Rehabilitacja Ortopedyczna i Terapia Manualna, www.rehabilitacjaortopedyczna.pl 

„Bóle krzyża jako problem cywilizacyjny dzieci, młodzieży i dorosłych”, Karol Szapel 

 

Bóle Krzyża 

‐ jako problem cywilizacyjny dzieci, młodzieży i dorosłych 

 

 

Bóle krzyża to jedna z najczęstszych przyczyn z powodu, których pacjenci zgłaszają się do lekarzy i terapeutów. Problem ten dotyczy 
bardzo dużej ilości społeczeństwa. Statystycznie 70% społeczeństwa miało, ma lub będzie miało zespoły bólowe odcinka lędźwiowo‐
krzyżowego kręgosłupa. Jest to najwyższy czas, aby o problemie dyskutować otwarcie i w szerszym gronie. 

 
 
 

Zespoły 

bólowe 

kręgosłupa 

L‐S 

(lędźwiowo‐krzyżowego) 

mogą 

być 

spowodowane 

wieloma 

czynnikami, 

m.in.: 

uszkodzeniem  struktur  tkankowych,  konfliktem 
między  strukturami,  zaburzeniami  biomechaniki 
danych  elementów,  zaburzeniami  w  obrębie 
układu  mięśniowego  i  powięziowego,  a  także 
czynnikami psychogennymi. 
Kluczem  do  sukcesu  w  leczeniu  owych 
problemów  jest  prawidłowa  diagnoza  na 
podstawie,  której  buduje  się  właściwy  program 
terapii.  Dobra  diagnoza  to  odnalezienie  i 
scharakteryzowanie 

istniejącego 

problemu. 

Znając 

mechanizmy 

powstające 

podczas 

zaburzenia  można  dobrać  właściwe  techniki 
terapeutyczne i programy ćwiczeń. Fizjoterapeuci 
skupiają się głównie na tzw. badaniu klinicznym, a 
więc  stosują  badanie  palpacyjne  (badanie  przez 
dotyk),  testy  ruchomości  i  stabilności  danych 
elementów  narządu  ruchu,  testy  funkcjonalne 
(np.:  możliwość  i  jakość  wykonania  pewnych 
czynności  życia  codziennego  i  samoobsługi). 
Istotne  jest  także  to,  że  terapeuta  sprawdza 
pacjenta  w  całości  –  nasz  organizm  stanowi 
jedność  i  dlatego  właśnie  ważne  jest  badanie 
całego pacjenta – „od stóp po czubek głowy”. 
Zaburzenia w okolicy lędźwiowo‐krzyżowej mogą 
powstawać w wyniku zaburzeń w obrębie innych 
części  ciała,  jak  także  mogą  powodować 
zaburzenia w odległych rejonach. Dlatego właśnie 
np.: przy bólach odcinka szyjnego terapeuta może 
pracować nie tylko nad samą szyją, ale także nad 
stopami. 
 

Nasilające się występowanie bólów krzyża 

związane  jest  najprawdopodobniej  ze  zmianą 
trybu życia człowieka oraz z samą ewolucją, dzięki 
której  człowiek  przybrał  postawę  dwunożną  –  a 
więc  kręgosłup  zaczął  być  obciążany  osiowo. 
Kiedyś  nie  było  samochodów,  miękkich  łóżek, 
kanap,  foteli,  telewizorów,  komputerów  i  sklepu 

za każdym rogiem. Człowiek był bardziej ruchliwy, 
a  więc  jego  narząd  ruchu  pracował  optymalnie. 
Teraz,  gdy  większość  czasu  spędzamy  siedząc  w 
fotelach,  krzesłach,  za  biurkiem  czy  komputerem 
oraz w samochodzie – nasz narząd ruchu staje się 
bardziej  „leniwy”  i  osłabiony.  Gdy  dochodzi  do 
sytuacji,  w  której  musimy  przenieść  jakiś  ciężki 
przedmiot lub spędzimy trochę czasu pracując na 
działce,  uprawiając  intensywnie  sport,  itp. 
Dochodzi do przeciążania struktur narządu ruchu, 
co  później  objawia  się  jako  nagły  uraz  lub 
narastające objawy bólowe. 
Moim 

zdaniem, 

głównym 

problemem 

w 

obecnych  czasach  pod  względem  pojawiania  się 
problemów „bólów krzyża” jest brak jakiejkolwiek 
profilaktyki,  która  nadrabiałaby  deficyty,  jakie 
powstają  podczas  każdego  dnia.  Inną  rzeczą  jest 
brak  świadomości  społeczeństwa  w  związku  z 
ergonomią 

naszego 

organizmu. 

Wszystkie 

powiedzenia  typu  „siedź  prosto”  lub  „nie  garb 
się” ulatują nam mimo uszu.  
Problem ergonomii miejsca pracy  pojawia się już 
w  szkole,  a  więc  od  najmłodszych  lat,  gdzie 
krzesła  i  ławki  są  zupełnie  nieprzystosowane  do 
spędzania  w  nich  kilku  godzin  dziennie.  Dziwimy 
się dlaczego dzieci lubią się huśtać na krzesłach – 
prócz przyjemności, także dlatego, że ich tułów w 
tej pozycji w rzeczywistości spoczywa na oparciu, 
odciążając  m.in.  odcinek  lędźwiowo‐krzyżowy,  a 
więc  taka  pozycje  jest  dla  nich  najzwyczajniej  – 
najwygodniejsza.  Brak  programów  profilaktyki  i 
obojętność  w  szkołach  na  owy  problem  staje  się 
pierwszym 

czynnikiem 

powodującym 

w 

przyszłości  problemy  bólowe  kręgosłupa.  Młody 
człowiek spędza w szkole podstawowej, średniej, 
a  później  na  studiach  tysiące  godzin,  przyjmując 
najczęściej  najdziwniejsze  pozycje,  które  w 
znacznym 

stopniu 

nadmiernie 

obciążają 

kręgosłup L‐S.  

Rehabilitacja Ortopedyczna i Terapia Manualna, www.rehabilitacjaortopedyczna.pl 

„Bóle krzyża jako problem cywilizacyjny dzieci, młodzieży i dorosłych”, Karol Szapel 

Rodzice  zauważając  ten  problem  posyłają  dzieci 
na  zajęcia  sportowe  z  nadzieją,  że  dzięki  temu 
zaoszczędzą  dziecku  problemów  w  przyszłości. 
Jednak  tu także napotykamy problem  związany z 
przeprowadzaniem  takich  zajęć.  Niestety  jeszcze 
niewiele  klubów  sportowych  zwraca  uwagę  na 
profilaktykę  zdrowia  młodych  ludzi.  Brak 
kompetencji  wielu  trenerów  w  postaci  nikłej 
wiedzy  o  budowie  i  czynności  narządu  ruchu 
człowieka powodują, że programy treningowe nie 
zawierają 

elementów 

najistotniejszych 

dla 

młodego  człowieka,  a  celem  staje  się  tylko  i 
wyłącznie ciężka praca nad sukcesem sportowym. 
Wraz z początkiem kariery zawodowej wiele z nas 
zasiada  za  biurkiem,  przy  komputerze,  w 
samochodzie i spędza tam kolejne tysiące godzin 
starając 

się 

osiągnąć 

sukces 

zawodowy, 

zapominając  o  swoim  zdrowiu.  Głównym 
problemem  w  tej  kwestii  jest  zła  ergonomia 

miejsca  pracy,  czyli  niedopasowane  do  osoby 
pracującej  krzesła,  fotele,  biurka,  półki  na 
klawiaturę,  wysokości  monitorów  oraz  wiele 
innych  czynników.  Z  doświadczenia  wiemy,  że 
właściwe przystosowanie miejsca pracy zmniejsza 
liczbę zwolnień chorobowych w firmach o 25%. I 
proszę  nam  wierzyć,  że  nie  są  to  kosztowne 
zmiany. 
Ostatnia  rzeczą,  o  której  chciałbym  wspomnieć 
jest  to,  że  wraz  z  poprawą  naszego  zdrowia 
poprawia  się  także  nasza  efektywność  pracy, 
kreatywność i przede wszystkim samopoczucie. 

 
 
 
 
Karol Szapel, mgr fizjoterapii ; terapeuta 
manualny