___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Lidia Mnich

Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi kuśnierskich
743[02].Z2.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Jadwiga Rudecka
mgr inż. Ewelina Śmiszkiewicz



Opracowanie redakcyjne:
inż. Lidia Mnich



Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[02].Z2.02
„Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi kuśnierskich”,

zawartego w programie nauczania

dla zawodu kuśnierz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

4

3.

Cele kształcenia

5

4.

Materiał nauczania

6

4.1.

Maszyny i urządzenia stosowane w kuśnierstwie

6

4.1.1. Materiał nauczania

6

4.1.2. Pytania sprawdzające

19

4.1.3. Ćwiczenia

20

4.1.4. Sprawdzian postępów

23

4.2.

Narzędzia i przybory stosowane w kuśnierstwie

24

4.2.1. Materiał nauczania

24

4.2.2. Pytania sprawdzające

26

4.2.3. Ćwiczenia

27

4.2.4. Sprawdzian postępów

28

4.3.

Technika szycia ręcznego

29

4.3.1. Materiał nauczania

29

4.3.2. Pytania sprawdzające

37

4.3.3. Ćwiczenia

37

4.3.4. Sprawdzian postępów

39

5. Sprawdzian osiągnięć 40
6. Literatura 44

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej użytkowania maszyn,

urządzeń i narzędzi stosowanych w kuśnierstwie

W poradniku znajdziesz:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych

743[02].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów futrzarskich

743[02].Z2.01

Dobieranie skór do produkcji

wyrobów

futrzarskich

743[02].Z2.02

Użytkowanie maszyn,

urządzeń, i narzędzi

kuśnierskich

743[02].Z2.03

Wykonywanie

błamów

ze skór futerkowych

743[02].Z2.04

Wykonywanie odzieży

futrzanej

743[02].Z2.05
Wykonywanie

galanterii futrzanej

743[02].Z2.06

Wykonywanie usług

kuśnierskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu mechaniki
i wytrzymałości materiałów,

−−−−

klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane w kuśnierstwie,

−−−−

wyjaśniać budowę i zasadę działania maszyn szwalniczych: kuśnierskiej,

−−−−

określać podstawowe i specjalne wyposażenie maszyn,

−−−−

określać parametry techniczne maszyn stosowanych w kuśnierstwie,

−−−−

charakteryzować instalacje elektryczne oraz zabezpieczenia przeciwporażeniowe,

−−−−

określać podstawowe mechanizmy w maszynie kuśnierskiej i stębnowej,

−−−−

odczytywać schematy kinematyczne maszyn,

−−−−

określać rodzaje i zastosowanie napędów,

−−−−

rozróżniać dodatkowe oprzyrządowanie maszyn szwalniczych,

−−−−

charakteryzować maszyny o przeznaczeniu specjalnym,

−−−−

charakteryzować urządzenia stosowane w kuśnierstwie,

−−−−

charakteryzować maszyny do rozkroju skór,

−−−−

charakteryzować maszyny do kosmetyki wyrobów futrzarskich,

−−−−

charakteryzować maszyny i urządzenia do warstwowania materiałów,

−−−−

rozróżniać maszyny do krojenia nakładów i wykrawania materiałów wykończeniowych,

−−−−

rozróżniać rodzaje pras do klejenia materiałów wzmacniających i usztywniających,

−−−−

określać rolę zabezpieczeń stosowanych w maszynach i urządzeniach,

−−−−

planować czynności związane z obsługą maszyn i urządzeń stosowanych w kuśnierstwie,

−−−−

dokonywać regulacji maszyn i urządzeń,

−−−−

określać zasady wypełniania dokumentacji eksploatacyjnej maszyn i urządzeń,

−−−−

określać zasady przeprowadzania okresowych przeglądów maszyn i urządzeń,

−−−−

określać zasady czyszczenia i bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń,

−−−−

korzystać ze źródeł informacji technicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−−−−

określić podstawowe funkcje maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w kuśnierstwie,

−−−−

dokonać podziału maszyn szwalniczych ze względu na rodzaj tworzonego ściegu,

−−−−

scharakteryzować budowę i zasady działania maszyn: szwalniczej, kuśnierskiej
i stębnowej,

−−−−

określić kryteria doboru maszyn szwalniczych,

−−−−

dobrać narzędzia, maszyny i urządzenia do poszczególnych operacji technologicznych,

−−−−

dobrać maszyny o przeznaczeniu specjalnym,

−−−−

posłużyć się dokumentacją techniczno

−

ruchową, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń,

−−−−

wyjaśnić zasady doboru igieł i nici maszynowych do rodzaju zszywanych skór,

−−−−

dobrać narzędzia i przybory do wykonywania określonych prac kuśnierskich,

−−−−

posłużyć się narzędziami i przyborami do obróbki ręcznej materiałów,

−−−−

scharakteryzować ściegi ręczne podstawowe, specjalne i ozdobne,

−−−−

wykonać ściegi ręczne,

−−−−

przygotować maszyny i urządzenia do pracy,

−−−−

obsłużyć maszyny i urządzenia stosowane w kuśnierstwie,

−−−−

dokonać regulacji maszyn i urządzeń,

−−−−

wykonać szwy maszynowe zgodnie z normą,

−−−−

wykonać szycie maszynowe po liniach wzoru o zróżnicowanym stopniu trudności,

−−−−

ocenić stan techniczny maszyn i urządzeń,

−−−−

dokonać podstawowej konserwacji maszyn i urządzeń,

−−−−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
podczas użytkowania maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w kuśnierstwie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Maszyny i urządzenia stosowane w kuśnierstwie

4.1.1. Materiał nauczania

Organizacja maszynowych stanowisk pracy

Wyposażenie stanowiska pracy w maszyny i urządzenia jest warunkiem koniecznym do

wykonywania określonych operacji. Kształty maszyn i urządzeń powinny być przystosowane
do pełnienia określonej funkcji technologicznej, z uwzględnieniem wymiarów i budowy
anatomicznej kończyn człowieka, odpowiednio do wymagań ergonomii i estetyki
przemysłowej.

Maszyny i urządzenia powinny być prawidłowo rozmieszczone na stanowisku

z uwzględnieniem kolejności ich stosowania i w zasięgu rąk pracownika.

W zależności od rodzaju operacji, kształtu i wymiarów elementów odzieży są przydatne

dodatkowe urządzenia o odmiennej konstrukcji, ułatwiające wykonywanie zabiegów oraz
pozwalające na eliminowanie zbędnych ruchów rąk, nóg i tułowia. Ponadto sprzęt
pomocniczy powinien być dobierany indywidualnie do poszczególnych stanowisk,
z uwzględnieniem rodzaju odzieży, powiązania organizacyjnego operacji, kształtu
obrabianych elementów i kierunku ich przekazywania.

Powierzchnia stanowiska roboczego powinna zapewnić nie tylko miejsce na maszyny

i urządzenia, ale również wolną przestrzeń umożliwiającą swobodną pracę i bezkolizyjne
przejścia. W przepisach bhp przewiduje się, że powierzchnia użytkowa, nie zajęta przez
maszyny i urządzenia techniczne, powinna wynosić nie mniej niż 2m² na jedno stanowisko
robocze.

Rys. 1. Postawa przy szyciu: a) nieprawidłowa b) prawidłowa [4, s. 76]

−

dostęp do maszyny i jej bezpośrednie otoczenie powinno być wolne od obcych sprzętów,

−

stwierdzić wzrokowo czy maszyna, przewody elektryczne, osłony itp. nie mają usterek.

w przypadku ich zauważenia zgłosić przełożonemu,

−

w czasie pracy nie dotykać poruszających się części

−

po zakończeniu pracy maszynę i miejsce pracy doprowadzić do porządku.

Dobór, obsługa maszyn i urządzeń kuśnierskich

Praca kuśnierza wymaga stosowania bardziej lub mniej skomplikowanych mechanizmów,

które umownie można podzielić na maszyny i urządzenia. Do powszechnie stosowanych
w zawodzie kuśnierza maszyn należą: maszyny szwalnicze, kuśnierskie, do pikowania,
wysuwania, trzepania, prasowania itp. Do urządzeń zalicza się stoły do dobierania, krojenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

nabijania i suszenia skór, suszarnie, przenośniki. Do urządzeń pomocniczych zaliczamy
stojaki, manekiny itp.

Do maszyn powszechnie stosowanych przy konfekcjonowaniu skór futerkowych należą:

−−−−

maszyny kuśnierskie – szyjące ściegiem łańcuszkowym, jednoigłowym, jednonitkowym,
służą do zszywania skór futerkowych w elementy wyrobu i elementów w całość wyrobu.

Rys. 2. Maszyna kuśnierska − zszywanie skór futerkowych [4, s. 60]

Rys. 3. Ściegi i szwy wykonane na maszynie kuśnierskiej [4, s. 60]

−−−−

maszyny stębnowe – szyjące ściegiem stębnowym jednoigłowym, dwunitkowym, służą
do

zszywania

materiałów

wykończeniowych

(dodatków),

stosowanych

przy

konfekcjonowaniu wyrobów kuśnierskich oraz szycia wyrobów ze skór welurowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Rys. 4. Maszyna stębnowa [ 4, s. 69]

Coraz szersze zastosowanie w kuśnierstwie mają maszyny specjalnie, pomocnicze – do nich
należą:

−−−−

pikówka – do przyszywania tkaniny wzmacniającej i watoliny do tkanki skórnej,

Rys. 5. Maszyna do pikowania. [4, s. 64]

Rys. 6.Wycinek futra z przypikowaną watoliną [4, s. 65]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

−−−−

dziurkarka – do robienia dziurek w wyrobach gdzie skórę futerkową łączy się z innymi
materiałami np. skórą licową, skajem lub materiałami tekstylnymi itp.

Rys. 7. Maszyna dziurkarka [4, s. 66]

−−−−

maszyna do tasiemkowania – służy do obszywania brzegów elementów wyrobów
futrzarskich taśmą konfekcyjną oraz ich wzmacniania na całej powierzchni, szczególnie
przy elementach wykonanych ze skór wysuwanych. Maszyna zastępuje bardzo
pracochłonne operacje ręczne.

Rys. 8. Maszyna do tasiemkowania [4, s. 68]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−−−−

maszyna do przyszywania podszewki – przy jej zastosowaniu możliwe jest jednoczesne
podszycie i obszycie brzegów podszewki ozdobną taśmą,

Rys. 9. Maszyna do przyszywania podszewki do futra [4, s. 68]

−−−−

maszyna krojąca do wysuwania – służy do ukośnego przecinania skór na paski, powstałe
w ten sposób paski zszywane są na maszynie kuśnierskiej po odpowiednim przesunięciu
względem siebie,

Rys. 10. Maszyna krojąca skóry do wysuwania [4, s. 71]

−−−−

maszyna do rozkroju tkanin – służy do rozkroju warstw materiału nożem tarczowym lub
taśmowym,

Rys. 11. Maszyny do rozkroju tkanin [4, s. 71]

−−−−

maszyna (zwana prasą termiczną) – służy do łączenia skóry z materiałami tekstylnymi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Rys. 12. Maszyna do łączenia skóry z materiałem tekstylnym [4, s. 72]

−−−−

maszyny do kosmetyki wyrobów futrzarskich – maszyny do trzepania, prasowania
i czesania.

Rys. 13. Ręczna maszyna do trzepania skór i elementów [4, s. 73]

Igły stosowane do maszyn szwalniczych
Rodzaj i grubość używanych igieł zależy od rodzaju zszywanych materiałów i rodzaju
maszyny. Rozróżniamy igły proste i wygięte. Igły różnią się między sobą długością, średnicą
kształtem ostrza, kształtem kolby i wielkością rowków. Rozróżnia się 25 typów igieł, a każdy
typ dzieli się na grupy w zależności od budowy i długości całkowitej. Długości igieł są bardzo
zróżnicowane i wahają się od 32,2 do 77,7 mm. Przemysł odzieżowy klasyfikuje igły wg
firmy Singer. Według tej klasyfikacji igły dzieli się na klasy, podklasy i odmiany.
W danej klasie numer podklasy oznacza grubość igły, a numer odmiany – kształt i długość
ostrza.

Należy ściśle przestrzegać, aby do danego typu maszyny używać prawidłowych igieł.

Niezastosowanie się do powyższego wskazania może doprowadzić do złamania igły lub
uszkodzenia zszywanej tkaniny. W tabeli 1 podano dobór numeracji igieł i nici do tkaniny
i innych materiałów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Rys. 14. Igły maszynowe a) igła płaska kolbą i dłuższym rowkiem, b) igła z kolbą i krótszym rowkiem, c) igła

o przekroju okrągłym, d) igła bez kolby, e) igła do pikowania. 1 – uchwyt, 2 – ostrze, 3 – rowek, 4

−

otwór

na nici. [4, s. 54]

Tabela1. Dobór igieł i nici do tkanin i innych materiałów [3, s. 54]

Nr igły

metryczny

Nr nici

Zastosowanie do tkaniny i materiałów

60

−

70

120

−

100 Bardzo cienkie tkaniny – szyfon, żorżeta, batyst

90

−

90

100

−

80

Jedwabie i cienkie płótna

90

−

100

80

−

60

Cienkie tkaniny – płótna popelinowe, satyna itp.

100

−

110

60

−

40

Grubsze tkaniny jedwabne, bawełniane lniane,
wełniane i wełno podobne

110

−

120

40

−

30

Grubsze tkaniny, płótna, tkaniny tapicerskie,
tworzywa sztuczne, skór itp.

Uwaga: Grubość igieł maszynowych jest oznaczona jednolitym systemem
metrycznym. Numer igły oblicza się mierząc średnicę igły (w miejscu
roboczym) i wynik mnoży przez 100 (np. numer igły 110 oznacza – średnicę
1,1mm x 100 = 110)

Przygotowanie maszyn do szycia

Do czynności przygotowawczych należy: dobranie i włożenie igły, założenie nici

i wyregulowanie jej naciągu, wyregulowanie długości ściegu, wyregulowanie mechanizmów
maszyny.

Do maszyn kuśnierskich dobiera się igły w zależności od rodzaju maszyny, od rodzaju

i grubości zszywanej skóry oraz stosowanych nici.

Stopień naciągu nici przy szyciu zależy od grubości i wytrzymałości skóry na rozciąganie.

Nacisk uważa się za prawidłowy, jeżeli brzegi zszywanych materiałów nie rozsuwają się na
boki, lecz ściśle przylegają do siebie. Naciąg nici reguluje się nakrętką. Przy obracaniu
nakrętki w kierunku ruchu wskazówek zegara, naciąg nici wzrasta i odwrotnie –
w kierunku przeciwnym słabnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Skok ściegu, czyli odległość pomiędzy dwoma sąsiednimi otworami w skórze

przekłutymi igłą, ustala się zależnie od grubości i wytrzymałości tkanki skórnej zszywanych
skór. Przy cienkiej tkance skórnej stosuje się mniejszy, przy grubszym zaś większy skok
ś

ciegu. Wielkość skoku ściegu reguluje się w pewnych granicach głowicą zębatego kółka

regulatora.

W celu właściwego wyregulowania mechanizmów maszyny należy przede wszystkim

zsynchronizować pracę haczyka i igły, tzn. haczyk powinien dochodzić do igły przy początku
jej ruchu powrotnego, tak aby w momencie utworzenia pętli mógł pochwycić ją noskiem.
Brak synchronizacji może spowodować opuszczenie ściegu. Konieczne jest również
współdziałanie mechanizmu posuwu zszywanych skór i wodzika. Zszywane skóry powinny
przesuwać się dopiero wtedy, gdy igła zostanie z nich wyciągnięta. Nieprzestrzeganie tego
warunku może spowodować rozdarcie skór lub złamanie igły, jak również powstawanie
nierównego szwu. Siłę docisku tarczy reguluje się odpowiednio do rodzaju zszywanego
materiału.

Rys. 15. Maszyna kuśnierska firmy Strobel,1

−

korpus maszyny,2

−

wziernik smarowania,3

−

ś

ruby dociskowe

pokrywy, 4

−

regulacja naciągu nici, 5

−

prowadzenie nici, 6

−

haczyk, 7

−

tarcza dociskowa, 8

−

koło

zamachowe [3, s. 150]

Przed uruchomieniem maszyny należy sprawdzić poziom oleju służącego do centralnego,

automatycznego smarowania maszyny podczas pracy. Ilość oleju należy kontrolować przez
szkło wziernikowe przy różnych obrotach maszyny. Jeżeli stwierdzi się, że ilość oleju jest
niedostateczna, należy go uzupełnić. W tym celu przez specjalny otwór, po uprzednim
odkręceniu śruby zabezpieczającej, nalewa się olej do poziomu zaznaczonego kreską.
W przypadku nowej maszyny, oleju należy dodać po ok. 600 h pracy. Po dotarciu maszyny
zapas oleju wystarcza na kilka tysięcy godzin pracy.

Przeznaczone do szycia skóry wprowadza się między tarczki dociskowe rozsunięte za

pomocą dźwigni kolanowej. Igła musi znajdować się wtedy w tylnym położeniu. Po
dociśnięciu tarczek i włączeniu maszyny, rozpoczynamy szycie starając się, aby skóry były
złożone równo do krawędzi i żeby wystawały minimalnie nad tarczki. W czasie szycia należy
włos wpychać dokładnie między zszywane krawędzie. Czynność tę wykonujemy ręcznie
metalowym pręcikiem lub też przy maszynie istnieje pneumatyczne urządzenie, które wciska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

włos do wewnątrz. Po zakończonym szyciu ucinamy nici przy tylnym położeniu igły, przy
rozsuniętych tarczach.

Maszyna kuśnierska wyposażona jest w jedną igłę i szyje ściegiem obrzuconym

łańcuszkowym. Ścieg łańcuszkowy powstaje w następujący sposób: igła w czasie ruchu
postępowego przekłuwa zszywane skóry i przeciąga przez nie nić. Podczas ruchu powrotnego
nić tworzy pętelkę, w tym samym czasie haczyk ustawia się nad tarczką dociskową po prawej
stronie igły. Przy następnym ruchu igły haczyk chwyta pętelkę, powiększa ją i podnosi wraz
z igłą do położenia wyjściowego. W momencie powrotnego ruchu igły, wycofaniu się jej
z tarczy dociskowej, następuje przesuwanie zszywanych skór o jeden ścieg. Ostatni etap
ś

ciegu jest zsynchronizowany z następnym postępowym suwem igły, w czasie którego haczyk

wraz z pętelką podchodzi do tarczy napędzającej, stawiając pętlę na drodze igły, która
przechodzi przez pętlę rozpoczynając równocześnie cykl następnego ściegu.
Konserwacja maszyny

Obsługujący maszynę powinien każdorazowo po zakończeniu pracy oczyścić

zewnętrzne części maszyny i smarować maszynę w miejscach określonych instrukcją obsługi.

Okresowe przeglądy i naprawy maszyn kuśnierskich, jak również wymiana oleju

powinny być wykonywane przez wykwalifikowanego pracownika.

Najczęściej występujące usterki w pracy maszyn kuśnierskich i ich przyczyny.

Tabela 2. Usterki w pracy maszyny kuśnierskiej przyczyny ich powstawania [3, s. 63]

Rodzaj usterki

Przyczyna występowania usterki

zrywanie nici

zbyt mocny naciąg nici, brak współdziałania
mechanizmu posuwu skór i wodzika,

rozchodzenie się zszytych krawędzi skór

zbyt słaby naciąg nici

przerywanie się zszytych skór wzdłuż ściegu

zbyt gęsty ścieg, nieodpowiednia grubość
igły

opuszczanie ściegów

brak synchronizacji między haczykiem i igłą

rozdzieranie się skór w czasie szycia,
złamanie igły lub nierówny szew

przesuwanie się zszywanych skór przed
wyciągnięciem z nich igły

Czynności przy obsłudze maszyny szwalniczej

Koło napędowe obracamy ręką, aż igielnica zajmie najwyższe położenie, wtedy

odkręcamy wkręt uchwytu, wsuwamy igłę w rowek do oporu prostopadle do czoła maszyny
i ustawiając rowek podłużny w igle na lewą stronę, mocno przykręcony wkręt uchwytu igły.

Określenie skrętu nici. Nić przechodząca przez igłę powinna być lewoskrętna, a nić

w bębenku może być lewo – lub prawoskrętna. Dlatego też musimy znać sposób na
określenie skrętu nici. W tym celu kawałek badanej nici ujmujemy palcami i skręcamy ją
prawą ręką do siebie. W przypadku, gdy nić jest prawoskrętna, poszczególne nitki
ulegają rozluźnieniu, w przeciwnym razie mamy do czynienia z nicią lewoskrętną.

Zakładanie nici górnej. Nić górną prowadzimy od szpuli, przez prowadnik górny do

naprężenia nici, następnie przez sprężynkę, oczko dźwigni i dwa dalsze prowadniki do oczka
igły.

Zakładanie nici dolnej. Bębenek wyjmujemy, gdy igielnica znajduje się w najwyższym

położeniu. Z bębenka wyjmujemy szpuleczkę i zakładając ja na trzpieniu nawijacza, przez
uruchomienie mechanizmu nawijacza, przewijamy nić ze szpulki głównej. Następnie
nawiniętą szpuleczkę nasuwamy na trzpień bębenka, przeciągając koniec nici przez szczeliny
bębenka. W końcowej fazie bębenek wraz ze szpuleczką zakładamy na trzpień kosza
i dociskamy go za pomocą blaszki dociskowej (skrzydełka).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Regulowanie naprężenia nici górnej. Naprężenie nici górnej można regulować tylko przy

opuszczonej stopce. Regulacja następuje przez pokręcenie nakrętki znajdującej się w lewej
części głowicy. W celu zwiększenia naprężenia, należy nakrętkę pokręcić w prawo, w celu
zmniejszenia – w lewo.

Regulacja naprężenia nici bębenka. W celu wyregulowania naprężenia nici bębenka,

należy zdjąć bębenek wraz z nawinięta szpuleczką i za pomocą wkrętaka pokręcić wkręt,
podtrzymując sprężynkę bębenka, spod której wyprowadzona jest nić. Regulacja naprężenia
nici górnej i nici bębenka jest czynnością szczególnie ważną, gdyż od niej zależy
prawidłowość ściegu.

Ś

cieg prawidłowy pokazano na rys.16a. W przypadku gdy naprężenie nici górnej jest za

duże lub naprężenie nici bębenka za małe, wiązanie ściegu następuje na górnej powierzchni
zszywanych materiałów (rys. 16.b), natomiast gdy za małe jest naprężenie nici górnej lub zbyt
duże naprężenie nici bębenka, wiązanie ściegu ułoży się na dolnej powierzchni zszywanych
materiałów (rys 16.c).

Rys. 16. Ściegi maszynowe: a) prawidłowy, b), c) nieprawidłowe [4, s. 56]

Regulacja skoku ściegu. Skok ściegu ustala się przez odpowiednie ustawienie uchwytu

regulatora ściegu na tabliczce z podziałką długości ściegu.

Nacisk na tkaninę. Do regulacji nacisku na tkaninę służy tuleja gwintowana. W celu

zmniejszenia nacisku tuleję odkręcamy.

Uruchomienie maszyny. Uruchamiając maszynę, należy obracać koło napędowe zawsze

w kierunku do szyjącego. Maszyny nie wolno uruchamiać w chwili, gdy stopka spoczywa na
płytce ściegowej lub ząbkach, a nie na tkaninie. Dobrze funkcjonująca maszyna podaje
tkaninę sama, bez pomocy szyjącego. W czasie pracy maszyny, zasuwka powinna być
dosunięta do płytki ściegowej. Po umieszczeniu tkanin pod stopką, należy stopkę opuścić
i rozpocząć szycie włączając sprzęgło przez naciśnięcie pedału. Po zakończeniu szycia,
doprowadzić igielnicę do najwyższego położenia i dopiero wtedy podnieść stopkę, odciągnąć
zszyte tkaniny lekko w tył i uciąć nić tuż przy tkaninie.

Urządzenia stosowane w kuśnierstwie

Do typowych urządzeń stosowanych w kuśnierstwie zaliczamy: stoły do dobierania skór,

krojenia, zwilżania, suszenia skór i kompletów oraz deski do nabijania skór i kompletów,
stojaki i manekiny.

Stół do dobierania skór (rys.17) składa się z metalowej podstawy i drewnianego blatu.

Na blacie jest naklejona warstwa filcu o grubości około 1cm, do której przyczepia się skóry
szpilkami – dzięki czemu nie zsuwają się one po podniesieniu blatu i ustawieniu pod kątem –
w celu oceny prawidłowości doboru skór pod względem koloru i połysku. Stół jest
wyposażony w urządzenie ręczne lub nożne do zmiany kąta nachylenia blatu. Istnieją różne
odmiany opisanego stołu. Wszystkie są bardzo do siebie podobne, różnią się szczegółami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Bardzo często pod blatem stołu, pomiędzy bocznymi metalowymi podstawami, znajdują się
dodatkowo szafki do przechowywania skór. Z prawej strony stołu znajduje się blat oparty na
wsporniku i służący do układania skór przeznaczonych do dobierania.

Rys. 17. Stół do dobierania skór [4, s. 23]

Rys. 18. Stół do krojenia skór [4, s. 23]

Stół do krojenia skór (rys.18) składa się z blatu drewnianego o wymiarach 120x180x90

cm. Przestrzeń między nogami jest zazwyczaj zabudowana szafkami i szufladami,
przeznaczonymi do przechowywania skór, skrojonych kompletów oraz narzędzi. Pozwala to,
przy zachowaniu funkcjonalności stołu, na ekonomiczne wykorzystanie miejsca w krojowni.

Stół do zwilżania skór (rys.19) składa się z perforowanego blatu o wymiarach

100x180x90 cm, umieszczonego na metalowej podstawie. Od spodu blatu znajduje się
metalowa rynienka z odprowadzeniem wody. Zasada funkcjonowania stołu jest prosta,
nadmiar wody powstały po zwilżeniu skór (ew. elementów kompletu) ścieka przez
perforowany blat stołu i za pośrednictwem rynienki zostaje odprowadzony do rury ściekowej
lub zlewu. Prawidłowe odprowadzanie wody jest bardzo ważne, gdyż przy zwilżaniu mizdry
należy unikać zwilżania okrywy włosowej, co byłoby nie do uniknięcia, gdyby blat stołu nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

był perforowany. Z tego też względu szczeliny lub dziurki w blacie stołu muszą być często
czyszczone, aby zapobiec ich zatkaniu.

Rys.19. Stół do nawilżania skór [4,s. 25]

Stół do suszenia skór i elementów wyrobu. Elementy wyrobu po nabiciu na deskę są

suszone w odpowiedniej temperaturze i przy zachowaniu właściwej wilgotności powietrza.
Jednym ze sposobów suszenia, poza stosowanymi coraz powszechniej suszarniami
ramowymi, jest suszenie przybitych kompletów na specjalnych stołach. Dwa rodzaje stołów
pokazano na rysunku 20. Stół do nabijania i suszenia składa się ze skrzynki, w której na dnie
są zainstalowane lampy wysyłające gorące promienie podczerwone. Pokrywę stołu stanowi
obrotowy blat, który może być obustronnie wykorzystany. Wyposażenie stołu stanowi
urządzenie do wyłączania części promienników oraz system wentylacyjny; pozwala to na
regulowanie temperatury wewnątrz stołu. Stół, co jest bardzo ważne, jak każde zresztą
urządzenie pracujące pod napięciem prądu elektrycznego, musi być uziemiony. Wadą stołu do
suszenia jest możliwość zbytniego przesuszenia tkanki skórnej, co może wpłynąć
niekorzystnie na właściwości wytrzymałościowe dermy. Dlatego skór o zbyt delikatnej
dermie nie należy suszyć tą metodą.

Deski służące do nabijania skór i kompletów przeznaczonych do suszenia, powinny mieć

wymiary pozwalające, przy obustronnym wykorzystaniu, na nabicie wszystkich elementów
danego wyrobu.

Rys. 20. Dwa rodzaje stołów do nabijania i suszenia skór i kompletów [4, s. 26]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Materiał, z którego deski są wykonane, powinien być mocny, a jednocześnie niezbyt

twardy, aby wbijanie gwoździ nie było bardzo utrudnione. Najczęściej do tego celu stosuje się
deski wykonane z drewna miękkiego (lipy, osiki, topoli) lub w ostateczności z płyt
paździerzowych. Czasami, w celu dodatkowego wzmocnienia, okleja się powierzchnię deski
mocnym płótnem. Elementy nabija się na deskę ściśle wg wyrysowanego na niej szablonu, co
daje gwarancję uzyskania prawidłowych proporcji gotowego wyrobu i wyznaczonego
rozmiaru. Deski przeważnie są ustawione na dwóch koziołkach.

Przyrząd do nabijania elementów działa na zasadzie młotka pneumatycznego, który przez

naciśnięcie dźwigienki w uchwycie wbija klamerki w krawędź naciągniętego elementu.

Stojaki. Na rysunku 21 i 22 przedstawiono różne typy stojaków służących jednocześnie

do wieszania konfekcji futrzarskiej i do jej transportu w stanie wiszącym. Stojaki pokazane na
rysunku 22 mają regulację wysokości górnej części, co pozwala na zastosowanie ich do
konfekcji o różnej długości. Oprócz stojaków do wieszania futer i kurtek są również stojaki
do wieszania czapek i kapeluszy futrzanych, będących jednocześnie elementem
dekoracyjnym pomieszczeń, sal targowych i wystawowych.

Rys. 21. Stojak do wieszania i przewożenia futer [4, s. 27]

Rys. 22. Stojaki do różnych rodzajów okryć futrzarskich [4, s. 28]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Manekiny (rys. 23) służą do modelowania oraz dokonywania przymiarek półproduktu

i gotowej konfekcji, zastępując klienta. Po nałożeniu futra na manekin możemy ocenić
prawidłowość wykonania futra, zauważyć wady popełnione podczas produkcji, przede
wszystkim konstrukcyjne, ale i inne jak, nieniewłaściwy dobór skór, nierówne ich połączenie
itp. Oczywiście podstawowym warunkiem jest, aby rozmiar manekina odpowiadał
rozmiarowi futra lub kurtki.

Rys. 23. Manekiny dla różnych rodzajów okryć futrzarskich [4, s. 29].

Kijki do trzepania skór i wyrobów stosuje się przy przerobei skór lisów i norek itp.

Wykonane są one z elastycznego drewna o długości ok. 1m. Kijkami uderza się w skórę lub
wyrób od strony okrywy włosowej. W ten sposób usuwa się zanieczyszczenia okrywy
włosowej oraz powoduje „powstanie” włosów, co wpływa dodatnio na wygląd skór
i wyrobów.

Pojemniki i wózki do przewożenia mogą być wykonane z drewna lub metalu. Kółka pod

pojemnikiem umożliwiają jego wysuwanie ze stałej obudowy, tworzącej stół do sortowania.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń

1.

Jakie są podstawowe wymagania organizacji pracy?

2.

Jakie są zasady bezpiecznej pracy na maszynach szyjących?

3.

Jakie maszyny stosuje się w kuśnierstwie?

4.

Jakie urządzenia stosuje się w kuśnierstwie?

5.

Jakie cechy zszywanych materiałów brane są pod uwagę przy doborze igieł i nici
maszynowych?

6.

Jakie są podstawowe czynności przy obsłudze maszyny stębnowej?

7.

Jakie podstawowe czynności należy wykonać przy obsłudze maszyny kuśnierskiej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypisz w zeszycie mechanizmy tworzenia ściegu w maszynie stębnowej i kuśnierskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiale nauczania treści dotyczących budowy i działania wskazanych
maszyn,

2)

wypisać mechanizmy tworzenia ściegu maszyny stębnowej,

3)

wypisać mechanizmy tworzenia ściegu maszyny kuśnierskiej,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

zeszyt,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Przygotuj maszynę stębnową do pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

dobrać narzędzia i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,

2)

zaplanować kolejność czynności przygotowujących maszynę stębnową do szycia,

3)

przygotować maszynę stębnową do szycia,

4)

uruchomić maszynę,

5)

wykonać próbny szew,

6)

dokonać samooceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

maszyna stębnowa,

−

przybory i narzędzia do obsługi maszyny,

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja obsługi maszyny stębnowej,

−

normy szwów, klasyfikacji i oznaczenia szwów,

−

resztki tkanin do wykonywania próbnego szycia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Przygotuj maszynę kuśnierską do szycia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

dobrać narzędzia i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

2)

zaplanować kolejność czynności przygotowujących maszynę do szycia,

3)

przygotować maszynę kuśnierską do szycia ,

4)

uruchomić maszynę,

5)

wykonać próbny szew,

6)

dokonać samooceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

maszyna kuśnierska,

−

przybory i narzędzia do obsługi maszyny,

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja obsługi maszyny kuśnierskiej,

−

normy szwów,

−

odpad ze skór futerkowych do wykonywania próbnego szycia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Wykonaj na maszynie stębnowej próbki dwóch dowolnie wybranych szwów zwykłych.

Wyboru dokonaj z poniżej przedstawionych schematów szwów.

Rys. do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

zapoznać się z normami szwów,

3)

wybrać dwa szwy zwykłe,

4)

przerysować z norm do zeszytu schematy wybranych szwów,

5)

wykonać próbki szwów maszynowych,

6)

zaprezentować wykonanie ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

maszyna stębnowa,

−

normy szwów,

−

resztki tkanin z przeznaczeniem wykonania próbek szwów,

−

przybory krawieckie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

−

przybory do rysowania i pisania,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Zszyj odpad ze skór futerkowych na maszynie kuśnierskiej po liniach prostych, falistych,

łamanych według rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 4

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii,

2)

przygotować odpad ze skór futerkowych do zszywania – obrównać odpad zgodnie
z wymogami ćwiczenia,

3)

pozszywać odpad,

4)

dokonać samooceny wykonywanych szwów,

5)

przedstawić wnioski i spostrzeżenia,

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

maszyna kuśnierska,

−

odpad ze skór futerkowych,

−

nóż kuśnierski, nożyczki,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Oczyść i przeprowadź podstawową konserwację maszyny kuśnierskiej i stębnowej po

zakończonej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się kolejność instrukcją obsługi maszyn,

2)

oczyścić zewnętrzne części maszyn,

3)

nasmarować maszyny zgodnie z instrukcją obsługi,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

maszyna kuśnierska,

−

maszyna stębnowa,

−

instrukcje obsługi maszyn,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

określić zasady bhp przy pracy na maszynach?

2)

wymienić i scharakteryzować maszyny stosowane w kuśnierstwie?

3)

wymienić i scharakteryzować urządzenia kuśnierskie?

4)

rozróżniać części maszyn?

5)

obsłużyć maszynę kuśnierską?

6)

obsłużyć maszynę stębnową?

7)

zszyć odpad ze skór futerkowych według różnych linii?

8)

oczyścić i zakonserwować maszyny kuśnierskie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.2. Narzędzia i przybory stosowane w kuśnierstwie

4.2.1. Materiał nauczania

Narzędzia kuśnierskie

Do narzędzi stosowanych w kuśnierstwie zaliczamy: noże kuśnierskie, grzebienie,

kleszcze, nożyce, radełka, żelazka do prasowania, szczotki, szablony.

Nóż kuśnierski służy do przykrawania skór dobranych na dany element, obcinania

zbędnych części oraz wycinania uszkodzonych miejsc. Nóż kuśnierski ma wyraźnie
zarysowaną, obustronnie obłożoną metalem kolorowym piętkę służącą do zaznaczania nacięć,
które krojczy wykonuje w celu właściwego wyprofilowania skóry.

Rys. 24. Nóż kuśnierski [4, s. 17]

Grzebień kuśnierski służy do czesania okrywy włosowej w celu nadania jej estetycznego

wyglądu oraz wyczesywania z okrywy włosowej włosów spilśnionych, ewentualnie obcych
ciał mechanicznych, najczęściej trocin. Grzebień może być stały lub składany. Grzebień,
którego uzębiona część po złożeniu chowa się w metalową pochewkę, jest wygodniejszy
w użytkowaniu i może być schowany do kieszeni, bez obawy skaleczenia się lub uszkodzenia
odzieży. Grzebienie najczęściej są wykonane z blachy stalowej. Używane są również
grzebienie, w których twarde stalowe pręciki pełnią rolę zębów.

Rys. 25. Grzebień kuśnierski [4, s. 18]

Kleszcze służą do wbijania i wyciągania gwoździ przy nabijaniu i zdejmowaniu

elementów konfekcji z desek. Ostatnio coraz częściej stosuje się wstrzeliwanie metalowych
klamerek pneumatycznych pistoletem.

Rys. 26. Kleszcze kuśnierskie [4, s. 18]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Nożyce służą do przycinania okrywy włosowej w celu jej wyrównania między

poszczególnymi elementami, na zawinięciach, krawędziach itp. miejscach, gdy wymaga tego
dbałość o estetyczny wygląd wyrobu. Nożyce są również używane przy czynnościach
wykończeniowych, gdzie mamy do czynienia z materiałami tekstylnymi, nićmi, tasiemkami
i innymi materiałami pomocniczymi.

Rys. 27. Nożyce[4, s. 19]

Radełko służy do kopiowania i wyznaczania linii, po których następnie dokonujemy cięć

niezbędnych przy pracach kuśnierskich. Składa się ono z uchwytu, na przedłużeniu którego
znajduje się kółeczko z kolcami na obwodzie. Kółeczko jest osadzone na osi i przez
prowadzenie go po powierzchni, jest wprowadzone w ruch obrotowy. Kolce poruszające się
po powierzchni (w naszym przypadku po skórze) zostawiają trwały ślad. Zamiast radełka
używa się również przyrządu ze zbiorniczkiem, w którym jest sproszkowana kreda. Podczas
obracania się kółeczka, kreda wysypuje się, pozostawiając ślady na skórze.

Rys. 28. Radełko [4, s. 19]

ś

elazko służy do wygładzania zmiętych powierzchni materiałów tekstylnych,

wykonanych z włókien sztucznych lub naturalnych. Ze względu na różną odporność
materiałów na temperaturę żelazko powinno być wyposażone w regulator temperatury.
Należy unikać lub gdy to konieczne zachować maksymalną ostrożność przy prasowaniu np.
podszewki wszytej już do futra. Skóra ma stosunkowo niską odporność na wyższe
temperatury – w skórach futerkowych odporność ta z zasady nie przekracza 70°C
i w przypadku jej przekroczenia może nastąpić zniszczenie tkanki skórnej (dermy) albo jej
znaczne uszkodzenie.

Rys. 29. śelazko elektryczne [4, s. 20]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Szczotki z włoskiem naturalnym lub sztucznym służą do zwilżania skór przed rozkrojem,

do zwilżania elementów konfekcji przed nabijaniem na deski, a także do wygładzania lub
zmywania okrywy włosowej wyrobów futrzarskich, którą to czynność wykonuje się w czasie
ostatniej fazy produkcji, jaką jest kosmetyka gotowej konfekcji.

Szablony są potrzebne we wszystkich fazach produkcji i w znacznym stopniu decydują

o tym, czy gotowy wyrób został wykonany zgodnie z ustaloną uprzednio konstrukcją, czy ma
ustalony uprzednio wymiar i czy wymiary poszczególnych elementów zachowały prawidłowe
proporcje. Ze względu na to, że szablony są bardzo intensywnie użytkowane, powinny być
wykonane z trwałych materiałów. Najczęściej stosowanym materiałem jest preszpan. Próby
zastosowania folii nie powiodły się, ponieważ szablony z folii zwijały się, co znacznie
utrudniało ich użytkowanie. Szablony są wykonywane na każdą wielkość konfekcji,
z uwzględnieniem dodatkowej powierzchni na konieczne zawinięcie krawędzi.

Rys. 30. Szablony poszczególnych elementów futra [4, s. 21]

Przybory

Naparstek (bez denka) jest nieodłącznym przyborem każdego krawca i osoby

zatrudnionej przy wykończeniu konfekcji futrzarskiej. Funkcja naparstka jest ogólnie znana
i powszechnie wiadomo, że służy on do zabezpieczenia palca przed ukłuciem igłą. Palec
,,uzbrojony w naparstek”, łatwo przepycha igłę przez materiał.

Taśma metryczna, linie, ekierki, krzywiki, skalówki, kreda, szpilki itp. są również

ogólnie znanymi pomocniczymi przyborami używanymi do mierzenia, kreślenia linii
prostych, zakrzywionych, rysowania kątów, spinania itp.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz przybory kuśnierskie?

2.

Jakie znasz narzędzia kuśnierskie?

3.

Jakie narzędzia i przybory potrzebne są przy szyciu ręcznym?

4.

Jakie narzędzia i przybory stosuje się przy krojeniu skór?

5.

Jakie narzędzia służą do kosmetyki wyrobów kuśnierskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Obrównaj odpad ze skór owczych według określonego szablonu (prostokąt o wymiarach

60 mm x 40 mm), posługując się nożem kuśnierskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii,

2)

wykonać szablon do obrównywania odpadu,

3)

dobrać odpad,

4)

obrysować szablon na odpadzie, zwracając uwagę na ekonomiczne wykorzystanie
powierzchni odpadu,

5)

przygotować nóż kuśnierski,

6)

wykroić odrysowane elementy,

7)

dokonać samooceny,

8)

przedstawić wnioski i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

nóż kuśnierski,

−

przybory do rysowania na skórach,

−

tektura lub preszpan do wykonania wzornika,

−

stół do krojenia,

−

odpad ze skór owczych kl. II,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Nabij skóry królicze, posługując się narzędziami i przyborami do nabijania skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do nabijania skór futerkowych zgodnie z zasadami bhp
i ergonomii,

2)

wyznaczyć w skórach pręgę grzbietową,

3)

nawilżyć skóry i złożyć do odleżenia,

4)

nabić skóry zgodnie z zasadami technologicznymi,

5)

dokonać samooceny wykonania ćwiczenia,

6)

przedstawić wnioski i spostrzeżenia,

7)

odstawić skóry do suszenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

narzędzia i przybory do nabijania skór,

−

stół do nabijania,

−

stół do zwilżania skór,

−

skóry królicze

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Ćwiczenie 3

Wytnij odrysowane na papierze szablony poszczególnych elementów futra, posługując

się nożycami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować stanowisko pracy

zgodnie z zasadami bhp i ergonomii,

2)

odrysować na papierze szablony futra,

3)

wyciąć szablony posługując się nożycami, szczególną uwagę zwrócić na dokładne
wycinanie po liniach wklęsłych (np. podkrój pachy)i wypukłych (np. kula rękawa),

4)

dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia,

5)

przedłożyć pracę do oceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół kuśnierski,

−

szablony futra,

−

papier,

−

nożyce,

−

przybory do rysowania

−

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

stosować zasady bhp przy posługiwaniu się narzędziami

i przyborami kuśnierskimi?

2)

rozróżniać narzędzia i przybory kuśnierskie?

3)

dobrać odpowiednie narzędzia kuśnierskie do wykonywanych
czynności?

4)

posłużyć się przyborami kuśnierskimi?

5)

posłużyć się narzędziami kuśnierskimi?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

4.3. Technika szycia ręcznego

4.3.1. Materiał nauczania

Organizacja stanowiska pracy szycia ręcznego

Prace związane z szyciem ręcznym są wykonywane na stole, którego wysokość

w przypadkach pracy w pozycji stojącej powinna być dostosowana do wzrostu pracującego.
W stole powinny znajdować się szuflady na przybory i narzędzia potrzebne podczas pracy.
Przy pracach w pozycji siedzącej używa się stołka obrotowego z oparciem i regulowaną
wysokością (rys. 31)

celowe jest również

zastosowanie podnóżka z regulacją wysokości do

opierania nóg.

Rys. 31. Różne typy stołków z regulacją wysokości [4, s. 31]

Postawa przy szyciu ręcznym

Prawidłowa postawa przy wykonywaniu pracy, a w tym również i szycia, ma duży

wpływ na uczucie zmęczenia, wydajności pracy i zdrowia pracownika. Jest to szczególnie
ważne w odniesieniu do uczniów. Prawidłową pozycje pracownika pokazano na rysunku 32.
Nogi pracownik opiera o podnóżek.

Rys. 32. Prawidłowa pozycja pracownika przy szyciu ręcznym [4, s. 32]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Posługiwanie się igła i naparstkiem

Podczas szycia ręcznego używa się igły i naparstka bez dna. Naparstek, dopasowany

wielkością do grubości palca, nakłada się na środkowy palec prawej ręki, tak aby był
widoczny czubek paznokcia i palca.

Igłę trzyma się dwoma palcami, kciukiem i palcem wskazującym. Palec środkowy

z naparstkiem podtrzymuje igłę i ułatwia jej przepchnięciem przez zszywaną skórę. Podczas
gdy prawa ręka wykonuje właściwą czynność szycia, lewa ręka ułatwia wykonanie tej
czynności, np. przez właściwe trzymanie lub dociskanie, względnie podsuwanie zszywanych
warstw. Szycie ręczne w kuśnierstwie to nie tylko zszywanie skór. Podczas
konfekcjonowania futer zużywa się wiele dodatków i tzw. materiałów pomocniczych. Są to
więc podszewki, tkaniny bawełniane, płótna sztywne (lub różne syntetyczne sztywniki),
watolina, taśmy konfekcyjne itp., które są łączone ze skórami.

Do szycia tkanin i wszelkiego typu dzianin, bądź tworzyw sztucznych używanych

w kuśnierstwie, są stosowane takie same ściegi i szwy jak w krawiectwie. Są to ściegi
podstawowe. Natomiast elementy skórzane są łączone tylko niektórymi ze ściegów
krawieckich i ściegami specjalnymi.

Ściegi ręczne podstawowe

Ś

cieg przed igłą (rys.33a) polega na najprostszym przewlekaniu nici za pomocą igły

przez tkaninę i ewentualnie przez skórę. Wygląd ściegu po stronie prawej i lewej jest taki
sam. Długość ściegów równa się odstępom między ściegami. Wykonuje się je od ręki prawej
ku lewej. Ścieg przed igłą stosuje się do oznaczenia i marszczenia ręcznego. Może również
służyć jako ścieg ozdobny przy zszywaniu ze sobą krawędzi elementów skórzanych np.
w rękawiczkach.

Ś

cieg fastrygowy (rys. 33b) jest odmianą ściegu przed igłą. Różnica polega na tym, że

ś

cieg fastrygowy nie ma równych odstępów między ściegami. Długość waha się w granicach

1 – 10 cm, zależnie od zastosowania. Stosuje się go w przypadkach chwilowego łączenia,
np. podszewki ze skórą do wykończenia itp. oraz do oznaczenia linii.

Ś

cieg pętelkowy (rys. 33c), zwany inaczej kopiowym, wykonuje się podobnie jak ścieg

przed igłą, z tym że od strony wierzcha nie dociąga się nici, zostawiając pętelki. Stosuje się
go do oznaczenia konturów form z jednej warstwy tkaniny na drugą, np. w pelisach
i kożuchach krytych.

Ś

cieg za igłą (rys. 33d) wykonuje się od prawej strony do lewej, wracając igła w prawą

stronę po każdym wykonanym ściegu. Ściegi na wierzchu nie łączą się i odstępy między nimi
są równe długości ściegu, natomiast pod spodem są trzykrotnie dłuższe niż na wierzchu.

Ś

cieg stębnowy (rys. 33e) jest odmianą ściegu za igłą. Stosuje się go w różnych

przypadkach, np. w szwach, które trudno jest wykonać maszynowo. Wykonuje się go
przeciągając igłę od strony prawnej i wbijając igłę w miejsce, gdzie nić poprzednio przebiła
zszywane warstwy (tkaninę, skórę).W rezultacie otrzymuje się ścieg podobny z prawej strony
do ściegu maszynowego. Ścieg ten pod spodem jest dwa razy dłuższy niż na wierzchu. Liczba
ś

ciegów zależy od gęstości tkaniny, grubości lub zwięzłości dermy i grubości nici.

W praktyce waha się w granicach 3 – 4 ściegów na 1 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Rys. 33. Ściegi podstawowe: a) ścieg przed igłą, b) ścieg fastrygowy, c) ścieg pętelkowy, d) ścieg za igłą,

e) ścieg stębnowy [4, s. 34]

Ś

cieg okrętkowy (rys. 34) wykonuje się od strony prawej do lewej. Brzegi dwóch

zszywanych ze sobą skór składa się włosem do siebie, tak żeby włos podczas zszywania był
niewidoczny. Igłą należy przebijać obydwie skóry w kierunku do siebie. Po wyciągnięciu igły
po przeciwnej stronie przekłada się ja i wbija znów po stronie od siebie w równych odstępach.
Gęstość ściegów i głębokość nakłuć zależy od grubości dermy. Drobne różnice w długościach
włosa dwóch zszywanych z sobą skór mogą być wyrównane przez wysunięcie do góry
krawędzi skóry z dłuższym włosem. Ścieg przy tym musi być szczególnie mocno dociągany.

Rys. 34. Ścieg okrętkowy: a) sposób wykonania b) widok szwu wykonanego ściegiem okrętkowym [4, s. 35]

Ś

cieg stykowy (rys. 35)

jest jakby odmianą ściegu okrętkowego. Łączone brzegi skór po

zetknięciu kładzie się na wskazującym palcu lewej ręki, a kciukiem przytrzymuje od
wierzchu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Rys. 35. Ścieg stykowy: a) sposób wykonania b) widok szwu wykonanego ściegiem okrętkowym [4, s. 35]

Włos zszywanych skór powinien biec w jednym kierunku – do dłoni i praktycznie w tym

układzie zlewa się jednolicie. Podczas wykonywania ściegu od strony prawej do lewej, na
palcu wskazującym podsuwa się w kierunku do siebie. Gdy w zszywanych elementach
występują znaczne różnice w długości włosa, praktykuje się nakładanie jednego brzegu skóry
nad drugi. Na rysunku 36 pokazano ścieg stykowy z nadkładaniem.

Rys. 36. Odmiana ściegu stykowego z nakładaniem [4, s. 36]

Nałożony brzeg jest dodatkowo przychwycony od spodu rzadkim ściegiem okrętowym.

Ś

ciegi stykowe są stosowane do zszywania skór o leżącej płaskiej i równocześnie rzadkiej

okrywie włosowej (np. skóry źrebaków, cieląt, brajtszwance, łapki brajtszwancowe lub
karakułowe itp.)

Ś

cieg obrzucany (rys. 37) jest również odmianą ściegu okrętowego. Wykonuje się go od

strony lewej do prawej. Różni się jednak od dwóch poprzednich mniej dbałym wykonaniem.
W praktyce ściegi te wykonuje się rzadko – w zależności od potrzeby, w odstępach 5– 20mm.
Ś

cieg ten najczęściej służy do obrzucania brzegów w futrach, przy łączeniu watoliny podczas

wykończenia itp.

Rys. 37. Ścieg obrzucany (obrębkowy) [4, s. 36]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Ściegi ozdobne

Ś

cieg sznureczkowy wodny (rys. 38a) wykonuje się od strony lewej do prawej. Każdy

ś

cieg powinien zaczynać się w połowie długości ściegu poprzedniego. Nić należy układać

zawsze z jednej strony ściegu; długość ściegu powinna być jednakowa.

Ś

cieg dziergany (rys. 38b) wykonuje się od strony lewej do prawej, wbijając igłę od

wierzchu do spodu i wyciągając ją przy równoczesnym podłożeniu pod nią nici wychodzącej
z wierzchu tkaniny. Ścieg ten jest stosowany do dziergania dziurek

Ś

cieg gałązkowy (rys. 38c) jest odmianą ściegu dzierganego. Powstaje przez dzierganie

nici na przemian raz z lewej, a raz z prawej strony osi ściegu. W ściegu tym można
wprowadzić różne odmiany przez zmianę kierunku ściegu. Stosowany do ozdabiania
podszewek w futrach i haftowania.

Ś

cieg łańcuszkowy (rys. 38d) jest odmianą ściegu dzierganego. Ścieg wykonuje się od

strony prawej do lewej lub z góry na dół. Może mieć ogniwa zamknięte, otwarte lub ukośne.
Łańcuszek o zamkniętych ogniwach powstaje z pętelek wychodzących jedna z drugiej,
dzierganych w kierunku prawie prostopadłym. Przy dzierganiu wbija się igłę w tkaninę
w kierunku prostopadłym do brzegu ogniwa. Liczba ściegów na 1 cm zależy od rodzaju
zastosowania. Łańcuszek – drabinka powstaje przez rozstawienie ogniw łańcuszka (igłę
należy wbijać skośnie). Ścieg łańcuszkowy służy w podszewkach futer do ozdabiania.

Ś

cieg zakopiański (rys. 38e) wykonuje się od strony lewej do prawej, po oznaczeniu

szerokości i kierunku ściegu. Po lewej stronie tworzą się małe ściegi przed igłą, na przemian
u góry i u dołu szerokości ściegu. Po prawej stronie powstaje skrzyżowanie nici. Stosowany
do haftowania kożuszków, ozdobienia podszewek w futrach.

Rys. 38. Ściegi ozdobne: a) sznureczkowy wodny, b) dziergany, c) gałązkowy, d) łańcuszkowy, e) zakopiański

[4, s. 37]

Ś

cieg krzyżowy jest odmianą ściegu zakopiańskiego. Nazwa krzyżyka powstała od

skrzyżowania dwóch nici pod kątem prostym. Prawidłowy krzyżyk musi być zawsze kryty
jednokierunkowo, tzn. że wszystkie krzyżyki muszą mieć kierunek skosu zawsze jednakowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

prawy albo lewy. Krzyżyki można wykonać, robiąc od razu cały krzyżyk od strony lewej
ku prawej dwoma sposobami:

−−−−

po przekątnej splotu materiału lub oznaczonej linii (rys. 39a),

−−−−

wzdłuż materiału lub oznaczonej linii (rys. 39b).

Rys. 39. Sposoby wykonywania krzyżyków: a) po przekątnej, b) wzdłuż materiału [4, s. 37]

Ś

cieg piłeczka (rys. 40) wykonuje się najpierw od strony lewej ku prawej, potem od

strony prawej ku lewej, pamiętając, że igłę wkłuwa się w te same miejsca. Obie strony ściegu
są jednakowe.

Rys. 40. Ścieg piłeczka [4, s. 39]

Ś

cieg kurpiowski (rys. 41) jest to prosty ścieg, podobny do piłeczki składający się z tzw.

półkrzyżyków ukośnych. Wykonuje się go od strony prawej ku lewej. Wysokość ściegu i jego
nachylenie zależy od potrzeby i grubości nitki. Po wierzchniej stronie wykonanego haftu
powstają ściegi ukośne (rys. 40a), a pod spodem dwa równoległe rzędy stębnówki (rys. 40b).

Rys. 41. Ścieg kurpiowski: a) strona prawa, b) strona lewa [4, s. 39]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Ściegi specjalne

Ś

cieg polski (rys. 42) jest to ścieg kuśnierski. Wykonuje się go od strony prawej ku lewej.

Brzegi dwóch zszywanych ze sobą skór składa się okrywą włosową do siebie. Igłą należy
przebijać obie warstwy skóry i po przeciągnięciu nici wbić igłę w to samo miejsce po raz
drugi. Następny ścieg wykonuje się w pewnym odstępie od pierwszego. Kolejność jest
następująca: dwa razy wbijanie igły i przewlekanie nici z jednej strony od siebie i dwa razy
wbijanie i przewlekanie z drugiej strony do siebie. I tak na przemian. Ścieg ten jest stosowany
do zszywania skór i miejsc w skórach o rozchodzącej się w przeciwne strony okrywie
włosowej (np. tył kołnierza), czasem stosowany z równoczesnym podłożeniem i przeszyciem
podwójnie złożonych pasemek watoliny lub flaneli. Grubość nici dobiera się odpowiednio do
grubości i elastyczności dermy; zawsze jednak nici powinny być mocne.

Rys. 42. Ścieg polski [4, s. 40]

Ś

cieg podszyciowy (rys.43) jest podobny do ściegu obrzucanego (obrębkowego) od

siebie. Wykonuje się go od siebie, od strony prawej do lewej, lewą ręką przytrzymując skórę
przed jej przesunięciem, a jednocześnie palcem wskazującym odchylając włosy. Odstępy
ś

ciegów 0,2 – 0,4 cm. Stosuje się go przy wykończaniu dołów pelis, ponieważ w tym miejscu

nie można skóry podwijać

Rys. 43. Ścieg podszyciowy [4, s. 40]

Ś

cieg zaciskający, podbiciowy (rys. 44) zawiera w sobie elementy ściegu przed igłą. Jest

stosowany przy wykończeniu pelis – do zszycia skóry z tkaniną. Szyje się go mocną, śliską
nicią. Ścieg wykonuje się od strony prawej do lewej kolejno: nakłuwa się tkaninę i przeciąga
nić tak samo jak przy ściegu przed igłą, po czym nakłuwa się w ten sam sposób skórę od
strony okrywy włosowej w odległości około 0,5cm od krawędzi. Następnie wykonuje się

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

ś

cieg w tkaninie, poczym ponownie ścieg w skórze. Po wykonaniu dwóch ściegów w skórze

i trzech ściegów w tkaninie ściąga się nić, pomagając sobie kciukiem do podwinięcia się
krawędzi skóry. Jeśli i kolejne ściegi będą następowały dokładnie blisko po sobie, a nici
łączące skórę z materiałem będą przed zaciągnięciem prostopadłe, podwinięta krawędź skóry
będzie dokładnie przylegać do tkaniny. W przeciwnym razie nici będą częściowo widoczne.

Rys. 44. Ścieg zaciągający, odbiciowy [4, s. 41]

Ś

cieg zaciągający, prawdziwy (rys. 45) służy do zszywania krawędzi skór od strony

okrywy włosowej w sposób kryty, w warunkach, kiedy dostęp od spodu jest utrudniony, np.
szwy barkowe w pelisach, łapki lisów, wszywanie kawałków podczas reperacji, zszywanie
pęknięć od wierzchu itp. Wykonuje się go od strony prawej do lewej nićmi śliskimi
i mocnymi. Ścieg powstaje przez przebicie warstwy skóry ze spodu, od strony mizdry do
wierzchu, następnie dokładnie naprzeciw w drugiej krawędzi przebija się dermę od strony
okrywy włosowej do spodu i wykonuje ścieg przed igłą. Po wyciągnięciu igły, ponownie
wykonuje się taki sam ścieg w pierwszej krawędzi. Po wykonaniu kolejnych 3

−

4 ściegów nić

ś

ciąga się mocno, pomagając sobie równocześnie kciukiem lewej ręki w podwinięciu

krawędzi. Powstaje w ten sposób szew w spodzie, z wierzchu niewidoczny. Następnie od
nowa zaczyna się wykonywanie kilku ściegów i ich zaciąganie. Długość ściegów zależy
w praktyce od rodzaju dermy i roli, jaką ma spełniać szew i wynosi 3

−

6mm.

Rys. 45. Ścieg zaciągający, prawdziwy [4, s. 43]

Ś

cieg rygujący (rys. 46) jest podobny do ściegu dzierganego. Służy do luźnego łączenia

ze sobą dwóch warstw skóry, np. wewnątrz kołnierza, w celu zabezpieczenia ich przed
przesunięciem.
Wykonuje się go od strony prawej do lewej i z powrotem w odwrotnej kolejności. Wbijając
igłę, przekłuwa się jednocześnie mizdrę jednej i części drugiej warstwy (np. części wierzchnie
i spodnie kołnierza), a przy wyciąganiu igły podkłada się nić, jak przy dzierganiu. Otrzymana

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

w ten sposób pętelka uniemożliwia przesuwanie się elementów kołnierza względem siebie.
Zależnie od potrzeby stosuje się różne odstępy 3–5cm.

Rys. 46. Ścieg rygujący [4, s. 43]

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jak powinno być zorganizowane stanowisko pracy do szycia ręcznego zgodnie
z przepisami bhp i ergonomią pracy?

2.

W jaki sposób posłużysz się igłą i naparstkiem przy szyciu ręcznym?

3.

Jakie są rodzaje ściegów podstawowych i gdzie się je stosuje przy wykonywaniu
wyrobów kuśnierskich?

4.

Jakie są rodzaje ściegów ozdobnych i jakie mają zastosowanie w wyrobach kuśnierskich?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz przybory kuśnierskie do szycia ręcznego, zademonstruj posługiwanie się nimi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

przyjąć prawidłową postawę przy szyciu,

3)

zademonstrować sposób posługiwania się igłą i naparstkiem,

4)

powtórzyć wielokrotnie czynność wbijania igły w skórę przy pomocy naparstka.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kuśnierskie: igła, naparstek,

−

skrawki skór futerkowych,

−

stanowisko do szycia ręcznego,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Wykonaj ściegi ręczne podstawowe na skrawkach skór lub materiałów włókienniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp i ergonomii,

2)

przygotować próbki skór lub materiałów do wykonania ćwiczenia,

3)

wypisać ściegi podstawowe w zeszycie ćwiczeń,

4)

wykonać ściegi podstawowe,

5)

dokonać samooceny wykonanych ściegów,

6)

przedłożyć pracę do oceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół do szycia ręcznego,

−

przybory i narzędzia do szycia ręcznego,

−

kawałki skór lub materiałów włókienniczych,

−

nici do szycia ręcznego,

−

poradnik ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Wykonaj ściegi ręczne specjalne na skrawkach skór futerkowych i sporządź rysunki

ś

ciegów w zeszycie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp i ergonomii,

2)

przygotować próbki skór

3)

wypisać rodzaje ściegów specjalnych w zeszycie ćwiczeń,

4)

wykonać ściegi specjalne,

5)

sporządzić rysunki ściegów w zeszycie,

6)

dokonać samooceny wykonanych ściegów,

7)

przedłożyć pracę do oceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół do szycia ręcznego,

−

przybory i narzędzia do szycia ręcznego,

−

kawałki skór lub materiałów włókienniczych,

−

nici do szycia ręcznego,

−

przybory do rysowania,

−

poradnik ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Wykonaj ściegi ręczne ozdobne na skrawkach skór lub materiałów włókienniczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp i ergonomii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

2)

wypisać ściegi ozdobne w zeszycie ćwiczeń,

3)

przygotować próbki skór lub materiałów włókienniczych,

4)

wykonać ściegi ozdobne,

5)

dokonać samooceny wykonanych ściegów,

6)

przedłożyć pracę do oceny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

stół do szycia ręcznego,

−

przybory i narzędzia do szycia ręcznego,

−

kawałki skór lub materiałów włókienniczych

−

nici,

−

poradnik ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

zorganizować stanowisko pracy szycia ręcznego zgodnie przepisami

bhp?

2)

posłużyć się igłą i naparstkiem przy szyciu ręcznym?

3)

rozróżnić ściegi ręczne stosowane w kuśnierstwie?

4)

wykonać ściegi podstawowe?

5)

wykonać ściegi specjalne?

6)

wykonać ściegi ozdobne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Skóry futerkowe zszywamy na maszynie
a)

stębnowej.

b)

pikówce.

c)

kuśnierskiej.

d)

zygzakowej.

2.

Urządzenie do dobierania skór to stół

a)

z uchylnym blatem.

b)

z blatem perforowanym.

c)

z blatem szklanym.

d)

z blatem laminowanym.

3.

Do nabijania skór służy

a)

radełko.

b)

grzebień.

c)

młotek.

d)

kleszcze kuśnierskie.

4.

Maszyna kuśnierska szyje ściegiem
a)

zygzakowym.

b)

stębnowym.

c)

łańcuszkowym.

d)

niewidocznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

5. Przy zszywaniu skór na maszynie kuśnierskiej należy

a)

włos wykładać na zewnątrz krawędzi.

b)

włos wpychać dokładnie pomiędzy zszywane krawędzie.

c)

wycinać włos.

d)

zszywać skóry z minimalnie wystającym włosem ponad krawędzie.

6. Po zakończonym szyciu na maszynie kuśnierskiej ucinamy nić przy

a) igle wbitej w zszywane krawędzie skór.
b) podniesionej stopce.
c) cofniętym położeniu igły i rozsuniętych tarczach.
d) igle cofniętej i zaciśniętych tarczach.

7. Podczas krojenia nożem kuśnierskim występuje zagrożenie

a)

poparzeniem.

b)

stłuczeniem.

c)

skaleczeniem.

d)

zatruciem.

8. Rozchodzenie się zszytych krawędzi skór spowodowane jest

a)

zbyt mocnym naciągiem nici.

b)

zbyt słabym naciągiem nici.

c)

zastosowaniem zbyt grubej nici.

d)

zastosowaniem zbyt cienkiej nici.

9. Maszyny specjalne stosowane do kosmetyki wyrobów to

a)

zgrzewarki.

b)

maszyny do trzepania.

c)

krajarki.

d)

pikówki.

10.

Maszyna stębnowa w kuśnierstwie służy do
a)

zszywania skór futerkowych.

b)

zszywania materiałów włókienniczych.

c)

wykonywania dziurek.

d)

wszywania kołnierzy do futer.

11.

Naparstek służy do ochrony palca

a)

ś

rodkowego ręki przy szyciu ręcznym.

b)

kciuka ręki przy szyciu ręcznym.

c)

ś

rodkowego przy nabijaniu gwoździ.

d)

kciuka przy wyjmowaniu gwoździ.

12. Ostrze igły kuśnierskiej ręcznej jest

a)

okrągłe.

b)

zakończone kulką.

c)

w kształcie grotu.

d)

w kształcie stożka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

13. Na rysunku przedstawiono ścieg

a)

maszynowy.

b)

podszyciowy.

c)

zaciągający podbiciowy.

d)

polski.

14. Ścieg okrętkowy służy do

a)

zszywania skór.

b)

przyszywania tkaniny wzmacniającej.

c)

tasiemkowania brzegów wyrobu.

d)

przyszywania watoliny.

15. Do grupy ściegów ozdobnych należy ścieg

a)

okrętkowy.

b)

dziergany.

c)

polski.

d)

fastrygowy.

16. W przypadku zauważenia usterek w pracy maszyny należy

a)

odłączyć maszynę od prądu i wezwać przełożonego.

b)

usunąć usterkę.

c)

wykonać przegląd maszyny.

d)

wyjąć bębenek.

17. Na rysunku przedstawiono sposób wykonywania ściegu

a)

okrętkowego.

b)

polskiego.

c)

zaciągającego prawdziwego.

d)

rygującego.

18. Przedstawione na rysunku narzędzia służą kuśnierzowi do

a)

rozprzestrzeniania skór.

b)

rozczesywania włosa.

c)

strzyżenia włosa.

d)

wyciągania gwoździ.

19. Zbyt mocny naciąg nici może być przyczyną

a)

zrywania nici.

b)

opuszczania ściegów.

c)

rozchodzenia się zszytych krawędzi.

d)

pętelkowania ściegu.

20. Urządzenie przedstawione na rysunku służy do

a) wieszania czapek i kapeluszy.
b) wieszania futer i kurtek.
c) modelowania nakryć głowy.
d) nabijania czapek i kapeluszy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...........................................................................................................................

Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi kuśnierskich

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

6. LITERATURA

1.

Białczak B.: Maszyny i urządzenia w przemyśle odzieżowym. Podręcznik dla ZSZ. WSiP,
Warszawa1995

2.

Buczyńska L., Burzyński Cz.: Kuśnierstwo. WSiP, Warszawa 1986.

3.

Burzyński Cz., Dzieża R., Suliga A., Duda J.: Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1986

4.

Burzyński Cz., Suliga A.: Kuśnierstwo. Część 1. WSiP, Warszawa 1986

5.

Czyżewski H.: Krawiectwo. WSiP, Warszawa1992