Drama i happening
w edukacji przedszkolneJ
Maria Królica
Drama i happening
w edukacji przedszkolnej
Ofi
cyna Wydawnicza  Impuls
Kraków 2006
© Copyright by O
ðcyna Wydawnicza  Impuls , Kraków 2006
Recenzent:
prof. dr hab. Jadwiga Hanisz
Redakcja wydawnicza:
Ewelina Wrona
Korekta:
Agnieszka Gajewska
Magdalena Polek
Projekt okładki:
Ewa Beniak-Haremska
Zdj cia:
ze zbiorów Przedszkola nr 11
oraz Przedszkola nr 38
w Cz stochowie
ISBN 978-83-7308-656-2
O
ðcyna Wydawnicza  Impuls
30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5
tel. [phone], fax [phone]
www.impulso
ðcyna.com.pl, e-mail: impuls@impulso
ðcyna.com.pl
Wydanie I, Kraków 2006
Moim Rodzicom
za Ich mądrą miło ć
oraz przykład prawo ci i szlachetno ci ycia
Spis tre ci
Wst/p ........................................................................................................... 9
1. Charakterystyka dramy jako metody edukacji dzieci i m"!odzieMy ...... 11
Istota, elementy, specyfika dramy i jej techniki ................................... 11
Rys historyczny dramy w procesie edukacyjnym ................................ 23
WartoAci wychowawcze i dydaktyczne dramy .................................... 31
2. MoMliwoAci wykorzystania happeningu w procesie edukacyjnym ..... 41
Znaczenie terminu  happening ........................................................... 41
Podstawowe elementy i cechy happeningu
umoMliwiaj*ce jego edukacyjne wykorzystanie .................................... 44
3. Warunki poprawnego stosowania dramy i happeningu
w edukacji ma"!ego dziecka ................................................................... 53
Projektowanie dramy i happeningu ...................................................... 55
Dobór tematów, ról, zada7 dramowych i happeningowych
dla dzieci w przedszkolu ....................................................................... 86
Znaczenie nauczyciela w organizacji i przebiegu
dramy oraz happeningu ........................................................................ 89
4. Wykorzystanie dramy i happeningu
w procesie wychowania i nauczania dzieci przedszkolnych ............. 99
8 Spis tre ci
P"!aszczyzny efektywnego stosowania
dramy i happeningu w przedszkolu ...................................................101
Przyk"!ady dramy i happeningu w procesie edukacyjnym ................. 102
Scenariusze dram ............................................................................ 103
Scenariusze happeningów edukacyjnych ...................................... 123
Formy dramowe i happeningowe
w tworzeniu wspólnoty pracowników przedszkola .......................... 136
Dzia"!ania dramowe i happeningowe w pracy z rodzicami ............... 140
5. Stosunek dzieci oraz nauczycieli do dramy i happeningu ................ 143
Zako7czenie .............................................................................................. 147
Bibliografia ................................................................................................ 149
Wstęp
Dzia"!ania reformatorskie dotycz*ce funkcjonowania instytucji oAwiato-
wych, w tym przedszkoli, maj* swoj* d"!ug* tradycj/. Dotycz* one organi-
zacji placówek, ich celów i zada7, ale przede wszystkim form i metod pra-
cy. W pocz*tkach XX wieku narodzi"! si/ ruch Nowego Wychowania, który
stawia"! sobie za cel dostosowanie charakteru pracy przedszkoli i szkó"! do
potrzeb i moMliwoAci dzieci. Odwo"!uj*c si/ do wyników bada7 psycholo-
gicznych i efektów eksperymentów pedagogicznych, propagowa"! dzia"!anie
instytucji wolne od encyklopedyzmu, biernego, mechanicznego przyswa-
jania wiedzy. Zwraca"! uwag/ na osob/ dziecka jako podmiot oddzia"!ywa7
edukacyjnych. Inspirowa"! stosowanie metod pobudzaj*cych dziecko do
uczenia si/ i rozwoju. W obr/bie tych dzia"!a7 mieAci si/ tworzenie i stoso-
wanie metody okreAlanej mianem drama oraz wykorzystanie edukacyjne
happeningu.
Podstaw* w stosowaniu dramy w nauczaniu jest wykorzystanie form
teatralnych i Arodków artystycznego wyrazu  s"!owa, muzyki, plastyki, ta7-
ca  opartych na znakach kodów komunikowania si/, jakimi s*: dKwi/k,
barwa, ruch, mina. Opisany przez teoretyków i praktyków dramy zwi*zek
mi/dzy stosowaniem jej jako metody edukacyjnej a efektami uzyskiwany-
mi w rozwoju wychowanków zach/ci"! pedagogów wielu krajów do pracy
metod* dramy.
Najsilniej rozwin/"!a si/ ona w Anglii, konstytuuj*c si/ w rozliczne typy
i osi*gaj*c róMny status w procesie edukacyjnym (od okazjonalnie stoso-
wanych !wicze7 dramowych, przez prowadzenie etapów edukacyjnych
dram*, do funkcjonowania niezaleMnego przedmiotu nauczania o tej na-
zwie).
W wielu innych krajach Europy (obu Ameryk) rozwija"!o si/ zaintere-
sowanie dram*, cz/sto na bazie róMnych za"!oMe7 filozoficznych czy ideo-
10 Wstęp
logicznych, ale zawsze odwo"!uj*cych si/ do tych samych mechanizmów
psychologicznych i socjologicznych.
W latach osiemdziesi*tych minionego wieku idea dramy sta"!a si/ rów-
nieM znana polskim nauczycielom. Spopularyzowano termin, wiele zro-
biono dla jego zrozumienia i prawid"!owego stosowania okreAlanej nim
metody.
Bardzo ma"!o jest popularyzatorskich dzia"!a7 odnoAnie do wykorzystania
happeningu w edukacji. Ci*gle jeszcze s* one niewystarczaj*ce. St*d zrodzi-
"!a si/ myAl napisania niniejszej pracy przedstawiaj*cej podstawowe, istotne
cechy dramy i happeningu oraz wskazówki i przyk"!ady stosowania tych
sposobów ca"!oAciowego oddzia"!ywania edukacyjnego na ma"!e dziecko.
Ksi*Mka ta nie powsta"!aby bez pomocy nauczycielek pracuj*cych dram*
w cz/stochowskich przedszkolach. Szczególne wyrazy podzi/kowania za
czas, aktywnoA!, zaangaMowanie i gor*ce dyskusje sk"!adam Halinie Bednar-
czyk, Brygidzie Biedzie i Izabeli Wachowicz. Wspólna refleksja i dzia"!ania
pozwoli"!y mi zweryfikowa! i uporz*dkowa! bogactwo materia"!u.
Mam nadziej/, Me ksi*Mka ta b/dzie pomocna nauczycielom w codzien-
nej pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym. Stanie si/ zach/t* do po-
dejmowania ciekawych dzia"!a7 edukacyjnych, które pozwol* osi*ga! sa-
tysfakcjonuj*ce efekty w zakresie rozwoju pe"!nej osoby dziecka.
Cz/stochowa, paKdziernik 2005 roku
1.
Charakterystyka dramy jako metody
edukacji dzieci i m"!odzieMy
Szczególnym Kród"!em poznania otaczaj*cej rzeczywistoAci i uczenia si/
sposobów funkcjonowania w niej jest dla ma"!ego dziecka jego w"!asna ak-
tywnoA!. Jej stymulowanie staje si/ zatem jednym z waMniejszych zada7,
szczególnie dla takich instytucji edukacyjnych, jak przedszkola, szko"!y.
WAród wielu sposobów uaktywniania ma"!ego dziecka znajduje si/ takMe
drama.
Termin  drama w ostatnich latach sta"! si/ popularny wAród polskich
nauczycieli, jednak pe"!ne jego zrozumienie, a zw"!aszcza wykorzystanie
okreAlanej nim metody jest jeszcze niezbyt duMe. O efektywnym stosowa-
niu dramy decyduje znajomoA! jej specyficznych cech. Nauczyciel, który
chce si/ pos"!ugiwa! dram* w swojej pracy, nie moMe poprzesta! na ogólnej
wiedzy o tej metodzie, ale musi pozna! jej filozofi/ oraz bliMej uAwiadomi!
sobie mechanizmy psychologiczne b/d*ce podstaw* jej oddzia"!ywania.
Istota, elementy, specyfi
ka dramy oraz jej techniki
Stosowanie dramy w pracy z dzie!mi w przedszkolu i klasach pocz*tko-
wych wymaga zwrócenia uwagi na te jej w"!asnoAci, które pomagaj* roz-
wija! osobowoA! kaM dego dziecka w sposób ca"! o Aciowy. Klasyk
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Nexto.pl.