkolnym - ale zawsze się wtedy złoszczę. Czemu u licha

Genowefa nie krzyczała, kiedy została zamknięta? Wszyscy jej szukali, więc ktoś na pewno
usłyszałby jej krzyk.
Julianna przyrzekła w końcu wystąpić jako recytatorka, ale wciąż wahała się, czy iść na
potańcówkę.
- Mogłabym pójść, oczywiście. Ale że nikt nie poprosi mnie do tańca, będzie mi przykro i
wstyd. Byłam na kilku zabawach i zawsze kończyło się to żałośnie. Nikt pewnie nie
podejrzewa, że umiem tańczyć. A tymczasem umiem, Aniu, i to dość dobrze. Nauczyłam się
u wuja Henryka, bo ich służąca, biedulka, też się chciała nauczyć. Więc wieczorami
tańczyłyśmy razem w kuchni do muzyki, która dochodziła z saloniku. Myślę, że chętnie bym
sobie znów potańczyła... z odpowiednim partnerem.
- Ta zabawa nie skończy się żałośnie, Julianno. Nie będziesz w kącie skrobała pietruszki, bo
wiesz, świat dzieli się na takich, co stoją i patrzą z boku, i takich, co rozglądają się na boki
będąc w centrum wydarzeń... Masz prześliczne włosy. Pozwolisz mi uczesać cię inaczej?
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
121
Julianna wzruszyła ramionami.
- Och, proszę bardzo. Moje włosy są okropne. Nie mam czasu dbać o siebie. Nie mam
również wieczorowej sukienki. Może włożyć tę z zielonego jedwabiu?
- Włóż... chociaż nie powinnaś nosić zielonych rzeczy. Ale przypnij też ten czerwony,
plisowany szyfonowy kołnierzyk, który dla ciebie zrobiłam. Do twarzy ci w czerwonym,
Julianno.
- Zawsze nienawidziłam czerwonego. Odkąd zamieszkałam u wuja Henryka, ciotka Gertruda
kazała mi nosić jaskrawoczerwone fartuchy. Chodziłam w takich fartuchach do szkoły, a
koledzy wrzeszczeli na mój widok: „Ogień, pali się!" Zresztą, nie zawracajmy sobie głowy
ubraniem.
- Boże, daj mi cierpliwość! Ubranie jest bardzo ważne - powiedziała stanowczo Ania,
układając i przepasując wstążką włosy Julianny. Potem z zadowoleniem przyjrzała się swemu
dziełu. Objęła Juliannę i obróciła ją do lustra.
- Nie sądzisz, że ładne z nas dziewczęta i wyglądamy wcale, wcale? Pomyśl tylko - dodała ze
śmiechem - ile przyjemności sprawimy ludzkim oczom. Znam mnóstwo osób, które bardzo
zyskałyby na urodzie, gdyby zadały sobie trochę trudu. Pamiętasz, trzy niedziele temu w
kościele biedny stary pastor Milvain był taki przeziębiony, że nikt nie mógł zrozu-
122
ŚWIĘTA Z ANIĄ
mieć z kazania ani słowa. Skracałam sobie czas upiększaniem ludzi. Przyprawiłam pani
Brentowej nowy nos, wzburzyłam włosy Marysi Addison, a Jan-ce Marden przemyłam twarz
sokiem z cytryny. Emmę Diii ubrałam na niebiesko zamiast na brązowo, Karolinie Blair
włożyłam sukienkę w paski, a nie w kratkę. Temu i owemu usunęłam pieprzyki, a Tomkowi
Andersonowi zgoliłam te jego długie, żałosne, rudawe, angielskie bokobrody. Nie poznałabyś
ich, gdybyś ich zobaczyła. A przecież, z wyjątkiem pani Brentowej, wszyscy oni mogliby
zrobić sami to, co ja zrobiłam. Wiesz, Julianno, że masz oczy w kolorze herbaty... albo lepiej
bursztynu. Bądź dziś wieczorem wesoła jak fale, które żywo biją
0 brzeg i wyrzucają złoty, błyszczący bursztyn.
- Nie umiem błyszczeć. I nie jestem wesoła.
- Owszem, tak było w zeszłym tygodniu. Teraz wszystko się zmieniło.
- Bo poddałam się urokowi Zielonego Wzgórza. Kiedy wrócę do Summerside, wybije
godzina dla Kopciuszka.
- Nieprawda. Czar nie pryśnie. Spójrz na siebie. Choć raz spójrz tak, jak zawsze powinnaś
patrzeć.
Julianna zerknęła na swoje odbicie w lustrze

1 w jej oczach pojawił się wyraz zwątpienia, jakby nie wierzyła, że ona to ona.
- Wyglądam dużo młodziej - przyznała. - Miałaś
Julianna Brooke przybywa na Zielone Wzgórze
123
rację, ubranie jest szalenie ważne. Och, wiem, że wyglądałam za staro na swój wiek, ale
dotychczas niewiele mnie to obchodziło. Bo i po co miałoby obchodzić? Ludzie też nie
zwracali na to uwagi. Ty, Aniu, jesteś inna. Masz wrodzoną umiejętność życia. A ja nie znarn
nawet podstawowych zasad i przypuszczalnie jest już za późno na naukę. Jestem zgorzkniała,
uszczypliwa. Dokuczanie ludziom od dawna wydaje mi się jedynym sposobem obrony.
Chyba zawsze lękałam się przebywania wśród ludzi... że powiem coś głupiego, co zostanie
wyśmiane.
- Julianno Brooke, spójrz na siebie w tym lustrze i zapamiętaj ten obraz. Zobacz wspaniałe
włosy, nie ściągnięte do tyłu, tylko okalające ci twarz. Oczy błyszczące jak gwiazdy,
delikatne rumieńce na policzkach... Spójrz, zapamiętaj, a strach zniknie. Teraz chodź, bo się
spóźnimy. Na szczęście wykonawcy mają, jak mówi Tola, „zakonserwowane" miejsca.
Podwiózł je Gilbert. Gdyby na miejscu Diany nie siedziała Julianna, wszystko byłoby tak, jak
za dawnych czasów. Ania westchnęła. Diana miała teraz inne sprawy na głowie. Skończyło
się .dla niej bie- '* ganię po koncertach i zabawach.
Ale wieczór był przepiękny! Spadło trochę śniegu, drogi lśniły srebrzyście, niebo na
zachodzie bladło i zieleniało. Nad pogrążonymi w ciszy pagórkami i polami rozpoczynał
majestatyczną wędrówkę Orion.
124
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Julianna podbiła słuchaczy od pierwszych słów recytacji, a podczas zabawy nie miała w
karnecie ani jednego wolnego tańca i uwierzyła nareszcie, ze potrafi się śmiać bez goryczy.
Potem na Zielonym Wzgórzu grzały sobie z Anią stopy przy kominku w przyjaznym blasku
dwóch świeczek. Mimo późnej pory pani Linde przydreptała do ich pokoju pytając, czy nie
chcą dodatkowej kołdry i zapewniając Juliannę, że jej maleńki piesek śpi ciepło otulony w
koszyku za kuchennym piecem.
„Inaczej patrzę na świat - myślała Julianna zasypiając. - Nie miałam pojęcia, że istnieją tacy
ludzie."
- Niech pani przyjedzie znowu - powiedziała Maryla przy pożegnaniu.
Maryla, która zawsze mówiła to, co myślała, nigdy nie zapraszała nikogo nieszczerze.
- Oczywiście, że przyjedzie! - zawołała Ania. - Będzie przyjeżdżała na soboty i niedziele,
i na letnie wakacje. Będziemy paliły ogniska i gracowały ścieżki w ogrodzie, zrywały jabłka i
przeganiały krowy, pływały łódką po stawie i błądziły w lesie. Chcę pokazać ci, Julianno,
ogród Heleny Gray i Chatkę Ech, i Dolinę Fiołków w okresie kwitnienia.
uż jutro Wigilia - oznajmił triumfalnie Ted-dy Grant, siedząc na podłodze i szamocząc się z
opornym sznurowadłem, splątanym i pozbawionym skuwek, które uparcie nie chciało wejść
w dziurki poplamionych butów. -Ależ się cieszę, hura!
Matka Teddy'ego zmywała właśnie po śniadaniu z obojętną, ponurą miną. Wyglądała na
zmęczoną i zniechęconą. Entuzjazm syna podziałał jej wyraźnie na nerwy, bo odparła ostro:
- Wigilia, też coś! Nie widzę w tym nic miłego. Może inni się cieszą, ale ja wolałabym, żeby
już była wiosna. Mario Alicjo, zabierz tego dzieciaka i włóż mu buty i skarpetki. Co za
straszny rozgardiasz!
Keith, najstarszy chłopiec, zwinął się w kłębek na sofie i rozwiązywał zadanie z algebry,
zupełnie
126
ŚWIĘTA Z ANIĄ

głuchy na hałas panujący dokoła. Mimo to uniósł wzrok znad kartki i - trzymając ołówek nad
jakimś upartym równaniem - zadeklamował dźwięcznie:
„Boże Narodzenie mamy raz na rok
A mama chce, by nie było go."
- Ja też - powiedział Gordon, drugi syn, który właśnie przygotowywał sobie na przekąskę
chleb z melasą, rozsypując dokoła okruchy i cukier. - Jest tylko jedna rzecz, z której się
cieszę: nie ma szkoły. Mamy cały tydzień wolnego.
Gordon słynął ze swej niechęci do szkoły i uwielbienia dla wakacji.
- I będziemy mieć na obiad indyka - oznajmił Teddy, zrywając się z podłogi, by uratować dla
siebie porcję chleba z melasą. - I sos żurawinowy, i ciasto! Prawda, mamo?
- Nie, nie będziemy - odparła stanowczo pani Grant, cisnąwszy w kąt ścierkę i biorąc na
kolana dziecko, żeby wytrzeć mu pyzatą białoróżową buzię z popiołu i melasy. - Muszę wam
już o tym powiedzieć. Długo milczałam, bo miałam nadzieję, że coś się zmieni, ale nic z tego.
Nie będziemy mieć jutro świątecznego obiadu - nie stać nas. Przez cały ostatni miesiąc
oszczędzałam jak mogłam, żeby jakoś uzbierać na indyka dla was, ale będziecie musieli
obejść się bez niego. Trzeba zapłacić doktorowi, wkrótce nadejdą inne rachunki - a wszyscy
Świąteczna pomyłka
127
twierdzą, że nie mogą poczekać. Może to i prawda, ale będzie nam ciężko.
Mali Grantowie rozdziawili buzie, w oczach mieli przerażenie. Nie będzie indyka! To koniec
świata! Czyż rząd nie powinien w to wkroczyć?
Łakomczuch Teddy zaczął trzeć piąstkami oczy i rozpłakał się. Keith, który lepiej niż
pozostali zrozumiał wyraz twarzy matki, złapał chlipiącego braciszka za kołnierz i
wyprowadził go do sieni. Bliźniaki, widząc co się dzieje, z trudem powstrzymywały płacz, a
mimo to kilka łez wymknęło im się i spłynęło po tłustych policzkach.
Pani Grant smutno popatrzyła na rozczarowane buzie dzieci.
- Nie płaczcie, czuję się z tym jeszcze gorzej. Nie tylko my nie będziemy mieć świątecznego
indyka. Powinniśmy być wdzięczni, że w ogóle mamy co jeść. Nie chciałam sprawić wam
przykrości, ale nic na to nie poradzę.
- To nic, mamo - pocieszył ją Keith, puszczając drzwi od sieni, które przytrzymywał. Drzwi
otwarły się z łoskotem i do środka wturlał się Teddy, który szarpał za klamkę. - Wiemy, że
zrobiłaś, co w twojej mocy. To był ciężki rok. Ale poczekaj. Wkrótce dorosnę, a wtedy ty i
dzieciaki będziecie codziennie jeść indyka. No, jak tam, Teddy, pozbierałeś się już? Dosyć
tego chlipania!
l4-mrn»-0
128
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Jak będę dorosły - oznajmił Teddy z godnością - tylko spróbuj wyrzucić mnie do sieni.
Ciągle będę jadł indyka i nie dam ci ani kawałka.
- Nie ma sprawy, ty zachłanny smarkaczu. A teraz zbieraj się do szkoły i nie marudź.
Chodźcie wszyscy, dajmy mamie pracować.
Pani Grant wstała i znów zabrała się do naczyń, już z pogodniejszą twarzą.
- No cóż, nie możemy się poddawać; może w końcu coś się zmieni. Zrobię mój słynny
pudding z chleba, a wy możecie przygotować cukierki z melasy. Poproście małych
Smithsonów z naprzeciwka, żeby pomogli wam je zjeść. Ręczę, że oni nie płakaliby z
powodu indyka. Przypuszczam, że nawet nie znają jego smaku. Gdyby było mnie stać,
zaprosiłabym ich wszystkich na obiad. Kazanie pana Evansa z zeszłej niedzieli szalenie mnie
poruszyło. Powiedział, że zawsze powinniśmy się starać dzielić świąteczną radością z tymi
biedakami, którzy nawet nie wiedzą, co znaczy Boże Narodzenie. Nie mogę zrobić tyle, ile
bym chciała. Wszystko byłoby inaczej, gdyby żył wasz ojciec.

Hałaśliwa gromadka ucichła, jak zawsze gdy była mowa o ojcu. Zmarł on rok temu i od jego
śmierci rodzinie żyło się bardzo ciężko. Keith, wstydząc się swoich uczuć, zaczął gromić
innych.
- Mario Alicjo, pośpiesz się. A wy, nieznośne bli-
Świąteczna pomyłka
129
źniaki, marsz do szkoły. Jeśli się spóźnicie, nauczyciel sprawi wam lanie.
- Nieprawda - powiedział nieustraszony Teddy. - Nigdy nas nie bije, nigdy. Czasami tylko
każe nam klęczeć w kącie - dodał, przypomniawszy sobie, ile razy cała szkoła miała okazję
podziwiać jego własne okrąglutkie nóżki.
- Ten człowiek - rzekła pani Grant mając na myśli nauczyciela - doprawdy gra mi na
nerwach. To najbardziej roztargniony mężczyzna, jakiego kiedykolwiek widziałam. Z
pewnością któregoś dnia przez przypadek wejdzie wprost do rzeki. Błąka się po ulicy
wpatrzony w przestrzeń i nie dostrzega nikogo ani nie słyszy, co się do niego mówi.
- Nie dalej jak wczoraj - przypomniał sobie Gor-don - wszedł do klasy z płachtą papieru,
którą znalazł przy wejściu, w jednej ręce, a z kapeluszem w drugiej, i wrzucił kapelusz do
paki na węgiel, a papier powiesił na gwoździu. W ogóle się nie zorientował, póki Ned Slocum
nie zwrócił mu uwagi. Wciąż przytrafiają mu się takie historie.
Keith zebrał książki i poszedł odprowadzić rodzeństwo do szkoły. Pani Grant z ciężkim
sercem wróciła do swoich zajęć. Lecz znów nie było jej dane dokończyć zmywania.
- Coś podobnego - wykrzyknęła patrząc ze zdumieniem w okno - toć to nauczyciel nadchodzi
130
ŚWIĘTA Z ANIĄ
przez podwórze! Czego może chcieć? O Boże, mam nadzieję, że Teddy znowu nie
narozrabiał.
Ostatnio nauczyciel pojawił się u pani Grant w październiku z powodu nieposłuszeństwa Ted-
dy'ego, który uparcie przynosił do szkoły świerszcze i puszczał je w zaprzęgu między
ławkami, jak tylko nauczyciel się odwrócił. Żadne łagodniejsze kary nie pomagały, więc
nauczyciel postanowił porozmawiać z panią Grant - w rezultacie zachowanie Ted-dy'ego
niezwykle się poprawiło, przynajmniej jeśli chodzi o świerszcze.
Teraz jednak można się było spodziewać nowej psoty. Teddy już zbyt długo był nienaturalnie
grzeczny. Biedna pani Grant uważała to za ciszę przed burzą. Bardzo więc zaniepokojona
podeszła do drzwi, by przywitać młodego nauczyciela.
Był to szczupły, blady mężczyzna o chłopięcym wyglądzie i nieobecnym spojrzeniu dużych,
ciemnych oczu. Pani Grant ze zdziwieniem zauważyła, że niezależnie od pory roku nosił ten
sam biały słomkowy kapelusz. Patrzył na nią jak zwykle niewidzą-cymi oczami.
- Zupełnie jakby spoglądał przeze mnie gdzieś daleko - powiedziała później pani Grant. -1
chyba tak było rzeczywiście. Stał na schodkach tuż przede mną, ale gdzie był w tym
momencie jego duch, tego ani ja, ani nikt nie jest w stanie stwierdzić.
Świąteczna pomyłka
131
- Dzień dobry - odezwał się z roztargnieniem.
- Po drodze do szkoły spotkałem pannę Millar i mam przekazać pani wiadomość. Panna
Millar zaprasza was wszystkich na jutrzejszą Wigilię.
- Na miłość boską! - wykrzyknęła pani Grant.
- Zupełnie nie pojmuję! - W duchu zaś pomyślała:
- Mam ochotę nim potrząsnąć, żeby się przekonać, czy jak idzie, to śpi.
- Panią i wszystkie dzieci - ciągnął nauczyciel sennie, jakby recytował wyuczoną lekcję. -
Prosiła mnie, żebym się upewnił, czy przyjdziecie. Czy mam jej powiedzieć, że tak?
- Och, tak, to znaczy, przypuszczam, nie, nie wiem

- niezdecydowanie odparła pani Grant. - Doprawdy nie spodziewałam się... Tak, może jej pan
powiedzieć, że przyjdziemy - zakończyła oschle.
- Dziękuję - powiedział nieobecny duchem nauczyciel, uprzejmie uchylając kapelusza i
spoglądając na wylot przez panią Grant gdzieś w nieznane. Po jego odejściu pani Grant
opadła na krzesło śmiejąc się histerycznie.
- Ciekawam, czy rzeczywiście Kornelia z nim rozmawiała. Przypuszczam, że tak, ale jestem
doprawdy szczerze zdziwiona.
Pani Grant i Kornelia Millar były kuzynkami, a niegdyś też najbliższymi przyjaciółkami, ale
minęło już wiele lat, odkąd wkradły się między nie zło-
132
ŚWIĘTA Z ANIĄ
śliwę plotki, początkowo powodując na przyjaźni tylko rysy, które jednak szybko zmieniły się
w przepaść pełną niechęci i chłodu. Dlatego zaproszenie tak zaskoczyło panią Grant.
Panna Kornelia, stara panna w sile wieku, posiadała znaczne konto w banku i ładny stary dom
na wzgórzu za wsią. Od lat wynajmowała pokój nauczycielom, troszcząc się o nich po
macierzyńsku; udzielała się w kościele, będąc podporą dla księży i ich rodzin.
- Jeśli Kornelia wreszcie postanowiła wyciągnąć rękę na zgodę, z radością ją uścisnę. Bóg
jeden wie, ile razy pierwsza chciałam się z nią pogodzić, ale nie sądziłam, że Kornelia też
tego pragnie. Obie jesteśmy dumne i nieustępliwe. To krew Turnerów, płynąca w naszych
żyłach. Wszyscy Tumerowie byli. tacy. Ale teraz mam zamiar zapomnieć o swojej dumie,
skoro Kornelia zapomniała o swojej.
Z tymi słowami pani Grant przypuściła ostatni atak na brudne naczynia. Wreszcie zaczęła się
uśmiechać.
Gdy dzieci wróciły do domu i posłyszały nowinę, Teddy stanął na głowie, by wyrazić swą
radość, bliźniaki ucałowały się, zaś Maria Alicja i Gordon zaczęli tańczyć wokół kuchni.
Keith uważał się za zbyt dorosłego, by okazać radość z Wigilii, ale pracując pogwizdywał, a
Ted-
Świąteczna pomyłka
133
dy'ego, który nagle rozkrzyczał się wniebogłosy, tym razem nie wyrzucił do sieni, co się
nigdy przedtem nie zdarzało.
Wróciwszy wieczorem ze szkoły, młody nauczyciel poczuł wspaniałe zapachy wypełniające
żółty domek. Panna Kornelia osobiście piekła babeczki według słynnego rodzinnego
przepisu, zaś jej stara, zaufana służąca Hanna przecierała właśnie konfiturę żurawinową.
Przez otwarte drzwi spiżarni widać było ponętne wigilijne przysmaki.
- Czy poszedł pan i zaprosił Smithsonów na Wigilię, jak panu kazałam? - spytała niespokojnie
panna Kornelia.
- Tak - brzmiała senna odpowiedź nauczyciela, który właśnie przeszedł przez kuchnię i
zniknął w korytarzu.
Panna Kornelia z westchnieniem ulgi zabrała się do zaginania brzegów babeczek. - Byłam
pewna, że zapomni - mruknęła. - Trzeba go pilnować niczym dziecka. Czyż nie przyłapałam
go wczoraj, jak wychodził do szkoły w kapciach? A dziś, jak na złość, włożył ten okropny
letni kapelusz. Lepiej zanieś konfiturę do spiżarni, Hanno, tam jest chłodniej. No, wygląda
dobrze. Choć raz w życiu ci biedni mali Smithsonowie będą mieć prawdziwą ucztę.
W tym momencie drzwi od korytarza otwarły się i w progu stanął pan Palmer. Był niezwykle
poru-
134
ŚWIĘTA Z ANIĄ
szony i przynajmniej tym razem jego oczy nie błądziły w przestrzeni.

- Panno Millar, obawiam się, że dziś rano popełniłem okropną pomyłkę - właśnie ją sobie
uświadomiłem. Jestem prawie pewien, że poszedłem do pani Grant i zamiast Smithsonów
zaprosiłem ją i jej rodzinę. A ona powiedziała, że na pewno przyjdą.
Panna Kornelia skamieniała.
- Panie Palmer - rzekła, tragicznym gestem wyciągając widelec - czy chce pan przez to
powiedzieć, że poszedł pan i zaprosił tu na jutro Linde Grant? Właśnie ją?!
- Tak - odparł pokornie nauczyciel. - To moja wina. Tak mi przykro. Co mam teraz zrobić?
Jeśli pani chce, pójdę tam i powiem, że się pomyliłem.
- Nie może pan tego zrobić - wybuchnęła panna Kornelia siadając i trąc czoło z wyraźnym
zafrasowaniem. - Tak nie można. Na litość boską, dajcie mi chwilę pomyśleć.
W miarę jak panna Kornelia zastanawiała się, twarz jej się rozjaśniała, a czoło rozpogodziło.
Wreszcie gwałtownym ruchem wstała. - No cóż, stało się. Chyba nawet nie jestem na pana
zła. W każdym razie musimy zostawić to tak jak jest. Ale musi pan pójść jeszcze raz i
zaprosić także Smithsonów. I na litość boską, niech pan się znów nie pomyli.
Gdy nauczyciel wyszedł, panna Kornelia zaczęła
Świąteczna pomyłka
135
zwierzać się Hannie. - Sama nigdy bym się na to nie zdobyła, nigdy; zbyt wiele płynie w
moich żyłach krwi Turnerów. Ale cieszę się z tego, co się stało. Od wielu lat chciałam
pogodzić się z Lindą. I teraz dzięki temu kochanemu, roztargnionemu chłopcu mam okazję i
wykorzystam ją. Pamiętaj, Hanno, nie wolno ci nigdy pisnąć choć słówkiem, że to była
pomyłka. Linda nie może się dowiedzieć. Biedna Linda! Ma ciężkie życie. Musimy upiec
więcej babeczek, a ja zaraz pójdę do sklepu po prezenty; wcześniej przecież kupiłam tylko dla
Smithsonów. Następnego ranka panna Kornelia wyszła przed żółty domek, by powitać panią
Grant i jej rodzinę. Obie kobiety nieśmiało uścisnęły się i nagle panna Kornelia uczuła w
sercu długo skrywany strumień "czułości. Gorąco ucałowała swą starą przyjaciółkę. I Linda
równie gorąco odwzajemniła pocałunek o i obie poczuły, jak wraca stara, dobra przyjaźń.
Wkrótce nadeszli również mali Smithsonowie i wspólnie z małymi Grantami zasiedli przy
długim stole w jadalni do obiadu, jakiego jeszcze w swym krótkim życiu nigdy nie jedli i
który mieli wspominać przez wiele miesięcy.
Jakżesz te dzieciaki jadły! I z jakim zachwytem przyglądała im się panna Kornelia, Hanna,
która pod maską cynizmu skrywała gorące serce, i nawet nieobecny duchem nauczyciel!
'W
136
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Po obiedzie panna Kornelia rozdała uradowanym dzieciom prezenty, a potem wpuściła
maluchy do dużej, jasnej kuchni, by przygotowywały cukierki. Zabrały się do pracy z
zapałem! Wkrótce ich zaróżowione buzie i cała, niegdyś lśniąca kuchnia znalazły się w
okropnym stanie - ale skoro ani panna Kornelia, ani Hanna nie powiedziały na ten temat
słowa, nie powiem i ja.
Cztery kobiety spędziły ze sobą przemiłe popołudnie, nauczyciel zaś z wielką przyjemnością
usiadł do zadań z algebry.
Kiedy zapadł rozgwieżdżony, grudniowy zmierzch, goście zaczęli zbierać się do wyjścia.
Panna Kornelia odprowadziła ich kawałek, gawędząc z panią Grant. Wróciwszy do siebie
zastała Hannę lamentującą nad wyglądem kuchni i nauczyciela próbującego kuchenną
zmiotką oczyścić buty z melasy. Panna Kornelia z pobłażliwym uśmiechem odebrała mu
zmiotkę i zaprowadziła go do drewutni, by poszukał szczotki do butów. Wreszcie usiadła i
zaczęła się śmiać.
- Hanno, co też będzie z tym chłopakiem? Naprawdę nie mam pojęcia, co on jeszcze
wymyśli. Jestem pewna, że nie poradzi sobie w życiu, ale póki tu mieszka, zamierzam się nim

opiekować. Wiele zawdzięczam tej jego pomyłce. Cóż za okropny bałagan! Ale, Hanno, czy
kiedykolwiek widzia-
Świąteczna pomyłka
137
łaś coś równie cudownego, jak mały Tommy Smi-thson objadający się ciastem śliwkowym,
nie mówiąc już o Teddym Grancie? Patrząc na nich, po prostu byłam szczęśliwa.
Wigilijna niespodzianka w Enderly Road
139
ŁIANKA
w ende:
ilipie, umieram z głodu. Kiedy wreszcie dotrzemy w jakieś cywilizowane miejsce?
Słowa te wypowiedział mój przyjaciel, Franek Ward. Wracaliśmy właśnie z Akademii do
domu na Boże Narodzenie i urozmaiciliśmy sobie to słoneczne grudniowe popołudnie,
przedzierając się przez „tylne ziemie", jak zwano nieużytki ciągnące się za wsią. Porastały je
gęsto klony i świerki, pomiędzy którymi można było dostrzec ślady owiec, prowadzące
donikąd.
Franek i ja nie wiedzieliśmy zbyt dokładnie, gdzie jesteśmy, jednak tylne ziemie nie były aż
tak rozległe, by nie mieć pewności, że w końcu dokądś się dojdzie. Robiło się późno i
chcieliśmy już być w domu.
- Wydaje mi się, że cywilizację spotkamy już całkiem niedługo w Enderly Road - odparłem.
- Nazywasz to cywilizacją? - zachichotał Franek.
Żaden mieszkaniec Blackburn Hill nie przepuścił nigdy okazji, by przypiąć łatkę Enderly
Road, nawet jeśli nie było przy tym stamtąd nikogo, komu można by wbić szpilę.
Enderly Road było mizerną wioską, rozciągającą się za Blackburn Hill, tam gdzie diabeł
mówi dobranoc. Ludzie tamtejsi byli ubodzy. Między mieszkańcami obu wsi niewiele było
kontaktów, gdyż ludziom z Enderly nie podobała się - jak mówili -duma Blackburn Hill, z
której wynikały niesnaski.
Franek i ja dotarliśmy wreszcie do Enderly Road. Przysiedliśmy na chwilę na parkanie, by
odpocząć i zastanowić się, jak możemy najszybciej dotrzeć do domu. - Drogą będzie ze trzy
mile - powiedział Franek. - Nie znasz jakiegoś skrótu?
- Chyba można by przejść przez zagajnik za domem Jakuba Harta - odparłem - ale nie wiem,
jak tam dojść.
- Ktoś idzie; zapytamy - rzekł Franek, spoglądając w stronę zakrętu zmarzniętej drogi. Tym
„kimś" okazała się mała, może dziesięcioletnia dziewczynka z torbą pełną szkolnych książek.
Była blada i drobna, odziana w zniszczony płaszczyk i czerwony kapturek.

140
ŚWIĘTA Z ANIĄ
- Cześć, mała - powiedziałem, gdy się zbliżyła, i urwałem, zobaczywszy, że płacze.
- Co się stało? - spytał Franek, który lepiej ode mnie umiał rozmawiać z dziećmi i zawsze
przejmował się ich zmartwieniami. - Dostałaś burę od nauczyciela?
Maleńka potarła czerwonymi piąstkami oczy i odparła z oburzeniem -Ależ nie! Zostałam po
szkole razem z Minnie Lawler, żeby umyć podłogę.
- Więc pewnie pokłóciłyście się i dlatego płaczesz? - spytał poważnie Franek.
- Minnie i ja nigdy się nie kłócimy. Płaczę, bo nie uda nam się przystroić szkoły na
poniedziałkowy egzamin. Dickeyowie nie dotrzymali obietnicy... a przecież przyrzekli - i
znów z błękitnych oczu popłynęły jej łzy.
- To rzeczywiście brzydko z ich strony - zauważył Franek. - Ale możecie chyba i bez nich
udekorować szkołę?

- Oczywiście, że nie. To najwięksi chłopcy w całej szkole. Powiedzieli, że natną gałęzi i
przyniosą jutro drabinę, i pomogą nam przybić girlandy, a teraz nie chcą... Wszystko na nic...
Pannie Davis będzie tak przykro!
Wypytując małą Franek wkrótce poznał całą historię. W poniedziałkowe popołudnie, dzień
przed Wigilią, miał się odbyć publiczny egzamin półrocz-
Wigilijna niespodzianka w Enderly Road
141
ny. Panna Davis starannie przygotowywała swoją gromadkę na tę uroczystość; recytacje,
przemówienia i dialogi były już gotowe. Nasza mała informa-torka, która nazywała się
Madzia Bates, razem z Minnie Lawler i innymi dziewczynkami wpadła na pomysł, by
udekorować klasę zielenią. Dlatego poprosiły o pomoc chłopców. W szkole w Enderly nie
było ich zbyt wielu, ale Dickeyowie, wszyscy trzej, obiecali pomóc.
- A teraz nie chcą - chlipnęła Madzia. - Matt Dic-key jest zły na pannę Davis, bo nie umiał
lekcji i postawiła go dzisiaj do kąta. Matt mówi, że nie kiwnie dla niej palcem ani nie pozwoli
na to braciom. Jego bracia zawsze go słuchają. Strasznie mi przykro, Minnie też.
- Nie płacz już - pocieszył ją Franek. - Płacz nic nie pomoże. Czy mogłabyś nam powiedzieć,
gdzie jest lasek, którym możemy dojść do Blackburn Hill? - Madzia mogła i dokładnie nam
wszystko wyjaśniła. Podziękowawszy jej więc, zostawiliśmy ją z jej strapieniami i ruszyliśmy
w stronę domu.
- Chętnie pokrzyżowałbym szyki temu Mattowi Dickeyowi - mruknął Franek. - Wyraźnie
uważa, że trzęsie całą szkolą i że uda mu się zemścić na nauczycielce. Wiesz co, zajmijmy się
tym, a zrobimy dla Madzi dobry uczynek.
- Nie ma sprawy. Ale co chcesz zrobić?
m
142
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Oczywiście Franek miał już gotowy cały plan. Gdy dotarliśmy do domu, wtajemniczyliśmy
we wszystko jego siostry - Carrie i Mabel. Przez cały następny dzień, a była to sobota, cała
nasza czwórka gorliwie przygotowywała się do działania i pod wieczór wszystko było zapięte
na ostatni guzik.
O zmroku Franek i ja wyruszyliśmy do Enderly Road, zabierając ze sobą koszyk, drabinkę,
nie zapaloną lampę, młotek i pudełko pinezek. Gdy podeszliśmy pod szkołę w Enderly, było
już zupełnie ciemno. Na szczęście budynek szkolny był niewidoczny, stał na uboczu otoczony
drzewami. Woleliśmy, żeby tajemnicze światła o tak dziwnej porze nie wzbudziły niczyjego
zainteresowania.
Drzwi były zamknięte, ale poradziliśmy sobie, wchodząc przez okno. Zapaliliśmy lampę i
zabraliśmy się do dzieła. Klasa była nieduża, wypełniona starymi, mocno zużytymi sprzętami,
ale przytulna, zaś starannie zamieciona podłoga i odkurzone ławki świadczyły o pracowitości
naszej małej znajomej Madzi i jej przyjaciółki Minnie.
W koszyku przynieśliśmy wycięte z brystolu i pokolorowane litery, ułożone w różnorakie
motta. Dodatkowo ozdobiliśmy je różowymi i czerwonymi różyczkami z materiału, które
zrobiły Carrie i Mabel. Trochę się namęczyliśmy, zanim udało nam się równo poprzybijać
hasła, lecz gdy skończyliśmy
Wigilijna niespodzianka w Enderly Road
143
i przybraliśmy drzwi, okna i tablicę jodłowymi gałązkami, maleńka klasa zmieniła się nie do
poznania.
- Fajnie wygląda - sapnął z satysfakcją Franek. - Mam nadzieję, że się Madzi spodoba.
Posprzątaliśmy resztki materiałów i wyszliśmy przez okno.

- Chciałbym zobaczyć minę Matta Dickeya, gdy w poniedziałek wejdzie do klasy -
roześmiałem się, gdy znaleźliśmy się już na tylnych ziemiach.
- A ja Madzi - odrzekł Franek. - Wiesz co, Filipie, może byśmy poszli na ten egzamin?
Chętnie obejrzałbym nasze dekoracje za dnia.
Przyklasnąłem pomysłowi, ale pomyślałem też o czymś jeszcze. Przez całą niedzielę padał
śnieg, więc w poniedziałek musieliśmy wziąć sanie. Pojechaliśmy do sklepiku i wydaliśmy
dużą część naszych oszczędności na różne drobiazgi. Po obiedzie wybraliśmy się do szkoły w
Enderly, przywiązaliśmy konia w zacisznym kąciku i weszliśmy do klasy. Nasze przybycie
wywołało sensację, bo jako się rzekło, mieszkańcy Blackburn Hill nie interesują się sprawami
Enderly Road. Panna Davis, blada, zmęczona nauczycielka, wyglądała na wyraźnie
zadowoloną i posadziła nas na honorowych miejscach, obok inspektora.
Nasze dekoracje rzeczywiście wyglądały bardzo
144
ŚWIĘTA Z ANIĄ
ładnie, a dodatkowego splendoru przydawały im jeszcze dwie doniczki geranium, obsypanego
czerwonym kwieciem, które - jak nam się zdawało -przyniosła rano z domu Madzia, by
ozdobić biurko nauczycielki. Wzdłuż ścian siedzieli rodzice, wpatrzeni z przejęciem w swoje
pociechy, wśród których była też oczywiście Madzia, która uśmiechała się wskazując główką
girlandy, ilekroć pochwyciła nasze spojrzenia.
Egzamin poszedł świetnie, a następujący po nim program artystyczny odniósł wielki sukces.
Madzia i Minnie wyróżniły się w jednym i w drugim. Pod koniec uroczystości, gdy
przemawiał inspektor, Franek wymknął się cichcem z klasy. Gdy inspektor usiadł, drzwi
otwarły się i do środka wkroczył święty Mikołaj w futrzanym palcie, rumianej masce i z
długą białą brodą, z wielkim koszem przewieszonym przez ramię. Powitał go chóralny okrzyk
zachwytu.
W koszu było mnóstwo cudownych rzeczy, dla każdego dziecka znalazł się jakiś drobiazg -
bąki, scyzoryki i gwizdki dla chłopców, lalki i wstążki do włosów dla dziewczynek, a dla
każdego jeszcze pudełko cukierków. Święty Mikołaj wręczając prezenty składał wszystkim
życzenia. Zabawa była świetna i trudno powiedzieć, kto był bardziej zachwycony - rodzice,
uczniowie czy nauczycielka.
Wigilijna niespodzianka w Enderly Road
145
Ku rozpaczy wszystkich, święty Mikołaj dyskretnie zniknął i szkoła opustoszała. Franek,
schowawszy przebranie w saniach, czekał na mnie na dworze, gdzie dopędziły nas Madzia i
Minnie. Obie zdążyły już wpleść we włosy różowe jedwabne wstążki, które dostały od
Mikołaja.
- To wy przystroiliście szkołę! - wykrzyknęła Madzia. - Od razu wiedziałam. Powiedziałam
Minnie, że to wy, jak tylko weszłyśmy do klasy.
- Coś ci się pomyliło - odparł Franek.
- A właśnie że nie - odcięła się Madzia. - Wiecie, jaki Matt Dickey był rano wściekły? Och,
ale się uśmiałam! Uważam, że jesteście świetni, Minnie też tak myśli, prawda, Minnie?
Minnie skwapliwie przytaknęła. Najwyraźniej całą przemowę Madzi przygotowały we
dwójkę.
- Egzamin poszedł fantastycznie - westchnęła Madzia biorąc głęboki wdech. - Cudowny
początek świąt. Nigdy jeszcze nie byłam tak szczęśliwa.
- No i co, opłaciło się, prawda? - spytał Franek w drodze do domu.
- Pewnie - odparłem. . __. -. Opłaciło się jeszcze w inny sposób. Od tamtej
pory między mieszkańcami obu wsi nie było już niechęci. Starsi krewni naszych małych
znajomych, które tak uszczęśliwiliśmy, doszli do wniosku, że czas zakopać topór wojenny i
kłótnie między wioskami odeszły w przeszłość.

»ŻE NARODZENIE
więc załatwione -powiedział Stefan Falsom. - Owszem - przytaknęła Aleksyna. - Załatwione -
powtórzyła, jakby ktoś miał jeszcze wątpliwości.
Potem westchnęła. Cokolwiek zostało „załatwione", świadomość tego wcale jej nie
uspokajała. Zresztą Stefan nie wydawał się spokojniejszy, jego twarz przybrała bowiem
wyraz z gatunku tych, co mówią „cierpię w milczeniu".
- Kiedy wyjeżdżasz? - spytała Aleksyna po przerwie, podczas której wyglądała przez okno na
podwórko Trących. Józefina Trący i jej brat Duncan spacerowali tam sobie ramię w ramię w
łagodnym grudniowym słońcu, śmiejąc się i rozmawiając. Sprawiali wrażenie miłych,
życzliwych ludzi, ale ich widok niezbyt ucieszył Aleksynę.
$pże Narodzenie u Falsomów
147
- Jak tylko sprzedamy meble... - odparł markotnie Stefan - hej ho! i w drogę! Widzisz, Leksi,
dokąd zaprowadziły nas nasze wybujałe ambicje, twoja muzyka i moja medycyna. Ciebie za
sklepową ladę, a mnie do tartaku.
- Wstydziłabym się skarżyć - rzekła powoli Aleksyna. - Powinniśmy być wdzięczni losowi za
te posady. I ja jestem wdzięczna. Nie zależy mi aż tak bardzo na muzyce. Ale chciałabym,
żebyś ty mógł studiować, Stefku.
- Mną się nie przejmuj - Stefan zmusił się do uśmiechu. - Z rozkoszą wejdę w ten drewniany
interes. Kto wie, jakie talenty we mnie drzemią. Szkoda tylko, że nie możemy być razem. Ale
będę miał oczy otwarte i może znajdę ci coś w Lessing.
Aleksyna milczała. Rozstanie ze Stefanem było czymś, o czym nie potrafiła mówić. Czasami
nie wiedziała, jak sobie bez niego poradzi. Ale nie zdradziła się ani słowem. Uważała, że
Stefan ma dosyć zmartwień i nie należy pogarszać sprawy żalami.
- No dobrze - powiedział Stefan wstając. - Lecę na pocztę. Na razie, Leksi. Pojutrze Wigilia,-
Gzy będziemy ją świętować? Jeśli tak, to zamówię indyka.
Aleksyna spojrzała zatroskana. - Nie wiem, Stefku. Nie bardzo nas stać, pieniądze topnieją z
dnia na dzień. Nie sądzisz, że to szaleństwo piec indyka na dwie osoby? Poza tym nie jestem
w nastroju.
-»»
148
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Wolałabym spędzić Wigilię jak zwykły dzień i w ogóle zapomnieć o Bożym Narodzeniu. Bo
wszystko wyglądałoby tak inaczej...
- Racja, Leksi. Rzeczywiście musimy się liczyć z groszem.
Kiedy Stefan wyszedł, Aleksyna popłakała sobie trochę, nie za dużo, żeby nie zauważył po
powrocie jej czerwonych oczu. Musiała jednak chwilkę popłakać. Bo, jak powiedziała,
wszystko wyglądało inaczej niż przed rokiem. Żył wtedy ojciec, w małym domku na końcu
ulicy dni mijały spokojnie i beztrosko. Matka umarła przy urodzeniu Aleksyny, szesnaście lat
temu. Aleksyna prowadziła dom ojcu i bratu, odkąd skończyła dziesięć lat. Stefan był
mądrym chłopcem i pragnął zostać lekarzem. Aleksyna miała piękny głos i należało zacząć
go szkolić. Rodzina Trących mieszkała po sąsiedzku. Duncan Trący był najlepszym kolegą
Stefana, a Józefina Trący - serdeczną przyjaciółką Aleksyny. Aleksyna nigdy nie czuła się
samotna przy Józi, zawsze gotowej do żartów, pogawędki i do snucia planów na przyszłość.
Później znienacka pojawiły się kłopoty, chodzące jak zwykle parami. Najpierw
zbankrutowała firma, której udziałowcem był pan Falsom. Winę ponosił wspólnik, niemniej
piętno bankructwa przylgnęło również do pana Falsoma. Od pewnego cza-
Boże Narodzenie u Falsomów
149

su uskarżał się on na serce, wstyd i zgryzota pogorszyły jego stan i po miesiącu pan Falsom
umarł. Aleksyna i Stefan stanęli wobec konieczności zarabiania na życie, zostali bowiem bez
grosza. Z początku oboje spodziewali się znaleźć jakieś zajęcie w Thorndale, okazało się to
jednak niemożliwe. Spotkało ich wiele rozczarowań, wreszcie Stefan dostał posadę w tartaku
w Lessing, Aleksynie zaś obiecano pracę w miejscowym sklepie.
Na dobitkę, w październiku Duncan Trący i Stefan pokłócili się. Poszło o drobiazg, ale padły
gorzkie słowa, kąpany w gorącej wodzie Duncan palnął coś na temat bankructwa pana
Falsoma, Stefan ujął się za ojcem i śmiertelnie obraził. A Duncan, choć natychmiast
pożałował swoich słów, nie zdobył się na przeprosiny. Aleksyna stanęła po stronie Stefana i
bardzo ochłodła w stosunku do Józi. Józia szybko to zauważyła i poczuła się urażona. W
końcu dziewczęta prawie przestały ze sobą rozmawiać. Jedna obwiniała drugą i wzajemna
niechęć rosła.
Stefan wrócił z urzędu pocztowego podniecony.
- Były jakieś listy? - zapytała Aleksyna.
- Jeden, ale jaki! Od wuja Jakuba.
- Wuja Jakuba?! - wykrzyknęła z niedowierzaniem Aleksyna.
- Tak, kochana siostrzyczko. Och, nie róbże takiej zdumionej miny. W każdym razie
zamówiłem
150
ŚWIĘTA Z ANIĄ
indyka. Wuj Jakub wprasza się do nas na świąteczny obiad. Masz okazję popisać się swymi
talentami kulinarnymi, bo wiesz, że wuj Jakub uchodzi za smakosza.
Aleksyna zaskoczona przeczytała list. Był krótki, zawiadamiał, że nadawca, pragnąc poznać
bliżej siostrzeńca i siostrzenicę, odwiedzi ich w święta. Nic więcej. Aleksyna jednak oczyma
duszy zobaczyła różową przyszłość, albowiem wuj Jakub, który mieszkał w mieście i był w
rzeczywistości ich wu-jecznym dziadkiem, przez dwadzieścia lat, czyli od kłótni z ojcem
Aleksyny i Stefana, zupełnie nie interesował się rodziną. Obecnie zdawało się, że wyciąga
rękę na zgodę.
- Och, Stefan, gdyby cię polubił i zaproponował, że sfinansuje ci studia - szepnęła cichutko
Aleksyna. - Może to zrobi, jeśli będzie mu u nas miło. Tylko musimy bardzo uważać, taki jest
kapryśny i zdziwaczały. Byle co może przechylić szalę. Najważniejsze, żeby obiad był
pierwszorzędny. Przygotuję pudding śliwkowy i podam bakalie.
Następne trzydzieści sześć godzin Aleksyna kręciła się jak fryga. Miała huk roboty. Od
piwnicy po strych mały domek przepełniały cudowne zapachy pieczeni i ciasta. Stefan płukał
rodzynki, siekał mięso i ubijał jajka. Aleksyna zachowywała całkowitą pogodę ducha. Wuja
Jakuba trzeba podjąć przyzwo-
B@że Narodzenie u Falsomów
151
itym świątecznym obiadem, wywrzeć dobre wrażenie bez względu na koszta. Być może cała
przyszłość Stefana od tego zależy - o sobie Aleksyna nawet nie pomyślała.
Nadszedł świąteczny poranek - piękny, słoneczny i ciepły. Bardziej przypominał poranek
wiosenny niż grudniowy, nie było śniegu ani mrozu, balsamiczne powietrze pachniało
wilgocią. Aleksyna wstawszy o świcie, sprzątała i dekorowała dom w zawrotnym tempie. O
jedenastej wszystko było gotowe i lśniło czystością. W garnku perkotał pudding śliwkowy,
indyk - najdorodniejszy indyk od Burtona -skwierczał w piecyku. Na kredensie pyszniły się
bakalie, którymi Aleksyna chciała ukoronować swoje dzieło. Stefan poszedł na stację po wuja
Jakuba.
Przez kuchenne okno Aleksyna widziała świąteczne przygotowania w kuchni Trących.
Wiedziała, że Józia i Duncan są sami. Ich rodzice wyjechali na święta do przyjaciół w
Lessing. Mimo pośpiechu i podniecenia Aleksyna znalazła czas, żeby westchnąć. Zeszłego

roku Józia i Duncan przyszli w Boże Narodzenie na obiad do nich. Dziś wydawało się to tak
dawno. A Józia postępowała okropnie. Co do tego Aleksyna nie miała najmniejszych
wątpliwości.
Wreszcie zjawił się Stefan z wujem Jakubem. Wuj Jakub był dość nadętym, wymagającym
staruszkiem o rumianych policzkach i krzaczastych
152
ŚWIĘTA Z ANIĄ
brwiach. „Hm, ładnie tu pachnie" - w te słowa przywitał Aleksynę. - Oby jedzenie było
równie dobre jak zapachy. Jestem głodny.
Aleksyna zostawiła wuja Jakuba i Stefana w saloniku, sama zaś pospieszyła do kuchni.
Nakrywszy stół w małej jadalni, przystanęła słuchając z zadowoleniem szmeru głosów i
śmiechu. Była pewna, że Stefan wywarł na wuju dobre wrażenie. Wyjęła na salaterkę
pudding, ułożyła na półmisku pięknie upieczonego indyka. Następnie wsunęła do pieca
ciasto. W tejże chwili zajrzał do kuchni Stefan.
- Leksi, nie wiesz, gdzie jest list do ojca od gubernatora Howlanda? Wuj Jakub chciałby go
zobaczyć.
Nie domykając piecyka - bo zwłoka mogłaby zirytować wuja Jakuba - Aleksyna pognała na
górę po list. Szukała go aż dziesięć minut. Potem przypomniała sobie o cieście i zbiegła do
kuchni. Stanęła jak wryta na środku, wpatrując się w stół. Zniknął indyk. Zniknął pudding.
Zniknęło ciasto! Zostały tylko puste naczynia. Aleksyna nie wierzyła własnym oczom.
Dopiero po chwili spostrzegła na podłodze tłuste plamy - ślady, które prowadziły do
otwartych drzwi i dalej schodkami i ścieżką do furtki z tyłu domu.
Nie, zaczęła krzyczeć, nie. Nawet w tym strasznym momencie pamiętała, jak ważne jest
zachowanie pozorów. Wołając Stefana, nie zdołała jed-
Boże Narodzenie u Falsomów
153
nak stłumić w głosie trwogi. Stefan domyślił się więc, że coś się stało, i przyszedł szybko.
- Spaliłaś indyka, Leksi? - zapytał.
- Stokroć gorzej - szepnęła Aleksyna. - Indyk zniknął, Stefku. - Pudding i ciasto również.
Boże, co my zrobimy? Kto mógł je wziąć?
Powiedzmy od razu, że rodzeństwo Falsomów nigdy nie rozwiązało zagadki zniknięcia
świątecznych smakołyków. Jedyne rozsądne wyjaśnienie brzmiało, że do kuchni wszedł jakiś
włóczęga i zwędził potrawy. Dom Falsomów stał na samym końcu ulicy, wąskie podwórko
graniczyło z nieuczęszczaną dróżką. A za dróżką ciągnęły się lasy sosnowe. W sąsiedztwie
znajdował się jedynie dom Trących.
Stefan w lot doszedł do takiego wniosku. On i Aleksyna pobiegli do furtki. W oddali
zobaczyli człowieka. Stefan przeskoczył furtkę i puścił się za nim w pogoń. Aleksyna
zawróciła, usiadła na schodkach i zaczęła płakać. Nie mogła powstrzymać łez. Wszystkie jej
nadzieje runęły. Nie było obiadu dla wuja Jakuba.
Józefina Trący spostrzegła płaczącą Aleksynę. Całkiem szczerze sądziła, że ma powód do
urazy. Ale Aleksyna przechodząca obojętnie z chłodnym ukłonem i wysoko podniesioną
głową była kimś bardzo różnym od Aleksyny, która płakała w świąteczne przedpołudnie na
kuchennych schodkach.
154
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Józia wahała się chwilę, po czym wolno podeszła do płotu.
- Co się stało? - spytała.
Aleksyna zapomniała o dumie, a gdyby nawet pamiętała, to nie zważałaby na takie głupstwa.
- Obiad przepadł - chlipnęła. - Nie mamy co podać wujowi Jakubowi. Zostały tylko jarzyny...
A tak chciałam zrobić dobre wrażenie!

Nie wyrażała się zbyt jasno, lecz bystra Józia natychmiast pojęła, że wuj Jakub - kimkolwiek
u licha był - powinien dostać przyzwoity obiad. I wiedziała, gdzie taki obiad czeka. Ale zanim
zdążyła się odezwać, wrócił Stefan. Minę miał żałosną.
- Nic z tego, Leksi - powiedział. - Ten człowiek to tylko stary pan Byers. Nie widział żadnego
włóczęgi. Ślady przecinają drogę. Włóczęga musiał uciec prosto do lasu. Cóż, musimy się
obejść smakiem.
- Nigdy w życiu - wtrąciła rumieniąc się Józia.
- My mamy gotowy obiad: indyka, pudding, wszystko co potrzeba. Po prostu oddamy go
wam. A wujowi nic nie mówcie.
Aleksyna, której krew omal nie trysnęła z policzków, wybąkała z wahaniem:
- Doprawdy nie wiem... tyle dobroci...
- Ani słowa - przerwała serdecznie Józia.
- W zeszłym roku byliśmy z Duncanem na świątecz-
Boże Narodzenie u Falsomów
155
nym obiedzie u was, prawda? Więc teraz chodź i pomóż nam wszystko przynieść.
- Skoro oddajecie nam wasz obiad, musicie przyjść i zjeść z nami - oświadczyła rezolutnie
Aleksyna.
- Ja przyjdę na pewno - odparła Józia - a Dun-can chyba też, jeżeli... - czerwieniąc się jeszcze
bardziej zerknęła na Stefana, który również spłonął rumieńcem.
- Duncan musi przyjść - powiedział cicho Stefan. - Poproszę go.
W dwie minuty później z kuchennych drzwi Trących wyłoniła się dziwna procesja i przez
dwa podwórka pomaszerowała do domu Falsomów. Na czele postępowała Józia, niosąca
półmisek z indykiem, jako druga szła Aleksyna z puddingiem. Pochód zamykali Stefan i
Duncan z ciastem. Po kolejnych dwóch minutach Aleksyna uroczyście zaprosiła wuja Jakuba
do stołu.
Obiad był niezwykle udany i okraszony dodatkowo wesołością młodszych biesiadników. Wuj
Jakub pałaszował z apetytem, wydawało się, że smakuje mu wszystko, zwłaszcza zaś ciasto.
- To najlepsze ciasto z bakaliami, jakie kiedykolwiek jadłem - oznajmił Aleksynie. - Bardzo
się cieszę, że mam siostrzenicę, która umie piec takie ciasta.
156
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Aleksyna rzuciła Józi udręczone spojrzenie. Była bliska przyznania się, że to nie ona upiekła
ciasto. Ale Józia zmarszczeniem brwi zmusiła przyjaciółkę do milczenia.
- Wstyd mi, że zbieram niezasłużone pochwały, pochwały, które należą się tobie -
powiedziała później Aleksyna, gdy obie z Józia zmywały naczynia.
- Bzdury - odparła Józia. - Przecież ty również potrafisz piec pyszne ciasta. Prawdę mówiąc,
lepsze niż moje. Popsułabyś wszystko, gdybyś pisnęła choć słówko. Muszę już wracać do
domu. Może przyszlibyście do nas wieczorem, kiedy wuj odjedzie? Mamy trochę słodyczy.
Kiedy Józia i Duncan poszli, wuj Jakub zawołał do saloniku siostrzeńca i siostrzenicę i
przyjrzał się im z aprobatą.
- Chciałbym z wami porozmawiać. Bardzo żałuję, że nie poznaliśmy się wcześniej.
Zasługujecie, żebym się wami zajął. Jakie macie plany na przyszłość?
- Ja będę pracował w tartaku w Lessing, a ona w sklepie Morsona - powiedział cicho Stefan.
- O, co to, to nie. Wykluczone! Zamieszkacie ze mną, oboje. Jeśli ty, młodzieńcze, masz
ochotę ciąć i piłować drewno, to twoja sprawa. Ale najpierw się tego naucz. A co do ciebie,
mościa panno, Ste-
Boże Narodzenie u Falsomów
157

fan mówił mi, że ładnie śpiewasz. W mieście mamy konserwatorium. Nie wolałabyś pójść
tam, niż do sklepu?
- Ach, wujku! - wykrzyknęła Aleksyna z błyszczącymi oczami. Zerwała się, objęła wuja
Jakuba za szyję i siarczyście ucałowała.
- Dobrze już, dobrze - opędzał się wuj Jakub, ale wyglądał na zadowolonego.
Wróciwszy do domu po odprowadzeniu wuja na pociąg o szóstej, Stefan spojrzał na
rozpromienioną Aleksynę.
- No i co, wywarłaś swoje dobre wrażenie, nieprawdaż? Ale zawdzięczamy to Józi. Porządna
z niej dziewczyna. Pójdziemy chyba do nich wieczorem?
- Pewnie, że tak. Choćby na czworakach, taka jestem zmęczona. A jak nie zdołam się
doczołgać, to ty mnie zaniesiesz. Nie umiem ci powiedzieć, jak się z tego wszystkiego cieszę.
Najcudowniejsze jest to, że ty i Duncan, i Józia, i ja znowu jesteśmy przyjaciółmi. Dobrze, że
włóczęga ukradł obiad. Niech mu wyjdzie na zdrowie!
I
DUCH BO:
NARODZENIA
rzeba przyznać, że święty Mikołaj okazał się bardzo łaskawy dla nas wszystkich -
powiedziała Jean Lawrence, wyjmując szpilki i rozpuszczając bujne jasne włosy na ramiona.
- Święta racja - wymamrotała Nelly Preston ustami pełnymi czekolady. - Chyba jakiś dobry
duch natchnął moją ukochaną rodzinkę, że przysłała mi to, czego najbardziej pragnęłam.
W ten wigilijny wieczór siedziały wszystkie w domu przy ulicy Kasztanowej 16, w pokoju
Jean Lawrence. Dom numer 16 był pensjonatem, a pensjonaty nie należą do miejsc, w których
miło jest spędzać Boże Narodzenie. Pokój Jean był jednak przytulny, toteż dziewczęta tu
właśnie przyniosły swoje prezenty i teraz razem je oglądały. Boże Narodzenie przypadało
tego roku w niedzielę i sobot-
Duch Bożego Narodzenia
159
nia popołudniowa poczta wywołała przy ulicy Kasztanowej okrzyki radości.
Jean zapaliła stojącą na stole lampę z różowym abażurem, wesołe twarze rozgadanych
dziewcząt oblewało więc łagodne, ciepłe światło. Prócz lampy na stole znajdowało się wielkie
białe pudło, wyładowane po czubek różami - znak, że ktoś pozwolił śobie na małe świąteczne
szaleństwo. Nadawcą róż był brat Jean. Przysłał je aż z Montrealu ku radości wszystkich
dziewcząt.
W pensjonacie roiło się na ogół od dziewcząt. Ale dziś zostało tylko pięć. Reszta pojechała na
święta do domu. Ta piątka, która musiała zostać, starała się spędzić czas jak najprzyjemniej.
Bella i Oliwią Reynoldówny, które siedziały na łóżku - Jean nie mogła ich tego oduczyć -
chodziły do liceum. Podobno zawsze się śmiały, nic zatem dziwnego, że nawet niemożność
wyjazdu na święta do domu, gdzie ich młodszy brat chorował na odrę, nie popsuła im
humoru.
Beth Hamilton, która wąchała róże, i Nelly Preston jedząca czekoladki były studentkami.
Akademii Sztuk Pięknych. Miały domy rodzinne zbyt daleko, żeby składać tam krótkie
wizyty. Co do Jean Lawrence, była ona sierotą i w ogóle nie miała własnego domu.
Pracowała w redakcji jednej z wielkomiejskich gazet i z tego powodu budziła we
160
ŚWIĘTA Z ANIĄ
współlokatorkach niemały respekt. Ale jej serdeczność sprawiała, że wszystkie chętnie do niej
przychodziły. Jean była szczera, życzliwa, słowem - należała do osób, z którymi można konie
kraść. Dlatego ją uwielbiały.
- Zabawnie wyglądał nasz listonosz dziś po południu - chichotała Oliwią. - Obwieszony
paczkami z przodu i z tyłu.

- I to wszystko przez nas - westchnęła Jean. -1 kucharkę. Dostała aż sześć, policzyłam.
- Tylko dla panny Allen nie było nawet listu -zauważyła Beth. Potrafiła dostrzec rzecT^f,
których nie dostrzegały inne dziewczęta.
- A tak, rzeczywiście. Zapomniałam o pannie Allen - powiedziała w zadumie Jean, splatając
swe śliczne włosy. - Smutna jest samotność, zwłaszcza w Wigilię. Mnie się poszczęściło,
mam przyjaciółki.
- Widziałam, jak panna Allen obserwowała nas, kiedy otwierałyśmy nasze paczki i listy -
wtrąciła Beth. - Miała taką tragiczną twarz, patrzyła z żalem i jakby z zazdrością. Naprawdę
zrobiło mi się przykro. Na pięć minut - dodała uczciwie.
- Czy panna Allen nie ma żadnych przyjaciół? -spytała Bella.
- Nie, nie ma - odparła Jean. - Mieszka tu od czternastu lat, jak twierdzi pani Pickrell.
Wyobraź-
Duch Bożego Narodzenia
161
cie sobie, dziewczęta! Czternaście lat przy Kasztanowej. Dlatego jest chuda, zasuszona i
zgryźliwa.
- Nikt jej nigdy nie odwiedza i ona do nikogo nie chodzi - powiedziała Beth. - Boże! Musi jej
dokuczać samotność, gdy dokoła wszyscy są obsypywani prezentami. Nie zapomnę jej
dzisiejszego wyrazu twarzy, zawsze będzie mnie prześladował. Jakbyście się czuły,
dziewczęta, gdybyście nikogo nie miały i nikt o was nie pamiętał w Boże Narodzenie?
- Brr - wzdrygnęła się Oliwią, jakby na samą myśl
0 czymś takim przebiegły ją ciarki.
Zapadła cisza. Prawdę mówiąc, żadna z dziewcząt nie lubiła panny Allen. Wiedziały, że i ona
ich nie lubi, że uważa je za niemądre i źle wychowane
1 złości się, gdy hałasują.
„Kościotrup przy stole" - mawiała Jean o pannie Allen i bez wątpienia obecność tej bladej,
milczącej i ponurej kobiety w jadalni nikomu nie dodawała apetytu.
Nagle oczy Jean rozbłysły. - Dziewczęta, mam pomysł w sam raz na Boże Narodzenie!
- Jaki? - zawołał chór czterech głosów.
- Zróbmy pannie Allen niespodziankę. Nie dostała ani jednego prezentu i na pewno jest jej
smutno. My też czułybyśmy się tak na jej miejscu.
- Prawda - przytaknęła po namyśle Oliwią. - Weszłam dziś po południu do jej pokoju z jakąś
162
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Duch Bożego Narodzenia
163
wiadomością od pani Pickrell i przysięgłabym, że płakała. Jej pokój także wygląda smutno i
strasznie ubogo. Chyba jest bardzo biedna. Więc co proponujesz, Jean?
- Niech każda z nas da jej jakiś drobiazg. Możemy ułożyć prezenty na progu jej pokoju.
Znajdzie je, kiedy otworzy drzwi. Co do mnie, dam jej również kilka róż od Freda i napiszę
życzenia świąteczne najpiękniej, jak potrafię - odpowiedziała Jean coraz bardziej zapalając
się do swego pomysłu.
Pozostałe dziewczęta radośnie podchwyciły pomysł.
- Wspaniale! - zawołała Beth. - Jean, jesteś genialna! Byłyśmy okropnie samolubne,
myślałyśmy tylko o swoich prezentach i przyjemnościach. Naprawdę mi wstyd.
- Więc bierzmy się do roboty - przynagliła Nelly, zapomniawszy nawet o ulubionych
czekoladkach. - Sklepy są jeszcze otwarte, zdążymy coś kupić.
Pięć minut później pięć opatulonych postaci wypadło na ulicę w mroźny, rozgwieżdżony
grudniowy wieczór. Panna Allen usłyszała w swym zimnym pokoiku wesołe głosy i

westchnęła. Płakała samotnie w ciemności. Nie odstępowała jej myśl, że oto wszyscy poza
nią cieszą się Bożym Narodzeniem.
Po godzinie dziewczęta wróciły z zakupami.
- Musimy odbyć naradę wojenną - zarządziła
Jean. - Nie miałam pojęcia, co ucieszyłoby pannę Allen, więc na chybił trafił kupiłam jej
koronkową chusteczkę, duży flakonik perfum i malowaną ramkę do fotografii, w którą dla
żartu wetknęłam własną podobiznę. Na więcej mnie nie stać. Po świątecznych zakupach moja
portmonetka świeci pustkami.
- Ja kupiłam jej pudełko na rękawiczki i podu-szeczkę do szpilek - oznajmiła Bella. - A
Oliwią kalendarz i wiersze Whittiera. Poza tym damy jej połowę tego wielkiego placka ze
śliwkami, który mama przysłała nam z domu. Na pewno od lat nie jadła czegoś tak pysznego.
Przy Kasztanowej nie karmią nas ciastem z owocami, a panna Allen stołuje się tylko tutaj.
Beth kupiła ładną filiżankę ze spodkiem i obiecała, że ofiaruje też pannie Allen jedną ze
swoich akwarel. Nelly - jak przystało na łakomczucha -nabyła ogromną bombonierkę
mlecznych czekoladek, pięknie prążkowaną głowę cukru, torbę pomarańcz i błyszczący,
bladoróżowy ozdobny papier.
- Wydałam na to majątek - powiedziała. - Jestem bankrutem jak Jean.
- Świetnie - stwierdziła z zadowoleniem Jean. - Mamy ładne prezenty, teraz musimy je ładnie
zapakować. Może wy byście się tym zajęły, dziewczęta. Tu jest papier, a tutaj pudełko ze
wstążkami. Ja tymczasem napiszę list.
164
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Kiedy współlokatorki przygotowywały paczki, Jean pisała list. A potrafiła pisać pięknie.
Miała pod tym względem prawdziwy talent. Wszyscy jej korespondenci godzili się co do
tego, że listy Jean są urocze i dowcipne. Napisała ich już wiele - mądrych i błyskotliwych, ale
tym razem niewątpliwie przeszła samą siebie. List do panny Allen tchnął ponadto duchem
Bożego Narodzenia i dziewczęta jednogłośnie uznały go za wspaniały.
- Teraz wszystkie musicie się podpisać - powiedziała Jean. - Włożę list w jedną z tych dużych
kopert, a ty, Nelly, bądź tak dobra i zaadresuj ją ozdobnymi literami.
Nelly ochoczo spełniła prośbę, co więcej, ozdobiła jeszcze kopertę wianuszkiem pyzatych
aniołków, które w tańcu trzymały się za ręce. Zamiast znaczka narysowała dom przy
Kasztanowej numer 16. Jakby tego było mało, na osobnym dużym arkuszu papieru z potrzeby
serca narysowała kota. Ów łaciaty mieszkaniec domu nr 16 był ulubieńcem panny Allen -
jeśli w ogóle lubiła ona kogokolwiek. Na portrecie wykonanym piórkiem kot siedział w
bujanym fotelu, wystrojony w cylinder i smoking, z cygarem w jednej łapce i kartką z
napisem „Wesołych Świąt" w drugiej. Jego kolega, ubrany do wyjścia, kłaniał się uprzejmie
kapeluszem i powiewał chorągiewką, na której było napisane „Do Siego
Duch Bożego Narodzenia
165
Roku". Lekko naszkicowane kocięta bawiły się przy krawędzi obrazka. Dziewczęta uśmiały
się do łez i powiedziały, że jest to najlepsze dzieło Nelly.
Wszystko to trwało dosyć długo, minęła więc jedenasta. Zmęczona płaczem panna Allen
dawno już zasnęła, spali też inni lokatorzy pensjonatu, kiedy pięć postaci ostrożnie przekradło
się przez hol pod wodzą oświetlającej im drogę Jean. Przed drzwiami panny Allen pochód
zatrzymał się i dziewczęta cichutko ułożyły prezenty na podłodze.
- Gotowe - szepnęła z ulgą Jean, gdy wycofały się na paluszkach. - Chodźmy szybko spać, bo
pani Pickrell - niech jej Bóg wybaczy - zwymyśla nas, że wypalamy za dużo nafty. „Wiecie,
panienki, że nafta zdrożała".
Panna Allen otworzyła drzwi wczesnym rankiem. Ale pomimo wczesnej pory drzwi od
pewnego pokoju także już były uchylone. Wyglądały z nich zaróżowione twarzyczki -

dziewczęta nie spały od godziny z obawy, że ominie je najciekawsza scena. Zebrały się w
pokoju Nelly, skąd widok,na drzwi panny Allen był najlepszy.
Warto było popatrzeć na jej twarz! Zdumienie, niedowierzanie, zachwyt, przebiegły kolejno
po tej twarzy, by w końcu ustąpić miejsca radości. Na podłodze u stóp panny Allen wznosiła
się piramida
166
ŚWIĘTA Z ANIĄ
I
paczek i paczuszek, na której szczycie leżał list Jean. Obok stało krzesło, na krześle zaś
wazon z delikatnymi różami i obrazek narysowany przez Nelly.
Panna Allen rozejrzała się w prawo i w lewo, lecz nie zobaczyła nikogo, bo Jean zdążyła
zatrzasnąć drzwi. Pół godziny później, kiedy dziewczęta schodziły na śniadanie, panna Allen
podeszła do nich z wyciągniętymi ramionami. Znowu płakała, ale tym razem były to łzy
szczęścia. W tej chwili uśmiechała się, a na piersi miała przypięty bukiecik róż od Jean.
- Ach, dziewczęta, dziewczęta - powiedziała drżącym głosem. - Nie wiem, jak wam
dziękować. Takie to miłe z waszej strony, tyle dobroci...
Tego ranka podczas śniadania panował nadzwyczaj wesoły nastrój. Przy stole nie siedział
kościotrup, wszyscy byli rozpromienieni. Panna Allen śmiała się i paplała jak młoda
dziewczyna.
- Zdziwiłam się ogromnie - mówiła. - Róże wyglądały jak uśmiech lata, a koty Nelly były
takie śliczne i zabawne. A twój list, Jean! Śmiałam się nad nim i płakałam. Będę go czytała
codziennie przez cały rok.
Po śniadaniu wszyscy udali się do kościoła. Był to kościół, do którego dziewczęta zwykle
chodziły. Miasto lśniło w porannym słońcu. W nocy spadł śnieg; trzypasmowe ulice, place i
skwerki przypominały krainę z bajki.
Duch Bożego Narodzenia
167
- Jaki piękny jest świat! - powiedziała Jean.
- To moje najpiękniejsze Boże Narodzenie -oświadczyła Nelly. -Jeszcze nigdy nie
przeżywałam takiej prawdziwej świątecznej radości.
-A wiesz dlaczego? - szepnęła w zadumie Beth.
- Dlatego, że same, na własną rękę, odkryłyśmy starą prawdę, że przyjemniej jest dawać niż
brać. Znałam tę prawdę już dawniej, ale nigdy jej sobie w pełni nie uświadamiałam.
- Chwała Jean za jej pomysł - powiedziała Nelly.
- Ale mam dla was propozycję. Może byśmy spróbowały wprowadzać jej pomysł w czyn
przez cały rok. Możemy przecież postarać się wnieść odrobinę radości w życie panny Allen,
dopóki z nią mieszkamy.
- Amen - przyklasnęła gorąco Jean. - Słyszycie? Kolędy.
Nad całym pięknym miastem rozbrzmiewała starodawna melodia, której słowa głosiły pokój
światu i wszystkim ludziom dobrej woli.
I !. •
Nil
W DOMKU NA
iesiąc poprzedzający Boże Narodzenie zawsze był w domu Józefa miesiącem największych
tajemnic i największego podniecenia. Tyle pomysłów i planów, tyle kędzierzawych główek
szepczących do siebie po kątach, tyle liczenia grosików z maleńkich skarbonek, tyle
przemycania i chowania różnych rzeczy - tak, tym właśnie zajmowały się małe Józefiątka.
Wiele ich było, a grosików mało, miały więc czym się martwić i nad czym się naradzać.
Począwszy od czternastoletniej Marysi, a na czteroletniej Helence skończywszy, w niedużym
drewnianym domku na prerii mieszkało ośmioro małych Józefiątek. Każde chciało drugiemu

dać jakiś prezent na Boże Narodzenie, a prócz tego obdarować mamę i tatę; każde musiało
przeto dobrze ruszyć głową.
Boże Narodzenie w domku na prerii
169
Mama i tata zawsze w grudniu dyskretnie ślepli i głuchli. Nie zadawali żadnych pytań. Nie
zwracali uwagi na tajemnicze wyprawy do oddalonego o dwie mile sklepiku przy dworcu, nie
żądali wyjaśnień od żadnego Józefiątka, które z miną winowajcy patrzyło na wchodzących
znienacka do pokoju rodziców. Po prostu w rodzinie był taki nastrój, ot co.
Powierniczką wszystkich sekretów była najstarsza siostra Marysia. Do niej przybiegały
Józefiątka z prośbami o pomoc i radę. To Marysia w zastępstwie młodszych braci i sióstr
biedziła się nad arytmetyką, obliczając, na przykład, jak za osiemnaście centów kupić
dziesięciocentowy prezent dla Emil-ki i piętnasto- dla Kubusia? Albo jak podzielić siedem
cukierków tak, aby spośród ośmiu osób każda dostała jeden? Marysia doradzała przy kupnie
wstążek i ozdobnego papieru. Marysia kończyła pakowanie większości maleńkich
prezencików. Krótko mówiąc, cały grudzień Marysia uginała się pod ciężarem obowiązków.
Cud to prawdziwy i dowód wielkiej bystrości z jej strony, że nigdy niczego nie pomyliła i
nigdy nie zdradziła przed jednym. Józe-fiątkiem, jaki prezent wymyśliło dlań drugie. Milczeć
jak grób - oto zasada, której przestrzegała.
Tego grudnia przygotowanie prezentów było trudniejsze, a jego wyniki gorsze niż zwykle.
Rodzina Józefiątek zawsze była uboga, a tej zimy jeszcze
170
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Boże Narodzenie w domku na prerii
171
uboższa. Plony były marne, skutkiem czego, jak wyraził się Kubuś, wszyscy musieli zaciskać
pasa. Ale że w miarę swoich skromnych zasobów naprawdę robili co mogli, w wigilijny
wieczór każde małe Józefiątko kładło się spać z czystym sumieniem, bo na rogu kuchennego
stołu piętrzyła się góra prezentów - czasami całkiem maleńkich, na których widniały karteczki
z imionami ofiarodawcy i adresata, góra na wagę złota, jeśli miłość i serdeczne życzenia mają
jakąś wartość.
Śnieg zaczął prószyć, gdy Józefiątka szykowały się do snu, a kiedy weszły do sypialni -
zamienił się w gęstą śnieżycę. Rodzice siedzieli przy kominku słuchając wycia wiatru.
- Cieszę się, że nie jadę dzisiaj przez prerię -powiedział pan Józef, ojciec. - Straszna zadymka.
Miejmy nadzieję, że do jutra się wypogodzi. Dzieci tak lubią przejażdżki saniami - szkoda
byłoby, gdyby tego roku musiały się bez nich obyć. Tym bardziej, że jest to jedyny prezent
gwiazdkowy, na jaki nas stać. Pierwszy raz, odkąd przybyliśmy na Zachód, nie możemy
sprawić naszym dzieciom żadnej przyjemności, dać im choćby trochę orzechów i cukierków.
Pani Józefowa westchnęła, a potem uśmiechnęła się znad zniszczonej kurteczki Kubusia,
którą właśnie cerowała.
- Nie martw się, kochanie. Na następne Boże Narodzenie będzie lepiej, zobaczysz. Dzieci też
się nie przejmują, widziałeś te śliczne maleńkie paczuszki, które sobie uszykowały? W
zeszłym tygodniu, kiedy byłam w Taunton, sklep pana Fishera od gwiazdkowych prezentów
dosłownie pękał w szwach, jak mówi Kubuś. Ja sama chętnie weszłabym i kupiła wszystko,
czego dusza zapragnie, i dała dzieciakom jutro rano. Tak naprawdę nigdy nie dostali na
gwiazdkę nic ładnego. Ale co tam! Mamy siebie, mamy zdrowie i dobry humor, a tego nie
zastąpią żadne prezenty.
Pan Józef skinął głową.
- Otóż to. Nie chcę narzekać. Ale dużo bym dał, żeby móc kupić Madzi, tak jak ona to
nazywa, „prawdziwą lalkę". Zawsze miała tylko szmacian-ki domowego wyrobu, a jej małe
serduszko marzy o prawdziwej. Widziałem dziś taką lalkę u Fishera - śliczności, z

prawdziwymi włosami i z oczami, które się otwierają i zamykają. Wyobrażasz sobie minę
Madzi, gdyby ją znalazła jutro rano przy łóżku.
- Lepiej sobie nie wyobrażać - ofuknęła męża pani Józefowa. - Żal tylko człowieka bierze.
Ale, ale, przypomniałeś mi, że zrobiłam dziś dla dzieci trochę karmelków. Talerz karmelków
- cały prezent od matki! Tak czy owak, pójdę i postawię ten talerz
172
ŚWIĘTA Z ANIĄ
na stole obok ich prezentów. Chyba ktoś puka do drzwi. A może mi się zdaje?
- Puka, rzeczywiście - powiedział pan Józef i poszedł otworzyć. Na progu stały dwie
ośnieżone postacie. Kiedy weszły, ojciec i matka rozpoznali w jednej z nich pana Ralstona,
bogatego kupca z położonego o piętnaście mil miasteczka.
- Późna pora na odwiedziny! - zahuczał pan Ralston. - Ale nasz koń już ledwie zipie, a
śnieżyca szaleje. Nie możemy dalej jechać. Pozwólcie, że przedstawię: moja żona.
Wybraliśmy się na święta do mego brata w Lindsay. Da się u was przenocować, panie
Józefie?
- Ależ oczywiście, witamy serdecznie - zawołał pan Józef. - Jeśli tylko nie przeszkadza wam
trzask ognia w kuchni, wyśpicie się zdrowo. Rety, pani Ralston - zwrócił się do żony kupca,
której pani Józe-fowa pomagała zdjąć palto - ale pani zaśnieżona! Chodźmy wyprząc konia,
panie Ralston. Tędy.
Kiedy gospodarz i jego gość wrócili ze stajni, obie panie siedziały wygodnie przy kominku.
Pani Ral-stonowa piła gorącą herbatę. Pan Ralston wniósł i postawił w kącie na ławie wielki
koszyk.
- Pomyślałem sobie, że lepiej przyniosę tu świąteczne łakocie - oznajmił. - Wie pani, pani
Józefo-wo, mój brat ma dużą rodzinę, więc wieziemy im furę świątecznych przysmaków.
Moja żona pakowa-
Boże Narodzenie w domku na prerii
173
ła ten koszyk, Bóg jeden wie, czego tam nakładła, w każdym razie ogołociła mi pół sklepu.
Dzieciaki z Lindsay dostaną jutro oczopląsu, jak to zobaczą. Jeśli w ogóle tam dobrniemy.
Pani Józefowa westchnęła cichutko i popatrzyła w zadumie na prezenty na rogu stołu.
Wyglądały ubogo i mało ich było w porównaniu z olbrzymim koszem, którego wieko ledwo
się domykało.
Pani Ralstonowa spojrzała również w tę stronę.
- Widzę, że święty Mikołaj już was odwiedził -powiedziała z uśmiechem.
Oboje Józefowie roześmieli się.
- Prawdę mówiąc, mikołajowe prezenty nie są na naszą kieszeń w tym roku - przyznali
szczerze. - Te maleńkie paczuszki przygotowały nasze szkraby, jedno dla drugiego. Miesiąc
im to zabrało. Co do nas, to zawsze odczuwamy pewną ulgę, kiedy mija Boże Narodzenie i
kończy się cała ta krzątanina, sekrety i tak dalej. Żyjemy w takiej ciasnocie, że bez przerwy
depczemy sobie po piętach.
Podłożyli w kuchni do ognia dla niespodziewanych gości i zostawili Ralstonów samych. Pani
Ralstonowa podeszła do stołu i oglądała gwiazdkowe prezenty na poły ze wzruszeniem, na
poły z litością.
- W naszym koszyku nie ma niczego podobnego, prawda? - spytała, dotykając kalendarza,
który
174
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Kubuś zrobił dla Marysi z kartonu, jesiennych liści i trawy.
- Właśnie o tym myślałem - odparł jej mąż. - I jeszcze o czymś. Przyszło mi do głowy, że
chętnie bym zobaczył na tym stole coś z naszego koszyka.

-A ja chętnie wyjęłabym z niego wszystko - podchwyciła pani Ralstonowa. - Zostawmy tu
nasze prezenty, Edwardzie. Rodzina Rogera i tak ma wszystkiego po uszy, możemy zresztą
posłać im parę drobiazgów, kiedy wrócimy do domu.
- Niech będzie, jak mówisz, duszko - przytaknął pan Ralston. - Świetny pomysł, żeby tutejsze
dzieciaki choć raz dostały porządne prezenty. Nasi gospodarze są biedni, niestety. Tak jak
większość tutejszych rolników po marnych tegorocznych zbiorach.
Pani Ralstonowa uniosła wieko olbrzymiego koszyka. Potem oboje, poruszając się
bezszelestnie jak złodzieje, przełożyli jego zawartość na stół. Pan Ralston wyciągnął notesik i
ołówek. Przepisując imiona z kartek doczepionych do podarków na stole, z pomocą żony
rozdzielił sprawiedliwie zawartość koszyka między wszystkie Józefiątka. Skończywszy, pani
Ralstonowa powiedziała:
- Zarzucę teraz na stół obrus. Wyjedziemy pewnie przed świtem i miejmy nadzieję, że w
pośpie-
Boże Narodzenie w domku na prerii
175
chu Józefowie niczego nie zauważą. Spostrzegą się dopiero po naszym odjeździe.
Stało się, jak chciała pani Ralstonowa. Nad okrytym bielą światem wzeszło słońce. Rodzice
Józefią-tek zerwali się wcześnie. Przygotowali dla niespodziewanych gości śniadanie, które
zjedzono przy świetle lampy. Potem sanie zajechały pod drzwi i pan Ralston wyniósł pusty
koszyk.
- Podróż nie będzie łatwa - powiedział. - Ale myślę, że dotrzemy do Lindsay akurat na obiad.
Serdeczne dzięki za gościnę, panie Józefie. Postaramy się odwzajemnić, gdy przyjedziecie
państwo do miasta. Do widzenia i wesołych świąt.
Kiedy pani Józefowa wróciła do kuchni, wzrok jej padł na zastawiony stół w kącie.
- Boże! - zawołała i ściągnęła obrus.
Wystarczyło jedno spojrzenie, żeby oczy tej ubogiej matki wypełniły się łzami. Ale były to
łzy szczęścia. Przyszedł również pan Józef i aż gwizdnął ze zdumienia.
Zdawało się, że na stole jest wszystko, czego mogą pragnąć dziecięce serca - trzy pary łyżew,
futrzana czapka i kołnierz, śliczny koszyczek do robótek, pół tuzina nowiutkich książek w
błyszczących okładkach, tabliczka do pisania, zwitek materiału, który wyglądał jak nowa
sukienka, para wykończonych futrzaną lamówką rękawiczek w sam raz na
176
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Marysię, filiżanka i spodeczek z chińskiej porcelany. Tyle można było ogarnąć jednym
rzutem oka. A z boku stało jeszcze wielkie pudło cukierków, orzechów i rodzynków. Leżała
też lalka o kręconych złotych włosach i piwnych oczach, ubrana w „prawdziwą" sukienkę i na
dodatek wyposażona w kuferek z bogatą garderobą. Do lalki przypięta była karteczka z
notesu pana Ralstona, na której widniało imię „Madzia".
- Oto Boże Narodzenie na dwadzieścia cztery fajerki! - zaśmiał się pan Józef.
- Dzieci oszaleją z radości - dodała uszczęśliwiona pani Józefowa.
1 naprawdę prawie oszalały, kiedy parę minut później zbiegły z pięterka do kuchni. Dom ten
nie widział jeszcze takich świąt. Madzia z oczami jaśniejącymi jak gwiazdy tuliła swoją lalkę.
Marysia oglądała koszyczek do robótek, o którym od dawna śniło jej panieńskie serduszko,
uwielbiający czytać Kubuś promieniał nad książkami, a Tadek i Henio radośnie przymierzali
łyżwy. Co do pudła słodyczy - cóż, smakowały wszystkim. Niezapomniane Boże Narodzenie
dla tej rodziny!
Miło mi wszakże dodać, że pomimo zachwytu i radości z wymarzonych wspaniałych
prezentów Józefiątka nie zapomniały wzajemnie sobie podziękować za skromne podarki,
które przygotowały jed-
Boże Narodzenie w domku na prerii

177
no dla drugiego. Marysia cieszyła się z kalendarza, aż za ładnego dla niej, jak powiedziała, a
Kubuś -z nowych czerwonych rękawiczek, które maleńkimi tłustymi paluszkami zrobiła dlań
szydełkiem Madzia. Uznał je za najpiękniejsze rękawiczki, jakie może nosić chłopiec.
Karmelki pani Józefowej także zostały zjedzone. Co do jednego. Jak uprzejmie zauważył
Tadek, „Wcale nie były gorsze od cukierków z pudełka i dłużej się je ssało".
3ZNY OBIAD STRYJA RYSZARDA
noworoczny poranek Prissy Baker kupowała u Oskara Millera zapałki (sklepy były w Quincy
otwarte w Nowy Rok), kiedy wszedł jej stryj, Ryszard Baker. Nie spojrzał na Prissy, ona
również nie złożyła mu noworocznych życzeń. Nie miała odwagi. Stryj Ryszard od ośmiu lat
nie rozmawiał ani z nią, ani z jej ojcem. Wyjątek czynił jedynie dla jej brata.
Był wysokim, rumianym, dostatnio ubranym jegomościem - słowem stryjem, z jakiego można
być dumnym. Gdyby tylko, pomyślała smutno Prissy, zachowywał się jak stryjowie innych
dzieci lub tak jak sam zachowywał się dawniej. Prissy miała tylko tego jednego stryja i gdy
była małą dziewczynką, żyli w wielkiej przyjaźni. Ale potem wybuchła rodzinna kłótnia, w
której Prissy nie
Noworoczny obiad stryja Ryszarda
179
brała udziału, choć stryj w złości zdawał się tego nie widzieć.
Teraz, jak poinformował pana Millera, stryj znajdował się w drodze do Navarre z ładunkiem
wieprzowiny.
- Wybierałem się dopiero po południu - mówił - ale Joe Hemming zawiadomił mnie wczoraj,
że kupuje wieprzowinę tylko do dwunastej. Musiałem więc ruszyć wcześniej. Niech tam,
interes to interes, choćby w noworoczny ranek.
- Słusznie. Niewielka różnica, zwłaszcza dla człowieka wolnego - odrzekł pan Miller,
ponieważ Ryszard Baker był starym kawalerem, który mieszkał samotnie i któremu
prowadziła dom tylko sędziwa pani Janeway.
Chętnie zjadłbym dobry obiad dla uczczenia Nowego Roku - zwierzał się Ryszard Baker. -
Ale pani Janeway chciała spędzić ten dzień z synem, synową i wnukami w Oriental i wyszło
na to, że sam sobie ten obiad ugotuję. Produkty zgromadziłem już wczoraj, jeszcze nim
dostałem tę wiadomość o wieprzowinie. Tylko że nie wrócę z Navarre pjzed pierwszą, będę
więc musiał zjeść coś na zimno.
Kiedy stryj Ryszard odjechał, Prissy w zadumie powędrowała do domu. Marzyła, że spędzi
świąteczny dzień miło i leniwie z nową książką, którą dostała od ojca na gwiazdkę, i
pudełkiem cukier-
180
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Noworoczny obiad stryja Ryszarda
181

ków. Nie miała najmniejszego zamiaru gotować obiadu, tym bardziej że ojciec umówił się z
przyjacielem w mieście zapowiadając, że nie wróci wcześniej niż wieczorem. Poza ojcem nie
było dla kogo gotować. Matka Prissy umarła, gdy Prissy była jeszcze maleńka. Córka została
więc gospodynią ojca i wiodło im się nieźle.
Maszerując do domu Prissy nie mogła jednak pozbyć się myśli o stryju Ryszardzie.
Biedaczysko, na zimno powita Nowy Rok, co wróży, że wszystkie nadchodzące dni
przyszłego roku będą chłodne i nieprzyjazne. Współczuła stryjowi wyobrażając sobie, jak
głodny i zmarznięty wraca z Navarre do nie-ogrzanego domu bez obiadu.
Nagle zaświtał jej w głowie pewien pomysł. Nie, to niemożliwe, nigdy by się nie ośmieliła.
Chociaż... Tak, stryj się nie dowie, a czasu jest mnóstwo!

Prissy przyspieszyła kroku, wpadła do domu, wyjęła zapałki, spojrzała z żalem na niezaczętą
książkę, potem zamknęła drzwi na klucz i pobiegła pół mili, ku domowi stryja Ryszarda.
Postanowiła przygotować dla stryja wystawny obiad i wyśliznąć się, zanim stryj wróci. Na
pewno nie będzie niczego podejrzewał. Bo gdyby powziął jakieś podejrzenia, to zamiast zjeść
przygotowany przez nią obiad, wolałaby ten obiad wyrzucić.
Przed ośmiu laty, kiedy Prissy była dziewięcio-
letnią dziewczynką, bracia Ryszard i Irving pokłócili się o podział majątku. Wina leżała
głównie po stronie Ryszarda, co - jak zwykle bywa w podobnych wypadkach - wzmogło tylko
jego nieprzejednanie i upór. Od tamtej pory nie odzywał się do swego brata i przysiągł, że nie
odezwie się do końca życia. Prissy i jej ojciec bardzo nad tym boleli, ale stryj Ryszard z
pozoru nie przejmował się wcale. Udawał, że w ogóle nie pamięta o istnieniu brata i
bratanicy.
Drewniane drzwi nie były zaryglowane, toteż Prissy bez trudu dostała się do domu stryja
Ryszarda. Zarumieniona, z figlarnymi iskierkami w oczach, weszła do kuchni. To ci heca!
Wspaniale! Wieczorem, po powrocie do domu, opowie o wszystkim ojcu i uśmieją się oboje
do łez!
W piecu tlił się jeszcze ogień, w spiżarni zaś czekał obiad - tyle że surowy. Piękny kotlet
schabowy, kartofle, kapusta, rzepa i wszystko, co potrzebne do upieczenia ciasta z
rodzynkami, które stryj Ryszard uwielbiał i umiał piec nie gorzej niż pani Janeway (jeśli jest
to powód do chwały).
Po krótkiej chwili w kuchni zaczęło wrzeć, bulgotać i apetycznie pachnieć. Prissy bawiła się
świetnie, a ciasto z rodzynkami, które zarabiała z duszą na ramieniu, rosło jak należy.
„Stryj Ryszard ma wrócić o pierwszej" - powie-
182
ŚWIĘTA Z ANIĄ
działa do siebie Prissy. „Jest dwunasta, nakryję więc do stołu, wyłożę potrawy na półmiski i
postawię w ciepłym miejscu. Zaraz potem zmykam. Chciałabym zobaczyć jego minę, jak
wejdzie. Pomyśli pewnie, że obiad przygotowała sąsiadka z naprzeciwka".
Prissy szybko uporała się z robotą. Układała właśnie rzepki, kiedy gruby głos za jej plecami
zawołał:
- A cóż to ma znaczyć?!
Prissy zachwiała się, jakby strzelił w nią piorun. Odwróciwszy głowę ujrzała, że na progu stoi
we własnej osobie stryj Ryszard.
Biedna Prissy! Nie wyglądałaby ani nie czuła się bardziej winna, gdyby stryj przyłapał ją na
kradzieży. Mimo zaskoczenia, nie upuściła rzepki, ale była zbyt zmieszana, żeby ją odłożyć.
Stała zatem z rzepką w rękach. Na twarzy miała wypieki, serce jej waliło, gardło się ściskało.
- Przyszłam ugotować ci obiad, stryjku - wybą-kała wreszcie. - Słyszałam, jak mówiłeś w
sklepie, że pani Janeway wyjechała i nie ma kto ugotować ci noworocznego obiadu. Więc
pomyślałam sobie, że przyjdę i to zrobię, i zniknę, zanim wrócisz.
Czuła biedaczka, że nigdy nie dobrnie do końca wyjaśnień. Czy stryj Ryszard wybuchnie
gniewem? Czy przepędzi ją z domu?
Tymczasem stryj Ryszard powiedział:
Noworoczny obiad stryja Ryszarda
183
- Bardzo to ładnie z twojej strony, Prissy. Dziwię się tylko, że ojciec ci pozwolił - dorzucił
sucho.
- Ojca nie było w domu, jak wychodziłam, ale na pewno by się nie sprzeciwił. On nie ma do
ciebie żalu, stryjku.

- Powiedzmy - mruknął stryj Ryszard. - No cóż, skoro już ugotowałaś obiad, to musisz zostać
i pomóc mi go zjeść. Trzeba przyznać, że pachnie wyśmienicie. Pani Janeway zawsze
przypala mięso. Siadaj, Prissy, jestem głodny.
Usiedli. Prissy kręciło się w głowie; ze zdenerwowania nie mogła złapać tchu, a co dopiero
jeść. Za to stryj Ryszard wrócił z Navarre z wilczym apetytem i pałaszował noworoczny
obiad aż mu się uszy trzęsły. Rozmawiał z Prissy dość uprzejmie, a po skończonym posiłku
rzekł powoli:
- Bardzo ci jestem wdzięczny, Prissy, i nie waham się przyznać, że żałuję swojej roli w tamtej
kłótni. Dawno już chciałem pogodzić się z twoim ojcem, ale duma i wstyd nie pozwalały mi
zrobić pierwszego kroku. Jeśli chcesz, powtórz to ojcu. Gdyby uznał, że co było, a nie jest,
nie pisze- się w rejestr - zaproś go tu w moim imieniu na dziś wieczór. Ciebie też zapraszam.
- Przyjdziemy, na pewno przyjdziemy - pisnęła radośnie Prissy. - Tak mi było przykro, że
jesteście skłóceni. Strasznie się cieszę!
184
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Zerwała się od stołu i ucałowała stryja Ryszarda, on zaś z przyjemnością popatrzył na swoją
wysoką, prawie już dorosłą bratanicę.
- Miła z ciebie dziewczyna, Prissy, i serce też masz dobre, inaczej nie przybiegłabyś gotować
obiadu dla starego zrzędy, który przez ośli upór zasługuje na to, by jadać tylko zimne posiłki.
Zrozumiałem to, gdy ludzie składali mi dziś życzenia. Do siego roku! - życzyć tak komuś
samemu jak palec zakrawa na smutny żart. Ale życzenia się spełniły, nie jestem już sam i
wierzę, że cały ten rok będzie dla nas wszystkich pomyślny.
- Jeszcze jak! - roześmiała się Prissy. - Chce mi się śpiewać z radości. Chyba dobry duch
mnie natchnął, żeby tu przyjść i ugotować ci obiad.
- Obiecaj mi, że będziesz tu przychodzić i gotować noworoczny obiad co roku, dopóki
mieszkamy blisko siebie - poprosił stryj Ryszard.
A Prissy obiecała.
0 pokoju, który zajmowała w pensjonacie Ida Mitchell, przybiegła i Marylka Craig,
1 Sara Reich, i Józia Pye. Chciały pocieszyć się wzajemnie, bo żadna nie mogła pojechać na
Nowy Rok do domu. Marylka i Józia spędziły w domu święta Bożego Narodzenia, nie było
im więc tak przykro, jak Idzie i Sarze, którym los odmówił nawet tego.
Ida studiowała na trzecim roku Akademii w Cli-fton i jak stwierdziła ze smutkiem, nie miała
dokąd wyjechać. Nie była sierotą, nie, tylko jej trzej..bracia i siostra chorowali akurat na odrę,
a że Ida nie przechodziła tej choroby, mogłaby się zarazić. Wiadomość powstrzymująca ją
przed wyjazdem nadeszła zbyt późno, dlatego Ida nie zdążyła zaplanować czegoś innego.
186
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Noworoczne ciasto Idy
187
Marylka i Józia pracowały w księgarni, Sara była stenotypistką w kancelarii adwokackiej.
Wszystkie cztery były wesołe i beztroskie i bardzo się lubiły.
- To mój pierwszy Nowy Rok z dala od domu -westchnęła Sara ssąc czekoladowego cukierka.
- Na samą myśl robi mi się słabo. Nawet wolnego nie mam - muszę iść do pracy, jak co dzień.
Idzie to dobrze - ma wakacje, całe dwa tygodnie. Nic, tylko się cieszyć.
- Wakacje to żadna przyjemność, kiedy się nigdzie nie wyjeżdża - powiedziała żałośnie Ida. -
Czas okropnie się wlecze. Ale głowy do góry, dziewczęta, mam dobrą nowinę. Dostałam dziś
list od mamy, że wysyła mi ciasto. Niech jej Bóg da zdrowie. Pojmujecie: wielkie
noworoczne ciasto, wonne, pulchne, z przepysznymi bakaliami. Będzie tu jutro i wyprawimy
sobie ucztę. Sproszę wszystkich w sylwestra do mojego pokoju i zabawimy się po królewsku.

-Wspaniale! - ucieszyła się Marylka. - Za niczym tak nie przepadam, jak za prawdziwym,
domowym, wiejskim ciastem, któremu nie poskąpiono ani jajek, ani masła, ani rodzynków.
Dasz mi spory kawał, prawda, Ido?
- Dam ci tyle, ile potrafisz zjeść - przyrzekła Ida.
- Ręczę za mamine ciasto. Smakuje każdemu. Przyjdzie też panna Monroe. Uwielbia ciasto z
owocami.
- Och! - dziewczęta wydały okrzyk zachwytu. Znały pannę Monroe z widzenia i czciły jak
bóstwo. Była to zdolna dziennikarka, pracująca w jakiejś redakcji i podobno pisząca książkę.
Dziewczęta uważały za zaszczyt, że mieszkają z nią pod jednym dachem, a dzień, w którym
panna Monroe nie obdarzyła ich nieobecnym uśmiechem lub choćby sztywnym ukłonem, był
według nich stracony. Gdy zdarzyło się, że panna Monroe wymieniła z którąś parę
zdawkowych zdań o pogodzie, szczęściara puchła z dumy przez tydzień. A teraz - teraz panna
Monroe obiecała przyjść w sylwestra do pokoju Idy i skosztować ciasta!
- Idzie twoja imienniczka - powiedziała do Idy Józia, która siedziała przy oknie. - Śmieszna
mała. Chyba też zostaje w mieście. Ciekawe dlaczego. Może nie ma rodziny. Wygląda
strasznie żałośnie.
Do Akademii w Clifton uczęszczały dwie Idy Mit-chęll. Ta druga była cichą, skromną,
drobną piętnastolatką o bladej buzi. Studiowała na drugim roku i z trzeciego roku Idy nikt nic
o niej nie wiedział ani nie starał się dowiedzieć.
- Chyba jest bardzo biedna - powiedziała obojętnie Ida. - Ubiera się okropnie i zawsze wydaje
się taka jakaś szara, przygnębiona. Mieszka w małym pensjonacie przy Marlboro Road, w
najbardziej ponurym miejscu, jakie widziałam w życiu. Serdecz-
188
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Noworoczne ciasto Idy
189
nie jej współczuję, jeżeli musi tam spędzić Nowy Rok. Trafiłam tam kiedyś, szukając
zgubionej książki. No to co, dziewczęta, idziemy spać? Nie zapor mnijcie o jutrzejszym
wieczorze.
Nazajutrz Ida udekorowała swój pokój. Wypatrywała przesyłki z ciastem, ale do piątej po
południu paczka nie nadeszła, zdenerwowana Ida udała się więc na pocztę. „Gdyby ciasto nie
dotarło na czas, to co powiem dziewczętom i pannie Monroe" - myślała ze zgrozą.
Na poczcie usłyszała, że owszem, paczka przyszła i została dostarczona pannie Idzie Mitchell,
studentce Akademii w Clifton.
- Jeden z listonoszy - mówił urzędnik - stwierdził, że zna panią osobiście, mieszka bowiem po
sąsiedzku.
- Musiała zajść jakaś pomyłka - zmieszała się Ida. - Nie znam żadnego listonosza. Och, Boże
-przypomniała sobie - w mieście jest jeszcze jedna Ida Mitchell. Może do niej odniesiono
paczkę?
Urzędnik uznał to za bardzo prawdopodobne. „Sprawdzimy, proszę pani" - zaproponował
uprzejmie, ale Ida podziękowała.
- Będę tamtędy przechodziła i sprawdzę sama.
W ponurym domostwie przy Marlboró Road posłano ją na trzecie piętro, gdzie znajdował się
pokoik drugiej Idy Mitchell. Druga Ida otworzyła drzwi.
Na stole za nią leżało ciasto - piękne, duże, znakomicie wypieczone, z widocznymi
rodzynkami.
- Witam, panno Mitchell - powiedziała nieśmiało, miłym głosem druga Ida. - Proszę wejść.
Nie wiedziałam, że jest pani w mieście. Bardzo się cieszę, że mnie pani odwiedziła. Niech
pani spojrzy, co dostałam. Wspaniałe, prawda? Zdziwiłam się i prawie skakałam z radości.
Było mi tak smutno, czułam się taka samotna, jakby wszyscy mnie opuścili. Płakałam nawet

trochę. Aż tu niespodziewanie przyniesiono ciasto - los uśmiechnął się i do mnie. Niechże
pani usiądzie i zje kawałek. Na pewno lubi pani ciasto z bakaliami tak samo jak ja.
Oszołomiona Ida przysiadła na brzeżku krzesła. Ładna historia! Jak teraz powiedzieć drugiej
Idzie, że ciasto nie jest przeznaczone dla niej? Biedulka, jest taka szczęśliwa. A ten jej
pokoik, jaki ubogi, pusty. Luksusowe, wspaniałe ciasto tylko podkreśla jego ubóstwo.
- Kto, kto je pani przysłał? - zająknąwszy się spytała Ida.
- Chyba pani Henderson, bo nikt inny nie przychodzi mi na myśl - odparła druga Ida. - Dwa
lata temu chodziłam do szkoły w Trenton i mieszkałam właśnie u pani Henderson. Kiedy
wyjeżdżałam do Clifton, obiecała, że przyśle mi ciasto na Boże Narodzenie. W zeszłym roku
się nie doczekałam, nie
190
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Noworoczne ciasto Idy
191
muszę pani mówić, jak byłam zawiedziona. Może uważa mnie pani za dziecinną, ale jestem
sierotą, nie mam domu jak inne dziewczęta. No, ale w tym roku pani Henderson dotrzymała
obietnicy. Tak się cieszę, że ktoś o mnie pamiętał. Nawet nie chodzi o ciasto, tylko o
pamięć... Dzięki temu czuję się zupełnie inaczej. Proszę, niech pani skosztuje.
Druga Ida ukroiła spory kawałek ciasta i podsunęła gościowi. Oczy jej błyszczały, a policzki
płonęły. Rzeczywiście było to zupełnie inne stworzenie, słodkie i uśmiechnięte
Ida powoli jadła ciasto. Co ma zrobić? Nie może powiedzieć drugiej Idzie prawdy. Zaprosiła
jednak na to ciasto koleżanki. I pannę Monroe. Więc? Nie! Mimo wszystko zachowa prawdę
dla siebie. Za skarby świata nie zgasi tego światła w oczach drugiej Idy. Oczywiście w swoim
czasie druga Ida dowie się prawdy - może po tym, jak napisze z podziękowaniem do pani
Henderson. Ale na razie niech biedna, samotna dziewczyna cieszy się ludzką życzliwością
przynajmniej w Nowy Rok.
- Pyszne - powiedziała Ida przełykając z kęsem ciasta własne rozczarowanie. - Dobrze, że tu
wpadłam przechodząc.
Miała nadzieję, że zabrzmiało to szczerze.
- Bardzo dobrze! - rozpromieniła się druga Ida. - Przeżyłam okropny tydzień. Widzi pani,
jestem
sama jak palec. Mój ojciec umarł trzy lata temu, matki w ogóle nie pamiętam. Nikt o mnie nie
dba ani ja nie mam o kogo się troszczyć. Kiedy Akademia jest czynna i muszę się uczyć,
zapominam o tym. Ale w święta i wakacje jest mi smutno i źle.
- Powinnyśmy bliżej się poznać - uśmiechnęła się Ida. Żałowała, że nie pomyślała o tym
wcześniej. - Moje rodzeństwo choruje na odrę, nie mogłam więc pojechać do domu. Teraz
widzę, że zamiast się martwić, możemy obie umilić sobie czas, spędzając go wspólnie i
wesoło.
Druga Ida zarumieniła się z radości.
- Chciałabym się z panią zaprzyjaźnić - powiedziała wolno. - Od dawna chcę. Czy to nie
dziwne, że nosimy takie samo nazwisko? Miło, że pani przyszła. Proszę, bardzo proszę, niech
pani przychodzi częściej.
- Będę - zapewniła gorąco Ida.
- A może zostanie pani dzisiaj - ożywiła się druga Ida. - Zaprosiłam na ciasto kilka dziewcząt,
które mieszkają w tym pensjonacie. Takie są dla mnie dobre, cieszę się, że nareszcie mogę się
im odwdzięczyć. Pracują w sklepach jako kasjerki albo sprzedawczynie, niektóre są bardzo
zmęczone i samotne. Z radością się z nimi podzielę. Więc jakże, zostanie pani?
192
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Noworoczne ciasto Idy

193
- Zostałabym chętnie - roześmiała się Ida. - Ale ja również zaprosiłam na dziś gości. Muszę
się pospieszyć, bo pewnie już na mnie czekają.
Roześmiała się znowu, pomyślawszy, na co jeszcze czekają jej goście. Ale idąc do domu
spoważniała.
„Dobrze, że zostawiłam jej ciasto" - powiedziała sobie. „Biedactwo! To ciasto tyle dla niej
znaczy, podczas gdy w moim przypadku byłaby to tylko, jak mówi Józia, rozkosz dla
podniebienia. W następnym semestrze zaprzyjaźnię się z drugą Idą Mitchell, koniecznie. My,
dziewczęta z trzeciego roku, jesteśmy za bardzo samolubne, każda widzi tylko czubek
własnego nosa. Wiem, co zrobię! Napiszę do Alby Morton w Trenton i poproszę, żeby mi
przysłała adres pani Henderson. Potem napiszę do pani Henderson. Niech druga Ida wierzy,
że to pani Henderson upiekła ciasto".
Ida wstąpiła do cukierni i nabyła „gotową konfekcję" (według określenia używanego przez
Józię) - czyli ciastka, czekoladki i kandyzowane owoce. W swoim pokoju zastała już
wszystkie dziewczęta z królującą pośrodku panną Monroe w pięknej wieczorowej sukni z
czarnej koronki i żółtego jedwabiu. We włosy panna Monroe wpięła róże, a na szyi zawiesiła
perły - wszystko na cześć gospodyni noworocznego przyjęcia. Skłamałabym twierdząc, że

Ida ani przez chwilę nie żałowała swego ciasta. Żałowała - ale naprawdę tylko przez chwilę.
- Dobry wieczór, panno Mitchell - zawołała wesoło Marylka Craig. - Proszę wejść i czuć się
jak u siebie w domu. Spotkałyśmy się wszystkie na korytarzu i pukałyśmy do pani bez skutku.
Potem przyszła panna Monroe i wtedy po prostu się włamałyśmy. Gdzie masz to
nadzwyczajne ciasto, Ida? Ślinka mi cieknie od rana.
- Prawdopodobnie druga Ida Mitchell podejmuje nim w tej chwili swoich gości - odparła
chichocząc Ida.
I opowiedziała całą historię.
- Przepraszam, że was zawiodłam - rzekła na zakończenie. - Ale nie mogłam, po prostu nie
mogłam powiedzieć temu biednemu, samotnemu dziecku prawdy. Co do maminego ciasta z
bakaliami, musimy więc obejść się smakiem. Nakupiłam za to w cukierni tyle słodkości, ile
zdołałam unieść. Najlepszych, jakie były.
Słodkości istotnie okazały się dobre, a sylwester udany. Panna Monroe była duszą
towarzystwa. Dziewczęta bawiły się wesoło do dwunastej, przywitały wspólnie Nowy Rok i
rozeszły się życząc Idzie dobrej nocy. Tylko panna Monroe zwlekała z odejściem i kiedy
zostały z Idą same, powiedziała serdecznie:
194
ŚWIATA Z ANIĄ
- Postąpiła pani bardzo ładnie, oddając drugiej Idzie swoje ciasto. Ten maleńki dowód braku
egoizmu to pomyślna wróżba dla pani na cały Nowy Rok.
Ida zaczerwieniła się, słysząc pochwałę z ust swego bóstwa.
- Nie zasługuję na takie miłe słowa, panno Mon-roe. Jestem straszną egoistką, niestety. Ale w
przyszłym roku postaram się zmienić. Będę częściej myślała o dziewczętach, które nie należą
do grona moich najbliższych przyjaciółek i są może samotne i smutne. Druga Ida Mitchell
znajdzie w nadchodzących miesiącach pociechę nie tylko w cieście z bakaliami.
ROK BERTIE
tał na koślawym progu zapatrzony w biały, zimowy świat. Ręce założył do tyłu, na jego
chudej twarzy malowała się zaduma. Nagle drzwi za nim gwałtownie się otworzyły. Ukazała
się rozzłoszczona kobieta z wiadrem pomyj w ręku.
- Jeszcześ nie poszedł, Bert? - spytała ostro.
- Po co tu sterczysz?
- Wcześnie jeszcze - odparł pogodnie Bert.

- Pomyślałem sobie, że może Jurek Fraser będzie tędy przejeżdżał i podwiezie mnie aż do
sklepu. >
- Widzicie go, lenia! Stary Sampśon wyrzuci cię zaraz po świętach, jak nie przyłożysz się do
roboty. Skarańie boskie z tym chłopakiem!
Ostatnie zdanie mogło odnosić się zarówno do Berta, jak do kogoś, kto przeraźliwie
wrzeszczał w kuchni.
196
ŚWIĘTA Z ANIĄ
Nowy Rok Bertiego
197
- Co się stało Wilhelmowi Janowi? - zapytał Ber-tie.
- Jak to co? Chciałby polatać z chłopakami od Robinsonów, ale mu zabroniłam. Nie ma
rękawiczek i przeziębiłby się na śmierć.
Powiedziała to tak grobowym głosem, jakby Wilhelm Jan już nieraz umierał wskutek
przeziębienia.
Bertie spojrzał uważnie na własne, stare, pocerowane rękawiczki. Było mroźno, a on miał
mnóstwo bieganiny. Zadrżał, zerknął na surową twarz ciotki ze zmarszczonym czołem
wycierającej wiadro, co dla biednego Wilhelma Jana nie wróżyło niczego dobrego. Potem
zdjął rękawiczki.
- Niech weźmie moje. Świetnie mogę się bez nich obejść.
- Bzdura - powiedziała pani Ross, acz nieco łagodniej. - Palce ci odpadną. Nie bądź durniem.
- Naprawdę niech weźmie - nalegał Bertie. - Przydadzą mu się bardziej niż mnie. Inaczej
nigdy nie wypuścisz go na dwór.
Wcisnął rękawiczki ciotce i uciekł pędem, jakby w obawie, że się rozmyśli. Wielokrotnie w
ciągu tego dnia musiał się zatrzymywać i chuchać na sczerwieniałe od mrozu dłonie. Ale nie
żałował, że pożyczył rękawiczki Wilhelmowi Janowi - blademu, chorowitemu malcowi, który
miał tak mało przyjemności.
Zachodziło słońce, gdy Bertie układał stertę paczek na schodach pięknego domu doktora
Forbe-sa. Odwrócony plecami do wielkiego wykuszowe-go okna i co chwila rozcierający
dłonie, nie zauważył dwóch małych twarzyczek, które patrzyły na niego przez zamarznięte
szyby.
- Spójrz na tego biedaka, Amy - powiedziała większa dziewczynka. - Zmarzł chyba na kość.
Dlaczego Karolina się nie pospieszy i nie otworzy drzwi?
- Idzie nareszcie - odparła Amy. - Wiesz co, Edie, poprośmy ją, żeby pozwoliła mu wejść i
trochę się ogrzać. Aż zsiniał z zimna.
I pociągnęła siostrę do sieni, gdzie gosposia odbierała paczki od Bertiego.
- Karolino'kochana - szepnęła Edyta - pozwól temu biednemu chłopcu wejść. Patrz, jak
zmarzł.
- Przywykł do tego, zapewniam cię - burknęła niecierpliwie gosposia. - Nic mu nie będzie.
- Ale to poświąteczny tydzień - powiedziała Edyta poważnie. - A wiesz, Karolino, że kiedy
mama żyła, napominała nas często, byśmy zwłaszcza w okresie Bożego Narodzenia pamiętały
o ludziach, którym nie powodzi się tak dobrze jak nam.
Przypomnienie słów matki zmiękczyło zapewne serce Karoliny, bo zwróciła się do Bertiego i
odezwała dość życzliwie:
198
ŚWIĘTA Z ANIĄ
1
Nowy Rok Bertiego
199
- Wejdź i ogrzej się, zanim pójdziesz dalej. Zimno dzisiaj.

Bertie nieśmiało wszedł za Karoliną do kuchni.
- Usiądź sobie przy piecu - powiedziała Karolina podsuwając mu krzesło. Edyta i Amy
stanęły naprzeciwko i spoglądały na chłopca z przyjaznym zainteresowaniem.
- Jak się nazywasz ? - spytała Karolina.
- Robert Ross, proszę pani.
- Aha, to jesteś siostrzeńcem pani Ross - ucieszyła się Karolina. Wbiła jajka do miski i
zaczęła je energicznie ucierać. -1 chłopcem na posyłki u Sam-psona, prawda? Boże mój -
zatroskała się nagle na widok zsiniałych rąk, które Bertie wyciągnął w stronę ognia. - Gdzie
twoje rękawiczki, dziecko? Nie wolno chodzić bez rękawiczek w taki dzień jak dzisiejszy.
- Pożyczyłem je Wilhelmowi Janowi - zająknął się Bertie - bo on nie ma.
Czyżby ta pani uważała chodzenie bez rękawiczek za zbrodnię?
- Nie ma rękawiczek! - krzyknęła przerażona Amy. - A ja mam aż trzy pary! Kto to jest
Wilhelm Jan?
- Mój kuzyn - wyjaśnił Bertie. - Okropnie chorowity. Chciał się pobawić na dworze, ale nie
miał rękawiczek, więc pożyczyłem mu swoje. Ja mogę się obejść.
- Jak spędziłeś święta?
- Nie urządzaliśmy świąt.
- Nie urządzaliście świąt! -Amy prawie zdrętwiała ze zgrozy. -Ale za to wyprawicie sobie
uroczystego sylwestra, co, Bertie?
Bertie potrząsnął głową.
- Nie, proszę panienki, chyba nie. Nigdy nie wyprawiamy.
Amy zamilkła niczego nie rozumiejąc. Bystrzejsza od siostry Edyta zmieniła temat.
- Masz rodzeństwo, Bertie?
- Nie, panienko - uśmiechnął się Bertie. - Za dużo byłoby gąb do wykarmienia. Muszę się już
zbierać. Ślicznie dziękuję.
Podczas gdy Bertie mówił, Edyta wyśliznęła się z kuchni. Zjawiła się w sieni trzymając parę
ciepłych rękawiczek i zatrzymała Bertiego.
,- Dla Wilhelma Jana - powiedziała po prostu -żebyś nie musiał mu pożyczać. Na mnie te
rękawiczki są za duże. Tatuś na pewno nie będzie się gniewał. Do widzenia, Bertie.
- Do widzenia, dziękuję panience - wymamror tał Bertie. Zamknął za sobą drzwi f pobiegł
szybko do domu do Wilhelma Jana.
Tego wieczoru po obiedzie doktor Forbes spostrzegł, że Edyta wpatruje się w płonący na
kominku ogień z niezwykłą u niej powagą. Zapytał więc,
200
ŚWIĘTA Z ANIĄ
kładąc rękę na jej ciemnych, kędzierzawych włosach:
- Nad czym dumasz, córeczko?
- Był dziś u nas pewien chłopiec... - zaczęła Edyta.
- Bardzo miły! - wtrąciła Amy z kąta pokoju, gdzie bawiła się z kotem. - Nazywa się Bertie
Ross. Przyniósł paczki i zaprosiłyśmy go do środka, żeby się ogrzał. Nie miał rękawiczek i
ręce całkiem mu zsiniały. I... Och, tatusiu, wyobraź sobie, że u niego w domu wcale się nie
świętuje ani Bożego Narodzenia, ani Nowego Roku.
- Biedny mały - powiedział doktor. - Słyszałem o nim. Ciężkie ma życie.
- A taki jest miły - powtórzyła Amy. - Edyta dała mu swoje niebieskie rękawiczki. Dla
Wilhelma Jana.
- No no, historia się rozwija. Kto to jest Wilhelm Jan?
- Chyba jego kuzyn, prawda, Edie? W każdym razie ten Wilhelm Jan stale choruje. Chciał
wyjść na dwór, więc Bertie pożyczył mu rękawiczki. On, Wilhelm Jan, też pewnie nie miał
gwiazdki.

- Mnóstwo ludzi nie ma - rzekł doktor odkładając z westchnieniem gazetę. -Widzę,
dziewczynki, że zainteresował was ten młody człowiek. Jeżeli chcecie, możecie zaprosić go
wraz z kuzynem na noworoczny obiad.
Nowy Rok Bertiego
201
- Ach, tatusiu - oczy Edyty rozbłysły jak gwiazdy.
Doktor zaśmiał się.
- Napisz mu jako gospodyni miły liścik z zaproszeniem, a ja dopilnuję, żeby go jutro dostał.
Tak więc Bertie otrzymał nazajutrz pierwsze w swoim życiu zaproszenie na obiad. Czytał je
trzy razy, aby upewnić się co do jego treści, a potem przez resztę dnia chodził zamyślony,
jakby miał do rozstrzygnięcia jakąś niesłychanie ważną kwestię. Wróciwszy wieczorem do
domu, z półprzytomną miną wkroczył do kuchni, gdzie ciotka gotowała akurat owsiankę.
- Czy to ty, Bert? - spytała opryskliwie. Zawsze pdzywała się opryskliwie, nawet gdy nie
miała takiego zamiaru, jakby nie umiała inaczej.
- Ja - szepnął Bertie wieszając czapkę.
- Pewnieś był w sklepie ostatni raz. Sampson nic nie mówił, że cię zatrzyma?
- Nie. Zapytałem. Powiedział, że nie może.
- Spodziewałam się tego. No cóż, w każdym razie w Nowy Rok masz wolne. A co włożysz do
gęby, to inna sprawa.
- Dostałem zaproszenie na obiad - powiedział Bertie nieśmiało. - Ja i Wilhelm Jan. Od córek
doktora Forbesa. Tych, co dały mi rękawiczki.
Wręczył ciotce liścik. Pani Ross przystanęła
202
ŚWIĘTA Z ANIĄ
i odczytała go w migotliwym świetle buzującego pod kuchenną blachą ognia.
- To się zabawisz - rzekła, oddając liścik Bertie-mu. - Ty, bo Wilhelm Jan nie pójdzie, choćby
dostał dziesięć zaproszeń. Przeziębił się wczoraj na dworze. Mówiłam mu, że tak będzie, ale
się uparł. Rozłożył się na tydzień, posłuchaj, jak kaszle.
- Więc ja też nie pójdę - westchnął Bertie, co mogło wyrażać zarówno ulgę, jak
rozczarowanie. - Sam nie pójdę - powtórzył.
- Głupi jesteś - stwierdziła ciotka. - Przecież cię nie zjedzą. Idź, powiadam, i baw się dobrze.
Tylko trzymaj język za zębami przed Wilhelmem Janem. Nie potrzeba mi tu płaczu i
wrzasków.
Ostrzeżenie przyszło za późno. Wilhelm Jan usłyszał przez ścianę całą rozmowę i gdy matka
weszła do sypialni, aby natrzeć mu maścią piersi, zalany łzami schował się pod kołdrę.
- Przestań, Wilhelmie Janie. Natrę ci piersi.
- Nie chcę, wynoś się - szlochał Wilhelm Jan. -Wszystko słyszałem. Bertie idzie na obiad do
doktora Forbesa, a ja nie mogę.
- Sam sobie za to podziękuj - rozgniewała się matka. - Gdybyś się nie uparł wyjść wczoraj na
dwór, byłbyś zdrów jak ryba. Nieposłuszni chłopcy zawsze napytają sobie biedy. No, nie
becz. Jak Bertie pójdzie, Forbesowie na pewno przyślą ci coś przez niego.
Nowy Rok Bertiego
203
Ale Wilhelma Jana wcale to nie pocieszyło. Usnął wreszcie, znużony płaczem, a kiedy Bertie
zajrzał nazajutrz rano do sypialni - siedział w rozkopanej pościeli, zakrywając kołdrą mizerną
twarz i pod-puchnięte, zaczerwienione oczy.
- Cześć, Wilhelmie Janie, jak się masz? Nic nie lepiej?
- Nic a nic - chlipnął malec. - Za to ty będziesz jutro balował.

- Bez ciebie nigdzie nie pójdę - oświadczył stanowczo Bertie w nadziei, że poprawi to humor
Wilhelmowi Janowi. Ale wywołał efekt wręcz odwrotny. Wilhelm Jan płakał, póki nie
zabrakło mu łez, po czym rzekł grobowym głosem:
- Tego właśnie się spodziewałem. Podły zdrajca. Myślałem, że jak ja nie będę mógł pójść, to
ty pójdziesz i wszystko mi opowiesz.
- Nie złość się, Wilhelmie Janie. Chcesz, to pójdę, choć przypuszczałem, że wolisz, żebym
został z tobą.
- Pójdziesz, słowo?
- Słowo. Poszedłbym nawet do piekła, bylebyś już nie płakał. Teraz muszę lecieć do sklepu.
Trzymaj się!
Związany przyrzeczeniem Bertie zebrał się na odwagę i poszedł. O zmierzchu następnego
dnia stanął z bijącym sercem u drzwi doktora Forbesa. Miał na sobie swoje najlepsze, choć
mocno zni-
204
ŚWIĘTA Z ANIĄ
szczone ubranie i czysty kołnierzyk. Mroźny wiatr zaróżowił mu policzki i potargał włosy.
Drzwi otworzyła Karolina. Zaprowadziła gościa do saloniku, gdzie niecierpliwie oczekiwały
go Edyta i Amy.
- Szczęśliwego Nowego Roku, Bertie! - zawołała Amy. - A gdzie Wilhelm Jan?
- Nie mógł przyjść - Bertie zląkł się, że bez Wilhelma Jana nie jest mile widziany. - Naprawdę
jest chory, przeziębił się i musi leżeć w łóżku. Ale strasznie chciał przyjść.
- Biedny Wilhelm Jan - powiedziała z rozczarowaniem Amy.
Dalszą rozmowę przerwało wejście doktora For-besa.
- Witaj! - doktor serdecznie uścisnął dłoń Ber-tiemu. -A gdzie drugi młodzieniec, którego
oczekiwały moje córki?
Bertie ponownie zaczął tłumaczyć powody nieobecności Wilhelma Jana.
- Pogoda sprzyja przeziębieniom - rzekł doktor, siadając przy kominku i dokładając do ognia.
- Ty jednak musisz pewnie biegać tak prędko, że nie odczuwasz zimna. Ale podobno
opuszczasz wkrótce Sampsona. Mówił mi, że nie będzie cię potrzebował, kiedy okres
świąteczny się skończy. Co zamierzasz robić? Masz coś na widoku?
Nowy Rok Bertiego
205
Bertie ze smutkiem pokręcił głową.
- Nie, proszę pana, nie mam. Na razie - rozpogodził się. - Jak dobrze poszukam, to na pewno
coś znajdę. Dotychczas zawsze mi się udawało.
Pozbył się nieśmiałości, zaróżowił i ufnie patrzył na doktora jasnymi, szczerymi oczami.
Doktor energicznie grzebał w kominku i sprawiał wrażenie człowieka, który doskonale
wszystko rozumie. Ale wbiegły dziewczynki i zabrały Bertiego, by pokazać mu świąteczne
podarki. Czego tam nie było! Dla Bertiego przeznaczona była futrzana czapka i rękawiczki.
Chłopcu zdawało się, że śni.
-A tu jest książka z obrazkami dla Wilhelma Jana - powiedziała Amy. - W kuchni pod
drzwiami są jeszcze saneczki. Och, Karolina dzwoni na obiad. Jestem strasznie głodna. Tatuś
mówi, że to u mnie normalne, ale nie wiem, co to znaczy.
Co do obiadu - Bertie widział może takie przysmaki w najśmielszych snach, ale nigdy w
rzeczywistości. Był to obiad z gatunku niezapomnianych.
Przy deserze doktor, który przedtem jadł w milczeniu, odchylił się na krześle, splótł dłonie i
badawczo przyjrzał się Bertiemu.
- Zatem pan Sampson cię zwalnia?
Bertie natychmiast spoważniał. Zdążył już prawdę zapomnieć o swoich kłopotach.
206

S WIĘ TA Z ANIĄ
207
- Tak, proszę pana. Mówi, że jestem za mały do ciężkiej pracy.
- Istotnie, jesteś jeszcze mały, ale bez wątpienia urośniesz. Tak już bywa z chłopcami, że
rosną. Sądzę, że nie boisz się pracy. Potrzebny mi jest chłopiec, który załatwiałby sprawunki i
zajmował się moim koniem. Jeżeli ci to odpowiada, spróbuj. Mógłbyś u nas mieszkać i
chodzić do szkoły. Słyszałem o paru szkołach w sąsiedztwie. Umieściłbym cię w tej, która ci
się spodoba. Co ty na to?
- Och, proszę pana, jaki pan dobry - Bertiemu głos załamał się ze wzruszenia.
- Zgadzasz się więc - domyślił się doktor.
- W takim razie przyjdź w poniedziałek. Może będziemy mogli coś zrobić dla tego drugiego
młodzieńca, Wilhelma czy Jana, czy jak mu tam. Zjesz jeszcze trochę, Bertie?
- Nie, dziękuję - odrzekł Bertie. Nie przełknąłby więcej ani kęsa po takiej cudownej nowinie.
Na zakończenie obiadu podano pieczone jabłka. Potem wszyscy łupali orzechy i bawili się w
różne gry, a kiedy zegar wybił dziewiątą, Bertie wstał.
- Już idziesz? - zapytał doktor znad gazety.
- Zobaczymy się w poniedziałek, pamiętasz?
- Tak, proszę pana - odparł wesoło Bertie. Gdzież mógłby zapomnieć, dobre sobie!
Kiedy Bertie wychodził, Amy wciągnęła do sieni czerwone saneczki.
- Prezent dla Wilhelma Jana - powiedziała. - Resztę przywiązałam do sanek. Mocno, żebyś
niczego nie zgubił.
Edyta stała na progu z paczuszką.
- Trochę orzechów i cukierków dla Wilhelma Jana - wyjaśniła. - Przekaż mu od nas najlepsze
życzenia.
- Dziękuję - powiedział Bertie. - Bardzo dziękuję, było wspaniale. Opowiem o wszystkim
Wilhelmowi Janowi. Dobranoc.
Na dworze było zimniej niż kiedykolwiek. Śnieg chrzęścił pod nogami, gwiazdy błyskały
lodowatym spojrzeniem, ale Bertiego rozgrzewały radość i nadzieja. Biegł w podskokach
ulicą, ciągnął za sobą sanki dla Wilhelma Jana, które także podskakiwały, i wiedział, wiedział
na pewno, że nigdy nie zapomni tego cudownego noworocznego dnia.
otychczas najwięcej pozycji z dorobku pisarskiego Lucy Maud Montgomery wydały
wydawnictwa: Nasza Księgarnia i Novus Orbis. Prezentowana lista obejmuje wszystkie
przetłumaczone na język polski książki autorki.
Nasza Księgarnia: Cykl opowieści o Ani z Zielonego Wzgórza:
Ania z Zielonego Wzgórza
Ania z Auonlea
Ania na uniwersytecie
Ania z Szumiących Topoli
Wymarzony dom Ani
oraz inne
Ania ze Złotego Brzegu
Dolina Tęczy
Rilla ze Złotego Brzegu
Opowieści z Auonlea
Pożegnanie z Auonlea
Błękitny Zamek
Dzban ciotki Becky
Pat ze Srebrego Gaju
Wakacje na starej farmie
Emilka z Księżcowego Nowiu

Emilka szuka swojej gwiazdy
Jana ze Wzgórza Latarni Czary Marigold
Miłość Pat
Złoty gościniec
Kilmeny ze starego sadu
Dorosłe życie Emilki
pamiętniki L.M.Montgomery:
Krajobraz dzieciństwa (1889-1897)
Uwięziona dusza (1898-1910)
Novus Orbis:
Białą magia Panna młoda czeka
Błękitny zamek Kilmeny z sadu
Niedaleko Auonlea
Opowieści ze Złotego Brzegu
Spotkania po latach
Ślady na piasku
Takie jak Ania
W pajęczynie życia
Na Zielonym Wzgórzu rozpoczyna się historia rudowłosej Ani Shirley, która tutaj odnajduje
swój prawdziwy dom. Niesforna, impulsywna, a jednocześnie obdarzona niepospolitą fantazją
Ania nieustannie popada w przeróżne tarapaty i wciąż obiecuje sobie, że już nigdy więcej... aż
do następnego razu.