11 Organizowanie przedsiębiorstwa filmowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Wojciech Sławiński

Organizowanie przedsiębiorstwa filmowego
i telewizyjnego 313[07].Z5.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Janusz Kalinowski
mgr Radosław Kaceprczyk

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Wojciech Sławiński

Konsultacja:
mgr inż. Jacek Szydłowski

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej ,,Organizowanie
przedsiębiorstwa filmowego i telewizyjnego” 313[07].Z5.01, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik organizacji produkcji filmowej i telewizyjnej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw telewizyjnych i filmowych

4.1.1.Materiał nauczania

4.1.2.Pytania sprawdzające

4.1.3.Ćwiczenia

4.1.4.Sprawdzian postępów

4.2. Struktura i regulamin organizacyjny wytwórni filmowej

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3.Ćwiczenia

4.2.4.Sprawdzian postępów

4.3. Organizacja i rozwój małego przedsiębiorstwa w zakresie usług i produkcji

filmowej i telewizyjnej

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2.Pytania sprawdzające

4.3.3.Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Biznes plan

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2.Pytania sprawdzające

4.4.3.Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik, będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o ,,Organizowaniu

przedsiębiorstwa filmowego i telewizyjnego”. Wiedzę tę będziesz wykorzystywał w szkole
przy realizacji wszystkich modułów związanych z technikiem organizacji produkcji filmowej.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−−−−

materiał nauczania, „pigułkę” wiadomości teoretycznych niezbędnych do opanowania
treści jednostki modułowej,

−−−−

zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy już opanowałeś wiedzę z tej jednostki
modułowej,

−−−−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−−−−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań. Pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że dobrze pracowałeś podczas zajęć i że posiadasz wiedzę i umiejętności
z zakresu tej jednostki modułowej,

−−−−

literaturę.

Schemat układu jednostek modułowych

313[07].Z5.01

Organizowanie

przedsiębiorstwa filmowego

i telewizyjnego

313[07].Z5.02

Sporządzanie budżetu

przedsiębiorstwa filmowego

i telewizyjnego

313[07].Z5

Działalność przedsiębiorstwa

filmowego i telewizyjnego

313[07].Z5.03

Monitorowanie działalności

przedsiębiorstwa filmowego

i telewizyjnego

313[07].Z5.04

Prowadzenie działań

marketingowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

stosować terminologię techniczną i posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu:
produkcji filmowej i telewizyjnej a w szczególności terminologią ekonomiczną,

−−−−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−−−−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−−−−

uczestniczyć w dyskusjach,

−−−−

prezentować efekty swojej pracy,

−−−−

współpracować w grupie,

−−−−

wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

rozróżnić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw telewizyjnych i filmowych,

−

opracować regulamin organizacyjny i strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa
telewizyjnego i filmowego w zakresie produkcji filmowej i telewizyjnej,

−

rozróżnić zasoby przedsiębiorstwa telewizyjnego i filmowego,

−

rozróżnić

stworzyć

podstawową

dokumentację

organizacyjno-finansową

przedsiębiorstwa,

−

sporządzić dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia własnego
przedsiębiorstwa w zakresie produkcji filmowej i telewizyjnej,

−

zorganizować i zaplanować rozwój małego przedsiębiorstwa w zakresie usług i produkcji
filmowej oraz telewizyjnej,

−

zastosować techniki motywacji pracowników i współpracowników w zakresie produkcji
filmowej i telewizyjnej,

−

poprowadzić własne przedsiębiorstwo w zakresie produkcji filmowej i telewizyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw telewizyjnych

i filmowych

4.1.1. Materiał nauczania

Forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub niemająca osobowości prawnej

spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje
działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej
w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy są
zobowiązani spełniać przewidziane prawem warunki prowadzenia działalności gospodarczej
dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia i zdrowia ludzkiego, a także inne warunki
określone m. in. w przepisach dotyczących ochrony środowiska.

Przedsiębiorstwo to wyodrębniona pod względem ekonomicznym i prawnym jednostka
gospodarcza, która samodzielnie prowadzi działalność i podejmuje ryzyko tej działalności po
to, aby osiągnąć zysk. Pojęcie przedsiębiorstwo jest bardzo szerokie, obejmuje ono, bowiem
nie tylko jednoosobowe przedsiębiorstwa prywatne, przedsiębiorstwa państwowe, lecz także
wszelkiego rodzaju spółki i spółdzielnie.

Poniżej został przedstawiony podział przedsiębiorstw ze względu na formę własności:

−

Spółka cywilna – to spółka oparta na przepisach prawa cywilnego.
Do zawarcia umowy spółki cywilnej dochodzi w formie pisemnej. Nie jest konieczne

sporządzania aktu notarialnego.

Spółka cywilna – to forma prowadzenia działalności gospodarczej, która umożliwia

prowadzenie działalności nie przekraczającej większego rozmiaru, czyli jej przychód roczny
nie może przekroczyć 400 000 euro. Jeśli tak się stanie, spółka cywilna musi przekształcić się
w jedną ze spółek kodeksu spółek handlowych.

Umowę spółki cywilnej zawierają wspólnicy (przynajmniej dwóch). Mogą to być osoby

fizyczne albo osoby prawne. Wspólnikiem nie może być jednak inna spółka cywilna.
W umowie spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu
gospodarczego poprzez działanie w oznaczony sposób. Działanie takie to w szczególności
wnoszenie wkładów. Wkładem może być wniesienie do spółki własności, innych praw albo
ś

wiadczeniem usług. Własność to nie tylko nieruchomości, czy rzeczy ruchome, ale

i wierzytelności, oraz niematerialne prawa majątkowe, np. prawa autorskie. Aby założyć
spółkę cywilną należy zawrzeć umowę spółki. Najlepiej w formie pisemnej, chociaż jest ona
zastrzeżona jedynie dla celów dowodowych, nie jest, więc konieczna. Nie trudno sobie jednak
wyobrazić kłopoty z udowodnieniem przed sądem postanowień umowy w przypadku sporu ze
wspólnikiem. Umowę można oczywiście spisać przed notariuszem, i wtedy możemy być
spokojni, że nie ma w niej wad prawnych.

Wspólnicy nowo zawiązanej spółki cywilnej muszą dokonać jej zgłoszenia do sądu

rejestrowego. Charakterystyka spółek osobowych:

Spółki osobowe mogą we własnym imieniu, pod własną firmą, w tym własność

nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązanie, pozywać i być pozywane.

Każda spółka osobowa musi posiadać umowę, która powinna zawierać:

−

Firmę i siedzibę spółki.

−

Określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość.

−

Przedmiot działalności spółki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Spółki osobowe dzielimy na spółki: jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo-

akcyjne.

Spółka jawna
Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą,

a nie jest inną spółką handlową. Spółka nie posiada osobowości prawnej. Spółka jawna może
zwierać umowy czy występować przed sądem jako strona, posiada, więc swój majątek, a więc
ma cechy osobowości prawnej. Do powstania spółki jawnej koniecznie jest zawarcie umowy
w formie pisemnej pod rygorem nieważności oraz wpis do rejestru, który w obecnym stanie
prawnym uzyskał znaczenie konstytutywne. Podobnie jak inne spółki handlowe, spółka jawna
może powstać również w drodze przekształcenia innej spółki handlowej, na zasadach
ogólnych. W zakresie regulacji statusu prawnego wspólników spółki jawnej kodeks mówi, że
każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki osobiście, nieograniczenie i solidarnie
z pozostałymi wspólnikami. Każdy wspólnik ma prawo reprezentowania spółki na, zewnątrz,
co dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych. Jednak prowadzenie spraw
spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na mocy umowy spółki,
bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas
wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. W spółce nie powołuje się organów spółki. Wszelkie
decyzje podejmowane są głosowaniem wszystkich wspólników.

Spółka partnerska
Spółka partnerska jest typem handlowej spółki osobowej przeznaczonym do prowadzenia

działalności w zakresie wolnych zawodów. Kodeks spółek handlowych definiuje spółkę
partnerską jako spółkę utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania
wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Firma tej spółki
powinna zawierać nazwisko, co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie, że chodzi
o spółkę partnerską - "i partner" "i partnerzy"; "spółka partnerska" - oraz określenie wolnego
zawodu (bądź zawodów) wykonywanego w spółce. Partnerami mogą być wyłącznie osoby
fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów: adwokaci, aptekarze, architekci,
biegli rewidenci, brokerzy ubezpieczeniowi, doradcy podatkowi, inżynierowie budownictwa,
księgowi, lekarze, lekarze stomatolodzy i lekarze weterynarii, notariusze, pielęgniarki,
położne, radcy prawni, rzecznicy partnerowi, rzeczoznawcy majątkowi i tłumacze przysięgli.

Spółka partnerska jest odrębnym od spółki jawnej typem handlowej spółki osobowej,

jednak jak ona musi posiadać umowę potwierdzoną notarialnie, która musi zawierać
wszystkie punkty zawarte powyżej, jak również określenie rodzaju wykonywanego wolnego
zawodu przez partnerów w ramach spółki. Umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego.
Charakterystyczne dla umowy tej spółki jest to, że musi ona zawierać wskazanie partnerów,
którzy godzą się odpowiadać nieograniczenie za zobowiązania spółki, jeśli takowi będą,
a także wskazać na tych partnerów, którzy reprezentują spółkę, jeśli czynią to tylko niektórzy.
Wspólnik lub wspólnicy spółki partnerskiej mogą przyjąć w umowie nieograniczoną
odpowiedzialność. Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Spółka komandytowa
Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa

pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki, co najmniej jeden wspólnik
(komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia, a odpowiedzialność, co najmniej jednego
wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Dla
analizowanego typu spółki charakterystyczne jest, zatem zróżnicowanie statutu prawnego
wymienionych kategorii wspólników. W przeciwieństwie do partnera w spółce partnerskiej,
ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki jest niezależne od
ich tytułu prawnego - ma, bowiem charakter kwotowy. Dalsze ograniczenie
odpowiedzialności komandytariusza może być skutkiem wniesienia wkładu do majątku spółki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

- obowiązuje w tym zakresie zasada wzajemnej rozłączności odpowiedzialności osobistej
komandytariusza i ryzyka ekonomicznego utraty wniesionego przez niego wkładu. Ceną
ograniczonej odpowiedzialności komandytariusza jest brak bieżącego wpływu na
funkcjonowanie spółki. Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki jest zastrzeżona dla
komplementariuszy. Poza prawem do części zysku komandytariusz ma jedynie uprawnienia
kontrolno-informacyjne oraz prawo do współdecydowania w sprawach przekraczających
zakres zwykłych czynności spółki.

Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna została zakwalifikowana zgodnie z założeniami ustawy

jako spółka osobowa. Ponieważ jednak konstrukcja prawna tego typu spółki wykazuje
elementy kapitałowe, można również mówić o jej mieszanym, osobowo-kapitałowym
charakterze. Cechy konstrukcyjne kwalifikują spółką komandytowo-akcyjną jako formę
prowadzenia średnich i większych przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji na rynku.
Doświadczenia państw obcych wskazują, że jest ona często wybierana przez dynamiczne
rozwijające się przedsiębiorstwa rodzinne. Korzystny mariaż cech właściwych spółkom
osobowym i kapitałowym stwarza, bowiem możliwości dekapitalizowania przedsiębiorstwa
i uczestnictwa

rynku

kapitałowym

przy

jednoczesnym

zagwarantowaniu

komplementariuszom bezpośredniego wpływu na działalność spółki, bez groźby tzw.
"wrogiego przejęcia".
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki, co najmniej jeden
wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden wspólnik jest
akcjonariuszem. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje podobnie jak spółka akcyjna.
Konieczne jest sporządzenie statutu spółki w formie aktu notarialnego, podpisanego
przynajmniej przez wszystkich komplementariuszy, a także objęcie akcji. Kapitał zakładowy
spółki wynosi minimum 50 000 zł (art. 126 § 2).
W spółce komandytowo-akcyjnej może również działać rada nadzorcza, wybierana przez
walne zgromadzenie, o kompetencjach, co do zasady analogicznych do tych, jakimi
dysponuje rada nadzorcza w spółce akcyjnej. Jeżeli akcjonariuszy jest więcej niż 25,
ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Członkiem rady nadzorczej nie może być -
jako wspólnik prowadzący sprawy spółki - komplementariusz, jest on również wyłączony od
głosowania w sprawie powołania i odwołania członków rady nadzorczej.

Charakterystyka spółek kapitałowych
Drugim rodzajem spółek są spółki kapitałowe w organizacji. Spółka w organizacji jest

pierwotną (początkową) formą ustrojową danego typu spółki kapitałowej. Powstaje ona
w momencie zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub zawiązania
spółki akcyjnej. Spółki kapitałowe w organizacji, mogą we własnym imieniu nabywać prawa,
w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być
pozywane. Cechą szczególną spółek kapitałowych jest reżim solidarnej odpowiedzialności za
zobowiązania. Kodeks spółek handlowych wyraźnie określa odpowiedzialność samej spółki,
a także jej wspólników (akcjonariuszy) - do wartości zadeklarowanego a niewniesionego
wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji. Już z przepisów dotyczących
poszczególnych typów spółek kapitałowych wynika, że spółkę w organizacji reprezentuje
zarząd, a do momentu jego wyboru pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą
wspólników spółki z o.o., albo założycieli spółki akcyjnej; spółkę akcyjną w organizacji
mogą ponadto reprezentować w tym okresie wszyscy założyciele działający łącznie.
Z chwilą wpisu do rejestru spółka kapitałowa nabywa osobowość prawną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością tworzona jest przez jedną lub więcej osób. To

jedyna możliwa forma spółki jednoosobowej. Zawiązanie spółki możliwe jest po spełnieniu
czynności:

−

Sporządzeniu umowy spółki.

−

Wniesieniu kapitału zakładowego.

−

Wyborze władz spółki.

−

Dokonaniu wpisu do rejestru handlowego.
Wspólnicy spółki sporządzają umowę spółki, a jeżeli spółka utworzona jest tylko przez

jedną osobę w miejsce umowy spółki sporządzany jest dokument - akt założycielski. Umowa
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest ważna tylko wtedy, gdy sporządzona zostanie
w formie aktu notarialnego.

Wspólnicy wnoszą do spółki kapitał zakładowy, który ma postać udziałów. Minimalny

kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest określony w kodeksie
handlowym i obecnie nie może być mniejszy niż 4000 zł, a pojedynczy udział nie może być
mniejszy niż 50 zł. Wspólnicy mogą wnieść swój udział do spółki w postaci niepieniężnej,
czyli w postaci aportu.

Wspólnicy spółki z o.o., mają równe prawa i obowiązki w spółce. Każdy wspólnik

posiada udziały, które są odzwierciedleniem głosów. Wspólnik posiada również prawo do
wypłaty dywidendy. Warunkiem nabycia przez wspólnika roszczenia o wypłatę dywidendy
jest powzięcie przez wspólników uchwały w sprawie podziału zysku wykazanego w rocznym
sprawozdaniu finansowym.

Organy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Do organów spółki zaliczane są: zgromadzenie wspólników, rada nadzorcza lub komisja

rewizyjna i zarząd.

Zgromadzenie wspólników jest najwyższym organem spółki z o.o., podejmującym

uchwały w najważniejszych dla spółki sprawach. Uchwały podejmowane są większością
głosów w głosowaniu jawnym, choć w niektórych przypadkach, jak np. wybór członków do
rady nadzorczej czy zarządu, stosuje się głosowanie tajne. Przedmiotem obrad zwyczajnego
zgromadzenia wspólników powinno być:

−

rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz
sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,

−

powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty,

−

udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.
Rada nadzorcza sprawuje nadzór i kontrolę nad spółką z o.o., Rada składa się
z przynajmniej trzech członków, wybieranych na okres jednego roku (chyba, że umowa
spółki zakłada inny okres funkcjonowania rady nadzorczej) przez zgromadzenie
wspólników, które podejmuje w tej sprawie odpowiednią uchwałę. Członkowie rady
mogą być w każdej chwili odwołani w wyniku podjęcia uchwały przez wspólników.
Obowiązek stałego nadzoru nad wszystkimi działami spółki sprawia, że rada nadzorcza
ma prawo wglądu we wszystkie dokumenty spółki, a także prawo uzyskiwania
wszelkiego rodzaju wyjaśnień zarówno od zarządu, jak i poszczególnych pracowników
spółki.
Komisja rewizyjna składa się z trzech członków, powoływanych i odwoływanych

w takim samym trybie jak członkowie rady nadzorczej. Zakres uprawnień komisji rewizyjnej
jest węższy niż zakres uprawnień rady nadzorczej. Jeżeli jednak w spółce nie występuje rada
nadzorcza, to komisji rewizyjnej przyznaje się z reguły szerszy zakres uprawnień.

Zarząd składa się z jednego lub większej liczby członków, wybieranych w zasadzie przez

wspólników, który podejmują w tej sprawie stosowną uchwałę. Umowa spółki może jednak
przewidywać inny tryb powoływania członków zarządu, np.: przez radę nadzorczą czy grupę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wspólników. Członkiem zarządu może być osoba, która nie jest wspólnikiem. Do zarządu nie
może jednak wybrać członków rady nadzorczej czy komisji rewizyjnej, oznaczałoby to,
bowiem, że sprawują oni nadzór nad swoimi działaniami. Zarząd spółki reprezentuje spółkę
na zewnątrz i prowadzi wszystkie jej sprawy. W przypadku wystąpienia rozbieżności między
interesem własnym członka zarządu a interesem spółki, członek ten powinien wstrzymać się
od głosu, czyli od udziału w rozstrzyganiu danej sprawy. Członek zarządu nie może bez
zezwolenia spółki prowadzić spraw innego konkurencyjnego przedsiębiorstwa, nie może też
być wspólnikiem innej spółki.

Spółka akcyjna
Spółka akcyjna jest spółką kapitałową - powstaje ona przez połączenie kapitałów wielu

osób. Wspólnicy (akcjonariusze) nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki.
Pierwszym krokiem warunkującym powstanie spółki akcyjnej jest sporządzenie i podpisanie
przez założycieli statutu spółki.

Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być

zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie.

Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej
dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Kapitał zakładowy spółki powinien
wynosić, co najmniej 500 000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż
1 grosz.

Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa

i obowiązki w spółce. Akcjonariusze nie odpowiadają swoim osobistym majątkiem za
zobowiązania spółki; ich odpowiedzialność ogranicza się jedynie do wysokości wniesionego
kapitału. Akcjonariusze uczestniczą w podziale zysku przypadająca na każdą akcję, czyli
dywidenda, jest w zasadzie taka sama. Wyjątek stanowią akcje uprzywilejowane, nadające ich
posiadaczom (z reguły założycielom spółki) pewne specjalne uprawnienia, których nie mają
inni akcjonariusze. Przywileje mogą dotyczyć m.in. prawa głosu lub prawa do większej
dywidendy w porównaniu z właścicielami akcji zwykłych. W zasadzie na jedną akcję
przypada jeden głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Posiadacz akcji
uprzywilejowanej może mieć prawo, zgodnie ze statutem spółki, do większej ilości głosów
przypadających na jedną akcję (maksymalnie pięć).

Organy spółki akcyjnej
Organami spółki akcyjnej są:

−

Walne zgromadzenie akcjonariuszy.

−

Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

−

Zarząd.
Walne zgromadzenie decyduje w najważniejszych sprawach dotyczących spółki poprzez

podejmowanie uchwał. Do obowiązków zgromadzenia wspólników należą:

−

Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania
finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów
spółki z wykonania przez nich obowiązków.

−

Postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu
spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru.

−

Zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz
ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego.

−

Nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości,
jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej.

−

Zwrot dopłat.
Nadzór nad spółką akcyjną sprawuje rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. Statut spółki

może przewidywać istnienie tych dwóch organów jednocześnie. W ich skład wchodzi, co

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

najmniej 5 członków. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena
sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym,
oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie
zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.
W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty
spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji
stanu majątku spółki.

Do obowiązków komisji rewizyjnej należy ocena sprawozdań i wniosków zarządu

dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników
corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny, w trybie i w zakresie określonym
dla wykonywania tych czynności przez radę nadzorczą. Rada nadzorcza podejmuje uchwały,
jeżeli na posiedzeniu jest obecna, co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie
zostali zaproszeni. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymagania dotyczące
kworum rady nadzorczej.

Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Zarząd składa się z jednego albo

większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub
spoza ich grona. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników,
chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki
i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Prawa
członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym
wobec osób trzecich. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa
umowa spółki.

Spółdzielnia
Spółdzielnia jest samodzielnym, samorządnym i dobrowolnym zrzeszeniem członków.

Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą i działalność społeczno-wychowawczą,
uwzględniając potrzeby zrzeszonych w spółdzielni członków. Spółdzielnia może prowadzić
działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska.

Po uchwaleniu statutu założyciele spółdzielni dokonują wyboru organów spółdzielni, to

jest: rady nadzorczej i zarządu. Zarząd spółdzielni występuje do właściwego dla swojej
siedziby sądu gospodarczego z wnioskiem o wpisanie do rejestru spółdzielni.

Wniosek podpisują wszyscy członkowie zarządu spółdzielni. Podpisy ich powinny być

uwierzytelnione przez sąd rejestrowy lub przez notariusza. Sąd wyda postanowienie
o wpisaniu spółdzielni do rejestru po stwierdzeniu, że uchwalony przez założycieli statut
zgodny jest z przepisami prawa. Jeżeli sąd stwierdzi braki we wniosku lub statucie, to zażąda
uzupełnienia lub zmiany w wyznaczonym terminie. Po bezskutecznym upływie
wyznaczonego terminu sąd poweźmie postanowienie odmawiające wpisu. Zasady
prowadzenia rejestru i dane w nim uwidocznione określa Krajowa Rada Spółdzielcza.

Spółdzielnia może być założona przez osoby fizyczne (ich liczba nie może być mniejsza

niż dziesięć) lub osoby prawne (ich liczba nie może być mniejsza niż trzy).

Organami spółdzielni są:

−

Walne zgromadzenie.

−

Rada nadzorcza.

−

Zarząd.
Walne zgromadzenie
Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni. Członek może brać udział

w walnym zgromadzeniu tylko osobiście, chyba że ustawa stanowi inaczej. Osoby prawne
będące członkami spółdzielni biorą udział w walnym zgromadzeniu przez ustanowionego
w tym celu pełnomocnika. Pełnomocnik nie może zastępować więcej niż jednego członka.
Każdy członek ma jeden głos bez względu na ilość posiadanych udziałów. Statut spółdzielni,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

której członkami mogą być wyłącznie osoby prawne, może określać inną zasadę ustalania
liczby głosów przysługujących członkom.

Do obowiązków walnego zgromadzenia należy:

−

Uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej.

−

Rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie sprawozdań rocznych i sprawozdań
finansowych oraz podejmowanie uchwał, co do wniosków członków spółdzielni, rady lub
zarządu.

−

Podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) lub
sposobu pokrycia strat.

−

Podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej
wyodrębnionej jednostki organizacyjnej.

−

Podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do innych organizacji gospodarczych
oraz występowania z nich.

−

Uchwalanie zmian statutu.

−

Podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia lub wystąpienia spółdzielni ze związku
oraz upoważnienie zarządu do podejmowania działań w tym zakresie.
Uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej połowy

uprawnionych do głosowania chyba, że ustawa lub statut stanowią inaczej.

Rada nadzorcza
Rada sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością spółdzielni. Rada składa się, co

najmniej z trzech członków wybranych stosownie do postanowień statutu przez walne
zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebrania grup członkowskich. Do rady mogą być
wybierani wyłącznie członkowie spółdzielni. Jeżeli członkiem spółdzielni jest osoba prawna,
do rady może być wybrana osoba niebędąca członkiem spółdzielni, wskazana przez osobę
prawną.

Do zakresu działania rady należy:

−

Uchwalanie planów gospodarczych i programów działalności społecznej i kulturalnej.

−

Nadzór i kontrola działalności spółdzielni.
Zarząd
Zarząd kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Skład i liczbę

członków zarządu określa statut. Nie można być jednocześnie członkiem rady i zarządu tej
samej spółdzielni. W razie konieczności rada może wyznaczyć jednego lub kilku ze swoich
członków do czasowego pełnienia funkcji członka (członków) zarządu.

Przedsiębiorstwo państwowe
Państwowe przedsiębiorstwo to samodzielna, samorządna i samo finansująca się

jednostka

organizacyjna,

prowadząca

działalność

gospodarczą.

Samodzielność

przedsiębiorstwa państwowego oznacza m.in., że przedsiębiorstwo państwowe występuje
jako samodzielny podmiot. Samorządność przedsiębiorstwa państwowego polega na
zapewnianiu załodze możliwości współdecydowania o sprawach przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo państwowe gospodaruje samodzielnie wydzieloną częścią mienia
ogólnonarodowego i ponosi odpowiedzialność majątkową za swoją działalność. Posiada
osobowość prawną, którą uzyskuje po wpisaniu do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Przedsiębiorstwa państwowe tworzone są przez organ założycielski, którym mogą być:

−

Naczelne oraz centralne organy administracji rządowej tj. Minister Gospodarki lub inny
minister lub kierownik urzędu centralnego.

−

Terenowe organy administracji rządowej, np. wojewoda.
Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:

−

Przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych.

−

Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące

i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na
celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:

−

Inżynierii sanitarnej.

−

Komunikacji miejskiej.

−

Zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną.

−

Zarządu państwowymi zasobami lokalowym.

−

Zarządu państwowymi terenami zielonymi.

−

Zarządu uzdrowiskami.

−

Usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych.

−

Usług kulturalnych.
Organami przedsiębiorstwa państwowego są:

−

Naczelne oraz centralne organy administracji państwowej.

−

Narodowy Bank Polski i banki państwowe.
Statut przedsiębiorstwa państwowego
Statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne

sprawy przewidziane w niniejszej ustawie. Statut uchwala ogólne zebranie pracowników na
wniosek dyrektora przedsiębiorstwa. Zatwierdzenia przez organ założycielski wymagają
statuty następujących przedsiębiorstw państwowych:

−

Użyteczności publicznej.

−

Handlu zagranicznego.

−

Stacji

radiowych

telewizyjnych,

przemysłu

teleelektronicznego,

transportu

samochodowego i budownictwa łączności.

−

Państwowej Komunikacji Samochodowej oraz zakładów naprawczych taboru
kolejowego.
Stowarzyszenia
Stowarzyszenie nie ma narzuconych celów działań. Zarówno swoje cele, programy

działania, jak i struktury organizacyjne określa samodzielnie. Ponadto stowarzyszenie
uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Działalność stowarzyszenia jest oparta
na pracy społecznej członków. Jednakże do prowadzenia swych spraw (jak na przykład
w kwestiach prawnych) stowarzyszenie może zatrudniać pracowników.

Co najmniej piętnaście osób, pragnących założyć stowarzyszenie musi się zebrać

i uchwalić statut stowarzyszenia.

Umowy, rodzaje i formy umów

Każda umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie i zawierać jasne określenie przede

wszystkim: rodzaju pracy, miejsca jej wykonywania, terminu rozpoczęcia i wynagrodzenia.
Pracodawca powinien najpóźniej w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy potwierdzić to
w formie pisemnej.

Jeśli w umowie nie został określony termin rozpoczęcia pracy, to za termin ten uważa się

dzień zawarcia umowy. Kodeks pracy wyróżnia następujące podstawowe rodzaje umów
o pracę:
1.

Umowa na okres próbny.

Umowa na czas określony.

Umowa na czas nieokreślony.

Plus nowe propozycje Ministerstwa Pracy i Pomocy Społecznej, rozważane w Sejmie.

Umowa na okres próbny

Umowa na okres próbny to umowa o pracę o szczególnym charakterze. Jej celem jest

ocena przez pracodawcę przydatności pracownika do pracy oraz jednocześnie ocena przez

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pracownika warunków zatrudnienia. Taki rodzaj zatrudnienia jest fakultatywny, co oznacza,
ż

e pracodawca może, ale nie musi przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu pracownika,

zawrzeć z nim takiej umowy. Umowa ta może być zawarta na okres do 3 miesięcy
i rozwiązuje się z nadejściem umówionego terminu, czyli jest umową terminową. Zakazane
jest zawieranie omawianych umów na okres dłuższy, jak również ich ponawianie! Okres
próbny może natomiast trwać krócej. Postanowienia umowne ustalające dłuższy od
podstawowego okres próbny są z mocy art.18 par. 2 Kodeksu Pracy nieważne i ulegają na
podstawie tego przepisu zastąpieniu dyspozycją art.25 par.2 Kodeksu pracy ograniczającą
maksymalny czas do 3 miesięcy. Co jednak nie oznacza, że zawarcie więcej niż jednej
umowy o pracę na okres próbny jest sprzeczne z normami prawa pracy, o ile suma tych
poszczególnych umów będzie się mieścić w tym okresie 3 miesięcy. Umowa na okres próbny
jest szczególnie łatwa do rozwiązania z uwagi na krótkie okresy wypowiadania (art. 34
Kodeksu pracy) i brak wymogu istnienia przyczyny wypowiedzenia (art. 45 par.1 Kodeksu
pracy). Jeżeli strony zamierzają kontynuować zatrudnienie po upływie terminu zawartej
wcześniej umowy na okres próbny, to powinny zawrzeć nową umowę o pracę, jedną z trzech
pozostałych. Czyli można to rozumieć w ten sposób, że zawarcie kolejnej umowy
(przewidzianej przez przepis art. 25 par.1 Kodeksu pracy) jest właściwym zatrudnieniem
w stosunku do poprzedniej umowy, co za tym idzie, stanowi o korzystniejszej sytuacji
prawnej pracownika, jest wyrazem większej stabilności i gwarancji zatrudnienia oraz
przysługujących mu praw. W odróżnieniu od kolejnej (trzeciej) umowy na czas określony,
która z mocy prawa powoduje przekształcenie się jej w umowę na czas nie określony, umowa
na okres próbny nie wywołuje podobnego skutku, nawet jeśli zawierana była< przykładowo
trzykrotnie na okres 1 miesiąca> bowiem skutkiem w tym przypadku, jest jej wygaśnięcie po
upływie przewidzianego w umowie terminu. Umowa na okres próbny to umowa o pracę.
Skoro jest umową o pracę to, jak każda umowa o pracę wlicza się do lat pracy.

Umowa na czas określony
Podstawowymi cechami tej umowy są:

Istnienie więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem (tylko podczas okresu, na
jaki umowa została zawarta).

Nie może być wypowiedziana przez żadną ze stron (gwarantuje to stabilizację stosunku
pracy).

Każda następna umowa zawierana na czas określony, jeśli przerwa między rozwiązaniem
poprzedniej, a nawiązaniem następnej umowy nie przekracza 1 miesiąca, równoznaczna
jest z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony.

Przy zawieraniu tego typu umowy, zawsze musi być podany termin zakończenia
stosunku pracy (jest to istotny warunek takiej umowy, ponieważ przez nie określenie
terminu końcowego, dojdzie do zawarcia umowy bezterminowej.

Rodzajem umowy zawartej na czas określony jest umowa sezonowa, której
charakterystyczną cechą jest czas jej trwania. Może on wynosić jedynie sezon i właściwie
zawsze mniej niż 10 miesięcy.

Umowa o pracę na czas określony, zostaje rozwiązana z dniem nadejścia terminu do którego
miała trwać.
Umowa na czas wykonywania określonej pracy
1.

Celem umowy jest przede wszystkim wykonanie określonej pracy, (co jest bardzo
zbliżone do umowy o dzieło).

Istotne jest oznaczenie czasu trwania umowy, z którym wiąże się nierozerwalne
podporządkowanie się pracownika.

Dotyczy głównie czasu trwania zadań, np. remont domu, które musi wykonać
pracodawca prowadzący działalność gospodarczą,.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nie podlega ona rozwiązaniu przez wypowiedzenie (gwarantuje to stabilizację
zatrudnienia pracownika).
Stosunek pracy rozwiązuje się po nadejściu końcowego terminu trwania umowy.

Umowa na czas nieokreślony
1.

Zakłada istnienie więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem.

Najpełniej chroni interesy pracownika (rygorystyczne zasady wypowiadania umowy)
i najbardziej obciąża pracodawcę.

W umowie tej musi być określony rodzaj pracy, dla której jest ona zawarta
(w przeciwnym razie nie można będzie jej uznać za umowę o pracę).

Nawiązując umowę na czas nieokreślony, nie musi być określony rodzaj umowy.

Umowa o dzieło

Ma charakter finansowy, czyli zawsze wiąże się z wypłatą wynagrodzenia. W ramach

takiej umowy wykonuje się jednorazowe świadczenie. Gdy obie strony wywiążą się ze
swoich zobowiązań tzn. dzieło zostanie ukończone i wykonawca otrzyma za nie
wynagrodzenie, umowa ulega rozwiązaniu. Wypowiedzenie umowy może nastąpić ze strony
zamawiającego w przypadku niedotrzymania terminu wykonania dzieła. Może być zawarta na
czas określony. Pod względem płacenia składek, to swoisty rodzaj umowy, ponieważ płaci się
je tylko w przypadku, gdy umowa zawarta jest z własnym pracodawcą. Wtedy obowiązkowo
odprowadza on składki tak jak przy umowie o pracę. We wszystkich pozostałych sytuacjach
umowa ta nie rodzi żadnych obowiązków związanych z płaceniem składek na ubezpieczenia
społeczne czy zdrowotne. Nawet osoby chcące płacić dobrowolnie składki na ubezpieczenie
społeczne nie mogą tego uczynić, jedynie dobrowolnie można płacić składkę zdrowotną, na
podstawie umowy z kasą chorych.
Podobieństwa umowy-zlecenia i umowy o dzieło:

−−−−

Umowy te podlegają przepisom Kodeksu Cywilnego, ale mają znamiona umowy o pracę
tzn. wynikają z nich obustronne zobowiązania - pracownik wykonuje określone zadania
na rzecz pracodawcy, a ten zatrudnia go za wynagrodzeniem.

−−−−

Wykonawca zlecenia czy dzieła, sam kieruje tokiem prac, nie obowiązują go godziny
pracy, czy dyscyplina, ważne, aby efekt był zadowalający dla zleceniodawcy. Jednak
zamawiający ma prawo kontrolować przebieg i sposób wykonania pracy.

−−−−

Ryzyko gospodarcze i związane z możliwością niewykonania zlecenia czy dzieła obciąża
ś

wiadczącego usługę, czyli zleceniobiorcę.

Umowa zlecenie

Przez umowę zlecenie, zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania czynności prawnej

dla zleceniodawcy. Może być zawarta na czas wykonania zadania, czyli na czas określony
bądź bezterminowa. Przepisy nie zastrzegają czasu wypowiedzenia umowy, każda ze stron
może ją wypowiedzieć w każdej chwili. Jeżeli natomiast zleceniodawca, bez ważnego
powodu umowę wypowie, a zleceniobiorca część pracy już wykonał, to musi mu zwrócić
ewentualne wydatki, zapłacić za wykonaną pracę i wyrównać szkodę. Umowa ta może mieć
charakter odpłatny lub nieodpłatny. Składki na ZUS płacone są obowiązkowo lub
dobrowolnie i tak:

−−−−

W przypadku, gdy umowa zlecenie jest jedynym tytułem do ubezpieczeń, obowiązkowo
płacimy składki emerytalne i rentowe, zdrowotne oraz wypadkowe, jeżeli praca jest
wykonywana w siedzibie firmy lub miejscu prowadzenia działalności przez
zleceniodawcę, chorobowe natomiast jest płacone dobrowolnie.

−−−−

Jeżeli ktoś wykonuje jednocześnie kilka umów zleceń, to ma obowiązek płacić na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe tylko z jednej przez siebie wybranej umowy, z tytułu
pozostałych składki te są dobrowolne (należy wtedy pamiętać, że wypadkowe jest

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obowiązkowe, jeżeli pracujemy w siedzibie firmy), składki na ubezpieczenie zdrowotne
płacimy obowiązkowo od każdej umowy.

−−−−

Jeżeli zleceniobiorca jest zatrudniony na umowę o pracę i z tego tytułu jest już
ubezpieczony, to obowiązkowa jest tylko składka na kasę chorych - zdrowotna, pozostałe
są dobrowolne (jedynym wyjątkiem jest przypadek, gdy na etacie osoba zarabia mniej niż
wynosi najniższa płaca, wtedy składki na ubezpieczenie są obowiązkowe).

−−−−

Jeżeli zleceniobiorca jest emerytem lub rencistą, to składki są obowiązkowe.

−−−−

Jeżeli zleceniobiorca przebywa na urlopie wychowawczym - składki emerytalna, rentowa
i zdrowotna są obowiązkowe, chorobowa dobrowolna.

Płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne jest zawsze zleceniodawca

chyba, że zleceniobiorcą jest osoba prowadząca działalność gospodarczą, wtedy sama opłaca
za siebie składki społeczne i zdrowotną od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 60%
przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Składki powinny być uiszczane
bezgotówkowo, czyli np. z rachunku bankowego. Nie dotyczy to jednak osób fizycznych,
nieprowadzących działalności gospodarczej, ci mogą płacić gotówką. Wynagrodzenie
w umowie może być określone kwotowo, czyli za całość pracy lub kwotowo za godzinę,
akord czy prowizyjnie, wówczas składki są obliczane od podstawy, jaką jest przychód. Gdy
płaca określona jest w inny sposób, np. w formie świadczeń rzeczowych, podstawą wymiaru
składek jest kwota najniższego wynagrodzenia. Koszty uzyskania przychodu przy umowie
zlecenie i o dzieło wynoszą 20%, a dla osób korzystających z praw autorskich np.
dziennikarzy, twórców, pracowników naukowych-50% przychodu pomniejszonego o składki
na ubezpieczenia społeczne. Pobierana jest również zaliczka na podatek dochodowy. Od tzw.
drobnych zleceń czyli do kwoty 143 zł jest zryczałtowana i wynosi 20%. Potrąca się ją także
od przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne. Jeśli zleceniobiorcą jest
student, który nie ukończył 26 roku życia, nie trzeba odprowadzać za niego żadnych składek.
Te osoby zwolnione są z obowiązku ubezpieczeniowego. Oprócz składek na ubezpieczenia
społeczne należy pamiętać, żeby naliczyć również składki na Fundusz Pracy i Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Umowa agencyjna
Inaczej można ją nazwać umową pośrednictwa lub przedstawicielstwa, gdyż przyjmujący

zlecenie zwany w tym przypadku agentem zobowiązuje się do pośredniczenia przy
zawieraniu określonego rodzaju umów na rzecz zlecającego lub zawierania tych umów w jego
imieniu. Takie umowy zawierają akwizytorzy, agenci ubezpieczeniowi, ale nie tylko.
Zleceniobiorca może zarządzać i prowadzić np. sklep, bar, parking czy hotel w ramach
umowy agencyjnej, staje się wówczas przedsiębiorcą i może np. zatrudniać pracowników.
Umowa agencyjna może być zawarta na czas określony lub nieokreślony.

Rozwiązanie umowy bezterminowej może nastąpić z 3-miesięcznym wypowiedzeniem,

jeżeli zasady jej rozwiązania nie zostały określone w umowie. Wynagrodzenie agenta stanowi
prowizja, czyli procent od wartości dokonanych przez niego transakcji. Zasady opłacania
składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są takie

same jak przy umowach zlecenie.

Niezbędne dokumenty i czynności rejestracji działalności gospodarczej osoby fizycznej,
spółek osobowych i kapitałowych.
1.

Osoba fizyczna wpis do ewidencji gospodarczej. Pozostali KRS (Krajowy Rejestr
Sądowy).

Rejestracja w Urzędzie statystycznym (regon).

Wyrobienie pieczątki firmowej.

Założenie konta firmowego w banku.

Rejestracja w Urzędzie Skarbowym.

Ubezpieczenie – ZUS.

Zgłoszenie w Państwowej Inspekcji Pracy i Sanepidzie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokumenty: dowód osobisty właściciela, zaświadczenie o wpisie do ewidencji, regon,

nip, pieczątka, numer rachunku bankowego.
Wady i zalety działalności gospodarczej

Spółka cywilna – zalety:

−

Łatwość założenia, proste procedury prowadzenia.

−

Prostota złączenia pomysłów i zasobów kilku osób.

−

Zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki.

−

Wady solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki.

−

Zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki Spółka jawna.
Spółka jawna – zalety:

−

Łatwość założenia i proste procedury prowadzenia.

−

Prostota złączenia pomysłów i zasobów kilku osób.

−

Zaangażowanie wszystkich wspólników w sprawy spółki Wady Wymóg prowadzenia
pełniej księgowości.

−

Trudność prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw.
Spółka komandytowa – zalety:

−

Możliwość ograniczenia odpowiedzialności niektórych wspólników.

−

Możliwość korzystania z prostszych, zryczałtowanych form opodatkowania
Wady:

−

Koszty aktu notarialnego.

−

Wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia.
Spółka z o.o., – zalety:

−

Ograniczona odpowiedzialność.

−

Możliwość zaangażowania znacznego kapitału.
Wady:

−

Koszty aktu notarialnego.

−

Wpisu do rejestru handlowego i jego ogłoszenia.
Spółka akcyjna – zalety:

−

Ograniczona odpowiedzialność.

−

Status papieru wartościowego przyznany akcji.
Wady:

−

Wymóg prowadzenia pełnej księgowości i badania sprawozdań.

Czynniki wyboru formy organizacji – prawnej
Jest on uzależniony od przewidywanych warunków działań w ramach obowiązujących

uregulowań prawno ekonomicznych. Najważniejsze to: przewidywany rodzaj działalności
przedsiębiorstw, liczba wspólników i ich status prawny, wysokość kapitału, przewidywania
co do warunków rozwiązania lub upadłości spółki, przewidywany lub posiadany udział
w rynku, przewidywania dotyczące warunków zbycia lub dziedziczenia udziałów, względy
fiskalno – majątkowe, czynniki lokalizacyjne, określone warunki prawno instytucjonalne,
uwarunkowania środowiskowe.

Dokumentacja związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
Podstawa prawna:
1.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.).

Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144 poz. 930 ze zm.).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymagane dokumenty:

Pisemne zawiadomienie organu podatkowego najpóźniej w terminie siedmiu dni od

powstania okoliczności o:
1.

Zmianach mających wpływ na wysokość podatku dochodowego w formie karty
podatkowej, dotyczących w szczególności:

−

Stanu zatrudnienia.

−

Miejsca prowadzenia działalności.

−

Rodzaju i zakresu prowadzonej działalności.

−

Liczby stanowisk na parkingu w zakresie usług parkingowych.

−

Liczby i rodzaju urządzeń przy prowadzeniu usług.

−

Zawodu w zakresie usług weterynaryjnych.

−

Liczby sprzedawanych posiłków domowych.

−

Liczby godzin sprawowania opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi.

−

Liczby godzin przeznaczonych na udzielanie lekcji.

przyczynach utraty warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej.

likwidacji działalności.

Zawiadomienie o zmianach powinno zawierać:

−

dane osobowe podatnika: imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer NIP,

−

datę sporządzenia zawiadomienia,

−

wskazanie adresata (Naczelnik Urzędu Skarbowego w…..)

−

datę i przyczynę zmiany,

−

podpis podatnika.

Formalności związane z podejmowaniem działalności gospodarczej
1.

Rejestracja firmy w Urzędzie Miasta.

Nadanie numeru statystycznego REGON.

Wyrobienie pieczątki.

Założenie firmowego konta bankowego.

Wizyta w Urzędzie Skarbowym.

Ubezpieczenie Społeczne w ZUS.

Zgłoszenie działalności do Państwowej Inspekcji Pracy.

SANEPID.

Przydatne informacje.

Rejestracja firmy w urzędzie miasta

Osoby fizyczne i wspólnicy spółek cywilnych, mający zamiar założyć działalność

gospodarczą muszą złożyć zgłoszenie o wpis do ewidencji działalności gospodarczej
w urzędzie miasta.

Informacje wymagane przy zgłaszaniu działalności gospodarczej:

−

Imię i nazwisko przedsiębiorcy.

−

Nazwę firmy (nieobowiązkowo).

−

Nr ewidencyjny PESEL przedsiębiorcy, o ile taki posiada.

−

Adres zamieszkania przedsiębiorcy.

−

Adres siedziby firmy.

−

Rodzaj działalności określony zgodnie z symbolami Polskiej Klasyfikacji Działalności
(PKD).

−

Miejsce/a wykonywania działalności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Datę rozpoczęcia działalności (warto pamiętać, że od tego dnia obejmują przedsiębiorcę
wszystkie procedury prawno - podatkowe i księgowe).

Dodatkowe wymogi:

−

Okazanie dokumentu tożsamości.

−

Opłata do ewidencji działalności gospodarczej w wysokości ustalonej przez Radę Gminy.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej,

zgłoszenia do ewidencji dokonuje każdy ze wspólników z osobna - każdy też wnosi osobno
opłatę.

Zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej zostaje wydane w ciągu

maksymalnie 14 dni.

Koncesje, zezwolenia

Niektóre rodzaje działalności gospodarczej wymagają uzyskania koncesji, zezwoleń,

uprawnień lub wpisu do rejestru działalności regulowanej (np. lekarze, pielęgniarki,
ś

wiadczący pomoc prawną).

Nadanie numeru statystycznego regon

O dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki

Narodowej należy wystąpić w ciągu 14 dni od uzyskania wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej.

Numer Regon jest potrzebny w kontaktach z Urzędem Skarbowym, Zakładem

Ubezpieczeń Społecznych, kontrahentami i przy rozliczeniach.

Wniosek o wpis wypełnia się na formularzu Wniosku RG-1, w którym podaje się:

−

Nazwę i adres siedziby, a w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą – dodatkowo nazwisko i imiona oraz miejsce zamieszkania i identyfikator
systemu ewidencji ludności PESEL.

−

Formę prawno – organizacyjną (osoba fizyczna, spółka cywilna).

−

Stan aktywności prawnej i ekonomicznej.

−

Wykonywaną działalność, w tym rodzaj głównej działalności.

−

Datę powstania, rozpoczęcia, zawieszenia i zakończenia działalności.

−

Nazwę organu rejestrowego lub ewidencyjnego, nazwę rejestru (ewidencji) i nadany
przez ten organ numer (np. numer ewidencyjny zaświadczenia o wpisie do ewidencji
nadany w Urzędzie Miasta).
Do złożenia wniosku RG-1 potrzebne są:

−

Kserokopia zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginał
dokumentu do wglądu).

−

Dowód osobisty.
Wnioski przyjmowane są w Urzędzie Statystycznym, który wydaje zaświadczenie

o nadanym numerze REGON w dniu złożenia wniosku, nie później jednak niż w ciągu 14 dni.

Wyrobienie pieczątki

Pieczątka firmowa jest niezbędna m.in. przy zakładaniu rachunku bankowego lub

wystawianiu dokumentów sprzedaży. Standardowo pieczątka powinna zawierać:

−

Oznaczenie firmy (imię i nazwisko osoby fizycznej oraz nazwę firmy).

−

Dane teleadresowe siedziby firmy.

−

Numer NIP.

−

Numer REGON.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Założenie firmowego konta bankowego

Przy zakładaniu działalności gospodarczej istnieje obowiązek posiadania firmowego

rachunku bankowego. Obowiązkowe jest także powiadomienie odpowiednich organów
o wszelkich zmianach dotyczących rachunku bankowego przedsiębiorstwa w terminie
najdalej 14 dni od daty ich powstania.

Takie konto bankowe służy między innymi do:

−

Dokonywania płatności na rzecz Urzędu Skarbowego.

−

Dokonywania płatności na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

−

Dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z prowadzoną działalnością
gospodarczą.
Większość banków wymaga dołączenia do wniosku o otwarcie rachunku różnych

dokumentów, w tym:

−

Dowodu osobistego.

−

kserokopii zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (wraz
z oryginałem do wglądu).

−

Kserokopii zaświadczenia o nadaniu numeru REGON i numeru NIP (wraz z oryginałami
do wglądu).

Wybór banku przez przedsiębiorcę jest dowolny.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co rozumiesz pod pojęciem działalność gospodarcza?

Z jakich przepisów w czasie prowadzenia działalności gospodarczej skorzystasz?

Gdzie osoba fizyczna, która chce rozpocząć działalność gospodarczą musi złożyć podanie
o wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

Jakie znasz rodzaje umów?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz w poniższy schemat niezbędne formalności związane z podejmowaniem

działalności gospodarczej na przykładzie przedsiębiorstwa filmowego.

FORMALNOŚCI NIEZBĘDNE DO ROZPOCZĘCIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące niezbędnych formalności
przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej,

zapoznać się z metodami stosowanymi podczas rozpoczynania działalności gospodarczej,

wypełnić puste pola schematu,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

opracowany schemat,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca niezbędnych formalności przy rozpoczynaniu
działalności gospodarczej.

Ćwiczenie 2

Określ formę organizacyjno-prawną firmy wskazanej przez nauczyciela. Zaprezentuj

wykonane ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem dydaktycznym zawierającym informacje dotyczące formy
organizacyjno-prawnej firm,

przeanalizować formę organizacyjno-prawną firmy wskazanej przez nauczyciela,

zaplanować tok postępowania danej firmy,

sporządzić plan działań danej firmy,

zaprezentować plan działań,

podsumować wykonane ćwiczenie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

dokumenty prawne,

−

notatnik,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Na podstawie wybranych źródeł prawa gospodarczego, uzupełnij luki w zdaniach:

Działalność gospodarcza jej rozpoczęcie i zakończenie odbywa się
………………………………………………………………………………………………

Spółki handlowe funkcjonują na podstawie aktu prawnego……………………………….

Przedsiębiorstwa państwowe działają zgodnie z ………………………………………….

Podstawowym aktem prawnym funkcjonowania spółdzielni jest…………………………

…………………………………………………………………………………………......

Wspólnicy spółki cywilnej działają ……………………………………….........................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z obowiązującymi wybranymi źródłami prawa gospodarczego,

wyszukać odpowiednie zapisy w wybranych źródłach prawa,

określić pełną nazwę obowiązującego aktu prawnego dla wyżej wymienionych form.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

wybrane źródła prawa gospodarczego – ustawy,

–

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

przepisów prawnych regulujących zasady

podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej .

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

nazwać podstawowy akt prawny, regulujący działalność gospodarczą?

wyjaśnić pojęcie prawo gospodarcze?

nazwać źródła prawa gospodarczego ?

przedstawić zakres prawa gospodarczego?

określić, co jest przedmiotem prawa gospodarczego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Struktura i regulamin organizacyjny wytwórni filmowej

4.2.1. Materiał nauczania

Wytwórnia jest instytucją wielozakładową posiadającą osobowość prawną.

Przedmiotem działania Wytwórni jest:

produkcja i opracowanie filmów,

wiadczenie filmowych usług produkcyjnych na rzecz jednostek organizacyjnych

kinematografii i telewizji oraz innych podmiotów krajowych i zagranicznych.

Wytwórnia może podejmować inną działalność służącą realizacji zadań

Organami Wytwórni są:

dyrektor

ogólne zebranie pracowników oraz rada pracownicza.

Dyrektor zarządza Wytwórnią i reprezentuje ja na zewnątrz, podejmuje decyzje
samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność.

Dyrektor zarządza Wytwórnią przy pomocy zastępcy i głównego księgowego, przez
siebie powoływanych i odwoływanych za zgodą rady pracowniczej.

Załoga instytucji filmowej uczestniczy w zarządzaniu Wytwórnią na zasadach
określonych w ustawie z dnia 25 września 1981r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa
państwowego (Dz.U. nr 24 poz.123 z późn. zm.) z zastrzeżeniem art. 33, art. 39 ustawy.

Do dokonywania czynności prawnych samodzielnie w imieniu Wytwórni upoważniony jest
dyrektor oraz działający w ramach ich umocowania – zastępca dyrektora i pełnomocnicy.

W Wytwórni działa rada artystyczno – programowa będąca organem doradczym
i opiniodawczym dyrektora w sprawach związanych z działalnością artystyczną instytucji.

Do zadań rady należy w szczególności opiniowanie:

Planów i zamierzeń artystyczno – programowych.

Podziału zadań i środków zgodnie z zamierzeniami programowymi.

Programów rozwoju i wykorzystania kadr twórczych i produkcyjnych.

W skład rady artystyczno – programowej wchodzą przedstawiciele wybrani na ogólnym
zebraniu pracowników twórczych, przedstawiciele delegowani przez radę pracowniczą oraz
przedstawiciele delegowani przez istniejące w Wytwórni związki zawodowe.

W wytwórni działają:

zakłady realizujące zadania produkcyjne,

wydziały świadczące usługi na rzecz zakładów i innych jednostek organizacyjnych
wytwórni oraz innych kontrahentów,

działy funkcjonujące jako komórki organizacyjne zarządu.

Struktura organizacyjna wytwórni

Samodzielne stanowiska pracy i jednostki organizacyjne zarządu
Do obowiązków dyrektora należy zarządzanie Wytwórnią. Dyrektor odpowiada za

właściwą działalność Wytwórni i pracę podległych jednostek, a w szczególności za
wykonywanie zadań produkcyjnych, wykorzystanie środków rzeczowych, finansowych,
należytą organizację pracy i dobór kadry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dyrektora zastępują kolejno:

Zastępca Dyrektora
Główny Księgowy

Główny Specjalista ds. Artystyczno-Programowych

Do zadań specjalisty należy ocena projektów filmowych, udział w pracach rady

artystyczno-programowej oraz opracowaniu planów i zamierzeń artystyczno-programowych.

Główny Specjalista ds. Produkcji Filmów

Do obowiązków specjalisty należy pozyskiwanie koproducentów, negocjowanie umów

koprodukcyjnych z innymi podmiotami producenckimi oraz nadzorowanie całej produkcji
filmowej Wytwórni.

Radca Prawny

Do obowiązków radcy prawnego należy obsługa prawna Wytwórni, w tym: udzielanie

porad, opinii

i wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania obowiązujących przepisów

prawnych, opiniowanie projektów umów i inne obowiązki przewidziane w przepisach
o radcach prawnych.

Specjalista BHP

Do obowiązków specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy należy

podejmowanie działań zmierzających do kształtowania bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy załogi w Wytwórni

i w plenerze, ich kontrola oraz współudział

w gospodarowaniu środkami przeznaczonymi na te cele.

Specjalista ds. Obronności

Do obowiązków specjalisty należy realizacja zadań związanych z przygotowaniem

i zapewnieniem samoobrony wytwórni, inicjowanie i nadzorowanie przedsięwzięć
technicznych istotnych dla samoobrony oraz zapewnienie stałej gotowości i jej kontrola.
Realizacja innych zadań wynikających z przepisów dotyczących obronności.

Pełnomocnik ds. Zamówień Publicznych

Do zadań Pełnomocnika należy prowadzenie postępowań o udzielenie zamówień

publicznych w oparciu o obowiązujące przepisy prawa oraz zarządzenia Dyrektora
Wytwórni dotyczące tego zagadnienia.

Dział Produkcji Filmowej i Usług

Do zadań działu należy obsługa kontrahentów i zleceniodawców w zakresie usług

filmowych. Przyjmowanie zamówień, rozliczanie i fakturowanie wykonanych usług.
Przygotowywanie

kosztorysów

filmów.

Merytoryczna

kontrola

kosztorysów

i harmonogramów przebiegu realizacji filmów własnych i w koprodukcji. Przygotowywanie
umów na realizację filmów własnych i w koprodukcji. Przygotowywanie umów dla
pracowników realizujących filmy. Wynajem pracowników w zawodach filmowych.
Przygotowywanie umów dystrybucyjnych filmów oraz rozliczeń z podziału wpływów
z dystrybucji filmów. Poszukiwanie, ocena i przygotowanie projektów filmów. Współpraca
z producentami i innymi instytucjami filmowymi finansującymi produkcję filmową. Działania
z zakresu „product placement”. Promocja Wytwórni i jej filmów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1.

Dział Produkcji Filmowej i Usług [4]

Dział Organizacji i Spraw Pracowniczych

Dział opracowuje i aktualizuje akty normujące porządek wewnętrzny, przygotowuje

umowy zawierane z innymi instytucjami, opracowuje plany i analizy ekonomiczno-finansowe
oraz cenniki usług, prowadzi sekretariat dyrektora i jego zastępców, zajmuje się obsługa
kancelaryjną, koordynuje prace w zakresie nakazów i zaleceń władz nadrzędnych i organów
kontroli. Prowadzi sprawy osobowe pracowników Wytwórni, sprawozdawczość, analizy
zatrudnienia i funduszu wynagrodzeń. Ponadto nalicza wynagrodzenia i inne należności,
sporządza rozliczenia z tytułu podatków od wynagrodzeń, składek ZUS itp., przygotowuje
umowy na prace doraźne oraz weryfikuje dokumentację stanowiącą podstawę wypłaty.

Rys. 2. Dział Organizacji i Spraw Pracowniczych [4]

Dział Finansowo-Księgowy

Dział prowadzi dokumentację finansowo-księgową, czuwa nad jej właściwym obiegiem,

prowadzi plan kont i rachunek kosztów, niezbędną sprawozdawczość. Poza tym do zadań
działu należy ustalanie danych niezbędnych do rozliczeń finansowych zwłaszcza z budżetem,
obliczenie i rejestracje związane z prowadzeniem księgowości i kalkulacji, prowadzenie kasy
i obsługa finansowa zgodnie z obowiązującymi przepisami. Prowadzenie kasy zapomogowo-
pożyczkowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Dział Finansowo-Księgowy [4]

Dział Ochrony

Do zadań Działu należy ochrona osób i mienia w Wytwórni. W skład Działu Ochrony

wchodzą: wewnętrzna służba ochrony o nazwie Straż Filmowa oraz Sekcja Porządkowa.
Zakres i sposób działania Działu Ochrony określają opracowane na podstawie odpowiednich
przepisów i zatwierdzone plany ochrony.

Dział Ochrony Przeciwpożarowej

Do zadań działu należy czynna i zapobiegawcza ochrona przeciwpożarowa, tj.:

realizowanie przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska
przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem, w tym
kontrolowanie stanu bezpieczeństwa i przestrzegania przepisów przeciwpożarowych,
szkolenie i instruowanie załogi Wytwórni, administrowanie i nadzór nad konserwacją
urządzeń oraz sprzętu przeciwpożarowego.

Przychodnia Lekarska

Zadaniem Przychodni jest organizowanie opieki zdrowotnej i udzielanie świadczeń

zdrowotnych osobom objętym jej opieką, zgodnie ze Statutem Przychodni.

Zakłady i Wydziały

Zakład Budowy Dekoracji

Do zadań Zakładu należy organizacja i nadzorowanie budów dekoracji atelierowych oraz

plenerowych, wykonywanie wszelkiego rodzaju elementów scenograficznych służących do
budowy dekoracji, ich montaż i demontaż, obsługa planu zdjęciowego przy wynajmie hal
zdjęciowych i studiów, wynajem pomieszczeń do obsługi planu zdjęciowego oraz
pomieszczeń biurowych, usługi stolarskie, malarskie, tapicerskie i plastyczne dla Wytwórni
i zleceniodawców zewnętrznych, wynajem powierzchni produkcyjnej (stolarnie, malarnia,
tapicernia, sztukatornia), wynajem powierzchni magazynowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Zakład Budowy Dekoracji [4]

Zakład Inscenizacji

Do zadań Zakładu należy obsługa inscenizacyjna grup produkcyjnych w zakresie

charakteryzacji, kostiumów, rekwizytów, wynajem pomieszczeń biurowych i produkcyjnych
oraz pozyskiwanie, udostępnianie i przechowywanie środków inscenizacji i ich konserwacja.

Rys. 5. Zakład Inscenizacji [4]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakład Techniki Zdjęciowej

Do zadań Zakładu należy wynajem filmowych kamer zdjęciowych i zestawów

zdjęciowych do rejestracji obrazu w technice elektronicznej, wynajem sprzętu
oświetleniowego i pomocniczego sprzętu zdjęciowego, konserwacja, modernizacja i naprawy
kamer zdjęciowych, pomocniczego sprzętu zdjęciowego i oświetleniowego. Zakład wykonuje
usługi w zakresie przepisywania materiałów filmowych na różne nośniki, montażu
elektronicznego, kopiowania materiałów video, opracowywania wersji językowych
programów telewizyjnych i filmów w formie napisowej i w formie komentarza.

Rys. 6. Zakład Techniki Zdjęciowej [4]

Zakład – Laboratorium Filmowe

Do zadań zakładu należy obróbka światłoczułej taśmy filmowej obrazu i dźwięku,

regeneracja roztworów i materiałów filmowych, montaż negatywów obrazu. Zakład
ś

wiadczy usługi na rzecz wszystkich komórek organizacyjnych Wytwórni w zakresie dostaw

i przechowywania chemicznych materiałów i surowców do produkcji oraz materiałów
pomocniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 7. Zakład – Laboratorium Filmowe [4]

Zakład Montażu i Dźwięku

Zadaniem Zakładu jest świadczenie usług związanych z udźwiękowieniem filmów

zarejestrowanych na taśmie światłoczułej w tym: wynajem montażowni obrazu i dźwięku,
aparatury do rejestracji dźwięku na planie filmowym, studia synchronizacyjnego do nagrań
i przegrań /miksażu/, przepisywalni do przepisania /transferu/ dźwięku, sal projekcyjnych.
Do zadań Zakładu należy również zakup, gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie
materiałów dźwiękowych /muzyki i efektów/ Fonoteki.

Rys. 8. Zakład Montażu i Dźwięku [4]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakład Zaplecza Technicznego

Do zadań Zakładu należy działalność inwestycyjna polegająca na planowaniu nowych

inwestycji, modernizacji istniejących obiektów, realizacja zakupów odtworzeniowo -
modernizacyjnych maszyn

i urządzeń oraz pierwszego wyposażenia, wynajem pomieszczeń.

Utrzymanie w sprawności technicznej wszystkich budynków, sieci energetycznych,
teletechnicznych, instalacji naziemnych i podziemnych. Prowadzenie gospodarki środkami
trwałymi administrowanymi przez Zakład /przeglądy, konserwacja, remonty/. Poza tym
Zakład wykonuje usługi na rzecz wszystkich jednostek organizacyjnych i innych
zleceniodawców w zakresie prac tokarskich, ślusarskich, frezerskich oraz remontowych
i montażowych.

Rys. 9. Zakład Zaplecza Technicznego [4]

Wydział Administracji i Transportu

Do zadań Wydziału należy utrzymanie porządku na terenie Wytwórni i na terenie

przyległym, administrowanie mieszkaniami zakładowymi i ośrodkiem wypoczynkowym,
gospodarka sprzętem biurowym i gospodarczym, inwentaryzacja oraz opracowywanie
projektu budżetów wydatków socjalnych wraz z kontrolą jego realizacji. Organizowanie
różnych form wypoczynku dla pracowników Wytwórni, opieka nad emerytami i rencistami,
zaopatrzenie pracowników Wytwórni w odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej. Wydział
zajmuje się też świadczeniem usług transportowych i dostawą energii z agregatorów
prądotwórczych na rzecz filmowych grup zdjęciowych, producentów reklam, innych
podmiotów gospodarczych oraz jednostek organizacyjnych Wytwórni, świadczeniem usług
w zakresie dostaw materiałów zaopatrzeniowych i spedycji na rzecz kontrahentów
zewnętrznych i jednostek organizacyjnych Wytwórni oraz wynajmem pomieszczeń
magazynowych i świadczeniem usług w zakresie przechowywania i magazynowania
materiałów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 10. Wydział Administracji i Transportu [4]

Jednostki organizacyjnych wytwórni

−−−−

Dyrektor

−−−−

Zastępca Dyrektora

−−−−

Główny Księgowy

−−−−

Główny Specjalista ds.Artystyczno-Programowych

−−−−

Główny Specjalista ds. Produkcji Filmów

−−−−

Radca Prawny

−−−−

Specjalista ds. BHP

−−−−

Specjalista ds. Obronności

−−−−

Pełnomocnik ds. Zamówień Publicznych

−−−−

Dział Usług i Promocji

Dział Organizacji i Spraw Pracowniczych

−−−−

Sekcja Organizacji i Zatrudnienia

−−−−

Sekcja Rachuby Płac

Dział Finansowo-Księgowy

−−−−

Sekcja Finansów

−−−−

Sekcja Księgowości Finansowej

−−−−

Sekcja Kosztów

−−−−

Sekcja Księgowości Materiałowej

−−−−

Dział Ochrony

−−−−

Dział Ochrony Przeciwpożarowej

−−−−

Przychodnia Lekarska

−−−−

Zakład Budowy Dekoracji

−−−−

Zakład Techniki Zdjęciowej

−−−−

Zakład Montażu i Dźwięku

−−−−

Zakład Inscenizacji

−−−−

Zakład – Laboratorium Filmowe

−−−−

Zakład Zaplecza Technicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

Główny Energetyk

−−−−

Sekcja Inwestycji

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co rozumiesz pod pojęciem wytwórnia?

Czym zajmuje się wytwórnia?

Jakie znasz organy wytwórni?

Jaka znasz strukturę organizacyjną wytwórni?

4.2.2. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj w formie opisowej strukturę organizacyjną wskazanej przez nauczyciela

wytwórni filmowej oraz zadań jej jednostek organizacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące struktury organizacyjnej
wytwórni filmowej,

zapoznać się z metodami i zasadami struktury organizacyjnej wytwórni filmowej,

opracować w formie opisowej strukturę organizacyjną przez nauczyciela wytwórni
filmowej oraz zadań jej jednostek organizacyjnych,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca struktury organizacji wytwórni filmowej oraz zadań jej
jednostek organizacyjnych.

Ćwiczenie 2

Opracuj w formie opisowej strukturę organizacyjną telewizji oraz zadań jej jednostek

organizacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące struktury organizacyjnej
oraz jej jednostek,

zapoznać się z metodami i zasadami struktury organizacyjnej telewizji,

opracować w formie opisowej strukturę organizacyjną telewizji oraz zadań jej jednostek
organizacyjnych,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca struktury organizacyjnej i jej jednostek.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić pojęcie wytwórnia?

wyjaśnić czym zajmuje się wytwórnia?

wymienić organy wytwórni?

przedstawić zakres działania wytwórni?

określić strukturę organizacyjną wytwórni?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Organizacja i rozwój małego przedsiębiorstwa w zakresie

usług i produkcji filmowej i telewizyjnej

4.3.1. Materiał nauczania

Fazy rozwoju przedsiębiorstwa

Stopień zaangażowania przedsiębiorcy w proces zarządzania małą lub średnią firmą

zależy od fazy jej rozwoju. Właścicielowi świadomemu faktu, na jakim etapie znajduje się
firma łatwiej jest zaplanować strategię działania. Wie, jakie problemy są w danej chwili
najważniejsze oraz w jaki sposób maksymalnie efektywnie rozdysponować środki finansowe.

Faza I: Zaistnienie

W tej fazie podstawowym problemem jest pozyskanie klientów. Organizacja jest prosta -

właściciel zajmuje się prawie wszystkim sam: nadzoruje pracowników, wytycza kierunki
rozwoju firmy i dostarcza kapitału potrzebnego do rozpoczęcia działalności. Planowanie oraz
systemy kontroli praktycznie nie istnieją. Przedsiębiorstwa w tej fazie stawiają sobie jako
główny cel pozostanie przy życiu. "Umieralność" firm w tej fazie jest bardzo duża. Wiele
z nich nigdy nie osiągnie akceptacji klientów dla swoich wyrobów. W takim przypadku firma
zostaje zlikwidowana po wyczerpaniu kapitału początkowego. Przedsiębiorstwa, które
pozostają „przy życiu” przechodzą do II fazy.
Faza II: Przeżycie

Podstawowy problem tej fazy stanowi już nie samo istnienie firmy, ale relacja pomiędzy

kosztami i przychodami. Aby przejść do następnej fazy rozwoju przedsiębiorstwo musi
odpowiedzieć pozytywnie na następujące dwa pytania:

−

Czy firma jest w stanie pokryć koszty bezpośrednie i koszty związane ze zużyciem
aktywów trwałych?

−

Czy firma jest w stanie wygenerować wystarczające wpływy, aby pozostać na rynku?

Struktura organizacyjna firmy jest wciąż dosyć prosta. Mimo że przedsiębiorstwo może już
posiadać kierownika produkcji bądź szefa sprzedaży, to osoby te nie podejmują samodzielnie
decyzji, a jedynie wypełniają polecenia właściciela. Zdarza się, że firma pozostaje na tym
etapie rozwoju aż do czasu przejścia właściciela na emeryturę lub jego decyzji o wycofaniu
się.
Faza III: Sukces

Na tym etapie przedsiębiorca musi podjąć decyzję w następującej sprawie:

−

Rozwijać firmę, czy też utrzymać ją na stabilnym poziomie?

Podstawowym zagadnieniem jest tutaj:

−

czy traktować firmę jako platformę do dalszego wzrostu i rozwoju, przechodząc do fazy
III-R,

−

czy też firma ma tylko stanowić źródło dochodu przy częściowym lub całkowitym
wycofaniu się przedsiębiorcy, osiągając w ten sposób fazę III-W.

Powody, dla których przedsiębiorcy decydują się na rozwiązanie drugie mogą być różne - od
chęci rozpoczęcia nowej działalności gospodarczej, uczestnictwa w życiu politycznym aż do
motywów osobistych.
Faza III-W: Sukces i wycofanie się z firmy

Firmy znajdujące się w tej fazie osiągnęły sukces rynkowy i są w dobrej kondycji

finansowej. Firma może pozostać na tym etapie przez długi czas, zakładając, że sytuacja
rynkowa nie ulegnie zmianie. Zyski osiągane przez przedsiębiorstwo są na średnim
branżowym poziomie lub nieco wyższe. Organizacyjnie firma jest na tyle duża, że posiada
strukturę funkcjonalną i część odpowiedzialności przejmuje kadra zarządzająca. Kadra jest na
dobrym poziomie, ale nie ma najwyższych kwalifikacji, gdyż wzrost przedsiębiorstwa jest

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ograniczony przez cele. Właściciel w coraz mniejszym stopniu angażuje się w zarządzanie
firmą.

Faza III-R: Rozwój

Przedsiębiorca dokonuje konsolidacji firmy i stara się pozyskać środki finansowe na

dalszy jej rozwój. Przedsiębiorstwo zaciąga kredyty, z których finansuje wzrost. Na tym
etapie najważniejsze z zadań polega na upewnieniu się, że podstawowa działalność
przedsiębiorstwa pozostaje zyskowna i jest nadal źródłem finansowania wzrostu. Innym
istotnym zadaniem jest dbanie o rozwój kadry kierowniczej, a pod koniec fazy konieczne jest
zatrudnienie dodatkowych osób bardziej koncentrujących się na przyszłości niż
teraźniejszości firmy. Planowanie operacyjne odbywa się już rutynowo w postaci budżetów,
natomiast planowanie strategiczne jest ciągle mało doskonałe i bardzo angażuje właściciela.
W przypadku, gdy faza III-R zostaje uwieńczona sukcesem, firma przechodzi do następnej,
IV fazy. Jeśli tak nie jest, można:

−

przejść do fazy III-W,

lub, jeżeli przyczyny trudności nie zostają zidentyfikowane wystarczająco wcześnie:

−

cofnąć się do fazy II-Przeżycie,

−

ogłosić upadłość firmy,

−

sprzedać firmę ze stratą.

Faza IV: Szybki wzrost

Podstawowe problemy tej fazy koncentrują się wokół pytań:

−

Jak finansować szybki wzrost firmy?

−

Jakimi metodami osiągać wzrost?
Istotnym problemem jest finansowanie wzrostu, co pociąga za sobą konieczność

korzystania z kapitału obcego w formie kredytu, inwestora strategicznego lub funduszu
venture capital.

Pod względem organizacyjnym faza ta charakteryzuje się decentralizacją i tworzeniem

struktury oddziałowej w produkcji lub sprzedaży. Kadra kierownicza musi być bardzo
kompetentna, bowiem na niej spoczywają duże uprawnienia decyzyjne.

Faza IV ma kluczowe znaczenie dla rozwoju przedsiębiorstwa. Jeśli właściciel jest

w stanie pokonać bariery psychologiczne związane z zarządzaniem, to firma ma szansę stać
się dużym przedsiębiorstwem. Jeśli nie, to wówczas można sprzedać firmę z zyskiem pod
warunkiem, że właściciel zda sobie sprawę z własnych ograniczeń dostatecznie szybko. Zbyt
często zdarza się, że faza IV kończy się powrotem do fazy III lub nawet bankructwem firmy,
bo właściciel stara się rozwijać firmę zbyt szybko i napotyka na brak gotówki czy też nie
potrafi oddać uprawnień decyzyjnych i zarządzanie staje się nieefektywne.
Faza V: Dojrzałość

Najważniejsze problemy tej fazy rozwoju to konsolidacja przedsiębiorstwa i kontrola

zysków finansowych osiągniętych w fazie szybkiego rozwoju przy jednoczesnym zachowaniu
zalet firmy średniej wielkości, takich jak elastyczność i duch przedsiębiorczości.

Zarząd musi rozwijać swoje umiejętności i eliminować wszelką nieefektywność. Systemy

kontroli i zarządzania w firmie są bardzo rozbudowane. Kadra kierownicza jest dobrze
przygotowana, doświadczona, zdecentralizowana i odpowiednio liczna.

Firma w tej fazie może realizować korzyści skali, ma duże zasoby finansowe. Jeśli

jednocześnie udaje się w niej zachować kreatywne podejście do problemów, to rynkowa siła
przedsiębiorstwa rośnie. W przypadku, gdy kreatywność zanika firma staje się strukturą
skostniałą.

Istotną rolę w samej organizacji i planowaniu rozwoju małego przedsiębiorstwa

w zakresie usług i produkcji filmowej jak również telewizyjnej jest marketing.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Marketing jest procesem, dzięki któremu konkretne osoby i grupy (nabywcy) otrzymują

to, czego potrzebują i pragną osiągnąć poprzez tworzenie, oferowanie i wymianę produktów
mających wartość (Ph Kotler). Zgodnie z tą definicją, aby nabywcy otrzymali właśnie to,
czego potrzebują, niezbędne jest dokładne rozpoznanie i przewidywanie ich potrzeb
i wymagań. Działania zmierzające do osiągnięcia tak zadanego celu nazywane są działaniami
marketingowymi.

Celem głównym działań marketingowych jest doprowadzenie do możliwie

najkorzystniejszych warunków sprzedaży i zadowolenia klienta poprzez dostarczenie mu
tego, czego właśnie potrzebuje.

Przedsiębiorstwa działające zgodnie z zasadami marketingu muszą uzyskać odpowiedź

na następujące pytania:
1.

Jakie są potrzeby konsumentów i które nabywców nich mogą być zaspokojono przez
przedsiębiorstwo?

Jakie produkty zaspokajają potrzeby konsumentów i czy przedsiębiorstwo może
zaoferować konsumentom oczekiwane przez nich produkty?

W jaki sposób należy dostarczyć produkty ostatecznemu nabywcy i w jakich warunkach
powinno się je sprzedawać?

Po jakiej cenie produkty powinny być sprzedawane?

W jaki sposób przedsiębiorstwo powinno informować nabywców o oferowanych przez
siebie produktach?
Narzędzia marketingu
Narzędziami marketingu wykorzystywanymi przez przedsiębiorstwa są: produkt, cena

dystrybucja i promocja.

−

Produkt – zbiór korzyści (użyteczności, przyjemności) dla nabywcy (klienta) i stanowi
faktyczną ofertę rynkową przedsiębiorstwa lub innej organizacji, obejmującą: jakość,
wzór, parametry techniczne, markę, asortyment i opakowanie,

−

Cena – wartość towaru odzwierciedlona w jednostkach pieniężnych, to znaczy suma
pieniędzy, jaką klienci muszą zapłacić za towar,

−

Dystrybucja – obejmuje różne rodzaje czynności, jakie przedsiębiorstwo podejmuje, aby
uczynić produkt łatwo dostępnym dla klientów (logistyka sprzedaży, polityka transportu,
sposób lub tzw. kanał dystrybucji),

−

Promocja – obejmuje różne rodzaje czynności, jakie podejmuje przedsiębiorstwo, aby
poinformować o cechach produktu i przekonać potencjalnych klientów, aby go kupili
(sprzedaż osobista, reklama, środki akwizycji, instrumenty zakresu „public relations”).

Każde z wymienionych narzędzi posiada szereg instrumentów, które są tak

skonstruowane, aby zapewnić jak najwyższe zadowolenie klienta.

Ta czteroczynnikowa klasyfikacja narzędzi jest nazywana popularnie „4P” – od

pierwszych liter ich nazw w języku angielskim: Product, Price, Place, Promotion.

Zgodnie z teorią „4P”, marketing mix służy do produkcji właściwego produktu,

dostępnego we właściwym czasie i miejscu, przy właściwych rozmiarach promocji
i posiadającego odpowiednią cenę.

Strategia marketingowa

Określa ona szeroki zakres działań marketingowych wykorzystywanych w procesie

realizacji celów przedsiębiorstwa. Każdy element strategii musi odpowiedzieć na pytania:

−

Jakie działania należy podjąć?

−

Kiedy należy do nich przystąpić?

−

Kto je wykona?

−

Ile to będzie kosztować?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cele te dotyczą zdobycia nowych rynków, ulokowania na nich odpowiedniej ilości

towarów, zwiększenia udziału firmy w danym rynku, utrwalenia jej dobrego imienia oraz
powiększenia zysku.

Koncepcja marketingowa zakłada, że najważniejszym celem przedsiębiorstwa jest

zaspokajanie potrzeb klientów w sposób lepszy niż robi to konkurencja.

Podstawowe zasady to:

rynek w centrum zainteresowania, co jest związane ze ścisłym określeniem rynku
docelowego dla wyrobów przedsiębiorstwa;

koncentracja na kliencie, czyli zabieganie o to, żeby klient byt zadowolony z produktów
i usług, dążenie do ciągłego podnoszenia satysfakcji konsumenta, pozostawanie
otwartym na jego sugestie itp.;

koordynacja działań marketingowych oraz prac poszczególnych pionów firmy, co jest
związane z prowadzeniem wewnętrznego marketingu (zatrudnianie odpowiednich
pracowników, szkolenie ich oraz motywowanie, tak aby mogli działać jak najlepiej dla
klienta); wszyscy pracownicy w firmie muszą być przekonani, że klient jest
najważniejszą osobą w firmie, ponieważ z jego pieniędzy firma żyje; dopiero później
można wprowadzić marketing zewnętrzny;

zyskowność, czyli zaspokojenie potrzeb klientów w sposób korzystny dla firmy. (Zasada
ta nie dotyczy organizacji nie zorientowanych na zyski (non-profit), np. szkół, szpitali,
domów kultury).
Realizacja w przedsiębiorstwie tych czterech zasad pozwala na stwierdzenie, że firma

działa zgodnie z koncepcją marketingu.

Stosowne techniki motywacji pracowników i współpracowników w zakresie produkcji
filmowej oraz telewizyjnej

Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna
Spośród wielu teorii motywacji poznawczej, znaczna ich część wyjaśnia mechanizmy

pobudzające człowieka do działania w kategoriach popędu i dążenia do jego redukcji bądź
dążenia do utrzymania optimum stymulacji i pobudzenia. Potrzeby poznawcze, jako swego
rodzaju mechanizm motywacji, wymienia m. in. A. Maslow (1990). Wprawdzie nie wymienia
on ich w hierarchii potrzeb podstawowych, ale przyznaje im wyjątkową rolę.

W nawiązaniu do teorii Maslowa, D. McGregor rozwinął koncepcję motywacji do pracy,

Twierdzi on, że każda organizacja, a więc również pracownik produkcji „filmowej
i telewizyjnej

jest zbudowana zgodnie z pewnym zbiorem założeń co do natury ludzkiej.

Opisuje dwa takie przeciwstawne zestawy przekonań: jeden z nich nazywa teorią X, drugi -
Y. Zdaniem McGregora, większość organizacji opiera się na przyjęciu teorii X, zgodnie
z którą przeciętna jednostka ludzka w sposób wrodzony nie lubi pracy i robi wszystko, aby jej
uniknąć. Człowiek unika podejmowania odpowiedzialności, woli być kierowany, ma
stosunkowo niskie ambicje i pragnie przede wszystkim poczucia bezpieczeństwa.

Przeciwstawny zbiór założeń, teoria Y, zawiera poglądy, że ludzie są w większości

twórczy, posiadają wyobraźnię i pomysłowość, a wydatkowanie energii, wysiłek fizyczny
i umysłowy, jest procesem naturalnym. W odpowiednich warunkach człowiek nie tylko jest
odpowiedzialny, ale sam domaga się odpowiedzialności. Zewnętrzna kontrola i groźba kary
nie są jedynymi środkami motywującymi do wysiłku dla osiągnięcia celu. Jeśli cele działania
zaspokajają osobiste potrzeby człowieka (szacunek dla samego siebie, ciekawość,
kompetencja), to ludzie będą wewnętrznie motywowani do podjęcia tego działania.

Badania wskazują, że zewnętrzne czynniki motywujące w postaci nagrody, zapłaty,

współzawodnictwa czy ograniczenia obniżają wewnętrzną motywację aktywności. Dzieje się
tak na skutek zmiany spostrzeganego umiejscowienia przyczyny działania (na zewnątrz, a nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wewnątrz podmiotu) oraz obniżenia związanego z tym poczucia sprawstwa, osobistego
wpływu.

W sytuacji współzawodnictwa pogarszały się wyniki w rozwiązywaniu zadań,

zmniejszało się zadowolenie z udziału w badaniu, słabła motywacja do kontynuacji zadania,
kiedy pasja współzawodnictwa znikała. Zauważono również, że możliwość wyboru, choćby
nawet iluzoryczna, zwiększa motywację wewnętrzną. Zaobserwowano wydłużenie czasu
wykonywania zadania i lepsze jego rozwiązanie przy motywacji wewnętrznej niż przy
zewnętrznej. Było to spowodowane wybieraniem przez badanych trudniejszej drogi
rozwiązania, która daje większą wewnętrzną nagrodę - większe możliwości podwyższenia
poczucia kompetencji i kierowania sobą.

W sytuacji, gdy człowiek jest motywowany zewnętrznie, wybiera najłatwiejszą drogę,

gdyż zwiększa to szansę uzyskania oczekiwanej nagrody zewnętrznej. Inne badania pokazują,
ż

e zewnętrzna nagroda obniża motywację do działania.

Jedną z form motywacji wewnętrznej jest zainteresowanie związane z zaangażowaniem

w aktywność poznawczą w danej dziedzinie. M. Braun-Gałkowska (1994) uznaje
zainteresowania za podstawowy motyw, dzięki któremu można wprowadzić do pracy
w zakresie produkcji filmowej i telewizyjnej. Jednocześnie zauważa, że zależność między
aktywnością poznawczą a zainteresowaniami ma charakter sprzężenia zwrotnego:
zainteresowanie pobudza aktywność, ale jednocześnie aktywne działanie związane
z przedmiotem poznania, które jest stymulowane przez metody aktywizujące, pobudza
zainteresowanie. Stan zainteresowania wywołuje niezbyt silne pozytywne pobudzenie
emocjonalne, które sprzyja aktywności poznawczej.

A.Gurycka (1989) podkreśla samowzmacniający się charakter aktywności poznawczej

wywołanej przez zainteresowanie. Rozwojowi zainteresowań sprzyjają, zdaniem autorki,
sytuacje problemowe, które mogą przybierać formę pytań. Aby stworzyć szansę powodzenia,
pracodawca powinien dostarczyć pewnych wskazówek, co do sposobu rozwiązania problemu,
jednak w taki sposób, aby pozostawić swobodę badawczą. Szczególnie ważny dla rozwoju
zainteresowań jest klimat życzliwości, szacunku, bezpośredniości oraz umiejętność cieszenia
się czyimś osiągnięciami.

Sytuacja wspólnego działania czy ustalenia celów przez grupę pracowników znacznie

częściej występuje przy zastosowaniu metod aktywizujących niż przy podejściu tradycyjnym,
gdy pracodawca wyznacza cel, praca odbywa się głównie indywidualnie, a sytuacje
współdziałania mogą się raczej pojawić poza przedsiębiorstwem niż w nim. Metody
aktywizujące kładą również znacznie większy nacisk na pracę poprzez dyskusję, która według
Brunera sprzyja pojawieniu się tej kategorii motywacji wewnętrznej.

Trzeci i najgłębszy poziom uczestnictwa to zaangażowanie ego, które jest tu utożsamiane

z zainteresowaniem. Zainteresowania dostosowują się do systemu ego jednostki ich
przedmiot staje się powiązany z ego, osobiście ważny dla podmiotu. Cokolwiek odnosi się do
ego jest absorbowane i zatrzymywane w pamięci. Dlatego doświadczenia mające najwięcej
osobistych odniesień najbardziej sprzyjają uczeniu się.
Można więc przypuszczać, że jeśli zostanie stworzona sytuacja umożliwiająca osobiste
zaangażowanie, jak również pobudzająca wszystkie inne poziomy uczestnictwa, ułatwi to
znacznie pracę, którą Allport rozumie nie tylko jako nabywanie nawyków, ale również jako
zmiany w procesie wzrostu osobowości; dotyczy ono procesu dyferencjacji i integracji
osobowości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie znasz fazy rozwoju przedsiębiorstwa?
2. Co rozumiesz pod pojęciem marketingu?
3. Jakie znasz zasady marketingu?
4. Jakie znasz podstawowe narzędzia marketingu?
5. Na czym polega strategia marketingowa?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj w formie opisowej strategię marketingową stosowaną przez znaną Ci

firmę w zakresie usług i produkcji filmowej oraz telewizyjnej. Odpowiedz na pytania:
–

Jakie są charakterystyczne cechy tej strategii?

–

Co je wyróżnia spośród innych (z punktu widzenia konsumenta czy klienta?)

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać w literaturze informacje na temat strategii marketingowych,

scharakteryzować strategię jednej ze znanych firm.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

literatura zgodna z rozdziałem 6 dotycząca zorganizowania i zaplanowania strategii
marketingowej przedsiębiorstwa w zakresie usług i produkcji filmowej oraz telewizyjnej.

Ćwiczenie 2

Opracuj w formie opisowej koncepcję marketingową swojej firmy w zakresie produkcji

filmowej. Musisz zadecydować, jak mają wyglądać instrumenty Twojej polityki zbytu.
Oznacza to, że powinieneś wybrać konkretne instrumenty, które zagwarantują wysoki poziom
sprzedaży Twoim produktom lub usługom. Aby rozwinąć swoją koncepcję marketingową,
musisz podjąć pięć następujących kroków:
1.

Zaplanuj otoczenie zewnętrzne firmy, a więc:

−−−−

klientów,

−−−−

konkurentów,

−−−−

pośredników sprzedaży i przedstawicieli handlowych,

−−−−

wpływ pozostałych instytucji, na przykład rządu.

Przeanalizuj sytuację wewnętrzną, a więc własną firmę, jej politykę i zasoby.

Sformułuj cele marketingowe.

Ustal w strategicznym planie marketingowym, na czym opierać się będzie Twoja
strategia oraz na jaki aspekt rynku, z punktu widzenia marketingu, powinna się firma
orientować długoterminowo.

W taktycznym planie marketingowym wyznacz konkretne instrumenty marketingu mix,
które mają być wprowadzone w życie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wykorzystać wiedzę nabytą podczas zapoznawania się z materiałem nauczania,

opracować koncepcję marketingową własnej firmy na podstawie zasad zawartych
w materiale nauczania,

zaprezentować swoją koncepcję na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

literatura zgodna z rozdziałem 6 dotycząca zorganizowania i zaplanowania strategii
marketingowej przedsiębiorstwa w zakresie usług i produkcji filmowej oraz telewizyjnej.

4.3.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zdefiniować istotę marketingu?

wymienić zasady marketingu?

nazwać podstawowe narzędzia marketingu?

określić, na czym polega strategia marketingowa?

scharakteryzować koncepcję marketingową i scharakteryzować jej
zasady?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Biznes plan

4.4.1. Materiał nauczania

Opracowanie biznes planu

1. Pojęcie biznes planu

Biznes plan to dokument określający cele, jakie firma chce osiągnąć, strategia działania

oraz ramy czasowe, w jakich cele te powinny być osiągnięte. Plan działalności
przedsiębiorstwa, uwzględniający różnorakie elementy przedsięwzięcia gospodarczego,
stanowi jego podstawę koncepcyjną. Będąc realistyczną oceną firmy i jej potencjału,
powinien służyć jako przewodnik w działaniu i być narzędziem do oceniania skuteczności
zarządzania przedsiębiorstwem.

Plan działalności jest systematyczną metodą rozpoznawania i rozwiązywania przyszłych

problemów. Jest instrumentem dnia dzisiejszego wypracowanym w procesie prób i błędów
wykorzystującym dotychczasowe doświadczenia i osiągnięcia firmy w celu realistycznego
zarysowania scenariusza jej przyszłego rozwoju. Plan taki nazywamy biznes - planem.

Biznes plan to analiza opłacalności inwestycji, przedsięwzięcia, zarówno nowego jak też

rozwojowego

dotyczącego

istniejącej

firmy

czy

produktu

już

wytworzonego,

a wymagającego dofinansowania.

Robi się to po to żeby podjąć świadomie decyzję gospodarczą lub jej nie podejmować

albo, aby dokonać zmian w naszym myśleniu i skorygować poszczególne przewidziane
elementy. Do każdego wniosku kredytowego, wspólnego przedsięwzięcia wymagany jest
biznes plan.

Biznes plan jest zbiorem dokumentów planistycznych, które powinny określać:

−

przedsiębiorstwo (przedsięwzięcie inwestycyjne),

−

miejsce przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia) w otoczeniu gospodarczym,

−

cele przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia),

−

sposoby i środki zmierzające do osiągnięcia tych celów w określonym horyzoncie
czasowym.
Biznes plan jest zestawieniem dokumentów (analiz i programów), w których na

podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja
celów firmy i sposobów ich osiągnięcia, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących
uwarunkowań natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej
i technologicznej. Obejmuje on działalność bieżącą oraz okres od trzech do pięciu następnych
lat.

Po co nam biznes plan

−

biznes plan jest konieczny w procesie pozyskiwania środków finansowych,

−

biznes plan jest dowodem, że nasza firma docenia potrzebę planowania i oceny ryzyka
związanego z projektowanym zadaniem inwestycyjnym,

−

biznes plan stanowi dowód, że kredytobiorca lub potencjalny inwestor podchodzi
poważnie i z odpowiednią rozwagą do proponowanego zadania inwestycyjnego,

−

biznes plan pozwala w sposób przystępny i jasny przekazać kredytodawcy lub
inwestorowi ważne informacje dotyczące inwestora (m.in: wyniki finansowe, osiągnięcia
na

polu

gospodarczym,

potencjał

techniczny,

umiejętności,

kwalifikacje

doświadczenie),

−

biznes plan przedstawia prognozowane korzyści, jakie przyniesie realizacja
proponowanego zadania inwestycyjnego,

−

biznes plan buduje zaufanie potencjalnego kredytodawcy lub inwestora,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

biznes plan powinien przekonać kredytodawcę lub inwestora o celowości udzielenia
kredytu lub zainwestowaniu własnych środków finansowych.
Biznes plan jest planem menedżerów, określającym ich zdolność do trwałego

usytuowania się na rynku, czyli finansowo efektywnego połączenia okazji rynkowych
z możliwościami firmy. Zadaniem kadry kierowniczej jest utworzenie realnej wizji sukcesu
rynkowego firmy.

Biznes plan służy właścicielom i kierownictwu firmy jako podstawowy dokument

wspomagający

zarządzanie

wszystkimi

przedsięwzięciami

firmy.

działalności

gospodarczej przedsiębiorstwa przydatny jest szczególnie w ustaleniu metod i sposobów
osiągnięcia zamierzonego działania przy uwzględnieniu wszystkich istniejących ograniczeń,
w konkretyzowaniu koncepcji działania oraz kontroli prawidłowego przebiegu realizacji
przedsięwzięcia.

Niekiedy konstruowanie biznes planu staje się koniecznością, a zdarza się to najczęściej

podczas łączenia przedsiębiorstw, przed założeniem nowego przedsiębiorstwa, w trakcie
próby uzyskania zewnętrznych środków na finansowanie swojej działalności lub
ryzykownych przedsięwzięć albo w krytycznym okresie (np. zmiana form własności lub
profilu działalności, uwarunkowanie na nowe rynki, modernizacja, duże inwestycje).

Biznes plan to formalny dokument przedstawiający zamierzone przez przedsiębiorstwo

przedsięwzięcie rynkowe, ocenę jego realności, sposób i strategię korzystnej realizacji,
kompetencje menedżerów i pracowników oraz koszty i spodziewane zyski stanowiące
uzasadnienie celowości użycia własnych środków kapitałowych, a także wiarygodności
zwrotu udzielonej przedsiębiorstwu pożyczki przez bank lub innych kredytodawców. Biznes
plan powinien być sporządzany dla każdego znaczniejszego przedsięwzięcia, a więc przede
wszystkim realizacji pomysłu, innowacji o długookresowych skutkach dla rodzaju i wynikach
funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jest on konieczny przy staraniach o uzyskanie kredytów
i przedstawia wówczas uzasadnienie i argumentację mające przekonać kredytodawcę
o korzyściach realizacji zamierzenia, stanowiących - łącznie z innymi walorami
przedsiębiorstwa - gwarancję zwrotu otrzymanego kredytu.

Biznes plan jest konieczny dla:

−

ustalenia czy opłaca się realizacji koncepcji przedsięwzięcia poświęcić czas, pracę
i kapitał,

−

zweryfikowania możliwości podjęcia i wykonania zamierzonych działań przez
przedsiębiorstwo,

−

oszacowania niezbędnych zasobów i środków oraz sposobów ich pozyskania,

−

przeanalizowania korzyści oraz zagrożeń i stopnia ryzyka przedsięwzięcia,

−

opracowania strategii jego wykonania,

−

wyznaczenia zadań dla poszczególnych wykonawców,

−

opracowania programu i przeszkolenia pracowników w dziedzinach wymagających
nowych kwalifikacji i umiejętności,

−

wprowadzenia zmian w organizacji przedsiębiorstwa, niezbędnych dla sprawnej realizacji
nowego zamierzenia,

−

opracowania systemu kontroli i oceny przebiegu przedsięwzięcia,

−

podjęcia ostatecznej decyzji o jego realizacji.
Istota biznes planu polega na wiedzy i sztuce robienia dobrych interesów i umiejętności

przekonywania o tym zainteresowanych współuczestników.

Przedsiębiorca początkujący wszystkie swoje działania kieruje na zdobycie rynku,

a właściwie – miejsca na rynku. W warunkach silnej konkurencji i zaspokojonego popytu
wejście na rynek jest prawie niemożliwe, chyba że z ofertą nowych, doskonalszych
i jakościowo lepszych produktów lub usług. Nawet wejście na taki rynek nie gwarantuje
utrzymania się na nim w dłuższym czasie. Przedsiębiorca będzie dążył nie tylko do zdobycia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

miejsca na rynku i utrzymania się na nim, ale będzie się starał zwiększyć swój udział na
rynku i umacniać pozycję swojej firmy. Doskonali organizację pracy, technologię, metody
marketingu. Usprawnia zarządzanie bieżące i nacelowane na przyszłość. Właśnie tu przejawia
się zainteresowanie przedsiębiorcy planowaniem działań, a szczególnie planowaniem biznesu.
Dobrze opracowany biznes plan pomaga w zarządzaniu przedsiębiorstwem i stanowi
o statusie

właściciela

firmy

wobec

otoczenia

rynkowego,

gospodarczego

oraz

instytucjonalnego. Przedsiębiorstwo, które posiada dobrze opracowany biznes plan jest
bardziej wiarygodne jako kontrahent, kooperant, inwestor, kredytobiorca czy leasingobiorca.
Każde liczące się przedsiębiorstwo chcące wejść na rynek powinno korzystać z walorów
biznes planu

Oprócz podstawowego celu jak już wspomniano, czyli pozyskaniu partnerów do

współpracy, biznes plan spełnia wiele zadań, z których za najbardziej istotne należy uznać
ukazanie kierownictwu firmy:

−

słabych i mocnych jej stron,

−

szans i zagrożeń ze strony otoczenia,

−

silnych i słabych strony firmy odnoszonych do przedsiębiorstwa i jego produktów. Muszą
one być rozpatrywane na tle konkurentów i mogą one wynikać z:

−

pozycji rynkowej (udział przedsiębiorstwa na rynku),

−

pozycji ekonomicznej i technologicznej (pozycja przedsiębiorstwa w dziedzinie kosztów
i technologii),

−

zdolności i umiejętności kierownictwa i załogi.
Mocnymi stronami firmy są jej unikalne zasoby, umiejętności lub inne aspekty,

odróżniające ją w pozytywny sposób od innych firm. Silna strona firmy to specyficzna
przewaga na której można budować strategię. Mocnymi stronami lub inaczej atutami
przedsiębiorstwa mogą być, np. dobra lokalizacja, dostęp do tanich surowców, ekologiczna
technologia, dobra jakość wyrobów (usług), wysokie kwalifikacje i lojalność pracowników,
patenty, wynalazki, dobra marka, itp.

Słabymi stronami firmy są wszystkie te aspekty jej funkcjonowania, które ograniczają

sprawność firmy lub blokują jej rozwój. Mogą być nimi, np. przestarzały park maszynowy,
niskie kwalifikacje kadry kierowniczej lub pozostałych pracowników, słaby marketing,
niewłaściwy sposób dystrybucji wyrobów (usług), zadłużenie, wysokie koszty, itp.

Szanse to tendencje i zjawiska w otoczeniu przedsiębiorstwa, które odpowiednio

wykorzystane mogą stać się bodźcem rozwojowym. Wartość tego bodźca jest związana z jego
atrakcyjnością i prawdopodobieństwem osiągnięcia sukcesu. Przedsiębiorstwo osiągnie
korzyści jeśli spełni określone wymagania stwarzane przez otoczenia szybciej od konkurencji.

Przedsiębiorstwo oprócz szans czyli zjawisk dla siebie korzystnych powinno analizować

zagrożenia czyli zjawiska niekorzystne, które w sytuacji nie wystąpienia właściwej reakcji
marketingowej mogą prowadzić do pogorszenia pozycji firmy na rynku.

Zagrożenia są to przeszkody uniemożliwiające pełne wykorzystanie posiadanych przez

przedsiębiorstwo szans i mocnych stron. Zagrożenia są tym poważniejsze im bardziej
pogarsza się rentowność przedsiębiorstwa.

Szanse i zagrożenia są odnoszone do czynników zewnętrznych, nad którymi

przedsiębiorstwo nie ma kontroli. Czynniki te mówią o atrakcyjności rynku, na którym działa
dane przedsiębiorstwo.

Sumując szanse i zagrożenia, można otrzymać cztery rodzaje sytuacji:

idealną – w której szanse występują bez żadnego poważnego zagrożenia,

spekulatywną – wysoki poziom ryzyka, wiele szans i zagrożeń,

stabilną – niski poziom ryzyka ze względu na istnienie niewielu szans i zagrożeń,

niepokojąca – w której występują liczne zagrożenia i niewiele szans.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metody i środki konieczne do realizacji założonych celów
Oprócz tych zadań ważne są także takie zadania jak:

−

Wybór strategii działania,

−

Poszukiwanie partnerów,

−

Uzyskanie środków finansowych,

−

Oszacowanie ryzyka,

−

Ocena rynku,

−

Poznanie konkurencji,

−

Ocena branży,

−

Określenie potrzeb finansowych,

−

Oszacowanie przychodów i kosztów,

−

Przedstawienie koncepcji rozwoju,
Bardzo ważne jest także przekazywanie zestawu informacji o firmie do:

−

pośrednich szczebli kierowania,

−

współpracujących jednostek,

−

organów założycielskich,

−

udziałowców,

−

potencjalnych inwestorów.
Ponadto biznes plan ma pomóc firmie w:

przygotowaniu planu rozwojowego firmy,

analizie obecnie prowadzonej działalności,

ocenie własnych możliwości i ograniczeń finansowych,

ocenie możliwości uzyskania kapitału ze źródeł zewnętrznych,

opracowaniu szczegółowego programu badań i działań marketingowych,

przygotowaniu planu operacyjnego działalności firmy.
Dokładność i obszerność biznes planu zależy od wielkości i rodzaju przedsięwzięcia oraz

wnioskowanego kredytu. Duże przedsięwzięcia za dziesiątki milionów złotych wymagają
planu

bardzo

rozbudowanego

szczegółowego,

wykonywanego

przez

zespół

profesjonalistów. Dla małego przedsięwzięcia wystarczający jest plan, sporządzony przez
osobę, która będzie realizowała zamierzone przedsięwzięcie. Na kształt i treść biznes planu
duży wpływ wywiera rodzaj podejmowanego przedsięwzięcia, decyduje on, bowiem
o przebiegu procesu wytwarzania (świadczeniu usług), rynkach zbytu, niezbędnych
kwalifikacjach podejmującego przedsięwzięcie, kosztach, opłacalności oraz czynnikach
ryzyka i możliwościach zagrożeń. Z tego względu ważne jest także, aby biznes plan cechował
się takimi walorami, jak: komplementarność, wiarygodność, realność, czytelność,
zrozumiałość,

wymierność

efektów,

przejrzysta

struktura

prezentacji,

pełne

udokumentowanie przyjmowanych założeń, siła przekonania.

Podsumowując biznes plan powinien być przedstawiony nie tylko w sposób konkretny,

jasny i zrozumiały, ale również atrakcyjny i przekonywujący, że warto w niego
zainwestować. Stąd dokument taki musi podkreślać siłę przedsiębiorstwa, przedstawić stan
bieżący oraz przyszłe perspektywy i zamierzenia, a jednocześnie ukazywać trudności
przedsiębiorstwa i ryzyko związane z zamierzonym przedsięwzięciem oraz sposoby jego
przezwyciężenia.

Jednocześnie biznes plan jest dokumentem, który szczegółowo krok po kroku, powinien

sugerować kierownictwu firmy jak ma postępować, aby realizując wyznaczone cele osiągnąć
sukces.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Funkcje biznes – planu

Biznes

plan

opracowaniu

profesjonalnym,

użyteczny

realny,

pełni

w przedsiębiorstwie (firmie) różnorakie funkcje. Dwie z nich najczęściej uznawane za
podstawowe zostały podzielone przez E.Filar i J.Skrzypka na:

−

funkcję wewnętrzną, w której plan wykorzystywany jest jako wewnętrzny dokument
planistyczny niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem,

−

funkcję zewnętrzną, gdzie plan ma podstawowe znaczenie dla uatrakcyjnienia
przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów i przyciągania z zewnątrz środków
potrzebnych na finansowanie jej przedsięwzięć.
Pełniąc funkcję wewnętrzną, biznes plan umożliwia zarządowi zorganizowanie

planowania rozwoju firmy i przewidywanie wszystkich zmian w przyszłości. Jest to
tradycyjny sposób rozumienia funkcji planowania w zarządzaniu W biznes planie funkcja
znajduje swój wyraz przez zastosowanie aparatu wykorzystywanego w planowaniu
strategicznym, co prowadzi do precyzyjnego opracowania założeń i wyników finansowych
przyjętych wariantów strategicznych. Zarząd firmy po szczegółowym przeanalizowaniu
swoich założeń i ustaleniu misji oraz celów powinien określić poziom oczekiwań, z którymi
w przyszłości będzie można porównywać osiągnięte wyniki, a także dobrać wskaźniki służące
do poziomu i kontroli stopnia ich realizacji. W trakcie przygotowywania biznes planu należy
koniecznie uwzględnić warunki niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów (np.
unowocześnienie środków produkcyjnych, zwiększenie efektywności zarządzania, itd.).

Biznes plan pisany z myślą o zewnętrznych źródłach finansowania powinien być

skierowany do realizacji, ponieważ jako dokument określający cele jakościowe i ilościowe
wyznacza kierunki działania oraz stanowi wzorzec do kontroli kolejnych etapów realizacji
strategii firmy w drodze do osiągnięcia wymiernych efektów rynkowych. Zewnętrzną funkcję
sprowadza się do wykorzystywania biznes planu podczas ubiegania się o zainteresowanie
potencjalnych inwestorów, mogących wspomóc finansowo przedsiębiorstwo.

Praktyka wskazuje, że podział biznes planu na funkcję zewnętrzną i funkcję wewnętrzną

ma jedynie znaczenie teoretyczne, ponieważ właściwie skonstruowany biznes plan spełnia
obie funkcje jednocześnie. Dokument, który ma przekonać ewentualnych inwestorów do
zaangażowania środków finansowych powinien odgrywać w firmie rolę organizującą jego
funkcjonowanie w okresie objętym planem. Oznacza to, że powinien zawierać wszystkie te
elementy, których analiza ukaże przedsiębiorstwo jako organizację, która może zgodnie
z przyjętymi założeniami sprawnie i dobrze funkcjonować w przyszłości. Inwestorzy
dofinansują firmę, jeżeli uznają, że wszystkie znaczące elementy prowadzące do sukcesu są
w planie właściwie oszacowane. Zwracają oni także uwagę na to, jak kadra kierownicza
ocenia możliwości swojej firmy, szacuje zagrożenia, planuje koszty oraz jakich oczekuje
wyników.

Ważną funkcję w biznes planie pełni przedstawienie kompetencji przedsiębiorstwa

wynikających z dotychczasowego rozwoju, sposobu i zakresu wdrożenia marketingu dla
planowania i realizowania zamierzeń rynkowych i zdolności pozyskiwania nabywców
potwierdzonych dynamiką produkcji i sprzedaży, udziałem w rynku w swojej branży oraz
utrzymywaniem na nim konkurencyjnej pozycji.
Istnieją jeszcze inne funkcje biznes planu podzielone przez W. Sasina na główne
i wspomagające. Do funkcji głównych zalicza się:

−

funkcję decyzyjną, sprowadzającą się do tego, że w miarę przechodzenia do kolejnych
faz cyklu projektu podejmowane są decyzje co do kierunków, środków i sposobów
alokacji czynników produkcji,

−

funkcję informacyjną, która przejawia się w tym, że biznes plan składa się z wielu
informacji przydatnych dla decydentów firmy, wykonawców tego planu i klientów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a także dla udziałowców, akcjonariuszy i innych zainteresowanych współpracy A więc
polega na dostarczeniu wiarygodnych informacji o możliwościach realizacji projektu,

−

funkcję rachunku ekonomicznego, która pozwala na oszacowanie, analizę i wycenę
niezbędnych nakładów projektu, wytworzonych produktów oraz przyszłych korzyści
wyrażonych w kategoriach finansowych (W. Behrens, P.M.Hawranek),

−

funkcję kierowania, która wiąże się z realizacją biznes planu i umożliwia opanowanie
kompleksowości zadania, zorganizowanie realizacji projektu i kontrolę stopnia
osiągnięcia założonych celów,

−

funkcję twórczą niekiedy motoryczną polegającą na pobudzeniu twórczości myślenia,
poszukiwania najlepszych rozwiązań i innowacji.

Obok funkcji głównych można wyodrębnić przynajmniej trzy funkcje wspomagające:

−

funkcję organizacyjną, w której biznes plan pozwala usystematyzować i uporządkować
tok postępowania czyli zaprowadzić ogólny ład w firmie,

−

funkcję narzędziową polegającą na uruchomieniu różnych środków, metod i sposobów
działania, aby osiągnąć cele i efekty założone w biznes planie,

−

funkcję regulacyjną, która sprowadza się do regulacji przepływów finansowych
wywoływanych wykonywaniem biznes planu. Dobry biznes plan powoduje sprawny
przepływ pieniądza i kapitału, papierów wartościowych i obrotu bezgotówkowego na
kontach bankowych, a więc pomaga uzyskać założone w planie efekty finansowe.
Dobre, rzetelne przygotowanie biznes planu, jako dokumentu obrazującego zmiany

prowadzące do rozwoju firmy jest okazją do przemyślenia wszystkich aspektów związanych
z rozpoczęciem nowej działalności lub rozwojem firmy i w konsekwencji do sprawdzenia,
jakie środki materialne i finansowe będą potrzebną w różnych produkcyjnych, rynkowych
oraz finansowych strategiach.

3. Struktura biznes planu

Biznes plan zbudowany jest według prostej zasady konstrukcji. Zakres merytoryczny

planu podejmujący wszystkie zagadnienia wewnętrzne przedsiębiorstwa oraz oddziaływania
zewnętrzne zawiera się w trzech podstawowych grupach tematycznych.

−

Pierwszą grupę tematyczną stanowi badanie przedsiębiorstwa, które obejmuje opis oraz
analizę firmy, oszacowuje możliwości wprowadzenia zmian a także przedstawia ogólną
opinię o przyszłej działalności.

−

Drugą grupą jest opracowanie zasadniczego planu, w której przeprowadza się
szczegółową analizę oraz plan przekształceń i rozwoju wraz ze wszystkimi implikacjami.

−

Trzecią grupą, obejmującą strukturę biznes planu jest plan wprowadzenia w życie - plan
wdrożenia, polegający na powołaniu zespołów lub osób odpowiedzialnych za realizację
oraz wyznaczanie jej nieprzekraczalnych terminów.
Biznes plan powinien zawierać szczegółowe informacje o osobie kredytobiorcy, (kim

jest, kim był, jakie posiada kwalifikacje, opinia w środowisku, dotychczasowe osiągnięcia), o
jego firmie, (jaki jest majątek firmy, pracownicy, wyroby, kanały dystrybucji, organizacja,
sprzedaż, rentowność, płynność finansowa, wypłacalność, cele firmy oraz sposoby i środki
niezbędne do ich osiągnięcia) albo planowanym przedsięwzięciu inwestycyjnym, (jeżeli
jeszcze nie ma firmy a jest pomysł na jej założenie). Równocześnie biznes plan musi określać
sektor, w którym firma funkcjonuje (będzie realizowane przedsięwzięcie inwestycyjne),
perspektywy jego rozwoju, bariery wejścia i wyjścia, nabywców, odbiorców i konsumentów.
Ponadto powinien pokazywać pozycję firmy na rynku (udział w rynku, tempo jego zmian,
podstawowe czynniki sukcesu) a także przyjętą na najbliższe lata strategię gwarantującą
realizację wyznaczonych celów.

Biznes plan, ze względu na znaczenie objętych nim zamierzeń, powinien być

inspirowany przez naczelnego menedżera lub menedżera marketingu opracowywany pod ich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kierownictwem, przy udziale menedżerów strategicznych działów przedsiębiorstwa. Dla
prawidłowej oceny zamierzenia - pod względem wymagań strategii marketingu - niezbędne
jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:

−

w jakiej branży przedsiębiorstwo zamierza podjąć działania?

−

jaka jest sytuacja rynkowa tej branży?

−

dlaczego podejmuje się przedsięwzięcie właśnie teraz?

−

co unikalnego wnosi ono dla nabywców?

−

jakie jest zastosowanie projektowanego wyrobu lub usługi?

−

jakie są ich wyjątkowe zalety?

−

kim będą nabywcy produktu lub usługi?

−

jaka jest prawdopodobna chłonność rynku na ten produkt lub usługę?

−

z jaką konkurencją należy się liczyć?

−

jaką wysokość sprzedaży i w jakim czasie można będzie osiągnąć?

−

jakiego poziomu zysku można oczekiwać?

−

jakich zmian w przedsiębiorstwie wymaga realizacja zamierzenia i czy można je będzie
przeprowadzić?

−

jakie nakłady trzeba będzie ponieść?

−

kiedy nastąpi zrównanie wydatków z wpływami?

−

na jak długi cykl obiegu produktu na rynku można liczyć i jaką wielkość sprzedaży
można w czasie jego trwania osiągnąć?

−

jakie doświadczenie i jakie możliwości realizacji zamierzenia mają menedżerowie
i pracownicy przedsiębiorstwa? Stopień sformalizowania biznes planu zależy od
charakteru przedsięwzięcia i wymagań instytucji kredytowej.
Przedmiot, treść i forma biznes planu muszą spełniać wymagania ścisłości, obiektywizmu

i konkretności w przedstawieniu celu i sposobu działania, oczekiwanego ryzyka
i spodziewanego zysku stanowiącego właściwą rekompensatę za pomysł, jego realizację
i zaangażowanie niezbędnych zasobów. Przy prezentacji zamierzonego przedsięwzięcia
konieczny jest maksymalny realizm w ocenie zdolności jego wykonania jak i odniesienia
sukcesu na rynku. Opis przedsiębiorstwa przedstawiony w biznes planie informuje o historii
rozwoju, miejscu zajmowanym na rynku, najważniejszych nabywcach, rynkach działania
i kompetencjach kierownictwa oraz pracowników. Cele zamierzonego działania określane są
w jednostkach mierzalnych wysokości sprzedaży, udziału w rynku i wysokości oczekiwanego
zysku.

Najistotniejszą częścią biznes planu jest projektowana strategia realizacji zamierzenia

zabezpieczająca przed zagrożeniem ze strony konkurentów i sprzyjająca pozyskaniu
nabywców na oferowany produkt bądź usługę. Decydujące znaczenie dla powodzenia
i uzyskania kredytu ma stan finansów przedsiębiorstwa i przedstawione zabezpieczenia
interesu kredytodawców. Przy bardziej ryzykownym, ale i wysoce opłacalnym
przedsięwzięciu, konieczne jest przedstawienie w biznes planie pełnego zabezpieczenia
ś

rodków finansowych, zarówno własnych jak i zewnętrznych inwestorów zainteresowanych

zwrotem wyłożonych kapitałów, wraz z ich oprocentowaniem lub udziałem w zyskach.
Powinno się to wyrażać w planie przepływów pieniężnych (cash flow) o zsynchronizowanym
z wysokością, terminami uzyskiwanej sprzedaży i związanymi z nią wydatkami, płatnościami
na materialne wyposażenie produkcji oraz dystrybucji produktów. Nie ma obowiązującego
standardu opracowania biznes planu, są natomiast ogólne przedstawione zasady i reguły
określające jego strukturę i zawartość.

Jeżeli firma rozpoczyna swoją działalność wówczas, biznes plan być dokumentem

umożliwiającym określenie koncepcji jej rozwoju, ocenę konkurencji, oszacowanie kosztów
oraz ryzyka związanego z planowanym przedsięwzięciem. Biznes plan dla firm we

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wczesnych stadiach rozwoju, w wielu przypadkach jest pierwszym krokiem planowania
strategicznego. Przedsiębiorca może użyć planu jako narzędzia ukierunkowania firmy przez
kilka najbliższych lat. Plan określi kroki działania i procesy zachodzące w firmie w tym
okresie.

Konstrukcja biznes planów jest bardzo różna w zależności od rozmiarów firmy i skali

zaplanowanych przedsięwzięć, ale ich zakres tematyczny jest podobny. Wewnętrzna budowa
planów ma ścisły związek z ich treścią - od sposobu podania w planach i wyeksponowania
szczególnie istotnych elementów, jak również od sposobu prezentacji i czytelności jest
uzależniony ich odbiór oraz efektywne wprowadzenie w życie zamierzonych projektów.

Typowy układ i zakres treści biznes planu, oczekiwany przez najbardziej wymagających

kredytodawców powinien przedstawiać się następująco:

−

wstęp (streszczenie),

−

opis firmy,

−

opis produktu i procesu produkcyjnego,

−

opis rynku i konkurencji,

−

charakterystyka zarządzania,

−

analiza finansowa.
Na okładce biznes planu powinny się znajdować podstawowe dane o firmie (nazwa,

adres, numer telefonu, fax) oraz dla podkreślenia aktualności - datę jego opracowania.

Strona tytułowa biznes planu powinna zawierać takie same dane jak na okładce,

a dodatkowo nazwisko właściciela, jego adres, pesel i numer telefonu. Dane o właścicielu
mogą być potrzebne w przypadku, gdyby kredytodawca przed ostatecznym spotkaniem chciał
poznać jakieś bliższe szczegóły.

Wstęp
Biznes plan powinien rozpoczynać się od krótkiego wstępu. Często pierwsze wrażenie

wyniesione z jego czytana decyduje o tym, czy osoba czytająca biznes plan ustosunkuje się
przychylnie do przedłożonej propozycji. Dobrze napisany wstęp będzie miał wpływ na to, czy
biznes plan zostanie doczytany do końca.

We wstępie projektu przedsięwzięcia powinny być zawarte informacje o bieżącym stanie

firmy oraz jej zamierzeniach na przyszłość. Kredytodawca powinien dowiedzieć się
w ogólnej formie, z jaką firmą ma do czynienia, jakie informacje szczegółowe zawarto
w biznes planie oraz jaki był cel konstrukcji planu. We wstępie muszą być jasno i czytelnie
przedstawione wszystkie najistotniejsze dla całego opisanego w planie przedsięwzięcia
elementy:

−

cel sporządzenia planu i opis spodziewanych korzyści,

−

wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu,

−

krótki opis produktu oraz rynku,

−

zestawienie najważniejszych elementów planów finansowych (sprzedaż, zysk w okresie
3-5 lat),

−

opis kadry menedżerskiej.
Pomimo tego, że streszczenie pisze się już po opracowaniu projektu przedsięwzięcia,

powinno być ono zamieszczone na samym początku jako wstęp, aby skrótowo zapoznać
potencjalnych inwestorów z zawartością biznes planu. Wstęp powinien być zwięzły
i obejmować nie więcej jak jedną lub dwie strony, a tylko w przypadku wyjątkowo dużych
przedsięwzięć może być dłuższy.

Wstęp, jako pierwsza informacja o projektowanych zamierzeniach, odgrywa istotna rolę,

dlatego wielu autorów sugeruje, aby poddać go ocenie fachowców, która będzie wskazówką
dla inwestorów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Profil i zakres działania firmy

Celem tej części biznes planu jest zapoznanie zainteresowanych z działalnością

przedsiębiorstwa od chwili jego założenia aż do chwili obecnej. Dlatego powinna ona
opisywać zarówno historię firmy, (jeżeli przedsiębiorstwo już działa na rynku) jak i obecną
pozycję firmy. Ta cześć biznes planu powinna, zatem zawierać:

Podstawowe dane o przedsiębiorstwie (nazwa, adres, numer regonu, rodzaj działalności,

forma prawna, misja i cele przedsiębiorstwa).

−

historię przedsiębiorstwa - należy przedstawić tu takie informacje, jak: data rozpoczęcia
działalności gospodarczej, najważniejsze dane finansowe, najbardziej znaczące
osiągnięcia firmy (z uwzględnieniem wyrobów ich rozwoju, sukcesów rynkowych), dane
o poprzednich i aktualnych udziałowcach, obecny stan prawny, finansowy
i organizacyjny firmy,

−

strukturę organizacyjną firmy, która obejmuje opis stanowisk i komórek organizacyjnych,
zakres ich kompetencji i odpowiedzialności, sposób powiązań między nimi a także
schemat organizacyjny,

−

dane o właścicielu lub udziałowcach firmy, które zawierają nazwisko i imię, numer
dowodu osobistego, pesel, miejsce zamieszkania, telefon, fax, wiek, stan cywilny,
wykształcenie, zawód i miejsce zatrudnienia współmałżonki (-a), doświadczenie z pracy
na stanowisku kierowniczym, przebieg pracy zawodowej, doświadczenie zawodowe
związane z planowanym przedsięwzięciem, aktualne miejsce zatrudnienia oraz
zajmowane stanowisko, majątek osobisty właściciela, jego spadkobiercy. Ponadto trzeba
zaznaczyć, czy właściciel firmy prowadził już prywatne przedsiębiorstwo i jakiego
rodzaju, a jeżeli zrezygnował z prowadzenia poprzedniej działalności należy podać
przyczynę rezygnacji,

−

informacje na temat załogi, jej cechy obiektywne, np. wiek, płeć, staż pracy,
wykształcenie, a także subiektywne, np. stosunek do pracy, sumienność, pomysłowość,
rzutują na działalność przedsiębiorstwa i jego efektywność. Dlatego ważnym elementem
opisu firmy jest charakterystyka jego załogi uwzględniająca liczebność, działające
związki zawodowe oraz strukturę według następujących kryteriów kwalifikacyjnych:
wykształcenie, wiek, płeć, staż pracy. Przedstawiając załogę trzeba zaprezentować
działające w niej związki zawodowe, ich liczbę i liczbę pracowników. Jeżeli firma nie
prowadzi jeszcze działalności produkcyjnej (usługowej), to należy wskazać źródła
pozyskiwania personelu oraz sposoby jego szkolenia,

−

dane o profesjonalistach współpracujących z firmami, do których można zaliczyć
konsultantów, prawników, doradców, księgowych,

−

informacje o radzie nadzorczej i charakterystykę jej członków,

−

zaciągnięte kredyty (lub ubieganie się o nie w innych bankach),

−

proponowane zabezpieczenie kredytu,

−

lokalizację firmy, która jest określona przez jej adres.

Opis produktu i procesu produkcyjnego

Ten rozdział biznes planu ma duże znaczenie w przypadku firm o charakterze

produkcyjnym. Możliwie najdokładniej należy w nim opisać omawiany produkt (usługę),
używając języka prostego i zrozumiałego oraz pełny cykl produkcyjny. W tym przypadku
również, niezależnie od planowanej formy organizacji produkcji, proces wytwarzania musi
być opisany szczegółowo i zrozumiale dla laika. Nie należy w nim używać skomplikowanej
terminologii oraz umieszczać szczegółów technicznych i technologicznych zasłaniających
obraz zagadnienia.

Opisując produkt (usługę) należy przede wszystkim przedstawić informacje dotyczące

rodzaju produktu (usługi), główne cechy i zalety produktu (usługi), wyjaśnić czy są to

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

produkty (usługi) już istniejące, czy dopiero projektowane, wskazać, czym dany produkt
(usługa) różni się od innych produktów (usług) dostępnych na rynku oraz na czym polega
jego unikalność, jaki jest koszt jednostkowy produktu (usługi), ceny produktu (usługi), zysk
jednostkowy, sposób zapewnienia jakości produktów (usług), posiadane patenty i znaki
towarowe. Ważne jest także wskazanie, czy wyrób stwarza możliwość jego modyfikacji lub
ulepszeń przy stosunkowo niewielkich zmianach, jaka jest planowana wielkość produkcji
(miesięczna, kwartalna, roczna), a także, jakie są planowane usługi, posprzedażne lub
gwarancyjne. Cechy i główne zalety produktu (usługi) powinny być tak zaprezentowane, aby
wzbudzić zainteresowanie inwestora. Powinny one przekonać, że wyrób ma szansę pokonania
konkurentów swoją jakością, użytecznością, ceną, atrakcyjnością, itp. Trzeba podać, jakie
koszty należy ponieść, aby rozpocząć produkcję i zwiększyć jej rozmiary. Opracowanie planu
kosztów często stwarza duże kłopoty z powodu trudności z jednoznacznym wcześniejszym
ich oszacowaniem, dlatego jeżeli występują takie wątpliwości zaleca się wprowadzanie
rezerwy kosztów.

W tej części biznes planu należy wyjaśnić czy produkt (usługa) jest już w sprzedaży, czy

dopiero na etapie opracowywania projektu. Jeśli jest to dopiero faza badań projektowania lub
prototypów, wtedy należy podać, kiedy przewidywana jest próbna produkcja i zwiększona jej
skala.

Opisując produkt należy także opisać czynniki, które pomogą mu wejść na rynek lub

pokonać konkurencję, a także należy podkreślić, jakie mogą być utrudnienia związane
z wprowadzeniem produktu na rynek.

W opisie procesu technologicznego należy scharakteryzować proces, przewidywane

zdolności produkcyjne, stopień wykorzystania urządzeń produkcyjnych oraz niezbędne na ten
cel nakłady. W opisie procesu technologicznego przede wszystkim należy podać informacje
na temat rodzaju procesu produkcyjnego, jego poszczególnych faz, aktualnych i przyszłych
zdolności produkcyjnych, niezbędnych środków produkcyjnych, (czyli potrzebnych do
produkcji materiałów, surowców, maszyn, urządzeń), planowanego stopnia wykorzystania
zdolności produkcyjnej, rodzaju dostawców, wykonawców, norm produkcyjnych,
technicznych i technologicznych, kontroli jakości, gwarancji i serwisu pogwarancyjnego,
problematyki sezonowości produkcji, sprzedaży, podaży surowców, planowanych zakupów
maszyn i urządzeń oraz planowanej modernizacji i rozbudowy majątku produkcyjnego,
pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych.

Opisanie poszczególnych faz procesu produkcyjnego pozwala na określenie przyszłych

kosztów produkcji, a także ich wpływu na wielkość planowanych dochodów.

Należy pamiętać, aby przebieg procesu produkcyjnego był opisany rzeczowo,

technologicznie i organizacyjnie. Dobrze opracowana ta część biznes planu stanowi
gwarancję osiągnięcia celów projektowanego przedsięwzięcia.

Marketing decyduje o powodzeniu firmy na rynku. Jakość działań marketingowych,

z uwzględnieniem kilku innych czynników, określa stopień sukcesu lub porażki firmy.
Istotnym elementem skutecznego marketingu jest znajomość upodobań, antypatii oraz
oczekiwań potencjalnych klientów. Identyfikując te elementy możemy opracować strategię
marketingu, która pozwoli rozwinąć i zaspokoić ich potrzeby.

W tym rozdziale biznes planu należy scharakteryzować rynek w ujęciu geograficznym

i demograficznym, koncentrując się przede wszystkim na nabywcach, dostawcach
i konkurentach. Uwzględnić należy ceny, reklamę, promocję i dystrybucję.

Dane zawarte w tym rozdziale powinny pomóc w podjęciu właściwych decyzji

strategicznych oraz umożliwić wybór odpowiedniej dla działalności firmy (przedsięwzięcia)
strategii rynkowej.

Wybór strategii rynkowej musi być oparty na dokładnym rozpoznaniu rynków. Bardzo

istotnym jej elementem jest zidentyfikowanie klientów zarówno obecnych, jak i przyszłych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ich lokalizacja, liczba i preferencje rynkowe. Charakterystyka klientów sprowadza się do
określenia ich zwyczajów, wymagań, potrzeb i nawyków oraz rozmiarów i sposobów
zakupów (np. zamówienia, przetargi).

Sprawą podstawową jest poznanie potrzeb nabywców, wiedza o nich jest podstawowym

elementem sukcesu. śaden przedsiębiorca nie może rozpocząć działalności bez tej wiedzy,
a jej brak jest jedną z najważniejszych przyczyn upadku wielu nowych firm.

Ważnym elementem koncepcji marketingowej jest segmentacja rynku, czyli nabywców

na grupy o podobnych cechach i upodobaniach. Ma to duży a nawet decydujący wpływ na
decyzje marketingowe. Bardzo ważne są również informacje o liczbie nabywców, czyli
pojemności rynku oraz o tendencjach rozwoju rynku. Są one punktem wyjścia do
oszacowania wielkości przyszłej sprzedaży i określenie udziału firmy w rynku. Oprócz
charakterystyki nabywców oraz ich liczbie ważne są informacje dotyczące czynników
wpływających na podjęcie decyzji o zakupie. Szczególnie są to takie cechy produktów (usług)
jak: cena, jakość, wygląd, itd. Plan marketingowy, stanowiący część biznes planu, powinien
odpowiadać na następujące pytania:

−

Kim są Twoi klienci?

Staraj się wyliczyć wszystkich, którzy mogą kupić Twój produkt.
Pomysł jak wyobraża sobie Twoją firmę każda z grup.

−

W jaki sposób dasz się poznać swoim klientom?

Czy wykorzystujesz wszystkie dostępne strategie promocji swoich produktów.

−

Opisz jak otrzymujesz zamówienie od klienta i w jaki sposób Ci klient płaci?

−

Czy twój rynek rośnie, nie zmienia się czy maleje?

Czytaj na bieżąco artykuły w prasie specjalistycznej.

−

Określ granice rynku na pierwszy rok działalności.

Później stopniowo go rozszerzaj. Czy Twój rynek jest wystarczająco duży by gwarantować
rozwój firmie?

−

Jak utrzymasz lub zwiększysz swój udział w rynku?

−

Podaj planowaną wielkość sprzedaży na pierwszy rok działalności.

Oprzyj ocenę na: wielkości rynku, poziomie konkurencji, Twoich cenach, strategii promocji
oraz tendencjach na rynku. Wykonaj prognozy optymistyczne, pesymistyczne i neutralne.

−

Jeśli prowadzisz franchise, jakie są segmenty Twojego rynku?

−

Jeśli prowadzisz franchising, czy dostawca licencji prowadzi promocje na Twoim
terenie? Bazując na strategii dawcy franchisingu, jak będziesz promował sprzedaż? Jaką
planujesz strategię cenową?
Rynek wiąże się z konkurencją. Walka konkurencyjna jest sposobem życia. Walczymy

o pracę, wykształcenie, zwycięstwo sportowe, większość aspektów naszego życia. Kraje
walczą o klientów na rynku międzynarodowym, podobnie jak poszczególni przedsiębiorcy na
lokalnych rynkach. Można rzec, że biznes to ogromna arena walki, dlatego trzeba znać
swoich konkurentów.

Na początku trzeba ich zidentyfikować, a następnie podzielić na głównych,

drugorzędowych i potencjalnych. Podział ten jest potrzebny dla ograniczenia liczby firm,
które muszą być dobrze obserwowane oraz z uwagi na strategię marketingową, którą można
zróżnicować dla każdej grupy. W tej części biznes planu powinno się znaleźć szereg
informacji o głównych konkurencjach między innymi: liczba konkurentów, wielkość ich firm
i liczba posiadanych oddziałów, jakość produktu (wyrobu), wielkość ich sprzedaży i udział
w rynku, ceny, godziny prowadzenia działalności, metody sprzedaży, kanały zbytu, reklama
i promocja, reputacja firmy, poziom zapasów, itp. Informacje te, to kryteria oceny
konkurencji, które odgrywają ważną rolę w każdej branży. Należy nadać im odpowiednią
rangę, dokonać analizy porównawczej oraz wyciągnąć wnioski odnośnie strategii działania,
która wskaże, jak skutecznie konkurować na określonym rynku. Powinny także w tej części

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

biznes planu być scharakteryzowane zasady ustalania ceny produktów (usług). Są one nie
tylko decydującym czynnikiem o dochodach firmy i podejmowaniu decyzji zakapowanych
przez nabywców, ale również narzędziem walki z konkurencją. Ceny nie mogą być zbyt
niskie, bo mogą przyczynić się do bankructwa, ani zbyt wysokie, bo wówczas nie zostaną
zaakceptowane przez nabywców i stworzą szansę opanowania rynku konkurentom. Ta cześć
biznes planu obejmuje plan reklamy i promocji produktów (usług), gdzie trzeba dokonać
wyboru środków oraz form reklamy, przy pomocy, których uda się dotrzeć do najszerszej
grupy odbiorców przy najniższych kosztach. Rynek i konkurencja pełni jedna
z podstawowych funkcji kształtujących działalność i pozycję firmy na rynku, często
wyodrębnia się osobny, specjalny, bardzo zresztą ważny, rozdział biznes planu.

Charakterystyka zarządzania

Sukces firmy zależy przede wszystkim od jej kierownictwa. To ono zarządza firmą, czyli

wykonuje czynności związane z planowaniem, organizowaniem, motywowaniem oraz
kontrolowaniem. Kierownictwo decyduje o strategii rozwoju firmy, podejmuje decyzje
o zaciąganiu kredytów i zobowiązaniu do terminowego ich zwrotu razem z oprocentowaniem.
Z tego względu prezentacja kadry kierowniczej jest bardzo ważnym elementem każdego
biznes planu. Powinny się na nią składać informacje na temat menedżerów zarządzających
firmą dotyczące wykształcenia, doświadczenia w sektorze, zainteresowań, osiągnięć
zawodowych, awansów i kariery, umiejętności organizacyjnej, itd.
Plan organizacyjny powinien odpowiadać na następujące pytania:

−

Jak właściciela firmy dotychczasowe doświadczenie wspiera rozwój nowej działalności?

−

Jakie są właściciela słabości i jak można je skompensować wynajętymi pracownikami?

−

Kto będzie w grupie osób zarządzających firmą?

−

Jakie są słabe i silne punkty kierownictwa firmy?

−

Jakie są obowiązki kierownictwa?

−

Czy obowiązki kierownictwa są jasno zdefiniowane?

−

Jeśli prowadzi on franchise, jakiej pomocy spodziewa się od dostawcy licencji? Jakie są
potrzeby pracowników jego firmy?

−

Jakie są plany odnośnie zatrudnienia i szkolenia pracowników?

−

Jakie pensje, dodatkowe wynagrodzenie, wypoczynek oferuje właściciel? Jeśli franchise,
czy te elementy są w standardowym pakiecie licencjonodawcy.

−

Jakie płaci ubezpieczenia? Co może zrobić więcej w tym temacie?
O skuteczności zarządzania firmą przesądza sposób motywowania personelu. Bardzo

ważne są narzędzia motywowania (płace, bodźce pozapłacowe, itp.) oraz ich dobór do rodzaju
działalności, grupy pracowników, ich wykształcenia, mentalności, itd. Podstawowym
instrumentem motywowania pozostają płace, dlatego dla osiągnięcia sukcesu należy powiązać
płace, z efektami pracy, a także stosować różnego rodzaju baźce zachęty. W części biznes
planu przedstawiającej zarządzanie należy umieścić podstawowe informacje na temat
planowania w firmie, które w szczególności dotyczą zakresu planowania, stosowanych metod
planowania oraz stopnia realizacji planowanych zadań. Ta część biznes planu powinna
zawierać charakteryzację podstawowych zasad organizacji pracy uwzględniając: podział
zadań i odpowiedzialności, delegowanie uprawnień decyzyjnych, obciążenia pracą
poszczególnych komórek organizacyjnych a także współpracę między poszczególnymi
komórkami organizacyjnymi i stanowiskami pracy. Część biznes planu dotycząca zarządzania
i kierowania powinna również przedstawić zasady kontroli, zwracać uwagę na sposób
przeprowadzania kontroli merytorycznej zadań, kontrolę przez system finansowy oraz sposób
formułowania zaleceń pokontrolnych i śledzenia ich realizacji. Poziom kwalifikacji
i doświadczeń kadry kierowniczej ma podstawowe znaczenie dla sukcesu zaplanowanego
przedsięwzięcia, dlatego temat ten budzi szczególne zainteresowanie potencjalnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

inwestorów. W związku z tym staranne opracowanie problemów związanych z zasobami
ludzkimi przynosi znaczne korzyści przedsiębiorstwu. Ponadto analiza organizacji
zarządzania prowadzi zwykle do zmian organizacyjnych podnoszących sprawność działania
firmy. Bardzo istotne są zatem opisy sposobów zarządzania finansami i informatycznych
systemów zarządzania zastosowanych w przedsiębiorstwie.

Analiza finansowa

Do tej części biznes planu potencjalni inwestorzy i banki przywiązują największą wagę.

Stanowi on, bowiem „fundament” całego biznes planu i punkt wyjścia do jego opracowania.
Powinna przedstawiać dane ilustrujące finanse firmy w przeszłości oraz prognozę finansów
na przyszłość. Plan działalności gospodarczej jest obrazem zasobów rzeczowych nowo
zakładanej firmy. Urzeczywistnienie tego planu jest związane z finansowaniem, które jest
zapewnieniem projektowi niezbędnych środków finansowych własnych lub obcych. Plan
finansowy jest najważniejszym elementem biznes planu, ponieważ w nim skupiają się różne
analizy finansowe dotyczące przedsiębiorstwa, określające w sposób liczbowy efektywność
podjętych działań gospodarczych przedsiębiorstwa. Ponadto określa relacje pomiędzy
różnymi wartościami ekonomicznymi oraz umożliwia dokonania wyceny firmy metodami
dochodowymi i metodą skorygowanych aktywów netto. Przy planowaniu finansów, dobrze
jest spojrzeć jak najdalej w przeszłość, by zobaczyć jak firma osiągnęła swój obecny stan,
wtedy zdobywamy lepsza perspektywę. Wiele banków wprowadziło do polityki kredytowej
zasadę, że należy sprawdzić dane dotyczące pięciu ostatnich lat, by móc wyodrębnić pewne
trendy. Jeżeli firma funkcjonuje krócej niż. pięć lat należy przedstawić dane z całego okresu
jej funkcjonowania. W przypadku nowo uruchomionego przedsięwzięcia w biznes planie
przedstawia się przede wszystkim prognozę finansów. Co do długości okresu na jaki
opracowuje się prognozę zdania są podzielone, jednak zazwyczaj bankowcy wymagają
prognozy na taki okres, na jaki klienci chcą zaciągnąć kredyty, gdyż chcą się przekonać, czy
będą mogli odzyskać pożyczone pieniądze wraz z odsetkami. Część finansowa biznes planu
powinna zawierać: kopie aplikacji zaciągniętych pożyczek, listę wyposażenia biura z wyceną
sprzętu, projekt bilansu, projekt przewidywanych rezultatów finansowych, czyli różnicy
pomiędzy dochodem firmy i związanymi z nim wydatkami oraz projekt planowanych
przepływów finansowych (cash flow), informujący o wyjściu i wejściu środków finansowych.
Projekt przewidywanych rezultatów finansowych oraz projekt przepływów finansowych
powinien być wykonany na okres trzech lat, z dokładnością do miesiąca dla pierwszego roku
i kwartału dla dwóch kolejnych lat. System księgowania i kontroli inwentaryzacyjnej
powinien być również przedstawiony w tej części biznes planu. Punktem wyjścia do
opracowania prognoz są informacje na temat sytuacji finansowej firmy z okresu
poprzedzającego opracowanie biznes planu, jednak muszą być one uzupełnione określonymi
założeniami co do przyszłości. Założenia powinny uwzględniać koniunkturę gospodarczą,
perspektywy rozwoju sektora, przewidywany popyt na wyroby (usługi) firmy, inflacyjny
wzrost cen, kursy walut, stopy procentowe kredytów, politykę podatkową a także cła
wywozowe i przywozowe. Założenia te powinny być spójne, sensowne, oparte na danych
pochodzących z wiarygodnych źródeł i możliwie do sprawdzenia. Podstawowymi elementami
planu finansowego są przede wszystkim:

−

Prognoza sprzedaży, gdzie informacja o dotychczasowej sprzedaży to bardzo ważne
zestawienie liczbowe, które musi się znajdować w każdym biznes planie. Dane
o sprzedaży potrzebne są do opracowania rachunku wyników, przepływu gotówki oraz
opłacalności przedsięwzięcia i jego rentowności.

−

Prognoza sprzedaży potrzebna jest także przy wycenie majątku firmy, w dużym stopniu
wpływa na decyzję banków, dotyczącą udzielania firmie pożyczki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Przy opracowywaniu prognozy sprzedaży należy wziąć pod uwagę własne
doświadczenia, jeżeli firma już prowadzi działalność i posiada stałe rynki zbytu,
oczekiwany dochód, pojemność rynku, pozycje konkurentów, sezonowość sprzedaży
w ciągu roku, cykl życia produktów oraz obecnych i potencjalnych nabywców.

−

Prognoza kosztów, które stanowią wyrażone w pieniądzu niezbędne zużycie środków
rzeczowych oraz usług obcych, czasu pracy pracowników a także niektóre wydatki
odzwierciedlające zużycie związane z normalną działalnością firmy w danym okresie.

Ogół kosztów ponoszonych w danym okresie dzieli się na:

−

koszty uzyskania przychodów składające się z kosztów wytworzenia produkcji
sprzedanej, kosztów operacji finansowych, wartości sprzedanych towarów w cenie
zakupu oraz podatków i innych obciążeń przychodów,

−

koszty i wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów (np. grzywny, kary
wraz z odsetkami, odsetki od pożyczek przeterminowanych, itp.)
Informacje o ponoszonych i zaplanowanych na przyszłość kosztach potrzebne do

określenia wyniku finansowego firmy. Pokazują czy działalność firmy była w przeszłości
efektywna i jakie rokowania na przyszłość. Wskazują także, jaki był kierunek i siła
oddziaływania kosztów na wynik finansowy oraz umożliwiają po wyodrębnieniu kosztów
stałych i zmiennych, obliczenia progu rentowności.

−

Rachunek wyników (zysków i strat), który pokazuje jak firma radzi sobie w zakresie
sprzedaży, kosztów i zyskowności oraz prezentuje elementy składowe wyniku
finansowego. Ukazuje i bada przychody oraz koszty ich uzyskania w pewnych odstępach
czasu, które wynikają z potrzeb lub specyfiki firmy i mogą wynosić miesiąc, kwartał, rok,

−

Rachunek przepływów gotówki, który umożliwia ocenę sprawności finansowej firmy
z punktu widzenia generowania pieniędzy. Jego celem jest zobrazowanie przepływu
gotówki przez firmę, czyli uwzględnienie w rachunku tych wszystkich zdarzeń
gospodarczych, które powodują ruch pieniądza w formie wpływów i wydatków
pieniężnych,

−

Bilans jest dokumentem zawierającym zestawienie na określony moment stanu majątku
przedsiębiorstwa oraz źródeł jego finansowania. Jest on najważniejszym sprawozdaniem
finansowym firmy, umożliwiającym prezentację stanu jej gospodarki, a w szczególności
stratę, obliczenie, w jakim stosunku do kapitałów własnych ukształtował się zysk oraz
jaki był ten wskaźnik w stosunku do oprocentowania depozytów bankowych, uzyskanie
informacji o wartości własnego majątku firmy, odczytanie źródeł przychodów
pieniężnych oraz sposobów ich rozchodowania, obliczenie rentowności sprzedaży,
majątku ogółem, kapitału a także odczytanie czy przedsiębiorstwo jest w stanie
regulować na bieżąco swoje zobowiązania.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co rozumiesz pod pojęciem biznes plan?
2. W jakim celu tworzy się biznes plan?
3. Wymień, jakie są mocne i słabe strony firmy?
4. Jakie znasz funkcje biznes planu?
5. Jaki znasz zakres biznes planu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź strukturę biznes planu własnego przedsiębiorstwa filmowego oraz

charakterystykę poszczególnych jego elementów posługując się do tego poniżej
przygotowaną tabelą. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Struktura biznesplanu oraz charakterystyka poszczególnych jego elementów

Nazwa elementu

Charakterystyka (wskazówki dotyczące zakresu treści)

poszczególnych elementów

STRESZCZENIE

I. OPIS
PRZEDSIĘWZIĘCIA

II. PLAN
MARKETINGOWY

III. PROFIL
ORGANIZACYJNY

IV. PROFIL
TECHNICZNY

V. PLAN FINANSOWY

VI. RYZYKO
PRZEDSIĘWZIĘCIA

VII. KALENDARIUM

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczącą biznes planu,

zapoznać się z metodami i zasadami stosowanych przy sporządzaniu biznes planu,

sporządzić strukturę biznes planu własnego przedsiębiorstwa filmowego oraz
charakterystykę poszczególnych jego elementów posługując się przygotowaną do tego
tabelą,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

opracowana tabela,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca biznes planu.

4.4.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zdefiniować pojęcie biznes plan?

określić w jakim celu tworzy się biznes plan?

wymienić mocne i słabe strony firmy?

określić funkcje biznes planu?

scharakteryzować zakres biznes planu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Sprawdzian składa się z 20 zadań

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa

W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź weź w kółko i zaznacz prawidłową

Za każdą prawidłową odpowiedź możesz zdobyć 1 punkt

Na uważne przeczytanie i udzielenie odpowiedzi masz 40 minut.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Osobą prawną nie jest
a)

przedsiębiorstwo państwowe.

województwo.

spółdzielnia.

fundacja.

Operacją gospodarczą jest
a)

zawarcie umowy o pracę z pracownikiem.

wysłanie zamówienia do dostawcy.

zakup materiałów.

otrzymanie zawiadomienia o udzieleniu przez bank kredytu.

ródłem prawa gospodarczego jest

gałąź prawa zwana prawo gospodarcze.

wiele różnych gałęzi prawa.

Krajowy Rejestr Sądowy.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

Zaletą indywidualnej działalności gospodarczej jest
a)

samodzielne podejmowanie wszystkich decyzji.

możliwość zaciągania przez przedsiębiorstwo kredytów bankowych na działalność
gospodarczą.

niskie koszty sporządzania aktu notarialnego.

ograniczona odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorstwa.

Zaletą prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej jest
a)

krótki czas oczekiwania na rejestrację spółki.

dowolna forma opodatkowania.

dowolny kapitał założycielski.

odpowiedzialność za zobowiązania spółki do wysokości wniesionego kapitału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do form organizacyjno-prawnych działających w oparciu o Kodeks spółek handlowych
zalicza się
a)

spółkę jawną.

spółkę cywilną.

indywidualną działalność gospodarczą.

spółdzielnię.

Spółkę partnerską może założyć
a)

malarz pokojowy.

stomatolog.

nauczyciel ekonomista.

właściciel sklepu zielarskiego.

Tylko jeden wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem
a)

w spółce cywilnej.

w spółce partnerskiej.

w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

w spółce komandytowej.

Małym przedsiębiorcą jest się, gdy
a)

w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniono średniorocznie
mniej niż 10 pracowników.

bilans roczny jest mniejszy niż 43 mln. Euro.

liczba zatrudnionych pracowników nie przekracza 50 osób.

roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych nie przekracza 2 mln. euro.

10. Przedsiębiorstwo jako organizacja pełni funkcje

produkcji i świadczenia usług,

gospodarcze i społeczne,

polityki gospodarczej państwa,

technologii i postępu technicznego.

11. Cele działania przedsiębiorstwa to

wyłącznie wypracowanie zysku.

promocja w środowisku.

wiele celów, w tym między innymi związane z rynkiem.

ilość wyprodukowanych dóbr i usług.

12.

Formy prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstw zależne są wyłącznie od
a)

rozmiaru i przedmiotu działania.

lokalizacji przedsiębiorstwa.

kapitału przedsiębiorstwa.

ilości potencjalnych klientów.

13.

Wytwórnia jest instytucją

jednozakładową posiadającą osobowość prawną.

dwuzakładową posiadającą osobowość prawną.

trzyzakładową posiadającą osobowość prawną.

wielozakładową posiadającą osobowość prawną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14.

Przedmiotem działania wytwórni jest
a)

produkcja i opracowywanie filmów.

zarządzanie aktorami.

udzielanie rad reżyserskich.

zarządzanie reżyserami.

15.

Organami wytwórni są
a)

ogólne zebranie pracowników oraz rada pracownicza.

tylko rada reżyserska.

ogólne zebranie artystów.

minister.

16.

Do zadań rady należy w szczególności opiniowanie
a)

zakładów realizujących zadania produkcyjne.

planów i zamierzeń artystyczno-programowych.

wydziałów świadczących usługi na rzecz zakładów.

kontrahentów.

17.

Nie jest prawdziwe, że

rozporządzenia mogą być wydawane wyłącznie na podstawie upoważnienia
wynikającego z przepisów ustawy.

zarządzenia mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne
podległe organowi wydającemu te akty.

ustawy są wydawane przez sejm bez udziału prezydenta.

konstytucja wymaga dla jej ważności i obowiązywania przyjęcia jej przez naród
w drodze ogólnonarodowego referendum.

18.

Biznes plan to dokument określający
a)

cele jakie firma chce osiągnąć.

właściwości pracowników firmy.

strukturę pracowniczą.

inwestycje pracowników.

19.

Biznes plan jest zbiorem dokumentów planistycznych, które powinny określać
a)

skutki przedsiębiorstwa.

miejsce przedsiębiorstwa.

godziny pracy przedsiębiorstwa.

liczbę pracowników.

20. Rozporządzenia Rady Ministrów będziesz szukał w

Monitorze Polskim

Dzienniku Ustaw.

Kodeksie pracy.

poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko:..........................................................................................

Organizowanie przedsiębiorstwa filmowego i telewizyjnego

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Goban-Klas T, Media i komunikowanie masowe, Teorie i analizy prasy, radia, telewizji
i Internetu. Wydawnictwo naukowe PWN 2001

Gwóźdź A.: Technologia widzenia, czyli media w poszukiwaniu autora. Wim Wenders.
Wyd. Uniwersitas, Kraków 2004

Zabłocki M. (red.): Kinematografia, telewizja i wideo w Polsce 2001/2002, leksykon.
Wyd. Montevideo, Warszawa 2001

http://bip.wfdif.com.pl/dokument.php?dzial=3476&id=5434&PHPSESSID=04c0eee4940
7975ad1270fc01cc645f1

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron