Mam pytania w sprawie wzmacniacza na TDA 1562:

1. Czy zamiast dwóch kondensatorów 4700

µ

F można za-

łożyć 2 razy większe – 4 takie same, po dwa połączone rów-

nolegle 2x(2x4700

µ

F)? Czy pojemność 9400

µ

F lub

10000

µ

F będzie bezpieczna?

2. Napięcie robocze jest 8-18V, natomiast napięcie dopu-

szczalne jest 0-30V a chwilowe 45V. U mnie pracuje w sa-

mochodzie 12V. Czy zbudowanie odpowiednio wydajnej

prądnicy 10A na napięcie 20-30V polepszy wydajność

wzmacniacza?

3. Czy można taki wzmacniacz podłączyć pod 2 szeregowe

akumulatory 2x12V?

4. Czy podwójne kondensatory i zasilanie z dodatkowego

akumulatora (2 akumulatory ładowane alternatorem

24V) lub przetwornicy mogą zniszczyć wzmacniacz lub

wpłynąć na jego nieprawidłową pracę?

5. Czy zbudowanie niewielkiego przedwzmacniacza z od-

powiednich filtrów dolnoprzepustowych poprawi wydaj-

ność SUBWOOFERA?

Ad 1. Można zwiększyć pojemność kondensatorów. Warto jednak

wypróbować w praktyce wartości zalecane fabrycznie i sprawdzić,
czy zwiększanie pojemności da jakikolwiek zauważalny efekt. Jeśli
na słuch nie można wykryć różnicy, można nie stosować dodatko-
wych elementów.

Ad 2. Wzmacniacze samochodowe są często tak konstruowane,

że dodatkowy obwód monitoruje wartość napięcia zasilania. Wyłą-
cza wzmacniacz wtedy, gdy napięcie jest zbyt niskie, poniżej 8V, co
zapobiega np. całkowitemu rozładowaniu akumulatora. Wyłącza też
wzmacniacz po przekroczeniu napięcia 18V, żeby przy dużych na-
pięciach i prądach nie uszkodzić wzmacniacza czy współpracują-
cych obwodów. Wzmacniacz z takim zabezpieczeniem NIE BĘ-
DZIE PRACOWAŁ PRZY NAPIĘCIACH POWYŻEJ 18V. Nato-
miast podany w katalogu zakres napięć dopuszczalnych 0...30V to
tylko gwarancja, że wzmacniacz nie ulegnie uszkodzeniu na przy-
kład przy podłączeniu szeregowo dwóch akumulatorów. (Niektórzy
stosują takie drastyczne i ryzykowne metody zimą: łączą na chwilę
prowizorycznie dwa akumulatory w szereg, żeby uruchomić silnik.
Gdy silnik zostanie uruchomiony, chwilę popracuje i się rozgrzeje,
powracają do normalnego napięcia 12V. Metoda jest ryzykowna, bo
można w ten sposób uszkodzić elementy, np. żarówki, ale radio sa-
mochodowe z takim wzmacniaczem mocy nie powinno zostać
uszkodzone). Z kolei podane maksymalne napięcie chwilowe

45V wskazuje, że wzmacniacz nie powinien ulec uszkodzeniu pod
wpływem chwilowych przepięć w instalacji, jakie mogą pojawiać się
w trakcie normalnej eksploatacji.

Ad 3. Ad 4. W związku z powyższym opisem – nie ma sensu

zwiększanie zasilania powyżej 18V, bo wzmacniacz nie będzie praco-
wał, ponieważ nie jest możliwe wyłączenie opisanego wbudowanego
zabezpieczenia. Nawet gdyby było to możliwe, nie ma sensu próba
uzyskania ze wzmacniacza samochodowego mocy dużo większej od
nominalnej z uwagi na krytyczny problem rezystancji termicznej
wzmacniacza. Na przykład próba uzyskania dużej mocy wyjściowej
przez zmniejszenie oporności obciążenia spowoduje szybki rozgrza-
nie struktury i zadziałanie zabezpieczenia termicznego.

Ad 5. Wydajność subwoofera nie zależy od filtrów i przedwzmac-

niaczy. Filtr ograniczający pasmo ma wpływ na ogólny efekt dźwię-
kowy i można go dobrać według uznania.

- Chciałbym zbudować falownik 50Hz na 100Hz do ko-

siarki elektrycznej, w której znajduje się silnik 0,4kW

z kondensatorem, by podnieść prędkość z 1450 obr/min na

2800 obr/min. Oto moje założenia (...)

- Potrzebuję informacji o układzie ICL7106 (dokładnie ilu

jest bitowy), ponieważ jest mi to potrzebne do pracy dyplo-

mowej, a informacji tych nie mogę nigdzie znaleźdź.

Z góry dziękuję.

- Od ponad roku zajmuję się programowaniem proceso-

rów Atmelowskich i chciałbym wiedzieć, czy do takiego

procesora (np. AT90S8535) można dołączyć zewnętrzną

pamięć RAM (taką od starego PC-ta np. SIMM). Jeśli

można, to bardzo proszę o jakiś schemat lub opis, jak to

podłączyć i jak obsługiwać z procesorka. Oprócz tego bar-

dzo proszę, jeśli to możliwe, o przesłanie mi not katalogo-

wych takich pamięci.

Podobnych uprzejmych próśb o recenzję idei, pomysłu czy schematu
i o materiały katalogowe nadchodzi do redakcji bardzo wiele. Znacz-
na ich część, nawet większość, pochodzi od osób młodych i niedo-
świadczonych, które trzeba byłoby uczyć podstaw elektronicznego
rzemiosła. W przypadku pierwszego pytania błąd polega na pomyśle
przepuszczenia wyprostowanego napięcia sieci, czyli tętniącego
przebiegu o częstotliwości 100Hz przez uzwojenie transformatora –
ogromna składowa stała spowodowałaby szybkie przegrzanie
i uszkodzenie go. Budowa falownika to na pewno nie jest zadanie dla
początkujących.

10

Elektronika dla Wszystkich

Skrzynka

Porad

W rubryce przedstawiane są odpowiedzi na pytania nade-
słane do Redakcji. Są to sprawy, które, naszym zdaniem,
zainteresują szersze grono Czytelników.

Jednocześnie informujemy, że Redakcja nie jest w stanie
odpowiedzieć na wszystkie nadesłane pytania, dotyczą-
ce różnych drobnych szczegółów.

W przypadku drugiego pytania odpowiedź jest oczywista:

ICL7106, w przeciwieństwie do ICL7109, nie jest przeznaczony do
pracy w systemie mikroprocesorowym, więc w katalogu rzeczywi-
ście nie ma informacji o liczbie bitów, a rozdzielczość określona jest
inaczej – jest to przetwornik 3,5-cyfrowy o rozdzielczości 1/2000
(1/4000 uwzględniając obie biegunowości napięcia wejściowego).

Autorowi trzeciego pytania nadesłanego e-mailem można pora-

dzić, żeby wskazówek szukał w obszernych zasobach Internetu (ma-
teriały katalogowe, zwłaszcza noty aplikacyjne producenta, grupy
dyskusyjne, liczne projekty osób trzecich). Osoba mająca dostęp do
sieci może to szybko i sprawnie zrobić sama, nie musi liczyć na po-
moc redakcji.

Niestety, naprawdę nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszy-

stkie tego typu pytania. Ciężko pracujące grono redakcyjne nie może
poświęcić ogromnej ilości czasu na wyszukiwanie materiałów katalo-
gowych oraz na indywidualną naukę wybranych Czytelników. Temu
celowi poświęcona jest Szkoła Konstruktorów.

Na początku chciałem pozdrowić całą redakcję EdW.

Chcę zbudować prostownik służący do ładowania akumu-

latorów samochodowych, posiadam kit AVT-1007 „regu-

lator obrotów silnika” i nie wiem, czy można użyć go na

stronie pierwotnej transformatora jako regulator prądu

ładowania.

Dobrze zaprojektowany regulator fazowy nie powinien ulec uszko-
dzeniu przy próbach, jednak taka metoda regulacji rzadko daje dobre
wyniki. Regulacja fazowa po stronie pierwotnej transformatora nie
jest łatwa i mało który regulator radzi sobie z takim zadaniem. Przy-

czyną problemów jest indukcyjność transformatora i występujące
w niej opóźnienie prądu względem napięcia. Praktyka pokazuje, że
niektóre regulatory fabryczne są w tym względzie znacznie lepsze od
innych. Wiele zależy jednak od samego prostownika, zwłaszcza od
właściwości transformatora, a nawet akumulatora.

Poszukuję sposobu pobudzenia do pracy czujnika pod-

czerwieni pasywnej, ale bez interwencji w układ (firma

nadzorująca nie dopuszcza żadnej ingerencji w układ

alarmu). (...) czujnik ten próbowałem pobudzić diodą

LED IRED, pilotem TV modulowanym 32kHz, bez rezul-

tatu.

Czujniki podczerwieni pasywnej (PIR) istotnie reagują na promienio-
wanie podczerwone. Trzeba jednak pamiętać, że promieniowanie
podczerwone obejmuje bardzo szeroki zakres częstotliwości. Czujni-
ki nie reagują na promieniowanie podczerwone bliskie światłu wi-
dzialnemu, a właśnie takie wytwarzają diody IRED. Reagują na pro-
mieniowanie cieplne o znacznie większej długości fali. Nie jest tu po-
trzebna żadna modulacja, tylko ruch lub symulacja ruchu obiektu róż-
niącego się temperaturą od otoczenia. Czujniki PIR nie reagują jed-
nak na powolne zmiany temperatury. Układ sprawdzający czujnik
musi więc zawierać elementy w miarę szybko zmieniające swą tem-
peraturę. W najprostszym przypadku może to być żarówka lub dwie
lub więcej kolejno włączanych żarówek, ewentualnie inny system,
gdzie następują zmiany temperatury symulujące ruch. Trudno tu po-
dać recepty, ponieważ poszczególne czujki PIR mają mniej lub bar-
dziej inteligentne obwody obróbki sygnału eliminujące fałszywe alar-

11

Skrzynka porad

Elektronika dla Wszystkich