Wykła” 2, 25.02.2013 r.
Pojęci„
zbiorow„ stosunki pracy
(wstęp):
Przy o awia iu prawa pra y zwra a się a podział stosu ków prawa pra y a stosu ki
pracyindywidualne
(art. 22 KP) regulowane przez prawo pracy i to jest termin prawny- ustawodawca
używa tego ter i u w ustawa h i usi o y tak tłu a zo y, jak go widzi ustawodaw a. Nato iast
drugi rodzaje stosu ków pra y przyjęty w literaturze są z iorowe stosu ki pra y. To już jest
jed ak poję ia praw i ze, po ieważ ie a takiego od iesie ia tego zwrotu do ustaw- posługuje y
się w o ro ie praw y ty poję ie , ale to poję ie ie jest wyjaś io e w tekś ie praw y . Stąd też
właś iwszą azwą yło y „z iorowe stosu ki zatrud ie ia” al o „stosu ki praw e z iorowego
prawa pra y”. Profesor Florek używa też poję ia „z iorowe stosu ki prawa pra y”. Te azwy są
właś iwsze po ieważ w przypadku opowiedze ia się za ter i e „z iorowe stosu ki pra y”, to
ieli yś y duże pro le y ze zrozu ie ie art.
KP: w sytua ja h ieuregulowa y h przepisa i
prawa pracy do st
osu ków pra y stosuje się przepisy kodeksu ywil ego, hy a, że yły y o e
sprzeczne z zasadami prawa pracy. Swobodne dopuszczenie tego terminu do obrotu prawnego to
ogli yś y łatwo dowodzi , że w art.
KP hodzi zarów o o i dywidual e jak i z iorowe stosunki
pra y, po ieważ od osi się o do stosu ków pra y. Ty zase do dzisiaj trwa spór w doktry ie zy
tą kategorią stosu ków pra y z art.
oż a o ją z iorowe stosu ki pra y. Jest to
ieko sekwe ja, o jeśli większoś autorów uważa, że takie stosu ki ist ieją to usieli y się
opowiedzie za dopusz zal oś ią stosowa ia KC do z iorowego prawa pra y. Przyj ują poję ie
z iorowy h stosu ków pra y a póź iej ie wprowadzają go do art.
KP i ie dopusz zają
stosowania KC do zbiorowego prawa pracy. Dlateg
o y ie yło ty h ie ezpie ze stw, lepiej używa
sfor ułowa ia „z iorowe stosu ki zatrud ie ia” , „stosu ki praw e z iorowego prawa pra y” zy
też „z iorowe stosu ki prawa pra y”.
) iorowe prawo pra y to o szar prawa pra y. Przed iote prawa pra y są o jęte dwa
obszary:
1. Obszar indywidualnego prawa pracy-
zyli stosu ków praw y h ezpośred io
związa y h ze świad ze ie pra y.
. O szar stosu ków społe z y h- ży iowo związa y h z występowa ie ty h
pierwszy h i właś ie tu klasyfikuje y to z iorowe prawo pracy.
Poję ie z iorowego prawa pra y eritu :
Poję ie z iorowego prawa pra y pojawiło się w au e ie ie kiej, w okresie repu liki
wei arskiej, jako a tyteza wo e i dywidual ego prawa pra y. Ta repu lik wei arska ist iała w
latach 1919-
, powstała jako pa stwo federal e- de okraty z e, z iesza ką
prezyde koparla e tar ą
for ą rządów. Ta pojawiła się po raz pierwszy idea z iorowego prawa pra y.
) hwilą gdy za zęło powstawa i dywidual e prawo pra y, kiedy ieliś y te
i terwe jo iz pa stwa w prywatne do tej pory stosunki pracy o charakterze prywatnoprawnym to
wów zas powstało zagroże ie dla pra odaw ów, o pa stwo za zęło hro i sła szy h eko o i z ie
pra ow ików, wprowadzają z jed ej stro y ustawodawstwo fa ry z e- czyli takie ustawodawstwo
kt
óre za zęło o o ogra i za pra odaw ę w ty , o ro i z pra ow ikie przepisy doty zą e
zasu pra y, hp itp. zaś z drugiej stro y wprowadza o ustawodawstwo so jal e- czyli
6
u ezpie ze iowe, które za ezpie zało pra ow ików przed skutka i róż y h ryzyk (inwalidztwo,
staroś , horo a . Mieliś y do zy ie ia w ty XIX wieku z urte ogra i zają y pra odaw ów i i
pra odaw y zuli się zagroże i. Gdy za zęły asowo powstawa orga iza je pra ow ików działają e
a rze z o hro y i h i teresów aty h iast jako prze iwwaga dla tego urtu powstawało zjawisko
o hro y pra odaw ów przed eskala ją upraw ie pra ow i zy h. To dosko ale wida a przykładzie
orga iza ji związkowy h, kiedy to ustawodawstwo fa ry z e hro ią e pra ow ików zy
ustawodawstwo socjalne, ubezpieczeniowe-
rów ież hro ią e pra ow ików powstawało, to
aty h iast za zęły się orga izowa struktury przedstawi ielskie pra ow ików- związki zawodowe.
W odpowiedzi a to za zęły powstawa związki zawodowe pra odaw ów jako prze iwwaga, że y ie
osła ia stro y pra odaw zej i wal zy o za ezpie ze ie swoi h i teresów.
Po ukształtowa iu się w repu li e wei arskiej, prze ik ęło do auki fra uskiej, włoskiej i
polskiej. Trze a jed ak podkreśli , że jeśli hodzi o Polskę, to a rało o o z a ze ia dopiero
znacze
ia po fali asowy h strajków w roku
, które ujaw iły ist ie ie sil y h a tago iz ów w
stosu ka h pra y. Doszło do tego tak póź o, po ieważ w ześ iej uważa o, że ie a zasad i zy h
sprze z y h i teresów iędzy pra ow ika i a pra odaw a i, a sz zegól ie w okresie 1950- 1956.
Między i y i dlatego, że ie yło ty h sprze z y h i teresów i zakłada o teorię ezko fliktowoś i
przez wiele lat odstąpio o od zawiera ia układów z iorowy h pra y. Mi o, że ist iała ustawa z
roku- prawo zbiorowe pracy- i ta
ustawa akazywała zawiera ie układów to w yśl tej teorii
ezko fliktowoś i za ie ha o zawiera ia układów i arzu a o pra ow iko układy z iorowe pra y,
w yśl zasady „ asze i teresy, to wasze i teresy, a y wie y, o jakie i teresy hodzi”. Jed ak, kiedy
t
o zrozu ia o, powstał gru t właś iwy do wyodrę ie ia z iorowego prawa pra y lata
i
kolej e . Pluraliz związkowy, który ył ajwiększy osiąg ię ie ru hu związkowego, kiedy
zlikwidowa o teorię ezko fliktowoś i, jest dziś ardzo wido z y i hro io y, ho a y i
egatyw e z i skojarze ia duże li z y związków zawodowy h w zakłada h- p.
związki- a to
jest ariera dla wyko ywa ia z iorowego prawa pra y, iężko się dogada tak dużej li z ie
przedstawi ieli związków .
Zbiorowe prawo pracy nie wys
tępuje w teksta h praw y h, jest poję ie praw i zy ,
ato iast ędzie poję ie praw y kiedy do zeka y się fi aliza ji pra ad z iorowy kodekse
pracy.
Jeżeli hodzi o sa o poję ie to ie a tutaj jed olitego podejś ia do poję ia z iorowego
prawa pracy.
Doktry a przedstawia róż e defi i je, iektórzy autorzy ogra i zają się do poda ia
istoty z iorowego prawa pra y, zyli awet ie silą się a defi i ję, a ówią o isto ie. Na przykład
prof. Haj wskazuje, iż istotą z iorowego prawa pra y jest określa ie reguł realiza ji i teresów
pra ow ików i pra odaw ów związa y h ze stosu ka i zatrud ie ia to ie defi i ja a istota!!! .
Walore podejś ia do tego w sposó podkreśle ia istoty jest zwró e ie uwagi a oraz większy
związek z iorowego prawa pra y i prawa i dywidualnego. Inne teorie: zbiorowe prawo pracy
reguluje kolektyw e prawa i i teresy pra ow ików i pra odaw ów w stosu ka h pra y prof. dara .
Prof. Florek: prawo to jest harakteryzowa e jako prawo regulują e stosu ki iędzy pra odaw a i
lub ich organiz
a ja i a przedstawi ielstwe pra ow ików, w ty zwłasz za związka i zawodowy i.
Warto zwró i uwagę a jesz ze i e spojrze ia a z iorowe prawo pra y, którego zwole ikie jest
prof. )ieli ski, w jego rozu ie iu z iorowe prawo pra y jawi się jako ogół przepisów, które regulują
prawa i i teresy grupowe pra ow ików i pra odaw ów, zawarty h w ustawa h o związka h
zawodowy h, orga iza ja h pra odaw ów i ustawa h o rozwiązywa iu sporów z iorowy h, a także
7
w ty h akta h praw y h, które doty zą auto o i z y h źródeł prawa pra y układy z iorowe,
regula i y pra y oraz akta h doty zą y h udziału pra ow ików w zarządza iu zakłade pra y
.i . ustawa o sa orządzie załogi przedsię iorstwa pa stwowego .
W au e prawa zwra a się rów ież uwagę a potrze ę określe ia zakresu zbiorowego prawa
pra y przez wskaza ie rodzajów z iorowy h stosu ków pra y, w aspek ie zarów o przed iotowy
jak i pod iotowy , w który h iesz zą się stosu ki sz zegółowe, a ie przez i h wy zerpują e
wyli ze ie. Chodzi o to, że ie da się do ko a wyli zy wszystki h spraw z zakresu przed iotowego,
a i też wszystki h pod iotów, które ogą u zest i zy w z iorowy prawie pra y, hodzi wię w
ty h defi i ja h, które odwołują się do poję ia, o wskaza ie rodzajów ty h z iorowy h stosu ków
pracy, a nie
wyli ze ie i h do ko a, o tego ie da się zro i .
Wielu autorów opowiada się al o wyłą z ie za pod iotowy uję ie z iorowego prawa
pra y al o przed iotowy . Na przykład w uję iu przed iotowy prof. Jo zyk wskazuje, że jest to
ogół or regulują y h prawa i i teresy grupowe pra ow ików i pra odaw ów. W uję iu
podmiotowym-
to przepisy regulują e rela je po iędzy pod iota i kolektyw y i. Są to defi i je
jed okieru kowe. Wy ika jed ak potrze a łą ze ia ty h aspektów, trze a przedstawia defi i je
zbiorowego prawa pracy w aspekcie podmiotowo- przedmiotowym
– zyli są to stosu ki społe z e
doty zą e pod iotów kolektyw y h, rela ji po iędzy pra odaw ą, przedstawi iela i pra ow ików,
orga iza ja i pra odaw ów i pra ow ików, ale doty zą e określo y h spraw- tu musi koniecznie
przy aspek ie pod iotowy pójś aspekt przed iotowy- doty zą e określo y h zagad ie i ie
wy ie ia y i h wy ie iają do ko a, a wskazują a pew e zasad i ze rodzaje stosu ków
z iorowego prawa pra y . Tu auka prawa pra y zakreśliła te obszar przedmiotowy (ale nie w
sposó za k ięty w sposó astępują y: z iorowe prawo pra y jest to prawo doty zą e grupowy h
praw i i teresów pra ow ików i pra odaw ów, który h adresata i są rów ież i e pod ioty
kolektyw e, doty zą e: zawiera ia związków zawodowy h w aspek ie upraw ie związkowy h ,
zo o rów ież fu k jo owa ie orga iza ji pra odaw ów, zyli
upraw ie ia orga iza ji pra odaw ów; zwol ie ia grupowe- w roku
pojawiła się pierwsza
ustawa o tzw. grupowy h zwol ie ia h i jest to o tyle istot e, że ta ustawa jest traktowa a jako
pierwszy
przejaw w Pols e dostosowywa ia prawa polskiego do sta dardów u ij y h. I to wtedy,
kiedy awet ie yło o owiązku z liża ia polskiego prawa pra y do sta dardów u ij y h. Po ty h
prze ia a h opró z fu k jo owa ia orga iza ji pra odaw ów i zwol ie grupowy h za zęto zali za
do z iorowego prawa pra y ego ja je z iorowe i dialog społe z y. Dialog społe z y ardzo o o
zaak e towa y w Ko stytu ji z
r., gdzie jest jed y z kilku zasad i zy h filarów ustroju
gospodarczego Polski-
dialog społe z y iędzy part era i społe z y i. Wresz ie za zęto zali za
u zest i two pra ow ików w zarządza iu zakłade pra y- ho iaż a gru ie polskiej doktry y, ie
wiado o dla zego, zali ze ie u zest i twa pra ow ików w zarządza iu przedsię iorstwe do
zbiorowego prawa pra
y apotkało a doś duży opór- jest wielu autorów, którzy uważają, że
party ypa ja pra ow i za ie jest o szare z iorowego prawa pra y. Jeśli jed ak h e y
i tegrowa asze prawo z UE to ie a y i ego wyjś ia, usi y zali za party ypa ję pra ow i zą
b
ezwzględ ie do o szaru z iorowego prawa pra y, o taki jest sta dard u ij y.
A alizują aspekt pod iotowoś i trze a wyraź ie podkreśli , że e tral ą pozy ję w
z iorowy prawie pra y zaj uje pra odaw a. To jest sła a zęś tego aspektu, po ieważ tutaj
8
chodzi o podmioty kolektywne-
orga iza je pra odaw ów, pra ow ików. Nato iast sła oś ią tego
uję ia jest to, że pojedy zy pra odaw a jest pod iote , i o tego, że ówi się o pod iota h
kolektywnych. Pracodawca jest samodzielnym podmiotem zbiorowego prawa pracy, uczestniczy w
pro esa h z iorowy h sa odziel ie, zawierają układ, u zest i zą w rokowa ia h, w odróż ie iu
od pracownika (sam pracownik nie jest podmiotem zbiorowego prawa pracy). Pracownicy jako suma,
załoga- tak. Jeżeli jed ak weź ie y pod uwagę, że pra odaw a zawiera układy, ego juje, de yduje
o kieru ku działal oś i zakładu, to te pogląd o e tral ej pozy ji jaką zaj uje pra odaw a w
z iorowy pawie pra y jest rze zywiś ie traf y. Trze a też w ty ko tekś ie a alizy pod iotowoś i
w zbiorowych s
tosu ka h pra y zwró i uwagę a ros ą e z a ze ie pozapra ow i zy h
repreze ta ji. Ma y owie ie iekawą sytua ję z aszy ustawodawstwe , które jest a solut ie
iedostosowa e do realiów d ia odzie ego. To ustawodawstwo w zakresie z iorowego prawa
pra y po hodzi z lat osie dziesiąty h, o o stworzyło pew e struktury i taką zasad i zą strukturą yły
związki zawodowe, które działały w ie alże każdy zakładzie pra y- wię przyjęliś y for ułę
zakładowej działal oś i związku zawodowego, gdzie ajważ iejsze upraw ie ia związkowe
ko e trują się a pozio ie zakładu pra y. )aopatrzo o związki w iezwykle waż e upraw ie ia.
Nawet w literaturze podkreśla się, że taka for uła działa ia związków każdy zakładzie yła też
pożyte z a z pu ktu widze ia i teresu pa stwa w takim niechcianym kierunku- mianowicie przez
związki zawodowe pa stwo iało wgląd do tego, o dzieje się w zakładzie pra y, to ył taki
przedstawi iel pa stwa a tere ie zakładu pra y. Należy rów ież wskaza , że te regula je yły
trosze zkę zgra e z ty , o się działo w rze zywistoś i, ze struktura pra odaw ów, z wielkoś ią
pra odaw ów, ze sta e zatrud ie ia. Nato iast to, o stało się po roku
pozwala wyprowadzi
prosty w iosek, że te regula je ie są dzisiaj adekwat e do rze zywistoś i, o ustawodawca
przyj uje, że związki zawodowe ogą działa i ają upraw ie ia jeżeli zrzeszają o aj
iej
dziesię iu pra ow ików. Układy z iorowe pra y ogą y zawiera e tylko przez związki zawodowe.
Rze zywistoś wygląda tak, że w Pols e a y zde ydowa ą przewagę pra odaw ów zatrud iają y h
http://notatek.pl/zbiorowe-stosunki-w-pracy-pojecie-i-opis?notatka
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron