Cholesterol

Wstęp

Podział

Źródła w żywności

Prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi

Wstęp

Już na początku XX wieku odkryto związek między schorzeniami układu
krążenia, a cholesterolem. Zwiększone stężenie "złego" cholesterolu i
wolnych trójacylogliceroli w osoczu krwi należy do najważniejszych
czynników ryzyka miażdżycy. Kiedy krew swobodnie przepływa przez
naczynia krwionośne, wraz z nią do każdej komórki dostarczane są
substancje odżywcze i niezbędny do życia tlen. We krwi krążą również
związki, które mogą od wewnątrz uszkadzać nasze tętnice (np. wolne
rodniki). Powstające w ten sposób uszkodzenia sprawiają, że w miejscach
tych zaczynają osadzać się substancje tłuszczowe (głównie cholesterol) oraz
płytki krwi. Tworzą się złogi, które utrudniają dopływ krwi do wielu narządów.
Tym samym, dociera do nich coraz mniej tlenu, a postępujące niedotlenienie
narządów prowadzi do ich niewydolności. Zwykle zwężenie nie obejmuje
wszystkich tętnic, pojawia się jedynie na pewnych odcinkach. Najczęściej
dotyczy to tętnic wieńcowych, które doprowadzają krew do serca. Należy

1

jednak pamiętać, że cholesterol jest również prekursorem wielu ważnych,
niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu związków tj.
hormony płciowe, hormony kory nadnercza, witamina D, kwasy żółciowe.

Podział

LDL - "zły cholesterol"

HDL - "dobry cholesterol"

LDL - "zły cholesterol"

Są to lipoproteiny o niskiej gęstości. Powodują podwyższenie poziomu
cholesterolu we krwi przez jego transport z wątroby do tkanek - dlatego
przyspieszają rozwój miażdżycy. Podwyższony poziom cholesterolu LDL
zwiększa ryzyko chorób serca gdyż ta forma cholesterolu osadza się na
ścianach tętnic. Aby ograniczyć poziom tej frakcji należy ograniczyć spożycie
nasyconych kwasów tłuszczowych i izomerów trans (produkty pochodzenia
zwierzęcego np. mięso, masło, tłuste mleko oraz margaryny utwardzane,
ciastka, frytki, chipsy), zwiększyć spożycie żywności zawierającej błonnik
rozpuszczalny, utrzymywać prawidłową masę ciała.

2

HDL - "dobry cholesterol"

Są to lipoproteiny o wysokiej gęstości. Powodują obniżenie całkowitego
poziomu cholesterolu we krwi przez jego transport do wątroby, skąd jest
wydalany - dlatego działają korzystnie, hamując rozwój miażdżycy naczyń.
HDL zbiera zbędny cholesterol i przenosi go z powrotem do wątroby, żeby
został przetworzony przez organizm. Może również usuwać cholesterol
zalegający w tętnicach czyli cofać miażdżycę.

Źródła w żywności

Jedynym źródłem "złego cholesterolu" w diecie są produkty pochodzenia
zwierzęcego, a produkty roślinne (nawet te o dużej zawartości tłuszczu) nie
zawierają go. Zbyt duża zawartość "złego cholesterolu" w diecie może
zwiększać poziom tego składnika w surowicy krwi, choć niektórzy ludzie
posiadają podwyższone "spalanie" cholesterolu pochodzącego z żywności
pochodzenia zwierzęcego. Dla pozostałych jednym z zabiegów ochronnych
jest ograniczenie dziennego spożycia cholesterolu do 300 mg.

3

Nazwa produktu

Ilość "złego
cholesterolu"
w mg/100 g
produktu

Baranina

66

Cielęcina

82

Indyk

82

Jaja świeże całe

578

Jaja świeże żółtko

1592

Jogurt

12

Kaczka

70

Kaszanka

100

Kawior

50

Kiełbasa biała

100

Królik

65

Kurczak mięso z nóg

83

Kurczak mięso z piersi

64

Kurczę gotowane

87

Łosoś

360

Makrela

95

Masło

336

Mózg cielęcy

2830

Mleko krowie 3,5%
tłuszczu

14

Mleko w proszku pełne

109

Nerki gotowane

804

Okoń

38

Ozór wołowy

108

Pasztetowa

123

Płuca wołowe

350

Pstrąg

55

Sardynka w oleju

120

Serca drobiowe

136

Słonina świeża

99

Smalec

95

4

Ser camembert

92

Ser edamski

133

Szpik kostny

3000

Śledź

64

Śmietana 20%

66

Śmietana kremowa 35% 120
Tran

850

Tuńczyk w oleju

55

Wątroba wieprzowa

360

Wieprzowina – schab

61

Wołowina

75

Prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi

Prawidłowe stężenie we krwi osób dorosłych:

•

Cholesterol całkowity - 120-200 mg/dl,

•

Cholesterol LDL ("zły cholesterol") - poniżej 135 mg/dl,

•

Cholesterol HDL ("dobry cholesterol") - powyżej 35 mg/dl (najlepiej 50
mg/dl)

W przypadku podwyższonego stężenia cholesterolu i trójglicerydów we
krwi ważne jest zastosowanie skutecznej diety niskocholesterolowej.

5