IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Obowiązki pracodawcy
Rozdz. 7 Kodeksu pracy; ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu
w razie wypadku
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199,
poz. 1673 z póz
n. zm.); rozporządzenie RM z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania
przy pracy (1)
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy... (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z póz
n. zm.)
Zastosować odpowiednie S
rodki
Podjąć działania eliminujące Zapewnić udzielenie pierwszej
zapobiegające
lub ograniczające zagrożenie pomocy osobom poszkodowanym
podobnym wypadkom
Pracodawca powinien
Niezwłocznie zawiadomić właS
ciwego inspektora
pracy i prokuratora o S
miertelnym, Systematycznie analizować przyczyny
ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz wypadków przy pracy
o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione i na podstawie wyników tych analiz
skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być stosować właS
ciwe S
rodki zapobiegawcze
uznany za wypadek przy pracy
Zapewnić ustalenie okolicznoS
ci i przyczyn wypadku
(koszty z tym związane ponosi pracodawca)
Nie póx
niej niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, zespół powypadkowy sporządza
protokół powypadkowy, z którego treS
cią jest obowiązany zapoznać poszkodowanego pracownika
(członków rodziny w razie S
mierci pracownika)
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Obowiązki pracodawcy
Rozdz. 7 Kodeksu pracy; ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu
w razie wypadku
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199,
poz. 1673 z póz
n. zm.); rozporządzenie RM z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania
przy pracy (2)
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy... (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z póz
n. zm.)
Pracodawca
Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca
nie póx
niej niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia
Zatwierdzony protokół powypadkowy otrzymuje poszkodowany pracownik (rodzina w razie S
mierci pracownika)
wraz z pouczeniem o sposobie i trybie odwołania
Protokół powypadkowy dotyczący wypadków S
miertelnych, ciężkich i zbiorowych
pracodawca niezwłocznie doręcza właS
ciwemu inspektorowi pracy
Protokół powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową pracodawca przechowuje przez 10 lat
Prowadzenie rejestru wypadków przy pracy
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Wypadki przy pracy (1)
Rozdz. 7 Kodeksu pracy; ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199,
poz. 1673 z póz
n. zm.); rozporządzenie RM z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy... (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z póz
n. zm.)
Wypadek przy pracy
Jest to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną,
powodujące uraz lub S
mierć, które nastąpiło w związku z pracą.
Aby zdarzenie, któremu uległ pracownik, mogło być
zakwalifikowane jako wypadek przy pracy, wszystkie powyższe
elementy muszą wystąpić jednoczeS
nie.
Wypadek S
miertelny
Jest to wypadek, w wyniku którego nastąpiła S
mierć na miejscu
wypadku lub w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia
wypadku.
Wypadek zbiorowy
Jest to wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia
uległy co najmniej 2 osoby.
Wypadek w drodze do pracy lub z pracy
Jest to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które
nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia
lub innej działalnoS
ci stanowiącej tytuł ubezpieczenia
chorobowego (rentowego), jeżeli droga ta była najkrótsza
i nie została przerwana.
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Wypadki przy pracy (2)
Rozdz. 7 Kodeksu pracy; ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199,
poz. 1673 z póz
n. zm.); rozporządzenie RM z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania
okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy... (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z póz
n. zm.)
Wypadek w szczególnych okolicznoS
ciach
Jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną, powodujące uraz lub S
mierć,
które nastąpiło przy:
q ratowaniu innych osób,
q chronieniu własnoS
ci publicznej,
q przy udzielaniu pomocy przedstawicielowi
organu państwowego lub samorządowego,
q wykonywaniu funkcji radnego, sołtysa
lub ławnika w sądzie,
q prowadzeniu zajęć dydaktycznych,
wychowawczych lub opiekuńczych,
q pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy,
q S
ciganiu lub ujęciu osób podejrzanych
Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy
o popełnienie przestępstwa lub przy chronieniu
innych osób przed napaS
cią, Nie jest wypadkiem przy pracy, a jedynie
w zakresie prawa do S
wiadczeń oraz trybu
q pracy wykonywanej w ramach terapii zajęciowej,
ustalania jego okolicznoS
ci i przyczyn jest
q wykonywaniu bezpoS
redniej ochrony przed
traktowany tak jak wypadek przy pracy.
klęskami żywiołowymi,
Typowym przykładem jest wypadek podczas
q wykonywaniu funkcji członka komisji wyborczej.
tzw. delegacji służbowej.
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Obowiązki pracodawcy
Rozporządzenie RM z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności
i zespołu powypadkowego (1)
i przyczyn wypadków przy pracy... (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z póz
n. zm.)
Do czasu podjęcia pracy przez zespół USTALANIE OKOLICZNOR
CI
powypadkowy pracodawca ma obowiązek I PRZYCZYN WYPADKU
zabezpieczyć miejsce zdarzenia w sposób
q Przeprowadzić szczegółowe oględziny miejsca
umożliwiający ustalenie okolicznoS
ci
wypadku oraz sporządzić szkice lub fotografie
i przyczyn wypadku.
mogące pomóc w ustaleniu przyczyn wypadku.
q Jeżeli to możliwe przesłuchać poszkodowanego
POWOŁANIE ZESPOŁU
i S
wiadków.
q Zespół powypadkowy powołuje pracodawca.
q Zasięgnąć opinii lekarza udzielającego pomocy
q Skład zespołu pracodawca ustala zależnie
poszkodowanemu oraz innych, odpowiednich
od rodzaju wypadku i wielkoS
ci zakładu.
specjalistów.
q Niezwłocznie po powołaniu zespół powinien
q Jeżeli to możliwe  wykorzystać ewentualne
przystąpić do badania przyczyn wypadku.
materiały dochodzeniowe policji lub prokuratury.
q Zebrać i zabezpieczyć inne dowody dotyczące
wypadku.
q OkreS
lić rodzaj wypadku oraz sformułować
wnioski i S
rodki profilaktyczne adekwatne
do ustalonych przyczyn i okolicznoS
ci wypadku.
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Obowiązki pracodawcy
Rozporządzenie MPiPS z dnia 24 grudnia 2002 r.
i zespołu powypadkowego (2)
w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu
uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy
lub z pracy... (Dz. U. Nr 237, poz. 2015 z póz
n. zm.)
Sporządzenie protokołu powypadkowego
q Ustalenie okolicznoS
ci i przyczyn wypadku.  do treS
ci protokołu zostały zgłoszone
zastrzeżenia przez poszkodowanego
q Sporządzenie  nie póx
niej niż w ciągu 14 dni
lub członków rodziny pracownika zmarłego
od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku
wskutek wypadku
 protokołu ustalenia okolicznoS
ci i przyczyn
albo
wypadku przy pracy (w treS
ci protokołu
powypadkowego należy podać przyczyny  protokół ten nie odpowiada warunkom
opóx
nienia, jeżeli wystąpiły). okreS
lonym w rozporządzeniu.
q Zapoznanie poszkodowanego (członków q Sporządzenie  nie póx
niej niż w ciągu 5 dni 
rodziny pracownika zmarłego wskutek nowego protokołu powypadkowego
wypadku) z treS
cią protokołu powypadkowego (po dokonaniu wyjaS
nień i uzupełnień),
i pouczenie o przysługującym mu prawie gdy właS
ciwy inspektor pracy zwróci
do zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń pracodawcy protokół powypadkowy,
zawartych w protokole. który zawiera ustalenia naruszające
uprawnienia pracownika albo niewłaS
ciwe
q Doręczenie protokołu powypadkowego wraz
wnioski profilaktyczne, z uzasadnionym
z pozostałą dokumentacją powypadkową
wnioskiem o ponowne ustalenie okolicznoS
ci
pracodawcy w celu zatwierdzenia.
i przyczyn wypadku (S
miertelnego, ciężkiego
lub zbiorowego).
q Sporządzenie  nie póx
niej niż w ciągu 5 dni 
nowego protokołu powypadkowego,
na wniosek pracodawcy, po dokonaniu
wyjaS
nień i uzupełnień w przypadku, gdy:
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Rejestr wypadków
Art. 234 ż 3 Kodeksu pracy i ż 16 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn
przy pracy
wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także
zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy
(Dz. U. Nr 115, poz. 744 ze zm. w Dz. U. z 2004 r. Nr 14, poz. 117)
Pracodawca ma obowiązek prowadzić rejestr wypadków,
który powinien zawierać:
q imię i nazwisko poszkodowanego,
q miejsce i datę wypadku,
q informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,
q datę sporządzenia protokołu powypadkowego,
q stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
q krótki opis okolicznoS
ci wypadku,
q datę przekazania wniosku do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych,
q informację o wypłaconych S
wiadczeniach lub o przyczynach
pozbawienia tych S
wiadczeń,
q inne okolicznoS
ci wypadku, których zamieszczenie w rejestrze
jest celowe.
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Wypadki przy pracy
Piramida zdarzeń
wypadkowych Heinricha
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Model powstawania
zdarzeń wypadkowych
Powrót Zdarzenie
do normalnej prawie
pracy wypadkowe
Awarie
techniczne
TAK TAK
Błędy Niebezpieczne Odpowiednie Reakcja
w organizacji sytuacje lub S
rodki obronna lub
i zarządzaniu zagrożenie bezpieczeństwa działanie ASB
NIE NIE
Błędy
ASB
ludzkie
A  Automatyka
S  Systemu
Rozwój
Wypadek
B  Bezpieczeństwa
wypadku
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
Obowiązki pracodawcy
w razie choroby zawodowej
Zapewnić realizację zaleceń lekarskich
Systematycznie analizować przyczyny
Niezwłocznie zgłosić właS
ciwemu organowi
chorób zawodowych i innych chorób
Inspekcji Sanitarnej i właS
ciwemu inspektorowi
związanych z warunkami S
rodowiska pracy
pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby
i na podstawie wyników tych analiz
zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę
stosować właS
ciwe S
rodki zapobiegawcze
Pracodawca powinien
Ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej Przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników
oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, powodujących powstanie choroby zawodowej
działając w porozumieniu z właS
ciwym organem i zastosować inne niezbędne
Inspekcji Sanitarnej S
rodki zapobiegawcze
Prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
awodowe (1)
Choroby zawodowe (1)
Choroby zawodowe (1)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób
zawodowych, szczegółowych zasad postępowania (...) (Dz. U. Nr 132, poz. 1115)
1. Zatrucia
aliczna
1. Zatrucia
2. Gorączka metaliczna
2. Gorączka metaliczna
3. Pylice płuc
o"ane py"em
3. Pylice p"uc
4. Choroby wywołane pyłem azbestu
4. Choroby wywo"ane py"em
palenie oskrzeli
5. Przewlekłe zapalenie oskrzeli
azbestu
owa
6. Astma oskrzelowa
palenie p�cherzyków 5. Przewlek"e zapalenie oskrzeli
7. Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
6. Astma oskrzelowa
8. Ostre alergie 7. Alergiczne zapalenie p�cherzyków
p"ucnych
8. Ostre alergie
wywo"ane py"em
ch
9. Byssinoza
ni o pod"oŻu 9. Byssinoza
10. Beryloza
10. Beryloza
11. Choroby p"uc wywo"ane py"em
Żyt nosa
metali twardych
11. Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych
nie przegrody
m substancji
12. Zapalenie krtani o pod"o u
12. Zapalenie krtani o podłQ
żu alergicznym
alergicznym
13. Alergiczny nieżyt nosa
oroby narządu g"osu
13. Alergiczny nieŻyt nosa
nadmiernym
14. Przedziurawienie przegrody nosa działaniem substancji żrących
14. Przedziurawienie przegrody
sowym
15. Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym
nosa dzia"aniem substancji
o"ane
Żrących
wysiłkiem głosowym
iem jonizującym
16. Choroby wywołane promieniowaniem jonizującym
15. Przewlek"e choroby narządu g"osu
spowodowane nadmiernym
wysi"kiem g"osowym
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
16. Choroby wywo"ane
IV. SZKOLENIE PRACODAWCÓW I INNYCH OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Analiza okolicznoS
ci i przyczyn
wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka
y zawodowe (2)
Choroby zawodowe (2)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób
zawodowych, szczegółowych zasad postępowania (...) (Dz. U. Nr 132, poz. 1115)
22. Zespół wibracyjny
y z"oĘliwe powsta"e
23. Choroba dekompresyjna
twie dzia"ania czynników
ka pracy
24. Choroby wywołane pracą w warunkach
podwyższonego ciS
nienia atmosferycznego
skóry
Czynniki Ęrodowiska p
25. Choroby wywołane działaniem wysokich
e choroby uk"adu
albo niskich temperatur otoczenia
wo"ane sposobem
ania pracy
26. Choroby układu wzrokowego wywołane
czynnikami fizycznymi, chemicznymi
e choroby PROMIENIOWANIE TERMICZNE
lub biologicznymi
ego uk"adu
o
ny trwa"y ubytek s"uchu ą
akowego spowodowany ą
17. Nowotwory złoS
liwe powstałe w następstwie
Promien
działania czynników S
rodowiska pracy
obejmuje
bracyjny
18. Choroby skóry
d"ugoĘci
dekompresyjna
19. Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane
ną
podcz
sposobem wykonywania pracy
wywo"ane pracą
(nano
ach podwyŻszonego
20. Przewlekłe choroby obwodowego układu
ną
podcz
atmosferycznego
nerwowego
ną
podcz
21. Obustronny trwały ubytek słuchu
wywo"ane dzia"aniem
spowodowany hałasem
albo niskich temperatur
uk"adu wzrokowego
Copyright � 2004 by Wydawnictwo FORUM Sp. z o.o.
Łród"a promieniowania termiczneg
czynnikami fizycznymi,
odlewniach, walcowniach, kuęniac