Niewypøacenie nale no ci przysøuguj cych pracownikowi z tytuøu podró y søu bowej mo e – stosownie do okoliczno ci –

uzasadnia rozwi zanie przez pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia (

art. 55 § 1

1

k.p.). O wiadczenie pracownika

o rozwi zaniu umowy o prac bez wypowiedzenia powinno nast pi przed upøywem 1 miesi ca od uzyskania przez
pracownika wiadomo ci o ostatnim z powtarzaj cych si narusze obowi zków pracodawcy w zakresie rozliczenia podró y
søu bowej (

art. 55 § 2

i

art. 52 § 2

k.p.).

Przewodnicz cy SSN Jolanta Strusi ska- ukowska, S dziowie SN: Bogusøaw Cudowski, Jerzy Kwa niewski (sprawozdawca).

S d Najwy szy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 lipca 2009 r. sprawy z powództwa Bogusøawa S. przeciwko
M.K. SA w K. o zapøat , na skutek skargi powoda o stwierdzenie niezgodno ci z prawem prawomocnego orzeczenia – wyroku S du
Okr gowego-S du Pracy i Ubezpiecze Spoøecznych w Krakowie z dnia 8 marca 2007 r. [...]

oddaliø skarg .

Wyrok

I BP 5/09

z dnia 8 lipca 2009 r.

Uzasadnienie

Powód Bogusøaw S. domagaø si zas dzenia od pozwanej M.K. SA w K. kwoty 5.906 zø z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia
pozwu do dnia zapøaty tytuøem odszkodowania za rozwi zanie przez pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia.

Wyrokiem z dnia 31 sierpnia 2006 r. S d Rejonowy-S d Pracy i Ubezpiecze Spoøecznych dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie
zas dziø od pozwanej na rzecz powoda dan kwot 5.906 zø z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2006 r. do dnia zapøaty
tytuøem odszkodowania za rozwi zanie przez pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia (pkt I); w pkt II orzekø o kosztach
procesu; w pkt III orzekø o rygorze natychmiastowej wykonalno ci co do kwoty 1.968,66 zø. S d Rejonowy ustaliø, e powód w okresie
od 1 pa dziernika 1992 r. do 16 wrze nia 2005 r. byø zatrudniony u pozwanego pracodawcy na stanowisku montera konstrukcji. Dnia
16 wrze nia 2005 r. powód rozwi zaø z pracodawc umow o prac bez wypowiedzenia z powodu ci kiego naruszenia
podstawowych obowi zków pracodawcy w postaci uporczywego niewypøacania nale no ci z tytuøu podró y søu bowych pocz wszy
od czerwca 2002 r. Powoøuj c si na wyrok S du Najwy szego z dnia 22 listopada 2001 r.,

I PKN 700/00

, S d Rejonowy uznaø, e

skoro nale ne powodowi diety za podró e søu bowe, pocz wszy od sierpnia 2002 r. do dnia wyrokowania, nie zostaøy mu
wypøacone, to strona pozwana pozostawaøa w zawinionym zaniechaniu, w konsekwencji czego termin do rozwi zania umowy z

art. 52 § 2

k.p. nie rozpocz ø biegu. Stan naruszenia podstawowych obowi zków wobec pracownika nadal si na ten dzie

utrzymywaø.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2007 r. S d Okr gowy-S d Pracy w Krakowie, po rozpoznaniu apelacji strony pozwanej, na podstawie

art. 386 § 1

k.p.c. zmieniø zaskar ony wyrok S du Rejonowego w ten sposób, e oddaliø powództwo i zas dziø od powoda na rzecz

pozwanej 1.350 zø tytuøem kosztów post powania za obie instancje. S d drugiej instancji zgodziø si z tym, e niewypøacanie przez
pracodawc nale no ci z tytuøu podró y søu bowych uzasadniaøo rozwi zanie przez pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia.
Uznaø jednak, e rozwi zanie umowy o prac we wskazanym trybie nast piøo z przekroczeniem miesi cznego terminu, okre lonego
w

art. 52 § 2

k.p., liczonego od uzyskania przez pracownika wiadomo ci o okoliczno ci je uzasadniaj cej – niewypøacaniu przez

pracodawc nale nych powodowi w okre lonych terminach diet z tytuøu podró y søu bowych. Wedøug S du drugiej instancji diety z
tytuøu podró y søu bowej, chocia nie stanowi skøadnika wynagrodzenia za prac , to b d c dodatkowym wiadczeniem zwi zanym
ze stosunkiem pracy powinny by – zgodnie z

art. 85 § 1

k.p. – wypøacane raz w miesi cu, w staøym i z góry ustalonym terminie.

Oznacza to, e naruszenie przez pracodawc obowi zku wypøaty przedmiotowych wiadcze nast powaøo co miesi c w terminie
pøatno ci wynagrodzenia. Termin z

art. 52 § 2

k.p. powinien by liczony od dowiedzenia si przez pracownika o okoliczno ci

uzasadniaj cej rozwi zanie umowy. S d drugiej instancji, powoøuj c si na stanowisko S du Najwy szego wyra one w wyroku z
dnia 19 grudnia 1997 r.,

I PKN 443/97

(OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 631), uznaø, e zaniechanie pracodawcy miaøo charakter ci gøy,

byøo jednorodzajowe i mie ciøo si w okre lonym odcinku czasu. W takim za przypadku termin miesi czny rozpoczyna bieg od
ostatniego zdarzenia zakwalifikowanego jako cz

zachowania ci gøego. Wobec tego, termin do rozwi zania umowy o prac

rozpocz ø bieg od dnia uchylenia si przez pracodawc od obowi zku wypøaty ostatniej nale nej powodowi diety, to jest od listopada
2004 r. W tym terminie pracownik nabraø uzasadnionego przekonania o nagannym post powaniu pracodawcy. Skoro powód zøo yø
o wiadczenie o rozwi zaniu umowy o prac dopiero w dniu 16 wrze nia 2005 r., to nast piøo to ze znacznym przekroczeniem
terminu jednego miesi ca od dowiedzenia si w listopadzie 2004 r., e pracodawca nie wypøaciø mu nale nych diet.

Powy szy wyrok S du Okr gowego powód zaskar yø w caøo ci skarg o stwierdzenie niezgodno ci z prawem prawomocnego
orzeczenia.

Skarga w ramach podstawy dotycz cej naruszenia przepisów prawa materialnego zarzuca bø dn wykøadni i niewøa ciwe
zastosowanie: 1)

art. 55 § 2

k.p. w zwi zku z

art. 52 § 2

k.p., polegaj ce na przyj ciu, e powód naruszyø miesi czny termin do

zøo enia o wiadczenia woli o rozwi zaniu umowy o prac bez wypowiedzenia, pomimo e powy szy termin nie rozpocz ø biegu, a
ci kie naruszenie obowi zków przez pracodawc polegaj ce na zawinionym zaniechaniu trwaøo do dnia rozwi zania przez powoda
stosunku pracy oraz przez przyj cie, e termin miesi czny do zøo enia o wiadczenia o rozwi zaniu umowy o prac bez
wypowiedzenia nale y liczy od dnia, w którym miaøo miejsce ostatnie ci kie naruszenie obowi zków wobec pracownika, a nie od
dnia uzyskania wiadomo ci o okoliczno ci uzasadniaj cej rozwi zanie umowy o prac ; 2)

art. 85 § 1

k.p., przez przyj cie, e

wskazany przepis ma zastosowanie do wypøaty kwot z tytuøu diet za podró e søu bowe, które stanowi dodatek do wynagrodzenia
za prac i powinny by wypøacane raz w miesi cu w staøym okre lonym z góry terminie.

Stosownie do

art. 424

5

§ 1 pkt 3 k.p.c. skar cy wskazaø, e zaskar ony wyrok jest niezgodny z

art. 55 § 2

k.p. w zwi zku z

art. 52

§ 2

k.p., a ponadto jest niezgodny z

art. 85 § 1

k.p. Jako uprawdopodobnienie wyrz dzenia szkody, spowodowanej przez wydanie

orzeczenia, którego skarga dotyczy (

art. 424

5

§ 1 pkt 4 k.p.c), skar cy wskazaø, e na podstawie

art. 55 § 1

1

k.p. przysøugiwaøo mu

odszkodowanie z tytuøu rozwi zania umowy o prac bez wypowiedzenia, którego w zwi zku z wydaniem wyroku S du drugiej
instancji niezgodnego z prawem zostaø pozbawiony. Szkod stanowi kwota 5.906 zø jako kwota utraconego odszkodowania od
pracodawcy.

Skar cy wniósø o stwierdzenie niezgodno ci z prawem wyroku S du Okr gowego-S du Pracy w Krakowie z dnia 8 marca 2007 r.
[...]. W uzasadnieniu skargi podniesiono, e S d drugiej instancji bø dnie przyj ø, e termin miesi czny do zøo enia o wiadczenia o
rozwi zaniu umowy o prac bez wypowiedzenia zostaø przekroczony. Stan faktyczny sprawy nie pozwalaø bowiem na ustalenie daty,
od której termin ten miaøby rozpocz bieg.

Skar cy podniósø ponadto, e niewypøacanie pracownikowi wiadcze w postaci diet z tytuøu podró y søu bowych stanowi
wykroczenie przeciwko prawom pracownika (

art. 282 § 1 pkt 1

k.p.). W literaturze podkre lone zostaøo, e niewypøacanie

wiadczenia ma charakter wykroczenia trwaøego, które trwa przez caøy czas, w którym pracodawca jest zobowi zany dane
wiadczenie pracownikowi wypøaci . Stan bezprawno ci ustaje dopiero z chwil wypøacenia wiadczenia i od tego momentu biegnie

termin przedawnienia tego wykroczenia (por. T. Nycz: Wybrane problemy wykrocze przeciwko prawom osób wykonuj cym prac
zarobkow , PiZS 2000 nr 3, s. 23-30). Wedøug skar cego niewypøacanie diet z tytuøu podró y søu bowych przez stron pozwan

Strona 1 z 3

I BP 5/09 - Prawo Legeo

2012-02-21

http://prawo.legeo.pl/prawo/i-bp-5-09/

spowodowaøo powstanie stanu bezprawno ci maj cego charakter trwaøy, w którym termin do zøo enia o wiadczenia o rozwi zaniu
umowy o prac bez wypowiedzenia rozpoczynaø bieg w ka dym kolejnym dniu, w którym stan bezprawny wywoøany zaniechaniem
pozwanej si utrzymywaø. Przyj cie takiego stanowiska oznacza, e upøyw miesi cznego terminu nie mo e nast pi dopóty, dopóki
trwa permanentny stan naruszania obowi zków pracowniczych a termin ten rozpocznie bieg z chwil , w której stan naruszenia
ust pi. Ponadto S d drugiej instancji naruszyø

art. 85 § 1

k.p., uznaj c e przepis ten ma zastosowanie do wypøaty diet z tytuøu

podró y søu bowych, chocia odnosi si on do wypøaty wynagrodzenia przysøuguj cego z tytuøu wiadczenia pracy, a nie odnosi si
do wypøaty diety z tytuøu podró y søu bowych. Zdaniem skar cego w prawie pracy brak jest przepisu okre laj cego termin, w
którym diety z tytuøu podró y søu bowej powinny by przez pracodawc wypøacane.

S d Najwy szy zwa yø, co nast puje:

Z dwóch mo liwych podstaw kwestionowania zgodno ci z prawem prawomocnego wyroku (

art. 424

” k.p.c.) powód reprezentowany

przez swego profesjonalnego peønomocnika powoøaø wyø cznie podstaw pierwsz i zarzuciø naruszenie wskazanych przepisów
prawa materialnego, nie kwestionuj c proceduralnej poprawno ci zaskar onego wyroku. Wobec tego zaskar ony prawomocny
wyrok nie podlega weryfikacji z powodu naruszenia przepisów post powania. S d Najwy szy, badaj c spraw w granicach
zaskar enia, zwi zany jest ustaleniami faktycznymi stanowi cymi podstaw zaskar onego wyroku bez mo liwo ci ich weryfikacji;
weryfikacji tak e zupeøno ci dokonanych w zaskar onym wyroku ustale .

Podstaw subsumcyjn oceny prawnej wyroku stanowiøo ustalenie uchybienia obowi zkom pracodawcy z okre leniem jego postaci,
czasu trwania i stopnia winy; wszystko to w odniesieniu do przyczyny wskazanej przez powoda w o wiadczeniu o rozwi zaniu
umowy o prac w trybie

art. 55 § V

k.p. z powodu dopuszczenia si przez pracodawc ci kiego naruszenia podstawowych

obowi zków wobec pracownika. Zostaøo ustalone, e podan przez powoda przyczyn uzasadniaj c rozwi zanie stosunku pracy
stanowiøy, na skutek „co najmniej ra cego niedbalstwa” pracodawcy, zaniechania wypøacania „diet delegacyjnych” za podró e
søu bowe odbywane w okresie od sierpnia 2002 r. do pa dziernika 2004 r. S d ustaliø tak e, e po zako czeniu powy szego okresu,
od listopada 2004 r. powód „nabraø uzasadnione przekonanie o nagannym post powaniu pracodawcy”.

Pomimo okre lonej podstawy faktycznej zaskar onego wyroku i pomimo niezakwestionowania proceduralnej poprawno ci wyroku,
skar cy podniesione zarzuty materialnoprawne w niedopuszczalny sposób uzasadnia twierdzeniami faktycznymi, które z podstaw
wyroku s sprzeczne. O ile bowiem – o czym byøa mowa wy ej – ocen prawn wyroku S d budowaø ze wzgl du na ustalony i
zako czony w pa dzierniku 2004 r. okres obj ty uchybieniami pracodawcy b d cymi przyczyn rozwi zania stosunku pracy, o tyle
w argumentacji zarzutu skargi podaje si nowe fakty dotycz ce podró y søu bowej odbytej od pa dziernika 2004 r. do kwietnia
2005 r. Równie niedopuszczaln zmian okoliczno ci stanowi cych przyczyn uzasadniaj c rozwi zanie stosunku pracy jest
powoøanie si w skardze na to jakoby „powód za po rednictwem swojego peønomocnika zwróciø si jeszcze przed rozwi zaniem
umowy o prac do pozwanej o wypøat zalegøych nale no ci, co jednak spotkaøo si z brakiem reakcji”. Z takiego twierdzenia –
niedopuszczalnego, bo nieobj tego ustaleniami faktycznymi wyroku, skar cy wyprowadza bezpodstawne w tej sytuacji wnioski
dotycz ce znaczenia stanu rzeczy polegaj cego na zaniechaniu wypøaty powodowi nale nych mu diet tak e bezpo rednio przed
rozwi zaniem stosunku pracy. Z nowych twierdze faktycznych zdaje si skar cy wyprowadza argument za tym, e pracodawca
naruszyø swe podstawowe obowi zki przez to, i pomimo wyra nego dania pracownika nie wypøaciø mu zalegøych nale no ci z
tytuøu diet. Z podobnych przyczyn nie ma znaczenia prawnego twierdzenie skar cego jakoby powód – pomimo innych ustale
wyroku – dopiero przed rozwi zaniem umowy o prac uzyskaø wiadomo o tym, e pracodawca zalega z obowi zkiem wypøaty
diet. Ta ostatnia argumentacja skargi jest zreszt niekonsekwentna, skoro w ród nowych twierdze faktycznych znalazøo si i to, e
powód pozostawaø w niepewno ci co do tego, czy nale mu si diety a do wydania okre lonego w skardze wyroku w innej sprawie
z dnia 19 kwietnia 2005 r. Warto przy okazji takiego sposobu argumentacji postawionego zarzutu zauwa y , e powód o wiadczenie
o rozwi zaniu umowy o prac zøo yø w dniu 16 wrze nia 2005 r., a wi c z przekroczeniem miesi cznego terminu nawet w stosunku
do owego upewnienia si o zwøoce pracodawcy dopiero w kwietniu 2005 r.

Bezzasadna jest tak e argumentacja, któr skar cy nazwaø argumentacj formalno-prawn , jak gdyby przyznaj c w ten sposób, e
powoøanie si w skardze na nowe twierdzenia faktyczne ma jakie inne, a nie prawne znaczenie. Wedøug skar cego nie byøo
mo liwe ustalenie konkretnej daty, z jak rozpocz ø si miesi czny termin, o którym mowa w

art. 52 § 2

k.p., z odpowiedni

modyfikacj wynikaj c z

art. 55 § 2

k.p. Wbrew zarzutowi skargi ocena prawna w tej kwestii zaskar onego wyroku jest odpowiednia

do ustalonego stanu faktycznego i odpowiada standardom interpretacji prawa wymaganym od s dziów. Chodzi tu o rozstrzygni cie
w wyroku o tym, e istot b d cego przedmiotem sprawy ci kiego naruszenia przez pracodawc jego podstawowych obowi zków
stanowiøo niewypøacanie nale nych pracownikowi wiadcze z tytuøu podró y søu bowych odbywanych w okresie od sierpnia 2002 r.

do pa dziernika 2004 r., w którym nast piøo ostatnie naruszenie. O wymaganej w

art. 55 § 1

1

k.p. przesøance ci kiego naruszenia

podstawowych obowi zków wobec pracownika wiadczyøa uporczywo i powtarzalno takich samych rodzajowo narusze - po
ka dej z podró y søu bowej wykonywanej przez powoda we wskazanym okresie. Skoro stosownie do wyja nionego faktu – o
bezprawno ci post powania pracodawcy zwi zanego z podró ami søu bowymi odbywanymi do pa dziernika 2004 r. – powód
uzyskaø wiadomo w listopadzie 2004 r., to nie ma bø du w odpowiednim zastosowaniu

art. 52 § 2

k.p. do ustalonego stanu

faktycznego. S d Okr gowy ustaliø, e okoliczno ci uzasadniaj c rozwi zanie umowy, t okoliczno ci , na któr powoøaø si
powód w swym o wiadczeniu o rozwi zaniu umowy, byø ostatni z powtarzaj cych si na przestrzeni okre lonego czasu incydent
nierozliczenia podró y søu bowej po jej odbyciu. To na t sytuacj miaø prawo zareagowa powód w okresie miesi cznym od
dowiedzenia si o tym, e pracodawca dopu ciø si ci kiego naruszenia podstawowych obowi zków. Racj ma S d, a nie
skar cy, zauwa aj c specjalne znaczenie instytucji prawa pracy umo liwiaj cej rozwi zanie umowy o prac tylko w krótkim czasie
od uzyskania wiadomo ci o okoliczno ci uzasadniaj cej rozwi zanie umowy. Pokrzywdzony pracownik mo e rozwi za umow o
prac , ale nie jest do tego zobowi zany. Je eli nie korzysta z przyznanego mu uprawnienia do rozwi zania stosunku pracy w
okre lonym czasie, to nast puje w ten sposób swoista konwalidacja naruszenia prawa. W takim sensie, e pozostaje w mocy
(stabilizuje si ) zakøócony stosunek pracy, a pracownik liczy na zgodne z prawem relacje z pracodawc . W rozpoznawanym stanie
faktycznym S d Okr gowy uchwyciø specjalne znaczenie terminu miesi cznego, o którym mowa w

art. 52 § 2

k.p. w zwi zku z

art. 55 § 2

k.p., zwracaj c uwag na to, e wyst pienie z o wiadczeniem o rozwi zaniu umowy o prac po døu szym okresie czasu

od naruszenia prawa pracownika mo e by pozorn przyczyn rozwi zania umowy o prac . W rozpoznawanym przypadku powód
nie zareagowaø we wøa ciwym czasie na uzyskan wiadomo o niewypøaceniu mu nale nych diet, a wøa nie ta sytuacja stanowiøa
okoliczno uzasadniaj c rozwi zanie umowy o prac . Skutki naruszenia prawa przez pracodawc trwaøy nadal, bo nadal – po
dokonaniu przedmiotowych narusze – pracodawca pozostawaø w zwøoce z realizacj obowi zku zapøaty nale nych powodowi diet.
Jednak e ta zwøoka nie byøa poddana ocenie pod k tem ci kiego naruszenia podstawowych obowi zków pracodawcy. Taka ocena
zaskar onego wyroku jest odpowiednia do ustalonego stanu faktycznego. Warto w zwi zku z tym przypomnie omówione wy ej
nowe twierdzenie faktyczne skargi jakoby pozostaj cy w zwøoce pracodawca nie zareagowaø na danie pracownika wypøacenia mu
zalegøych nale no ci. Gdyby tak byøo, zaistniaøby inny ni poddany ocenie w sprawie stan faktyczny umo liwiaj cy potraktowanie
takiej hipotetycznej sytuacji jako ci kiego naruszenia przez pracodawc podstawowych obowi zków wobec pracownika.

W kontek cie ustalonego w wyroku stanu faktycznego sprawy nie mo e by skuteczny podniesiony w skardze – jak to okre lono -

„na marginesie” argument o tym, e we wskazanej wypowiedzi z literatury prawniczej wyra ono pogl d, i niewypøacenie przez

pracodawc wiadcze z tytuøu zatrudnienia mo e by kwalifikowane jako posta wykroczenia trwaøego – trwaj cego a do
momentu zaspokojenia pracownika z takim skutkiem prawnym, e termin przedawnienia tego wykroczenia biegnie dopiero od
ustania stanu bezprawno ci. W uzasadnieniu zaskar onego wyroku trafnie rozwa ono specjaln , niepoddaj c si zatem analogii
do przedawnienia wykroczenia, ratio legis prawa pracownika do zøo enia o wiadczenia o rozwi zaniu umowy o prac w krótkim
(miesi cznym) terminie od uzyskania wiadomo ci o okoliczno ci uzasadniaj cej rozwi zanie umowy.

Nie ma racji skar cy co do braku podstaw prawnych do ustalenia terminu, w jakim pracodawca powinien wykona swój obowi zek
w zakresie wypøacenia pracownikowi przypadaj cych mu nale no ci z tytuøu podró y søu bowych. Stanowisko w tym przedmiocie
wyra one w uzasadnieniu zaskar onego wyroku, jakoby kwesti t rozstrzygaø

art. 85

k.p., te jest bø dne. Przysøuguj ce z tytuøu

podró y søu bowej diety nie s wynagrodzeniem za prac , któremu po wi cony jest

art. 85

k.p. Kwestie warunków wypøacania

nale no ci z tytuøu podró y søu bowej uregulowane s w

art. 77

5

k.p. Stosownie do

art. 77

5

§ 5 k.p. w przypadku, gdy ukøad zbiorowy

pracy i regulamin wynagradzania lub umowa o prac nie zawiera postanowie o warunkach wypøacania nale no ci z tytuøu podró y
søu bowej, pracownikowi przysøuguj nale no ci na pokrycie kosztów podró y søu bowej odpowiednio wedøug przepisów, o których

Strona 2 z 3

I BP 5/09 - Prawo Legeo

2012-02-21

http://prawo.legeo.pl/prawo/i-bp-5-09/

mowa w § 2. Je eli – jak twierdzi skar cy – w danym przypadku brak jest regulacji wewn trzzakøadowej, to znajduje zastosowanie

rozporz dzenie

Ministra Pracy i Polityki Spoøecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysoko ci oraz warunków ustalania

nale no ci przysøuguj cych pracownikowi zatrudnionemu w pa stwowej lub samorz dowej jednostce sfery bud etowej z tytuøu
podró y søu bowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991 ze zm.). W my l za

§ 13 ust. 3

tego rozporz dzenia rozliczenie

kosztów podró y jest dokonywane w terminie 14 dni od dnia zako czenia podró y. Niezauwa enie powy szej regulacji w
zaskar onym wyroku i przyj cie miesi cznego terminu wypøacania diet nie miaøo znaczenia w zakresie zarzuconej w skardze
niezgodno ci wyroku z

art. 55 § 2

k.p. w zwi zku z

art. 52 § 2

k.p.

Z powy szych przyczyn wobec bezzasadno ci podstawy skargi orzeczono o jej oddaleniu (

art. 424

11

§ 1 k.p.c).

Strona 3 z 3

I BP 5/09 - Prawo Legeo

2012-02-21

http://prawo.legeo.pl/prawo/i-bp-5-09/