Streszczenie rozdziału 6 - Helen Bee - "Rozwój społeczny i rozwój osobowości w okresie niemowlęcym
Kształtowanie się rozwoju w tym okresie zależy od kształtowania się związków dorosły-dziecko (początkowo głównie matka-
niemowlę) - doświadczenia Bolwby, Ainsworth (więzi uczuciowe, gesty przywiązania, zachowania przywiązaniowe)
Ainsworth - więzi uczuciowe: stosunkowo długotrwały związek z druga osobą, w którym partner jest ważny, dlatego, że jest
jednostką niepowtarzalną
Przywiązanie (jako podtyp więzi uczuciowych) to poczucie bezpieczeostwa jednostki w kontakcie z partnerem
•
W przeciwieostwie go więzi uczuciowych i przywiązania, zachowania przywiązaniowe mogą byd bezpośrednio obserwowalne,
gdyż są zewnętrzne (zarówno Bolwby, jak i Ainsworth)
Kontakt wzrokowy
•
Wołanie
•
Dotykanie
•
Płacz
•
Uwieszanie się
•
uśmiech
•
Siła zachowao przywiązaniowych nie zależy od ich częstotliwości, pierwszego kontaktu po porodzie
W pierwszych miesiącach życia dziecka rodzice i ono uczą się wzajemnie nowego "kroku tanecznego", tak, aby mogli się
porozumied poprzez sygnały wysyłane do siebie
W pierwszych tygodniach życia dziecka rodzice są tak samo blisko niego - tulą, mówią, pieszczą, potem rola matki zaczyna
przeważad, czy to oznacza jednak, że dziecko traci mocny kontakt przywiązaniowy z tatą? Badania nie wykazały ani
potwierdzenia, ani zaprzeczenia tej hipotezy
Bowlby wyróżnił 3 fazy tworzenia się dziecięcego przywiązania:
Niesprecyzowane ustosunkowanie i sygnalizacja - gesty przywiązania skierowane nie do konkretnej osoby, ale raczej "w eter"
•
Skupienie na jednej lub większej ilości osób - około 3 m-cy dziecko nadal wysyła sygnały nie do konkretnych osób, ale na pewno
do tych, które się częściej nim zajmują, chociaż nadal nie są sprecyzowane na konkretną osobę
•
Zachowanie oparte na bezpiecznej bazie - około 6 m-ca życia, kiedy dzieci zaczynają poznawad świat z pozycji "pełzaka" i
"raczka", zaczyna się "właściwa faza" kształtowania przywiązania: mają bezpieczną bazę w postaci rodzica, który je wspiera,
mówi np. "chodź do mnie", nie boją się już tak bardzo opuszczenia
•
Przywiązanie może się wykształcid do obojga rodziców lub tylko do jednego, jego siłę można oceniac pod względem czasu, który
każde z rodziców poświęciło dziecku podczas jego "dorastania" do wieku 12 m-cy
Wewnętrzne modele operacyjne - Bowlby twierdzi, że są podstawą do kształtowania i wyjaśniania doświadczeo , poza tym
wpływają na pamięd i koncentrację - są charakterystyczne tylko jednostkowo, każdy osobnik ma inny wewnętrzny model
operacyjny
Ainsworth patrzy na przywiązanie jako relację bezpieczna i pozabezpieczną w obliczu sytuacji nieznanej
Bezpieczne
•
Pozabezpieczne ambiwalecji (czasem nazywane oporem)
•
Pozabezpieczne unikania
•
Pozabezpieczne dezorganizacja, dezorientacja
•
Rodzaj przywiązania ma wpływ na dalsze życie dziecka w aspekcie społecznym, kontaktach międzyludzkich
Rozwój poczucia "własnego ja" - Michael Lewis:
"Ja subiektywne" (ja egzystencjalne) - "jestem pojedynczym tworem wobec innych ludzi, czasu i przestrzeni" -ostateczne
ukształtowanie tego typu "ja" następuje, gdy dziecko wejdzie w fazę stałości przedmiotu
•
"ja obiektywne" (ja kategorialne) - "istnieję w świecie jak przedmiot, też mam pewne właściwości, które mnie charakteryzują
tak, jak np. piłkę", gdy dziecko zaczyna chodzid, woład "to moje!" oznacza to ukształtowanie tego rodzaju "ja"
•
Zdolnośd do wyrażania emocji pojawia się bardzo wcześnie, już w wieku niemowlęcym, wtedy też dzieci potrafią rozpoznad
niektóre reakcje dorosłych
Pierwsze samoopisy np. "jestem dziewczynką, bawię się lalką i misiem" - wyrażane początkowo głównie w działaniu
Osobowośd - zdolnośd do radzenia sobie w działaniu z innymi ludźmi i przedmiotami
temperament jest podłożem emocjonalnym dla osobowości - podział temperamentu wg Thomasa i Chessa
Dziecko łatwe - cykl jedzenia i spania regularny, zazwyczaj dziecko zadowolone
•
Dziecko trudne - zaburzony cykl jedzenia i snu, gwałtowne reagowanie na rzeczy nowe, dziecko jest nerwowe
•
Dziecko trudno rozgrzewające się - wykazuje niewiele intensywnych reakcji, najczęściej reaguje swoistym biernym oporem
•
Taki podział się nie przyjął.
Za podstawę dla określania temperamentu przyjmuje się:
Poziom aktywności
•
Zbliżenie, emocjonalnośd pozytywna
•
Wycofanie
•
Wg naukowców istnieje podstawa do twierdzenia, że temperament jest cechą dziedziczną (badania na bliźniętach)
środowisko może również wpływad na kształtowanie się temperamentu m.in. poszukiwanie niszy Sandry Scarr jako
dostosowywanie ilości bodźców z otoczenia do zapotrzebowao na nie
Poza tym kształtowanie temperamentu zależy od rodzaju opieki, jakiemu poddawane są dzieci (opieka rodzinna, opieka dzienna
np. w żłobku) i jej jakości
H. Bee - rozdz. 6
6 czerwca 2009
20:20
psychologia rozwoju Strona 1
psychologia rozwoju Strona 2
Helen Bee, streszczenie rozdziału 7 - "Rozwój fizyczny i poznawczy w wieku od dwóch do sześciu lat"
Rozwój języka - następuje skokowe zwielokrotnienie ilości słownictwa w tym okresie, od posługiwania się konstrukcjami
prymitywnymi typu rzeczownik-rzeczownika, do bardziej rozwiniętych z przymiotnikiem i czasownikiem i rozwinięciem struktur
gramatycznych
Początkowo nie ma mowy o tym, żeby dziecko konstruowało wypowiedź na podstawie tego, co słyszy od dorosłych, samo stara się
dojśd do tego, jak powinna wyglądad struktura wypowiedzi i dlatego rodzą się dziwolągi typu rzeczownik -rzeczownik
Reguły gramatyczne są albo długo ignorowane, albo wprost przesadnie uskuteczniane w konstrukcjach tworzonych przez dziecko
W zależności od naukowców możemy usłyszed, że albo znaczenie, albo słowo jest pierwsze w konstrukcji wypowiedzenia
Kategoria językowa nie jest początkowo wykształcona ("kotkiem" może byd zarówno pupil, pies sąsiadów, jak i świnka morska)
Zasada ograniczenia - albo przedmiot, albo wydarzenie, nie istnieją one razem w pojmowaniu świata przez dziecko
Zasada kontrastu - taca chromowana = taca nieczerwona
Naśladowanie i wzmocnienie kluczem do sukcesu prawidłowego posługiwania się językiem - wpływ na tę teorię miał Skinner
Tzw. mowa matczyna (mowa udziecinniona) może byd niezbędna podczas uczenia dziecka mówienia, ważne jest też korygowanie
(ekspansja)
Teoria wrodzonych umiejętności językowych Chomsky'ego, Slobina i in. zakłada, że dziecko nie rodzi się jako pusta karta, ale ma
pewne uzdolnienia językowe, które następnie jedynie doskonali
Konstruktywistyczna teoria języka Melissy Bowerman - "kiedy zaczyna się pojawiad język, nie wprowadza on do świata dzieckka
żadnych nowych znaczeo, używany jest to wyrażania znaczeo już ukształtowanych", podobnie twierdzi Lois Bloom
Zmiany w myśleniu: egocentryzm, stałośd przedmiotu, finalizm, determinizm, animizm - Piaget, faza przedoperacyjna
coraz częściej dzieci dostosowują swój rodzaj działania i myślenia do partnera
Pozornośd a rzeczywistośd doświadczenia Falvella (nakładanie masek zwierzętom, gąbka-skała), zaobserwował błędne przekonanie
Metapoznanie i metapamięd czyli wiedza o procesie pamiętania i myślenia, elementy teorii myślenia
Rozumienie i regulowanie stanów emocjonalnych
H. Bee - rozdz. 7
7 czerwca 2009
22:20
psychologia rozwoju Strona 3
Helen Bee, streszczenie rozdziału 8 "Rozwój społeczny i rozwój osobowości w wieku od dwóch do sześciu lat"
Występowanie agresji jest ściśle związane z wystąpieniem frustracji hipoteza frustracji-agresji, agresja fizyczna (2-4 r.ż.), agresja
werbalna (4-8 r.ż.)
Zachowania prospołeczne (altruizm)
Nawiązywanie przyjaźni
Styl wspomagający pomiędzy dziewczynkami
•
Styl zawężony (ograniczony) pomiędzy chłopcami
•
Płed i odpowiednia dla niej rola społeczna
Stabilnośd płci - świadomośd, że przez całe życie zostajemy osobą tej samej płci
•
Stałośd płci - zauważenie, że pozostajemy osobą tej samej płci, nawet jeśli włożymy strój charakterystyczny dla drugiej płci lub
długośd włosów
•
Stereotypy płciowe (chłopiec bawi się lalkami)
Teoria schematu płci - gdy dziecko stworzy pewien schemat płci zaraz zasymiluje go wg swoich doświadczeo
Rozwój samoregulacji w języku, a co za tym idzie w zachowaniu
Style wychowania w rodzinie
Autorytarny - wysokie wymagania, ścisła kontrola, późniejsze problemy dzieci w zachowaniu i nauce
•
Pobłażliwy - wielkodusznośd i pobłażliwośd często doprowadza do niedojrzałości społecznej, braku odpowiedzialności, przejawów
agresji
•
Autorytatywny - wyważenie między kontrolą a okazywaniem ciepła i troski
•
Niedbały - wynika z przywiązania pozabezpiecznego unikającego, doprowadza do aspołeczności i impulsywności w kolejnych latach
zycia
•
Jak struktura rodziny wpływa na dziecko
H. Bee - rozdz. 8
7 czerwca 2009
22:54
psychologia rozwoju Strona 4
Helen Bee, streszczenie rozdziału 9 "rozwój fizyczny i poznawczy w wieku od sześciu do dwunastu lat"
Przyrost nowego słownictwa jest bardzo zauważalny (przed sześciolatkiem jeszcze długa droga, ale ciągle się doskonali)
Posługiwanie się symbolami
Faza operacji konkretnych w rozwoju poznawczym Piageta
Występuje świadomośd odwracalności działao i zjawisk
Logika na etapie indukcyjnym (od szczegółu do ogółu)
7/8 lat posługiwanie się pojemnością kategorii (banan należy do owoców)
Deficyt produkcji - pięciolatki tylko, kiedy im się przypomni stosują podpowiedziane metody zapamiętywania
Zapamiętywanie poprzez tworzenie zbitek ułatwiających zapamiętanie (łączenie pojęd w kategorie)
Biegłośd sprawia, że możemy czud się błyskotliwymi w jakieś konkretnej dziedzinie
Metapoznanie i procesy wykonawcze udoskonalanie procesów myślowych i struktur przypominania sobie i zapamiętywania
Edukacja szkolna a rozwój poznawczy
Dostosowanie się do wymogów stawianych przez szkołę
Nauka czytania - świadomośd fonologiczna
•
Samoocena osiągnięd szkolnych
Ocena zewnętrzna osiągnięd szkolnych
Testy inteligencji (odkrycie kompetencji)
•
Testy osiągnięd (odkrycie wyników nauczania)
•
Indywidualne zdolności niezdolności do uczenia się
Różnice zdolności poznawczych dzieci różnej płci
•
H. Bee - rozdz. 9
7 czerwca 2009
23:23
psychologia rozwoju Strona 5
Helen Bee, streszczenie rozdziału 10 "Rozwój społeczny i rozwój osobowości w wieku od szóstego do dwunastego roku życia"
Zmienia się sposób postrzegania siebie i innych ludzi, widoczne są różnice płciowe w tym względzie
Przyjaźnie szkolne cechuje przede wszystkim wzajemne zaufanie, jego nadwątlenie oznacza koniec przyjaźni
Coraz mniej jawnie okazywane są uczucia dzieci w stosunku do rodziców, chociaż rodzaj przywiązania pozostaje ten sam i nie
słabnie, nie ukazuje się go tylko tak bardzo, jak wcześniej
Związki z rówieśnikami kształtują się przede wszystkim na podstawie wspólnie wykonywanych czynności
Segregacja płciowa - chłopcy z chłopcami, dziewczynki z dziewczynkami
Dziewczynki przyjaźnią się intensywnie (w swojej niewielkiej, stałej grupie, najczęściej w domu), chłopcy ekstensywnie (otwarte
grupy, częściej na dworze)
Agresja fizyczna lub werbalna przeradzają się w agresję społeczną (zniszczenie poczucia czyjejś wartości, stosunków z
rówieśnikami), częstsza u dziewczynek, niż u chłopców, którzy preferują raczej agresję fizyczną
poczucie własnej wartości kształtuje się na podstawie wewnętrznych ocen i sądów, kumulowania doświadczeo - zróżnicowanie:
• Odrzucenie - za gruba, za wysoki, za biedna, itp. - agresywnośd, kłótliwośd, niezdolnośd do współpracy
• Popularnośd - przyjazne nastawienie, umiejętnośd współpracy, itp.
Wpływ środowiska społecznego, w którym wychowuje się dziecko - ubóstwo, dobrobyt
Wpływ telewizji na rozwój dzieci
• Negatywny - m.in. w zakresie agresji, zaburzenia czytania, pisania, zdolności arytmetycznych, itp.
• Pozytywny - rozwój poznawczy i kształtowanie dobrych nawyków (np. odpowiedniego zachowania się z "Ulicy Sezamkowej", itp.)
H. Bee -rozdz. 10
7 czerwca 2009
23:43
psychologia rozwoju Strona 6
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron