REALISTYCZNY OBRAZ WSI W SIELANCE ŻEOCY SZYMONA SZYMONOWICA

Szymon Szymonowic

Sielanki są najważniejszym dziełem Szymonowica. Ukazały się drukiem w 1614 r. Jest to
zbiór dwudziestu utworów poetyckich, w których bardzo wyraźnie widać nawiązania do
tradycji bukolicznych Teokryta i Wergiliusza. Poeci ci pisali w sielankach (bukolikach) o
życiu pasterzy i rolników, którzy żyli w szczęśliwym, nieskażonym cywilizacją świecie-
arkadii, nienękani żadnymi troskami i nieszczęściami.

Akcja jednej z sielanek Szymonowica – Żeńców – toczy się na wsi. Głównymi bohaterami są
dwie wieśniaczki Oluchna i Pietrucha oraz Starosta. Kobiety ciężko pracują na polu, są bite,
marzą o odpoczynku i posiłku. Starosta natomiast wydłuża im pracę aż do nocy. Kobiety
śpiewają piosenki, m.in. o staroście, o tym jak jest dobry, ale nieszczęśliwy – co jest
oczywistą nieprawdą – kobiety życzą mu szczęścia, aby się przypodobać. Odnosi to
oczekiwany skutek – Starosta pozwala im odpocząć i zjeść obiad.

(...)

Słoneczko, śliczne oko, dnia oko pięknego!

Naucz swych obyczajów starostę naszego.

Ty nas ogrzewasz, ty nam wszystko z nieba dajesz,

Bez ciebie noc, z tobą dzień jasny, gdy ty wstajesz.

Niech i on na nas zawsze patrzy jasnym okiem,

Niech nas z pola wczas puszcza, nie z ostatnim mrokiem.

Starosta

Pietrucho, prawieś mi się sianem wykręciła!

Ta nahajką mocno się na twój grzbiet groziła.

Kładźcie sierpy, kupami do jedła siadajcie,

W kupach jedzcie, po chróstach się nie rozchadzajcie.

Żeńcy to niewątpliwie najwybitniejsza sielanka Szymonowica. Niewiele jest w niej
konwencji, ozdobnictwa mitologicznego, za to znaleźć można autentyczną prawdę o życiu na
wsi w XVI w.

ELEMENTY REALISTYCZNE:

Opis:

– ciężkiej pracy na roli

– wykorzystywania i bicia chłopstwa

– bezwzględnego podporządkowania chłopów panu

– charakteru ówczesnego chłopa

ELEMENTY SIELANKOWE:

– treść o tematyce wiejskiej

– szczęśliwe zakończenie utworu

– forma dialogu

– wiara w zmianę charakteru człowieka

– arkadyjski motyw słoneczka

– śpiew