NY 19.indd

w n u m e r z e

październik 2014

issn 2300-1445

w fi rmie

P r z y k ł a d y R o z w i ą z a n i e p r o b l e m ó w K o m e n t a r z e P o r a d y

ontrole

Dokończenie na str. 3

Urząd skarbowy może kontrolować
kontrahentów podatnika

Chociaż kontrola krzyżowa ma bardzo ograniczony zakres, to jednak może
spowodować kompleksową weryfi kację rozliczeń przedsiębiorcy z fi skusem.
Jej następstwem może być bowiem przeprowadzenie szczegółowej kontroli
podatkowej w fi rmie, a następnie wszczęcie postępowania podatkowego.

Po sezonie urlopowym organy skarbowe
intensyfikują działania względem podatni-
ków, zwłaszcza o charakterze kontrolnym.
Dotyczy to także bardzo rozpowszechnio-
nych tzw. kontroli krzyżowych (czyli popu-
larnych „krzyżówek”), które najczęściej
obejmują dokumentację VAT.

Zasady przeprowadzania takich kontro-
li zostały określone w przepisach usta-
wy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa. W myśl tej ustawy organ
podatkowy, w związku z prowadzonym
postępowaniem podatkowym lub kon-
trolą podatkową, może zażądać od kon-
trahentów podatnika wykonujących
działalność gospodarczą przedstawienia
dokumentów, w zakresie objętym kontro-
lą u podatnika, w celu sprawdzenia ich
prawidłowości i rzetelności (art. 274c Or-
dynacji podatkowej).

U W A G A

Zasadniczym celem kontroli krzyżowej jest
sprawdzenie zgodności dowodów znajdujących
się w dokumentacji określonego podmiotu
z ich odpowiednikami posiadanymi przez jego
kontrahentów.

Na weryfikację powinni być
przygotowani jedynie
przedsiębiorcy

Prowadzenie czynności w ramach kontro-
li krzyżowej jest możliwe jedynie w odnie-
sieniu do tych kontrahentów podatnika,
którzy prowadzą (bądź prowadzili w prze-
szłości) działalność gospodarczą. Jej de-
finicja na potrzeby omawianych regulacji
została zawarta w art. 3 pkt 9 Ordyna-
cji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem
działalnością gospodarczą jest każda

działalność zarobkowa w rozumieniu
przepisów o swobodzie działalności go-
spodarczej, w tym wykonywanie wolnego
zawodu, a także każda inna aktywność
zarobkowa wykonywana we własnym
imieniu i na własny lub cudzy rachunek,
nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej
działalności do działalności gospodarczej
lub osoby wykonującej taką działalność –
do przedsiębiorców. Jak widać, definicja
ta odwołuje się w tym zakresie do prze-
pisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobo-
dzie działalności gospodarczej.
Z treści art. 274c Ordynacji podatkowej
wysnuwa się wniosek, że aktualny brak
posiadania przez dany podmiot statusu
przedsiębiorcy, np. z powodu zaprzesta-
nia działalności gospodarczej nie stoi
na przeszkodzie sprawdzeniu znajdują-
cej się u niego dokumentacji, jeżeli wy-
konywał on tę działalność w okresie,
którego dotyczy prowadzone względem
podatnika postępowanie podatkowe
bądź kontrola podatkowa. Takie też sta-
nowisko zajęło w tej kwestii Ministerstwo
Finansów w piśmie z 12 lipca 2005 r.
(nr SP1/768/033-235/1584/04/AA).
Z drugiej zaś strony kontroli krzyżowej
nie wolno dokonywać u tych kontrahen-
tów podatnika, którzy wprawdzie obec-
nie prowadzą taką działalność, ale nie
zajmowały się nią w okresie objętym jed-
nym ze wspomnianych wcześniej postę-
powań. Fakt, że dany podmiot (np. osoba
fizyczna) jako konsument otrzymał w tym
czasie fakturę dokumentującą zakup od
podatnika określonego towaru bądź usłu-
gi, nie jest wystarczającą przesłanką do
przeprowadzenia w stosunku do niego
tego typu czynności.

BADANIE TECHNICZNE POJAZDU

Nie ma sankcji za badanie
techniczne przeprowadzone
po terminie

WYSTAWIANIE FAKTUR ZBIORCZYCH

Na udokumentowanie kilku usług
wystarczy faktura zbiorcza

KORYGOWANIE VAT

Odliczenie podatku jest możliwe
dopiero po skorygowaniu błędnej
faktury

ZASKARŻANIE POSTANOWIEŃ URZĘDU

Zakaz reformationis in peius
nie dotyczy interpretacji podatkowych

KONTROLA PRZEDSIĘBIORCY

Za naruszenie praw pracownika
pracodawca może słono zapłacić

UMOWA OKRESOWA

Okres wypowiedzenia umowy
czasowej powinna regulować
sama umowa

1 0

KONTROLE ZUS

ZUS kontroluje wydatki z ZFŚS

1 1

OCHRONA DANYCH

Dane zastępowanego
pracownika są chronione

1 2

EWIDENCJONOWANIE SPRZEDAŻY

Przy rozliczaniu transakcji
w euro trzeba stosować
ustawowe zasady

1 3

KONTROLA PIP

Utrudniając PIP kontrolę?
przedsiębiorca naraża się na karę

1 4

ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ

Kompetencje zdecydują o tym,
z kim zostanie rozwiązana
umowa o pracę

1 5

POWIADOMIENIE O KONTROLI

Nie zawsze przedsiębiorca będzie
powiadomiony o kontroli

1 6

Badanie techniczne pojazdu

Wydawca: Norbert Pawlikowski
Redaktor: Tomasz Ciechanowski
Druk: Paper&Tinta
Nakład: 350 egz.
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a
Tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10
e-mail: cok@wip.pl
NIP: 526-19-92-256
Numer KRS: 0000098264
– Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy,
Sąd Gospodarczy XIII
Wydział Gospodarczy Rejestrowy
Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

Jak co roku urzędnicy skarbowi po powro-
cie z zasłużonych wakacji wzięli się do pra-
cy. Ich efektem jest wzrost prowadzonych
kontroli u przedsiębiorców. Jednym z naj-
częstszych tego typu działań jest kontrola
krzyżowa. Podatnicy muszą jednak pamię-
tać, że nie jest ona tożsama z kontrolą
podatkową czy skarbową. Tego typu czyn-
ności są bowiem prowadzone w ramach
tzw. czynności sprawdzających. Ma to
swoje konsekwencje zarówno w prawach
i obowiązkach kontrolującego organu, jak
i kontrolowanego przedsiębiorcy. Więcej
na ten temat Czytelnik przeczyta w tym
numerze magazynu. Szczególnej uwadze
polecam także artykuł na temat prawa do
zaskarżania postanowień w przedmiocie
przedłużania terminów do zwrotu VAT. To,
co jeszcze niedawno wydawało się niere-
alne (fiskus odmawiał takiej możliwości) –
dziś jest jak najbardziej możliwe w oparciu
o orzecznictwo NSA.

Życzę miłej lektury!

Zapraszamy do korzystania
z Telefonicznego Pogotowia
Księgowego

Dyżury odbywają się
w godz. 11.00–13.00.
Najbliższe konsultacje z zakresu VAT, PIT,
CIT i rachunkowości odbędą się 1, 8, 15,
22 i 29 października 2014 r. pod numerem
tel. 22 318 07 36.

Nie ma sankcji za badanie techniczne
przeprowadzone po terminie

Problem:

Nowe przepisy dotyczące odpisywania VAT od kosztów związanych

z pojazdami służbowymi wprowadziły dużo zamieszania wśród przedsiębiorców.
Na dodatek część pojazdów musiało przejść jeszcze dodatkowe badania
techniczne. Jakie są konsekwencje badań przeprowadzonych po terminie?

Odpowiada ekspert

Małgorzata Bazan

biuro rachunkowe KPDA

Po zmianie przepisów dotyczących VAT
dużemu ograniczeniu uległa możliwość
odpisywania tego podatku od kosztów
związanych ze służbowymi samochoda-
mi. Pełny odpis VAT jest teraz możliwy tyl-
ko w dwóch sytuacjach. Pozostali mogą
odliczyć jedynie 50% podatku.

Niezależnie od tego, jaki to pojazd, pełny
odpis VAT jest możliwy, jeśli przedsiębior-
ca będzie mógł udowodnić, że samochód
jest używany wyłącznie w celach służbo-
wych. A więc będzie prowadzić szczegóło-
wą ewidencję przebiegu pojazdu. To nieco
uciążliwe i czasochłonne, ale tylko w ten
sposób można przekonać urząd skarbo-
wy, że auto nie służy do celów prywatnych.

Ze 100% odpisu VAT mogą też skorzystać
– i to bez szczegółowej ewidencji – po-
siadacze pojazdów, których konstrukcja
wyklucza ich użytkowanie poza wykony-
waną działalnością. To wszystkie samo-
chody, które posiadają tylko jeden rząd
siedzeń, oddzielony trwałą przegrodą od
części bagażowej, a także wszelkiego ro-
dzaju pojazdy specjalne – koparki, agre-
gaty, dźwigi itp.

Jest jednak mały haczyk. Fiskus wy-
maga, bowiem potwierdzenia zaklasy-
fikowania pojazdu to tej kategorii aut.

Większość pojazdów zarejestrowanych
przed 1 kwietnia tego roku musi przejść
dodatkowe badanie techniczne, które po-
twierdzi, że nie nadają się do użytku pry-
watnego.

Wymóg ten nie dotyczy niektórych grup
pojazdów, których specjalne przeznacze-
nie jest wpisane w dokumenty pojazdu
– np. bankowóz, karawan pogrzebowy,
a także koparki, agregaty, żurawie itp. Po-
siadacze wszelkiego rodzaju vanów czy
furgonów musieli/muszą udać się nie-
stety do stacji kontroli pojazdów.

Zgodnie z przepisami nowe badanie tech-
niczne musiało zostać wykonane w termi-
nie najbliższego zaplanowanego badania,
ale nie później niż 3 miesiące po wejściu
w życie przepisów. Termin ten upłynął 30
czerwca. Na szczęście przepisy nie prze-
widują sankcji za niedotrzymanie termi-
nu. Nawet, jeśli przedsiębiorca nie zdążył
udać się do stacji kontroli pojazdów przed
30 czerwca, nie stracił prawa do pełnego
odpisu VAT (o ile oczywiście badanie wyka-
że, że dany samochód spełnia określone
przez ustawodawcę kryteria).

Podstawa prawna:

•

Art. 86a ustawy z 11 marca 2004 r. o po-

datku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U.
z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

•

Art. 9 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie

ustawy o podatku od towarów i usług oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r.
poz. 312).

Rafał Kuciński

redaktor prowadzący

UWAGA NOWOŚĆ!

Twoja fi rma posiada
samochody?
Mamy dla Ciebie
praktyczne wyjaśnienia
z interpretacjami
IZB SKARBOWYCH

Sprawdź na

www.fabrykawiedzy.com

lub pod nr. tel.

22 518 29 29

Kup książkę

Kontrola krzyżowa

Urząd skarbowy może kontrolować kontrahentów podatnika

Dokończenie ze str. 1

Ponieważ kontrola krzyżowa nie jest kon-
trolą w ścisłym znaczeniu, to nie odno-
szą się do niej ograniczenia wynikające
z przepisów ustawy o swobodzie działal-
ności gospodarczej.
Trzeba pamiętać, że z przepisów nie wy-
nikają żadne ograniczenia odnośnie do
liczby kontrahentów podatnika, których
dokumenty mogą być sprawdzone w ra-
mach jednego postępowania podatko-
wego bądź kontroli podatkowej. Zatem
organ prowadzący tego rodzaju postę-
powanie w zależności od potrzeb i włas-
nego uznania może skupić się tylko na
jednym kontrahencie podatnika, kilku wy-
branych, jak też na wszystkich podmio-
tach, z którymi ten podatnik dokonywał
transakcji gospodarczych w okresie ob-
jętym ww. postępowaniem. Żaden z tych
podmiotów nie staje się jednak stroną
postępowania kontrolnego bądź podatko-
wego prowadzonego przez organ wzglę-
dem podatnika.

U W A G A

Analiza treści art. 274c § 1 Ordynacji podat-
kowej, w której jest mowa o „kontrahentach
podatnika”, prowadzi do wniosku, że kontrolą
krzyżową wolno objąć jedynie tych kontrahen-
tów, którzy byli bezpośrednimi dostawcami
bądź nabywcami określonych towarów bądź
usług w ramach przeprowadzonych przez
te podmioty transakcji gospodarczych. Nie
powinni być nią natomiast obejmowani dalsi
kontrahenci, uczestniczący w łańcuchu dostaw
(tak jak to przewidziano na gruncie przepisów
o kontroli skarbowej, o czym później).

Kontrola podatkowa i kontrola
krzyżowa to nie to samo

Z regulacji Ordynacji podatkowej wynika
również, że kontrola krzyżowa przeprowa-
dzana jest przez organy podatkowe w ra-
mach tzw. czynności sprawdzających. Ich
celem jest, co do zasady, sprawdzenie
terminowości składania deklaracji oraz
ich formalnej poprawności, terminowości
wpłacania zadeklarowanych podatków
(w tym również pobieranych przez płatni-
ków i inkasentów), jak też ustalenie sta-
nu faktycznego w zakresie niezbędnym
do stwierdzenia zgodności z przedstawio-
nymi dokumentami (art. 272 Ordynacji
podatkowej). Nie jest to więc typowa kon-
trola podatkowa, o której mowa w przepi-
sach Działu VI ww. ustawy.
Podejmowane w jej toku czynności nie
mogą mieć charakteru kompleksowe-

go sprawdzenia dokumentacji jednost-
ki. Wspomniane czynności mają bowiem
jedynie pomocniczy charakter w sto-
sunku do prowadzonego u podatnika
postępowania podatkowego bądź kon-
troli „głównej”, a zebrane podczas kon-
troli krzyżowej dowody stanowią dowód
w tych postępowaniach. Można zatem
powiedzieć, że kontrola krzyżowa jest je-
dynie uzupełnieniem wspomnianych po-
stępowań. Przy czym termin „kontrola
krzyżowa” jest nazwą jedynie potoczną,
ponieważ nie posługują się nią obowią-
zujące w tym zakresie przepisy.
Nie stosuje się więc do niej zakazu rów-
noczesnego podejmowania i prowadzenia
więcej niż jednej kontroli działalności przed-
siębiorcy (art. 82 ustawy swobodzie działal-
ności gospodarczej), a przeznaczonego na
nią czasu nie wlicza się do maksymalnego
okresu trwania wszystkich kontroli u przed-
siębiorcy w jednym roku kalendarzowym
(zob. art. 83 ust. 1 tej ustawy). Przeprowa-
dzenie u kontrahenta kontroli krzyżowej
nie jest też przeszkodą do ewentualne-
go wszczęcia postępowania kontrolnego
w stosunku do tego samego podmiotu i za
ten sam okres, który był nią objęty w zakre-
sie weryfikowania dokumentów. Nie znaj-
dzie też w tym przypadku zastosowania
zakaz powtórnej kontroli podatkowej w za-
kresie spraw rozstrzygniętych decyzją osta-
teczną organu podatkowego (art. 282a § 1
Ordynacji podatkowej).
Co więcej, należy liczyć się z tym, że wy-
kryte podczas kontroli krzyżowej nie-
prawidłowości będą dla organów
podatkowych przyczynkiem do wszczę-
cia pełnej kontroli podatkowej również
u wspomnianego kontrahenta (por. wy-
rok Naczelnego Sądu Administracyjne-
go z 27 marca 2003 r., sygn. akt I SA/Łd
1849/2001). Przy czym w orzecznictwie
sądowym wskazywano, że wszczęcie ta-
kiej typowej kontroli podatkowej jest do-
puszczalne nawet mimo niezakończenia
trwających u podatnika czynności spraw-
dzających (a więc także kontroli krzyżo-
wej). Żaden przepis Ordynacji podatkowej
nie przewiduje bowiem w kwestii prowa-
dzenia wskazanych działań organu po-
datkowego ograniczeń tego rodzaju,
że wszczęcie jednego z nich uniemożliwia
rozpoczęcie drugiego (por. wyrok Woje-
wódzkiego Sądu Administracyjnego w Gli-
wicach z 11 sierpnia 2010 r., sygn. akt III
SA/Gl 424/10).
Zarówno postępowanie, w związku z któ-
rym została wszczęta kontrola krzyżowa,
jak i ta kontrola, muszą jednak dotyczyć
tego samego podatku oraz okresu. Po-

nadto nie jest możliwe wszczęcie kontro-
li krzyżowej bez uprzedniego wszczęcia
kontroli podatkowej bądź postępowania
podatkowego. Na to, że tego typu czynno-
ści organ podatkowy realizuje w ramach
już toczącego się wobec podatnika po-
stępowania podatkowego lub kontroli
podatkowej, zwrócił uwagę dyrektor Izby
Skarbowej w Poznaniu w interpretacji in-
dywidualnej z 22 października 2010 r.
(nr ILPP2/443-1149/10-2/EN).

Kontrola podatkowa po kontroli

krzyżowej

Spółka „ALFA” w maju 2013 r. kupiła

w sklepie pani Janiny Nowak części

samochodowe na łączną kwotę 2.091

zł (tj. 1.700 zł netto + 391 zł VAT).

W czerwcu zaś dokonała we wspomnianej

placówce kolejnych zakupów na łączną

kwotę 3.936 zł. Transakcje zostały

udokumentowane fakturami VAT.

W sierpniu 2014 r. po przeprowadzonej

w fi rmie „ALFA” kontroli podatkowej

naczelnik urzędu skarbowego wszczął

w stosunku do niej postępowanie

podatkowe obejmujące podatek od

towarów i usług za miesiące od kwietnia do

lipca 2013 r.

W celu uzupełnienia materiału dowodowego

zebranego w trakcie kontroli, na etapie

postępowania podatkowego organ

podatkowy postanowił przeprowadzić

kontrole krzyżowe w czterech fi rmach,

które w okresie objętym tą kontrolą

dokonywały dla spółki „ALFA” dostaw

towarów oraz świadczenia usług.

Wezwanie do przedłożenia rejestrów

sprzedaży w zakresie transakcji ze spółką

„ALFA” otrzymała również pani Janina

Nowak. Ponieważ na podstawie okazanych

dokumentów urzędnicy nabrali wątpliwości

odnośnie do prawidłowości jej rozliczeń

podatkowych, w stosunku do podatniczki

we wrześniu 2014 r. została wszczęta

kontrola podatkowa w zakresie VAT za

poszczególne miesiące 2013 r.

Dokumenty księgowe
trzeba udostępnić
na wezwanie fiskusa

Zasadą jest, że kontrola krzyżowa podej-
mowana jest z urzędu. Nie jest zatem
możliwe realizowanie związanych z nią
czynności na bezpośredni wniosek przed-
siębiorcy albo innej osoby zainteresowa-
nej. Kontrahent podatnika może zostać
wezwany do przedłożenia interesujących
urzędników dokumentów zarówno po-
przez ogólne określenie ich zakresu (np.

PRZYK

Kup książkę