Ochrona własności intelektualnej

21 października 2013

©Wojtek

1 | 2

Pozostawienie poza autorską ochroną kultury, pomysłów ma znaczenie dla granic sztuki
współczesnej. Można mieć bowiem wątpliwości czy na przykład dzieło muzyczne 4.33 Johna
Cage'a polegające na trwającej idei ciszy jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego.
Stąd też wskazuje się niekiedy na krzyżowanie się pojęć utwór w rozumieniu prawa autorskiego i
sztuka
Wskazuje się ,że nie są objęte ochroną : styl -ponieważ to zespół reguł , styl osobisty -ponieważ
ochrona dotyczyłaby ochrony osoby autora, koncepcja utworu- w oderwaniu od dzieła ponieważ to
technika ukształtowania dzieła, rekonstrukcja jakiegoś utworu- można spotkać stanowiska
odmienne, fotografie dzieł sztuki ponieważ nie zawierają interpretacji dzieła fotografowanego,
widowisko sportowe ponieważ uczestnicy poruszają się wedle reguł i brak tutaj elementów
twórczych, zawody i turnieje oraz konkursy.
Krótkie utwory literackie mogą być chronione ze względu na : użyty styl, środki wyrazu,
zaskakująca zwięzłość, dobitność np. aforyzmy.
Banalne twory nie podlegają ochronie.
Słowa nie podlegają ochronie tylko zwroty wykazujące znaczną oryginalność.
Nie są utworami : neologizmy, pojedyncze dźwięki, słowa, czy wyodrębnione kolory,
Zasadą jest, że oryginalność może się manifestować w pewnej więzi dźwięków, kolorów..
Brak ochrony własności nie oznacza ,że wykorzystanie nie będzie naruszać ochrony dóbr
osobistych.

Wątpliwości pojawiają się w obrębie tytułów dzieł. Wskazuje się ogólnie, że można przejść
ochronę tytułów mocnych, które same w sobie mają silne cechy odróżniające.
Tytuł utworu podlega autorskiej ochronie wówczas, gdy samoistnie ujmowany bez tekstu dalszego
powieści spełnia cechę indywidualnej twórczości. np. „Ogniem i mieczem” .

Pewne kategorie utworów intelektu są wyłączone spod prawa autorskiego.

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
udokumentowane opisy patentowe - ochronne;
proste informacje prasowe;

Ewentualna ochrona autorów takich wytworów intelektualnych może mieć miejsce według

ogólnych zasad ochrony dóbr osobistych lub z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji..
Nie są natomiast wyłączone spod ochrony nieurzędowe tłumaczenia wskazanych grup wytworów
intelektualnych.
Urzędowy dokument – dokument sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego
organy władzy publicznej w zakresie ich działania. np. Decyzja administracyjna, orzeczenie sądowe
Materiały urzędowe – materiały pochodzące od urzędów lub innej instytucji wykonującej zadania
publiczne.

Powstanie i forma

Autorskie prawa osobiste i majątkowe do danego utworu chronione są na podstawie ustawy
autorskiej danego kraju jedynie na jego obszarze stąd ochrona autorska powstaje i istnieje
niezależnie w każdym kraju według samodzielnie określonych reguł w każdym państwie – zasada
terytorialności. Autorskie prawa osobiste i majątkowe do utworów powstają z chwilą ustalenia
dzieła. Ustalenia – uzewnętrznienia umożliwiającego percepcję , odbiór utworu przez utwory inne
niż twórca. Ustalenie utworu może nastąpić w dowolnej postaci. Nie musi być utwór utrwalony-
usytuowanie utworu na materialnym nośniku.

Ochrona własności intelektualnej

21 października 2013

©Wojtek

2 | 2

Formalne podstawy do objęcia ochrona utworu w Polsce [ art.5 Ustawy ] - wystarczy spełnienie
jednego aby podlegał ochronie.

1.

Obywatelstwo twórcy- polskie lub państwa członkowskiego unii europejskiej lub państwa
członkowskiego europejskiego porozumienia ochrony handlu EFTA.

2.

Miejsce pierwszej lub równoczesnej publikacji w Polsce. (słowniczek ustawowy pojęć)

3.

Polski język pierwszej publikacji

4.

Utwór chroniony na podstawie umowy międzynarodowej w zakresie jakim jego ochrona
wynika z tej umowy

Ze względu na konwencje międzynarodowe których stroną jest Polska zwłaszcza werdeńską i lipstr
z chwilą ustalenia utworu powstaje autorska prawda ochronna nie tylko w Polsce ale prawie na
całym świecie.

CZAS TRWANIA PRAWA AUTORSKIEGO

Autorskie prawa osobiste są bezterminowe- nie wygasają. Natomiast autorskie prawa majątkowe-
wygasają z upływem 70 lat liczą od śmierci twórcy lub innych szczególnych zdarzeń.

Generalną zasadą jest liczenie 70 lat od śmierci twórcy a w przypadku utworów

współautorskich od śmierci ostatniego z żyjących współtwórców.
Przy utworach audio wizualnych liczy się od śmierci najpóźniej zmarłej osoby z kręgu – główny
reżyser, autor scenariusza, autor dialogów i kompozytor muzyki skomponowanej do utworu
audiowizualnego.
Jeżeli twórca nie jest znany to decyduje data pierwszego rozpowszechnienia chyba, że pseudonim
nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub też autor tożsamość ujawni.
Jeżeli na mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują w sposób pierwotny innej osobie niż
twórca wówczas upływ 70 lat liczymy od daty rozpowszechnienia a jeżeli utwór nie został
rozpowszechniony to od daty ustalenia.

Jeżeli bieg autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od rozpowszechnienia utworu a to
rozpowszechnienie ma miejsce odcinkami bieg terminy będzie się liczył dla każdej z tych części
oddzielnie. Liczy się w latach pełnych, następujących po roku oznaczającym zdarzenie
rozpowszechnienia utworu.
Jeżeli autorskie prawa majątkowe wygasły to można korzystać z utworu swobodnie i nieodpłatnie
oczywiście z poszanowaniem autorskich praw osobistych.

DOMAIN PUBLIC PAYANT – zobowiązuje do wpłat na rzecz funduszu promocji twórczości w
sytuacji w której eksploatowany jest utwór już nie chroniony – gdy ochrona wygasła [ art. 40 ]
dotyczy wydawców/producentów pewnych kategorii utworów- literacki, muzycznych,
plastycznych, fotograficznych i kartograficznych w sytuacji wydań publikowanych na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej.