mechanik pojazdow samochodowych 723[04] o1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Gabriela Poloczek

Konstruowanie elementów maszyn 723[04].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Igor Lange
mgr inż. Andrzej Sadowski

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Konsultacja:
dr inż. Janusz Figurski

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[04].O1.03
Konstruowanie elementów maszyn, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu mechanik pojazdów samochodowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Metalowe materiały konstrukcyjne

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Materiały niemetalowe

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Połączenia rozłączne i nierozłączne

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Części maszyn

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Materiały eksploatacyjne

5.6.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych
723[04].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

wiczeń.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[04].O1

Podstawy mechaniki samochodowej

723[04].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

723[04].O1.05

Analizowanie obwodów

elektrycznych

723[04].O1.03

Konstruowanie elementów

maszyn

723[04].O1.06

Stosowanie maszyn i urządzeń

elektrycznych

723[04].O1.04

Wytwarzanie elementów maszyn

723[04].O1.01

Przestrzeganie zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

przestrzegać zasady bezpiecznej pracy, przewidywać zagrożenia i zapobiegać im,

−

stosować jednostki układu SI,

−

wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową, normami
i katalogami,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić materiały konstrukcyjne metalowe (stopy żelaza i metali nieżelaznych),

−

rozróżnić materiały konstrukcyjne niemetalowe (tworzywa sztuczne, materiały
uszczelniające, materiały cierne),

−

określić właściwości fizyczne, chemiczne, mechaniczne i technologiczne materiałów
konstrukcyjnych metalowych i niemetalowych oraz ich zastosowanie,

−

rozróżnić proste przypadki obciążeń elementów konstrukcyjnych,

−

rozróżnić rodzaje naprężeń i odkształceń występujące podczas pracy urządzeń
mechanicznych,

−

rozpoznać podstawowe części i podzespoły stosowane w pojazdach samochodowych,

−

rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych,

−

wskazać zastosowanie podstawowych elementów, zespołów i mechanizmów,

−

rozróżnić materiały eksploatacyjne (smary i oleje hydrauliczne, lakiery i środki
konserwujące),

−

określić właściwości chemiczne i technologiczne materiałów eksploatacyjnych oraz ich
zastosowanie,

−

rozpoznać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz wskazać sposoby zapobiegania korozji,

−

dobrać powłoki ochronne,

−

dobrać części maszyn z katalogów,

−

dobrać na podstawie norm technicznych materiały na elementy konstrukcyjne pojazdów
samochodowych,

−

posłużyć się dokumentacją techniczną,

−

zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Podstawy mechaniki samochodowej 723[04].O1

Jednostka modułowa:

Konstruowanie elementów maszyn 723[04].O1.03

Temat: Oznaczanie materiałów nieżelaznych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania oznaczeń materiałów nieżelaznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować i sklasyfikować metale nieżelazne i ich stopy,

−

opisać zasady oznaczania metali nieżelaznych i ich stopów zgodnie z normami PN–EN,

−

posługiwać się katalogami materiałowymi i normami,

−

sformułować wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład,

–

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2

−

3 osobowych.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:
–

katalogi materiałów nieżelaznych,

–

normy branżowe,

–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Zadanie dla ucznia
W katalogu przedstawiono kształtowniki wykonane z różnych materiałów. Wypisz
w zeszycie rodzaje wyrobów oraz materiały, z których zostały wykonane. Jaki jest skład
chemiczny tych materiałów?

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje
Pytania prowadzące:
1. Jakie metale zaliczamy do metali nieżelaznych?
2. Jakie własności charakteryzują metale nieżelazne?
3. Jak oznaczamy metale nieżelazne?
4. Jak dzielimy stopy metali nieżelaznych?
5. Jak oznaczamy zawartość pierwiastków stopowych?

Faza II. Planowanie
1. Jak zidentyfikujemy rodzaj materiału?
2. Jakich katalogów użyjemy do identyfikacji?
3. Jakie pierwiastki stopowe występują w stopie?
4. W jaki sposób określimy własności mechaniczne?
5. Jak określimy zawartość pierwiastków stopowych?
6. Jak sprawdzimy poprawność wykonanej pracy?

Faza III. Ustalenie
Uczniowie:
1. określają metodę sprawdzenia własności stopu,
2. określają rodzaj materiału (zawartość pierwiastków stopowych),
3. pracując w zespołach proponują rozwiązania szczegółowe identyfikacji stopu metali

nieżelaznych,

4. konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne

poprawki.

Faza IV. Wykonanie
Uczniowie:
1. dobierają katalogi i normy,
2. samodzielnie odczytują oznaczenia z katalogu materiałów nieżelaznych lub normy,
3. zapisują odczytane oznaczenia w zeszycie,
4. opisują własności wybranych materiałów,

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie przygotowują się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów

wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji wyników ćwiczenia.

2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Faza końcowa
Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz aktywności uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Praca domowa
Odszukaj w literaturze informacje na temat: Normalizacja i unifikacja. Na podstawie
zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie notatkę.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Podstawy mechaniki samochodowej 723[04].O1

Jednostka modułowa:

Konstruowanie elementów maszyn 723[04].O1.03

Temat: Pomiar twardości.

Cel ogólny: Przeprowadzanie pomiaru twardości metodą Brinella.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się pojęciami i określeniami stosowanymi w próbie pomiaru twardości,

−

przygotować stanowisko do przeprowadzenia próby pomiaru twardości,

−

opracować wyniki pomiarów,

−

sformułować wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie praktyczne.

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

3 osobowe zespoły.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

twardościomierz Brinella,

−

instrukcja obsługi urządzenia,

−

mikroskop lub lupa odczytowa,

−

kalkulator.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Wykonywanie ćwiczenia.

Wykonaj przy pomocy twardościomierza Brinella pomiar twardości stali o małej
zawartości węgla.
Instrukcja do wykonania ćwiczenia:

−

zapoznaj się z instrukcją obsługi twardościomierza Brinella,

−

nałóż na talerzyk jarzma ciężarki odpowiadające wymaganemu obciążeniu,

−

zamocuj odpowiednią kulkę,

−

połóż badaną próbkę na stoliku,

−

podnieś stolik z próbką do zetknięcia się z kulką,

−

pompuj olej zwiększając nacisk do momentu uzyskania właściwego nacisku na
manometrze,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

utrzymuj ciśnienie przez wymagany dla próby czas,

−

zmierz średnicę odcisku w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach z dokładnością
do 0,01 mm,

−

odczytaj twardość.

4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i omawia mocne i słabe strony,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Praca domowa
Odszukaj w literaturze informacje na temat: inne metody pomiaru twardości. Na podstawie
zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie notatkę.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Metalowe materiały konstrukcyjne

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie badań organoleptycznych (za pomocą zmysłów) rozpoznaj materiały,

z których wykonane są przedmioty otrzymane od nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Przedmioty przeznaczone do analizy

powinny być wykonane z różnych materiałów metalowych. Po zakończeniu ćwiczenia
uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie przyjrzeć się strukturze materiałów z których wykonane są przedmioty,
2) ocenić szacunkowo ich wagę,
3) ocenić barwę,
4) określić przypuszczalne zastosowanie przedmiotów, a tym samym warunki w jakich są

użytkowane,

5) ocenić czy widać na nich ślady korozji lub innych efektów oddziaływania środowiska,
6) szacunkowo określić twardość, elastyczność,
7) opisać zgodnie z powyższymi punktami cechy materiałów badanych,
8) zakwalifikować materiały do odpowiedniej grupy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne,

−

tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi materiałów,

−

przedmioty wykonane z różnych materiałów metalowych.

Ćwiczenie 2

Na podstawie katalogów zidentyfikuj stopy żelaza o oznaczeniach: S235JR; P235S;

C80U; 54SiCrV6. Podaj ich właściwości mechaniczne oraz maksymalną zawartość
pierwiastków stopowych.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie

prezentują swoją pracę. Czas wykonania 30 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) odszukać w katalogach podane oznaczenia,
3) zapisać w zeszycie skład chemiczny oraz właściwości mechaniczne odczytywanych

materiałów,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne,

−

tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi wyrobów metalowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Na podstawie katalogów zidentyfikuj stopy metali nieżelaznych o oznaczeniach:

EN AC–AlSi9; EN–MCMgAl8Zn1; ZP16. Określ ich właściwości mechaniczne i podaj
zawartość poszczególnych pierwiastków.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie

prezentują swoją pracę. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) odszukać w katalogach podane oznaczenia,
3) zapisać w zeszycie skład chemiczny oraz właściwości mechaniczne odczytywanych

materiałów,

4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne,

−

tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi wyrobów metalowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Do magazynu dostarczono elementy stalowe z materiału R35 oraz K10. Posługując się

katalogiem zapisz w zeszycie skład chemiczny i właściwości mechaniczne tych materiałów.
Do jakiego gatunku stali można zaliczyć wymienione materiały.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela do ćwiczenia 1 [14].

Norma

Gatunek

C (%)

Mn(%)

P max

(%)

S max

(%)

Si (%)

Cr(%)

Ni(%)

Cu max

(%)

Mo(%)

PN-80/H-
74219

R35

0,07–0,16 0,40–0,75 0,040

0,040

0,12–0,35

0,25

PN-80/H-
74219

R45

0,16–0,22 0,60–1,20 0,040

0,040

0,12–0,35

0,30

PN-80/H-
74219

R55

0,32–0,40 0,60–0,85 0,045

0,045

0,20–0,35

PN-80/H-
74219

R65

0,45–0,62 0,60–0,85 0,045

0,045

0,20–0,35

PN-80/H-
74219

18G2A

max 0,20

1,00–1,50 0,040

0,040

0,20–0,55

max 0,30

0,30

PN-H-
74252

K10

max 0,17

min 0,40

0,045

0,10–0,35 max 0,20

max 0,35

PN-H-
74252

K18

0,16–0,22 min 0,60

0,045

0,10–0,35 max 0,20

max 0,35

PN-H-
74252

16M

0,12–0,20 0,50–0,80 0,040

0,040

0,15–0,35 max 0,30

max 0,35

0,25-0,35

PN-H-
74252

15HM

0,10–0,18 0,40–0,70 0,040

0,040

0,15–0,35 0,7–1,00

max 0,35

0,40-0,55

PN-H-
74252

10H2M

0,08–0,15 0,40–0,60 0,030

0,030

0,15–0,50 2,00–2,50 max 0,30

0,90-1,10

PN-H-
74252

13HMF

0,10–0,18 0,40–0,70 0,040

0,040

0,15–0,35 0,30–0,60 max 0,30

0,50-0,65

PN-H-
74252

20H12M1F

0,17–0,23

0,40–0,80

0,035

0,10–0,50

11,0–12,5

0,30–0,80

0,80-1,20

Norma

Gatunek

Min. granica

plastyczno

ci Re (MPa)

min

Wytrzymało

ść

rozci

ganie Rm (MPa)

Wydłu

enie przy

zerwaniu A

min (%)

PN-80/H-74219

R35

235

345

PN-80/H-74219

R45

255

440

PN-80/H-74219

R55

295

540

PN-80/H-74219

R65

380

640

PN-80/H-74219

18G2A

350

510

PN-H-74252

K10

235

360-480

25/23

PN-H-74252

K18

255

440-540

21/19

PN-H-74252

16M

285

450-600

22/20

PN-H-74252

15HM

295

440-590

22/20

PN-H-74252

10H2M

265

450-600

20/18

PN-H-74252

13HMF

365

490-690

20/28

PN-H-74252

20H12M1F

490

690-840

17/14

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapisać w zeszycie przedmiotowym skład chemiczny oraz właściwości mechaniczne

stali,

3) przyporządkować gatunki stali,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−

katalog wyrobów metalowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

W katalogu przedstawiono kształtowniki wykonane z różnych materiałów. Wypisz

w zeszycie rodzaje wyrobów oraz materiały, z których zostały wykonane. Jaki jest skład
chemiczny tych materiałów?

Tabela do ćwiczenia 3 [14].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) opisać w zeszycie rodzaje wyrobów oraz materiały, z których zostały wykonane,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi wyrobów metalowych,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 6

Wykonaj przy pomocy twardościomierza Brinella pomiar twardości stali o małej

zawartości węgla.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych. Po wykonaniu
ć

wiczenia wybrany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania

wiczenia 30 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją obsługi twardościomierza Brinella,
2) nałożyć na talerzyk jarzma ciężarki odpowiadające wymaganemu obciążeniu,
3) zamocować odpowiednią kulkę,
4) położyć badaną próbkę na stoliku,
5) podnieść stolik z próbką do zetknięcia się z kulką,
6) napompować olej zwiększając nacisk do momentu uzyskania właściwego nacisku na

manometrze,

7) utrzymać ciśnienie przez wymagany dla próby czas,
8) zmierzyć średnicę odcisku w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach z dokładnością

do 0,01 mm,

9) odczytaj twardość.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

twardościomierz Brinella,

−

instrukcja obsługi urządzenia,

−

mikroskop lub lupa odczytowa,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Materiały niemetalowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż zastosowanie żywicy epoksydowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wymienić zalety i wady żywicy epoksydowej,
2) wskazać zastosowanie żywicy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Korzystając z katalogu dobierz materiał uszczelniający do wykonania uszczelki pompy

hydraulicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Czas
wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) odszukać w katalogu materiały uszczelniające do pompy hydraulicznej,
3) zanotować wyniki w zeszycie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

katalog materiałów uszczelniających,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Jakiej powłoki niemetalowej należy użyć jako podkładu blachy wykonanej ze stali

gatunku S235JR?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują w grupach. Czas
wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) korzystając z katalogu dobrać podkład,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi wyrobów lakierniczych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dodaj wektory metoda wykreślną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas
wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykorzystać sposób geometrycznego dodawania wektorów,
2) dodać przedstawione wektory.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

linijka z podziałką i trójkąt,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zaznacz reakcje w więzach dla przedstawionych poniżej przypadków.

Układ obciążony siłą zewnętrzną

Ciężar zwisający na linie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie sposób wyznaczania reakcji w więzach,
2) wrysować reakcje w podporach oraz w więzie wiotkim.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

linijka z podziałką i trójkąt,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj składanie podanych sił metodą równoległoboku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykorzystać sposób składania sił metodą równoległoboku,
2) złożyć przedstawione siły i oznacz ich wypadkową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

linijka z podziałką i trójkąt,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj składanie podanych sił metodą wieloboku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykorzystać sposób geometrycznego rozkładania sił na dwie osie,
2) rozłożyć siły na osie x i y,
3) podać wartości siły F oraz F

i F

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

linijka z podziałką i trójkąt,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

Przeprowadź statyczną próbę wytrzymałości na rozciąganie materiału sprężysto–

plastycznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują w grupach 2–3
osobowych. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją
pracę. Czas wykonania ćwiczenia 60 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją obsługi uniwersalnej maszyny wytrzymałościowej,
2) dobrać próbkę wytrzymałościową do zamocowanych w maszynie szczęk chwytowych,
3) zmierzyć dobraną próbkę,
4) zamontować próbkę w uchwycie maszyny,
5) dobrać właściwą skalę obciążenia maszyny,
6) włączyć obciążenie maszyny,
7) wyłączyć maszynę po zerwaniu próbki,
8) wyjąć próbkę z uchwytów maszyny i dokonaj potrzebnych pomiarów,
9) obejrzeć dokładnie przełom próbki,
10) wyjąć narysowany przez maszynę wykres,
11) wykonać sprawozdanie z przeprowadzonej próby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

uniwersalna maszyna wytrzymałościowa wraz z instrukcją obsługi,

−

próbka wytrzymałościowa do badań,

−

instrukcja do obsługi maszyny,

−

lupa do obserwacji makroskopowych przełomu próbki.

Ćwiczenie 6

Oblicz wartości momentów głównych względem punktów A i B.

Dane: F

= 10 kN, F

= 20 kN, F

= 5 kN, F

= 10 kN, a = 1 metr.

a a a

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu
ć

wiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania

wiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) nanieść na rysunek symbole, zwroty i znaki momentów względem punktu „A”

występujących sił,

2) obliczyć moment główny względem punktu „A”,
3) wykonać to samo obliczając moment względem punktu B.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

linijka z podziałką i trójkąt,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Połączenia rozłączne i nierozłączne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz rodzaj połączenia przedstawionego na rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 1 [12].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Czas
wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać rodzaj połączenia,
3) opisać zastosowanie połączenia,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj połączenie przedstawione na rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 2 [12].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać rodzaj połączenia,
3) opisać zastosowanie połączenia,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj połączenia wpustowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dokonać podziału połączeń wpustowych,
3) opisać zastosowanie połączenia,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Części maszyn

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej urządzenia określ, jakie zastosowano

w nim elementy maszyn.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy
zwrócić uwagę na umiejętność wyszukiwania informacji w dokumentacji technicznej,
normach i poradniku. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) szczegółowo przeanalizować dokumentację techniczną urządzenia,
2) określić rodzaje zastosowanych połączeń i mechanizmów,
3) zapisać wyniki analizy konstrukcji urządzenia w tabeli,
4) przedstawić wyniki ćwiczenia.

Tabela do ćwiczenia 1 [opracowanie własne].

Mechanizmy

Rodzaj i krótki opis

1. Łożyska

2. Sprzęgła

3. Hamulce

4. Przekładnie mechaniczne

5. Inne mechanizmy

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczo-ruchowa urządzenia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Korzystając z katalogu części zamiennych opisz, jaki rodzaj sprzęgła przedstawiono na

rysunku. Opisz jego budowę i zastosowanie.

Rysunek do ćwiczenia 2 [11].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) szczegółowo przeanalizować dokumentację techniczną,
2) dobrać odpowiedni katalog,
3) określić rodzaj sprzęgła,
4) opisać budowę i zastosowanie sprzęgła,
5) przedstawić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczo-ruchowa urządzenia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

1a..........................................

1b..........................................

2............................................

3............................................

............................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Materiały eksploatacyjne

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj zużycie wału maszynowego. Określ rodzaje materiału, z jakiego jest

wykonany i jakie czynniki zewnętrzne działają na wał niszcząco.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Przed przystąpieniem do realizacji
ć

wiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i techniki wykonania. Uczniowie pracują

samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją
pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać zużycie narzędzia,
3) określić rodzaj materiału wału maszynowego,
4) określić zewnętrzne czynniki niszczące,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

wały maszynowe o różnym stopniu zużycia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przygotuj wał rozrządu do weryfikacji. Następnie oceń jego stan techniczny

wykorzystując w tym celu dokumentację techniczną samochodu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Należy
zwrócić uwagę na umiejętność wyszukiwania informacji w normach i poradniku. Czas
wykonania ćwiczenia 5 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wyszukać w dokumentacji technicznej samochodu informacji o eksploatacji,
3) wyczyścić wał rozrządu,
4) ocenić stan techniczny wału,
5) podjąć decyzję weryfikacyjną,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

wałki rozrządu,

−

rodki czyszczące,

−

dokumentacja techniczna samochodu.

Ćwiczenie 3

Na podstawie katalogów i stron Internetowych dobierz powłokę malarską ochronno-

dekoracyjną na powierzchnię metalową pojazdu samochodowego wskazanego przez
nauczyciela. Powierzchnia będzie narażona na działanie środowiska korozyjnego i działanie
czynników chemicznych.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela

uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ocenić wielkość i strukturę powierzchni przeznaczonej do malowania,
2) przeanalizować warunki użytkowania powłoki ochronno-dekoracyjnej,
3) dobrać z katalogów lub ze stron Internetowych producentów farb i lakierów odpowiednie

materiały malarskie,

4) zapoznać się z zaleceniami producentów farb ochronnych i dekoracyjnych dotyczącymi

BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

5) określić sposób przygotowania powierzchni do malowania,
6) określić sposób nanoszenia powłoki,
7) ocenić koszty wykonania powłoki,
8) przedstawić wynik ćwiczenia podając uzasadnienie wyboru rodzaju powłoki, sposobu jej

nanoszenia oraz określając warunki BHP wykonywania prac.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

katalogi farb i lakierów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Konstruowanie elementów
maszyn”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. b, 5. b, 6. c 7. b, 8. b, 9. a, 10. a, 11. b,

12. a, 13. b, 14. d, 15. b, 16. d, 17. b, 18. a, 19. a, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Sklasyfikować własności materiałów

2. Rozróżnić stopy żelaza z węglem

3. Rozpoznać rodzaje odkształceń

4. Rozpoznać składniki stopowe

5. Scharakteryzować materiały cierne

6. Rozpoznać czynniki korozyjne

Rozróżnić rodzaje obciążeń

Wskazać definicję kompozytów

Określić skład gumy

10.

Rozpoznać konstrukcje typowych części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Rozpoznać konstrukcje połączeń gwintowych

12.

Rozpoznać budowę obiektów mechanicznych

13. Rozpoznać budowę obiektu mechanicznego

14. Określić

rodzaje

korozji

elementów

konstrukcyjnych

15. Wykreślić sumę sił

16. Sklasyfikować oleje i smary

17.

Sklasyfikować na podstawie oznaczenia
materiały stosowane w budowie maszyn

18. Rozpoznać budowę obiektów mechanicznych

19. Rozłożyć dowolne siły na ich składowe

20.

Wskazać sposoby zabezpieczeń antykorozyjnych
elementów konstrukcyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

8. Czas trwania testu – 30 minut.
9. Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 20 pkt.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości

i umiejętności, jakie zostały ukształtowane w wyniku zorganizowanego procesu kształcenia
w jednostce modułowej Posługiwanie się dokumentacją techniczną. Spróbuj swoich sił.
Pytania nie są trudne i jeżeli zastanowisz się, to na pewno udzielisz odpowiedzi.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw zadań testowych

1. Przewodność elektryczną zaliczamy do własności

a) chemicznych.
b) technologicznych.
c) fizycznych.
d) mechanicznych.

2. Stalą nazywamy stop żelaza z węglem o

a) zawartości węgla do 2% poddany obróbce plastycznej.
b) zawartości węgla powyżej 2% poddany obróbce plastycznej.
c) dowolnej zawartości węgla poddany obróbce plastycznej
d) zawartości węgla 4,6 % nie poddany obróbce plastycznej.

3. Odkształceniem plastycznym nazywamy

a) zmianę kształtu ciała pod wpływem działającego obciążenia bez powrotu tego ciała

do poprzedniej postaci po ustąpieniu tego obciążenia.

b) zmianę kształtu i wymiarów ciała z powrotem do poprzedniej postaci po ustąpieniu

obciążenia.

c) odkształcenie, przy którym obowiązuje prawo Hooke’a.
d) odkształcenie przy którym występuje tylko naprężenie normalne.

4. Stop CuZn10Sn zawiera 10%

a) miedzi.
b) cynku.
c) cynku i miedzi.
d) cyny.

5. Najtwardszym materiałem ściernym jest

a) korund.
b) diament.
c) kwarc.
d) karborund.

6. Korozja chemiczna polega na niszczącym działaniu

a) elektrolitów.
b) kwasów.
c) gazów lub cieczy.
d) zasad.

7. Obciążenia działające w sposób stały, to obciążenia

a) dynamiczne.
b) statyczne.
c) zmienne.
d) graniczne.

8. Kompozyt powstaje poprzez

a) połączenie dwóch jednakowych materiałów.
b) połączenie dwóch lub wielu różnych materiałów.
c) stopienie dwóch materiałów.
d) zlutowanie dwóch materiałów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Uszczelnienia gumowe bazują na

a) kauczuku.
b) polichlorku winylu.
c) etylenie.
d) propylenie.

10. Na rysunku przedstawiono

a) koło zębate.
b) tuleję z rowkiem.
c) koło pasowe.
d) pokrętło zasuwy.

11. Połączenie gwintowe przedstawiono na rysunku

12. Rysunek przedstawia sprzęgło

a) tulejowe.
b) cierne tarczowe.
c) zębate.
d) kłowe.

13. Na rysunku korbowód to element

a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Korozję powierzchniową przedstawia rysunek

15. Prawidłowa suma wektorów przedstawiona jest na rysunku

16. Oleje i smary o niskiej temperaturze krzepnięcia nie powinny zawierać

a) grafitu.
b) nafty.
c) benzyny.
d) węglowodorów parafiny.

17. Dodatek krzemu do stali oznacza się literą

a) W.
b) S.
c) C.
d) U.

18. Przekładnię walcowo-czołową przedstawiono na rysunku

19. Na rysunku rozłożono siłę na dwie składowe. Który wzór pozwala obliczyć wartości sił

składowych

a) F

= F cos α; F

= F sin α

b) F

= F sin α; F

= F cos α

c) F

= F / F

sin α; F

= F /F

cos α

d) F

= F / F

cos α; F

= F /F

sin α

20. Wytworzenie na chronionym metalu pasywnych warstw tlenkowych to

a) utlenianie.
b) fosforanowanie.
c) chromianowanie.
d) niklowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Konstruowanie elementów maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź

Punktacja

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Konstruowanie
elementów maszyn”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. a, 5. b, 6. a, 7. b, 8. b, 9. a, 10. a, 11. b,

12. a, 13. b, 14. a, 15. b, 16. a, 17. d, 18. a, 19. d, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Rozróżnić stopy żelaza z węglem

2. Rozróżnić stopy metali nieżelaznych

3. Określić właściwości metali

4. Scharakteryzować sposoby nakładania powłok

ochronno-dekoracyjnych

5. Sklasyfikować rodzaje naprężeń

6. Rozróżniać powłoki ochronne metalowe

7. Określać proces korozji

8. Rozróżnić właściwości materiału

9. Określić cechy materiału

10. Określić właściwości staliwa

11. Rozpoznać konstrukcje połączeń kołkowych

12. Rozpoznać budowę obiektów mechanicznych

13. Rozpoznać budowę obiektu mechanicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Rozpoznać rodzaje korozji elementów

konstrukcyjnych

15. Wykreślić sumę sił

16. Określić skład chemiczny stopów metali

nieżelaznych

17. Sklasyfikować oleje i smary

18. Rozpoznać budowę obiektów mechanicznych

19. Rozróżnić układy sił będących w równowadze

20.

Wskazać sposoby zabezpieczeń
antykorozyjnych elementów konstrukcyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

8. Czas trwania testu – 30 minut.
9. Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 20 pkt.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw zadań testowych

1. Stalą nazywamy stop żelaza z węglem

a) o zawartości węgla do 2% poddany obróbce plastycznej.
b) o zawartości węgla powyżej 2% poddany obróbce plastycznej.
c) o dowolnej zawartości węgla poddany obróbce plastycznej
d) o zawartości węgla 4,6 % nie poddany obróbce plastycznej.

2. Mosiądzem nazywamy stop

a) cynku i aluminium.
b) magnezu i cynku.
c) miedzi i cynku.
d) aluminium, miedzi i magnezu.

3. Metalem odpornym na korozję jest

a) platyna.
b) aluminium.
c) cynk.
d) ołów.

4. Podczas pokrywania galwanicznego przedmiot pokrywany metalem jest

a) podłączony do bieguna ujemnego (katody).
b) podłączony do bieguna dodatniego (anody).
c) podłączony do źródła prądu przemiennego.
d) uziemiony.

5. Czy naprężenie normalne to takie, w którym wektor wypadkowy

a) jest równoległy do pola rozpatrywanego przekroju poprzecznego.
b) jest prostopadły do pola rozpatrywanego przekroju poprzecznego.
c) tworzy kąt z polem przekroju poprzecznego próbki różny od kąta prostego.
d) przechodzi przez brzeg rozpatrywanego przekroju.

6. Na powłoki ochronne metalowe nakładane używa się między innymi

a) fosforu.
b) molibdenu.
c) wolframu.
d) niklu.

7. Korozja to proces

a) zmian zachodzących na powierzchni metalu.
b) pęknięcie.
c) zmęczenie metalu.
d) odkształcenie.

8. Odporność materiału na obciążenia to właściwości

a) chemiczne.
b) mechaniczne.
c) fizyczne.
d) technologiczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Zdolność materiałów do przenoszenia obciążeń, to

a) wytrzymałość.
b) sprężystość.
c) twardość.
d) kruchość.

10. Staliwo to stop żelaza z węglem w postaci

a) lanej.
b) kutej.
c) walcowanej.
d) hartowanej.

11. Rysunek przedstawia połączenie

a) sworzniowe.
b) kołkowe.
c) klejone.
d) klinowe.

12. Rysunek przedstawia sprzęgło

a) tulejowe.
b) cierne tarczowe.
c) zębate.
d) kłowe.

13. Na rysunku korbowód to element

a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.

14. Na rysunku przedstawiono korozję

a) międzykrystaliczną.
b) zmęczeniową.
c) selektywną.
d) wżerową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Na przedstawionym poniżej rysunku złożono siły metodą wieloboku. Poprawnie złożono

siły na rysunku
a)

16. Prawdziwe zdanie to

a) elektron to stop magnezu, aluminium, cynku.
b) znale to stopy aluminium, krzemu, magnezu.
c) durale to stopy cynku, miedzi, magnezu.
d) mosiądze to stopy miedzi, aluminium, magnezu.

17. Oleje i smary o niskiej temperaturze krzepnięcia nie powinny zawierać

a) grafitu.
b) nafty.
c) benzyny.
d) węglowodorów parafiny.

18. Przekładnię walcowo-czołową prezentuje rysunek

19. Wylicz reakcje w podporach „A” i „B”

a) R

=10 N; R

= 10 N.

b) R

= 5 N; R

= 5 N.

c) R

= 10 N; R

= 5 N.

d) R

= 7,5 N; R

= 2,5 N.

2 m 2 m

20. Wytworzenie na chronionym metalu pasywnych warstw tlenkowych to

a) utlenianie.
b) fosforanowanie.
c) chromianowanie.
d) niklowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Konstruowanie elementów maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź

Punktacja

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bożenko L.: Maszynoznawstwo dla szkoły zasadniczej. WSiP, Warszawa 1998
2. Dobrzański L.: Metalowe materiały inżynierskie. WNT, Warszawa 2004
3. Dobrzański L.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna. WSiP, Warszawa 1997
4. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,

Warszawa 2005

5. Górecki A., Grzegórski Z.: Montaż, naprawa i eksploatacja maszyn i urządzeń

przemysłowych. Technologia. WSiP, Warszawa 1998

6. Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1999
7. Rutkowski A.: Części maszyn. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992
8. Rychter T.: Mechanik pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa 2001
9. Siuta W.: Mechanika techniczna. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992
10. Wielgoławski M.: Nowe blachy w nadwoziu. Auto Moto Serwis 5/2006
11. Zwora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001
12. www.home.agh.edu.pl
13. www.szymkrzysztof.republika.pl
14. www.thyssenkrupp–energostal.pl

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004