3 października 2014 r.

ISSN 1734-4980

W y j a ś n i e n i a – i n t e r p r e t a c j e – p r a k t y k a

UBEZPIECZEŃ

SPOŁECZNYCH

ZESZYTY

NABYWANIE ZNIŻKOWYCH

AKCJI Akcja nie mieści się w pojęciu

artykułu, przedmiotu lub usługi.

Jest to ogół praw i obowiązków,

nie może być w żaden sposób

utożsamiana z kartą, talonem lub

też innym znakiem uprawniającym

do wymiany na konkretną usługę lub

towar, tj. formą niepieniężnego zakupu

po cenach niższych niż detaliczne

lub formą usług. W konsekwencji

od tego rodzaju przychodu powinny

być naliczane składki na ubezpieczenia

społeczne.
SFINANSOWANIE SZKOLENIA BHP

DLA ZLECENIOBIORCY Pokrycie przez

zleceniodawcę kosztów szkolenia

bhp stanowi dla zleceniobiorcy

przychód z działalności wykonywanej

osobiście, który korzysta ze zwolnienia

z oskładkowania i opodatkowania.

Natomiast koszt badań lekarskich

stanowi dla zleceniobiorcy przychód

z działalności wykonywanej osobiście.

W związku z tym przychód ten

powinien zostać oskładkowany

i opodatkowany.
ZWROT NADPŁACONYCH SKŁADEK

Nadpłata składek jest najczęściej

konsekwencją nieprawidłowości,

które wystąpiły w dokumentach

rozliczeniowych złożonych w ZUS.

Jeśli nienależnie opłacone składki

nie uległy przedawnieniu, płatnik

może wystąpić do ZUS z wnioskiem

o ich zwrot. Na zwrócenie płatnikowi

nadpłaconych kwot ZUS ma 30 dni.

Nie w każdym jednak przypadku

wniosek płatnika będzie przez ZUS

pozytywnie rozpatrzony.

w   n u m e r z e m . i n . :

6–7

4

Roczne zatrudnienie młodego bezrobotnego

nie decyduje o preferencjach składkowych

Aby pracodawca mógł skorzystać z nowego zwolnienia z opłacania składek

na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

wystarczy sam fakt zatrudnienia bezrobotnego do 30. roku życia. Długość

trwania umowy nie ma wpływu na prawo do skorzystania z tego zwolnienia.

Dzięki wejściu w życie reformy rynku pracy pracodawcy mogą korzystać z wielu

przywilejów i korzyści z tytułu zatrudniania osób znajdujących się w najtrudniejszej

sytuacji zawodowej, m.in. młodych bezrobotnych.

Przypominamy, że już od 27 maja 2014 r. pracodawcy oraz inne jednostki organizacyj-

ne nie opłacają składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń

Pracowniczych przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu

umowy o pracę, za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli

30. roku życia.

Ministerstwo Pracy podkreśla, że tak skonstruowane zapisy wskazują, że ulga dotyczy

jedynie kolejno następujących po sobie 12 miesięcy, a warunkiem skorzystania ze zwol-

nienia nie jest utrzymanie zatrudnienia skierowanego bezrobotnego przez 12 miesięcy.

W a ż n e

Zdaniem resortu pracy ustawodawca w przepisach art. 104c ustawy z 20 kwietnia

2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach runku pracy oraz art. 9c ustawy

z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności

pracodawcy nie miał intencji narzucać wymagalnego okresu zatrudnienia osoby

bezrobotnej jako warunku do skorzystania z przedmiotowej ulgi.

Nie zostały przewidziane również konsekwencje dla pracodawców i jednostek

organizacyjnych w przypadku krótszego zatrudnienia wskazanych osób. Krótki termin

zatrudnienia osoby bezrobotnej, skierowanej przez urząd pracy, oznacza krótszy

okres korzystania przez zatrudniającego z przysługującego mu zwolnienia z opłacania

obowiązkowych składek na wymienione fundusze.

Aby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP, pracodawca musi więc

zawrzeć umowę ze skierowanym bezrobotnym, który nie ukończył 30. roku życia.

Wówczas od następnego miesiąca po zawarciu umowy nie ma obowiązku opłacania

tych składek – aż do zakończenia trwania umowy z młodym bezrobotnym, jednak nie

dłużej niż przez 12 miesięcy.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 104c ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst

jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.),
art. 9c ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności praco-

dawcy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.).

„

„

Emilia Wawrzyszczuk

specjalista w zakresie prawa pracy

i ubezpieczeń społecznych

3

Aktualności

ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 3 PAŹDZIERNIKA 2014 r.

|

2

O D R E D A K C J I

SZANOWNI CZYTELNICY,

wrzesień to nie tylko okres powrotu do szkoły naszych

dzieci, ale to także czas, kiedy pracownicy sami bądź

za namową swych pracodawców podejmują decyzję

o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. Jakie obowiąz-

kowe i dodatkowe świadczenia musi i może zapewnić

pracodawca szkolącemu się pracownikowi? Które z nich

korzystają ze zwolnień składkowo-podatkowych, a od

których trzeba odprowadzić składki i podatek?

Szczegółowe opracowanie tego tematu prezentujemy

w dodatku specjalnym.

Życzę pożytecznej lektury!

Krystyna Trojanowska

prawnik, specjalista w zakresie

ubezpieczeń społecznych

Kierownik grupy czasopism:

Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Redaktor prowadząca: Krystyna Trojanowska

Wydawca: Marlena Prószyńska

Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski

Korekta: Zespół

E-mail: [e-mail]

Skład i łamanie: Studio Raster, N. Bogajczyk

ISSN: 1734-4980

Druk: Paper&Tinta

Nakład: 3300 egz.
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

Tel. [phone], faks 22 617 60 10

e-mail: [e-mail]

NIP: 526-19-92-256

Numer KRS: 0000098264

– Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy,

Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy

Rejestrowy

Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

Materiały drukowane w „Zeszytach Ubezpieczeń

Społecznych” wraz z innymi elementami subskrypcji

chronione są prawem autorskim. Wykorzystanie tych

materiałów wymaga zgody wydawcy. Zakaz ten nie

dotyczy cytowania ze wskazaniem autora oraz źródła.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej

za zastosowanie zawartych w „Zeszytach

Ubezpieczeń Społecznych” lub w innych elementach

subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp.

do konkretnych przypadków.

Zeszyty ubezpieczeń społecznych

Czytelniku, zaproponuj własny temat!

Jeżeli zetknąłeś się z zagadnieniem budzącym wątpliwości na gruncie składkowym

– nie czekaj i zgłoś swój temat redakcji!

Wyślij propozycję e-mailem na adres:

[e-mail]

Bilety dla pracownika i jego rodziny

nieoskładkowane

Składek na ubezpieczenia społeczne nie należy naliczać od przychodu, który pra-

cownik uzyskuje, korzystając z bezpłatnych przejazdów na podstawie udostęp-

nionych przez pracodawcę biletów, gdy ich przyznanie następuje na podstawie

zakładowego układu zbiorowego pracy. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku

przekazania tych biletów członkom rodziny pracownika.

Dodatkowo dla Czytelników:

•

Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace

– z nowościami w ubezpieczeniach

społecznych

•

Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl

z aktualnymi wskaźnikami i stawkami

•

Dyżur e-mailowy – odpowiedzi na pytania

przesłane na adres [e-mail]

W 2014 roku ukaże się 14 numerów zwy-

kłych „Zeszytów ubezpieczeń społecznych”

oraz 1 numer specjalny co trzecie wydanie

poświęcony wybranemu problematycznemu

zagadnieniu.

Takie wnioski zaprezentował ZUS w inter-

pretacji indywidualnej z 21 maja 2014 r.,

znak DI/100000/43/424/2014 (decyzja

nr 188) po rozpatrzeniu następującej sprawy.

Wnioskodawca kupuje po cenach ulgo-

wych pracownikom i ich dzieciom bilety

uprawniające do przejazdów komunikacją

miejską. Z tego tytułu pracownicy uzyskują

przychód ze stosunku pracy w rozumie-

niu przepisów o podatku dochodowym od

osób fizycznych. To uprawnienie wynika

z zakładowego układu zbiorowego pracy

(zuzp). Przedsiębiorca ma wątpliwości, czy

tego rodzaju świadczenia są zwolnione od

składek.

Opinia ZUS

ZUS w wydanej interpretacji wskazał,

że generalnie składki na ubezpieczenia

społeczne są naliczane od przychodu

w rozumieniu przepisów ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, jaki uzy-

skuje pracownik, wykonując pracę, z wyłą-

czeniem wynagrodzenia za czas choroby

oraz zasiłków. Składek nie opłaca się od

przychodów wymienionych w rozporzą-

dzeniu ministra pracy i polityki socjalnej

z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegóło-

wych zasad ustalania podstawy wymiaru

składek, zwanego rozporządzeniem skład-

kowym. Zgodnie z § 2 pkt 26 tego aktu

z podstawy wymiaru składek wyłączone są

korzyści materialne wynikające z układów

zbiorowych pracy, regulaminów wynagra-

dzania lub przepisów o wynagrodzeniu,

a polegające na uprawnieniu do zakupu

po cenie niższej niż detaliczna niektó-

rych artykułów, przedmiotów lub usług

oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częś-

ciowo odpłatnych przejazdów środkami

lokomocji.

Wyłączenie określonej kategorii przycho-

dów z podstawy wymiaru składek stanowi

wyjątek od ogólnej zasady, że podstawę

wymiaru stanowi przychód, i powinno być

interpretowane ściśle.

W a ż n e

Od składek na ubezpieczenia społeczne

zwolnione są tylko te przychody, które:

„

y

wynikają z układów zbiorowych pracy,

regulaminów wynagradzania lub przepisów

o wynagrodzeniu,

„

y

przybierają postać niepieniężną,

„

y

mają charakter materialny, a więc nie sta-

nowią ekwiwalentu w formie pieniężnej,

„

y

umożliwiają korzystanie z bezpłatnych lub

częściowo odpłatnych przejazdów środkami

lokomocji.

Wobec tego, jak powiedzieliśmy na wstępie,

omawiane składki nie powinny być nalicza-

ne od przychodu, który pracownik uzyskuje,

korzystając z bezpłatnych przejazdów na pod-

stawie udostępnionych przez pracodawcę bile-

tów, gdy ich przyznanie następuje na podstawie

ZUZP. Tak samo w przypadku przekazania

tych biletów członkom rodziny pracownika,

przychód jest zwolniony z oskładkowania.

W powołanym § 2 pkt 26 rozporządzenia

składkowego nie ma bowiem podziału na

sytuacje, gdy bilety otrzymuje sam pracownik

i gdy bilety otrzymują członkowie jego rodziny.

W obu zatem przypadkach przychód uzyskuje

pracownik i na podstawie § 2 pkt 26 rozpo-

rządzenia składkowego jest on zwolniony od

składek, jeżeli prawo do tych biletów wynika

z zakładowego układu zbiorowego pracy.

PODSTAWA PRAWNA:

§ 2 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie

szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru

składek (Dz.U. nr 161, poz.1106 ze zm.).

„

„

Anna Michalska

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

Kup książkę

Aktualności

3

|

3 PAŹDZIERNIKA 2014

r. ZESZYTY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

ZADAJ PYTANIE REDAKCJI:

[e-mail]

Czasowy pobyt za granicą nie pozbawi renty socjalnej

Rentę socjalną będzie można pobierać mimo czasowego przebywania poza gra-

nicami Polski – przewiduje zmiana przepisów ustawy o rencie socjalnej, będąca

przedmiotem prac w parlamencie. Dotychczas osoba opuszczająca Polskę, bez

względu na cel wyjazdu, traciła uprawnienie do tego świadczenia.

Przyjęta przez Sejm zmiana ustawy jest

konsekwencją wyroku Trybunału Konsty-

tucyjnego z 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt

P 11/12). Trybunał uznał w nim obarcza-

nie obywateli polskich, zamieszkujących

na stałe terytorium Polski, dodatkowym

obowiązkiem faktycznego na nim przeby-

wania za „nadmierne i nieproporcjonal-

ne”. Wskazał, że analogiczny obowiązek

zamieszkiwania na terytorium Polski nie

dotyczy m.in. obywateli polskich ubiega-

jących się o rentę z tytułu niezdolności do

pracy. Przypomnijmy, że renta socjalna

przysługuje osobie pełnoletniej, która

jest całkowicie niezdolna do pracy i nie-

zdolność ta powstała przed ukończeniem

18. roku życia albo w trakcie nauki lub

studiów – przed ukończeniem 25. roku

życia. Świadczenie to jest zawieszane po

osiągnięciu przychodów przekraczających

70% przeciętnego miesięcznego wynagro-

dzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio

ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzę-

du Statystycznego do celów emerytalnych.

Nowelizacja ustawy o rencie socjalnej trafi

teraz do Senatu*.

W a ż n e

Nowe zasady obejmą nie tylko obywateli

polskich, ale też spełniających określone

w ustawie kryteria cudzoziemców,

obywateli państw członkowskich UE,

państw członkowskich EFTA oraz członków

ich rodzin, jeżeli posiadają prawo pobytu

na terytorium Polski.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 2 pkt 1 ustawy z 27 czerwca 2003 r.

o rencie socjalnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r.

poz. 982 ze zm.).

* Stan na dzień oddania numeru do druku.

„

„

Leszek Skupski

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

Nabywanie akcji ze zniżką nie jest zwolnione ze składek

Akcja nie mieści się w pojęciu artykułu, przedmiotu lub usługi. Jest to ogół

praw i obowiązków, które uosabiają część kapitału, i nie może być w żaden

sposób utożsamiana z kartą, talonem lub też innym znakiem uprawniającym

do wymiany na konkretną usługę lub towar, tj. formą niepieniężnego zakupu po

cenach niższych niż detaliczne lub formą usług. W konsekwencji od tego rodzaju

przychodu powinny być naliczane składki na ubezpieczenia społeczne.

Stanowisko to prezentuje ZUS w interpre-

tacji indywidualnej z 12 maja 2014 r., znak

DI/100000/43/399/2014 (decyzja nr 169).

Zakład zajął je po przeanalizowaniu opisa-

nego poniżej stanu faktycznego.

Stan faktyczny

Pracownicy spółki córki mają możliwość

comiesięcznego nabywania akcji spółki matki.

Zakup akcji finansowany jest w 100% z włas-

nych środków pracowników. Odbywa się to

przez comiesięczne potrącenia z ich wyna-

grodzenia netto. Przy zakupie akcji stosowany

jest upust w stosunku do ich ceny rynkowej.

Udzielany jest jedynie pracownikom. Spółka

zamierza wprowadzić do regulaminu wyna-

gradzania zapis mówiący, że pracodawca udo-

stępnia pracownikom akcje korporacji po cenie

niższej niż rynkowa. Wnioskodawca pyta, czy

w przypadku dodania takiego zapisu pracow-

nicy, którzy nabędą akcje po cenie niższej niż

rynkowa, uzyskają przychód, który jest zwol-

niony od składek na ubezpieczenia społeczne?

Jego zdaniem od tego przychodu należy odpro-

wadzić składki na ubezpieczenia społeczne.

Opinia ZUS i jej

uzasadnienie

Przychody zwolnione ze składek są wymienio-

ne w rozporządzeniu ministra pracy i polityki

socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szcze-

gółowych zasad ustalania podstawy wymiaru

składek, zwanym rozporządzeniem składko-

wym Wobec tego przy ustalaniu, czy od danego

przychodu powinny być naliczane składki na

ubezpieczenia społeczne, najpierw należy usta-

lić, czy określone świadczenie jest przychodem

ze stosunku pracy. Następnie należy spraw-

dzić, czy tego rodzaju świadczenie nie zostało

wymienione w rozporządzeniu składkowym.

W a ż n e

Jeżeli do celów podatkowych określony

przychód nie jest uznawany za

przychód ze stosunku pracy, nie rodzi

on także obowiązku opłacania składek

na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca wskazał, że wartość upu-

stu, który uzyskuje pracownik, nabywając

akcje po niższej cenie, stanowi przychód ze

stosunku pracy. Biorąc to pod uwagę, ZUS

sprawdzał, czy przychód ten może zostać

wyłączony z podstawy wymiaru składek na

podstawie § 2 pkt 26 rozporządzenia skład-

kowego. Zgodnie z tym przepisem z podsta-

wy wymiaru składek wyłączone są korzyści

materialne wynikające z układów zbioro-

wych pracy, regulaminów wynagradzania

lub przepisów o wynagrodzeniu, a polegające

na uprawnieniu do zakupu po cenie niższej

niż detaliczna niektórych artykułów, przed-

miotów lub usług. Z brzmienia tego przepisu

wynika, że wyłączenie dotyczy nabycia przez

pracownika artykułów przedmiotów lub

usług za cenę niższą niż detaliczna, a więc

z zapewnieniem częściowej odpłatności.

Częściowa odpłatność polega na partycy-

pacji pracownika (choćby symbolicznej)

w pokryciu kosztów zakupu tych świadczeń.

Pracownik uzyska efekt określony w § 2

pkt 26, gdy pracodawca dokona zakupu

towaru, przedmiotu lub udostępni korzysta-

nie z usług po cenie niższej od tej, do której

uiszczenia pracownik byłby zobowiązany

w przypadku osobistego (uzyskanego w ode-

rwaniu od zatrudniania) nabycia tych dóbr.

Oznacza to, że wyłączeniu z podstawy

wymiaru składek podlega równowartość

różnicy między ceną nabycia usługi a pono-

szoną przez pracownika odpłatnością.

Tak jak zaznaczyliśmy na wstępie, ZUS

w wydanej interpretacji uznał, iż akcja nie jest

artykułem, przedmiotem ani usługą, ale zbio-

rem praw i obowiązków. W żaden sposób

nie może być utożsamiana z kartą, talonem

lub też innym znakiem uprawniającym do

wymiany na konkretną usługę lub towar, tj.

formą niepieniężnego zakupu po cenach niż-

szych niż detaliczne lub formą usług.

W a ż n e

Przez swój specyficzny charakter akcja

odrywa się od relacji łączącej pracownika

z pracodawcą – może być odsprzedana

i stanowić dodatkowe źródło dochodu,

co w sposób zasadniczy różni ją np. od

pakietów medycznych czy karnetów

sportowych. W konsekwencji od tego

rodzaju przychodu powinny być naliczane

składki na ubezpieczenia społeczne.

PODSTAWA PRAWNA:

§ 2 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie

szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru

składek (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).

„

„

Jan Leski

prawnik

Kup książkę