„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 

 
 
Ewa Jasińska 
 
 
 
 
 

Normowanie zuŜycia materiałów i czasu pracy

 

311[25].Z5.02 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca  

Instytut Technologii  Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy  
Radom 2007  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1 

Recenzenci: 
dr inŜ. Jadwiga Rudecka 
mgr inŜ. Jerzy Kryszeń 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inŜ. Ewa Jasińska 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Jacek Przepiórka 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczn

 

ą

  programu  jednostki  modułowej  311[25].Z5.02, 

„Normowanie zu

 

Ŝ

 

ycia materiałów i czasu pracy”, zawartego w modułowym programie nauczania 

dla zawodu technik obuwnik. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2 

SPIS TREŚCI 
 

1.

 

Wprowadzenie 

3 

2.

 

Wymagania wstępne 

5 

3.

 

Cele kształcenia 

6 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.

 

Ćwiczenia 

11 

5.1.

 

Normowanie zuŜycia materiałów obuwniczych – wiadomości wstępne 

11 

5.1.1.

 

Ć

wiczenia 

11 

5.2.

 

Normowanie zuŜycia materiałów podstawowych 

13 

5.2.1.

 

Ć

wiczenia 

13 

5.3.

 

Normowanie zuŜycia materiałów pomocniczych 

16 

5.3.1.

 

Ć

wiczenia 

16 

5.4.

 

Normowanie czasu pracy 

19 

5.4.1.

 

Ć

wiczenia 

19 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

22 

7.

 

Literatura 

31 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik obuwnik. 

W poradniku zamieszczono: 

−−−−

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, aby 
bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

−−−−

 

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem, 

−−−−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−−−−

 

ć

wiczenia  ze  wskazówkami  do  realizacji,  zalecanymi  metodami  nauczania-uczenia  oraz 

ś

rodkami dydaktycznymi, 

−−−−

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego. 

 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.  pokazu  z  objaśnieniem, 
ć

wiczeń praktycznych. 

 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od  samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4 

 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 
 
 
 

 
 
 
 

311[25].Z5 

Organizacja i obsługa procesów 

produkcyjnych

 

311[25].Z5.02 

Normowanie zuŜycia materiałów 

i czasu pracy 

311[25].Z5.04 

Zarządzanie jakością 

311[25].Z5.03 

Planowanie i rozliczanie produkcji 

311[25].Z5.01 

Organizacja procesów wytwarzania 

obuwia 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

5 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 
 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–

 

rozpoznawać formy i elementy konstrukcyjne obuwia, 

–

 

charakteryzować typy i rodzaje obuwia, 

–

 

stosować zasady oznaczania wielkości elementów obuwia, 

–

 

rozpoznawać, charakteryzować i klasyfikować materiały obuwnicze, 

–

 

rozpoznawać i charakteryzować wady materiałów obuwniczych, 

–

 

oceniać jakość materiałów obuwniczych, 

–

 

określać wpływ wad materiałowych na wskaźniki ekonomiczne i jakość obuwia, 

–

 

dobierać materiały do typu i przeznaczenia obuwia, 

–

 

wycinać elementy cholewek i spodów obuwia z materiałów płaskich, 

–

 

poddawać wycięte elementy procesom obróbczym i montaŜowym, 

–

 

wytwarzać elementy obuwia z gumy i tworzyw sztucznych, 

–

 

stosować techniki łączenia elementów obuwia, 

–

 

wytwarzać cholewki do obuwia, 

–

 

ć

wiekować, montować i wykończać obuwie, 

–

 

projektować i konstruować wierzchy obuwia, 

–

 

projektować i konstruować spody obuwia, 

–

 

sporządzać dokumentację konstrukcyjno-technologiczną, 

–

 

przestrzegać przepisy BHP i ochrony przeciwpoŜarowej, 

–

 

udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, 

–

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

6 

3. CELE KSZTAŁCENIA 
 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–

 

określić  rodzaje  norm  zuŜycia  oraz  metody  normowania  materiałów  podstawowych 
i pomocniczych, 

–

 

zastosować metody normowania materiałów, 

–

 

sporządzić normy kalkulacyjno-techniczne i rozpisowo-rozliczeniowe, 

–

 

dokonać analizy i kontroli wykonania norm, 

–

 

scharakteryzować rodzaje norm pracy oraz metody ich ustalania, 

–

 

zastosować metody pomiaru czasu pracy, 

–

 

sporządzić normy czasu pracy na jednostkę wyrobu oraz określić limity zatrudnienia, 

–

 

określić wpływ organizacji stanowiska roboczego na czas potrzebny do wykonania zadania. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

7 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca: 

........................................................................... 

Modułowy program nauczania: Technik obuwnik 311[25] 
Moduł:  

Organizacja i obsługa procesów produkcyjnych 311[25].Z5 

Jednostka modułowa:

  

Normowanie zuŜycia materiałów i czasu pracy 311[25].Z5.02 

    Temat: Normowanie zuŜycia materiałów podstawowych. 

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności ustalania normy zuŜycia skóry twardej na podpodeszwy 

metodą próbnego (eksperymentalnego) rozkroju. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

dobrać odzieŜ ochronną, 

−

 

przygotować stanowisko pracy do rozkroju skóry i wykonania obliczeń, 

−

 

dokonać oceny skóry i oznaczenia zauwaŜonych wad na jej powierzchni, 

−

 

dobrać narzędzia i urządzenia do wykonania ćwiczenia, 

−

 

ustalić masę skóry, 

−

 

rozkroić skórę według wymaganych przy normowaniu zuŜycia metod, zasad i systemów, 

−

 

dokonać oceny wyciętych elementów, ustalić ich masę, 

−

 

skontrolować i ustalić masę odpadów, 

−

 

obliczyć procent odpadów, 

−

 

ustalić  normę  zuŜycia  na  1  parę  podpodeszew  w  numeracji  środkowej  dla  grupy  damskiej 
lub męskiej (23,5 lub 27), 

−

 

uporządkować stanowisko pracy, 

−

 

zaprezentować wykonaną pracę, 

−

 

dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia. 

 
Metody nauczania: 
–

 

pokaz z instruktaŜem, 

–

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca w grupach 2–3 osobowych. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne 
 
Środki dydaktyczne: 
–

 

plansze ilustrujące metody, zasady i systemy rozkroju skór twardych, 

–

 

skóry garbowania roślinnego (karki lub boki), 

–

 

wycinaki do podpodeszew (nr 23,5 lub 27 metryczny), 

–

 

waga analityczna, 

–

 

grubościomierz, 

–

 

wycinarka do elementów spodowych, 

–

 

przybory piśmiennicze, papier formatu A4, 

–

 

kalkulator, 

–

 

dokumentacja technologiczna, instrukcja obsługi maszyny, 

–

 

literatura z rozdziału 7 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

8 

Przebieg zajęć: 
1.

 

Sprawy organizacyjne. 

2.

 

Nawiązanie do tematu, omówienie celu zajęć. 

3.

 

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia i dobranie odzieŜy ochronnej. 

4.

 

Podział uczniów na grupy (zespoły) i wybór lidera. 

5.

 

Dobranie przez lidera kompletu wycinaków i skóry do rozkroju, dobór odzieŜy ochronnej. 

6.

 

Przeprowadzenie  przez  nauczyciela  pokazu  z  instruktaŜem  dotyczącego  wykonania 
ć

wiczenia. 

7.

 

Realizacja zajęć: 

−

 

kaŜdy zespół dokonuje oceny jakości otrzymanej skóry, lider oznacza zauwaŜone wady, 

−

 

uczniowie wskazują technologię rozkroju i ustalają zasady obliczania normy zuŜycia, 

−

 

lider zespołu kontroluje stan techniczny maszyny, dokonuje regulacji i wycina pierwsze 
elementy; uczniowie obserwują pracę i oceniają jakość wyciętych elementów, 

−

 

uczniowie zmieniając się wycinają elementy i oceniają jakość pracy, 

−

 

uczniowie obliczają ilość wyciętych podpodeszew, ustalają ich masę, 

−

 

uczniowie kontrolują odpady i ustalają ich masę, 

−

 

uczniowie ustalają masę netto jednej pary podpodeszew, 

−

 

uczniowie ustalają procent odpadów bezuŜytecznych, 

−

 

uczniowie obliczają normę zuŜycia skóry na 1 parę podpodeszew, 

−

 

uczniowie porządkują stanowisko pracy. 

8.

 

Po  wykonaniu  zadań  wybrany  lider  z  grupy  prezentuje  wykonaną  pracę  omawiając  zasady 
ustalania  normy  zuŜycia  skóry  twardej  metodą  próbnego  (eksperymentalnego)  rozkroju 
skóry. 

9.

 

Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanej pracy i dokonanych obliczeń. 

10.

 

Uczniowie pozostałych grup oceniają jakość wykonanej pracy. 

11.

 

Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanego ćwiczenia. 

 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa: 

Odszukaj  w  czasopismach  fachowych  lub  Internecie  informacje  dotyczące  normowania 

zuŜycia materiałów i napisz krótką notatkę z przestudiowanych informacji. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

9 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca 

……………………………………………………….. 

Modułowy program nauczania:  Technik obuwnik 311[25] 
Moduł:  

Organizacja i obsługa procesów produkcyjnych 311[25].Z5 

Jednostka modułowa:

  

Normowanie zuŜycia materiałów i czasu pracy 311[25].Z5.02 

 Temat: Normowanie czasu pracy. 

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności ustalania normy czasu pracy metodą chronometraŜu. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

zastosować zasady i technikę normowania zuŜycia czasu pracy metodą chronometraŜu, 

−

 

wymienić elementy, które tworzą strukturę czasu pracy, 

−

 

scharakteryzować etapy pomiaru czasu metodą chronometraŜu, 

−

 

dokonać czynności przygotowawczych do przeprowadzenia chronometraŜu, 

−

 

wykonać pomiar czasu metodą chronometraŜu, 

−

 

opracować wyniki chronometraŜu poprzez wyeliminowanie pomiarów wadliwych z szeregu 
chronometraŜowego; ustalić normę czasu do wykonania badanej operacji, 

−

 

zaprezentować wyniki wykonanej pracy, 

−

 

dokonać oceny poprawności wykonanych pomiarów czasu pracy. 

 

Metody nauczania: 

−

 

pokaz z instruktaŜem, 

−

 

metoda ćwiczeń praktycznych. 

 
Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

−

 

sekundomierz do pomiaru czasu pracy z moŜliwością rejestrowania kolejnych etapów, 

−

 

dokumentacja technologiczna badanego wzoru obuwia, 

−

 

instrukcje technologiczne wykonania badanej operacji, 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

kalkulator, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych. 

 

Zadanie dla ucznia 
 

Dokonaj  ustalenia  normy  czasu  pracy  na  stanowisku  roboczym  wskazanym  przez 

nauczyciela metodą chronometraŜu ciągłego. 
 
Przebieg zajęć: 
Faza wstępna 
1.

 

Określenie tematu zajęć. 

2.

 

Wyjaśnienie uczniom tematu i szczegółowych celów kształcenia. 

3.

 

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą ćwiczeń praktycznych. 

4.

 

Podział grupy uczniów na zespoły. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

Faza właściwa 

Praca metodą ćwiczeń praktycznych. 

Faza I. Informacje 
Pytania prowadzące: 
1.

 

Jakie znasz metody badania pomiaru czasu pracy? 

2.

 

Która ze znanych metod jest najczęściej stosowana? 

3.

 

Jakie zasady obowiązują przy pomiarze czasu metodą chronometraŜu? 

4.

 

Co wchodzi w zakres prac przygotowawczych do przeprowadzenia chronometraŜu? 

5.

 

W jaki sposób dokonujemy pomiaru czasu? 

6.

 

Jak naleŜy opracować wyniki chronometraŜu? 

7.

 

Które pomiary czasu eliminujemy z szeregu chronometraŜowego? 

Faza II.  Planowanie 
1. 

 

Jak naleŜy przygotować się do chronometraŜu? 

2. 

 

Jak będziemy mierzyć czas na stanowisku pracy? 

3. 

 

Ile mamy wykonać pomiarów? 

4. 

 

Jak  będziemy  tworzyć  szereg  chronometraŜowy  i  która  wartość  będzie  stanowić  normę 
pracy? 

Faza III. Ustalenie 
1.

 

Uczniowie pracują w zespołach i omawiają zasady przeprowadzenia chronometraŜu. 

2.

 

Uczniowie  analizują  organizację  i  wyposaŜenie  stanowiska,  przy  którym  będą  prowadzić 
badania. 

3.

 

Uczniowie projektują zasady wykonania etapów chronometraŜu. 

4.

 

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność zaplanowanych działań. 

Faza IV. Wykonanie 
1.

 

KaŜdy uczeń bierze udział w pracy przygotowawczej do rozpoczęcia pomiaru czasu. 

2.

 

KaŜdy uczeń mierzy w sposób ciągły czas wykonania operacji. 

3.

 

Uczniowie dokonują obliczeń pomiarów i analizują uzyskany wynik. 

4.

 

Uczniowie eliminują z szeregu pomiary odbiegające od wartości przeciętnej. 

5.

 

Uczniowie ustalają normę zuŜycia czasu na wykonanie badanej operacji. 

Faza V. Sprawdzanie 
1.

 

Uczniowie  sprawdzają  w  zespołach  poprawność  wykonanych  badań  pod  względem 
przygotowania, pomiaru czasu i obliczenia wyników pomiaru. 

2.

 

Uczniowie dyskutują o zauwaŜonych trudnościach i błędach popełnionych w trakcie badań. 

3.

 

Uczniowie przekazują wyniki swojej pracy nauczycielowi w celu ich oceny. 

Faza VI. Analiza końcowa 

Uczniowie  wraz  z  nauczycielem  wskazują,  które  etapy  rozwiązania  zadania  sprawiły  im 

trudności. Nauczyciel powinien podsumować wykonanie ćwiczenia, wskazać jakie umiejętności 
były kształtowane, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5. ĆWICZENIA 
 

5.1. Normowanie zuŜycia materiałów – wiadomości wstępne 
 

5.1.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 
 

Podaj  zasady  obliczania  norm  statystycznych  i  technicznych,  wskaŜ  ich  zastosowanie 

w obuwnictwie. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać  wybrane  fragmenty  z  Poradnika  dla  ucznia  dotyczące  zasad  obliczania  norm 
ststystycznych i technicznych, 

2)

 

scharakteryzować zasady obliczania norm statystycznych i technicznych, 

3)

 

wskazać zastosowanie norm statystycznych i technicznych, 

4)

 

zaprezentować wyniki ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

materiały piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Przyporządkuj nazwy materiałów obuwniczych występujących w wybranym modelu obuwia 

i zapisanych na paskach papieru samoprzylepnego do trzech grup rodzajowych: 

−

 

materiały podstawowe, 

−

 

materiały pomocnicze, 

−

 

materiały pośrednie (róŜne). 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

Uczeń powinien: 

1)

 

wybrać model obuwia i określić materiały w nim występujące, 

2)

 

przeczytać wybrane fragmenty z Poradnika dla ucznia dotyczące materiałów obuwniczych, 

3)

 

przyporządkować karteczki (paski) z napisami do grup rodzajowych, 

4)

 

nalepić karteczki pod napisami grup rodzajowych materiałów obuwniczych, 

5)

 

dokonać samooceny wykonanej pracy, 

6)

 

zaprezentować wyniki ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

modele obuwia, 

−

 

paski materiału samoprzylepnego z napisami nazw materiałów obuwniczych, 

−

 

materiały piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

5.2. Normowanie zuŜycia materiałów podstawowych 
 

5.2.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 
 

Dokonaj ustalenia normy zuŜycia boksu cielęcego uproszczoną metodą bezpośrednią. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokonać pomiaru powierzchni skóry i elementów składowych czółenka, 

2)

 

rozkroić całą skórę na komplety elementów (pary), 

3)

 

obliczyć ilość wyciętych elementów w parach, 

4)

 

obliczyć normę zuŜycia w dm

2

 na jedną parę, 

5)

 

zaprezentować wyniki ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

skóry cielęce typu boksy, 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

szablony wycinanych elementów, 

−

 

papier milimetrowy lub planimetr, 

−

 

kalkulator, 

−

 

maszyna do mierzenia powierzchni skór, 

−

 

wycinaki elementów czółenka dla numeru środkowego, 

−

 

wycinarka ramienna, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 
 

Dokonaj  obliczenia  normy  zuŜycia  skóry  (połówki  boksu  bydlęcego)  na  1  parę  cholewek 

półbutów męskich (elementy wierzchnie) metodą wykreślania planszy z obrysem skóry. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

skontrolować powierzchnię skóry i zaznaczyć na niej występujące wady, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

2)

 

nałoŜyć skórę na powierzchnię planszy papierowej i sporządzić jej obrys oraz nanieść wady 
zaznaczone wcześniej na skórze, 

3)

 

wykreślić  na  powierzchni  obrysu  elementy  cholewek  półbutów  stosując  właściwe  zasady 
i systemy oraz optymalną metodę rozkroju (wykreślania), 

4)

 

obliczyć ilość i powierzchnię wykreślonych par elementów półbutów na powierzchni obrysu 
skóry, 

5)

 

obliczyć procent odpadów i normę zuŜycia skóry na 1 parę cholewek, stosują wzory (1), (2), 
i (3), 

6)

 

zaprezentować wyniki wykonanej pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

maszyna do mierzenia powierzchni skóry, 

−

 

połówka boksu bydlęcego, 

−

 

szablony elementów wierzchu cholewki półbuta męskiego, 

−

 

papier milimetrowy, planimetr, 

−

 

przybory piśmiennicze, ołówki, gumki, dermatografy, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

papier pakowy, klej do papieru, 

−

 

kalkulator, 

−

 

plansze poglądowe ilustrujące róŜne zasady, systemy i metody rozkroju skór miękkich, 

−

 

plansze  z  ilustracjami  elementów  cholewki  i  oznaczonymi  kierunkami  dopuszczalnej 
ciągliwości, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Oblicz  normę  zuŜycia  skóry  twardej  (karku  lub  boku)  na  1  parę  podpodeszew  do  obuwia 

damskiego nr 23,5. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

ustalić precyzyjnie masę otrzymanej skóry, 

2)

 

rozkroić otrzymaną skórę, 

3)

 

ustalić masę wyciętych elementów i odpadów, 

4)

 

obliczyć średnią masę 1 pary podpodeszew w gramach, 

5)

 

ustalić procent odpadu według wzoru (4), 

6)

 

ustalić normę zuŜycia skóry na 1 parę podpodeszew według wzoru (5), 

7)

 

zaprezentować wyniki wykonanej pracy. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

skóry garbowania roślinno-syntanowego (boki, karki), 

−

 

wycinaki do podpodeszew nr 23,5, 

−

 

waga analityczna, 

−

 

grubościomierz, 

−

 

kalkulator, 

−

 

wycinarka do elementów spodowych, 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

5.3. Normowanie zuŜycia materiałów pomocniczych 
 

5.3.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 
 

Oblicz zuŜycie nici dla szwu zszywanego o długości 15 cm wykonanego ściegiem zwartym; 

łączna grubość zszywanych materiałów wynosi 3,3 mm, gęstość ściegów n = 5, a współczynnik 
napręŜenia nici 

η

 = 0,95. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

narysować schemat ściegu zwartego i oznaczyć stosowne dane, 

2)

 

zapisać wzór do obliczenia zuŜycia nici na 1 cm szwu, 

3)

 

podstawić dane wyjściowe do wzoru i obliczyć zuŜycie nici na 15 cm szwu – bez końcówek, 

4)

 

zaprezentować wykonaną pracę. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

kalkulator, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Oblicz  zuŜycie  nici  dla  szwu  zszywanego  o  długości  15  cm  wykonanego  ściegiem 

łańcuszkowym jednonitkowym; łączna grubość zszywanych materiałów wynosi 3,3 mm, gęstość 
ś

ciegów n = 5, a współczynnik napręŜenia nici 

η

 = 0,95. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

narysować schemat ściegu łańcuszkowego i oznaczyć stosowne dane, 

2)

 

zapisać wzór do obliczenia zuŜycia nici na 1 cm szwu, 

3)

 

podstawić dane wyjściowe do wzoru i obliczyć zuŜycie nici na 15 cm szwu – bez końcówek, 

4)

 

zaprezentować wykonaną pracę, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

kalkulator, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Oblicz  w  warunkach  laboratoryjnych  ilość  zuŜycia  kleju  na  pokrycie  10  cm

2

  zdrasanej 

powierzchni  lica  boksu  bydlęcego  (imitującego  zaćwiekowany  brzeg  cholewki)  przy 
dwukrotnym nanoszeniu kleju. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

wyciąć 5 próbek boksu bydlęcego o wymiarach 150 x 30 mm, 

3)

 

zdrasać lico próbek, odpylić zdrasaną powierzchnię i oznaczyć powierzchnię do nanoszenia 
kleju wynoszącą 30 cm

2

 (100 x 30 mm), 

4)

 

starować naczynie na klej i napełnić je przygotowanym wcześniej klejem o masie 200 gram, 

5)

 

nanieść  klej  na  oznaczone  powierzchnie  za  pomocą  pędzla  płaskiego.  Po  15  minutach 
ponownie nanieść klej na oznaczoną powierzchnię, 

6)

 

zwaŜyć naczynie z pozostałością kleju i określić masę zuŜytego kleju, 

7)

 

zapisać  masę  zuŜytego  kleju  na  dwukrotne  pokrycie  oznaczonych  powierzchni  próbek 
i obliczyć ilość kleju zuŜytego na pokrycie powierzchni 10 cm

2

, 

8)

 

zaprezentować wyniki wykonanej pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

skóra bydlęca typu boksy, 

−

 

wycinaki do próbek o wymiarach 150 x 30 mm, 

−

 

wycinarka ramienna do skór miękkich, 

−

 

drasarka ze szczotką do odpylania, 

−

 

przybory do pisania, dermatografy, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

stół z wyciągiem do odprowadzania toksycznych oparów, 

−

 

linia z podziałką milimetrową, 

−

 

kalkulator, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

−

 

waga analityczna, 

−

 

naczynie na klej, 

−

 

pędzel płaski, 

−

 

klej jednoskładnikowy, polichloroprenowy, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 4 
 

Znając normę zuŜycia nici na uszycie 1 pary cholewek kozaczków z boksu cielęcego, która 

wynosi  72  mb,  oraz  wskaźnik  zuŜycia  igieł  wynoszący  przy  skórach  cielęcych  0,85,  oblicz 
normę zuŜycia igieł na uszycie 180 par cholewek. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokonać analizy danych zawartych w treści ćwiczeniu, 

2)

 

określić  zasady  obliczania  zuŜycia  igieł  w  zaleŜności  od  zuŜycia  ilości  nici  przy  szyciu 
cholewek z boksu cielęcego, 

3)

 

obliczyć zuŜycie nici na 180 par cholewek, 

4)

 

podstawić otrzymane dane do wzoru (5), 

5)

 

obliczyć normę zuŜycia igieł do uszycia 180 par cholewek kozaczków damskich, 

6)

 

zaprezentować wyniki obliczeń. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

normatywy zuŜycia nici na róŜne typy cholewek, 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

zestawienie wskaźników zuŜycia igieł, 

−

 

kalkulator, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

5.4. Normowanie czasu pracy 

 

5.4.1. Ćwiczenia 
 

 

Ćwiczenie 1 

 

Dokonaj  podziału  operacji  technologicznych  (wskazanych  przez  nauczyciela  –  przy 

produkcji obuwia) na zbiegi, czynności i ruchy. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać  wybrane  fragmenty  z  Poradnika  dla  ucznia  dotycząca  podziału  operacji 
technologicznych, 

2)

 

przeanalizować zasady wykonania wskazanych przez nauczyciela operacji technologicznych 
pod kątem organizacyjnym i technologicznym, 

3)

 

podzielić operacje na najkrótsze etapy, 

4)

 

uzasadnić dokonany podział, 

5)

 

zaprezentować wyniki wykonanej pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

wykaz operacji technologicznych do analizy, 

−

 

instrukcje technologiczne wykonania wskazanych przez nauczyciela operacji, 

−

 

opisy technologiczne produkcji obuwia róŜnych rodzajów i typów, 

−

 

materiały piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

filmy  dydaktyczne  ilustrujące  procesy  wytwarzania  obuwia  we  wszystkich  fazach 
technologicznych, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Oblicz o ile procent wzrośnie norma wyrobu jeŜeli normę czasu zmniejszono o 20%. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 

 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać wybrany fragment z Poradnika dla ucznia dotyczący ćwiczenia, 

2)

 

przeanalizować zaleŜność zachodzącą pomiędzy normą wyrobu i normą czasu, 

3)

 

zapisać analizowaną zaleŜność wyraŜeniem  matematycznym, 

4)

 

obliczyć wzrost normy wyrobu przy 20% zmniejszeniu normy czasu, 

5)

 

zaprezentować wykonaną pracę. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

materiały piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

kalkulator, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Z  otrzymanych  kartek  samoprzylepnych  z  wydrukowanymi  nazwami  składowych  czasu 

pracy i czasu przerw utwórz schemat podziału czasu roboczego. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać wybrany fragment z Poradnika dla ucznia dotyczący struktury czas roboczego, 

2)

 

przyporządkować karteczki z napisami do grup ilustrujących czas pracy i czas przerw, 

3)

 

nalepić  wybrane  kartki  z  napisami  na  kartkę  papieru  formatu  A4  i  poprzez  ich  połączenie 
liniami utworzyć schemat podziału czasu roboczego, 

4)

 

zaprezentować wykonaną pracę. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

karteczki z papieru samoprzylepnego z napisami czasów pracy i czasów przerw, 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

Ćwiczenie 4 
 

Dokonaj  pomiaru  czasu  pracy  –  wskazanych  przez  nauczyciela  operacji  –  metodą 

chronometraŜu przez notowanie czasu w sposób ciągły. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania.  Uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał 
nauczania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować się do wykonania chronometraŜu, 

2)

 

dokonać pomiaru czasu poprzez zapis czasu w sposób ciągły, 

3)

 

opracować  wyniki  pomiaru  tworząc  i  porządkując  szereg  chronometraŜowy;  ustalić  normę 
czasu dla wskazanych operacji, 

4)

 

zaprezentować wyniki wykonanej pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

sekundomierz do pomiaru czasu pracy, 

−

 

dokumentacja technologiczna badanych wzorów obuwia, 

−

 

instrukcje technologiczne wykonania operacji na stanowiskach roboczych, 

−

 

przybory piśmiennicze, 

−

 

papier formatu A4, 

−

 

kalkulator wielofunkcyjny, 

−

 

literatura z rozdziału 7. 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 
 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 
TEST 1 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Normowanie  zuŜycia 
materiałów i czasu pracy”  

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

– 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 są z poziomu podstawowego, 

– 

zadania 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za  kaŜdą  prawidłową  odpowiedź  uczeń  otrzymuje  1  punkt.  Za  złą  odpowiedź  lub  jej  brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

-

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

-

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

-

 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

-

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego, 

 
Klucz odpowiedzi: 1. d , 2. c , 3. b , 4. b , 5. a , 6. c , 7. a , 8. c , 9. b , 10. d , 11. c , 

12. b , 13. d , 14. a , 15. d , 16. c , 17. b , 18. d , 19. a , 20. a  

 
Plan testu 1 

 

Nr 

zadania 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1. 

Zidentyfikować symbole norm 

A 

P 

d 

2. 

Opisać znaczenie terminu „współczynnik 
korygujący” w normowaniu zuŜycia materiałów 

B 

P 

c 

3. 

RozróŜnić rodzaje norm zuŜycia materiałów 

B 

P 

b 

4. 

RozróŜnić grupy rodzajowe materiałów 
pomocniczych 

B 

P 

b 

5. 

Zidentyfikować rodzaj normowanych materiałów na 
podstawie symbolu grupy materiałów 

A 

P 

a 

6. 

Oznaczyć jednostki miary normowanych materiałów 

A 

P 

c 

7. 

Wskazać korzyści wynikające z wykreślania 
elementów na powierzchni pierwszej warstwie 
tkanin przygotowanych do rozkroju 
wielowarstwowego 

B 

P 

a 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

8. 

Określić wzrost zuŜycia materiału na cholewki 
obuwia dla kolejnego numeru wielkościowego 

B 

P 

c 

9. 

Określić zuŜycie materiału na cholewki obuwia dla 
kolejnego numeru wielkościowego 

B 

P 

b 

10. 

Ustalić normę zuŜycia igieł w oparciu o wskaźnik 
zuŜycia igieł 

B 

P 

d 

11. 

RozróŜnić nazwy norm pracy 

B 

P 

c 

12. 

Zdefiniować normy pracy i normy wyrobu 

A 

P 

b 

13. 

Wskazać najczęściej stosowaną metodę pomiaru 
czasu pracy 

B 

P 

d 

14. 

RozróŜnić grupy metod badań czasu pracy 

B 

P 

a 

15. 

Obliczyć procent odpadu przy rozkroju skór 

C 

PP 

d 

16. 

Obliczyć normę zuŜycia skóry na 1 parę cholewek 

C 

PP 

c 

17. 

Zanalizować zuŜycie skóry na 1 parę cholewek  
w przypadku powstawania odsieków przy rozkroju 

D 

PP 

b 

18. 

Przekształcić jednostkę miary w normie zuŜycia 
skóry twardej 

C 

PP 

d 

19. 

Przeliczyć znaną normę wyrobu na normę czasu 

C 

PP 

a 

20. 

Obliczyć normę jednostkową i normę czasu na serię 

C 

PP 

a 

 
Przebieg testowania 
  

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 
wyprzedzeniem. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie 
będą w teście. 

5.

 

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 

6.

 

Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy. 

7.

 

Rozdaj  uczniom zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony  na 
udzielanie odpowiedzi. 

8.

 

Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości). 

9.

 

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.

 

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 

11.

 

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 

12.

 

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które sprawiły 
uczniom największe trudności. 

13.

 

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 

14.

 

Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test zawiera 20 zadań o róŜnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 

5.

 

Za kaŜdą poprawną odpowiedź moŜesz uzyskać 1 punkt. 

6.

 

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla kaŜdego zadania podane są 
cztery  moŜliwe  odpowiedzi:  a,  b,  c,  d.  Tylko  jedna  odpowiedź  jest  poprawna;  wybierz  ją 
i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X. 

7.

 

Staraj  się  wyraźnie  zaznaczać  odpowiedzi.  JeŜeli  się  pomylisz  i  błędnie  zaznaczysz 
odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uwaŜasz za poprawną. 

8.

 

Test  składa  się  z  dwóch  części.  Część  I  zawiera  zadania  z  poziomu  podstawowego, 
natomiast w  części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci 
trudności, gdyŜ są one na poziomie wyŜszym niŜ pozostałe (dotyczy to zadań o numerach od 
15 do 20 ). 

9.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

10.

 

Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  wtedy  odłóŜ  rozwiązanie 
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

11.

 

Po  rozwiązaniu  testu  sprawdź  czy  zaznaczyłeś  wszystkie  odpowiedzi  w  KARCIE 
ODPOWIEDZI. 

12.

 

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.  

 
Materiały dla ucznia:

 

−

 

instrukcja, 

−

 

zestaw zadań testowych, 

−

 

karta odpowiedzi. 

 
 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1 

 

1.

 

Norma oznaczona symbolem „NR” to norma 
a)

 

rozpisowa. 

b)

 

robocza. 

c)

 

rozliczeniowa. 

d)

 

rozpisowo-rozliczeniowa. 

 

2.

 

Przy  ustalaniu  norm  zuŜycia  materiałów  stosuje  się  „współczynniki  korygujące”,  które 
określają 
a)

 

wielkość odpadów bezuŜytecznych. 

b)

 

wielkość odpadów uŜytecznych. 

c)

 

dodatkowe zuŜycie materiałów w procentach. 

d)

 

dodatkowe zuŜycie materiałów w jednostkach podstawowych. 

 
3.

 

Norma, która nie uwzględnia współczynnika korygującego, to norma 
a)

 

techniczna. 

b)

 

rozpisowo-rozliczeniowa. 

c)

 

kalkulacyjno-techniczna. 

d)

 

kalkulacyjna. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

4.

 

Lamówki ze skóry i tworzyw skóropodobnych zalicza się do materiałów 
a)

 

podstawowych. 

b)

 

pomocniczych. 

c)

 

bezpośrednich. 

d)

 

pośrednich. 

 

5.

 

Grupa materiałowa oznaczona symbolem M dotyczy 
a)

 

materiałów ściernych. 

b)

 

taśmy kołczarskiej. 

c)

 

smoły do impregnacji nici i przędzy. 

d)

 

tworzyw na wierzchy obuwia. 

 

6.

 

ZuŜycie skóry na 1 parę podpodeszew określa się 
a)

 

w dm

2

 . 

b)

 

w cm

2

 . 

c)

 

w g. 

d)

 

w dag. 

 

7.

 

Podstawową  korzyścią  wynikającą  z  wykreślania  elementów  na  pierwszej  warstwie  tkanin 
jest 
a)

 

obniŜenie ilości odpadów bezuŜytecznych. 

b)

 

ułatwienie pracy krojczego. 

c)

 

umoŜliwienie rozkroju mechanicznego. 

d)

 

automatyzacja procesu. 

 

8.

 

ZuŜycie tworzywa skóropodobnego na 1 parę półbutów damskich nr metryczny 23,5 wynosi 
21,5 dm

2

. ZuŜycie tworzywa na nr 24,5 wzrośnie o 

a)

 

3,0%. 

b)

 

4,5%. 

c)

 

2,5%. 

d)

 

2,8%. 

 

9.

 

Dwa elementy skórzane o grubości łącznej 4,2 mm połączono ściegiem zwartym o gęstości 
n  =  5.  Ilość  nici,  jaką  potrzeba  zuŜyć  na  10  cm  szwu  jeŜeli  współczynnik  napręŜenia  nici 
będzie wynosił 

η

 = 0,85 to 

a)

 

43,00 cm. 

b)

 

52,70 cm. 

c)

 

62,20 cm. 

d)

 

58,00 cm. 

 

10.

 

ZuŜycie  nici  na  100  par  cholewek  wynosi  2800  mb,  a  wskaźnik  zuŜycia  igieł  w  zakładzie 
wynosi 0,95. Na uszycie 100 par przypada 
a)

 

3,24 igieł . 

b)

 

2,56 igieł. 

c)

 

3,08 igieł. 

d)

 

2,66 igieł. 

 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

11.

 

Normy czasu i normy wyrobu ustalone w oparciu o analizę procesu produkcyjnego i czasu 
roboczego w warunkach optymalnych rozwiązań organizacyjno-technicznych noszą nazwę 
a)

 

analitycznych norm pracy. 

b)

 

doświadczalnych norm pracy. 

c)

 

technicznych norm pracy. 

d)

 

statystycznych norm pracy. 

 

12.

 

RóŜnice między normami pracy i normami wyrobu oznaczają, Ŝe 
a)

 

normy te są równowaŜne. 

b)

 

norma pracy jest odwrotnością normy wyrobu. 

c)

 

norma  pracy  oznacza  ilość  wykonanych  wyrobów,  a  norma  wyrobu  ilość  czasu 
potrzebnego do wykonania wyrobu. 

d)

 

norma pracy jest wyŜsza od normy wyrobu. 

 
13.

 

Najczęściej stosowaną metodą pomiaru czasu pracy jest 
a)

 

fotografia dnia roboczego. 

b)

 

fotografia czasu pracy. 

c)

 

obserwacja migawkowa. 

d)

 

chronometraŜ. 

 

14.

 

Statystyczne wyznaczanie norm pracy zaliczamy do norm 
a)

 

sumarycznych. 

b)

 

porównawczych. 

c)

 

analitycznych. 

d)

 

analityczno-doświadczalnych. 

 

15.

 

Do  rozkroju  pobrano  skórę  cielęcą  o  powierzchni  69  dm

2

  ,  z  której  wykrojono  elementy 

o łącznej powierzchni 56,4 dm

2

.Odpad stanowi 

a)

 

19,34 dm

2

. 

b)

 

18,26 dm

2

. 

c)

 

23,01 dm

2

. 

d)

 

22,34 dm

2

. 

 

16.

 

Powierzchnia  netto  1  pary  kozaczków  damskich  wynosi  33,5  dm

2

.  Odpad  przy  rozkroju 

skóry wyniósł 24%. Ilość dm

2

 skóry potrzebna na wykonanie 1 pary cholewek to 

a)

 

43,40 dm

2

. 

b)

 

52,00 dm

2

. 

c)

 

41,54 dm

2

. 

d)

 

42,48 dm

2

. 

 

17.

 

Do  rozkroju  100  par  wierzchów  cholewek  półbutów  męskich  zuŜyto  18,85  m

2

  boku 

bydlęcego.  Po  zakończeniu  rozkroju  pozostało  5  kawałków  skóry  o  łącznej  powierzchni 
60 dm

2

 i odpad bezuŜyteczny. Norma zuŜycia skóry brutto na 1 parę wynosi 

a)

 

16,82 dm

2

. 

b)

 

18,25 dm

2

. 

c)

 

19,64 dm

2

. 

d)

 

18,85 dm

2

. 

 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

18.

 

Ustalono z wykresu na planszy, Ŝe norma zuŜycia skóry twardej na 1 parę podeszew wynosi 
7,20 dm

2

 . Ilość gramów, jeŜeli gęstość skóry wynosi 1,1 g·cm

-3

 , a jej grubość 3,5 mm to 

a)

 

324,48 g. 

b)

 

198,00 g. 

c)

 

280,00 g. . 

d)

 

277,20 g. 

 
 

19.

 

W czasie T = 480 minut wykonano obróbkę 24 kompletów elementów spodowych. Norma 
czasu na wykonanie 1 pary elementów wynosi 
a)

 

20 minut. 

b)

 

48 minut. 

c)

 

26 minut. 

d)

 

36 minut. 

 

20.

 

Przy ustalaniu jednostkowej normy czasu pracy (T

j

 =?) dla serii 20 par obuwia dla czasu t

t

, 

t

org

  i  t

nat

  zastosowano  narzuty  procentowe,  w  analogicznej  kolejności:  2,5%  od  t

g

;  

1,5%  od  t

w

;  2,0%  od  t

w

, a ustalone wcześniej czasy w minutach miały wartość: t

g 

= 16,7; 

t

pom 

= 3,3;  t

w 

= 20;  t

pz 

= 3,2. Norma czasu (w minutach) dla jednostki wyrobu a ile dla serii 

wyrobu (T

s

=?) wynosi 

a)

 

T

j  

= 21,12;  T

s  

= 425,60. 

b)

 

T

j  

=42,24;  T

s  

= 851,20. 

c)

 

T

j  

=32,00;  T

s  

= 67,22. 

d)

 

T

j  

=22,20;  T

s  

= 440,40. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 
 

Normowanie zuŜycia materiałów i czasu pracy 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

2. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

3. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

4. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

5. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

6. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

7. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

8. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

9. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

10. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

11. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

12. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

13. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

14. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

15. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

16. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

17. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

18. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

19. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

20. 

 

 

a 

b 

c 

d 

 

Razem 

 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

TEST 2 

Test  praktyczny  typu  „próba  pracy”  do  jednostki  modułowej  „Normowanie 
zuŜycia materiałów i czasu pracy” 311[25].Z5.02. 

 

Treść zadania 

 

Dokonaj  ustalenia  normy  zuŜycia  skóry  bydlęcej  (połówka)  na  1  parę  cholewek  – 

wskazanych  przez  nauczyciela.  Do  ustalenia  normy  naleŜy  wykorzystać  metodę  wykreślania 
elementów na planszy z obrysem otrzymanej skóry. 
 

W  badaniu  osiągnięć  ucznia  w  nabywaniu  umiejętności  praktycznych  przewidzianych 

w celach  jednostki  modułowej  zaleca  się  zastosowanie  zadania  testowego  typu  „próba  pracy”. 
Zadanie  jest  tak  dobrane  aby  pozwoliło  sprawdzić  poziom  ukształtowanych  umiejętności 
w zakresie  wiedzy  teoretycznej  i  sprawności  wykonywania  czynności  praktycznych.  Uczniowi 
naleŜy  stworzyć  moŜliwość  inwencji  w  zaplanowaniu  poszczególnych  etapów  wykonywania 
zadania:  zorganizowania  stanowiska  pracy,  doboru  odpowiednich  metod,  zasad  i  systemów 
rozkroju  materiałów  oraz  ich  wykorzystania  w  procesie  normowania  zuŜycia  skóry.  Jest  to 
jednocześnie  moŜliwość  samodzielnego  sprawdzenia  przez  ucznia  poziomu  nabytych 
umiejętności  i dokonania  analizy  podjętych  działań  praktycznych.  Zadaniem  nauczyciela  jest 
stworzenie  warunków  umoŜliwiających  uczniowi  wykonanie  zadania  zgodnie  z  zasadami 
technologicznymi i w określonym czasie. 

 

Uczeń powinien mieć udostępnione: 

-

 

skórę do wykonania obrysu na planszy papierowej, 

-

 

szablony do wykreślania elementów na powierzchni obrysu skóry, 

-

 

stół  o  odpowiednich  wymiarach  do  wykonania  obrysu  skóry  i  wykreślania  obrysów 
„wycinanych” elementów, 

-

 

dokumentację technologiczną normowanego wzoru obuwia, 

-

 

plansze poglądowe ilustrujące metody, zasady i systemy rozkroju skór, 

-

 

przybory piśmiennicze, papier pakowy, klej, gumkę, planimetr i kalkulator. 

 

Nauczyciel powinien: 

-

 

zadbać  o  przygotowanie  odpowiedniego  stanowiska  produkcyjnego  w  warsztatach 
szkolnych lub zakładzie produkcyjnym, 

-

 

przygotować komplet szablonów elementów normowanej cholewki, 

-

 

poinformować  uczniów  o  celu  i  technice  normowania  skóry  na  cholewki  obuwia  metodą 
wykreślania obrysu skóry, 

-

 

skontrolować uŜycie właściwego ubioru ochronnego, 

-

 

przydzielić  uczniom  skórę,  szablony  i  dokumentację  technologiczną  normowanego  wzoru 
obuwia, 

-

 

określić czas na wykonanie zadania, 

-

 

nadzorować na bieŜąco pracę uczniów, 

-

 

dokonać oceny wykonanej pracy. 

 

Instrukcja dla ucznia 

Aby wykonać zadania powinieneś: 

-

 

dobrać i załoŜyć odzieŜ ochronną, 

-

 

obejrzeć  i  scharakteryzować  przydzieloną  do  sporządzenia  obrysu  skórę  i  szablony 
elementów, 

-

 

zmierzyć powierzchnię skóry i elementów (szablonów), 

-

 

obliczyć powierzchnię netto 1 pary elementów, 

-

 

przygotować stanowisko pracy pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

-

 

ocenić jakość skóry i zaznaczyć na jej powierzchni zauwaŜone wady, zarówno od strony lica 
jak i mizdry, 

-

 

dokonać  obrysu  skóry  i  na  planszy  nanieść  zaznaczone  wady  skóry  w  identycznych 
miejscach w jakich występują na powierzchni skóry, 

-

 

dobrać stosowną metodę i system rozmieszczenia elementów według obowiązujących zasad 
przy rozkroju połówek skór bydlęcych miękkich, 

-

 

przystąpić  do  wykreślania  elementów  zaplanowaną  wcześniej  techniką,  przestrzegając 
obowiązujących kierunków dopuszczalnej ciągliwości elementów, 

-

 

obliczyć  ilość  kompletnych  par  i  ewentualną  ilość  elementów  nie  wchodzących  do 
kompletu, 

-

 

obliczyć powierzchnię wykreślonych elementów, 

-

 

obliczyć powierzchnię odpadów bezuŜytecznych,  

-

 

obliczyć procent odpadu, 

-

 

obliczyć normę zuŜycia skóry brutto na 1 parę cholewek, 

-

 

posprzątać stanowisko pracy, 

-

 

zaprezentować wykonaną pracę, 

-

 

dokonać oceny poprawności wykonanej pracy. 

 

Umiejętności podlegające ocenie 

Lp. 

Czynność wykonywana przez ucznia 

Punkty 

do 

uzyskania 

Punkty 

przyznane 

1. 

Dobranie odzieŜy ochronnej 

5 

 

2. 

Sposób oględzin i oceny jakości skóry 

10 

 

3. 

Zaplanowanie kolejnych czynności 

10 

 

4. 

Dobranie metody, systemu i zasady wykreślania planszy 

10 

 

5. 

Przygotowanie stanowiska pracy: 

−

 

czystość i porządek miejsca pracy, 

−

 

zabezpieczenie pod względem BHP, 

−

 

przygotowanie potrzebnych urządzeń i narzędzi 

pomocniczych 

 
 

10 

 

6. 

Wykonywanie zadania: 

-

 

sporządzenie obrysu skóry i naniesienie wad, 

-

 

zaplanowanie  i  stosowanie  metod,  systemów  i  zasad 
rozkroju (wykreślania elementów), 

-

 

obliczenie  ilości  wyciętych  elementów  i  ustalenie 
powierzchni netto, 

-

 

obliczenie powierzchni i procentu odpadów, 

-

 

obliczenie normy zuŜycia brutto. 

 

 

5 

 

15 

 

5 

10 
10 

 

7. 

Wykonanie oględzin i ocena organoleptyczna wykonania pracy 

5 

 

8. 

Zaprezentowanie wykonania zadania 

5 

 

 

Razem 

100 

 

 

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne: 

Ocena 

Liczba uzyskanych 

punktów 

dopuszczająca 

60–70 

dostateczny  

71–85 

dobry 

86–95 

bardzo dobry 

96–100 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

7. LITERATURA 
 

1.

 

Borzeszkowski  A.,  Borzeszkowski  W.,  Persz  T.:  Obuwnictwo  przemysłowe.  Cz.I.  WSiP, 
Warszawa 1979 

2.

 

Borowiecki  R.  i  inni:  Ekonomika  i  organizacja  przedsiębiorstwa  przemysłowego.  PWN, 
Warszawa-Kraków 1990 

3.

 

Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz. I i II. WSiP, Warszawa 1994 

4.

 

Grabkowski  M.:  Technologia  obuwia.  Ćwiczenia  laboratoryjne.  Skrypt  nr  27.  WyŜsza 
Szkoła InŜynierska w Radomiu, Radom 1982 

5.

 

Grabkowski  M.:  Technika  wytwarzania  obuwia  tom  II.  Politechnika  Radomska, 
Radom 2000 

6.

 

Krawczyk E.: Ekonomika i organizacja produkcji. Skrypt uczelniany nr 12. WyŜsza Szkoła 
Inzynierska w Radomiu, Radom 1982 

7.

 

Martyniak Z.: Metody organizacji procesów pracy. PWE, Warszawa 1996 

8.

 

Persz T.: Obuwnictwo przemysłowe. Cz. II. WSiP, Warszawa 1986 

9.

 

Siekiera  T.:  Organizacja  i  ekonomika  procesu  produkcji  obuwia.  Poradnik  dla  wytwórców 
obuwia. CLPO, Kraków 1996 

10.

 

Instrukcja organizacji, normowania i rozliczania branŜy obuwniczej. ZPS, Łódź 1972 

 
Czasopisma fachowe: 
Przegląd Skórzany (wydania archiwalne), 
Ś

wiat Butów (wydania archiwalne i bieŜące). 

 
Literatura metodyczna 
1. 

 

Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2. 

 

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000