background image

HAMACHER 

ul. Towarowa 10 

43-100 Tychy 

 

HAMACHER 

Zum Bauhof 8 

D-45701 Herten 

 

 

 

 

 

INSTRUKCJA OBSŁUGI 

HA-E.036.06.06 

 

WYŁĄCZNIK WIELOSTYCZNIKOWY 

(STACJA KOMPAKTOWA) 

typu  

typu HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

 

 

 

 

TYCHY 2006 r. 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

SPIS TREŚCI 

1.

 

ZASTOSOWANIE ..................................................................................................................................................3

 

2.

 

WARUNKI PRACY I STOSOWANIA .................................................................................................................3

 

2.1.

 

S

ZCZEGÓLNE WARUNKI STOSOWANIA PODCZAS PRACY W PRZESTRZENIACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM

........4

 

3.

 

WARUNKI PRZECHOWYWANIA......................................................................................................................5

 

4.

 

DANE TECHNICZNE ............................................................................................................................................6

 

5.

 

BUDOWA I WYPOSAŻENIE................................................................................................................................7

 

5.1.

 

K

OMORA PRZYŁĄCZOWA DOPŁYWOWA

............................................................................................................7

 

5.2.

 

K

OMORA PRZYŁĄCZOWA ODPŁYWOWA

............................................................................................................8

 

5.3.

 

K

OMORA GŁÓWNA APARATUROWA

...................................................................................................................9

 

5.4.

 

M

ONTAŻ

. ........................................................................................................................................................11

 

6.

 

DZIAŁANIE...........................................................................................................................................................12

 

6.1.

 

P

RZYGOTOWANIE UKŁADU ELEKTRYCZNEGO WYŁĄCZNIKA DO ZAŁĄCZENIA

..................................................12

 

6.2.

 

Z

AŁĄCZENIE

...................................................................................................................................................13

 

6.3.

 

W

YŁĄCZENIE

..................................................................................................................................................13

 

6.4.

 

I

DENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ PODCZAS UŻYTKOWANIA

. ....................................................................................13

 

7.

 

BLOKADY ELEKTRYCZNE..............................................................................................................................14

 

8.

 

ZABEZPIECZENIA NADMIAROWO-PRĄDOWE HA-UB1-4K...................................................................15

 

9.

 

ISKROBEZPIECZNE PROGOWE MIERNIKI REZYSTANCJI HA-KA/ER2. ...........................................16

 

9.1.

 

Z

ABEZPIECZENIA UPŁYWOWE BLOKUJĄCE

......................................................................................................16

 

9.2.

 

P

RZEKAŹNIK KONTROLI TEMPERATURY UZWOJEŃ SILNIKA

.............................................................................17

 

9.3.

 

C

ENTRALNO

-

BLOKUJĄCE ZABEZPIECZENIE UPŁYWOWE

..................................................................................17

 

10.

 

ISKROBEZPIECZNE OBWODY STEROWNICZE....................................................................................18

 

11.

 

OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA .....................................................................................................20

 

12.

 

TRANSPORT....................................................................................................................................................21

 

13.

 

PRZEGLĄDY I KONSERWACJE.................................................................................................................21

 

14.

 

WYKAZ PODSTAWOWYCH CZĘŚCI ZAMIENNYCH............................................................................22

 

15.

 

INFORMACJE DODATKOWE. ....................................................................................................................23

 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

1.

  Zastosowanie 

Kopalniane  wyłączniki  wielostycznikowe  typu  HA-dk8.10/2/4VAC/6/T  przeznaczone  są  do 

zasilania  i  sterowania  napędów  maszyn  górniczych  zasilanych  z  sieci  trójfazowej  prądu 

przemiennego z izolowanym punktem neutralnym transformatora. 

Wyłączniki  mogą  być  wykonane  w  wersjach  różniących  się  między  sobą  układem  torów 

prądowych. 

Każdy  z  odpływów  trójfazowych  wyłącznika  wielostycznikowego  wyposażony  jest                         

w zabezpieczenia: 

 

- nadmiarowo - prądowe typu HA-UB1-4k; 

- upływowe - blokujące typu HA-KA/ER2; 

- kontroli temperatury uzwojeń zasilanego silnika typu HA-KA/ER2; 

Dodatkowo  wyłączniki  wielostycznikowe  wyposażone  są  w  przekaźniki  sterownicze  i  kontroli 
ciągłości uziemienia ochronnego typu HA-SL3. 
Wyłączniki  wielostycznikowe  umożliwiają  zdalne  i  centralne  sterowanie  silników  w  trybie  pracy 
normalnej i rewersyjnej oraz przy współpracy z systemem łączności głośnomówiącej - nadawanie 
sygnałów ostrzegawczych przed rozruchem. 
Wyłączniki  posiadają  możliwość  zasilania  poszczególnych  torów  prądowych różnymi napięciami, 
np. 1000V lub 500V 

2.

  Warunki pracy i stosowania 

 

Wyłączniki  wielostycznikowe  typu  HA-dk8.10/2/4VAC/6/T  przystosowane  są  do  pracy 

w podziemnych  wyrobiskach  górniczych  ze  stopniem  „a”,  „b”  i  „c”  niebezpieczeństwa  wybuchu 
metanu oraz “A” i “B” niebezpieczeństwa wybuchu pyłu węglowego. Spełnia wymogi w zakresie 
ochrony  przeciwwybuchowej  obowiązujące  dla  urządzeń  grupy  I  oraz  kategorii  M2  w  zakresie 
rodzaju  zabezpieczenia  przed  zapłonem  osłon  odpornych  na  działanie  ciśnienia  w  powiązaniu 
z rodzajem zabezpieczenia przed zapłonem spełniającego wymogi podwyższonego bezpieczeństwa 
do pracy w atmosferach wybuchowych grupy wybuchowej I. 
Przystosowane są do pracy w następujących warunkach środowiskowych: 

- napięcie eksploatacyjne 

 

0,85÷1,2 U

n

 

- temperatura otoczenia  

 

-10°C÷40°C 

- wilgotność względna powietrza 

 

do 95% przy 40°C 

- dopuszczalne odchylenie od pionu   

20

o

 

- wysokość nad poziomem morza 

   

do 1000 m 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

2.1.

  Szczególne warunki stosowania podczas pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 

1.

  Dopuszczalne pojemności obwodów kontrolno pomiarowych obwodów zewnętrznych nw. 

zabezpieczeń: 

- blokujące zabezpieczenie upływowe na odpływach głównych HA-KA/ER2  

C

max

 =2,5 µF/fazę; 

- zabezpieczenie temperaturowe HA-KA/ER2  

C

max

 = 7,5 µF; 

- zabezpieczenie HA-SL3 - obwód pomiarowy ciągłości przewodu ochronnego  

Cmax =0,5µF; 

- zabezpieczenie upływowe na odpływach 42V  

Cmax = 2,5 µF; 

 

2. Parametry obwodów oraz szczególne warunki stosowania separatorów: 

HA-KG3.11 
Obwody wyjściowe nieiskrobezpieczne: 
 

(styki przekaźnika K1 – zaciski: 1-2, 3-4): 

Un=230V 

  

Um=253V 

Obwód wejściowy nieiskrobezpieczny: 

(zacisk K2 połączony poprzez styk zewnętrzny  
z zaciskiem 42U) 

Un=42V/50Hz, ±20% 

  

Um=50,4V 

Parametry obwodów iskrobezpiecznych: 
Obwody sterowania i sygnalizacji: 
(zaciski oznaczone kolorem niebieskim nr: L1, L2, Uz, K1, K1’, K2, PE) 
 

Zaciski Nr 

Uo  

[V] 

Σ

Io 

[mA] 

Po 

[mW] 

Lo 

pomiędzy 

dowolnymi 

zaciskami 

[mH] 

Co 

pomiędzy 

dowolnymi 

zaciskami 

[µF] 

Li 

Ci 

Charakterystyka 

wyjściowa 

L1,L2,PE 

16,4 

64,4 

Uz,K1,K1’,K2 

6,2 

25 

L1,L2,Uz,K1,K1’,K2,PE 

23,5 

93 

(L1,L2,Uz,K1,K1’,K2)-PE 

15,75 

2,5 

10 

100 

0,5 

liniowa 

 
Wszystkie ww. obwody iskrobezpieczne są połączone galwanicznie (zasilane z jednego źródła o 
napięciu 15,75V). 

- Obwody wyjściowe – styki przekaźnika K2 (zaciski oznaczone kolorem niebieskim  
nr: 1-2-3) mogą współpracować z obwodami EEx ia I lub EEx ib I, 

parametry obwodu: 

Ui=44V, 

 

Ii=1A, 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

 

Li=0, 

 

Ci=0. 

Szczególne warunki stosowania: 

  Separator może współpracować z obwodami zewnętrznymi wyłącznie poprzez dodatkowe 

listwy zaciskowe spełniające wymagania pkt. 6.3.1 normy PN-EN 50020:2005, 

  w przypadku uziemienia zacisku PE separatora obwody sterowania i sygnalizacji separatora 

należy traktować jako połączone z ziemią przez rezystancję Ri=6,3kΩ. 

HA-KG5 
- Obwody wyjściowe nieiskrobezpieczne: 
 

Listwa X1 zaciski 42U, 42V, K3 

Um=50,4V 

 

Listwa X1 zaciski 1÷12 

Um=250V 

- Parametry obwodów iskrobezpiecznych: 
 

obwód sterowania, listwa X2 zaciski L1-L2: 

Uo=15,7V 

 

 

Io=15,6mA 

 

 

Po=61,4mW 

 

 

Lo=100 mH, 

 

 

Co=0,5µF 

 

obwód kontrolny, listwa X2 zaciski L1, L2-PE: 

Uo=15,7V 

 

 

Io=2,3mA, 

 

 

Po=9,1mW, 

 

 

Lo=300mH 

 

Co=2µF 

 

obwód sygnalizacji, listwa X2 zaciski Y0-Y1-Y2-Y3: 

Uo=15,7V 

 

 

Io=24mA 

 

 

Po=94,5mW 

 

 

Lo=100mH 

 

 

Co=2µF 

 

zestyki przekaźnika wykonawczego K3, listwa X2 1÷ 7 

Ui=60V 

 

 

Ii=2A 

Szczególne warunki stosowania: 

  separator może współpracować z obwodami zewnętrznymi wyłącznie poprzez dodatkowe 

listwy zaciskowe spełniające wymagania pkt. 6.3.1. normy PN-EN 50020:2005. 

3.

  Warunki przechowywania 

 

temperatura otoczenia  

-10°C ÷ 40°C 

 

wilgotność względna powietrza 

do 65% przy 25°C 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

Wyłączniki  powinny  być  przechowywane  w  pomieszczeniach  zamkniętych,  przy  czym 
w pomieszczeniach  tych  nie  powinny  występować  nagłe  zmiany  temperatury mogące powodować 
kondensację pary wodnej 

4.

  Dane techniczne 

Typ  

HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

Znamionowe napięcie izolacji 

 

1200 V 

Znamionowe napięcie łączeniowe  

500/1000/230/42V  -15%  +20%  50Hz 

Znamionowe napięcie obwodów pomocniczych  

42V, 127V, 230V 

Prąd znamionowy ciągły całkowity wyłącznika: 

  z dwoma rozłącznikami 

do 1000A  

  z jednym rozłącznikiem 

do 600A  

- odpływu / stycznika przy zastosowaniu stycznika typu:   

 

HA-G 21013  

600A / 750A 

HA-G 20089  

400A / 450A 

HA-G 20092  

320A / 350A 

HA-G 21010  

160A / 200A 

Zwarciowa zdolność łączenia 

25kA, cosφ=0,25 

Znamionowa trwałość styczników: 

  mechaniczna 

5·10

6

 cykli 

  łączeniowa 

1·10

6

 cykli 

Znamionowa częstość łączeń 

  zwykła 

300 ł/h 

  dorywcza 

30 ł/min. 

Iskrobezpieczne napięcie wyjściowe przekaźników 
(separatorów): 

 

HA-KG3.1.1 

15,7V AC 

lub 

 

HA-KG5 

15,7V AC  

 

HA-SL3 

23,5V AC 

 

HA-KA/ER2 (zabezpieczenie termiczne)  15,7V DC 

Typ obudowy: 

HA-dk8.10 

Numer certyfikatu WE: 

IBExU 03 ATEX 1092 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

Cecha przeciwwybuchowa: 

 

 

I M2 EEx d ia/ib I 

Stopień ochrony obudowy 

IP 54 

Wymiary zewnętrzne obudowy: 
- szerokość 

  z komorami typu HA-Vkd2 C 

ok. 1530 mm (bez wpustów kablowych) 

  z komorami typu HA-Vkd3 C 

ok. 1910 mm (bez wpustów kablowych) 

- wysokość  

ok. 820 mm 

- głębokość  

ok. 820 mm 

Masa wyłącznika  

ok. 1200 ÷ 1600 kg 

5.

  Budowa i wyposażenie 

 

Ognioszczelna  obudowa  wyłącznika  wielostycznikowego  typu  HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

składa się z trzech komór ognioszczelnych, wzajemnie połączonych, które tworzą: 

- komorę przyłączową dopływową (+AA), 
- komorę przyłączową odpływową (+CA), 
- komorę główną aparaturową (+BA). 

Wszystkie  zamknięcia  obudowy  wykonane  są  jako  ognioszczelne.  Powierzchnie  ognioszczelne 
obudowy  zabezpieczone  są  przed  korozją  lakierem  typu  Gleitmo  920,  Molikote  3402-C  lub 
Molikote 3484-D. 

5.1.

  Komora przyłączowa dopływowa 

W  komorze  przyłączowej  dopływowej  znajdują  się  izolatory  przepustowe  HA-V23012 

o obciążalności znamionowej 630A, lub HA-V22014 o obciążalności znamionowej 400A). Zaciski 
przyłączowe umożliwiają przyłączenie żył przewodu lub kabla o przekroju do 120mm

2

W  dolnej  części  komory  umieszczone  są  listwy  zaciskowe  (-X1)  i  (-X2),  na  zaciski  których 
wyprowadzone jest napięcie 42V, zestyki pomocnicze przełączników rozłącznikowych. 
Obwody  napięcia  42V  posiadają  kontrolę  upływową  poprzez  przekaźniki  centralno-blokujące 
i przewidziane  są  do  zasilania  odbiorników  zewnętrznych  o  mocy  do  75VA  lub  250VA  (w 
zależności  od  typu  zastosowanego  transformatora  pomocniczego)  w  pomieszczeniach  kopalń 
gazowych  o  stopniu  „a”,  ”b”  lub  „c”  niebezpieczeństwa  wybuchu  metanu  oraz  “A”  i  “B” 
niebezpieczeństwa wybuchu pyłu węglowego. 
Na uchylnej pokrywie tej komory umieszczone są wskaźniki napięcia zasilania dla każdego ciągu 
rozłącznikowego,  diodowe  wskaźniki  luminescencyjne  informujące  obsługę  o  stanie  pracy 
przekaźników  i  styczników  głównych  wyłącznika  oraz  diodowe  wskaźniki  stanu  obciążenia 
styczników głównych w zakresie od 30% do 140% nastawy członu przeciążeniowego przekaźników 
nadmiarowo-prądowych.  Wartości  prądu  obciążenia  wskazywane  są  co  10%,  tzn.  w  zakresie  od 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

30% do 100% świecą diody luminescencyjne koloru żółtego, a w zakresie od 100% do 140% tj. w 
zakresie przeciążeniowym świecą diody koloru czerwonego. 
Wyżej  wymienione  wskaźniki  widoczne  są  z  zewnątrz  obudowy  poprzez  wzierniki  typu             
HA-W40010. 

Na  ściance  bocznej  (prawej)  znajdują  się  otwory  umożliwiające  przykręcenie  wpustów 

kablowych  produkcji  Gothe  typu  54235…  oznaczone  cechą  EExdl/IIB  lub  produkcji  Damel  typu 
WK2  lub  WK3  oznaczone  cechą  EExdI/II.  Ponadto  na  tej  ściance  znajdują  się  gniazda  dla 
szybkozłączy  produkcji  Hamacher  typu  LSA-4A  oznaczone  cechą  EExdI  dla  wprowadzenia  do 
komory przewodów lub kabli o średnicy zewnętrznej 19-25mm. 

Wszelkie  zbędne  otwory  dla  wyprowadzeń  kabli  i  przewodów  muszą  być  zaślepione  za 

pomocą zaślepek produkcji Gothe typu 54153... oznaczone cechą EExdI/IIB lub produkcji Damel 
typu ZK2 lub ZK3 oznaczone cechą EExdI/II. Zbędne otwory do wprowadzenia szybkozłączy typu 
LSA-4A  należy  zaślepić  zaślepkami  Nr  art.  HA-X42147  po  uprzednim  wykręceniu  z  obudowy 
części wpustowej HA-LSA4A. Dodatkowe informacje zawarte są w dokumencie HA-E.049.11.06 
„Tabele doboru wpustów kablowych dla wyłączników produkcji Hamacher”. 
Na drzwiach komory przyłączowej dopływowej znajduje się napis: 

UWAGA! 

Przed otwarciem komory wyłączyć napięcie od strony zasilania! 

5.2.

  Komora przyłączowa odpływowa 

 

W  komorze  przyłączowej  odpływowej  znajdują  się  izolatory  przepustowe  HA-V23012 

o obciążalności  znamionowej  630A  lub  HA-V22014  o  obciążalności  znamionowej  400A  z 
zaciskami  przyłączowymi  umożliwiającymi  przyłączenie  żył  przewodów  oponowych  lub  kabli  o 
przekroju  do  120mm

2

.  W  wykonaniach  ze  stycznikami  160A  zabudowane  są  izolatory  typu  HA-

V22076  o  obciążalności  znamionowej  200A  umożliwiające  przyłączenie  żył  przewodów 
oponowych lub kabli o przekroju do 95mm

2

.

 

W dolnej części tej komory umieszczone są listwy zaciskowe (-X6), (-X6„i”), (-X7), (-X7„i”) oraz  
(-X10). 
Na zaciski listew (-X6) i (-X7) (koloru szarego) wyprowadzone są nieiskrobezpieczne obwody: 

  napięcia 42V z kontrolą upływową przewidziane do wykorzystania na zewnątrz wyłącznika, 

  styki pomocnicze przełączników rozłącznikowych, 

  styki pomocnicze styczników głównych, 

  styki styczników pomocniczych, 

  styki wykonawcze przekaźników sterowniczych i kontroli ciągłości uziemienia ochronnego, 

  styki wykonawcze styczników pomocniczych dla wyłączenia awaryjnego, 

  obwody zasilania cewek styczników pomocniczych i styczników wyłączenia awaryjnego, 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

Na  zaciski  listew  (-X6„i”)  i  (-X7„i”)  koloru  niebieskiego  wyprowadzono  następujące 
iskrobezpieczne obwody pierwszego i drugiego ciągu rozłącznikowego wyłącznika: 

  iskrobezpieczne obwody pomiarowe przekaźników kontroli temperatury uzwojeń zasilanych 

silników; 

  iskrobezpieczne obwody sterownicze przekaźników sterowniczych i kontroli ciągłości 

uziemienia ochronnego. 

 
Do przyłączenia iskrobezpiecznych obwodów sterowania jak i blokad technologicznych służy listwa 
(-X10) koloru niebieskiego, na zaciski której wyprowadzone są iskrobezpieczne obwody sterowania 
i styki separatorów typu HA-KG3.11 lub HA-KG5. 
Separatory zabudowane są na uchylnej płycie dostępnej po otwarciu pokrywy komory przyłączowej 
odpływowej. 
Na ściance bocznej komory znajdują się otwory umożliwiające przykręcenie wpustów kablowych i 
szybkozłączy typów takich jak dla komory przyłączowej dopływowej. 
Na drzwiach komory przyłączowej odpływowej znajduje się napis: 

UWAGA! 

Przed otwarciem komory wyłączyć napięcie! 

5.3.

   Komora główna aparaturowa 

W  komorze  głównej  aparaturowej,  w  prawej  jej  części,  zabudowane  są  przełączniki 

rozłącznikowe  (-Q101)  lub  (-Q201)  typu  HA-J22010  o  prądzie  znamionowym  400A  lub  typu             
HA-J22018  o  prądzie  znamionowym  600A.  Umożliwiają  one  dokonywanie  zmian  kolejności  faz 
oraz  zapewniają  bezpieczną  przerwę  izolacyjną  w  obwodach  zasilania  wyłącznika 
wielostycznikowego. 
Za przełącznikami rozłącznikowymi zabudowane są transformatory pomocnicze (-T105), (-T205) , 
transformator  (-T109)  typu  HA-B21039  o  mocy  400VA  lub  HA-B21051  o  mocy  1000VA 
Transformator (-T109) wykonany jest z odczepami dla uzwojeń strony pierwotnej umożliwiającymi 
zasilanie wyłącznika napięciem znamionowym 500 lub 1000V ±10%. 
Na  tylnej  ściance,  za  rozłącznikami  zabudowany  jest  transformator  pomocniczy  /-T109/  o mocy 
1000VA. Transformator pomocniczy wykonany jest z odczepami dla uzwojeń stron pierwotnych,  
W dolnej części komory umieszczony jest również transformator (-T210) o mocy 4kVA zasilający 
odpływy 127/230V. 
W  komorze  głównej  aparaturowej  umieszczone  są  od  wewnętrznej  strony  wyzwalacze 
automatyczne, zabezpieczające uzwojenia transformatorów. 
Transformatory  oraz  przełączniki  rozłącznikowe  osłonięte  są  przegrodą  zapewniającą  stopień 
ochrony IP30. 
Na przegrodzie umieszczony jest napis ostrzegawczy: 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

10 

UWAGA! 

Przed zdjęciem osłony wyłączyć napięcie od strony zasilania! 

Z  prawej  strony  komory  głównej  umieszczone  są  mechanizmy  blokad  mechanicznych  napędów 
przełączników rozłącznikowych oraz łączniki przyciskowe (-S106), (-S206) przerywające obwody 
pomocnicze  napięcia  42V.  Przyciski  tych  łączników,  dostępne  z  zewnątrz  obudowy,  muszą  być 
każdorazowo  wciśnięte  podczas  dokonywania  czynności  łączeniowych  przełącznikiem 
rozłącznikowym. Wciśnięcie przycisków powoduje wyłączenie styczników głównych, dzięki czemu 
otwarcie styków przełącznika rozłącznikowego odbywać się będzie zawsze w stanie bezprądowym. 
Po  prawej  stronie  komory  głównej  obudowy,  obok  dźwigni  napędów  przełączników 
rozłącznikowych,  umieszczony  jest  łącznik  (-Q102)  podający  napięcie  zasilania  do  obwodów 
pomocniczych stacji. W przypadku nie załączenia przełączników rozłącznikowych (-Q101) oraz    (-
Q201)  umożliwia  sprawdzenie  działania  wyłącznika  bez  podania  napięcia  na  tory  prądowe 
styczników  głównych.  Po  przełączeniu  napędu  łącznika  (-Q102)  w  pozycję  „Zał.”  napięcie 
zasilające  transformator  pomocniczy  podane  jest  z  zacisków  przyłączowych  dopływowych 
przełączników rozłącznikowych. 
W głębi komory głównej zabudowane są styczniki próżniowych lub powietrznych (w zależności od 
wykonania) typu podanego w p. 4 pt. „Dane techniczne”. 
Styczniki  dobezpieczone  są  bezpiecznikami-ogranicznikami  dobranymi  w  zależności  od 
zastosowanego typu stycznika. 
Do  zacisków  przyłączowych  odpływowych  styczników  próżniowych  przyłączone  są  dławiki  typu          
HA-O20006  (połączone  w  gwiazdę)  i  przyłączone  do  obwodów  pomiarowych  przekaźników 
upływowych blokujących. 
Przewody  łączące  zaciski  odpływowe  styczników  głównych  z  izolatorami  przepustowymi 
odpływowymi  przełożone  są  przez  otwory  w  przekładnikach  prądowych  typu  HA-L20037               
o przekładni 1mV/A lub HA-L20045 o przekładni 5mV/A. 
W górnej części komory głównej nad stycznikami próżniowymi oraz z ich prawej strony znajdują 
się  złącza  wielowtykowe  typu  HA-M20038  łączące  obwody  elektryczne  płyty  sterowniczo-
zabezpieczającej,  zabudowanej  na  uchylnej  pokrywie  (drzwiach)  komory  głównej,  z  obwodami 
aparatury elektrycznej znajdującej się w głębi komory głównej.  
Na w/w płycie sterowniczo-zabezpieczającej zabudowane są następujące podzespoły wyposażenia 
elektrycznego wyłącznika: 

- przekaźniki z członem upływowym blokującym i kontroli temperaturowy uzwojeń zasilanych 

silników typu HA-KA/ER2, 

- przekaźniki upływowe centralno-blokujące typu HA-KA/ER2 obwodu 42V, 
- przekaźniki nadmiarowo-prądowe typu HA-UB 1-4k, 
- przekaźniki sterownicze i kontroli ciągłości uziemienia ochronnego typu HA-SL3, 
- przekaźniki czasowe, 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

11 

- styczniki pomocnicze typu HA-G 20032 (włączone w obwody kontroli upływowej 42V 

i obwody wyłączenia awaryjnego), 

- styczniki pomocnicze typu HA-G 20033 (włączone w obwody styczników głównych), 
- styczniki pomocnicze typu HA-G 20027 (włączone w obwody kontroli upływowej  

odpływów), 

- transformatory pomocnicze 42V/42V typu HA-B 21056 zasilające przekaźniki  

HA-UB1-4k, 

- wskaźniki diod luminescencyjnych informujące o:  

stanie pracy poszczególnych przekaźników, obecności napięcia 42V oraz załączeniu 
styczników głównych, 

- diodowe wskaźniki prądu obciążenia styczników głównych, 
- łączniki do sprawdzania sprawności eksploatacyjnej przekaźników: 

sterowniczych i kontroli ciągłości uziemienia ochronnego oraz członów upływowych 
blokujących i kontroli temperatury uzwojeń zasilanych silników iskrobezpiecznych 
progowych mierników rezystancji, 

- łączniki do zewnętrznego kasowania członów zwarciowych przekaźników nadmiarowo-

prądowych po ich zadziałaniu. 

Drzwi  komory  głównej  osadzone  na  ułożyskowanych  zawiasach  posiadają  blokadę  mechaniczną 
umożliwiającą ich otwarcie tylko, gdy napędy rozłączników głównych są w pozycji „O” oraz napęd 
łącznika  pomocniczego  (-Q102)  (dla  kontroli  działania  wyłącznika  wielostycznikowego  bez 
podawania napięcia na tory główne) znajduje się w pozycji „Wył.”
Otwarcie  pokrywy  (drzwi)  odbywa  się  przez  wkręcenie  śruby  blokady  z  łbem  trójkątnym 
(umieszczonej  w  prawym  dolnym  rogu  drzwi)  w  lewo  do  oporu,  przesunięcie  drzwi  w  lewo, 
a następnie wysunięcie ich do przodu i odchylenie w lewo. 
Zamykanie pokrywy (drzwi) odbywa się w odwrotnej kolejności. 
Przy  otwartej  pokrywie  komory  głównej  (drzwiach)  wszystkie  dostępne  podzespoły  wyposażenia 
elektrycznego są w stanie beznapięciowym. 
Na  pokrywie  (drzwiach)  komory  głównej  umieszczone  są  gniazda  (dla  klucza  imbusowego) 
napędów  łączników  typu  HA-V45039  umożliwiających  sprawdzenie  sprawności  eksploatacyjnej 
przekaźników  zabezpieczających  takich  jak:  HA-KA/ER2,  HA-SL3  oraz  gniazda  napędów 
łączników  umożliwiających  kasowanie  zadziałania  członów  zwarciowych  przekaźników 
nadmiarowo-prądowych  typu  HA-UB1-4k  oraz  zabezpieczenia  centralnego-blokującego 
zabezpieczenia upływowego typu HA-ER2C. 

5.4.

  Montaż 

Montaż  wyposażenia  elektrycznego  powinien  być  wykonany  przez  wykwalifikowanych 

elektromonterów  zgodnie  z  dokumentacją  dołączoną  do  wyłącznika.  Przed  przystąpieniem  do 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

12 

montażu  należy  sprawdzić  sprawność  poszczególnych  podzespołów  systemu.  Prace  powinny  być 

prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami przy zwróceniu uwagi na: 

1.

  prawidłowość wprowadzenia przewodów i kabli do wpustów, 

2.

  właściwe połączenie obwodów sterowniczych i blokad technologicznych, 

3.

  właściwe nastawienie zabezpieczeń nadprądowych, 

4.

  podłączenie czujników. 

Po  zakończeniu  montażu  ewidencja  urządzeń,  odbiór  techniczny,  a  następnie  eksploatacja 
i ewentualne  naprawy  w  trakcie  eksploatacji  oraz  okresowe  kontrole  urządzeń  kompleksu 

ś

cianowego  muszą  być  prowadzone  zgodnie  z  obowiązującymi  przepisami  oraz  dokumentacją 

dołączoną do systemu, w którego skład wchodzi wyłącznik. 

UWAGA! 

Wyposażenie elektryczne montuje wykwalifikowany elektryk posiadający odpowiednie 

uprawnienia zawodowe według właściwego elektrycznego schematu montażowego ujętego w 

dołączonej dokumentacji! 

Przy montażu aparatury elektrycznej używać tylko specjalistycznych narzędzi! 

6.

  Działanie 

Schematy  elektryczne  wyłącznika  HA-dk8.10/2/4VAC/6/T  dostarczane  są  każdorazowo 
użytkownikowi wraz z niniejszą instrukcją obsługi. 

6.1.

  Przygotowanie układu elektrycznego wyłącznika do załączenia 

 

Przed podłączeniem wyłącznika wielostycznikowego do sieci kopalnianej należy włożyć we 

właściwe gniazda wtyczki (-X109) i (-X110), oznaczone wartością napięcia zasilania. Uprawnia to 
do  zasilania  poszczególnych  ciągów  rozłącznikowych  wyłącznika  właściwym  napięciem  500  lub 
1000 V. 
Po przełączeniu przełącznika (-Q102) w pozycję „Zał.” następuje: 

- włączenie zasilania transformatora pomocniczego (-T109), 
- włączenie zasilania iskrobezpiecznych mierników rezystancji z członami upływowymi 

centralno-blokującymi wraz z przynależnymi do nich stycznikami pomocniczymi dla 
obwodów o napięciu 42V, 

- włączenie zasilania przekaźników: nadmiarowo-prądowych, iskrobezpiecznych mierników 

rezystancji (z członem upływowym blokującym i temperaturowym) oraz zamknięcie ich 
styków w obwodach zasilania styczników pomocniczych i przekaźników czasowych, 

- włączenie zasilania przekaźników sterowniczych i kontroli ciągłości uziemienia ochronnego, 
- rozpoczęcie pomiaru rezystancji izolacji sieci odpływowych od styczników głównych 

wyłącznika poprzez blokujące przekaźniki upływowe. 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

13 

Przełączyć przełączniki rozłącznikowe (-Q101), (-Q201) w pozycję I lub II. 
Obwody elektryczne wyłącznika wielostycznikowego przygotowane są do załączenia. 
 

6.2.

  Załączenie 

 

Działanie danego toru stycznikowego przebiega wg niżej opisanej kolejności. 

Po zamknięciu iskrobezpiecznego obwodu sterowania przekaźnika sterowniczego typu HA-SL3 lub 
separatora  obwodów  iskro  i  nieiskrobezpiecznych  typu  HA-KG3.1.1  lub  HA-KG5  przyciskiem 
zdalnego sterowania następuje: 

- załączenie przekaźnika sterowniczego lub separatora; 
- załączenie przekaźnika czasowego, po czasie nastawionym na jego skali; 
- załączenie styczników pomocniczych; 
- odłączenie obwodu pomiarowego zabezpieczenia upływowo-blokującego; 
- załączenie stycznika głównego. 

UWAGA! 
Do sterowania zdalnego należy używać przyciski lub pulpity sterownicze oznakowane znakiem   
oraz  specjalnym  oznaczeniem  zabezpieczenia  przeciwwybuchowego 

 

I  M2,  które  umożliwiają 

sterowanie  przekaźników  sterowniczych  w  układzie  dwużyłowym  lub  trójżyłowym,  przy  czym 
przycisk "Zał." nie może być bocznikowany na stałe rezystorem podtrzymania. 

6.3.

  Wyłączenie 

Po rozwarciu obwodu zdalnego sterowania przekaźnika sterowniczego następuje: 

- wyłączenie przekaźnika sterowniczego lub separatora, 
- wyłączenie przekaźnika czasowego, 
- wyłączenie styczników pomocniczych, 
- wyłączenie stycznika głównego, 
- zamknięcie obwodu pomiarowego zabezpieczenia upływowo-blokującego. 

Obwód elektryczny danego toru stycznikowego przygotowany jest do załączenia. 

6.4.

  Identyfikacja zagrożeń podczas użytkowania. 

OSTRZEŻENIE! 

Przed przystąpieniem do obsługi systemów, w których skład wchodzą wyłączniki              HA-

dk8.10/2/4VAC/6/T należy zapoznać się z ich instrukcją ruchową. Zawsze należy kontaktować się z 

przełożonymi  lub  pracownikami  dozoru  kopalni  w  celu  otrzymania  szczegółowych  instrukcji 

obsługi poszczególnych maszyn i urządzeń. 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

14 

W  ramach  odpowiedzialności  kierownictwa  kopalni  leży  zapewnienie  odpowiedniego 

szkolenia prowadzonego przez wykwalifikowanego instruktora. 

Do obsługi upoważnione są wyłącznie osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.  

UWAGA! 

Wyłącznie  osoby  wyszkolone  mogą  dokonywać  nastawy  zabezpieczeń  oraz 

ustawienia łączników w aparaturze elektrycznej. Zabrania się instalowania prowizorycznych 

połączeń oraz tymczasowych blokad! 

Nieprawidłowa,  niedbała  obsługa  lub  obsługa  przez  osobę  do  tego  nieupoważnioną  moż

doprowadzić  do  poważnego  wypadku  lub  śmierci  tej  osoby  albo  innych  osób  i  uszkodzenia 

maszyn 

Modyfikacje,  używanie  części  wymiennych  niespełniających  warunków  technicznych 

producenta  lub  naprawianych  może  spowodować  poważne  zagrożenie  dla  obsługi  i  innych  osób, 

utratę gwarancji, certyfikatu lub dopuszczenia dla urządzenia. 

UWAGA!  

  Wszelkie prace przy wyposażeniu elektrycznym mogą wykonywać wyłącznie osoby do 

tych prac uprawnione! 

  Podczas wykonywania prac przy wyposażeniu elektrycznym należy używać właściwych 

narzędzi i stosować je zgodnie z przeznaczeniem! 

  Wszelka  aparatura  pomiarowa,  używana  przy  pracach  związanych  z  wyposażeniem 

elektrycznym, powinna spełniać wymagania właściwych przepisów! 

  Wszelkie  usterki  o  charakterze  elektrycznym  należy  usuwać  w  oparciu  o  niniejszą 

instrukcję oraz instrukcje elementów wchodzących w skład wyposażenia elektrycznego! 

  Zabrania  się  wykonywania  prac  pod  napięciem,  z  wyjątkiem  prac  pod  napięciem 

bezpiecznym! 

  Zabrania się stosowania niewłaściwych materiałów i niesprawnych narzędzi! 

  Zabrania  się  eliminowania  wszelkich  zabezpieczeń  (np.  czujników  lub  wyłączników 

bezpieczeństwa)! 

  Uruchamianie  wyposażenia  elektrycznego,  które  jest  niesprawne,  może  spowodować 

niebezpieczeństwo zagrożenia życia lub zdrowia oraz ryzyko awarii 

7.

  Blokady elektryczne 

 

Blokowanie  każdego  z  obwodów  sterowania  danego  toru  stycznikowego  wyłącznika 

wielostycznikowego przed załączeniem nastąpi w przypadkach: 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

15 

- obniżenia rezystancji izolacji sieci odpływowej poniżej wartości krytycznej, tj. nastawionej na 

zabezpieczeniu upływowo-blokującym HA-KA/ER2, 

-  wzrostu  rezystancji  w  obwodzie  pętli  sterowania  przekaźników  sterowniczych  i  kontroli 

ciągłości uziemienia ochronnego HA-SL3, 

- wzrostu rezystancji w obwodzie pomiarowym separatora HA-KG5 (HA-KG3.11) lub obniżenia 

rezystancji dowolnej żyły sterowniczej w stosunku do uziemienia ochronnego. 

Ponadto wyłączenie załączonego stycznika nastąpi również dodatkowo w przypadkach: 

-  zadziałania  przekaźnika  nadmiarowo-prądowego  przy  wystąpieniu  przeciążenia,  zwarcia  lub 

zaniku fazy względnie asymetrii obciążenia faz, 

- wzrostu temperatury uzwojeń zasilanego silnika, a tym samym wzrostu rezystancji czujników 

włączonych w obwód pomiarowy przekaźnika kontroli temperatury jego uzwojeń. 

8.

  Zabezpieczenia nadmiarowo-prądowe HA-UB1-4k 

 

Każdy  z  torów  odpływowych  wyłącznika  wielostycznikowego  wyposażony  jest                    

w zabezpieczenie nadmiarowo-prądowe. 
Jako  zabezpieczenie  od  skutków  zwarć,  przeciążeń  i  asymetrii  obciążenia  zastosowane  są 
przekaźniki typu HA-UB 1-4k, które współpracują z trzema przekładnikami prądowymi. 
W  przypadku  wystąpienia  zwarcia  nastąpi  otwarcie  zestyku  a4-b7  członu  zwarciowego  (i  jego 
mechaniczne zablokowanie), włączonego w obwód zasilania cewek styczników pomocniczych oraz 
zamknięcie  zestyku  a7-b5,  sygnalizowane  świeceniem  diody  koloru  czerwonego  na  wyświetlaczu 
(wskaźniku funkcji). 
Odblokowanie  zadziałanego  członu  zwarciowego  dokonuje  się  z  zewnątrz  obudowy  wyłącznika 
poprzez przekręcenie przynależnego łącznika kasowania w oznaczoną pozycję i nie jest wymagane 
otwarcie drzwi komory głównej. 
W  przypadku  wystąpienia  przeciążenia,  nastąpi  otwarcie  styku  a4-b7  członu  przeciążeniowego. 
Otwarcie  tego  styku spowoduje wyłączenie styczników pomocniczych i próżniowych (głównych). 
Równocześnie  nastąpi  zamknięcie  styku  a7-b6,  sygnalizowane  pulsującym  świeceniem  diody 
koloru  zielonego  na  wyświetlaczu  (wskaźniku  funkcji).  Kasowanie  zadziałanego  członu 
przeciążeniowego  może  być  automatyczne  lub  ręczne  w  zależności  od  pozycji  mini-łącznika  S4 
umieszczonego wewnątrz przekaźnika. Kasowanie automatyczne następuje po upływie czasu 3 do 5 
min. i nie wymaga otwarcia drzwi wyłącznika.  
W przypadku zadziałania członu przeciążeniowego i gdy w czasie oczekiwania na jego samoczynne 
skasowanie  nastąpi  przerwa  w  obwodzie  zasilania  przekaźnika  (42V)  lub  wyłączeniu  napięcia  od 
strony zasilania wyłącznika (np. w stacji transformatorowej), kasowanie członu przeciążeniowego 
jest  możliwe  dopiero  po  przywróceniu  napięcia  zasilania  przekaźnika,  odczekaniu  3  do  5  minut, 
a następnie  poprzez  przekręcenie  przynależnego  łącznika  kasowania  w  oznaczoną  pozycję  lub  po 
otwarciu  drzwi  komory  głównej  i  naciśnięciu  przycisku  „a”  umieszczonego  na  obudowie 
przekaźnika. 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

16 

W  przypadku  wystąpienia  zaniku  prądu  w  jednej  fazie  lub  wystąpieniu  asymetrii  obciążenia  faz 
zostanie  pobudzony  człon  asymetrowy,  który  z  kolei  uruchomi  człon  zwarciowy  przekaźnika. 
Odblokowanie  tego  stanu  odbywa  się  poprzez  przekręcenie  przynależnego  łącznika  kasowania 
w oznaczoną pozycję i nie jest wymagane otwarcie drzwi komory głównej. 
Przy prądach zwarciowych większych od zdolności łączeniowej zastosowanego stycznika głównego 
wyłączenie zwarcia nastąpi przez bezpieczniki-ograniczniki. 

9.

  Iskrobezpieczne progowe mierniki rezystancji HA-KA/ER2 

9.1.

  Zabezpieczenia upływowe blokujące 

Każdy z torów stycznikowych wyłącznika wielostycznikowego typu HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

wyposażony  jest  w  zabezpieczenie  upływowe  blokujące.  Funkcję  tą  pełni  przekaźnik  typu          
HA-KA/ER2 współpracujący z połączonymi w gwiazdę trzema dławikami przyłączonymi do każdej 
z  faz  zacisków  odpływowych  stycznika  głównego.  Punkt  gwiazdowy  dławików  jest  połączony  z 
zwartymi  zaciskami  pomiarowym  a6-b6  przekaźnika  poprzez  normalnie  zamknięte  zestyki 
stycznika  pomocniczego  i  głównego.  Zabezpieczenie  upływowe  służy  do  kontroli  rezystancji 
izolacji sieci zasilanej z wyłącznika, gdy stycznik główny jest w stanie otwartym. 
Jeżeli  w  sieci  odpływowej  z  wyłącznika  nastąpi  obniżenie  rezystancji  wypadkowej  izolacji 
względem  przewodu  uziemienia  ochronnego  poniżej  wartości  pomiarowej,  to  styk  a1-b1 
przekaźnika, otwierając się, przerwie obwód 42V zasilania cewek styczników pomocniczych i tym 
samym uniemożliwione będzie załączenie stycznika głównego. 
Stan taki będzie sygnalizowany świeceniem ciągłym jednej diody (przez styk a2-b2). Po usunięciu 
uszkodzenia izolacji kontrolowanej sieci, odblokowanie przekaźnika nastąpi samoczynnie. 
Przynajmniej jeden raz na zmianę roboczą, należy dokonać sprawdzenia sprawności eksploatacyjnej 
zabezpieczeń  upływowych  przez  przełączenie  napędów  łączników  umieszczonych  na  obydwóch 
uchylnych pokrywach komory głównej wyłącznika we właściwe pozycje (oznaczone na tabliczkach 
obok ich napędów) na czas ok. 1s. 
Prawidłowy  stan  zabezpieczenia  będzie  sygnalizowany  świeceniem  przynależnych  diod  na 
wyświetlaczu  (wskaźniku  funkcji)  tylko  w  czasie  przełączenia  napędu  łącznika  we  właściwą 
pozycję. Przekaźnik upływowy ma możliwość nastawy wartości rezystancji zadziałania w granicach 
od 5 do 100kΩ.  

UWAGA! 
Dla  sieci  o  napięciu  500V  przekaźnik  musi  być  nastawiony  na  wartość  rezystancji  conajmniej 
25kΩ,  natomiast  dla  sieci  o  napięciu  1000V  przekaźnik  musi  być  nastawiony  na  wartość  50kΩ. 
Natomiast dla sieci o napięciach znamionowych 660V i 1140V wg. wymagań klienta. 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

17 

Obwody  wyłącznika  o  napięciu  42V  przeznaczone  do  zasilania  urządzeń  (odbiorników) 
zewnętrznych,  kontrolowane  są  poprzez  przekaźniki  centralno-blokujące  każdego  z  ciągów 
rozłącznikowych. 
Fabryczne nastawienie przekaźnika upływowego blokującego jest zgodne z normą                      PN-
G-4202:1996 dla danego napięcia. Istnieje możliwość nastawy zabezpieczenia na wartości podane 
w danych technicznych zgodnie z życzeniem użytkownika. 

9.2.

  Przekaźnik kontroli temperatury uzwojeń silnika 

 

Wszystkie  tory  odpływowe  wyłącznika  wielostycznikowego  typu  HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

wyposażone  są  w  przekaźniki  typu  HA-KA/ER2  posiadające  człon  do  kontroli  temperatury 
uzwojenia zasilanego silnika. Jest on przewidziany do wykorzystania w przypadku, gdy zasilany z 
wyłącznika  silnik  będzie  wyposażony  fabrycznie  w  zabudowane  w  uzwojeniach  czujniki 
temperaturowe następującego typu: Pt100, pozystor lub bimetal z szeregowym rezystorem 
Obwód  pomiarowy  wyprowadzony  jest  z  zacisków  a5-b4  przekaźnika  na  zaciski  listwy  koloru 
niebieskiego, znajdującej się w komorze przyłączowej odpływowej. Jego styk a1-b1 włączony jest 
w obwód zasilania styczników pomocniczych. 

Zadziałanie  przekaźnika  (otwarcie  zestyku  a1-b1)  nastąpi,  jeżeli  rezystancja  czujnika 

osiągnie  wartość  większą  od  nastawionej  R

b

  (zakres  nastaw  zawiera  się  w  granicach  100Ω  do 

15kΩ),  natomiast  jego  samoczynne  odblokowanie  nastąpi  po  przekroczeniu  nastawionej  wartości 
R

o

  (zakres  nastaw  od  50Ω  do  14,5kΩ).  Wartości  rezystancji  zadziałania  i powrotu są nastawione 

zgodnie  z  danymi  technicznych  dostarczonymi  przez  użytkownika.  Zadziałanie  przekaźnika 
sygnalizowane  jest  migająca  z  częstotliwością  ok.  1Hz  diodą  czerwonego  na  wyświetlaczu 
(wskaźniku funkcji) załączaną z zestyku a2-b2 przekaźnika HA-KA/ER2. 

Przekaźnik zabezpiecza również przed zwarciem obwodu pomiarowego, dlatego zadziałanie 

przekaźnika następuje także przy obniżeniu rezystancji obwodu pomiarowego poniżej wartości ok. 
100Ω, a jego samoczynne odblokowanie przy wzroście rezystancji powyżej ok. 120Ω. 

Na drzwiach komory głównej umieszczone są napędy łączników umożliwiające sprawdzenie 

sprawności eksploatacyjnej ww. przekaźników. Sprawdzenia dokonuje się przez przekręcenie ich w 
oznaczone pozycje. Zaświecenie diody po przełączeniu napędu łącznika na te pozycje świadczy o 
sprawnym działaniu przekaźnika. 

9.3.

  Centralno-blokujące zabezpieczenie upływowe 

Odpływy 127V/230V chronione są przez centralno-blokujące zabezpieczenie upływowe typu 

HA-ER2C. Współpracuje ono z dławikiem (-L254) łączącym punkt gwiazdowy transformatora      (-
T210)  z  zwartymi  zaciskami  6a  i  6b  przekaźnika.  Zabezpieczenie  upływowe  służy  do  kontroli 
rezystancji izolacji sieci zasilanej z wyłącznika, gdy styczniki odpływowe są załączone.  

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

18 

Jeżeli  w  sieci  odpływowej  z  wyłącznika  nastąpi  obniżenie  rezystancji  wypadkowej  izolacji 
względem  przewodu  uziemienia  ochronnego  poniżej  wartości  pomiarowej,  to  styk  a1-b1 
przekaźnika, otwierając się, przerwie obwód 42V zasilania cewek styczników pomocniczych i tym 
samym uniemożliwione będzie załączenie stycznika głównego. 
Stan taki będzie sygnalizowany świeceniem ciągłym jednej diody (przez styk a2-b2). Po usunięciu 
uszkodzenia  izolacji  kontrolowanej  sieci,  należy  odblokować  przekaźnik  z  zewnątrz  obudowy 
wyłącznika  łącznikiem  kasowania  zadziałania  centralno-blokujące  zabezpieczenia  upływowego. 
Kasowanie  zadziałania  odbywa  się  poprzez  zwarcie  styków  a5-b5  przekaźnika  (poz.7  –  łącznika 
S001). Uwaga! Każdorazowe podanie napięcia zasilania na przekaźnik HA-ER2C (F254) powoduje 
jego zablokowanie. W celu jego odblokowania należy wykonać wyżej opisane czynności. 
Sprawdzenie  sprawności  eksploatacyjnej  zabezpieczenia  centralnego-blokującego  upływowego 
dokonuje  się  łącznikiem  przez  przekręcenie  go  w  oznaczoną  pozycje.  Prawidłowy  stan 
zabezpieczenia będzie sygnalizowany świeceniem przynależnej diody na wyświetlaczu (wskaźniku 
funkcji) tylko w czasie przełączenia napędu łącznika we właściwą pozycję. Przekaźnik upływowy 
ma możliwość nastawy wartości rezystancji zadziałania w granicach od 5 do 100 kΩ.  

UWAGA! 
 

Fabryczne  nastawienie  przekaźnika  upływowego  blokującego  jest  zgodne  z  normą           

PN-G-42040:1996  dla  danego  napięcia.  Istnieje  możliwość  nastawy  zabezpieczenia  na  wartości 
podane w danych technicznych zgodnie z życzeniem użytkownika. 

10.

  Iskrobezpieczne obwody sterownicze 

 

Wyłącznik  wielostycznikowy  typu  HA-dk8.10/2/4VAC/6/T  przeznaczony  jest  do  zasilania 

i sterowania  napędów  maszyn  górniczych  zlokalizowanych  w  przodkach  eksploatacyjnych. 
Sterowanie  tych  napędów,  z  wyłącznika  wielostycznikowego  jest  możliwe  tylko  poprzez 
iskrobezpieczne  separatory  HA-KG3.11  lub  HA-KG5  oraz  przekaźniki  sterownicze  typu HA-SL3 
(przewidziany do sterowania i kontroli ciągłości uziemienia ochronnego). Separatory zabudowane 
są w komorze przyłączowej odpływowej natomiast przekaźnik HA-SL3 w komorze głównej. 
Układ  sterowania  zrealizowany  na  tych  separatorach  lub  przekaźnikach  umożliwia  pełną 
współpracę  z  urządzeniami  sygnalizacyjno-rozmówczymi,  z  iskrobezpiecznymi  układami 
sterowania  przenośników,  kombajnów  z  kontrolą  ciągłości  uziemienia  ochronnego  oraz 
z obwodami  blokad  technologicznych  np.  blokady  przenośnika  z  jego  trasy,  blokady  przenośnika 
z kombajnu itp. Iskrobezpieczne obwody sterownicze tych separatorów oraz ich styki wykonawcze 
wyprowadzone są na zaciski listwy (- X10) koloru niebieskiego. 
W zależności od wykorzystania wyłącznika wielostycznikowego, tj. do sterowania indywidualnego 
lub  zespołowego,  należy  wykonać  odpowiednie  połączenia  na  listwach  zaciskowych  zgodnie 
z dokumentacją systemową. 
Separatory zbudowane są z dwóch członów: 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

19 

- sterowanego od strony iskrobezpiecznej a posiadającego zestyki wykonawcze po stronie 

nieiskrobezpiecznej, 

- sterowanego od strony nieiskrobezpiecznej a posiadającego zestyki wykonawcze po 

stronie iskrobezpiecznej. 

Separator  typu  HA-KG5  ma  możliwość  nastawienia  zwłoki  czasowej  w  przyciąganiu 

iskrobezpiecznego członu sterującego, w zależności od położenia mini-łączników S1 i S2 w pozycję 
H lub L oraz nastawy potencjometru, które znajdują się na jego ściance czołowej. 

 

Zachowanie się w czasie łączenia 

S1 

S2  Zakres czasowy 

Ze zwłoką w przyciąganiu członu K1 i K2   

K1

 

                                                                      

K2                              t

 

 
 

 

0,25 s ≤  t ≤ 12 s 

                                                                                                        

Ze zwłoką w przyciąganiu członu  K1 i K2  

K1

        

                                                                      

K2

             

    t

         

0,25 s ≤  t ≤ 12 s 

                                                                                                        

Ze zwłoką w przyciąganiu członu K1          

K1

 

                                           członu K2          

K2                              t

 

 

0,25 s ≤ t ≤ 12 s 

≤0,25 s 

Ze zwłoką w przyciąganiu członu K1 i K2 

     K1

  

                                                                       

K2                            t

 

 

0,25 s ≤ t ≤ 12 s 

 

Iskrobezpieczny  obwód  sterowniczy  (wyjściowy)  separatora  typu  HA-KG  5  zasilany  jest 

napięciem  15,7V  prostowanym  jednopołówkowo  przez  diodę  umieszczoną  w  przyciskach 
sterowania zdalnego lub pulpicie sterowniczym. 
 
Separator HA-KG5 na swojej czołowej części obudowy ma umieszczone diody LED sygnalizujące  

- obecność napięcia zasilania 42V (koloru niebieskiego), 

- wysterowania członu K1 (koloru żółtego), 

- wysterowania członu K2 (koloru zielonego), 

- wysterowania członu K3 (koloru czerwonego). 

 
Obwody  zasilające  diody  sygnalizacyjne  członów  K1,  K2,  K3  poziomu  zabezpieczenia  „ia”  są 
wyprowadzone  na  zewnątrz  separatora  na  zaciski)  Y0-Y1,  Y0-Y2,  Y0-Y3.  Istnieje  możliwość 
dołączenia  do  tych  zacisków  zewnętrznych  diod  sygnalizacyjnych  umieszczonych  np.  na 
iskrobezpiecznym pulpicie sterowniczym. 

Separator HA-KG3.11 na swojej czołowej części obudowy ma umieszczone diody LED: 

  koloru niebieskiego informująca o: 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

20 

  obecności napięcia zasilania 42V (świeci światłem ciągłym), 

  doziemieniu żył sterowniczych oraz wzroście rezystancji pętli sterowniczej ponad 

wartość krytyczną (pulsuje), 

  koloru żółtego, informująca o braku wysterowaniu członu K1, 

  koloru zielonego, informująca o wysterowaniu członu K1, 

  koloru czerwonego, informująca o wysterowaniu członu K2. 

Wyłączenie  załączonych  separatorów  typu  HA-KG5  lub  HA-KG3.1.1  oraz  uniemożliwienie  ich 
załączenia nastąpi w następujących przypadkach:  

- zwarcia lub przerwy w obwodzie sterowniczym, 
- wzrostu rezystancji zewnętrznej pętli obwodu sterowniczego powyżej wartości krytycznej 

tj. ok. 600Ω. 

- obniżenia rezystancji izolacji pomiędzy dowolną żyłą sterowniczą a ziemią do wartości 

ok. 2kΩ. 

Tory  stycznikowe  mogą  być  wyposażone  w  przekaźniki  sterownicze  HA-SL3.  Przekaźnik 
sterowniczy  i  kontroli  ciągłości  uziemienia  ochronnego  typu  HA-SL3  przeznaczony  jest  do 
zdalnego  sterowania  stycznika  z  maszyny  ruchomej  np.  z  kombajnu.  Zabezpiecza  równocześnie 
odbiornik  (np.  silnik)  przed  wzrostem  rezystancji  jego  uziemienia  ochronnego  w  stosunku  do 
kopalnianego systemu uziemiających przewodów ochronnych ponad określoną wartość wynoszącą 
80±20Ω.  W  tym  celu  obwód  pomiarowy  przekaźnika  należy  podłączyć  do  żyły  ochronnej 
i pomocniczej  przewodu  zasilającego  odbiornik.  Dla  zapewnienia  wyłączenia  przekaźnika  przy 
zwarciu,  przerwie  lub  przekroczeniu  rezystancji  obwodu  pomiarowego  ponad  wartość  80±20Ω, 
pętla  pomiarowa  zamknięta  jest  diodą  umieszczoną  w  odbiorniku.  Przekaźnik  typu  HA-SL3  jest 
elektronicznym  przekaźnikiem  nadmiarowo  rezystancyjnym  posiadającym iskrobezpieczny obwód 
pomiarowy oraz iskrobezpieczny obwód sygnalizacji poziomu zabezpieczenia „ib”. 
Obwód pomiarowy wykrywa za pomocą układu progowego przekroczenie nastawionej rezystancji 
uziemienia, natomiast obwód sygnalizacji przeznaczony jest do optycznej sygnalizacji (za pomocą 
diody  świecącej)  potwierdzającej  załączenie  lub  wyłączenie  stycznika  głównego  w  wyłączniku 
wielostycznikowym. 

Wyłączenie  załączonego  przekaźnika  sterowniczego  typu  HA-SL3  oraz  uniemożliwienie 

jego załączenia nastąpi w przypadkach:  

- zwarcia lub przerwy w obwodzie sterowniczym, 

- wzrostu rezystancji zewnętrznej pętli obwodu sterowniczego powyżej wartości 80±20Ω, 

- obniżenia rezystancji izolacji pomiędzy dowolną żyłą sterowniczą a ziemią do wartości 

ok. 2kΩ. 

11.

  Ochrona przeciwporażeniowa 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

21 

Obudowa wyłącznika wielostycznikowego powinna być połączona z kopalnianą siecią przewodów 
ochronnych poprzez zaciski (PE) wyłącznika. 
Ponadto,  do  zacisku  uziemienia  znajdującego  się  na  zewnątrz  obudowy  wyłącznika  należy 
przyłączyć uziemienie lokalne. 
 

12.

  Transport 

Wyłącznik posiada płozy, które umożliwiają transport wyłącznika w podziemiach kopalń po spągu. 
Do zaczepienia haków podnośnika w przypadku ładowania wyłącznika na środki transportu służą 
uchwyty z otworami u góry wyłącznika. 

13.

  Przeglądy i konserwacje 

 

W  czasie  eksploatacji  wyłączników  należy  dokonywać  przeglądów  co  najmniej  jeden  raz 

w miesiącu. Przegląd taki może być dokonywany tylko przez elektromonterów wyznaczonych przez 
dozór elektromaszynowy i przeszkolonych w firmie Hamacher Elektrotechnika i Rozdzielnice. 
 
W czasie przeglądów należy zwrócić szczególną uwagę na: 

- dokręcenie śrub;  
- zamocowanie przekaźników;  
- stan połączeń złączy wielowtykowych; 
- stan mechanizmu blokady mechanicznej; 
- zadławienie przewodów we wpustach;  
- stan listew zaciskowych obwodów sterowniczych i pomocniczych; 
- stan i dokręcenie zacisków przyłączowych dopływowych i odpływowych; 
- stan przycisków łączników kontrolnych dla sprawdzenia sprawności eksploatacyjnej 

przekaźników; 

- dokręcenie zacisków przyłączowych styczników pomocniczych i głównych;  
- poprawne działanie wszystkich podzespołów wyposażenia elektrycznego; 
- zastosowanie właściwych wkładek bezpiecznikowych topikowych; 
- zastosowanie właściwych wyzwalaczy magnetycznych do zabezpieczenia uzwojeń 

transformatorów pomocniczych. 

W przypadku stwierdzenia uszkodzeń elementów należy je wymienić na nowe, dostarczone przez 
firmę Hamacher Elektrotechnika i Rozdzielnice w Tychach. 
Do  napraw  nie  mogą  być  stosowane  elementy  innego  pochodzenia.  W  czasie  przeglądów  należy 
dokonać  konserwacji  szczelin  ognioszczelnych  drzwi  i  pokryw  poprzez  nałożenie  na  ich 
powierzchnie wazeliny bezkwasowej . 
Remonty kapitalne mogą być wykonywane tylko w siedzibie firmy HAMACHER Elektrotechnika 
i Rozdzielnice. 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

22 

 

14.

  Wykaz podstawowych części zamiennych 

Tabela podstawowych części zamiennych do wymiany przez użytkownika.

 

L.p

.  Nazwa elementu 

Typ

 

1.

  Przekaźnik nadmiarowo prądowy HA-UB1-4k 

HA-N 20055 

2.

  Iskrobezpieczny progowy miernik rezystancji HA-KA/ER2 

HA-624402 

3.

  Przekaźnik centralno-blokujący dla obwodów 42V HA-

KA/ER2 

HA-624402 

4.

  Przekaźnik centralno-blokujący dla obwodów 127V/230V 

HA-ER2C 

HA-624402/1 

5.

  Przekaźnik sterowniczy i kontroli ciągłości uziemienia 

ochronnego HA-SL3 

HA-603201 

6.

  Przekaźnik czasowy serii 87…  

i serii 80… 

O/E 0679 
O/E 0678 

7.

  Przekaźnik sterowniczy (separator) HA-KG3.11 

HA-625011 

8.

  Przekaźnik sterowniczy (separator) HA-KG5 

HA-625101 

9.

  Wyzwalacz automatyczny 

2,8A – 4,2/1000V 
10A 
6A 
4A 
2A 

 
HA-D20075 
HA-D20035 
HA-D20092 
HA-D20040 
HA-D21029 

10.

  Wkładka topikowa 400mAT 

HA-W 21032 

11.

  Bezpiecznik-ogranicznik 

355 A 
200A 
125A 
100A 

 
HA-W20083 
HA-W21055 
HA-W21008 
HA-W21007 

12.

  Woltomierz HA-MG 1/4/11 

HA-K21013 

13.

  Wskaźnik prądu obciążenia 

HA-N24004 

14.

  Wskaźnik funkcji  

HA-N23037 

15.

  Wskaźnik pracy separatorów 

HA-610901 

16.

  Wpust prod. Goethe 

54235… 

17.

  Wpust  prod. Damel  

Wk2, Wk3 

18.

  Wpust prod. Hamacher  

LSA-4A 

19.

  Zaślepka prod. Goethe 

54153... 

20.

  Zaślepka prod. Damel typu 

Zk2, Zk3 

21.

  Zaślepka prod. Hamacher 

HA-X42147 

 

Sposób zamawiania 
Części zamienne należy zamawiać u wytwórcy. 

HAMACHER 
ul. Towarowa 10 

43-100 Tychy 

tel. (0-048)-32-217 37 12, 32-217 37 13 , fax. (0-048-32) 217 32 61 

background image

Instrukcja obsługi HA-dk8.10/2/4VAC/6/T 

 

23 

Przy zamawianiu części zamiennych należy podać typ elementu, nazwę oraz ilość zamawianych 
sztuk. 

15.

  Informacje dodatkowe 

Oznakowanie CE zostało nadane w oparciu o następujące przepisy: 

- Urządzenia przeciwwybuchowe – Dz. U. 2003 nr 143 poz 1393 

(Dyrektywa UE 94/9/WE – ATEX). 

Projektowanie, użytkowanie 

- Podczas projektowania zastosowania urządzenia, w czasie montażu oraz w trakcie jego 

działania należy przestrzegać zasad dobrej praktyki inżynierskiej 

- Praca z urządzeniem może być prowadzona tylko przez personel przeszkolony do tego 

rodzaju działań 

- Należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa dotyczących tego rodzaju urządzeń 

Utylizacja produktu 

Opakowania oraz zużyte urządzenia składować, zagospodarować lub utylizować zgodnie z 

obowiązującymi zaleceniami i wymaganiami określonymi w Ustawie o odpadach z dnia 
27.04.2001 (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 628) z późniejszymi zmianami.