Zgodnie z art. 28 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej służbę może pełnić
osoba posiadająca zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia tej służby.
Oceny tej zdolności dokonują komisje lekarskie podległe
Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji na zasadach określonych w
rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lipca 1991 r, w sprawie
właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych Ministrowi
Spraw Wewnętrznych (
DZ
.
U
. Nr 79, poz. 349 z późn. zm.).
Do czasu nowelizacji ustawy o PSP - dokonanej ustawą z dnia 8 listopada
1996r., która weszła w życie l dniem 23 stycznia 1997r, -brak było uregulowań
dotyczących okresowej oceny zdolności fizycznej i psychicznej strażaka do
służby.
W wyniku wymienionej nowelizacji do art. 42 ustawy o PSP wprowadzono
zapis mówiący o obowiązku poddawania się przez strażaka okresowej ocenie
takiej zdolności.
W wydanym na podstawie art. 42 ust. 3 ustawy o PSP rozporządzeniu z dnia
29 stycznia 1998 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji określił
zakres, szczegółowe zasady, tryb i częstotliwość przeprowadzania tych ocen.
Zgodnie z rozporządzeniem, okresowa ocena zdolności fizycznej i psychicznej
strażaka do służby obejmuje:
1) aktualne profilaktyczne badania lekarskie, stwierdzone orzeczeniem
lekarskim o zdolności do służby,
2) wyniki próby wydolnościowej i testu sprawności fizycznej prze-
prowadzonego w jednostkach organizacyjnych PSP.
Z przepisów wynika, że dopuszczeni do próby wydolnościowej oraz testu
sprawności fizycznej mogą być tylko ci strażacy, którzy mają aktualne
orzeczenia stwierdzające zdolność strażaka do służby.
Okresową ocenę przeprowadza się raz w roku, na podstawie skierowania
kierownika jednostki organizacyjnej PSP, w której strażak pełni służbę.
Skierowanie to powinno zawierać informację o występowaniu na stanowisku, na
którym strażak pełni służbę, czynników szkodliwych, uciążliwych lub
niebezpiecznych dla niego.
Zwracam uwagę, że badania profilaktyczne przeprowadza lekarz zatrudniony
w jednostce organizacyjnej, do której wystawiono skierowanie, a nie dowolny
lekarz wybrany przez strażaka.
Okresowa ocena zdolności fizycznej i psychicznej do służby
strażaków PSP
Zakres badań profilaktycznych także nie jest dowolny, gdyż określają je
wskazówki metodyczne opracowane przez Centralny Zarząd Służby Zdrowia
MSWiA.
Niezależnie od obowiązku poddania się przez strażaka okresowej ocenie
zdolności fizycznej i psychicznej do służby, powinien on być z urzędu, w
każdym czasie, kierowany na badania do komisji lekarskiej MSWiA, jeżeli
według oceny przełożonego uprawnionego do mianowania stan jego zdrowia
daje podstawę do przypuszczeń, że stopień jego zdolności do służby uległ
zasadniczej zmianie lub że dalsze pełnienie przez niego służby na zajmowanym
stanowisku jest niemożliwe.
Na badania komisyjne strażak jest kierowany także na jego wniosek. Zwracam
uwagę, iż zasadność tego wniosku -jeżeli chodzi o nadanie mu dalszego biegu -
nie może być przedmiotem oceny przełożonego,
Przepisy rozporządzenia nie regulują takich spraw, jak godziny
przeprowadzania badań profilaktycznych, uprawnienia do uposażenia za czas
niepomierna służby w związku z przeprowadzanymi badaniami oraz zwrot
kosztów przejazdu na badania.
W tym stanie rzeczy w przedmiotowych sprawach należy w drodze analogii
stosować przepisy art. 339 83 kodeksu pracy, zgodnie z którym:
l) profilaktyczne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w
godzinach pracy,
2) pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania
pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami,
3) w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu
zwrot kosztów podróży według zasad obowiązujących przy podróżach
służbowych,
Należy dodać, iż zgodnie z rozporządzeniem lekarz przeprowadzający badania
profilaktyczne może poszerzyć ich zakres o specjalistyczne badania
konsultacyjne oraz o badania dodatkowe (stanowią one integralną część badań
profilaktycznych) i w takim przypadku strażakowi przysługują także
świadczenia, o których mowa w art. 229 83 kp.
Przypominam, że zawinione nie poddawanie się obowiązkowi oceny zdolności
fizycznej i psychicznej do służby stanowi, w rozumieniu art. 115 ust. l ustawy o
PSP, przewinienie dyscyplinarne.
Cz. BAREJA