„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Alicja Jadwiga Pasemko

Udzielanie pierwszej pomocy
322[05].O1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr n. med. Ewa Jakubiec-Blajer
dr n. med. Nella Żywalewska-Górna





Opracowanie redakcyjne:
mgr Alicja J. Pasemko





Konsultacja:
mgr Maria Żukowska












Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[05].O1.04
Udzielanie pierwszej pomocy zawartego w modułowym programie dla zawodu ortoptystka.

















Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

13

5.1. Przyczyny i skutki nagłego zagrożenia zdrowia i życia

Ocenianie stanu poszkodowanego na skutek wypadku
Zasady udzielania pierwszej pomocy

13

5.1.1. Ćwiczenia

13

5.2. Pierwsza pomoc w przypadkach zatrzymania krążenia

i oddechu

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

5.3. Pierwsza pomoc w przypadku skaleczeń, krwotoków, złamań,

oparzeń i odmrożeń

17

5.3.1. Ćwiczenia

17

5.4. Postępowanie w przypadku porażenia prądem elektrycznym, udarów,
omdleń

19

5.4.1. Ćwiczenia

19

5.5. Pierwsza pomoc w przypadku urazów kręgosłupa i głowy

21

5.5.1. Ćwiczenia

21

5.6. Pierwsza pomoc w przypadku zatruć pokarmowych

środkami chemicznymi i ostrych bólów brzucha

23

5.6.1. Ćwiczenia

23

5.7. Postępowanie w przypadku uszkodzeń i obrażeń gałki ocznej

w sytuacji obecności ciała obcego stałego, urazu mechanicznego,

oparzenia, stłuczenia, złamania

25

5.7.1. Ćwiczenia

25

5.8. Pojęcie zasady aseptyki i metody sterylizacji.

Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy

27

5.8.1. Ćwiczenia

27

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

29

7.

Literatura

41

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie ortoptystka.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemu mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania – uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[05].O1

Podstawy działalności usługowej

w ochronie zdrowia

322[05].O1.01

Charakteryzowanie

psychicznego

rozwoju człowieka

322[05].O1.02

Prowadzenie profilaktyki

i edukacji zdrowotnej

322[05].O1.03

Stosowanie przepisów bhp,

ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska

322[05].O1.04

Udzielanie pierwszej

pomocy

322[05].O1.05

Stosowanie przepisów prawa

i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

używać komputera,

−

współpracować w zespole,

−

znać podstawowe zasady aseptyki i antyseptyki,

−

znać podstawowe wiadomości z zakresu budowy anatomicznej człowieka,

−

znać podstawowe wiadomości na temat funkcjonowania wszystkich narządów człowieka,

−

znać zasady bandażowania,

−

umieć różnicować funkcjonowanie organizmu dziecka i osoby dorosłej,

−

znać podstawowe instrumentarium.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać stany zagrożenia zdrowia i życia,

−

ocenić stopień zagrożenia życia w nagłych przypadkach,

−

ocenić stan chorego – poszkodowanego na podstawie wyglądu, zachowania i stanu
świadomości,

−

zinterpretować procedury udzielania pierwszej pomocy,

−

zastosować właściwe metody i środki ratujące życie,

−

udzielić pierwszej pomocy w sytuacji nagłego zachorowania lub wypadku w miejscu
pracy,

−

udzielić pierwszej pomocy w przypadku zatrzymania krążenia i oddechu,

−

udzielić pierwszej pomocy w przypadku krwotoków, złamań, oparzeń, odmrożeń,

−

udzielić pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem elektrycznym, udarów
i omdleń, urazów głowy i kręgosłupa,

−

udzielić pierwszej pomocy w przypadku zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego,

−

udzielić pierwszej pomocy w przypadku uszkodzeń i obrażeń gałki ocznej i oczodołu,

−

zastosować zasady aseptyki, antyseptyki i metody sterylizacji,

−

wyposażyć apteczkę pierwszej pomocy w środki medyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca………………………………………
Modułowy program nauczania:

Ortoptystka 322[05]

Moduł:

Podstawy działalności usługowej w ochronie zdrowia
322[05].O1

Jednostka modułowa:

Udzielanie pierwszej pomocy 322[05].O1.04

Temat: Wykonanie zabiegu resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

Cel ogólny: Pierwsza pomoc w przypadku zatrzymania krążenia i oddechu.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

znać objawy nagłego zagrożenia życia,

−

zmierzyć tętno na tętnicach udowych i szyjnych,

−

sprawdzić, czy poszkodowany ma swój oddech,

−

umieć utrzymać u poszkodowanego podstawowe funkcje życiowe,

−

znać kolejne zasady postępowania resuscytacyjnego wg Safara,

−

umieć udrożnić górne drogi oddechowe,

−

wykonać sztuczną wentylację,

−

wykonać masaż zewnętrzny serca (gdy jest jeden lub dwóch ratowników),

−

znać rytm wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych i u dzieci.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

praca w zespole,

−

koordynowanie pracy zespołu.

Metody nauczania:

−

metoda ćwiczeń praktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

fantomy,

−

rysunki,

−

plansze,

−

filmy dydaktyczne,

−

rurka ustno-gardłowa,

−

środki opatrunkowe (gaziki),

−

rękawice lateksowe,

−

miska nerkowata.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualne,

−

grupowe (w grupach 2 osobowych).

Czas trwania zajęć: 90 min.

Uczestnicy: uczniowie szkoły ortoptystek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Zadanie dla ucznia:

Wykonaj zabieg resuscytacji krążeniowo-oddechowej u poszkodowanego dorosłego, sprawdź
skuteczność akcji resuscytacyjnej. Podczas wykonywania zabiegu postępuj według zasad
resuscytacji oraz zabezpiecz miejsce wykonywanej akcji.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna

1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad udzielania pierwszej pomocy w miejscu zdarzenia.

4.

Wyjaśnienie uczniom zasad resuscytacji przez jednego i/lub dwóch ratowników.

5.

Podział grupy uczniów na zespoły 2 – osobowe.

Faza właściwa

Obejrzenie filmu dydaktycznego. Obejrzenie planszy, rysunków.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:

1.

Jak należy zabezpieczyć miejsce do akcji resuscytacyjnej?

2.

Jakie są podstawowe dla życia układy?

3.

Jak i gdzie sprawdza się tętno u osoby poszkodowanej w trakcie akcji resuscytacyjnej?

4.

Jak należy ułożyć poszkodowanego do wykonania resuscytacji krążeniowo-
oddechowej?

5.

Jak udrożnisz górne drogi oddechowe?

6.

Jak utrzymasz drożność górnych dróg oddechowych w trakcie resuscytacji
krążeniowo-oddechowej?

7.

Jak ułożysz dłonie do ucisku na klatkę piersiową poszkodowanego w celu masażu
serca?

8.

Jakie są zasady postępowania resuscytacyjnego wg. Safara?

9.

Jaką pozycję przyjmiesz do wykonywania masażu pośredniego serca?

10.

Jaki rytm powinna mieć resuscytacja krążeniowo-oddechowa u dorosłego?

Faza II. Planowanie

1.

Ile należy użyć maseczek twarzowych, aby każdy z uczestników ćwiczenia posiadał
swoją?

2.

Ile trzeba fantomów, aby uczniowie mogli wielokrotnie przećwiczyć resuscytację
w czasie ćwiczenia?

3.

Jak prawidłowo ułożyć fantom?

4.

Jak poprawnie założyć maseczkę twarzową?

Faza III. Ustalenie

1.

Uczniowie udrażniają drogi oddechowe przed przystąpieniem do resuscytacji.

2.

Uczniowie pracują w zespołach, proponują metody resuscytacji krążeniowo-
oddechowej.

3.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wykonywanych czynności
udrażniania górnych dróg oddechowych, układania fantomu do resuscytacji oraz
resuscytację krążeniowo-oddechową.

Faza IV. Wykonanie

1.

Uczniowie układają fantom na odpowiednim podłożu.

2.

Uczniowie udrażniają górne drogi oddechowe.

3.

Uczniowie utrzymują drożność górnych dróg oddechowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

4.

Uczniowie wykonują sztuczne oddychanie metodą usta – usta za pomocą maseczki
twarzowej.

5.

Uczniowie wykonują zewnętrzny masaż serca.

6.

Uczniowie wykonują resuscytację krążeniowo-oddechową.

7.

Wszystkie wykonywane elementy nauczyciel sprawdza, czy zostały wykonane
zgodnie z procedurami.

Faza V. Sprawdzanie

1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonywanych poszczególnych
elementów akcji reanimacyjnej.

2.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonywania resuscytacji krążeniowo
– oddechowej.

3.

Po akceptacji nauczyciela wykonują resuscytację krążeniowo-oddechową.

4.

Uczniowie sprawdzają wykonaną resuscytacje krążeniowo-oddechową z filmem
dydaktycznym lub nauczycielem.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem analizują kolejne elementy resuscytacji krążeniowo-
oddechowej, podają które zadania sprawiły im trudności.
Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak je wyeliminować w przyszłości.
Praca domowa
Na podstawie wiedzy zdobytej podczas zajęć praktycznych przeanalizuj wszystkie czynności
wykonywane podczas zabiegu resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Zapamiętaj kolejność
wykonywanych zabiegów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca………………………………………..
Modułowy program nauczania:

Ortoptystka 322[05]

Moduł:

Podstawy działalności usługowej w ochronie zdrowia
322[05].O1

Jednostka modułowa:

Udzielanie pierwszej pomocy 322[05].O1.04

Temat: Zakładanie maści i opatrunku na oko.

Cel ogólny: Założenie leku do oka oraz zabezpieczenie oka przed urazami zewnętrznymi.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien:

−

znać zasady aseptyki i antyseptyki,

−

dobierać opatrunki w zależności od rodzaju opatrunku i miejsca aplikacji,

−

znać zasady zakładania leków (różnych) do worka spojówkowego,

−

znać zasady układania poszkodowanego do założenia leku do worka spojówkowego,

−

znać zasady zakładania opatrunków na oko.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

planowanie i organizowanie zajęć,

−

praca w zespole,

−

współpracy z poszkodowanym.

Metody nauczania:

−

metoda ćwiczeń praktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

fantom,

−

rysunki przedstawiające kolejność wykonywanych czynności,

−

plansze ze zdjęciami i opisem kolejnych czynności,

−

filmy dydaktyczne przedstawiający modelowe postępowanie w sytuacji zakładania leku
do oka oraz zakładania opatrunku,

−

środki opatrunkowe,

−

krople, maści do oczu,

−

rękawice lateksowe,

−

miski nerkowate.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

90 min.

Uczestnicy: uczniowie szkoły ortoptystek.

Zadanie dla ucznia:

Wykonaj zabieg założenia leku (maść, krople) do worka spojówkowego, a następnie załóż
opatrunek zabezpieczający na oko.
Podczas zabiegu zachowaj wszystkie zasady aseptyki i antyseptyki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Przebieg zajęć:
Faza wstępna

1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad zakładania leku (kropli, maści) do worka spojówkowego.

4.

Wyjaśnienie uczniom zasad zakładania opatrunku zabezpieczającego oko przed
urazami zewnętrznymi.

5.

Podział grupy uczniów na zespoły 2 lub 4 osobowe.

Faza właściwa

Obejrzenie filmu dydaktycznego na temat: „Zakładanie maści i kropli do oka. Metody
zakładania opatrunków na okolicę oka”. Zapoznanie się z plakatami, zdjęciami,
rysunkami.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:

1.

Jakie są zasady postępowania aseptycznego i antyseptycznego?

2.

Jak prawidłowo myjemy i dezynfekujemy ręce?

3.

Jakie są zasady dobierania materiałów opatrunkowych?

4.

Jaka musi być temperatura zakładanych leków do worka spojówkowego?

5.

W jakiej pozycji powinna być osoba, której zakładamy lek do worka spojówkowego?

6.

Jak przygotować osobę do zabiegu?

7.

Jaka jest prawidłowa metoda zakładania leków do worka spojówkowego?

8.

Jakiej instrukcji udzielić poszkodowanemu po założeniu leków do worka
spojówkowego?

9.

Jak umocować opatrunek?

Faza II. Planowanie

1.

Ile potrzeba kropli i maści?

2.

Ile potrzeba materiałów opatrunkowych?

3.

Jakie potrzeba materiały opatrunkowe?

4.

Jakich używać środków ochrony osobistej?

5.

Jak prawidłowo założyć lek do worka spojówkowego?

Faza III. Ustalenie

1.

Uczniowie pracują w zespołach, proponują metody i techniki zakładania leków do
worka spojówkowego oraz techniki i metody zakładania opatrunku ochronnego na
oko.

2.

Uczniowie zakładają lek do worka spojówkowego. Później zakładają opatrunki
ochronne na oko. Używają różnych technik.

3.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wykonywanych czynności oraz
uzasadniają kolejność wykonywanych czynności.

Faza IV. Wykonanie

1.

Uczniowie zakładają lek do worka spojówkowego. Nauczyciel sprawdza poprawność
wykonywanego zabiegu.

2.

Uczniowie zakładają opatrunek ochronny na oko. Nauczyciel sprawdza poprawność
wykonania zabiegu.

Faza V. Sprawdzanie

1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonywanych poszczególnych
zabiegów.

2.

Po akceptacji nauczyciela uczniowie wykonują zakładanie leku do worka
spojówkowego oraz zakładanie opatrunku ochronnego na oko.

3.

Uczniowie sprawdzają poprawność wykonywanych czynności z filmem
dydaktycznym lub nauczycielem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem analizują kolejne etapy zabiegów, wykazują, które etapy
zadań sprawiły im trudności.
Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie, wskazuje, jakie umiejętności były ćwiczone, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i jak ich uniknąć w przyszłości.
Praca domowa
Utrwal wiadomości z metod zakładania opatrunków na oko i okolicę oka. Zapoznaj się
z literaturą wskazaną przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5. ĆWICZENIA

5.1.

Przyczyny i skutki nagłego zagrożenia zdrowia i życia
Ocenianie stanu poszkodowanego na skutek wypadku
Zasady udzielania pierwszej pomocy

5.1.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj, czy poszkodowany ma drożne górne drogi oddechowe. Obejrzyj film

przedstawiający metody rozpoznawania u poszkodowanego drożność górnych dróg oddechowych.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać wskazany

przez nauczyciela fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę uczniom na
staranne wykonywanie poszczególnych ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć film dydaktyczny,

2)

ułożyć fantom na twardym podłożu,

3)

uklęknąć przy fantomie w okolicy klatki piersiowej,

4)

ocenić wzrokiem, słuchem i dotykiem, czy poszkodowany ma drożne drogi oddechowe:
oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej i nadbrzusza oraz starać się wysłuchać i wyczuć
przepływ powietrza przy ustach i nosie poszkodowanego,

5)

rozróżnić częściową niedrożność górnych dróg oddechowych:

−

głośny oddech,

−

świsty,

−

bulgotanie,

−

chrapanie,

−

pianie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny,

−

mata,

−

fantom,

−

poradniki dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Uporządkuj, zgodnie ze swoją wiedzą, kolejność objawów nagłego zatrzymania krążenia

wg kolejności występowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

otrzymać formularz,

2)

połączyć kolorowymi liniami (5 kolorów) treści w zależności od liczby sekund lub minut,

3)

oddać nauczycielowi do sprawdzenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

formularz objawów nagłego zatrzymania krążenia,

−

długopisy, mazaki (5 kolorów),

−

linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Pierwsza pomoc w przypadkach zatrzymania krążenia

i oddechu

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Udrożnij górne drogi oddechowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Obejrzeć film
dydaktyczny. Zapamiętać kolejność wykonywanych czynności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

założyć rękawice lateksowe,

2)

ułożyć poszkodowanego na plecy,

3)

usunąć z jamy ustnej lub gardła ewentualne ciała obce lub wydzielinę za pomocą palca
owiniętego gazą,

4)

odgiąć głowę poszkodowanego do tyłu i wysunąć żuchwę do przodu (ewentualnie
wprowadzić rurkę ustno-gardłową), przytrzymać żuchwę palcami prawej ręki.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu,

−

ćwiczenie

−

film dydaktyczny,

−

rysunki, plakaty.

Środki dydaktyczne:

−

fantom,

−

rękawice lateksowe,

−

gaza,

−

gaziki,

−

rurka ustno-gardłowa.

Ćwiczenie 2

Wykonaj resuscytację krążeniowo-oddechową u dorosłego i u dziecka (1 ratownik).

Wskazówki do realizacji
Przed projekcją filmu nauczyciel powinien poinformować uczniów na jakie treści mają

zwrócić uwagę podczas oglądania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

upewnić się, czy poszkodowany i Ty jesteście bezpieczni,

2)

sprawdzić reakcję poszkodowanego, delikatnie potrząśnij za ramię i głośno zapytaj „czy
wszystko w porządku”,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

3)

głośno zawołaj o pomoc,

4)

odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego górne drogi oddechowe
wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy,

5)

utrzymując drożność górnych dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem poszukaj
prawidłowego oddechu,

6)

wyślij kogoś po pomoc,

7)

rozpocząć uciskanie klatki piersiowej wg zasad:

−

klęknąć obok poszkodowanego,

−

ułożyć nadgarstek jednej na środku klatki piersiowej poszkodowanego,

−

ułożyć nadgarstek drugiej ręki na już położonym,

−

spleść palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra
poszkodowanego, nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego odcinka mostka,

−

pochylić się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do
mostka i uciskaj na głębokość ok. 4 – 5 cm,

−

po każdym uciśnięciu, zwolnić ucisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od
mostka. Powtarzać uciśnięcia z częstotliwością 100 na minutę (nieco mniej niż dwa
uciśnięcia na sekundę),

8) połączyć uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:

−

po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnić drogi oddechowe (odginając
głowę i unosząc żuchwę),

−

zacisnąć skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na
czole poszkodowanego,

−

pozostawić usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,

−

wziąć normalny wdech i objąć szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami,
upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,

−

wdmuchiwać powoli powietrze do ust poszkodowanego przez ok. 1 sekundę
obserwując klatkę piersiową, czy się unosi,

−

utrzymywać odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsunąć swoje usta od ust
poszkodowanego i obserwować, czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,

−

jeszcze raz nabrać powietrza i wdmuchnąć do ust poszkodowanego,

−

następnie ułożyć ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonać kolejnych 30
uciśnięć klatki piersiowej,

−

kontynuować uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

maseczka twarzowa,

−

fantom,

−

gaziki, gaza,

−

rękawice lateksowe,

−

rysunki,

−

plakat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Pierwsza pomoc w przypadku skaleczeń, krwotoków, złamań,

oparzeń i odmrożeń

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zabezpiecz drobne skaleczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Zapamiętać kolejność
wykonywanych czynności. Przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

omówić z poszkodowanym rodzaj zabiegu,

2)

przygotować zestaw do zabezpieczenia skaleczenia,

3)

umyć i zdezynfekować ręce,

4)

założyć rękawice lateksowe,

5)

umyć wodą utlenioną skaleczoną powierzchnię,

6)

osuszyć ranę jałowym gazikiem,

7)

zdezynfekować ranę środkiem zalecanym w procedurach,

8)

ponownie osuszyć brzegi rany,

9)

założyć opatrunek włókniowy z możliwością fiksacji na skórze,

10)

rozmontować zestaw,

11)

zdjąć rękawice,

12)

zużyte środki opatrunkowe wyrzucić do odpadów skażonych,

13)

umyć i zdezynfekować ręce,

14)

zdezynfekować powierzchnię,

15)

zapisać zabieg.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

środki do dezynfekcji i mycia rany (wodne i spirytusowe),

−

taca zabiegowa (wózek zabiegowy),

−

mydło i środek do dezynfekcji rąk,

−

rękawice lateksowe,

−

materiały opatrunkowe (gaziki o różnych rozmiarach),

−

jałowe narzędzia chirurgiczne (pean, pęseta),

−

miska nerkowata,

−

opatrunek włókninowy z przylepcem,

−

wiadro na odpady komunalne i medyczne,

−

środki do dezynfekcji powierzchni,

−

książka opatrunkowa, zabiegowa,

−

długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 2

Załóż unieruchomienie na złamaną kość podudzia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Zapamiętać kolejność
wykonywanych czynności. Przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

omówić z poszkodowanym wykonywany zabieg,

2)

przygotować zestaw do unieruchomienia złamania,

3)

umyć i zdezynfekować ręce,

4)

założyć rękawice lateksowe,

5)

założyć unieruchomienie na kość strzałkową (może to być longeta wykonana z opaski
gipsowej),

6)

umocować longetę opaską podtrzymującą (elastyczną) pamiętając o unieruchomieniu
przylegających dwóch stawów,

7)

rozmontować zestaw,

8)

zdjąć rękawice,

9)

umyć i zdezynfekować ręce,

10)

zdezynfekować powierzchnie,

11)

zapisać zabieg.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

środki do dezynfekcji i mycia rany (wodne i spirytusowe),

−

taca zabiegowa (wózek zabiegowy),

−

opatrunki gipsowe w zależności od wieku poszkodowanego,

−

delta – rol,

−

mydło i środek do dezynfekcji rąk,

−

rękawice lateksowe,

−

materiały opatrunkowe (gaziki o różnych rozmiarach),

−

jałowe narzędzia chirurgiczne (pean, pęseta),

−

miska nerkowata,

−

opatrunek włókninowy z przylepcem,

−

wiadro na odpady komunalne i medyczne,

−

środki do dezynfekcji powierzchni,

−

książka opatrunkowa, zabiegowa,

−

długopis,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4. Postępowanie w przypadku porażenia prądem elektrycznym,

udarów, omdleń

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Udziel pierwszej pomocy osobie (bez utraty przytomności) po udarze słonecznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Zapamiętać kolejność
wykonywanych czynności. Obejrzeć film dydaktyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować odpowiedni sprzęt i materiały,

2)

przyprowadź osobę poszkodowaną miejsce zadaniowe,

3)

ułóż osobę poszkodowana z nogami uniesionymi wyżej niż głowa,

4)

połóż okłady chłodzące na czoło, potylicę (nawilżony ręcznik, gaza wielowarstwowa),

5)

zapewnić dostęp świeżego powietrza,

6)

podać ewentualnie zimny napój do picia (pić często w małych ilościach).

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

leżak z możliwością regulacji (góra – dół),

−

zimne napoje (woda mineralna, niegazowana),

−

kubek jednorazowy,

−

ręcznik,

−

film poglądowy,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Udziel pierwszej pomocy poszkodowanemu po omdleniu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Zapamiętać kolejność
wykonywanych czynności. Obejrzeć film dydaktyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

poprosić o pomoc osobę trzecią,

2)

przenieść poszkodowanego w miejsce bezpieczne,

3)

ułożyć poszkodowanego w pozycji na plecach, z nogami uniesionymi wyżej niż głowa
i górna część tułowia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4)

próbować ocucić poszkodowanego, wywołując go swoim głosem: „proszę się ocknąć”,

5)

rozpiąć bieliznę, paski, krawat, itp.,

6)

podać ewentualnie wodę do picia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

leżak z możliwością regulacji (lub krzesło z oparciem),

−

zimne napoje (woda mineralna, niegazowana),

−

kubek jednorazowy,

−

ręcznik jednorazowy,

−

miska nerkowata,

−

film dydaktyczny,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.5. Pierwsza pomoc w przypadku urazów kręgosłupa i głowy

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przenoszenie poszkodowanego w przypadku podejrzenia uszkodzenia kręgosłupa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Zapamiętać kolejność
wykonywanych czynności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

upewnić się, że miejsce przebywania przez Ciebie i osobę poszkodowaną jest bezpieczne,

2)

poproś innych o pomoc (4 osoby),

3)

poszkodowanego ułożyć na plecach,

4)

zabezpieczyć (unieruchomić) odcinek szyjny kręgosłupa kołnierzem stabilizacyjnym (gdy
taki masz). Użyć stabilizatorów dodatkowych: wałeczki, przylepiec. Kołnierz założony
prawidłowo musi ściśle przylegać do podbródka,

5)

przysunąć deskę unieruchamiającą z boku poszkodowanego,

6)

poinstruować pomocników o sposobie położenia poszkodowanego na deskę
unieruchamiającą,

7)

obrócić poszkodowanego metodą „obracania belki”,

8)

przymocować pasami do deski,

9)

zabezpieczyć poszkodowanego przed utratą ciepła (okryć kocami).

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kołnierz stabilizujący,

−

wałeczki z waty (opaski dziane),

−

przylepiec,

−

deska unieruchamiająca wyposażona w pasy,

−

koc.

Ćwiczenie 2

Załóż opatrunek zabezpieczający na złamanie z wgłobieniem w okolicy skroniowej

(pacjent przytomny, rana otwarta).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazanego przez nauczyciela. Zapamiętać kolejność
wykonywanych czynności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

umyć i zdezynfekować ręce,

2)

przygotować zestaw,

3)

założyć rękawice lateksowe,

4)

położyć poszkodowanego płasko, głowa na boku, na zdrowej stronie, poinformować
o rodzaju zabiegu,

5)

położyć na wgłobienie jałowy opatrunek zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki,

6)

umocować opatrunek czepcem Hipokratesa lub innym rodzajem opatrunku mocującego,

7)

rozmontować zestaw,

8)

umyć i zdezynfekować ręce,

9)

zdezynfekować powierzchnię,

10)

zapisać zabieg.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

taca opatrunkowa,

−

mydło i środek do dezynfekcji rąk,

−

materiały opatrunkowe,

−

rękawice lateksowe,

−

narzędzia chirurgiczne (peany, pęseta) jałowe,

−

środek do dezynfekcji powierzchni,

−

wiadra na odpady komunalne i medyczne,

−

książka opatrunków (zabiegowa).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.6.

Pierwsza pomoc w przypadku zatruć pokarmowych środkami
chemicznymi i ostrych bólów brzucha

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj płukanie żołądka u osoby przytomnej zatrutej lekami (wykonują 2 osoby). Do

wykonania ćwiczenia wykorzystaj fantom, dlatego niektóre czynności będą improwizowane,
ale konieczne do przećwiczenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania” wskazany przez nauczyciela. Należy
zwrócić uwagę na staranne wykonanie ćwiczenia.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

umyć i zdezynfekować ręce,

2)

przygotować zestaw do płukania żołądka,

3)

poinformować osobę poszkodowaną o wykonywanym zabiegu,

4)

osoba asystująca sadza poszkodowanego na krześle z oparciem, staje z tyłu za oparciem
krzesła, przytrzymuje głowę pacjenta,

5)

osoba wykonująca płukanie zakłada rękawice,

6)

założyć sondę żołądkową (rozmiar dostosowany do wieku poszkodowanego),

7)

za pomocą strzykawki (żanety) podać środek do płukania żołądka (węgiel aktywowany),

8)

czynność powtarzać tyle razy, aż w wymiocinach nie będzie żadnych domieszek,

9)

wyjąć zgłębnik

10)

wytrzeć usta poszkodowanego, uspokoić, wygodnie ułożyć, przykryć kocem,

11)

rozmontować zestaw,

12)

zdjąć rękawice,

13)

umyć i dezynfekować ręce,

14)

zapisać zabieg.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw do płukania żołądka (sonda, żaneta 100ml, ręczniki),

−

miska nerkowata,

−

rękawice lateksowe,

−

środki do mycia i dezynfekcji rąk,

−

ręczniki papierowe,

−

węgiel aktywowany,

−

środek do dezynfekcji powierzchni,

−

wiadra na odpady medyczne i komunalne,

−

książka zabiegowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Ćwiczenie 2

Na filmie dydaktycznym rozpoznaj charakterystyczne objawy zapalenia wyrostka

robaczkowego. Film przedstawia charakterystyczne objawy występujące u osoby
z zapaleniem wyrostka robaczkowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania” wskazany przez nauczyciela. Obejrzeć
film dydaktyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

z uwagą obejrzeć film dydaktyczny,

2)

zapisać charakterystyczne objawy dla zapalenia wyrostka robaczkowego,

3)

po obejrzeniu filmu, jeszcze raz przejrzeć notatki.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

film dydaktyczny.

Środki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny,

−

zeszyt,

−

długopis,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.7. Postępowanie w przypadku uszkodzeń i obrażeń gałki ocznej

w sytuacji obecności ciała obcego stałego, urazu
mechanicznego, oparzenia, stłuczenia, złamania

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ułóż poszkodowanego z uszkodzeniem oczodołu i czaszki w pozycji bocznej ustalonej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania” wskazany przez nauczyciela. Zwróć
uwagę na szczegóły, przestrzegaj zasad aseptyki i antyseptyki oraz zasad prawidłowego
bandażowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

poszkodowanego najpierw ułożyć na plecach, ugiąć jedną nogę, a stopę poszkodowanego
założyć pod leżącą prosto,

2)

dłoń z wyprostowanymi palcami ułożyć pod pośladek (po prawej stronie),

3)

położyć przeciwną rękę pod policzek, przewrócić poszkodowanego na bok tak, by oparł
się na łokciu,

4)

odciągnąć rękę spod pośladka do tyłu,

5)

odchylić głowę do tyłu,

6)

okryć poszkodowanego.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

mata,

−

rękawice lateksowe,

−

fantom,

−

film dydaktyczny.

Ćwiczenie 2

Wykonaj płukanie oka w przypadku ciała obcego w worku spojówkowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału „Materiał nauczania” wskazany przez nauczyciela. Zwróć uwagę na
przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki. Przypomnij zasady podawania leków do worka
spojówkowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć film dydaktyczny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

2)

przygotować zestaw,

3)

posadzić poszkodowanego na krześle z oparciem,

4)

umyć i zdezynfekować ręce,

5)

założyć rękawice lateksowe,

6)

posadzić poszkodowanego z głową lekko odchyloną do tyłu,

7)

zabezpieczyć poszkodowanego płatami ligniny,

8)

zakropić kroplomierzem (pojemnikiem z zakraplaczem) do oka płyn aplikując dokładnie
w środkową część worka spojówkowego,

9)

czynność wykonać kilka razy,

10)

lekko osuszyć okolicę oka, nie dotykając oka,

11)

wygodnie posadzić lub położyć poszkodowanego.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

krzesło z oparciem (kozetka),

−

zestaw do płukania oka,

−

lignina,

−

gaziki (jałowe),

−

miska nerkowata.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.8.

Pojęcie zasady aseptyki i metody sterylizacji.
Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj narzędzia do sterylizacji metodą suchym, gorącym powietrzem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazany przez nauczyciela. Zwróć uwagę na staranne
przygotowanie narzędzi, przestrzeganie wstępnej dezynfekcji chemicznej narzędzi oraz
transport narzędzi do Centralnej Sterylizacji. Przestrzegaj procedur i standardów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wcześniej zdezynfekować wstępnie narzędzia,

2)

wyjąć z płynu dezynfekcyjnego,

3)

wrzucić pod bieżącą wodę, dokładnie wyszoruj szczotką,

4)

dokładnie wysuszyć narzędzia,

5)

przygotować narzędzia do transportu do sterylizacji (zawinięte w ligninę lub
w specjalnych kontenerach).

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

pojemnik z płynem dezynfekcyjnym,

−

zlew do mycia narzędzi,

−

szczotka do szorowania narzędzi,

−

suszarka do narzędzi,

−

detergent do mycia narzędzi,

−

kontenery do narzędzi chirurgicznych.
W większości szpitali znajduje się Centralna Sterylizacja, gdzie wykonuje się wszystkie

czynności związane z przygotowaniem narzędzi do sterylizacji. Narzędzia po wstępnej
dezynfekcji chemicznej trafiają do Centralnej Sterylizacji.

Ćwiczenie2
Wyposaż apteczkę pierwszej pomocy, która znajdować się będzie w sekretariacie szkoły.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania wskazany przez nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować pudełko, w którym umieścisz sprzęt, leki i materiały opatrunkowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

2)

skompletować wyposażenie apteczki,

3)

wyposażoną apteczkę umieść we właściwym widocznym miejscu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

pudełko, które będzie stanowić apteczkę,

−

sprzęt, leki i materiały opatrunkowe,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Udzielanie pierwszej pomocy”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 17, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania: 1, 4, 13, 14, 15, 16, są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt.

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punk. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym 5 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. a, 6. c, 7. a, 8. c, 9. d, 10. b, 11. d,
12. a, 13. b, 14. a, 15. c, 16. a, 17. a, 18. a, 19. a, 20. a

Plan testu

Nr zad

ani

a

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Ka

te

goria

cel

u

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowied

ź

1.

Określić jaką funkcję życiową u poszkodowanego,
oznaczoną literą E.

C PP c

2.

Podać jak wygląda skóra u poszkodowanego we wstrząsie
pourazowym.

A P a

3.

Określić akcję serca u poszkodowanego we wstrząsie
pourazowym.

A P b

4.

Scharakteryzować zasadę postępowania resuscytacyjnego
wg Safara.

C PP a

5.

Sformułować zasadę resuscytacji krążeniowo – oddechowej
u dorosłych.

A P a

6.

Charakterystyczne objawy po nagłym zatrzymaniu krążenia
po 15 sek.

A P c

7.

Określić zespół czynności, które mają zastąpić
przywrócenie wszystkich funkcji życiowych.

A P a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

8.

Zdefiniować świadomość.

A P c

9.

Podać postępowanie przy drobnym skaleczeniu.

B P d

10. Określić charakterystyczny objaw przy krwotoku żylnym.

A P b

11. Zdefiniować zasadę unieruchamiania złamanych kości.

B P d

12. Wymienić stopnie oparzeń.

A P a

13.

Określić w jakich biegunach mózgu najczęściej dochodzi
do stłuczeń.

C PP b

14.

Podać, która okolica kręgosłupa najczęściej ulega
uszkodzeniu po urazach.

B PP a

15.

Uzasadnić, dlaczego zatrucie ługami jest bardzo
niebezpieczne.

C PP c

16. Podać następstwa uszkodzenia oka przez ostre narzędzia.

C PP a

17.

Nazwać postępowanie mające na celu jałowość
bakteriobójczą pomieszczeń, narzędzi, materiałów
opatrunkowych.

A P a

18.

Podać jakimi promieniami naświetlamy pomieszczenia

w celu sterylizacji.

A P a

19.

Określić, gdzie powinna znajdować się apteczka pierwszej
pomocy.

B P a

20.

Wskazać podstawowy lek będący w wyposażeniu apteczki
pierwszej pomocy.

A P a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

7.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

8.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są, 4 możliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Litera E w ocenie wstępnej funkcji życiowych poszkodowanego oznacza
a)

drogi oddechowe.

b)

stan świadomości.

c)

oglądanie rozbieranego poszkodowanego.

d)

oddychanie.

2.

Skóra poszkodowanego we wstrząsie pourazowym jest
a)

blada, wilgotna.

b)

sucha, zaczerwieniona.

c)

sucha, ciepła.

d)

blada, sucha.

3.

Akcja serca u poszkodowanego we wstrząsie pourazowym jest
a)

normalna.

b)

przyspieszona.

c)

nie do oceny.

d)

nie ocenia się akcji serca.

4.

Zasada postępowania resuscytacyjnego wg. Safara ma
a)

trzy etapy.

b)

dwa etapy.

c)

cztery etapy.

d)

pięć etapów.

5.

Zasadą resuscytacji krążeniowo – oddechowej u dorosłych są
a)

dwa oddechy – 30 uciśnięć klatki piersiowej.

b)

trzy oddechy - 25 uciśnięć klatki piersiowej.

c)

dwa oddechy – 40 uciśnięć klatki piersiowej.

d)

cztery oddechy – 30 uciśnięć klatki piersiowej.

6.

Objawy charakterystyczne po nagłym zatrzymaniu krążenia po ok. 15 sekundach to
a)

rozszerzenie źrenic, sinica obwodowa, drgawki.

b)

szerokie źrenice, bezdech, oddawanie bezwiedne moczu.

c)

utrata świadomości, zaburzenia oddychania.

d)

bladość powłok, oziębienie skóry, mimowolne oddanie moczu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7.

Zespół czynności mających na celu zastąpienie i przywrócenie wszystkich funkcji
życiowych, nazywamy
a)

reanimację.

b)

resuscytację.

c)

oddechem kontrolowanym za pomocą aparatu Ambu.

d)

wyprowadzaniem ze wstrząsu.

8.

Świadomością nazywamy
a)

zorientowanie w czasie i przestrzeni.

b)

odpowiadanie na pytania.

c)

odbieranie bodźców i reagowanie na nie.

d)

utrzymanie przytomności.

9.

Pierwsza pomoc przy drobnych skaleczeniach polega na
a)

zahamowaniu krwawienia.

b)

założeniu opatrunku stabilizacyjnego, skontaktowaniu się z lekarzem.

c)

założeniu opatrunku uciskowego.

d)

starannym oczyszczeniu rany, odkażeniu rany, założeniu opatrunku.

10.

Charakterystyczny objaw przy krwotoku żylnym to
a)

jasnoczerwona krew, ciągły powolny strumień.

b)

ciemnobrązowa krew, ciągły powolny strumień.

c)

pulsujący, przerywany strumień, krew jasnoczerwona.

d)

ciemnoczerwona krew, pulsujący, przerywany strumień.

11.

Zasada unieruchomienia złamanych kości polega na
a)

unieruchomieniu kości zakładając opaskę stabilizacyjną.

b)

unieruchomieniu kości i najbliższego stawu.

c)

unieruchomieniu kości.

d)

unieruchomieniu kości i przylegających do niej stawy.

12.

Podaj stopnie oparzeń
a)

I

0

, IIa

0

, IIb

0

, III

0

, IV

0

.

b)

I

0

, II

0

, III

0

, IV

0

, V

0

.

c)

I

0

, II

0

, IIa

0

, IIb

0

, IIIa

0

, IIIb

0

, IV

0

.

d)

I

0

, II

0

, III

0

.

13.

Bieguny mózgu najczęściej ulegające stłuczeniu to
a)

potyliczne, czołowe.

b)

czołowe, skroniowe.

c)

oczodołu, potylicy.

d)

móżdżku, skroni.

14.

Odcinki kręgosłupa najczęściej ulegające uszkodzeniu po urazach to
a)

odcinek szyjny.

b)

odcinek lędźwiowy.

c)

odcinek piersiowy.

d)

odcinek piersiowo-lędźwiowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

15.

Zatrucie ługami jest bardzo niebezpieczne ponieważ
a)

powoduje rozległe oparzenia o różnym stopniu głębokości tkanek.

b)

powoduje rozległe oparzenia.

c)

powoduje rozległą martwicę rozpływną tkanek.

d)

powoduje rozległą martwicę tkanek.

16.

Powikłaniem w wyniku uszkodzenia oka przez narzędzia ostre może być
a)

przecięcie nerwu wzrokowego lub struktury wewnątrzgałkowe.

b)

przecięcie nerwu twarzowego lub struktury wewnątrzgałkowe.

c)

przecięcie nerwu wzrokowego.

d)

przecięcie struktur wewnątrzgałkowych.

17.

Postępowanie mające na celu dążenie do jałowości bakteriologicznej powierzchni,
narzędzi, materiałów opatrunkowych nazywamy
a)

aseptyką.

b)

antyseptyką.

c)

sterylizacją.

d)

wyjałowieniem.

18.

Promienie, którymi naświetlamy pomieszczenia w celu sterylizacji są
a)

promieniami UV.

b)

promieniami gamma.

c)

promieniami beta.

d)

promieniami alfa.

19.

Apteczka pierwszej pomocy w zakładzie pracy powinna znajdować się
a)

w oznaczonym, dobrze widocznym miejscu.

b)

w zamkniętej szafce.

c)

u kierownika zmiany.

d)

w gabinecie inspektora BHP.

20.

Na wyposażeniu apteczki pierwszej pomocy musi być
a)

woda utleniona.

b)

spirytus skażony.

c)

leki krążeniowe.

d)

leki przeciwwymiotne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko……………………………………………………………..

Udzielanie pierwszej pomocy

Zakreśl prawidłową odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Udzielanie pierwszej pomocy”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 19 są poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 7, 8, 15, 16, 20 są poziomu ponadpodstawowego

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt.

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne;

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. c, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. c, 9. a, 10. c, 11. a,
12. b, 13. a, 14. b, 15. d, 16. b, 17. a, 18. a, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr zad

ani

a

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Ka

te

goria

cel

u

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowied

ź

1.

Określić, co uniemożliwia człowiekowi choroba.

B P d

2.

Podać, jaki jest stan świadomości u poszkodowanych
we wstrząsie pourazowym.

A P c

3.

Wskazać wielkość ciśnienia tętniczego

u poszkodowanych we wstrząsie pourazowym

A P c

4.

Podać, na co powinna być nastawiona obserwacja
wydolności układu krążenia u ciężko chorego
człowieka.

C PP b

5.

Zdefiniować zasadę postępowania resuscytacji
krążeniowo-oddechowej u dzieci.

A P b

6.

Podać czas, po którym podjęte zabiegi resuscytacyjne
dają szansę pełnej reanimacji.

A P c

7.

Wymienić, co obejmuje pierwszy etap resuscytacji wg
Safara.

C PP a

8

Podać, kiedy powinna następować dezynfekcja rany.

B PP c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

9.

Sformułować charakterystyczny objaw przy
uszkodzeniu tętnicy.

A P a

10.

Wymienić charakterystyczne objawy przy skręceniu
stawu.

A P c

11.

Zdefiniować krwotok.

A P a

12.

Zdefiniować omdlenie.

A P b

13.

Scharakteryzować urazy kości i stawów.

A P a

14.

Podać elementy oceny skali Glasgow.

B P b

15.

Wymienić ilość faz choroby oparzeniowej.

B PP d

16.

Dokonać podziału zatruć ze względu na mechanizm.

C PP b

17.

Zdefiniować aseptykę.

A P a

18.

Określić, w jaki sposób można wykonać sterylizację.

B P a

19.

Podać podział krwotoków.

B P a

20.

Wymienić ilość klinicznych zespołów zatrucia
grzybami.

A PP a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

7.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

8.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są, 4 możliwości
odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Choroba uniemożliwia człowiekowi
a)

realizowanie i zaspakajanie aspiracji i potrzeb.

b)

realizowanie potrzeb i planów życiowych, zaspakajanie potrzeb.

c)

realizowanie planów i potrzeb bio-psycho-społecznych.

d)

realizowanie potrzeb, aspiracji i radzenia sobie w środowisku.

2.

Stan świadomości u poszkodowanego we wstrząsie pourazowym jest
a)

prawidłowy.

b)

zależy od urazu.

c)

obniżony.

d)

poszkodowany jest pobudzony.

3.

Ciśnienie tętnicze u poszkodowanego we wstrząsie pourazowym jest
a) prawidłowe.
b)

zależy od urazu.

c)

obniżone.

d)

zależy od czasu urazu.

4.

Obserwacja wydolności układu krążenia u ciężko chorego powinna być nastawiona na
a) bilans płynów, temperaturę ciała, ciśnienie tętnicze krwi, tętno.
b) tętno: częstość, rytm, wartość ciśnienia tętniczego krwi, występowanie obrzęków, ich

wielkość, umiejscowienie.

c)

wygląd skóry, bilans płynów, RR, tętno, stan świadomości.

d)

obrzęki (ich wielkość), bilans płynów, napięcie tętna, RR, temperatura ciała.

5.

Zasadą resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dzieci jest
a)

5 oddechów – 25 uciśnięć klatki piersiowej.

b)

5 oddechów – 30 uciśnięć klatki piersiowej.

c)

4 oddechy – 30 uciśnięć klatki piersiowej.

d)

4 oddechy – 25 uciśnięć klatki piersiowej.

6.

Zabiegi resuscytacyjne dają szansę pełnej reanimacji, jeśli będą podjęte po
a)

12 minutach.

b)

10 minutach.

c)

5 minutach.

d)

7 minutach.

7.

Pierwszy etap resuscytacji wg Safara obejmuje
a)

utrzymanie podstawowych czynności życiowych.

b)

utrzymanie czynności życiowych z użyciem metod specjalistycznych.

c)

ocenę skuteczności postępowania ratowniczego.

d)

stosowanie metod intensywnej terapii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

8.

Dezynfekcja rany powinna następować zawsze po
a)

wstępnym obejrzeniu rany.

b)

umyciu i oczyszczeniu rany.

c)

oczyszczeniu i umyciu rany.

d)

przed i po zaszyciu rany.

9.

Charakterystycznym objawem przy uszkodzeniu tętnicy jest
a)

pulsujący, przerywany strumień krwi, krew jest jasna.

b)

ciemnobrązowa krew, ciągły powolny wyciek.

c)

ciemnobrązowa krew, strumień przerywany.

d)

jasna krew, strumień ciągły, powolny.

10.

Charakterystyczne objawy przy skręceniu stawu to
a)

„dodatkowy” staw.

b)

charakterystyczne „trzeszczenie” w stawie.

c)

ból, obrzęk, trudności w poruszaniu stawem.

d)

ból, obrzęk.

11.

Krwotokiem nazywamy
a)

wypływ krwi z naczyń krwionośnych.

b)

wypływ krwi z naczyń włoskowatych.

c)

wypływ krwi z naczyń żylnych.

d)

wypływ krwi z naczyń tętniczych.

12.

Omdleniem nazywamy
a)

objaw, jako efekt nadmiernego pobudzenia nerwu błędnego.

b)

nagła, krótkotrwała utrata przytomności, spowodowana przejściowym niedotlenieniem
mózgu.

c)

nagłe zatrzymanie krążenia.

d)

nagłe zatrzymanie oddychania.

13.

Urazy kości i stawów dzielimy na
a)

skręcenia, zwichnięcia, złamania.

b)

zwichnięcia, zwichnięcia z przemieszczeniem, złamania z przemieszczeniem.

c)

złamania otwarte i zamknięcia, zwichnięcia.

d)

skręcenia w jednym lub wielu stawach, zwichnięcia, złamania otwarte.

14.

Według skali Glasgow ocenianymi elementami są
a)

świadomość, reakcję na ból, kontakt werbalny.

b)

otwieranie oczu, kontakt słowny.

c)

otwieranie oczu, rodzaj kontaktu werbalnego, reakcje obronne na ból.

d)

kontakt słowny, reakcję ruchową, reakcje na bodziec.

15.

Choroba oparzeniowa ma
a)

dwie fazy.

b)

pięć faz.

c)

trzy fazy.

d)

cztery fazy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

16.

Ze względu na mechanizm, zatrucia dzielimy na
a)

chroniczne, przewlekłe, ostre.

b)

ostre, podostre, przewlekłe.

c)

miąższowe, ośrodkowego układu nerwowego.

d)

zatrucia ługami, kwasami, inne zatrucia.

17.

Aseptyką nazywamy
a)

postępowanie mające na celu dążenie do jałowości bakteriobójczej pomieszczeń
narzędzi, materiałów opatrunkowych

b)

postępowanie mające na celu dążenie do jałowości pomieszczeń

narzędzi, materiałów opatrunkowych

c)

postępowanie antyseptyczne, środki dezynfekcyjne i mające

d)

postępowanie mające na celu eliminację zakażeń wewnątrzszpitalnych.

18.

Sterylizację można wykonać
a)

mechanicznie, fizycznie, chemicznie.

b)

gorącym powietrzem, parą wodną, promieniowaniem jonizującym.

c)

gorącym suchym powietrzem, parą wodną nasyconą pod ciśnieniem, spalaniem,
kwasami.

d)

ręcznie, automatycznie, mechanicznie, maszynowo.

19.

Krwotoki dzielimy na
a)

tętnicze, żylne, miąższowe.

b)

pulsujące, z naczyń włoskowatych, miąższowe.

c)

tętnicze, żylne.

d)

ciągłe, żylne, miąższowe.

20.

Kliniczne zespoły zatrucia grzybami dzielimy na
a)

cztery zespoły.

b)

sześć zespołów.

c)

dwa zespoły.

d)

trzy zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko……………………………………………………………..

Udzielanie pierwszej pomocy

Zakreśl prawidłową odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

7. LITERATURA

1.

Chrzaszczewska A.: Bandażowanie. PZWL, Warszawa 1991

2.

Cline D.: Medycyna ratunkowa. Urban &Partner, Wrocław 2004

3.

Europejska Rada Resuscytacji: Wytyczne 2005 Resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Kraków 2005

4.

Jakubaszek J. (red.): ABC postępowania w urazach. Górnicki Wydawnictwo Medyczne,
Wrocław 2003

5.

Kokot F. (red.): Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa 2002

6.

Litwin M. B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Zamkor, Kraków 2005

7.

Zahradniczek K. (red.): Pielęgniarstwo. PZWL, Warszawa 2004

Literatura metodyczna
1.

Kwiatkowski S. M.: Kształcenie zawodowe – wyzwania, priorytety, standardy. Instytut
Badań Edukacyjnych, Warszawa 2006

2.

Zjaziuna I. A. (red.): Mistrzostwo pedagogiczne. Wydawnictwo Instytutu Technologii
Eksploatacji – PIB, Radom 2005