Córa Syjonu

Miasto, w językach semickich słowo rodzaju żeńskiego, często w

pismach prorockich przedstawiane jest w symbolu kobiety.

Konotację kobiecą ma zarówno bezpieczeństwo, jakie - dzięki

okalającym je murom - oferuje mieszkańcom, zapewnienie

utrzymania i pracy również dla tych, którzy nie posiadają ziemi,

piękno reprezentacyjnych budowli. Ale miasto - podobnie jak

kobieta - może też być wystawione na niebezpieczeństwa, brak

ochrony, zburzenie murów i wkroczenie nieprzyjaciół.

Charakterystyczna dla Księgi Izajasza jest przewaga symboliki miast-

córek. Dlatego czytamy o “córce Gallim” (Iz 10, 30), o “córce Tarszisz”

(23, 10), o “pohańbionej dziewicy, córce Sydonu” (23, 12), Tyrze -

“nierządnicy” i “kurtyzanie” (23, 15nn). Również Babilon jawi się jako

“dziewicza córa Babelu (...), córa chaldejska” (47, 1); władczyni, która

“pewnie siedząc na tronie myśli w swym sercu: »Ja, a nikt poza mną! Nie

doświadczę wdowieństwa i bezdzietności nie zaznam!«” (47, 8). Pycha

Babilonu wyrażona zostaje zatem przez pewność uniknięcia

najtrudniejszych dla ówczesnych kobiet kolei losu. Podobnie pomsta

Jahwe: z władczyni Babilon zdegradowany zostanie do niewolnicy, nie

oszczędzone zostanie mu seksualne poniżenie - typowe następstwo wojen

dla kobiet, wtedy i dziś: “Nie będą cię już bowiem odtąd nazywać

»delikatną, wykwintną«! Bierz żarna i miel mąkę, odrzuć swoją zasłonę,

unieś fałdy swej szaty, obnaż uda, brnij poprzez rzeki! Niech odkryje się

twoja nagość, niech jawna stanie się twoja hańba!” (47, 1-3).

Również Jerozolima w Księdze Izajasza jawi się jako kobieta - Córa

Syjonu. Występuje w różnych kontekstach i zyskuje w nich odmienne

znaczenia. Jest obrazem opuszczenia: “Opuszczona jest córa Syjonu, jak

szałas w winnicy, jak altana w polu warzywnym, jak miasto wokół

oblężone” (1, 8) i zagrożenia: “Odwróćcie oczy ode mnie, a gorzko

zapłaczę. Nie usiłujcie mnie pocieszać po upadku Córy ludu mojego!” (22,

4; por. 10, 32). Ale też pewnej siebie młodej kobiety, która dla

pokonanego króla Asyrii Sancheriba ma tylko słowa pogardy: “Wzgardziła

tobą, drwi z ciebie dziewicza Córa Syjonu! Potrząsa głową za Tobą Córa

Jerozolimska!” (37, 22). W dalszych częściach Księgi ujarzmiona Córa

Syjonu wezwana zostaje, by zerwała pęta z szyi (52, 2), następnie

zapowiedziane jej zostaje przyjście Zbawcy i powrót jej dzieci (62,11; por.

60, 4). Symbolika Córy Syjonu nie tyle kładzie akcent na jej relację do

ojca czy rodziców, ale ukazuje ją jako młodą, atrakcyjną i niezależną

kobietę.

W Księdze Izajasza odnajdziemy także ślady symboliki Syjonu jako

dojrzałej kobiety. Kobiety “bezdzietnej i niepłodnej, wygnanej i

odepchniętej” (49, 21), “opuszczonej, znękanej na duchu” (54, 6). Kobiety

odprawionej listem rozwodowym (50, 1) i zapomnianej przez Jahwe,

swego oblubieńca (49, 14). Kobiety, “która z ręki Jahwe wypiła puchar

Jego gniewu; kielich odurzenia wypiła i do dna wysączyła” (51, 17).

Kobiety, która musiała przyglądać się temu, jak jej synowie padają w

walce (51, 9n). A więc kobiety matki. Kobiety, która w końcu dotrwa

odmiany losu: “Wesel się, niepłodna, która nie rodziłaś, wznoś radosne

okrzyki ty, co nie znałaś bólów rodzenia! Bo liczniejsze będzie potomstwo

samotnej niżeli zamężnej” (54, 1). Dotrwa chwil, gdy jej dzieci powrócą i

dziwić się będzie: “Któż mi tych [oto] zrodził? Przecież byłam bezdzietna i

niepłodna, wygnana i odepchnięta; któż mi ich odchował? Wszak

zostawiono mnie samą; skądże więc oni?” (49, 21). Odmiana losu

Jerozolimy rozpoczyna się jednak nie, jak można by oczekiwać, ponownym

przyjęciem jej przez Jahwe-Oblubieńca. Jahwe jawi się tu jako matka,

która nigdy nie zapomni swego dziecka (49, 15n).

Nie tylko Bóg uzyskuje w dziele proroka Izajasza cechy obu płci. Także

naród ukazany jest zarówno w męskiej postaci Sługi Jahwe, jak kobiecej

Córy Syjonu. Godna naśladowania próba wyjścia z jednostronności

stosowanej symboliki.