Test A

Test podsumowujący rozdział III

Prawa człowieka

1. Czytaj uważnie teksty zadań.
2. Jeżeli się pomylisz, błędnie zaznaczoną odpowiedź otocz kółkiem.
3. Rozwiązania zadań zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki
przekreślaj.
4. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów, jaką można uzyskać za właściwą

odpowiedź.Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 37 punktów.

1. Uporządkuj w kolejności chronologicznej dokumenty regulujące przestrzeganie praw
człowieka. Wpisz numery od 1 do 4 w kratki obok właściwych nazw.

(0–1 p.)

Powszechna deklaracja praw człowieka
Wielka Karta Swobód
Deklaracja praw człowieka i obywatela
Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych

2. Przyporządkuj wymienione prawa człowieka właściwym generacjom.W tym celu wstaw
litery w odpowiednie rubryki tabeli.

(0–3 p.)

A. prawo do pokoju
B. prawo do wolności i bezpieczeństwa
C. prawo do wolności wyznania i sumienia
D. prawo do uczestnictwa w życiu kulturalnym
E. prawo do zabezpieczenia społecznego
F. prawo do zrzeszania się
G. prawo do rozwoju
H. prawo do życia
I. prawo do życia w czystym środowisku
J. prawo do wypoczynku

Pierwsza generacja

Druga generacja

Trzecia generacja

3. Wpisz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – obok fałszywych. (0–4 p.)

Lp.

Zdania

Prawda/Fałsz

1.

Komitet Praw Dziecka ONZ rozpatruje sprawozdania składane
przezpaństwa, które przystąpiły do Konwencji praw dziecka.

2.

W świetle Konwencji praw dziecka dzieckiem jest każda osoba do
ukończenia 18. roku życia.

3.

Przestrzeganie Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i
politycznychjest nadzorowane przez Parlament Europejski.

4.

Do Paktów praw człowieka zalicza się Powszechna deklaracja praw
człowieka.

4. Zaznacz właściwą odpowiedź. (0–1 p.)

Jaką rolę w kształtowaniu praw człowieka odegrał Janusz Korczak?

Zapoczątkował debatę w sprawie zniesienia kary śmierci w Polsce.
Był pomysłodawcą powołania Komitetu Praw Człowieka.
Do jego myśli pedagogicznej nawiązano w projekcie Konwencji praw dziecka.
Współtworzył Międzynarodowy pakt praw politycznych i obywatelskich.

5. Przyjrzyj się zamieszczonemu logo i wykonaj polecenia. (0–3 p.)

A. Napisz, jaka organizacja pozarządowa posługuje się zamieszczonym obok logo.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

B. Wymień dwa cele działania tej organizacji.
•………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
• ..……………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

6. Podkreśl właściwe zakończenie zdań.

(0–3 p.)

Amnesty International powstała z inicjatywy Petera Benensona / Henriego Dunanta.
Rada Europy oraz OBWE są częścią uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka /
regionalnegosystemu ochrony praw człowieka.
Głównym narzędziem kontroli praw socjalnych i ekonomicznych przyjętych przez Radę
Europy w 1961 r.jest Europejska karta społeczna / Karta praw podstawowych.

7. Przeczytaj fragment artykułu i wykonaj polecenia.

(0–3 p.)

Międzynarodowy system ochrony praw człowieka podlega stałej ewolucji. Dotyczy to
zarówno jego aspektumaterialnoprawnego, czyli tworzenia nowych traktatów, jak i
doskonalenia mechanizmów kontrolnych.Obserwacja funkcjonowania tego systemu musi
prowadzić do wniosku, że największym dlań wyzwaniemjest jego skuteczność. Chodzi zatem o
to, że standardy ochrony zawarte w międzynarodowymprawie człowieka przez dużą liczbę
państw na świecie są realizowane w sposób co najwyżej cząstkowy.W dalszym ciągu
jednostka ma bardzo utrudniony dostęp do międzynarodowych organów ochrony praw
i wolności na poziomie uniwersalnym. Zarazem uważa się, nie bez racji, że systemy
regionalne ochronypraw człowieka, a zwłaszcza system europejski, stworzyły skuteczniejsze
mechanizmy. W szczególnościdziałalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest
dowodem na to, że na poziomie międzynarodowymmoże skutecznie działać dostępny dla ofiar
naruszeń praw człowieka organ sądowy.
Źródło: A. Gliszczyńska-Grabias, K. Sękowska-Kozłowska, R. Wieruszewski,
Koncepcja Światowego Trybunału Praw Człowieka, [w:] „Państwo i Prawo” 2011, nr 5, s. 3.

A. Wyjaśnij, jak autorzy artykułu oceniają skuteczność działania europejskiego systemu
ochrony praw człowiekana tle systemu uniwersalnego. Określ, w jaki sposób uzasadniają
swoje stanowisko.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
B. Scharakteryzuj główne wady uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

8. Wstaw znak „x” w kratki obok warunków, jakie należy spełnić, kierując skargę
do rzecznika praw obywatelskich.

(0–3 p.)

Skarga może dotyczyć łamania praw przez osoby indywidualne.
Wnioskodawca przed złożeniem skargi powinien przebyć całą krajową procedurę
odwoławczą.
Wraz ze złożeniem wniosku należy uiścić opłatę skarbową.
Wniosek nie może dotyczyć naruszeń wynikających z niekonstytucyjności ustawy.
Do skargi należy dołączyć kopie lub odpisy dokumentów dotyczących danej sprawy.
Wniosek można złożyć tylko w formie pisemnej.

9. Na podstawie tekstu podręcznika ze s. 140 oraz fragmentu ustawy wykonaj polecenia

. (0–2

p.)

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Tekst jednolity z 2002 r.
Art. 6
1. W rozumieniu ustawy za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące
zidentyfikowanejlub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej.
2. Osobą możliwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić
bezpośrednio lubpośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny
albo jeden lub kilka specyficznychczynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne,
umysłowe, ekonomiczne, kulturowelub społeczne.
3. Informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli wymagałoby
to nadmiernychkosztów, czasu lub działań.

Źródło: Dz.U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Czym są dane osobowe, jak
interpretowaćart. 6 ust. 3 „Ustawy o ochronie danych osobowych”?
[...] należy przyjąć, że danymi osobowymi nie będą pojedyncze informacje o dużym stopniu
ogólności,np. nazwa ulicy i numer domu czy wysokość wynagrodzenia. Informacja ta będzie
jednakstanowić daną osobową wówczas, gdy zostanie zestawiona z innymi dodatkowymi
informacjami,które w konsekwencji można odnieść do konkretnej osoby. Przykładem
pojedynczej informacji stanowiącejdaną osobową jest natomiast numer PESEL, który zgodnie
z art. 31a ust. 1 ustawy z dnia10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych
[...] jest 11-cyfrowym, stałym symbolemnumerycznym, jednoznacznie identyfikującym osobę
fizyczną [...]. Można więc stwierdzić,że numer PESEL [...] [z definicji] stanowi daną
osobową, a jej przetwarzanie podlega wszelkimrygorom przewidzianym w ustawie o ochronie
danych osobowych.Ustawodawca, formułując art. 6 ustawy [...], nie określił zamkniętego
katalogu informacji stanowiącychdane osobowe. Dlatego też przy rozstrzyganiu, czy

określona informacja lub informacje stanowiądane osobowe, w większości przypadków,
nieuniknione jest dokonanie zindywidualizowanejoceny, przy uwzględnieniu konkretnych
okoliczności oraz rodzaju środków czy metod potrzebnychw określonej sytuacji do
identyfikacji osoby.

Źródło:

http://www.giodo.gov.pl/319/id_art/973/j/pl/

A. Napisz, jakie warunki muszą być spełnione, aby określone informacje zostały uznane za
dane osobowechronione w świetle ustawy.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

B. Wymień, jaki rodzaj informacji bezwzględnie zawsze będzie uznany za daną osobową.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

10. Przeanalizuj dane statystyczne z zamieszczonego wykresu i wykonaj polecenia

. (0–3 p.)

A. Podaj nazwy trzech krajów, w których poparcie dla bezwzględnego zakazu stosowania
tortur było najwyższe.
………………………………………………………………………………………………….
B. Określ, w których państwach przeważała akceptacja ograniczonego stosowania tortur
wobec terrorystów.
………………………………………………………………………………………………….
C. Wskaż dwa czynniki decydujące o wzroście w danym społeczeństwie liczby zwolenników
stosowania torturw ograniczonym lub pełnym zakresie.

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

11. Zapoznaj się z opisaną sytuacją. Następnie zapisz, jakie konstytucyjne prawo obywateli
zostało w niej naruszone

. (0–1 p.)

Rodzice, których dzieci nie dostały się do przedszkola, postanowili zaprotestować i
zorganizować marszulicami miasta. Po spełnieniu wszystkich warunków określonych prawem
otrzymali zgodę na manifestację.Kiedy doszli pod budynek urzędu miasta, policja nakazała
im się natychmiast rozejść, twierdząc,że zakłócają porządek.
………………………………………………………………………………………………….

12. Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

(0–1 p.)

Prawa i wolności człowieka można w wyjątkowych sytuacjach ograniczyć

bez konieczności zachowania szczególnych procedur.
wyłącznie w wyniku referendum.
poprzez niezależną decyzję głowy państwa.
tylko na drodze ustawowej i na ściśle określony czas.

13. Przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz na pytania. (0

–

2 p.)

A. Do łamania jakich praw człowieka nawiązuje przedstawionakarykatura?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

B. Jak przedstawia się sytuacja przestrzegania wymienionych praw we współczesnym

świecie?

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

14. Określ dwie przyczyny polityczne i dwie kulturowe prowadzące do łamania praw
człowieka.

(0–4 p.)

Przyczyny polityczne:
•………………………………………………………………………………………………….
•………………………………………………………………………………………………….

Przyczyny kulturowe:
•………………………………………………………………………………………………….
•………………………………………………………………………………………………….

15. Przyporządkuj podane postawy odpowiednim charakterystykom. Wpisz litery w kratki
obok właściwych nazw.

(0–3 p.)

szowinizm
antysemityzm
ksenofobia

A. Wrogie nastawienie wobec ludności żydowskiej o podłożu religijnym, kulturowym,
ekonomicznym;przypisywanie Żydom negatywnych cech i zachowań przynoszących straty
lub nieszczęścia innymnarodom.
B. Niechęć, wrogość lub strach wobec innych, obcych, nasilające się szczególnie w
warunkach pogarszaniasię własnej sytuacji często w wyniku fragmentarycznej wiedzy o
świecie.
C. Bezkrytyczny stosunek do własnego narodu, niedostrzeganie jego słabych stron i
wyolbrzymianiezalet przy jednoczesnym pogardzaniu innymi narodami.