1

Praktyczny przewodnik po
najważniejszych czasach gramatycznych

1. Czasy Teraźniejsze

PRESENT SIMPLE

1.Forma

a) zdanie twierdzące :

Konstrukcja: podmiot + czasownik
- jeżeli podmiot występuje w 3 osobie liczby pojedynczej, dodajemy do czasownika
końcówkę "-es" lub "-s", np.
He plays tennis (On gra w tenisa)
- w innym wypadku czasownik występuje w formie podstawowej, np.
You play tennis (Ty grasz w tenisa)

b) zdanie pytające :

Konstrukcja : operator (do/does) + podmiot + czasownik w formie podstawowej
- jeżeli podmiot występuje w 3 osobie liczby pojedynczej, operatorem jest "does", np.
Does she play football? (Czy on gra w piłkę nożną?)
- w innym wypadku operatorem jest "do", np.
Do they play football? (Czy oni grają w piłkę nożną?)

c) zdanie przeczące :

Konstrukcja : podmiot + operator + not + czasownik
- jeżeli podmiot występuje w 3 osobie liczby pojedynczej, to w zdaniu przeczącym używamy
"does" + "not/doesn't", np.
He doesn't play football (On nie gra w piłkę nożną)
- w innym przypadku w zdaniu przeczącym, używamy "do" + "not/don't", np.
We don't play football (My nie gramy w piłkę nożną)

2.Użycie

Czasu Present Simple używamy gdy :
- mówimy o czynnościach, które wykonujemy codziennie, np.
He gets up at 8 o’clock everyday (On wstaje o 8 rano codziennie)
- używamy, gdy czynności powtarzają się z pewną regularnością, np.
She goes to the shop every weekend
- mówimy o zwyczajach i przyzwyczajeniach, np.
They usually go to Spain on holiday (Oni zwykle jeżdzą na wakacje do Hiszpanii)
- mówimy o stanach stałych, np.
She lives in Poland (Ona mieszka w Polsce)

2

3. Pisownia

- do większości czasowników dodajemy w 3 osobie liczby pojedynczej końcówkę "-es", np.
I work - She works.
- do czasowników zakończonych na "-ss", "-sh", "-ch", "-x", "-o", dodajemy "-es", np.
I kiss - She kisses
I wash - She washes
I touch - She touches
I fix - She fixes
I go - She goes
- w przypadku, gdy czasownik zakończony jest na spółgłoskę + "-y", ignorujemy "-y" i
dodajemy "-ies", np.
I try - She tries
Wyjątkiem jest I say - She sayes

4. Słowa charakterystyczne dla czasu Present Simple :

- w czasie Present Simple często występują tzw. przysłówki częstotliwości, mówiące jak
często coś się dzieje :
- always - zawsze (100%)
- usually - zwykle (75%)
- often - często (50%)
- sometimes - czasem (25%)
- seldom - rzadko (10%)
- never - nigdy (0%)

Przysłówki częstotliwości stawiamy przed czasownikiem głównym, np.
He always goes to school. (On zawsze chodzi do szkoły)
I usually drink orange juice for breakfast. (Zwykle piję sok pomarańczowy na śniadanie)
They often go to the shop after school (Oni często chodzą do sklepu po szkole)
My best friend sometimes goes on the football match (Mój najlepszy przyjaciel czasem
chodzi na mecze piłki nożnej)
My younger mister seldom comes to my room (Moja młodsza siostra rzadko wchodzi do
mojego pokoju)
I never buy meat (Nigdy nie kupuję mięsa)

3

PRESENT CONTINUOUS

1.Forma

a) zdanie twierdzące:

Konstrukcja: podmiot + to be + czasownik(-ing)
-orzeczenie składa się z odpowiedniej formy czasownika to be oraz czasownika głównego z
końcówką -ing , np. I am drawing ( Ja rysuję)

b) zdanie pytające:

Konstrukcja: to be + podmiot + czasownik(-ing)
np. Am I drawing? ( Czy ja rysuję?)

c) zdanie przeczące:

Konstrukcja: podmiot + to be not + czasownik(-ing)
- w zdaniu przeczącym do odpowiedniej formy czasownika to be dodajemy zaprzeczenie not
np. You are not running. (ty nie biegasz)
- można również używać skrótu dopisując do odpowiedniej formy czasownika to be + "n't"
np. She isn't eating (ona nie je)

2. Użycie

Czasu Present Continuous używamy gdy:
- mówimy o czynności odbywającej się w chwili, kiedy o niej mówimy, np.
He is watching TV now. (on teraz ogląda telewizję.)
- mówimy o czynnosci odbywajacej się w teraźniejszości, ale niekoniecznie w chwili, kiedy o
niej mówimy np.
They are working harder these days. (oni obecnie pracują ciężej)
- mowimy o czynności zaplanowanej na niedaleką przyszlość , zwłaszcza jesli wiemy kiedy i
gdzie się ona odbędzie np.
I’m going to hospital tonight. (idę dziś wieczorem do szpitala)

3.Pisownia

- do większości czasowników w formie podstawowej dodajemy -ing bez innych zmian np.
sleep-sleeping wash-washing
-gdy czasownik kończy się literą -e , to opuszczamy tą litere i dodajemy -ing np.
write-writing
lose-losing
-gdy czasownik konczy się na pojedynczą spółgłoskę, przed którą stoi pojedyncza
samogłoska , to dodajemy -ing Ing podwajamy spółgłoskę np.
run-running
sit-sitting

4. Charakterystyczne słowa dla czasu Present Continuous

now- teraz
tomorrow-jutro
at present-obecnie
at the moment- w tej chwili
these days - w tych dniach

4

PRESENT PERFECT

1. Forma

a) zdania twierdzące

Konstrukcja: podmiot + have + czasownik(past participle)
-zależnie od osoby używamy have lub has i czasownika głównego w (past participle- głownie
tworzy się ją poprzez dodanie do czasownika końcówki -ed , lub w przypadku czasowników
nieregularnych nieregularnych ich odpowiednich form)
np. I have finished my work. (Skończyłam moja pracę.)

b) zdania pytające

Konstrukcja: Have/has + podmiot + czasownik (past participle)
np. Has he done his homework? ( czy on odrobił zadanie domowe?)

c) zdania przeczące

Konstrukcja: podmiot + have/ has not + czasownik (past participle)
-zamiast have not lub has not możemy używać skrótu haven't / hasn't
np. We haven't met yet ( Jeszcze się nie spotkaliśmy.)

2. Użycie

Czasu Present Perfect Simple używamy, gdy:
- mówimy o czynnościach mających miejsce w przeszłości ,ale bez podawania konkretnej
daty
np. Mary has met this guy. (but we don’t know when) (Mary spotkała tego ale nie wiemy
kiedy)
- mówimy o czynnościach które się rozpoczęły w przeszłości ale nie skończyły do czasu
kiedy o nich mówimy
np. We have lived here for 10 years. (mieszkamy tu od 10 lat.)
- mówimy o czymś z przeszlości co ma skutki w teraźniejszości
np. I have broken my leg.I can’t go with you to the cinema. (złamałam nogę,) nie mogę iść z
tobą do kina)

3. Charakterystyczne słownictwo

just- właśnie
already- już
for- od, przez
since - od (konkretny czas )
ever - kiedyś
never - nigdy

5

PRESENT PERFECT CONTINUOUS

1.Forma

a) zdania twierdzące :

Konstrukcja: podmiot + have/has been + czasownik z końcówką -ing
- w 3 osobie liczby pojedynczej używamy "has", np.
I have been watching TV for six hours(Oglądam telewizję od 6 godzin)
- przy pozostałych osobach używamy "have", np.
He has been watching TV for six hours(On ogląda telewizję od 6 godzin)

b) pytające :

Konstrukcja : Have/has + podmiot + been + czasownik z końcówką -ing
- w 3 osobie liczby pojedynczej używamy "has", np.
Has she been playing basketball? (Ona gra w kosza?)
- przy pozostałych osobach używamy "have", np.
Have you been playing basketball? (Grasz w kosza?)

c) przeczące :

Konstrukcja: podmiot + have/has been + not + czasownik z końcówką -ing
- w 3 osobie liczby pojedynczej używamy "has" + "not" (hasn't), np.
He hasn’t been running (On nie biega)
- przy pozostałych osobach używamy "have" + "not" (haven't), np.
They haven’t been running (Oni nie biegają)

2.Użycie

Czasu Present Perfect Continuous używamy, gdy:
- mówimy o czynności, która już się skończyła, ale jej skutki są odczuwalne w
teraźniejszości, np.
I’m tired, because I have been running (Jestem zmęczony, ponieważ biegałem)
- mówimy o czynności która wydarzyła się w przeszłości i trwa nadal w teraźniejszości, np.
She has been talking for five hours (Ona rozmawia od pięciu godzin)
- chcemy wyrazić zdenerwowanie lub irytację, np.
Who has been touching my fridge?! (Kto dotykał mojej lodówki?!)

3. W czasie Present Perfect Continuous używamy określeń czasowych (time expression)
takich, jak:

- ever
- never
- already
- yet
- just
- so far
- for
- since
- how long

6

2. Czasy Przeszłe

PAST SIMPLE

1.Forma

a) zdanie twierdzące

Konstrukcja: podmiot + czasownik w czasie przeszłym
np. I arrived yestarday. (przyjechałem wczoraj)
-czasowniki dzielimy na regularne i nieregularne;
*w przypadku czasowników regularnych dodajemy do nich końcówkę "-ed".
np. want - wanted (chcieć)
* czasowniki nieregularne przybierają swoje formy w czasie Past Simple
np. see-saw (widzieć)

b) zdanie pytające

Konstrukcja: did + podmiot + czasownik główny w formie podstawowej
(did - forma przeszła od czasownika "do" - (robić))
np. Did he write to you last night? (Czy on do Ciebie napisał zeszłej nocy?)

c) zdanie przeczące

Konstrukcja: podmiot + didn't + czasownik główny w formie podstawowej
(didn't = did + not)
np. I didn't watch television yesterday. (Wczoraj nie oglądałam telewizji.)

2.Użycie

Czasu Past Simple używamy, gdy:
-chcemy mówić o czynnoścach dokonanej ,które miały miejsce w przeszłości np.
np. I played football last Monaday (Grałem w piłkę nożną w zeszły poniedziałek .)
- mówimy o czynności, która miała miejsce w konkretnym czasie w przeszłości np.
np. She ate breakfast at 7 o’clock. (Ona zjadła śniadanie o godzinie siódmej.)
-mówimy o dawnych przyzwyczajeniach
np. They always spent time together as a child. (W dzieciństwie zawsze spędzali czas ze
sobą.)

3.Pisownia

(czasowniki regularne)
- do czasowników zakończonych na -e dodajemy -d
np. move - moved
-do czasowników zakończonych na spółgłoskę + y, opuszczamy -y i dodajemy -ed
np. try - tried
-jeśli ostatnia samogłoska jest akcentowana i stoi pomiędzy dwoma spółgłoskami, podwajamy
ostatnią spółgłoskę czasownika i dodajemy –ed
np. stop-stopped

7

4.Charakterystyczne dla czasu Past Simple

yesterday - wczoraj
yesterday morning - wczoraj rano
last night/ Saturday - ostatniej nocy/ soboty
ago - jakiś czas temu

8

PAST CONTINUOUS

1.Forma

a) zdanie twierdzące :

podmiot + was/were + czasownik z końcówką -ing
- w 2 osobie liczby pojedynczej i w liczbie mnogiej używamy czasownika be w formie were,
np.
They were playing (Oni grali)
- w 1 i 3 osobie liczby pojedynczej używamy czasownika be w formie was, np.
I was playing (Ja grałem)

b) zdanie pytające :

was/were + podmiot + czasownik z końcówką -ing
np.
Were you playing? (Czy grałeś?)
Was she playing? (Czy ona grała?)

c) zdanie przeczące :

podmiot + was/were +not + czasownik z końcówką -ing
np.
I wasn't playing (Nie grałem)
We weren't playing (Nie graliśmy)

2. Użycie

Czasu Past Continuous używamy, gdy :
- mówimy o wydarzeniach, które działy w określonym czasie w przeszłości. Nie wiemy kiedy
dana czynność się zaczęła ani kiedy skończyła, np.
At five o’clock yesterday evening I was watching TV (O 5 wieczorem wczoraj oglądałem
telewizję)
- mówimy o wydarzeniach (dwóch lub więcej), które trwały jednocześnie, np.
Tom was reading book while I was talking with Peter (Tom czytał książkę, kiedy
rozmawiałem z Piotrem)
- mówimy o czynności, która w sposób ciągły, wypełniała jakiś czas w przeszłości, np.
I was watching TV all Monday (Oglądałem telewizję całą niedzielę)

3. Słowa charakterystyczne dla czasu Past Continuous :

- w czasie Past Continuous używamy określeń czasowych (tzw. time expression) :
- while
- when
- as
- all day/night/morning
- all day yesterday

9

PAST PERFECT CONTINUOUS

1.Forma

a) zdania twierdzące

:

Konstrukcja: podmiot + had been + czasownik z końcówką -ing

b) pytające :
Konstrukcja : Had been + podmiot + been + czasownik z końcówką -ing

c) przeczące :
Konstrukcja: podmiot + Had + not + been + czasownik z końcówką –ing

2.Użycie

Czasu Past Perfect Continuous używamy, gdy:
- mówimy o czynności, która zaczęła się i skończyła w jakimś czasie w przeszłości,
- mówimy o czynności trwającej przez pewien czas, aż do momentu rozpoczęcia się drugiej
czynności,
-mówimy o czynności, której efekty były widoczne w przeszłości,

3.Słowa charakterystyczne dla czasu Past Perfect Continuous :

Używamy określeń czasowych (time expression), takich jak:
- for
- since
- how long
- before
- until

10

3. Czasy Przyszłe

FUTURE SIMPLE

1.Forma

a) zdania twierdzące:

Konstrukcja: podmiot + will + czasownik*
*główny w formie podstawowej
- will zachowuje tę samą formę ze wszystkimi osobami
np. I will write a letter tonight. (Napiszę dziś wieczorem list.)

b) zdania pytające:

Konstrukcja: Will + podmiot + czasownik*
*w formie podstawowej
np. Will Kate eat dinner with me? (Czy Kasia zje ze mną obiad?)

c) zdania przeczące:

Konstrukcja: podmiot + will not + czasownik*
- po will stawiamy not, można również używać skrótu won’t
np. She won’t eat dinner with me. (Ona nie zje ze mną obiadu)

2.Użycie

Czasu Future Simple używamy, gdy:
- chcemy wyrazić nasze przewidywania dotyczące przyszłości
np. I believe you will pass this exam. (Wierzę, że zdasz ten egzamin.)
- podejmujemy jakąś decyzję spontanicznie. np. I like this dress. I will buy it. (Podoba mi się
ta sukienka. Kupię ją.)
- mówimy o obietnicy. np. I will be with you , I promise. (Będę z tobą , obiecuję)

3. Charakterystyczne słownictwo

:

tomorrow- jutro
next week/month/year – następnego tygodnia/miesiąca/roku
tonight- dziś w nocy
soon- wkrótce

11

FUTURE CONTINUOUS

1.Użycie:

Czasu Future Continuous używamy, gdy mówimy o :
- czynnościach ciągłych w przyszłości
I will be dancing in a disco this time tommorow.
Jutro o tej porze będę tańczył w dyskotece.
- zaplanowanych czynnościach w przyszłości
I will be meeting them tomorrow.
Spotykam się z nimi jutro.
- czynnościach, które dzieją się zawsze w określonym czasie
Will you be spending your holidays in New York as usual this year?
Czy spędzacie wakacje w Nowym Jorku jak zwykle?

2.Budowa:

a) Zdanie twierdzące:

podmiot + "will" (lub "shall" - czasem używane dla pierwszej osoby liczby pojedynczej i
mnogiej) (skracany do "'ll") + be + czasownik z końcówką -ing
Tomorrow at six o'clock I will be swimming.
Jutro o szóstej będę pływać.

b) zdania pytające

-> Pytanie ogólne:
"will" (lub "shall") + podmiot + "be" + czasownik z -ing
Will you be working as usual tomorrow?
Czy jutro będziesz pracować jak zwykle?
-> Pytanie szczegółowe:

zaimek pytający + "will" (lub "shall") + podmiot + "be" + czasownik z -ing (z opuszczeniem
części, o którą pytamy)
What will we be doing tomorrow at seven o'clock?
Co będziemy robić jutro o siódmej?

b) Zdanie przeczące:

< podmiot + "will" (lub "shall") + "not" ("won't", "shan't") + "be" + czasownik z -ing
We will not be meeting them next month.
Nie spotkamy się z nimi w przyszłym miesiącu.

12

FUTURE PERFECT SIMPLE

1.Użycie:

Czasu Future Perfect Simple używamy, gdy mówimy o :
- czynnościach, które zakończą się przed określonym czasem w przyszłości
I will have repaired my bike by the summer.
Do lata naprawię mój rower.

2.Budowa:

a) Zdanie twierdzące:

podmiot + "will have" + III forma czasownika (dla czasowników regularnych: czasownik z
końcówką -"ed", dla nieregularnych - odpowiednia forma)
I will have finished this work by the end of the month.
Skończę tą pracę do końca miesiąca.

b) Zdanie pytające:

-> Pytanie ogólne:

"Will" + podmiot + "have" + III forma czasownika
Will you have finished this work by the end of the month?
Czy ukończysz tą pracę do końca miesiąca?
-> Pytanie szczegółowe:

zaimek pytający + >font color=yellow>"will" + podmiot + "have" + czasownik w III formie +
reszta zdania (z opuszczeniem części, o którą pytamy)
What will you have finished by the end of the month?
Co skończysz do końca miesiąca?

c) Zdanie przeczące:

podmiot + "will not (won't)" + III forma czasownika
I won't have finished this work until the end of the month.
Nie skończe tej pracy do końca misiąca.
* Często używane wyrażenia w czasie Future Perfect Simple:
* by (do)
I will have finished this book by June.
Do czerwca przeczytam tę książkę.
* not .. untill/till
(struktura not .. untill/till jest używana w Future Perfect Simple tylko w zdaniach
przeczących)
Kate won't have finished this book until next Monday.
Kate nie skończy tej książki do poniedziałku.

13

FUTURE PERFECT CONTINUOUS

1.Użycie:

Czas Future Prefect Continuous określa czynność ciągłą w przyszłości, która w pewnym
wyszczególnionym momencie będzie trwać już od pewnego czasu

By the end of January I'll have been learning Germany for 7 years.
Pod koniec stycznia upłynie 7 lat odkąd uczę się niemieckiego.
By next Monday I will have been working for this corporation for 5 years.
W następny poniedziałek upłynie 5 lat odkąd pracuję dla tej firmy.

2.Budowa:

a) Zdania twierdzące:

podmiot + will have been + czasownik z końcówką (-ing)
Next week Kate will have been working here for 7 years.
W przyszłym tygodniu minie 7 lat od kiedy Kate tu pracuje.

b) Zdania pytające:

will + podmiot + have been + czasownik z końcówką (-ing)
Will he have been staying abroad for 5 weeks by next week?
Czy do przyszłego tygodnia to już będzie 5 tygodni jak on jest za granicą?
For how many days will you have been repairing this car by the end of this week?
Do końca tego tygodnia to ile już będzie dni kiedy naprawiasz ten samochód?

c) Zdania przeczące:

podmiot + will not (won't) have been + czasownik z końcówką (-ing)
I won't have been eating unhealthy food by the end of winter.
Do końca zimy nie będę jeść żadnego niezdrowego jedzenia. (potem się zobaczy)

3. Charakterystyczne określenia czasu:

* BY - do (jakiegoś momentu),
* BY TOMORROW - do jutra,
* BY THE END OF THE WEEK - do końca tego tygodnia,
* BY THIS TIME NEXT WEEK - o tym czasie w przyszłym tygodniu,
* IN 3 YEARS' TIME - za 3 lata,
* BEFORE - przed