Wszechświat w odległości 100 milonów lat
świetlnych
Supergromada w Pannie (Supergromada
Lokalna)
Liczba grup galaktyk w odległo
ś
ci 100 milonów lat
ś
wietlnych = 200
Liczba du
ż
ych galaktyk w odległo
ś
ci 100 milonów lat
ś
wietlnych = 2500
Liczba galaktyk karłowatych w odległo
ś
ci 100 milonów lat
ś
wietlnych = 25 000
Liczba gwiazd w odległo
ś
ci 100 milonów lat
ś
wietlnych = 200 biliardów
O M a p i e
Nasza Galaktyka jest tylko jedn
ą
z tysi
ę
cy, które le
żą
w odległo
ś
ci 100 milonów lat
ś
wietlnych.
Powy
ż
sza mapa pokazuje tendencj
ę
galaktyk do gromadzenia si
ę
w grupy. Najwi
ę
ksza z
pobliskich gromad, to gromada w Pannie, b
ę
d
ą
ca koncentracj
ą
kilkuset galaktyk i dominuj
ą
ca
nad grupami galaktyk wokół niej. Zbiorczo, wszystkie te grupy galaktyk s
ą
znane jako
Supergromada w Pannie (albo: Supergromada Lokalna). Drug
ą
gromad
ą
pod wzgl
ę
dem
obfito
ś
ci w tej obj
ę
to
ś
ci przestrzeni kosmicznej jest Gromada w Piecu (Fornax), ale nie jest ona
tak bogata, jak Gromada w Pannie. Tylko jasne galaktyki s
ą
przedstawione na mapie, a nasza
Galaktyka jest kropk
ą
w samym
ś
rodku.
Strona 1 z 5
A d d i t i o n a l M a p s
Mapa najbli
ż
szych grup galaktyk
Nasz Układ lokalny jest otoczony przez pi
ęć
innych
grup galaktyk . Przedstawione s
ą
na tej mapie, która
ukazuje rozło
ż
enie galaktyk w odległo
ś
ci 20 milionów
lat
ś
wietlnych.
Wszech
ś
wiat w odległo
ś
ci 200 milionów lat
ś
wietlnych
Supergromada Lokalna znajduje si
ę
blisko dwu innych
supergromad. Ta mapa pokazuje wa
ż
niejsze grupy i
gromady otaczaj
ą
ce Supergromad
ę
w Pannie.
I n f o r m a c j e i K a t a l o g i
Lista pobliskich grup galaktyk
Ogromna wi
ę
kszo
ść
galaktyk ł
ą
czy si
ę
w gromady
posiadaj
ą
ce od dziesi
ę
ciu do tysi
ą
ca członków. Tu
znajduje sie lista wi
ę
kszo
ś
ci wa
ż
niejszych grup
galaktyk w odległo
ś
ci 100 milionów lat
ś
wietlnych.
200 najja
ś
niejszych galaktyk
Jest wiele galaktyk, które mo
ż
na zobaczy
ć
przez mały
telekskop. Oto lista 200 najja
ś
niejszych galaktyk z
najlepszymi dost
ę
pnymi oszacowaniami ich
odległo
ś
ci.
Informacje na temat niektórych pobliskich grup galaktyk
Grupa w Rze
ź
biarzu (Sculptor)
Grupa w Rze
ź
biarzu jest najbli
ż
sz
ą
grup
ą
galaktyk dla naszego Układu Lokalnego i jest
zdominowana przez pi
ęć
galaktyk; cztery spiralne- NGC 247, 253, 300 i 7793 oraz jedn
ą
nieregularn
ą
- NGC 55. Najbli
ż
sza z nich to NGC 55, która le
ż
y na granicy grupy w
Rze
ź
biarzu i Układu Lokalnego.
Grupa Maffei
W 1968 roku włoski astronom Paolo Maffei odkrył dwie galaktyki ukryte za płaszczyzn
ą
naszej galaktyki i przez to powa
ż
nie przesłoniete przez materi
ę
mi
ę
dzygwiezdn
ą
. Te
dwie galaktyki znane s
ą
jako Maffei 1 i Maffei 2. Razem z galaktyk
ą
IC342 i silnie
przesłoni
ę
t
ą
galaktyk
ą
Dwingeloo 1 tworz
ą
dominuj
ą
c
ą
grup
ę
członków kolejnej
pobliskiej grupy. Maffei 1 jest najbli
ż
sz
ą
nam du
żą
galaktyk
ą
eliptyczn
ą
. Chocia
ż
obserwacje grupy s
ą
utrudnione, to obecnie znamy 20 jej członków, z których wiekszo
ść
to galaktyki karłowate.
Grupa M81
Jest to wyró
ż
niaj
ą
ca si
ę
pobliska grupa w Wielkiej Nied
ż
wiedzicy i jest skoncentrowana
wokół słynnej pary galaktyk M81/M82, wraz z do
ść
jasn
ą
galaktyk
ą
NGC 2403. M82 jest
słynn
ą
galaktyk
ą
z intensywnymi procesami gwiazdotwórczymi (starburst). Kilka
milionów lat temu miała ona bliskie spotkanie ze swoim wi
ę
kszym s
ą
siadem M81, co
wła
ś
nie spowodowało wytworzenie du
ż
ej fali procesów gwiazdotwórczych wewn
ą
trz
galaktyki.
Grupa w Psach Go
ń
czych I [Canes (Venatici)]
Strona 2 z 5
Kolejna bliska grupa skoncentrowana wokół NGC 4214, 4244 i 4395. Galaktyka spiralna
M94 tak
ż
e prawdopodobnie le
ż
y w jej tyle. Grupa ta jest godna uwagi ze wzgl
ę
du na
zawarto
ść
du
ż
ej liczby
ś
redniej wielko
ś
ci galaktyk karłowatych.
Grupa NGC 5128
Jest to s
ą
siednia grupa galaktyk w Centaurze (Centaurus), zdominowana przez dwie
galaktyki spiralne M83 i NGC 4945 oraz du
żą
soczewkowat
ą
NGC 5128. NGC 5128 to
jedna z najja
ś
niejszych blikskich nam galaktyk, a zarazem jest to pote
ż
ne
ź
ródło fal
radiowych [znane radioastronomom jako Centaur A (Centaurus A)]. Wydaje si
ę
,
ż
e
przeci
ą
gu ostatnich kilkuset milionów lat doszło do poł
ą
czenia galaktyki NGC 5128 z
du
żą
galaktyk
ą
spiraln
ą
.
Grupa M101
Ta grupa jest skoncentrowana wokół słynnej galaktyki M101, która jest jedn
ą
z
najbli
ż
szych nam ogromnych galaktyk spiralnych- jej
ś
rednica wynosi 200 tysi
ę
cy lat
ś
wietlnych. Blisko tej grupy le
ż
y kolejna grupa- M51 (NGC 5194) i obie s
ą
przez to
cz
ę
sto zaliczane razem do jednej du
ż
ej grupy.
Grupa w Psach Go
ń
czych II [Canes (Venatici)]
Kolejna du
ż
y zbiór galaktyk spiralnych w Psach Go
ń
czych (Canes Venatici), której
dominuj
ą
cymi członkami s
ą
prawdopodobnie: M106, NGC 4096 i NGC 4490, ale jest
równie
ż
wiele innych grup galaktyk w tym obszarze nieba i cały ten region znany jest
jako Chmura (lub Obłok) w Psach Go
ń
czych.
Grupa w Lwie I (Leo I)
Jest to du
ż
a i wyró
ż
niajaca si
ę
grupa galaktyk spiralnych w Lwie, składajaca si
ę
z
dwóch głównych podgrup, jedna z nich jest skoncentrowana wokół M65, M66 i NGC
3628, a druga wokół M95, M96, M105 oraz NGC 3384.
Gromada w Pannie (Virgo)
To najbardziej znana gromada galaktyk. Jest o wiele wi
ę
ksza od jakiejkolwiek innej
grupy w odległo
ś
ci 100 milionów lat
ś
wietlnych. Znajduje si
ę
tu około 150 du
ż
ych
galaktyk i przynajmniej tysi
ą
c znanych galaktyk karłowatych. Ta gromada całkowicie
dominuje nad naszym male
ń
kim zak
ą
tekiem Wszech
ś
wiata, nawet nasz Układ Lokalny
jest grawitacyjnie przyci
ą
gany przez t
ą
gromad
ę
. W j
ą
drze Gromady w Pannie le
żą
trzy
du
ż
e galaktyki eliptyczne: M84, M86 i M87. Prawdopodobnie s
ą
one utworzone z
poł
ą
czenia wielu mniejszych galaktyk i s
ą
o wiele masywniejsze od naszej Galaktyki.
Grupy w Wielkiej Nied
ź
wiedzicy
Jest to du
ż
e nagromadzenie galaktyk spiralnych u boku Gromady w Pannie,
rozci
ą
gaj
ą
ce si
ę
na przestrzeni 20 milionów lat
ś
wietlnych. Prawdopodobnie składa si
ę
z
dwóch głównych grup- Wielkiej Nied
ź
wiedzicy- Północ [Ursa Major (Borealis)]- skupionej
wokół NGC 3631, 3953 i M109 oraz Wielkiej Nied
ź
wiedzicy- Południe [Ursa Major
(Australis)]- wokół NGC 3726, 3938 i 4051.
Grupy w Pannie II (Virgo)
Grupy w Pannie II tworz
ą
długie włókno galaktyk rozci
ą
gaj
ą
ce si
ę
w kierunku
południowym od grup galaktyk przy południowym brzegu gromady w Pannie.
Gromada w Piecu (Fornax)
Druga pod wzgl
ę
dem obfito
ś
ci gromada w odległo
ś
ci 100 milionów lat
ś
wietlnych,
chocia
ż
jesto wiele mniejsza od Gromady w Pannie. W rzeczywisto
ś
ci składa si
ę
z
dwóch s
ą
siaduj
ą
cych gromad nazywanych: gromada w Piecu I i II [albo: grupa Erydana
(Eridanus)]. Obie gromady zawieraj
ą
po około 50 du
ż
ych galaktyk ka
ż
da. Grupy
Strona 3 z 5
galaktyk wokół Gromady w Piecu s
ą
czasem nazywane Supergromad
ą
w Piecu albo
Supergromad
ą
Południow
ą
.
Grupy w Lwie II (Leo)
Grupy w Lwie II s
ą
du
ż
ym zbiorem grup galaktyk, zgromadzonych w odległo
ś
ci około 30
milionów lat
ś
wietlnych od boku gromady w Pannie.
Grupy w Pannie III (Virgo)
Te grupy galaktyk, rozci
ą
gaj
ą
ce si
ę
z dala od Gromady w Pannie, sa nazywane Chmur
ą
(lub Obłokiem) w Pannie III. Przyci
ą
ganie grawitacyjne gromady w Pannie jest
prawdopodobnie przyczyn
ą
rozci
ą
gni
ę
cia tego zbioru galaktyk w długie włókno.
Powy
ż
ej znajduje si
ę
mapa Gromady w Pannie - najbli
ż
szej du
ż
ej gromady galaktyk. Pokazuje ona
pozycje 500 najja
ś
niejszych galaktyk znajduj
ą
cych si
ę
wokół oraz w samej gromadzie. W
ś
rodku
gromady znajduje si
ę
kilka masywnych galaktyk eliptycznych. Niemo
ż
liwe jest otrzymanie dobrej
fotografii całej gromady, poniewa
ż
galaktyki s
ą
słabymi obiektami rozrzuconymi na przetrzeni 15
stopni nieba, a fotografia szerokok
ą
tna byłaby zasypana na przednim planie tysi
ą
cami gwiazd
naszej Galaktyki. 26 najja
ś
niejszych galaktyk zostało oznaczone.
Strona 4 z 5