© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

www.6ka.pl

6 diabelnie skutecznych technik

nauki j zyków obcych

Bezpłatny poradnik dla u ytkowników serwisu 6ka.pl

Opracował:

Adam Bukowski, 6ka.pl

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

Wprowadzenie

Jak to jest, e jedni znaj wietnie dwa lub trzy j zyki obce i wła nie

w błyskawicznym tempie ucz si kolejnego, a inni ledwo dukaj kilka zda w obcym
j zyku po kilku latach mozolnej nauki? Czy ci pierwsi to jacy geniusze, maj cy
w sobie specjalny gen ułatwiaj cy im nauk j zyków, a ci drudzy to – jak si czasem
mówi – j zykowe beztalencia? Ale gdyby faktycznie tak było, to mo na zada pytanie,
jakim cudem ka dy człowiek na Ziemi z dziecinn łatwo ci uczy si co najmniej
jednego j zyka – swojego ojczystego...

Czas wi c obali mit. Nie ma adnego genu, talentu, specjalnych

predyspozycji czy innych cech wymaganych do skutecznej nauki j zyków obcych.
Wszyscy mamy takie same szanse na to, aby w rozs dnie krótkim czasie opanowa
interesuj cy nas j zyk i swobodnie si w nim komunikowa . Problem w tym, e
cz sto sami sobie te szanse torpedujemy, ucz c si w niewła ciwy sposób i nie
wykorzystuj c naturalnych zdolno ci swojego mózgu. Wiemy, CZEGO si chcemy
nauczy , ale nie wiemy JAK.

Dzi ki temu poradnikowi poznasz 6 najbardziej skutecznych technik nauki

j zyków obcych. Bo to wła nie technika nauki jest tym, co odró nia j zykowych
poliglotów od ludzi ucz cych si pi ty rok odmiany czasownika "to be" (pami tasz
scen z filmu "Dzie wira", gdy Marek Kondrat odpytuje swojego serialowego syna
ze znajomo ci angielskiego?). Oczywi cie jedne z tych technik b d pasowa Ci
bardziej, inne mniej – to dlatego, e ka dy z nas uczy si w nieco inny sposób i ma
nieco inne preferencje co do metod nauki. Niemniej warto pozna wszystkie te
techniki, aby móc wybra z nich najlepsze dla siebie.

Uczenie si j zyka obcego mo e by wspaniał przygod . I tak jak na

wypraw w nieznane trzeba zabra odpowiedni ekwipunek, tak do nauki j zyka
trzeba przyst pi z odpowiednim zestawem technik. Zapraszam Ci do ich poznania!

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

1. Fiszki

Fiszki to małe karteczki, na których po jednej stronie zapisujemy obce słówko

lub zdanie, a po drugiej jego tłumaczenie. Fiszki mo na kupi gotowe lub zrobi
samemu. Ta druga metoda jest nawet lepsza, gdy robi c fiszki własnor cznie od
razu si uczymy, a o to przecie nam chodzi.

Materiał z fiszek trzeba wci powtarza . Mo na to robi w sposób

nieregularny, np. nosz c karteczki w kieszeni czy w torebce i zagl daj c do nich co
jaki czas, niekoniecznie w domu – tak e w tramwaju czy autobusie, a nawet
ukradkiem na bardzo nudnym wykładzie. Powtórki mo na sobie tak e
usystematyzowa , dziel c pudełko z fiszkami za pomoc przegródek. Przegródki
oznaczaj malej c intensywno powtórek – je li poprawnie zapami tali my
zawarto fiszki, przekładamy j do nast pnej przegródki, co oznacza dłu szy czas
do nast pnej powtórki.

Przykładowo, masz trzy przegródki: 1, 2 i 3. Na pocz tku wszystkie fiszki

znajduj si w przegródce 1. Ka dego dnia wyci gasz z tej przegródki fiszki i
powtarzasz umieszczone na nich słówka. Je eli zagl daj c do jakiej fiszki, znasz
prawidłow odpowied , przekładasz karteczk do przegródki 2. Je eli jej nie znasz,
fiszka zostaje w przegródce 1. Karteczki z przegródki 2 wyjmujesz co drugi dzie .
Wówczas, je li znasz odpowied , fiszka w druje do przegródki 3, ale je li nie znasz
– "degradujesz" j do przegródki 1. Fiszki z przegródki 3 powtarzasz np. co czwarty
dzie . Docelowo wszystkie fiszki musz wyl dowa w ostatniej, najwy szej
przegródce. Obecnie najcz ciej zalecane jest korzystanie z pudełka z pi cioma
przegródkami. Istniej tak e ró ne wersje tej metody dla sytuacji, gdy zapomnisz
znaczenia słówka na fiszce. W wersji mniej rygorystycznej przekładasz tak fiszk
tylko o jeden poziom ni ej, w wersji bardziej rygorystycznej – w druje ona na
najni szy poziom.

Odmian fiszek mog by malutkie karteczki, przyklejane do sprz tów

domowych (je li nikt z domowników nie ma nic przeciwko temu!). Mog zawiera
tre ci niezwi zane z tym, na co zostały naklejone – najwa niejsze, eby wci si na

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

nie natyka i mimowolnie czyta ich zawarto . A je li chcemy si uczy słówek
dotycz cych wyposa enia domu – na ka dej karteczce zapisujemy słówko
oznaczaj ce sprz t, na którym j nakleili my. W ten sposób codziennie otwieraj c
lodówk zerkasz na fiszk z napisem „réfrigérateur” (to znaczy „lodówka” po
francusku). W ko cu słówko zapadnie w pami !

2. Historyjki i wiersze mnemotechniczne

Je li chcemy zapami ta du liczb nowych słówek, najlepiej uło y z nich

historyjk . Nie musi ona mie sensu ani logiki – wr cz zalecane jest, eby była
przejaskrawiona, pełna wyolbrzymionych elementów, absurdalna i kolorowa. Do tej
metody odwołuje si znany nam z podstawówki sposób na zapami tanie przypadków
j zyka polskiego (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narz dnik, miejscownik,
wołacz – mama dała córce bułk nasmarowan masłem wiejskim). Nic nie stoi na
przeszkodzie, eby historyjki były dłu sze i bardziej rozbudowane.

Je li chcesz zapami ta słówka takie jak: kot, palma, fajka, czapka, samochód,

szachy, robot, woda, wyobra sobie, e widzisz kota wyleguj cego si na le aku pod
palm , pal cego niedbale fajk i w czapce na głowie. Nagle samochodem
podje d aj dwa roboty i obok rozkładaj si na r cznikach na pla y, niedaleko
wody, graj c w szachy. W nauce słówek dodatkowym wiczeniem i wyzwaniem dla
Ciebie b dzie uło enie tej samej historyjki w j zyku obcym, na przykład po
niemiecku!

Do tej samej grupy zaliczaj si te rymowanki, takie jak „Pami taj chemiku

młody, wlewaj zawsze kwas do wody” czy najbardziej znane „uje si nie kreskuje”.
S przydatne w nauce reguł gramatyki.

Pocz tkowo metoda układania historii mo e wyda Ci si czasochłonna, ale

pami taj, e im mieszniejsze, bardziej zwariowane i absurdalne opowie ci uło ysz,
tym lepiej zapami tasz ró ne fakty, a przy okazji mo esz si dobrze bawi .

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

Entuzja ci tej techniki twierdz , e raz uło one historie pozostaj w pami ci na całe

ycie.

3. Mapy skojarzeniowe

Inaczej nazywane mapami my li. W sposób obrazowy przedstawiaj to, czego

si uczymy. Tradycyjne techniki notowania wykorzystuj tylko lew półkul mózgu.
Wiadomo jednak, e dopiero poł czenie z praw półkul , czyli pobudzenie wyobra ni,
wymiarów, kolorów, przestrzeni, rytmu wzmaga wielokrotnie zdolno nauki i
zapami tywania, kreatywno ci i pozwala na pełne wykorzystanie zdolno ci umysłu.
Mapy skojarzeniowe ułatwiaj koncentracj , rozumienie, zapami tywanie i
powtórzenie. Opieraj si na słowach-kluczach. Przedstawiaj w sposób obrazowy
zale no ci.

Rysowanie mapy zaczynamy od głównego słowa, do którego dodajemy

szczegóły, rysuj c promieni cie coraz to nowe skojarzenia. Efektem jest najpierw co
w rodzaju słoneczka z dzieci cych rysunków, a w miar wzrostu skomplikowania
mapy – odwzorowanie budowy komórki nerwowej, z jej wypustkami i odgał zieniami.

Oczywi cie mapa mo e zawiera dowoln liczb odgał zie i kolejnych

rozwidle . Temat zagadnienia, nad którym si zastanawiamy, zapisujemy u góry
kartki, a nast pnie w formie symbolu obrazkowego umieszczamy go po rodku. Je li
u yjemy kilku ró nych symboli, mo emy stworzy legend , ułatwiaj c nam ich
zapami tanie. Raz ustalony symbol dla danego poj cia stosujemy konsekwentnie
tak e na innych mapach. Rysowanie „promyczków” zaczyna si od prawej strony,
zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Nad gał ziami tworzymy napisy, a
najwa niejsze pogrubiamy i opisujemy wielkimi literami. Z tej techniki korzystam przy
nauce bardziej zło onych zagadnie gramatycznych lub całych grup słówek,
powi zanych ze sob tematycznie.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

4. Grupowanie

Polega na dzieleniu informacji na grupy (kategorie). Liczba grup zale y od

ilo ci informacji, jakie chcemy zapami ta oraz mo liwo ci przyporz dkowania ich do
odr bnych kategorii. Nie od dzi wiadomo, e zapami tanie du ej partii materiału
mo na sobie ułatwi , dziel c j na mniejsze cz ci. I tak na przykład słówka, których
zamierzamy si nauczy , mo emy podzieli jak w dzieci cych słowniczkach
obrazkowych, na grupy: pojazdy, ywno , odzie , zawody itd.

Odmian grupowania s akronimy, czyli wyrazy zło one z pierwszych liter

danego zagadnienia. Chc c np. zapami ta nast puj c list zakupów:
Włoszczyzna, Arbuz, Kalafior, Ananas, mo emy przestawi ich kolejno i utworzy
z ich pierwszych liter słowo KAWA. Oczywi cie to krótki przykład, ale ta sama
technika, rozwini ta nawet do dłu szych zda , pozwoli nam nie pomin adnych
składników podczas zakupów, a przyda si równie przy zapami tywaniu dłu szych
szeregów słówek podczas nauki j zyka obcego.

5. Skojarzenia

Technika ta polega na wyobra aniu sobie słówek w postaci obrazkowej, a

nawet układaniu z nich historyjek. Jest niezwykle podobna do przedstawionej wy ej
techniki historyjek, ale jest jeszcze ci lej powi zana z nauk j zyka obcego. Jej
sednem jest budowa skojarze na zasadzie fonetycznego podobie stwa, np.
angielskie słowo „carpet”, czyli „dywan”, mo na wyobrazi sobie w postaci
rozrzuconych regularnie po podłodze skarpetek, tworz cych wła nie rodzaj dywanu.

Słówka, które nie s podobne do słów j zyka polskiego, nale y rozbi na

wi cej cz ci. Np. angielski wyraz „torment” oznaczaj cy zm czenie, udr k ,
mo emy podzieli na dwie składowe – „tor” i „ment”. Teraz łatwiej co
przyporz dkowa – „tor” mo e si kojarzy z poci giem lub tramwajem, a „ment”…
z pijakiem, menelem, ulem! I ju mo na sobie wyobrazi tory kolejowe i id cego
wzdłu nich strasznie zm czonego ula. Mo liwo ci s ograniczone wył cznie Twoj

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

fantazj ! Im bardziej ywe, kolorowe, absurdalne czy wr cz wulgarne skojarzenia,
tym łatwiej je zapami ta – emocje anga uj układ limbiczny w mózgu, a to wietny
sposób na zapami tanie na długo słówka. Wa na jest kolejno wyst powania
poszczególnych wyrazów w historyjce. W przykładzie z „torment” najpierw id c
widzisz tory, a dopiero pó niej „menta”.

eby ułatwi skojarzenia, nie szukaj za ka dym razem nowego polskiego

odpowiednika. Np. wiele angielskich słówek ko czy si na „-ment”, dzi ki czemu
nasz ulubiony pan ul mo e wyst powa w wielu naszych historyjkach i
skojarzeniach.

Przy okazji zapewne zauwa yłe , e ortografia nie ma tu wi kszego znaczenia.

Skojarzenie to skojarzenie – nie musi by dokładne ani cisłe. Wa ne, eby było, bo
celem nie jest poprawno w j zyku polskim, tylko zapami tanie konkretnego słówka
z obcego j zyka.

Gdy ju opanujesz podstawowy zasób słów w danym j zyku obcym, mo esz,

zamiast rozkłada obce słówko na polskie wyrazy, rozkłada je na odpowiedniki
obcoj zyczne. Na przykład „wardrobe”, czyli „szafa” po angielsku, to słówko, które
mo na podzieli na „ward” (sala szpitalna) i „robe” – szlafrok.

Nie bój si si ga po najbardziej absurdalne skojarzenia, poniewa zna je

b dziesz tylko Ty sam. Nikt inny nie dowie si , co wymy liłe , szczególnie e
wszyscy b d zaj ci podziwianiem Twoich zdolno ci pami ciowych!

6. Powtarzanie

Rodzice zawsze powtarzali, eby uczy si systematycznie. Nauczyciele tak e

s gł boko przekonani, e ka dy ucze po o miu godzinach w szkole niecierpliwie
wygl da chwili, gdy b dzie mógł w domu z dreszczykiem podniecenia znów zasi

nad ksi kami. Oczywi cie wiemy, e rzeczywisto jest zupełnie inna i w
dzisiejszych czasach, pełnych rozmaitych bod ców, trudno znale codziennie

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

chwil na systematyczn nauk . Ale niestety m dro „staro ytnych” jest aktualna i
nie ulega podwa eniu. Uczenie si o regularnych porach, cho by nawet wzgl dnie
krótko, ale cz sto, daje znacznie lepsze efekty ni jednorazowe „maratony” i zrywy
szlachetnego, acz słomianego zapału. Je li dzie w dzie , regularnie o tej samej
porze zasi dziesz do nauki, Twój organizm na zasadzie odruchu wytrenuje si i
przyzwyczai do zwi kszonej koncentracji o danej godzinie. Wkrótce nauka stanie si
nawykiem i pójdzie szybciej i łatwiej.

Nie oznacza to oczywi cie, e codziennie masz si uczy przez kilka godzin!

Staro ytny rzymski retor Kwintylian stwierdził, e maksymalnie skoncentrowani
jeste my zaledwie przez pierwsze 20 minut nauki. Potem nasz poziom skupienia
spada o 75 procent. Ro nie ponownie dopiero pod koniec naszego „naukowego
posiedzenia”. rodkiem zaradczym jest 10 minut przerwy. Im trudniejszy materiał,
tym wi cej przerw.

Co jednak, kiedy mimo przerw, zdobyta z takim trudem wiedza ulatuje nam z

głowy? Nie wiem, czy wiesz, ale najszybciej i najwi cej zapominasz w ci gu kilku
pierwszych godzin po nauczeniu si . Jak wi c przeciwdziała zapominaniu? No có ,
systematyczno zawsze wi e si z powtarzaniem. Powtórz materiał przed
za ni ciem i na drugi dzie rano, a potem tak e po tygodniu i po miesi cu.
Powtarzanie skutecznie chroni przed zapominaniem. Je li po nauce jeszcze raz
przejrzymy materiał, a potem powtórzymy go sobie nast pnego dnia, po tygodniu, po
miesi cu, a w ko cu po pół roku – na mur-beton zapami tamy go do ko ca ycia.
Wielokrotne powtarzanie i od wie anie zagadnienia „wdrukowuje” je w mózg niemal
na stałe. Wa na jest konsekwencja. Ale przerwy pomi dzy powtórzeniami musz
podlega jeszcze jednej prawidłowo ci – im łatwiej zapominamy dane zagadnienie
(ze wzgl du na trudno wła nie), tym przerwy powinny by krótsze.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

Podsumowanie

Przedstawione techniki to jedynie wycinek, cz

z ogromnego dorobku

specjalistów od zapami tywania. My l jednak, e te, które przedstawiłem,
szczególnie dobrze nadaj si do nauki j zyka obcego, a wi c b d dla Ciebie
najbardziej przydatne. Kiedy ju opanujesz j zyk, pozostaje go szlifowa , aby nie
wyj z wprawy.

Uczymy si dokładnie w ten sam sposób, jak niemowl ta – słuchaj c i

obserwuj c. Dlatego ogl daj filmy w oryginale i słuchaj piosenek w danym j zyku,
aby zanurzy si w brzmieniu j zyka, jego rytmie, akcencie. Nie analizuj słów i nie
martw si , e nic nie rozumiesz, po prostu słuchaj. A potem powtarzaj, poniewa w
wi kszo ci j zyków niestaranna wymowa mo e prowadzi do bardzo miesznych lub
kłopotliwych sytuacji. Łatwiej b dzie, je li od pocz tku nauczysz si prawidłowej
wymowy, ni gdyby miał pó niej korygowa swój „ksi kowy” akcent.

Nie ograniczaj si zreszt tylko do filmów i piosenek – w Internecie mo na

znale mnóstwo stacji radiowych z całego wiata, setki stron internetowych i portali
informacyjnych, a tak e forów dyskusyjnych. Próbuj najpierw czyta , a potem
aktywnie wł cza si do dyskusji prowadzonej przez mieszka ców obcego kraju. Da
Ci to kontakt z ywym, potocznym j zykiem. Nie trzeba siedzie nad podr cznikiem,
mo na si tak e doskonale bawi , a jednocze nie nadal uczy si j zyka obcego!

Dla ułatwienia spróbuj te powi za nauk z nagrod . Wyznacz sobie

konkretny cel i zastanów si , co mo esz osi gn dzi ki systematycznemu i
sumiennemu zgł bianiu danego zagadnienia. Je li nie lubisz hiszpa skiego, a
musisz go pozna , poniewa oczekuje tego Twoja szkoła czy rodzice, zastanów si ,
czy równie nieprzyjemne skojarzenia budz w Tobie wakacje w Hiszpanii. Mo e ich
perspektywa byłaby dla Ciebie lepszym motywem do działania ni ambicje czy
oczekiwania innych ludzi?

Badania dowodz , e na ogół ludzie 85% informacji zapami tuj dzi ki

zmysłowi wzroku, a tylko 10% dzi ki zmysłowi słuchu – dlatego koloruj notatki, twórz

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

© 2010 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

mapy my li, wyró niaj wa ne kwestie, korzystaj z obrazków i filmów (tak e
fabularnych – ale koniecznie nietłumaczonych, z oryginalnymi napisami), a tak e
wykorzystuj kursy j zykowe, takie jak internetowe kursy na 6ka.pl, ł cz ce obraz
z d wi kiem. Je li z nich korzystasz, mo esz ci gn sobie wszystkie nagrania w
formie empetrójek, a nast pnie wrzuci je do odtwarzacza i słucha jad c autobusem,
tramwajem, poci giem, spaceruj c czy migaj c na rowerze. Niektórzy potrafi te
prowadzi samochód jednocze nie ucz c si z nagra , a co wi cej nie tylko jad
bezpiecznie, ale i zapami tuj powtarzany materiał (uwa am to za spory wyczyn)!

Pami taj, e uczysz si przede wszystkim dla siebie. J zyk to narz dzie

komunikacji z drugim człowiekiem – bez jego znajomo ci nie b dziesz mógł wyrazi
swoich potrzeb, a tym samym otrzyma ich zaspokojenia. Mo esz te mie problemy
w obcym kraju, je li nie b dziesz umiał spyta , gdzie jest najbli sza pizzeria!

Wa ne, eby nie zra a si trudno ciami w mówieniu i stara si jak najmniej

u ywa j zyka ojczystego. Nie przejmuj si bł dami! Tylko nieliczne grupy ludzi
musz opanowa j zyk bezbł dnie. Je li nie chcesz by tłumaczem przysi głym ani
dyplomat , a jedynie zamierzasz dobrze bawi si na wakacjach w Niemczech lub
swobodnie czyta niemieckie ksi ki, wcale nie musisz mówi jak rodowity Niemiec.
Przypomnij sobie, jak dumny jeste , gdy słyszysz obcokrajowców mówi cych po
polsku. Rozumiesz ich, cho nie mówi gramatycznie poprawnie. Czy zwracasz
uwag na to, jakie bł dy popełniaj , czy raczej doceniasz ich wysiłek wło ony w
opanowanie trudnego przecie j zyka? No wła nie!

Pami taj, e je li b dziesz stosował powy sze techniki, a by mo e tak e inne,

które poznasz, je li b dziesz si uczył systematycznie, je li otworzysz si w pełni na
j zyk obcy w jego ró nych formach, to nie ma innej mo liwo ci - z pewno ci szybko
nauczysz si go na szóstk !