ANALIZA FOR
13/2013
12 września 2013
Obowiązek pracodawcy
do wypłacania pracownikowi
wynagrodzenia chorobowego w czasie
niezdolności do pracy jest nadmierny
Kamila Ferenc
ANALIZA FOR
13/2013
12 września 2013
Obowiązek pracodawcy
do wypłacania pracownikowi
wynagrodzenia chorobowego w czasie
niezdolności do pracy jest nadmierny
Kamila Ferenc
2
1. SYNTEZA
Obowiązek wypłaty wynagrodzenia chorobowego przez pracodawcę:
sprawia, że ubezpieczenie chorobowe, któremu podlegają
pracownicy nie spełnia roli ubezpieczenia: co miesiąc pracodawca
odprowadza do ZUS z wynagrodzenia pracownika 2,45% tego
wynagrodzenia brutto jako składkę na ubezpieczenie chorobowe.
W razie choroby pracownik mógłby od razu spodziewad się
i wymagad od ZUS wypłaty należnego mu świadczenia – tak przecież
działa ubezpieczenie. Tymczasem kosztami choroby pracownika
w większości obciążeni są pracodawcy i to oni de facto pełnią rolę
ubezpieczyciela – a przecież do ich kasy nikt nie wpłaca składek,
jest nadmierny: wypłacanie wynagrodzenia chorobowego przez
pracodawcę przez 33 dni choroby w wysokości 80% podstawy
wymiaru sytuuję Polskę wśród krajów o najdłuższym okresie
obciążenia
wypłacaniem
wynagrodzenia
chorobowego
na stosunkowo wysokim poziomie w Europie (szczegółowe dane
na poparcie tej tezy znajdują się w dalszej części analizy),
jest szczególnie dotkliwy dla małych i średnich pracodawców: jeden
pracownik na zwolnieniu chorobowym w zakładzie zatrudniającym
dwie osoby to 50%-owa absencja chorobowa; ponadto w małych
zakładach, ze względu na mniejszą liczbę pracowników, trudniej
przesunąd zadania chorego pracownika na pozostałych pracowników.
By zmniejszyd dolegliwośd wynagrodzenia chorobowego dla pracodawców
i sprawiedliwiej rozłożyd ciężar finansowania wynagrodzeo chorych
pracowników należy:
1) dla krótkich absencji chorobowych (dzieo lub kilka dni) znieśd
obowiązek wypłacania wynagrodzenia chorobowego. Pierwszy dzieo,
dwa lub trzy bezpłatnego chorobowego zniechęci do symulowania
choroby
celem
wykorzystania
„kacowego”,
„remontowego”,
„wycieczkowego”, załatwienia spraw w urzędach, itp.,
2) zmniejszyd wysokośd chorobowego z obecnych 80% wynagrodzenia
do wysokości pomiędzy 50 a 75%, co umożliwi skrócenie okresu
obciążenia pracodawców wypłatą wynagrodzenia chorobowego
w sposób neutralny dla budżetu,
3) skrócid okres, przez który pracodawca zobowiązany jest płacid
wynagrodzenie chorobowe.
3
wynagrodzenie chorobowe od
pracodawcy na poziomie 80%
podstawy wymiaru tego
wynagrodzenia
zasiłek chorobowy z FUS na poziomie 80%
podstawy wymiaru tego wynagrodzenia
2. STAN OBECNY
Pracodawca co miesiąc odprowadza do Funduszu Ubezpieczeo Społecznych
(w skrócie: FUS) w ZUS z wynagrodzenia pracownika składkę na
ubezpieczenie chorobowe w wysokości 2,45% tego wynagrodzenia brutto.
Pomimo ponoszenia przez pracowników kosztów składek na ubezpieczenie
chorobowe gromadzonych na ich indywidualnych kontach w ZUS, to
pracodawca przez pierwsze 33 dni choroby w danym roku kalendarzowym
wypłaca wynagrodzenie chorobowe. Notabene 33 dni są to łączne dni
wszystkich absencji chorobowych w danym roku, co oznacza, że okresy
absencji chorobowej pracowników w ciągu danego roku sumuje się, aż do
uzyskania liczby 33 dni – dopiero po ich upływie, czyli od 34-tego dnia
choroby aktywuje się obowiązek ZUS do wypłaty zasiłku na wypadek choroby
pracownika.
Graficzne ujęcie stanu obecnego
33 dni w roku od 34-tego dnia choroby w roku
Obowiązek pracodawcy do świadczenia wynagrodzenia chorobowego wynika
z art. 92 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy
1
. Został on wprowadzony ustawą z dnia
3 lutego 1995 r.
2
, a okres świadczenia wynosił wówczas 35 dni. Zmiana ta
uzasadniana była potrzebą zapobieżenia dalszym obciążeniom Funduszu
Ubezpieczeo Społecznych, z którego pieniądze pokrywały zasiłki chorobowe
pracowników prywatnych zakładów pracy (paostwowe same finansowały
absencję chorobową).
Liczba dni, podczas których pracodawca powinien świadczyd wynagrodzenie
chorobowe, została zmniejszona z 35 do 33 dni ustawą z dnia 26 lipca
2002 r.
3
Początkowo projekt ustawy z 2002 r., złożony przez posłów Platformy
Obywatelskiej,
przewidywał
obniżenie
wysokości
wynagrodzenia
chorobowego do 75% podstawy wymiaru oraz wprowadzenie bezpłatnego
pierwszego dnia choroby. Postulowano także zmianę polegającą na tym, że
FUS będzie wypłacał zasiłek chorobowy po upływie 7 dni choroby w kwartale
roku kalendarzowego, zamiast po 35 dniach w ciągu roku kalendarzowego
4
.
Propozycje PO spotkały się wówczas z negatywnym stanowiskiem rządu
1
ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24 poz. 141).
2
ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyostwa oraz o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz. U. Nr 16 poz. 77).
3
ustawa z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 135 poz.
1146).
http://orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/($vAllByUnid)/72C6B5A57F2E22EDC1256B830045DD52/$file/334.pdf.
4
Leszka Millera, czyli koalicji SLD-UP-PSL
5
. Rząd argumentował swoją
negatywną ocenę projektu regulacji w takim kształcie koniecznością ochrony
FUS przed zwiększeniem wydatków na zasiłki chorobowe. Zdaniem rządu
wymagałoby to bowiem albo podwyższenia składki na ubezpieczenie
chorobowe, albo zwiększenia dotacji budżetowej na FUS. Równocześnie
z poselskim, do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy zmieniającej Kodeks
pracy (oba projekty rozpatrywane były wspólnie), który nie przewidywał
żadnych zmian w systemie wypłat wynagrodzenia chorobowego
6
.
Ostatecznie, w toku prac parlamentarnych przyjęto ustawę, w której, jak już
wspomniano, skrócono okres wypłaty tego wynagrodzenia przez pracodawcę
do 33 dni oraz wprowadzono regulację, że w pierwszym dniu każdego okresu
niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku
z chorobą zakaźną, trwającej nie dłużej niż 6 dni, pracownik nie zachowuje
prawa do wynagrodzenia (zmiana ta została uchylona już w następnym roku
ustawą z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz
o zmianie niektórych innych ustaw
7
).
Dnia 8 lutego 2013 r. większością głosów odrzucony został w pierwszym
czytaniu projekt nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie zniesienia obowiązku
wypłaty wynagrodzenia chorobowego. Jest to sygnał, że aby móc realnie
osiągnąd reformę wypłaty wynagrodzeo chorobowych, należy stworzyd
propozycję neutralną dla budżetu.
Obecnie wynagrodzenie chorobowe wynosi 80% podstawy wymiaru tego
wynagrodzenia obliczanego według przepisów ustawy z dnia 25 czerwca
1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyostwa
8
. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku
przysługującego pracownikowi przyjmuje się przychód, po odliczeniu
potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne. Za okres
pobytu w szpitalu, pracownikowi powinno zostad wypłacone 70% podstawy
wymiaru. Jeśli natomiast przyczyną niezdolności do pracy jest ciąża, wówczas
przysługuje wynagrodzenie w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Warto podkreślid, że zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyostwa,
podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego z tytułu pracy w pełnym
wymiarze czasu nie może byd niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia
brutto za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego
wynagrodzenia.
5
http://orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/0/14123266BA606E30C1256B910028A996/$file/334-x.pdf.
6
http://orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/($vAllByUnid)/69C42467A779EA5DC1256B8300461131/$file/335.pdf.
7
Dz. U. Nr 213 poz. 2081.
8
Dz. U. Nr 60 poz. 636.
5
3. OPIS PROBLEMU
ZUS wypłaca ubezpieczenie chorobowe od 34-tego dnia choroby. To, co daje
się jednak zauważyd, to prawidłowośd, że większośd pracowników choruje
krócej niż 33 dni w roku (patrz tabela poniżej).
W 2012 r. przeciętna długośd zwolnienia w ciągu całego roku wynosiła 32,83
dni. Wobec tego, to pracodawca w praktyce finansuje większośd kosztów
choroby pracownika.
Źródło: „Absencja chorobowa w 2012 r.”, Zakład Ubezpieczeo Społecznych, Departament Statystyki
i Prognoz Aktuarialnych, Warszawa 2013.
Ustalenie ilości dni, za które wynagrodzenie chorobowe płaci pracodawca na
poziomie 33 dni niekoniecznie jest przypadkiem. Jak pokazuje poniższa
tabela, już od kilku lat przeciętna absencja chorobowa pracowników wynosi
tuż poniżej 33 dni:
Przeciętna długośd absencji chorobowej pracowników
Rok
2009
2010
2011
2012
Liczba dni
31,66
32,79
32,08
32,83
Źródło: „Absencja chorobowa w 2012 r.”, „Absencja chorobowa w 2011 r.”, „Absencja chorobowa w 2010
r.”, „Absencja chorobowa w 2009 r.”, Zakład Ubezpieczeo Społecznych, Departament Statystyki i Prognoz
Aktuarialnych
Koniecznośd wypłacania wynagrodzenia chorobowego pracownikom
przebywającym na zwolnieniu lekarskim przez tak długi okres w roku stanowi
sporą dolegliwośd, zwłaszcza dla pracodawców, którzy są małymi lub
średnimi przedsiębiorcami. Stoją bowiem przed koniecznością ponoszenia
wydatków na wypłatę wynagrodzeo za czas choroby, podczas którego częśd
zadao przypadających na danego pracownika nie jest wykonywana. Odbiera
to szansę na rozwój i inwestycje drobnych przedsiębiorców będących
podstawą polskiej gospodarki.
4. WYNAGRODZENIE CHOROBOWE W INNYCH PAŃSTWACH
Poniżej zostaną przedstawione informacje o wynagrodzeniu chorobowym
w innych paostwach Unii Europejskiej („UE”)/Europejskiego Obszaru
6
Gospodarczego („EOG”). Najpierw w postaci syntetycznego streszczenia
odpowiadającego na następujące pytania:
Od którego dnia płaci pracodawca?
Od którego dnia płaci „ZUS”?
Ile płaci pracodawca w poszczególnych paostwach?
Ile płaci „ZUS” w poszczególnych paostwach?,
a następnie w formie szczegółowej tabeli.
4.1.
SYNTETYCZNE PORÓWNANIE WYNAGRODZENIA
CHOROBOWEGO
4.1.1. Od którego dnia płaci pracodawca
W jedenastu spośród paostw UE/EOG pracodawca płaci wynagrodzenie
chorobowe od pierwszego dnia. W ośmiu paostwach pracodawca zaczyna
płacid od 2-go do 4-go dnia, a w sześciu paostwach nie płaci wcale:
Opracowanie własne na podstawie informacji o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG
zebranych przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i zaprezentowanych
w elektronicznej wersji opracowania „Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru
Gospodarczego”
W 32% paostw przedstawionych w zestawieniu dostrzegalne jest stosowanie
zasady kilku lub przynajmniej jednego dnia bezpłatnego choroby. W 24%
paostw natomiast obowiązek wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę
w ogóle nie istnieje.
7
4.1.2. Od którego dnia płaci „ZUS”
W większości krajów czas świadczenia wynagrodzenia chorobowego przez
pracodawcę jest dużo krótszy niż w Polsce, czasem nawet więcej
niż o połowę. W Polsce okres ten wynosi nieco ponad miesiąc kalendarzowy.
Paostwa, w których instytucja ubezpieczeniowa przystępuje szybciej do
wypłaty zasiłku chorobowego należą do wysoko rozwiniętych gospodarczo.
Aby Polska mogła sobie pozwolid na taki system wypłat wynagrodzeo
chorobowych, konieczny jest szereg reform poprawiających sytuację polskich
pracodawców, wzrost PKB, lepszą sytuację budżetową, a w konsekwencji
ogólny wzrost płac i poprawę warunków pracy dla pracowników.
Na wykresach poniżej ilustrujemy dzieo, od którego wynagrodzenie
chorobowe płaci „ZUS”. Ze względu na to, że w trzech krajach okres ten jest
bardzo różny od pozostałych - co byłoby słabo widoczne na jednym wykresie
- dane te prezentujemy na dwóch wykresach:
Opracowanie własne na podstawie informacji o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebranych
przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i zaprezentowanych
w elektronicznej wersji opracowania „Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego”
8
4.1.3. Ile płaci pracodawca?
W siedmiu paostwach wysokośd wynagrodzenia chorobowego jest wyższa niż
w Polsce, a w pięciu paostwach niższa, podczas gdy w pozostałych pięciu
pracodawca nie płaci wcale. W trzech z tych siedmiu paostw, w których
wysokośd wynagrodzenia chorobowego wynosi ponad 80% wynagrodzenia*,
okres wypłaty jego jest jednakże krótszy niż w Polsce ponad
o połowę, a w Bułgarii wręcz pracodawca płaci tylko przez jeden dzieo.
* wyrażenie „wynagrodzenia” jest pewnym uproszczeniem na potrzeby syntetycznego przedstawienia materiału prawnoporównawczego,
ponieważ w niektórych krajach zasiłek chorobowy oblicza się przyjmując za podstawę wymiaru wynagrodzenie brutto, a w niektórych
wynagrodzenie po potrąceniu składek.
Opracowanie własne na podstawie informacji o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebranych przez Departament Rynku
Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i zaprezentowanych w elektronicznej wersji opracowania „Warunki życia i pracy
w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego”
100%
wynagro-
dzenia*
85%
wynagro-
dzenia
80%
wynagro-
dzenia
70%
wynagro-
dzenia
60%
wynagro-
dzenia
55%
wynagro-
dzenia
nie płaci
Austria
Belgia
Polska
Węgry
Czechy
Słowacja
(od 4. dnia,
wcześniej 25%
wynagrodzenia)
Cypr
Belgia
(za pierwszy
tydzieo)
Litwa
Estonia
Francja
Bułgaria
Łotwa
(od 4. dnia; 2.i
3. dnia
w wysokości
75% wyna-
grodzenia)
Hiszpania
Grecja
Finlandia
Szwecja
Portugalia
Luksemburg
Włochy
Niemcy
Norwegia
9
4.1.4. Ile płaci „ZUS”?
W dwóch paostwach „ZUS” płaci 100% wynagrodzenia*, w pięciu (w tym
Polsce) płaci 80%, a w jedenastu płaci pomiędzy 55% a 70%. Natomiast
w dwóch (Estonia i Wlk. Brytania) świadczenie za okres choroby w całości
wypłaca pracodawca.
* wyrażenie „wynagrodzenia” jest pewnym uproszczeniem na potrzeby syntetycznego przedstawienia materiału prawnoporównawczego,
ponieważ w niektórych krajach zasiłek chorobowy oblicza się przyjmując za podstawę wymiaru wynagrodzenie brutto, a w niektórych
wynagrodzenie po potraceniu składek
Opracowanie własne na podstawie informacji o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebranych przez Departament Rynku
Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i zaprezentowanych w elektronicznej wersji opracowania „Warunki życia i pracy
w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego”
100%
wynagro-
dzenia*
80%
wynagro-
dzenia
70% wynagro-
dzenia
60%
wynagro-
dzenia
65%
wynagro-
dzenia
50%
wynagro-
dzenia
55%
wynagro-
dzenia
nie płaci
Luksemburg
Polska
Grecja
(najwyższa
możliwa wysokośd
zasiłku)
Belgia
(najwyższa
możliwa
wysokośd
zasiłku)
Portugalia
Austria
(do 127. dnia
choroby, potem
60%)
Słowacja
Estonia
Norwegia
Litwa
(wcześniej, od 3.
do 7. dnia
choroby jest to
40%)
Niemcy
Czechy
Francja
Wielka
Brytania
Łotwa
Hiszpania
(do 20. dnia
choroby, potem
75%)
Włochy
(od 21. dnia
choroby
66,66%)
Szwecja
Węgry
Bułgaria
10
4.2.
Szczegółowy opis wynagrodzenia chorobowego w paostwach
UE/EOG
Paostwo
Od kiedy
przysługuje
świadczenie od
pracodawcy?
Ile płaci pracodawca?
(wysokośd wynagrodzenia
chorobowego)
Od kiedy
przysługuje
świadczenie
od instytucji
ubezpieczenia
społecznego?
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
Komentarz
Austria
od
4.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
100% wynagrodzenia
od 85. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu choroby
do 127. dnia
50% wynagro-
dzenia, później
60% wynagro-
dzenia
Przyjęto zasadę 3 pierwszych dni
bezpłatnych.
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
jest
niższa
niż
w Polsce.
Belgia
od
2.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu chor-
oby
100%
wynagrodzenia
za
pierwszy tydzieo, 85% za
kolejne
od 31. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu choroby
55-60% wyna-
grodzenia
Przyjęto zasadę pierwszego dnia
bezpłatnego.
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
jest
niższa
niż
w Polsce.
Bułgaria
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
100% przeciętnego wyna-
grodzenia brutto w danym
miesiącu
od 2. dnia
dnia
okresu
niezdolności
do pracy z po-
wodu choroby
80% wynagro-
dzenia
Praktycznie
rzecz
biorąc
pracodawca (prócz 1. dnia) nie
bierze udziału w finansowaniu
zwolnienia chorobowego praco-
wnika.
Cypr
od 3. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu
cho-
roby,
a
w
przypadku
osób prowa-
dzących jed-
noosobową
działalnośd od
18. dnia
brak danych
Pracodawca nie bierze udziału
w finansowaniu choroby praco-
wnika.
Przyjęto
zasadę
2 pierwszych dni bezpłatnych.
Źródło: Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebrane przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej – elektroniczna wersja opracowania Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
11
Paostwo
Od kiedy
przysługuje
świadczenie od
pracodawcy?
Ile płaci pracodawca?
(wysokośd wynagrodzenia
chorobowego)
Od kiedy
przysługuje
świadczenie
od instytucji
ubezpieczenia
społecznego?
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
Komentarz
Czechy
od 4.dnia okre-
su niezdolności
do pracy z po-
wodu choroby
za
każdy
dzieo
choroby
pracodawca
płaci
60%
zredukowanej godzinnej pod-
stawy wymiaru, dostosowując
wypłatę do ilości godzin pracy
od 22. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu
cho-
roby; od 2014
r. od 15. dnia
choroby
60%
zredu-
kowanej dzien-
nej
podstawy
wymiaru
Składkę
na
ubezpieczenie
chorobowe w wysokości 2,3%
podstawy
wymiaru
opłaca
pracodawca. Wysokośd wynagro-
dzenia/zasiłku chorobowego jest
niższa niż w Polsce. Przyjęto zasadę
pierwszych 3 dni bezpłatnych.
Dania
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy z
powodu
cho-
roby
maksymalnie kwotę średniego
wynagrodzenia
od 15. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
maksymalnie
kwotę
śred-
niego wynagro-
dzenia
Okres świadczenia wynagrodzenia
chorobowego przez pracodawcę
jest krótszy niż w Polsce więcej niż
o połowę.
Estonia
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy z
powodu
cho-
roby
60% średniego wynagrodzenia
z ostatnich 6 miesięcy
Wysokośd wynagrodzenia choro-
bowego
jest
niższa
niż
w Polsce.
Finlandia
od
2.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy z
powodu
cho-
roby
100% wynagrodzenia (jeżeli
stosunek pracy trwał dłużej niż
1 miesiąc, w przeciwnym razie -
50% wynagrodzenia)
od 10. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
kwota
zasiłku
chorobowego
zależy od wyso-
kości zarobków
beneficjenta
i tego, czy są
poniżej czy po-
wyżej określo-
nych progów
Układy zbiorowe pracy mogą
ustalid
odmienne
zasady
finansowania choroby pracownika.
Przyjęto zasadę pierwszego dnia
bezpłatnego.
Francja
pracodawca może dopłacad
różnicę pomiędzy zasiłkiem
chorobowym a pensją (w ca-
łości
lub
częściowo)
lub
wypłacad całe wynagrodzenie
zanim
pracownik
otrzyma
zasiłek, jeżeli tak stanowią
układy zbiorowe pracy
od 4. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu choroby
50% dotychcza-
sowego wyna-
grodzenia
Nie ma ustawowego obowiązku
świadczenia wynagrodzenia choro-
bowego
przez
pracodawcę,
wprowadzid
go
mogą
układy
zbiorowe pracy, po negocjacjach
z udziałem zainteresowanych stron.
Przyjęto zasadę 3 pierwszych dni
bezpłatnych.
Grecja
od 4., a w
przypadku
prowadzących
działalnośd na
własny rachu-
nek, od 11.
dnia
okresu
niezdolności
do pracy
50-70%
wynagrodzenia
referencyjnego,
w zależności od
liczby
osób
pozostających
na utrzymaniu
beneficjenta
Pracodawca nie bierze udziału
w
finansowaniu
okresu
niezdolności pracownika do pracy z
powodu choroby. Przyjęto zasadę
3 pierwszych dni bezpłatnych.
Wysokośd zasiłku chorobowego jest
niższa niż w Polsce.
Źródło: Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebrane przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej – elektroniczna wersja opracowania Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
12
Źródło: Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebrane przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej – elektroniczna wersja opracowania Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Paostwo
Od kiedy
przysługuje
świadczenie od
pracodawcy?
Ile płaci pracodawca?
(wysokośd wynagrodzenia
chorobowego)
Od kiedy
przysługuje
świadczenie
od instytucji
ubezpieczenia
społecznego?
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
Komentarz
Hiszpania
od
4.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
60% dotychczasowego wyna-
grodzenia
od 16. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu choroby
od 16. do 20.
dnia
choroby
jest
to
60%
pobieranego
wynagrodzenia,
a później wzra-
sta do 75%
Czas świadczenia wynagrodzenia
chorobowego przez pracodawcę
jest krótszy niż w Polsce prawie
o
połowę.
Przyjęto
zasadę
3 pierwszych dni bezpłatnych.
Wysokośd wynagrodzenia i zasiłku
chorobowego
jest
niższa
niż
w Polsce.
Holandia
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy z
powodu
cho-
roby
70% przeciętnego dziennego
wynagrodzenia w roku, w
którym pracownik zachorował
(w pierwszym roku choroby
świadczenie nie może byd
niższe niż obowiązująca płaca
minimalna)
od 105. ty-
godnia okresu
niezdolności
do pracy z po-
wodu
cho-
roby
brak danych
Obowiązek zakładu ubezpieczeo
społecznych aktualizuje się po
ponad 2 latach, co w rzeczywistości
sprawia, że ciężar wypłacania
świadczenia za okres niezdolności
do pracy z powodu choroby
spoczywa w całości na pracodawcy.
Wysokośd wynagrodzenia choro-
bowego jest niższa niż w Polsce.
Irlandia
od 4. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z powo-
du choroby
stawki
zasiłku
chorobowego
są uzależnione
od
średnich
zarobków
ty-
godniowych
pracownika
w odpowiednim
roku podatko-
wym
Jeżeli
pracownik
otrzymuje
w miejscu pracy wynagrodzenie
z tytułu płatnego urlopu zdrowot-
nego,
prawdopodobnie
praco-
dawca będzie wymagał przepisania
przez pracownika na jego rzecz
wszelkich
kwot
wypłaconych
z tytułu zasiłku chorobowego przez
Departament Spraw Socjalnych
i Rodziny (Department of Social and
Family Affairs) w okresie pobierania
tego wynagrodzenia.
Po zakooczeniu płatnego urlopu
zdrowotnego pracodawca powinien
przestad otrzymywad przepisany
zasiłek chorobowy.
Litwa
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
80% wynagrodzenia
od 3. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
od 3. do 7. dnia
choroby 40%, a
od 8. dnia 80%
przeciętnego
wynagrodzenia
Opłacanie składki na ubezpieczenie
na wypadek choroby i macie-
rzyostwa jest podzielone pomiędzy
pracodawcę, który odprowadza
2,8% podstawy wymiaru i pracow-
nika, który wpłaca do Paostwo-
wego
Funduszu
ubezpieczeo
Społecznych Litwy 0,5% podstawy
wymiaru. Obowiązek pracodawcy
ogranicza się do 2 dni świadczenia
wynagrodzenia chorobowego.
Luksemburg
od
1.
dnia
okresu
niez-
dolności
do
pracy z powo-
du choroby
100% wynagrodzenia
od 4. miesiąca
okresu niez-
dolności
do
pracy z powo-
du choroby
100% wynagro-
dzenia
Wysokośd wynagrodzenia i zasiłku
chorobowego jest wyższa niż
w Polsce.
13
Źródło: Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebrane przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki
Społecznej – elektroniczna wersja opracowania Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Paostwo
Od kiedy
przysługuje
świadczenie od
pracodawcy?
Ile płaci pracodawca?
(wysokośd wynagrodzenia
chorobowego)
Od kiedy
przysługuje
świadczenie
od instytucji
ubezpieczenia
społecznego?
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
Komentarz
Łotwa
od
2.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
2. i 3. dnia choroby – 75%
przeciętnego wynagrodzenia, a
od 4. do 10. dnia – 80%
przeciętnych zarobków
od 11. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu choroby
80%
przecięt-
nego wynagro-
dzenia
Czas świadczenia wynagrodzenia
chorobowego przez pracodawcę
jest krótszy niż w Polsce ponad
o
połowę.
Przyjęto
zasadę
pierwszego dnia bezpłatnego.
Niemcy
od
2.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
pracodawca
wypłaca
100%
wynagrodzenia
maksymalnie
do 6 tygodni od wydania
orzeczenia przez lekarza
po upływie 6
tygodni cho-
roby
70% ostatniego
wynagrodzenia
brutto objętego
obowiązkowym
ubezpieczeniem
lecz nie więcej
niż 90% zarob-
ków netto
Obowiązek pracodawcy ma większy
wymiar niż w Polsce (dłuższy okres
świadczenia i to w dodatku pełnego
wynagrodzenia). Przyjęto zasadę
pierwszego dnia bezpłatnego.
Norwegia
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy z
powodu
cho-
roby
100% wynagrodzenia
od 17. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
100% wynagro-
dzenia
Wysokośd wynagrodzenia i zasiłku
chorobowego jest wyższa niż w
Polsce. Okres świadczenia przez
pracodawcę
jest
krótszy
niż
w Polsce prawie o połowę.
Portugalia
od 4. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy
65% wynagro-
dzenia, jednak
nie mniej niż
30%
dziennej
stawki
najniż-
szego wynagro-
dzenia
Pracodawca nie bierze udziału
w finansowaniu świadczeo za czas
niezdolności pracownika do pracy
z powodu choroby. Przyjęto zasadę
3 pierwszych dni bezpłatnych.
Rumunia
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy z
powodu
cho-
roby
brak danych
od 8. dnia
(jeżeli praco-
dawca zatrud-
nia
do
20
pracowników)
od 13. dnia
(jeżeli praco-
dawca zatrud-
nia
21-100
pracowników)
od 18. dnia
okresu niez-
dolności
do
pracy
z
powodu cho-
roby
(jeżeli
pracodawca
zatrudnia
powyżej 100
pracowników)
brak danych
Im mniejszy pracodawca, tym
krócej jest obowiązany świadczyd
wynagrodzenie chorobowe.
14
Źródło: Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w paostwach UE/EOG zebrane przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki
Społecznej – elektroniczna wersja opracowania Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Paostwo
Od kiedy
przysługuje
świadczenie od
pracodawcy?
Ile płaci pracodawca?
(wysokośd wynagrodzenia
chorobowego)
Od kiedy
przysługuje
świadczenie
od instytucji
ubezpieczenia
społecznego?
Wysokośd
zasiłku
chorobowego
Komentarz
Słowacja
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
25% podstawy wymiaru, a od 4.
dnia choroby 55% podstawy
wymiaru
od 11. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
55% podstawy
wymiaru
Składka
na
ubezpieczenie
chorobowe wynosi 2,8% podstawy
wymiaru, z czego 1,4% opłaca
pracodawca, a 1,4% pokrywa
pracownik.
Czas
świadczenia
wynagrodzenia chorobowego przez
pracodawcę
jest
krótszy
niż w Polsce więcej niż o połowę.
Szwecja
od
2.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
80% dotychczasowej płacy
od 15. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
80% dotychcza-
sowej płacy
Czas świadczenia wynagrodzenia
chorobowego przez pracodawcę
jest krótszy niż w Polsce więcej niż
o
połowę.
Przyjęto
zasadę
pierwszego dnia bezpłatnego.
Węgry
od
1.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
70% wynagrodzenia
od 16. dnia
okresu
nie-
zdolności do
pracy z po-
wodu
cho-
roby
60%
przecięt-
nego wynagro-
dzenia(50%, je-
żeli zatrudnie-
nie jest krótsze
niż 2 lata)
Czas świadczenia wynagrodzenia
chorobowego przez pracodawcę
jest krótszy niż w Polsce więcej niż
o połowę, a wysokośd świadczeo
jest niższa niż w Polsce.
Wielka
Brytania
od
4.
dnia
okresu niezdol-
ności do pracy
z powodu cho-
roby
Ustawa przewiduje minimalną
wysokośd wynagrodzenia choro-
bowego (£85,85 tygodniowo),
które musi byd wypłacane przez
pracodawcę przez okres do 28
tygodni pracownikom, którzy
są niezdolni do pracy z powodu
choroby. Wewnętrzne regulacje
(statuty, postanowienia w umo-
wach o pracę) obowiązujące
w przedsiębiorstwie mogą usta-
nawiad własne zasady.
Oddzielna
składka
na
ubezpieczenie
zdrowotne
czy
chorobowe nie istnieje. Dlatego
obowiązek wypłacania wynagro-
dzenia
chorobowego
ciąży
w
całości
na
pracodawcy.
Maksymalny okres, przez który
pracodawca
może
płacid
niezdolnemu do pracy z powodu
choroby
pracownikowi
jest
stosunkowo długi (do 28 tygodni),
gdyż
standardowa
kwota
wynagrodzenia
chorobowego
wynosi
niewiele
(£85,85
tygodniowo).
Ponadto,
pracodawca
ma
możliwośd
późniejszego
potrącenia,
w
całości
lub
w
części,
wypłaconych kwot ze składek
opłacanych w ramach systemu
ubezpieczeniowego.
Przyjęto
zasadę
3
pierwszych
dni
bezpłatnych.
Włochy
od 3. dnia
okresu
niezdolności
do pracy z po-
wodu
cho-
roby
50% wynagro-
dzenia, a od 21.
dnia
choroby
66,66% wyna-
grodzenia
Pracodawca nie bierze udziału
w finansowaniu okresu niezdol-
ności
pracownika
do
pracy
z powodu choroby. Przyjęto zasadę
2 pierwszych dni bezpłatnych.
15
5. JAK ROZŁOŻYD KOSZT WYNAGRODZENIA CHOROBOWEGO?
Obowiązek płacenia wynagrodzenia chorobowego przez pracodawcę,
pomimo opłacania ubezpieczenia chorobowego, ma za cel odciążenie
Funduszu chorobowego, który według prognozy ZUS na lata 2013-2017
będzie deficytowy:
Fundusz
chorobowy
2013
2014
2015
2016
2017
Saldo roczne
*mln zł+
-2 722
-3 226
-3 462
-3 694
-3 891
Wpływy *mln zł+
11 628
12 454
13 310
14 175
15 056
Wydatki *mln zł+
14 350
15 681
16 772
17 869
18 947
Wydolnośd
81%
79%
79%
79%
79%
Źródło: „Prognoza wpływów i wydatków FUS na lata 2013-2017”, Departament Statystyki i Prognoz
Aktuarialnych ZUS.
Mając na uwadze powyższe, spowodowanie, że ubezpieczenie chorobowe
rzeczywiście nabierze cech ubezpieczenia, musi byd w obecnej sytuacji
neutralne dla budżetu. Cel ten można osiągnąd równocześnie wprowadzając
trzy zmiany:
przyjmując zasadę trzech pierwszych dni choroby wolnych od
wynagrodzenia
zmniejszając wysokośd wynagrodzenia chorobowego w relacji do
płacy
skracając okres, przez który pracodawca płaci wynagrodzenie
chorobowe
Postulat ograniczenia obowiązku pracodawcy popierają także przedstawiciele
doktryny prawa pracy
9
. W ich mniemaniu dyskusyjne wydaje się obecne
rozwiązanie, polegające na obciążeniu pracodawcy obowiązkiem wypłaty
wynagrodzenia chorobowego w tak szerokim zakresie, mimo objęcia ryzyka
choroby ubezpieczeniem. Formułowane są również stanowiska, zgodnie
z którymi obecny kształt konstrukcji wynagrodzenia chorobowego wydaje się
nie tylko nadmiernie uciążliwy dla pracodawcy, ale także nie różnicuje
sytuacji małych pracodawców i pomija problem braku
zależności między
warunkami istniejącymi w miejscu pracy a niezdolnością do pracy
10
.
9
Ł. Pisarczyk, Wynagrodzenie czy zasiłek – w sprawie świadczeo za czas niezdolności do pracy [w:] W. Sanetra (red.)
„Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji”, Warszawa 2009.
10
A. Napiórkowska, Wynagrodzenie za pracę w okresie niezdolności do pracy z powodu choroby *w:+ W. Sanetra (red.)
„Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji”, Warszawa 2009.
16
okres bezpłatny
wynagrodzenie
chorobowe od
pracodawcy
wynagrodzenie chorobowe od
pracodawcy na poziomie 80%
podstawy wymiaru tego
wynagrodzenia
zasiłek chorobowy z FUS na poziomie 80%
podstawy wymiaru tego wynagrodzenia
3 dni
od 4-tego dnia choroby
od 34-tego dnia choroby
okres
bezpłatny
wynagrodzenie
chorobowe od
pracodawcy
zasiłek chorobowy z FUS
5.1. Bezpłatne 3 pierwsze dni choroby
Wprowadzenie 3 pierwszych dni bezpłatnego zwolnienia lekarskiego
niezależnie od czasu trwania choroby zmniejszy ryzyko wyłudzania krótkich
zwolnieo lekarskich (tzw. „kacowe”, „remontowe”, itp.). Dzięki temu
rozwiązaniu
skrócony
zostanie
okres
wypłacania
wynagrodzenia
chorobowego przez pracodawcę:
Stan obecny:
33 dni w roku od 34-tego dnia choroby
Propozycja:
Powyższa propozycja jest neutralna dla finansów publicznych – nie obciąża
dodatkowymi kosztami, a wręcz zmniejsza koszty sektora publicznego jako
pracodawcy. Proponowane rozwiązanie nie generuje żadnych kosztów po
stronie FUS, a dzięki realizacji zasady 3 pierwszych dni bezpłatnych kwoty
wypłat zasiłku chorobowego ulegną zmniejszeniu.
Szczególne korzyści z podanego rozwiązania płyną dla małych
przedsiębiorców, dla których wypłata wynagrodzenia stanowi szczególnie
wysoki koszt w proporcji do wartości ich obrotu.
Należy jednak zaznaczyd pewną specyfikę realizacji zasady 3 pierwszych dni
bezpłatnych. Mianowicie, aby mechanizm ten funkcjonował poprawnie
i spełniał swoje cele, należy stosowad go za każdym razem, gdy pracownik
przechodzi na zwolnienie lekarskie. Oznacza to, że jeżeli przykładowo
pracownik będzie korzystał ze zwolnienia chorobowego 5 dni w styczniu, 20
w czerwcu i 14 w październiku, to otrzyma wynagrodzenie chorobowe
odpowiednio za 2, 17 i 11 dni:
styczeo
3 dni 2 dni
17
okres bezpłatny
wynagrodzenie chorobowe od
pracodawcy
okres bezpłatny
wynagrodzenie
chorobowe od
pracodawcy
zasiłek chorobowy z FUS
czerwiec
3 dni 17 dni
październik
3 dni 5 dni od 34-tego dnia choroby
W związku z zasadą 3 pierwszych dni bezpłatnych należy poczynid kilka uwag
odnoszących się do konstrukcji tego mechanizmu:
1) Okres 3 dni bezpłatnych powinien wliczad się do okresu zasiłkowego
określonego w art. 8 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyostwa.
Okres zasiłkowy jest to maksymalny okres, za który przysługuje zasiłek
chorobowy. W przypadku, gdy powodem niezdolności do pracy jest
choroba, przebywanie w zakładzie leczenia odwykowego lub opieki
zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub
psychotropowych albo poddanie się badaniom na kandydatów na dawców,
okres ten wynosi 182 dni. Natomiast niezdolnośd spowodowana gruźlicą lub
ciążą uprawnia do pobierania zasiłku chorobowego nie dłużej niż przez 270
dni. Na mocy art. 12 ust. 1 powyższej ustawy do okresu zasiłkowego wlicza
się czas, w którym ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia
chorobowego. Nie ma więc powodu, aby wyłączad spod tego uregulowania
okres 3 pierwszych dni bezpłatnych, jako że kwalifikowany jest on jako częśd
składowa okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego, poddana jednakże
z pewnych względów szczególnemu reżimowi.
2) Pierwsze 3 dni choroby pracownika, za które nie przysługuje
wynagrodzenie chorobowe, nie powinny mied wpływu na sposób
obliczania składki na ubezpieczenie chorobowe. Składka ta wynosi 2,45%
podstawy wymiaru wynagrodzenia, która dla pracowników równa się
przychodowi w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób
fizycznych, czyli wynagrodzeniu brutto. Celem opłacania składki jest
stworzenie i zasilanie funduszu chorobowego, z którego mogłyby byd
następnie wypłacane świadczenia osobom objętym ubezpieczeniem za
czas niezdolności do pracy z powodu choroby, zastępując do pewnego
stopnia utracony zarobek. Z tego powodu i dla realizacji celów
gwarancyjnych systemu ubezpieczeniowego, nie należy uzależniad
wysokości składki chorobowej od wysokości wypłacanych świadczeo
z tytułu choroby.
18
wynagrodzenie chorobowe od
pracodawcy na poziomie
50 - 75% podstawy wymiaru
tego wynagrodzenia
zasiłek chorobowy z FUS na poziomie 50-
75% podstawy wymiaru tego wynagrodzenia
wynagrodzenie chorobowe od
pracodawcy na poziomie 80%
podstawy wymiaru tego
wynagrodzenia
zasiłek chorobowy z FUS na poziomie 80%
podstawy wymiaru tego wynagrodzenia
5.2. Skrócenie okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego przez
pracodawcę i przyspieszenie wypłaty przez FUS
By ubezpieczenie chorobowe rzeczywiście było ubezpieczeniem a nie
kolejnym podatkiem, który szczególnie dotkliwy jest dla małych
przedsiębiorców należy skrócid okres przez który pracodawca płaci
wynagrodzenie chorobowe i przyspieszyd moment, w którym obowiązek ten
przejmuje FUS:
Stan obecny:
33 dni w roku od 34-tego dnia choroby
Propozycja:
29 dni w roku od 30-go dnia choroby
By propozycja ta była neutralne dla budżetu należy równocześnie obniżyd
wysokośd wynagrodzenia chorobowego z obecnych 80% do pomiędzy
50 a 75%.
5.3. Obniżenie wysokości wynagrodzenia chorobowego
Obniżenia wysokości wynagrodzenia chorobowego z 80% płacy do pomiędzy
50 a 75% płacy jest konieczne, by przywrócenie ubezpieczeniu chorobowemu
jego roli ubezpieczenia (poprzez skrócenie okresu wypłacania chorobowego
przez przedsiębiorcę a przyspieszenie wypłacania chorobowego przez FUS)
było neutralne dla budżetu.
Szczegółowe wyliczenie wysokości obniżki wymiaru wynagrodzenia
chorobowego, która zapewni neutralnośd dla FUS przy skróceniu okresu
wypłaty wynagrodzenia chorobowego przez pracodawcę wymaga dostępu do
aktualnych i szczegółowych danych i nie jest przedmiotem niniejszej analizy.
Z tego powodu, dla zachowania rachunkowej ostrożności, zdecydowaliśmy
się zastosowad spory przedział. Jednakże warto mocno podkreślid, że nie
dążymy do obniżenia wynagrodzenia do 50% - jest to raczej zaproszenie do
dyskusji nad wypracowaniem rozsądnego i skutecznego rozwiązania.
Rozwiązanie realne to neutralne dla budżetu – stąd korelacja między
obniżeniem wynagrodzenia/zasiłku chorobowego a skróceniem okresu
obowiązkowego świadczenia przez pracodawcę.
Natomiast szacunki możliwe do przeprowadzenia dostępnymi danymi
sugerują, że przy nieznacznym przyspieszeniu płatności przez FUS (np. jak
19
wynagrodzenie chorobowe
od pracodawcy na poziomie
50-75% podstawy wymiaru
tego wynagrodzenia
zasiłek chorobowy z FUS na poziomie 50-
75% podstawy wymiaru tego wynagrodzenia
okres bezpłatny
w naszej propozycji od 30-ego zamiast 34-ego dnia) obniżenie potrzebne do
zachowania neutralności propozycji dla budżetu będzie bliższe 75% niż 50%.
6. OSTATECZNA PROPOZYCJA
Proponujemy:
zastosowanie 3 pierwszych dni choroby bezpłatnych,
obniżenie wynagrodzenia chorobowego z 80% do pomiędzy 50% a 75%
płacy i
przyspieszenie wypłacania zasiłku chorobowego przez ZUS od 30-ego
dnia choroby (zamiast od 34. jak obecnie).
Graficzne ujęcie ostatecznej propozycji
3 dni od 4. do 29. dnia choroby od 30. dnia choroby
Propozycja jest neutralna dla budżetu i przyniesie skrócenie okresu wypłaty
wynagrodzenia chorobowego przez pracodawcę co najmniej o tydzieo
(wariant przy jednej długiej chorobie pracownika; przy częstych krótkich
chorobach pracodawca płaciłby wynagrodzenie jeszcze krócej – 3 dni mniej
za każdą nowo rozpoczętą absencję), przy obniżonym świadczeniu
chorobowym.
W ujęciu systemowym główną zaletą propozycji jest spowodowanie, że
ubezpieczenie chorobowe po raz pierwszy zacznie pełnid rolę ubezpieczenia.
Obecnie nieprawidłowo skonstruowany system stworzył sytuację, w której
pracodawca najpierw płaci składki ubezpieczenia chorobowego, a następnie
praktycznie w całości ponosi koszt choroby swoich pracowników (pomimo, że
opłacił ubezpieczenie!), będąc zmuszonym do czynienia nakładów nie tylko
na wynagrodzenia chorobowe, ale także zmiany w organizacji pracy w czasie
niezdolności do pracy chorego pracownika.
/Recenzent: Paweł Dobrowolski
20
Bibliografia
1) Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o zmianie ustawy o świadczeniach
pieniężnych
z
ubezpieczenia
społecznego
w
razie
choroby
i macierzyostwa oraz o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 16
poz. 77);
2) Ustawa z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 135 poz. 1146);
3) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24 poz. 141);
4) Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyostwa (Dz.U. Nr
60 poz. 636);
5) M.
Dziubioska-Michalewicz,
Systemy
ubezpieczeo
zdrowotnych
w wybranych krajach Unii Europejskiej (Francji, RFN, Szwecji, Wielkiej
Brytanii), Raport nr 168, Biuro Studiów i Ekspertyz, 2000 r.;
6) J. Hady, M. Leśniowska, Finansowanie polskiego systemu opieki
zdrowotnej na tle wybranych krajów Unii Europejskiej [w:] „Rozprawy
Ubezpieczeniowe. Zeszyt 10 (1/2011) Rzecznik Ubezpieczonych”, UKSW,
Fundacja Edukacji Ubezpieczeniowej, Wydawnictwo TiO, Warszawa 2011;
7) A. Kania, E. Karczewicz (oprac.), Wydatki na świadczenia z ubezpieczeo
społecznych związane z niezdolnością do pracy w 2010 r., ZUS
Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych, Warszawa 2012;
8) K. Klinger, artykuły z Dziennika Gazeta Prawna:
http://forsal.pl/artykuly/592016,polska_na_zwolnieniu_za_choroby_;
9) A. Napiórkowska, Wynagrodzenie za pracę w okresie niezdolności do
pracy z powodu choroby *w:+ W. Sanetra (red.) „Wynagrodzenie za pracę
w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji”, Warszawa
2009;
10) Ł. Pisarczyk, Wynagrodzenie czy zasiłek – w sprawie świadczeo za czas
niezdolności do pracy *w:+ W. Sanetra (red.) „Wynagrodzenie za pracę w
warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji”, Warszawa
2009;
11) Projekt Kodeksu pracy z kwietnia 2007 r. Komisji Kodyfikacyjnej Prawa
Pracy, dostępny na stronie:
http://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/File/Departament%20Pra
wa%20Pracy/kodeksy%20pracy/KP_04.08..pdf;
12) A. Sikora (oprac.), Informacja o absencji chorobowej osób ubezpieczonych
w ZUS w I półroczu 2010 r., Zakład Ubezpieczeo Społecznych,
Departament Statystyki, Warszawa 2010;
13) T.
Zalewski,
artykuł
z
Dziennika
Gazeta
Prawna
http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-
kariera/artykuly/617982,zmiany_w_prawie_pracy_pracodawcy_chca_kro
cej_placic_wynagrodzenie_chorobowe.html;pracownikow_zaplacilismy_
7_mld_zl.html;
14) B. Wagner, Zasiłki i wynagrodzenie za czas nieobecności w pracy
[w:] „Przegląd Ubezpieczeo Społecznych i Gospodarczych 2000 nr 5”;
21
15) I. Jędrasik-Janowska, Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, Warszawa
2002;
16) M. Gersdorf i B. Gudowska (red.), Społeczne ubezpieczenia wypadkowe i
chorobowe. Komentarz, Warszawa 2012;
17) informacje o zasiłku chorobowym na stronie internetowej ZUS:
http://zus.pl/default.asp?p=4&id=429#p985;
18)
informacje o ubezpieczeniu chorobowym w Szwecji na stronie internetowej ZUS:
http://ww
w.zus.pl/default.asp?p=2&id=1421;
19) informacje o ubezpieczeniu chorobowym w Austrii, Belgii, Danii,
Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Portugalii,
Niemczech,
Szwecji,
Wielkiej
Brytanii,
Włoszech:
http://www.elstudento.org/articles.php?article_id=1727;
20) stenogram z pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy
21) Kodeks
pracy
oraz
o
zmianie
niektórych
innych
ustaw:
http://sejmometr.pl/sejm_debaty/1642;
22) artykuł o nadużywaniu zwolnieo chorobowych przygotowany w oparciu o
informacje zebrane przez organizację Pracodawcy Rzeczypospolitej
Polskiej:
http://www.kadry.abc.com.pl/czytaj/-/artykul/naduzywanie-zwolnien-
chorobowych-to-prawdziwa-plaga-w-przedsiebiorstwach;
23) artykuł
K.
Klinger,
Dziennik
Gazeta
Prawna:
http://gospodarka.dziennik.pl/praca/artykuly/378472,polska-na-
zwolnieniu-za-choroby-pracownikow-zaplacilismy-7-mld-zl.html;
24) Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w Wielkiej Brytanii:
http://www.benefity.org.uk/statutory-sick-pay;
http://www.emito.net/poradniki/zdrowie/sluzba_zdrowia/narod
owa_sluzba_zdrowia_nhs_ogolnie#osoby_przebywajace_na_stal
e_w_wielkiej_brytanii
http://www.podatekangielski.pl/praca7.htm
http://www.jobland.pl/zasady-praca-za-
granica/anglia.php#opieka-medyczna
http://www.direct.gov.uk/en/MoneyTaxAndBenefits/Taxes/Begi
nnersGuideToTax/NationalInsurance/IntroductiontoNationalInsu
rance/DG_190048
25) Informacje o ubezpieczeniu chorobowym w paostwa UE i EOG zebrane
przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
– elektroniczna wersja opracowania Warunki życia i pracy w krajach
Europejskiego Obszaru Gospodarczego:
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/austria/Austria.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/belgia/Belgia.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/bulgaria/Bulgaria.
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/cypr/Cypr.pdf
22
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/czechy/Czechy.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/dania/Dania.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/estonia/Estonia.pd
f
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/finlandia/Finlandia
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/francja/Francja.pd
f
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/grecja/Grecja.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/hiszpania/Hiszpani
a.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/holandia/Holandia
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/irlandia/Irlandia.p
df
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/litwa/Litwa.pdf;
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/luksemburg/Lukse
mburg.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/lotwa/Lotwa.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/niemcy/Niemcy.pd
f
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/norwegia/Norwegi
a.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/portugalia/Portug
alia.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/rumunia/Rumunia.
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/slowacja/Slowacja.
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/szwecja/Szwecja.p
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/uk/Wielka_Brytani
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/wegry/Wegry.pdf
http://www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/wlochy/Wlochy.pd
23
Forum Obywatelskiego Rozwoju
FOR zostało założone w 2007 roku przez prof. Leszka Balcerowicza, aby skutecznie
chronid wolnośd oraz promowad prawdę i zdrowy rozsądek w dyskursie publicznym.
Naszym celem jest zmiana świadomości Polaków oraz obowiązującego
i planowanego prawa w kierunku wolnościowym.
FOR realizuje swoje cele poprzez organizację debat oraz publikację raportów i analiz
podejmujących ważne tematy społeczno-gospodarcze, a w szczególności: stan
finansów publicznych, sytuację na rynku pracy, wolnośd gospodarczą, wymiar
sprawiedliwości i tworzenie prawa. Z inicjatywy FOR w centrum Warszawy
i w internecie został uruchomiony licznik długu publicznego, który zwraca uwagę
na problem rosnącego zadłużenia paostwa. Działania FOR to także projekty
z zakresu edukacji ekonomicznej oraz udział w kampaniach na rzecz zwiększania
frekwencji wyborczej.
Wspieraj nas!
Pomóż nam chronid wolnośd oraz promowad prawdę i zdrowy rozsądek
w dyskursie publicznym.
Zdrowy rozsądek oraz wolnościowy punkt widzenia nie obronią się same.
Potrzebują zaplanowanego, wytężonego i skutecznego wysiłku oraz Twojego
wsparcia.
Jeśli jest Ci bliski porządek społeczny szanujący wolnośd i obawiasz się
nierozsądnych decyzji polityków udających na Twój koszt Świętych Mikołajów,
poprzyj nasze działania swoim darem pieniężnym. Twój dar umożliwia nam
działalnośd oraz potwierdza słusznośd i skutecznośd naszego wysiłku.
Każda darowizna jest dla nas ważna. Potrzebujemy zwłaszcza regularnego wsparcia.
Zachęcamy do dokonywania nawet niewielkich, lecz regularnych wpłat.
Już dziś pomóż nam chronid wolnośd - obdarz nas swoim wsparciem i zaufaniem.
Wyślij przelew na konto FOR (w PLN): 68 1090 1883 0000 0001 0689 0629
Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju - FOR
Al. J. Ch. Szucha 2/4 lok. 20
00-582 Warszawa
Kontakt
tel. +48 22 628 85 11, +48 691 232 994
e-mail: info@for.org.pl
www.for.org.pl
Kontakt do autora analizy
Kamila Ferenc
tel.: 663 107 939, e-mail: ferenc.kamila@gmail.com
Dołącz do nas: facebook.com/FundacjaFOR
UlepszPrawo.pl jest projektem w ramach Forum Obywatelskiego Rozwoju, którego
zadaniem jest opracowywanie gotowych do wdrożenia propozycji likwidacji barier
rozwoju. Więcej na: ulepszprawo.pl